Zorgwoordenboek.nl. Vakwoordenboek economie en organisatie van de gezondheidszorg. Samenstelling en redactie: Ben Ipenburg

Transcriptie

1 Zorgwoordenboek.nl Vakwoordenboek economie en organisatie van de gezondheidszorg Samenstelling en redactie: Ben Ipenburg Amsterdam 2013, versie maart

2 Disclaimer Aan het gebruik van dit woordenboek kunnen geen rechten worden ontleend. Ook is de samensteller niet verantwoordelijk voor eventuele fouten of misinterpretaties in de tekst. Uiteraard ontvangt hij graag aanvullingen en suggesties voor aanvullingen. Sturen naar 2

3 Begrippen binnen een lemma die verwijzen naar een ander lemma, staan cursief. a Aanbieder (ook: zorgaanbieder) Organisatie of beroepsbeoefenaar die werkzaam is in de gezondheidszorg en zorg verleent of hulp geeft aan patiënten en cliënten ( zorgvragers')en daartoe bevoegd is krachtens een erkenning. Aanbodbeheersing De overheid tracht de kosten van de gezondheidszorg in de hand te houden door: door invloed uit te oefenen op de tarieven en de kostprijzen van gezondheidszorginstellingen en beroepsbeoefenaren. Het instrument dat sinds de introductie eind vorige eeuw met name moet dienen om de kosten te beheersen is (gereguleerde) marktwerking. Zie: Aanbodregulering; Bereidheid tot verandering; Verandering verzekerd; Prestatiebekostiging. Aanbodeconomen Economische school die benadrukt dat het functioneren van de markteconomie belemmerd wordt door overheidsingrepen via belastingen, wet-en regelgeving en inkomensoverdrachten. Productiegroei wordt vooral veroorzaakt door aanbodfactoren. De aanbodfactoren zijn de omvang en kwaliteit van de kapitaalgoederenvoorraad, de omvang en kwaliteit van de beroepsbevolking en de technische ontwikkeling. Van prijzen, lonen en tarieven kunnen positieve maar ook negatieve prikkels uitgaan. Ze bevelen belastingverlagingen aan die zijn gericht op het versterken van de prikkel om te ondernemen. Verlaging van de sociale uitkeringen kan de behoefte vergroten om opnieuw betaalde arbeid te gaan verrichten (nrc.nl/wikipedia). Hun advies is: meer markt, minder overheid. Zie: Marktwerking. Aanbodgeïnduceerde moral hazard Zie eerst: Moreel risico. Moral hazard betekent letterlijk vertaald: moreel gevaar. Induceren betekent brengen tot, overreden, veroorzaken. Aanbodgeïnduceerde moral hazard houdt in dat aanbieders van zorg rekening houden met de verzekeringsdekking van hun patiënten, waardoor hun patiënten zo voordelig mogelijk uit zijn. In geval van bijvoorbeeld een eigen bijdrage voor medicijnen verhogen de artsen de hoeveelheid medicijnen per recept, zodat de patiënt minder vaak de eigen bijdrage hoeft te betalen. Ongewenste substitutie is een mogelijke consequentie. Aanbodgeïnduceerde vraag (Eng.: supplier induced demand) (Ook: vraaginductie) Aanbieders van zorg manipuleren soms de vraag naar zorg omwille van hun eigen belangen (inkomen, continuïteit van de instelling). Zij beïnvloeden de vraag én de omvang van de vraag. Dit wordt vraagcreatie' genoemd. De omvang van de vraag ontstaat in deze optiek niet autonoom, los van het aanbod. De 3

4 zorgaanbieder is productiegericht en probeert de marktsituatie te beïnvloeden. De patiënt heeft te weinig informatie om te kunnen beoordelen of de omvang van de zorg correspondeert met zijn ziekte. Er is sprake van asymmetrie in kennisniveau. Ook kan de patiënt veelal niet kiezen uit een breed aanbod. Er is een bestaand conglomeraat van instellingen en beroepsbeoefenaren waarop hij aangewezen is bij een bepaald gezondheidsprobleem. Of hij wordt door de zorgverzekeraar waarbij hij verzekerd is gestimuleerd om een bepaalde zorginstelling te kiezen. Het bestaan van vraagcreatie maakt het moeilijk om de omvang van de noodzaak aan zorg objectief vast te stellen. Bij vraag-of consumptiegerichtheid bij volledige marktwerking geven de cliënten aan wat ze willen en bepalen zij de marktsituatie althans theoretisch. Zie: Aanbodgeïndicueerde moral hazard; Agentschapsrelatie; Vraaggestuurde zorg. Aanbodgestuurde zorg De aanbieders van zorg bepalen welke zorg iemand nodig heeft. gebruikt wordt, maar dat de zorgvragers -patiënten en cliënten die gebruik maken van zorgvoorzieningen-aangeven wat voor zorg zij wensen. Bij aanbodgestuurde zorg wordt het doen en laten van de hulpverlener, de zorgaanbieder en de patiënt bepaald door het beschikbare aanbod aan zorg. Daar tegenover staat vraaggestuurde zorg. Vraaggestuurde zorg is een benadering waarbij binnen een gelijkwaardige interactie tussen patiënt en zorgaanbieder of hulpverlener, de vraag van de patiënt via overleg en onderhandeling leidt tot een (voor de patiënt) passend aanbod. De interactie wordt gekenmerkt door een patiënt die de zorgaanbieder of hulpverlener vertelt welk aanbod hij wenst/nodig heeft en een zorgaanbieder of hulpverlener die luistert, informeert, adviseert en de patiënt stimuleert aan te geven wat hij nodig heeft (Uit: L. Verkooijen, Ondersteuning Eigen Regievoering & Vraaggestuurde Zorg, Jutrijp 2006) Aanbodregulering Door middel van een stelsel van wetten, regels, vergunningen en erkenningen regelt de landelijke overheid de inhoud en de omvang van de gezondheidszorg: - welke beroepen erkend worden (Wet BIG); - welke instellingen actief mogen zijn op de markt van de gezondheidszorg (onder meer de Wet Toelating zorginstellingen (WTZi) en tegen welke prijs; - dat iedereen toegang heeft tot de zorg (via met premies gefinancierde zorgverzekeringen en met belastinggeld betaalde organisaties en individuele beroepsbeoefenaren); - de kostprijs van medische handelingen (product pricing) en de hoogte van de prijs van de geneesmiddelen (Wet op de Geneesmiddelenprijzen). Zie: Aanbodbeheersing. Aandoening Ziekelijke verandering in het lichaam of aantasting van het lichaam of één van zijn delen. Bijvoorbeeld: aandoening aan het bewegingsapparaat, aandoening aan de luchtwegen. Een ziekte is een verstoring van de werking van cellen, weefsels of organen. Bijvoorbeeld: kanker, de ziekte van Weil. De termen aandoening' en ziekte' worden door elkaar heen gebruikt. 4

5 Aanleunwoning Aangepaste woning voor ouderen in de nabijheid van een verzorgingshuis. Meestal een gelijkvloerse woning die rolstoeltoegankelijk en rolstoeldoorgankelijk is. Je kunt er met een rolstoel inkomen zonder problemen en je kunt door de woning met een rolstoel rijden zonder problemen. Ook douche en toilet zijn aangepast aan mogelijke handicaps van de oudere bewoners. In nieuwe complexen wordt domotica toegepast. Iemand kan in zo n woning zelfstandig wonen en toch een beroep doen op de voorzieningen van het verzorgingshuis. Zie: Verzorgingshuiszorg; Woontussenvoorziening; Woonzorgcomplex. Aanloopcentrum Gebouw waar verslaafden binnen kunnen lopen, even rustig kunnen verblijven, een maaltijd kunnen krijgen, enige medische hulp kunnen krijgen. Ook in de vorm van zogenoemde huiskamerprojecten. Aanspraak Recht op bepaalde zorg ter voorkoming van ziekten of op geneeskundige behandeling, op verpleging of verzorging. Het kan ook gaan om zorg tot behoud, herstel of ter bevordering van de arbeidsgeschiktheid of om zorg die is gericht op de verbetering van levensomstandigheden. Ook maatschappelijke dienstverlening valt onder een aanspraak in de Nederlandse gezondheidszorg. Dit recht' kan betrekking hebben op een verzekering van rechtswege (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), Zorgverzekeringswet, Wet Maatschappelijke Ondersteuning) of via de aanvullende zorgverzekering. Bij gezondheidsklachten is de huisarts degene die als eerste de diagnose en de indicatie stelt, wat wil zeggen dat hij aangeeft waarop iemand gezien de gezondheidsklachten recht heeft: medicijnen, therapie of medische dan wel paramedische behandeling. Aanspraken krachtens de AWBZ kan men pas effectueren als men geïndiceerd is door het Centrum Indicatiestelling Zorg of voor de Wet Maatschappelijke Ondersteuning bij een gemeentelijk indicatieorgaan. Zie: Indicatiestelling. Ook: Care en Cure. Aansprakelijkheid Wanneer iemand schade leidt aan zijn gezondheid door ziekte of ongeluk, kan hij via zijn zorgverzekering of krachtens de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten vergoeding van de schade claimen (veel in natura, in de AWBZ ook via het persoonsgebonden budget. In de curatieve zorg verloopt de aansprakelijkheidstelling via de huisarts en de medisch specialist; in de care via het Centrum Indicatiestelling Zorg, dat bepaalt of de aanspraak rechtsgeldig is. Aanvullende zorgverzekering Extra verzekering, bovenop de basisverzekering. Deze verzekering dekt allerlei zaken die niet in de basisverzekering zijn opgenomen, zoals bijzondere hulpmiddelen, alternatieve geneeswijzen, uitgebreide tandartsenhulp en thuishulp bij een bevalling. 5

6 Aanwijzing Opdracht van de overheid aan de Nederlandse Zorgautoriteit om instellingen of beroepsbeoefenaren te korten of meer te geven. Dit vindt plaats door de tarieven aan te passen. Abonnementsysteem Verouderd. De huisarts werd door de zorgverzekeraars per ingeschreven patiënt betaald. Dat wil zeggen dat hij een vast bedrag per jaar kreeg, ongeacht het aantal bezoeken van de patiënt aan de huisarts of het aantal handelingen van de huisarts voor de patiënt. Dit in tegenstelling tot het thans bestaande verrichtingensysteem, waarbij de arts per verrichting gehonoreerd wordt. Omdat het abonnementsysteem geen prikkels geeft om patiënten langer (of beter) te behandelen is het vervangen door een systeem van declaratie per consult. Zie voor het nieuwe financieringssysteem: Functionele bekostiging. Acceptatieplicht Via voorschriften dwingt de overheid zorgverzekeraars mensen met een hoog kostenrisico (ouderen, chronisch zieken, gehandicapten) te accepteren als verzekerde. De overheid formuleert een basispakket van zaken waartegen verzekerden minimaal verzekerd zijn. Zie: Antiselectie. Accounting Het vastleggen, verwerken, verspreiden en interpreteren van financiële gegevens. Financial accounting of externe financiële verslaglegging is het afleggen van verantwoording over het gebruik van de financiën aan derden: de overheid, de zorgverzekeraar, toezichthouders, het publiek. Dit gebeurt door middel van de jaarrekening waarin de balans, de resultatenrekening en een toelichting zijn opgenomen. De jaarrekening van zorginstellingen moet verplicht op internet, worden gezet. Cost accounting is voor intern gebruik. Activiteiten van het dagelijks leven Zie: ADL-hulp. Activiteitenbegeleiding Activiteitenbegeleiders motiveren mensen die in instellingen wonen zoals verzorgings-en verpleeghuizen om deel te nemen aan voor en georganiseerde bezigheden. Activiteitenbegeleiding heeft tot doel om mensen een zinvolle dagbesteding te geven, hen te stimuleren actief te blijven en sociale contacten te bevorderen. Men spreekt ook van bezigheidstherapie' en creatieve therapie', dan heeft de activiteit een therapeutisch (genezend) doel. Activity Based Costing Een methode om kosten van een product of dienst te berekenen, waarbij de cost drivers centraal staan: de activiteiten die kosten veroorzaken. De kosten van de verschillende activiteiten tijdens het 6

7 productieproces worden aan de afzonderlijke producten of diensten toegekend door middel van verdeelsleutels. Met behulp van deze methode kan beter inzicht verkregen worden in de kosten van verschillende diensten of producten en kan men concluderen of wel de juiste diensten geproduceerd worden, of ze misschien niet te kostbaar zijn en te weinig opleveren in verhouding tot de kosten die gemaakt moeten worden. Ook kan deze methode inzicht geven in mogelijkheden om de efficiency te verbeteren: verlaging van de kosten die de cost drivers met zich mee brengen, antwoord op de vraag of de diensten wel op de juiste wijze worden uitgevoerd. Actiz Brancheorganisatie (koepelorganisatie of belangenbehartigingsorganisatie) van de instellingen voor thuiszorg en verzorgings- en verpleeghuiszorg, kraamzorg en jeugdgezondheidszorg. Actuaris Verzekeringswiskundige die de premies van (zorg)verzekeringen (ook van pensioenfondsen) berekent en de reserves vaststelt met het oog op huidige en toekomstig verwachte verplichtingen ten aanzien van schadeclaims en pensioenaanspraken. De actuaris berekent met behulp van statistische methoden de kans op toekomstige schade en de (gemiddelde) omvang daarvan en de verwachte sterftekansen. Mede aan de hand hiervan wordt de hoogte van de premie bepaald; deze wordt ook bepaald door de strategische concurrentiepositie van de verzekeraar. Acute zorg Complexe spoedeisende zorg. Adherentiegebied (Ook: adherente bevolking of verzorgingsgebied) Het deel van het land, de provincie of stad waarin een instelling werkzaam is en aan de bewoners zorg moet bieden. Zie: Systeemziekenhuis, Zorgplicht. ADL-cluster Ook: Fokuswoning, naar de organisatie (Fokus) die de zorg in deze woningen verleent. ADL is een afkorting van Algemeen Dagelijks Levenverrichtingen. Een ADL-cluster is een aantal gegroepeerde woningen voor gehandicapten in een gewoon woongebouw. Het cluster is voorzien van een hulpverleningspost, van waaruit de gehandicapten geholpen worden bij hun dagelijks leven. Zie: ADL-hulp. ADL-hulp Hulp aan ouderen of gehandicapten bij het verrichten van gewone dagelijkse activiteiten: wassen, eten, drinken, aankleden. Adverse selection Zie: Antiselectie. 7

8 Afhankelijke vraag De vraag of behoefte van de klant is gerelateerd aan of is afgeleid van de vraag naar andere producten of diensten. Men wil behalve wat men reeds afgenomen heeft, ook nog iets anders dat met de eerdere afname samenhangt. Zie: Onafhankelijke vraag. Agent market Op de markt voor gezondheidszorg is een beperkt aantal aanbieders actief. Zij bieden zorg aan en bepalen daarmee tegelijkertijd de inhoud van de vraag. De aanbieders kunnen daardoor zowel de vraag als het bijbehorend aanbod definiëren'. Agentschapsrelatie De relatie tussen de agent (de arts of zorginstelling) en zijn patiënt. Een arts of zorginstelling die zijn medische handelingen of zorgverlening uitsluitend baseert op het belang van de zieke of zorgvragende cliënt, is een perfecte agent of belangenbehartiger. Hij geeft dan de zorg die de patiënt of cliënt zou willen hebben als hij over dezelfde kennis en hetzelfde inzicht zou beschikken als de arts. Wanneer een arts of zorginstelling de vraag naar zorg van de patiënt beïnvloedt, spreken we van een aanbodgeïnduceerde vraag. Agio Afkorting voor assistent-geneeskundige in opleiding. Dit is een arts die zich na de artsenopleiding wil specialiseren tot medisch specialist en daartoe opgeleid wordt in een ziekenhuis. Veelal is de agio in dienst van het ziekenhuis krachtens een arbeidsovereenkomst of een ambtelijke aanstelling. Zie: Agnio. Agnio Assistent-geneeskundige niet in opleiding. Artsen die in ziekenhuizen werken zonder formeel in opleiding te zijn zoals agio's. Alarmering Zie: Sociale alarmering. Alfahulpverlening Huishoudelijke hulp. Vorm van thuiszorg waarbij niet de thuiszorgorganisatie een huishoudelijke hulp in dienst heeft, maar degene die gebruikmaakt van deze hulp. De thuiszorgorganisatie bemiddelt bij de totstandkoming van de relatie tussen de cliënt en de helpster. Alfahulpen zijn relatief goedkope, flexibel in te zetten arbeidskrachten. Degene die hulp krijgt, behoeft niet het volledige salaris te betalen, maar krijgt hiervoor geld terug. De hoogte van dit bedrag hangt samen met de hoogte van zijn of haar inkomen. Zie: Thuiszorg; Eigen bijdrage. Algemeen Fonds Bijzondere Ziektekosten De financiële middelen om de kosten van de hulp waar verzekerden krachtens de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten recht op hebben, worden in de vorm van een premie bij de burger door de rijksbelastingdienst geïnd. Deze stort de gelden in het Algemeen Fonds 8

9 Bijzondere Ziektekosten. Uit het fonds worden de instellingen en personen betaald die de hulp geven. Het College voor Zorgverzekeringen voert het beheer over dit fonds. Algemeen maatschappelijk werk Hulpverlening bij problemen en moeilijkheden in de persoonlijke, relationele of anderszins sociale sfeer (drank-, drugs-en medicijnmisbruik) en bij geldproblemen en schulden. De maatschappelijk werker voert gesprekken, bemiddelt bij conflicten, schakelt andere hulpverleners in, geeft informatie en advies, ondersteunt en bemoedigt en helpt bij het saneren van schulden. Zie: Maatschappelijke dienstverlening. Algemeen psychiatrisch ziekenhuis Regionale intramurale instelling voor opname van en hulpverlening aan mensen die kampen met een ernstige psychiatrische problematiek. Een opname kan vrijwillig of gedwongen zijn. Een gedwongen opname vindt plaats met een rechterlijke machtiging of in spoedgevallen met een inbewaringstelling. Tijdens de opname op de observatieafdeling vindt het diagnostisch onderzoek plaats. Daarna volgt overplaatsing naar een afdeling voor voortgezette behandeling (deze behandeling kan drie maanden tot twee jaar duren). Een algemeen psychiatrisch ziekenhuis kan verschillende afdelingen hebben: voor adolescenten, voor patiënten met neurotische problemen, voor psychotische patiënten, gedragsgestoorde patiënten, forensisch-psychiatrische patiënten (mensen die een misdaad hebben gepleegd ten gevolge van een ziekelijke stoornis of gebrekkige ontwikkeling); voor patiënten die verslaafd zijn aan alcohol of drugs; psychogeriatrische patiënten en Korsakoff-patiënten (mensen die vanwege overmatig alcoholgebruik lijden aan allerlei stoornissen). Behandelingsmiddelen zijn psychotherapie, gesprekken, arbeids-, creatieve en bewegingstherapie, behandeling met medicijnen. Bij succesvolle behandeling wordt de patiënt geresocialiseerd. Er zijn ook patiënten die niet geholpen kunnen worden en langdurig in de instelling blijven. Dan ligt de nadruk op het wonen, op activeren en verzorgen. Algemene psychiatrische ziekenhuizen verlenen ook deeltijdbehandeling en poliklinische hulpverlening. Zie: Geestelijke Gezondheidszorg. Algemene Kas De Algemene Kas is het fonds waarin de zorgverzekeringspremies gestort worden en waaruit de zorgverzekeraars hun uitkeringen krijgen ter dekking van de door hen krachtens de Zorgverzekeringswet te vergoeden ziektekosten. Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) Wet van 14 december 1967 die van rechtswege de kosten van onverzekerbare zware gezondheidszorgrisico's verzekert. Iedere belasting-en premieplichtige in Nederland betaalt ingevolge deze wet een premie. De hoogte hiervan is afhankelijk van de hoogte van iemands inkomen. Een gedeelte bestaat uit een nominale premie. Met de gelden die op deze manier verzameld zijn, wordt gezondheidszorg betaald die anders alleen tegen zeer hoge premies zou kunnen worden verzekerd. Zware 9

10 gezondheidszorgrisico's worden particulier onverzekerbare risico's genoemd, dat wil zeggen risico's die een private verzekeringsmaatschappij niet zal willen verzekeren. De onverzekerbaarheid vloeit voort uit de grote mate van voorspelbaarheid van de hoge kosten die de ziekte of handicap met zich meebrengt. We moeten denken aan zorg voor lichamelijk en verstandelijk gehandicapten, verzorgingshuiszorg, verpleeghuiszorg voor langdurig somatisch zieken en voor dementerende ouderen of personen met psychiatrische problemen voor wie opname in een inrichting de beste oplossing is. Ook behandeling en verpleging of verzorging in instellingen voor zintuiglijk gehandicapten, in een medisch kindertehuis, bij psychiatrische hulp en bij thuiszorg vallen hieronder. De overheid stelt met behulp van deze wet vast wie verzekerd zijn, waartegen men verzekerd is, wat de hoogte is van de premie en welke eventuele eigen bijdragen men moet bijbetalen. Ook stelt zij vast welke zorgaanbieders zorg mogen leveren en welke prestaties ze moeten leveren. De zorgaanbieders krijgen een erkenning, op basis waarvan productieafspraken kunnen worden gemaakt. De zorgaanbieders kunnen zo zorg verlenen en de kosten declareren bij het zorgkantoor. De overheid voert de wet niet zelf uit; dat doen het Centrum Indicatiestelling Zorg, dat het recht op zorg vaststelt, en samenwerkende zorgverzekeraars. De taak van deze zogenoemde uitvoeringsorganen van de AWBZ is het beoordelen van het recht op zorg op grond van deze verzekering, het inschrijven van mensen die verzekerd zijn en het inkopen van zorg. Eén zorgverzekeraar in een regio wordt aangewezen om namens alle uitvoeringsorganen van de AWBZ de contacten te onderhouden met de verzekerden en de zorgaanbieders: het zorgkantoor. De AWBZ wordt net als de Zorgverzekeringswet tot de sociale zekerheid gerekend omdat ze het inkomen van de verzekerde beschermt bij grote uitgaven wegens ziekte of aandoeningen. Ook wordt de AWBZ tot de gezondheidszorg gerekend, gezien de aard van het werkterrein waarop deze wetten van toepassing zijn. Vanwege de kosten van de AWBZ worden delen daarvan overgeheveld naar de gemeenten via de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, waarbij het recht op zorg vervalt. Zo zijn en worden huishoudelijke hulp, begeleiding en persoonlijke verzorging onderdeel van de WMO. De gemeenten hebben wel compensatieplicht, maar bepalen zelf via eigen criteria aan wie wel of niet hulp verleend wordt. Allocatie In de economie: de verdeling van productiemiddelen over verschillende sectoren als gevolg van keuzen die mensen, instellingen en bedrijven maken als ze vragen naar goederen en diensten of als ze die aan te bieden hebben. In het overheidsjargon betekent allocatie de toewijzing (verdeling) van financiële middelen. Van herallocatie is sprake wanneer de middelen na een eerste verdeling aan anderen worden toegewezen omdat ze daar efficiënter of rechtvaardiger kunnen worden ingezet. Ook met andere vormen van ingrijpen (prijsbeleid, inkomenspolitiek) kan de overheid herallocatie van middelen teweegbrengen. Zie ook: Paretocriterium. Alternatieve geneeswijzen Al die vormen van behandeling van ziekten die buiten de reguliere geneeskunde worden uitgeoefend. Bijvoorbeeld: homeopathie, gebedsgenezing, genezing door handoplegging, met geneeskrachtige kruiden. Zie: 10

11 Coping-effect; Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg. Ambulancevervoer Ambulance komt van hôpital ambulante of rijdend ziekenhuis. Het gaat om het vervoer van zieken en gewonden in een met instrumenten voor acute hulp ingerichte auto. Het vervoer van zieken is geregeld via de Wet Ambulancezorg van 4 december De aanrijtijd is bij wet vastgesteld op 15 minuten. Eveneens is vastgesteld dat een ambulance binnen maximaal 45 minuten bij een SEH (spoedeisendehulp-post) moet zijn. Ambulante geestelijke gezondheidszorg Psychologische of psychiastrische hulp bij problemen en moeilijkheden in de psychische en sociale sfeer. Het gaat om problemen zoals echtscheiding, drank-en drugsgebruik, afwijkend gedrag, depressies, opvoedingsmoeilijkheden, levensvragen. De patiënt blijft tijdens de hulpverlening in zijn eigen woonomgeving. Anderhalvelijnszorg Tussenvorm van zorg, tussen eerstelijnszorg (huisartsen, fysiotherapeuten) en tweedelijnszorg (ziekenhuiszorg). Angelsaksisch model Economisch model dat de nadruk legt op de geldelijke waarde van een bedrijf voor de aandeelhouders (de shareholders'). Het bedrijf wordt gerund en beoordeeld op de waarde van de aandelen. In de Nederlandse economie zijn kenmerken van het Angelsaksisch model overgenomen. De nadruk is meer komen te liggen op flexibilisering, deregulering, privatisering en risico's nemen. Zie: Rijnlands model; Poldermodel. Antiselectie (Eng. adverse selection) (Ook: negatieve, ongunstige of averechtse selectie) Een verzekeraar heeft over het algemeen geen goede informatie over het risico dat een individuele verzekerde vormt. Feitelijk weet meestal alleen de verzekerde zelf welk risico hij inhoudt voor de verzekeraar. Er is sprake van asymmetrische informatie. Een verzekeraar zal een goed' risico dan ook niet belonen met een lagere premie en een slecht' risico niet met een hogere premie. De mensen die menen een goed risico te hebben, zullen immers de neiging hebben zich niet te verzekeren of de verzekering te beëindigen. Daardoor blijven alleen degenen over die een slecht risico vormen, waardoor de premie omhoog moet. Antiselectie is dus de selectie van verzekerden die overblijven en die het vaakst een beroep zullen doen op de verzekering. Verzekeraars hebben wel bepaalde oplossingen gevonden om de consequenties van antiselectie te verhelpen: bijvoorbeeld het invoeren van een wachttijd alvorens het recht op uitkering ontstaat, afsluiten van verzekeringen met een lange contractduur, afsluiten van collectieve verzekeringen met groepen die divers zijn samengesteld, lage premies die de verzekering ook interessant maken voor de gunstige risico's. Apotheek Winkel die of onderdeel van een ziekenhuis dat medicijnen 11

12 verkoopt die door een arts (op recept) zijn voorgeschreven. Vroeger bereidde de apotheek zelf de medicijnen; thans gebeurt dat veel minder en is de apotheek vooral doorverkoper van door de farmaceutische industrie gemaakte medicijnen. Er zijn ongeveer 1560 direct aan het publiek leverende apotheken. Ziekenhuisapotheken kunnen ook medicijnen leveren aan patiënten buiten het ziekenhuis, bijvoorbeeld aan poliklinische patiënten of aan patiënten die in een verpleeghuis, een verzorgingshuis of een psychiatrische inrichting wonen. Er zijn 70 ziekenhuisapotheken en er zijn 650 apotheekhoudende huisartsen. Zie: Receptregelvergoeding. Apotheekhoudende huisarts Huisarts die een vergunning heeft om geneesmiddelen te bereiden en te verkopen aan zijn patiënten, omdat er binnen een straal van 3,5 km vanaf zijn of haar praktijk geen apotheek gevestigd is. Apotheker Beroepsbeoefenaar in de individuele gezondheidszorg die met goed gevolg de universitaire apothekersopleiding heeft afgerond. Hij verricht handelingen op het gebied van het bereiden en afleveren van geneesmiddelen. Zie: Apotheek. Discussie vindt plaats over de hoogte van het inkomen van de apothekers en de veronderstelde hoge winsten (door kortingen die apothekers bedingen en bonussen die zij ontvangen van de farmaceutische industrie) in relatie tot stijgend gebruik en stijgende kosten van het medicijngebruik en de hogere kosten van de gezondheidszorg in Nederland. Arbeidsomstandighedenwet (ook: Arbowet) Wet van 18 maart 1999 die regels stelt ten aanzien van het welzijn en de veiligheid van werknemers op hun werkplek (hun arbeidsomstandigheden). De Arbowet is bedoeld om ziekten en aandoeningen die het gevolg kunnen zijn van het werk dat iemand doet zoveel mogelijk te voorkomen. De controle op de naleving van de Arbowet vindt plaats door de Arbeidsinspectie, die inspectiebezoeken aflegt. Arbeidsproductiviteit De productie per ingezette eenheid arbeid. De productiviteit van de zorgsector geeft de relatie weer tussen de door de overheid ingezette (financiële) middelen en de geleverde zorg. De relatie tussen geleverde zorg en gerealiseerde doelstellingen van de overheid op het gebied van de zorg geeft inzicht in de effectiviteit van het zorgproces. De arbeidsproductiviteit is de verhouding tussen de inzet van kapitaal en de hoeveelheid arbeid die voor deze productie ingezet werd. Bij het vaststellen van de arbeidsproductiviteit van de zorgsector stuit men op het probleem dat wat men meet veelal moeilijk te definiëren is als eenheid van productie, vanwege de gevarieerde inhoud van de handelingen die verricht worden binnen de productie-eenheid. Bijvoorbeeld: indien als eenheid van productie het aantal verblijfsdagen in een instelling worden genomen of het aantal uren zorg dat men krijgt, wordt hiermee niet tegelijkertijd aangegeven wat tijdens die verblijfsdagen of die uren concreet aan handelingen voor een patiënt of cliënt gedaan wordt. De aard en intensiteit van de zorg en dus van de in te zetten arbeid per eenheid productie verschilt naar problematiek van de patiënt of 12

13 cliënt. Zie: Baumoleffect. Arbeidsrelevante aandoeningen Ziekten, gezondheidsklachten en aandoeningen als gevolg waarvan een werknemer problemen heeft om zijn werk te verrichten en die daardoor van invloed zijn op zijn vermogen om de overeengekomen arbeidsprestatie te leveren. Arts Beroepsbeoefenaar in de individuele gezondheidszorg die met goed gevolg het artsdiploma heeft behaald en bevoegd is handelingen te verrichten op het gebied van de geneeskunde. Daarbij gaat het om verrichtingen of handelingen die een persoon van een ziekte genezen of hem voor het ontstaan van een ziekte behoeden. Ook het beoordelen van iemands gezondheidstoestand en het verlenen van verloskundige bijstand zijn taken van een arts. Het kan ook gaan om het doen van onderzoek, het geven van advies, het afnemen van bloed en het wegnemen van weefsel. De opleiding tot arts moet voldoen aan de eis van ten minste zes studiejaren of 5500 uur aan een universiteit. Wie slaagt voor het artsexamen kan zich in het BIG-register laten inschrijven als basisarts. Daarna kan men zich specialiseren tot huisarts, sociaal-geneeskundige, specialist ouderengeneeskunde (voorheen: verpleeghuisarts) of medisch specialist. Artsenbezoeker Vertegenwoordiger van een farmaceutisch bedrijf die huisartsen bezoekt om bij hen de producten van zijn bedrijf te promoten. Artsencoöperatie Term die een ziekenhuis kenschetst als een samenwerkingsverband van artsen die als doelstelling hebben met hun medische kennis en inzichten hun inkomen te verdienen. Zie: Maatschap; Ziekenhuis; Ziekenhuis-nieuwe-stijl. Artsenlaboratorium Zie: Ziekenhuislaboratorium. Asielfunctie (Asiel betekent toevlucht, beschermplaats) Binnen de gezondheidszorg het bieden van een beschermende verblijfplaats aan psychiatrische patiënten. Psychiatrische inrichtingen fungeren als opvang-en tijdelijke verblijfplaats. Als gevolg van het beleid van vermaatschappelijking, substitutie en extramuralisering is het steeds minder gebruikelijk psychiatrische patiënten langdurig in een inrichting te laten verblijven. Maar, aldus sommigen, zelfs de meest ideale vormen van maatschappelijke zorg bieden onvoldoende bescherming voor sommige ernstig geestelijk zieke mensen. Onderscheid wordt gemaakt in: -maatschappelijke opvang (een tijdelijke huisvesting en maaltijden: bed, bad, brood); -asiel als toevluchtsoord (bed, bad, brood en bescherming); -de custodiale asielfunctie (bed, bad, brood, behandeling en beveiliging), 13

14 dat wil zeggen onvrijwillige opname in een psychiatrische instelling. Asymmetrische informatie Kennis en inzicht van de arts bij medische klachten is veel groter dan bij de patiënt. Ze is ongelijk. Zie: Agentschapsrelatie. Ook bij ziektekostenverzekeringen is sprake van een asymmetrische relatie tussen verzekeraar en verzekerde. De verzekerde heeft meer kennis van zijn gezondheidstoestand dan de verzekeraar en weet wat voor risico hij voor de verzekeraar vormt. Zie: Antiselectie. Audit Engelse term voor accountantscontrole', maar overigens ook in andere sectoren gebruikt als synoniem voor controle. Auditor Engelse term voor controlerend accountant'. Overigens gebruikt voor allerlei functionarissen die controle uitoefenen. Autoriteit Consument en Markt (kort: ACM) Fusie per 1 april 2013 van de Consumentenautoriteit, de Nederlandse Mededingingsautoriteit en de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit. Toezichthouder op naleving van de Mededingingswet, o.a. in de zorgsector. 14

15 b Balanced scorecard Organisatietheoretische methode (bedacht door Kaplan & Norton). Op grond van de visie van de leiding van een organisatie worden doelstellingen geformuleerd, waarvan prestaties worden afgeleid op het gebied van de financiële resultaten, de klanttevredenheid, de kwaliteit van de bedrijfsprocessen en het innovatief vermogen. De aspecten van een organisatie worden met elkaar in verband gebracht, gemeten en verbeterd. Deze methode biedt zo'n vijftien prestatie-indicatoren op grond waarvan de leiding er inzicht in krijgt of haar visie al dan niet wordt gerealiseerd. Doel is om kosten en baten beter zichtbaar te maken. Basisarts Afgestudeerde aan een medische faculteit, die vervolgens zijn specifieke beroepsopleiding moet volgen om huisarts, medisch specialist of sociaalgeneeskundige te worden. Zie: Arts. Basisverzekering De Commissie-Dekker bedacht het in 1987: een voor iedere Nederlander verplichte verzekering. Alleen de meest noodzakelijk geachte verstrekkingen zouden verzekerd zijn via deze basisverzekering. De kosten zouden betaald moeten worden uit de heffing van een premie naar draagkracht in combinatie met een nominale premie en met bijdragen van de werkgevers. Acceptatieplicht, vrije keuze van verzekeraar en genormeerde uitkeringen die op basis van risicocategorieën aan verzekeraars worden uitgekeerd waren onderdeel van de gedachten over de basisverzekering. Hierdoor zou marktwerking in de sector moeten ontstaan: de verzekeraar moet zijn klanten proberen vast te houden, wat hem ertoe brengt te streven naar doelmatigheid en kwaliteit van de zorg. De verzekerde heeft keuzevrijheid (en kan dus met zijn voeten stemmen) en de verzekeraar heeft acceptatieplicht. Aan de aanbodkant streefde de Commissie-Dekker naar de beoogde marktwerking via de meer functionele en niet instellingsgebonden omschrijving van de verstrekkingen, waardoor de verzekeraar de vrijheid krijgt zijn eigen stempel op de zorg te drukken. Degene die dat zou willen, zou naast deze basisverzekering een aanvullende verzekering kunnen afsluiten voor de verzekerbare risico's. Zie ook: Volksverzekering. De basisverzekering is krachtens de Zorgverzekeringswet van 2005 het verplichte onderdeel van de Zorgverzekering. Baumoleffect (Eng.: cost disease) De ziekte van Baumol' of het Baumoleffect' zijn termen voor het verschijnsel dat in de gezondheidszorg de productie per tijdseenheid niet of minder toeneemt. Doordat de loonontwikkeling in de gezondheidszorg die van de private sector volgt, maar niet gepaard gaat met evenredige productiviteitsstijging, wordt de gezondheidszorg steeds duurder. Nieuwe medische technieken maken artsen en verpleegkundigen niet overbodig, zoals in de industriële sector waar één persoon met behulp van nieuwe machines steeds meer producten kan maken in 15

16 dezelfde tijd. Bovendien creëren ze juist meer mogelijkheden voor artsen en verpleegkundigen. Bedrijfsarts Sociaalgeneeskundige die in dienst is van een bedrijf en tot taak heeft keuringen uit te voeren om te onderzoeken voor welke werkzaamheden een werknemer (nog) geschikt is of welke aanpassingen aan het werk of de omstandigheden waarin het werk plaatsvindt noodzakelijk zijn. De bedrijfsarts adviseert ook op medisch gebied. Bedrijfscommissie non-profit Een bedrijfscommissie ziet toe op de naleving van de Wet op de Ondernemingsraden en hoort partijen die een conflict hebben. Hij doet aanbeveling aan de partijen hoe het conflict op te lossen. Lukt het niet om eruit te komen dan kan de OR naar de Kantonrechter gaan. Voor deze stap is bemiddeling door de bedrijfscommissie verplicht. Een bedrijfscommissie bestaat uit vertegenwoordigers van vakbonden en werkgevers in een bepaalde sector of meerdere branches. In Nederland zijn 24 bedrijfscommissies, waaronder een bedrijfscommissie voor de zorg. Medio 2009 ontwikkelde de SER een voorstel om te komen tot drie bedrijfscommissies: overheid, profit en nonprofit. De bedrijfscommissies, uitvoering en taken worden ondergebracht bij de SER in Den Haag (behalve die van de overheid). Tevens ligt er het voorstel om van verplichte bemiddeling en advies over te gaan tot wettelijk geregelde vrijwillige bemiddeling. Heeft bemiddeling geen zin dan kan de OR sneller naar de Kantonrechter gaan. Bedrijvenpoli Polikliniek waar werknemers onderzocht worden. Deze vorm van (snellere) hulp aan werknemers is onderdeel van allerlei activiteiten om werknemers weer snel aan het werk te krijgen: bedrijvenspreekuur, gezondheidsmanagement (waarbij een werknemer versneld geholpen wordt in een privé-kliniek of in het buitenland), contracten van verzekeraars met fitnesscentra. Een bedrijvenpoli wordt niet door zorgverzekeraars gefinancierd. De werkgevers betalen direct voor de geleverde medische zorg. Zie: Tweedeling in de gezondheidszorg. Begeleid wonen Mensen met psychische problemen die niet goed in staat zijn een gewone woning te vinden of zich daarin staande te houden, worden in een begeleid-wonenproject geholpen bij het zelfstandig wonen. Gedurende enkele uren per week krijgen ze begeleiding. De begeleiders houden zich bezig met praktische zaken (beheer van het geld, het vinden van werk of een bezigheid, het vinden en ontwikkelen van sociale contacten). Begroting van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Voorheen: Jaaroverzicht zorg; Zorgnota. Onderdeel van de Rijksbegroting. Over aan het begrotingsjaar voorafgaande jaar legt VWS in mei aan de Tweede Kamer verantwoording af via het financieel jaarverslag (voorheen Jaarbeeld Zorg). Onderdeel de begroting van het Ministerie van VWS is het Budgettair Kader 16

17 Zorg, dat de via de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten, Zorgverzekeringswet gefinancierde uitgaven voor zorg. Het gaat om dat deel van de totale zorgkosten waarvoor de overheid wettelijke verantwoordelijkheid draagt. Begrotingsgeoriënteerd systeem Vorm van financiering van een instelling op basis van een van tevoren gemaakte raming van de kosten die gemaakt moeten worden in het volgende jaar. De raming wordt gemaakt op basis van eerder overeengekomen afspraken omtrent de hoogte van het budget in relatie tot wat de instelling ervoor moet doen. De begroting wordt door de financier goedgekeurd op grond van de afspraken. Nadat het jaar achter de rug is, wordt gecontroleerd of datgene wat is afgesproken ook is gerealiseerd en of men binnen de kaders van de afspraken gewerkt heeft. Zie: Budget; Budgetfinanciering. Behandelcapaciteit De mogelijkheid van een zorginstelling of beroepsbeoefenaar om zorg te leveren conform de productieafspraak met zorgverzekeraar(s) of zorgkantoren. Het gaat dan om het aantal en de soort diagnose behandelcombinaties of verrichtingen (in de cure) of het aantal uren zorg of zorgzwaartepakketten in de care. Tezamen vormen de afgesproken behandelcapaciteiten van alle zorginstellingen de landelijke behandelcapaciteit in de cure en de care. Zie: Erkenning. Behandelingsovereenkomst Tussen een patiënt en een hulpverlener gemaakte afspraken tot het verrichten van handelingen op het gebied van de geneeskunst (alle verrichtingen die tot doel hebben bij iemand een ziekte te voorkomen of te genezen, zijn gezondheidstoestand te onderzoeken, daarover advies te geven of verloskundige hulp te verlenen). Op de behandelingsovereenkomst is het burgerlijk recht van toepassing. Wanneer een apotheker geneesmiddelen verstrekt, is er sprake van een koopovereenkomst; bij ambulancevervoer is sprake van een vervoersovereenkomst. Zie: Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst. Behandelplan Overzicht van de doelstellingen en afspraken die een geneeskundige of een andere hulpverlener (of een team van hulpverleners) met een patiënt maakt over de manier waarop de ziekte of aandoening of handicap kan worden weggenomen of zodanig behandeld dat het gevaar of de hinderlijke gevolgen ervan worden weggenomen of verminderen. Beheerste groei De overheid streeft ernaar om de kosten van de gezondheidszorg wel te laten groeien, maar niet te hard. Gezondheidszorg moet betaalbaar blijven. Groei vindt zonder meer plaats ten gevolge van demografische ontwikkelingen (vergrijzing), ontwikkelingen in de medische technologie, het Baumoleffect, nieuwe medicijnen. 17

18 Bejaardentehuis Verouderd. Zie: Verzorgingshuis. Belangenorganisatie Personen of groepen die bepaalde belangen gemeen hebben gaan ervan uit dat de behartiging van hun gemeenschappelijke belangen effectiever plaatsvindt door het in het leven roepen van één organisatie. In de gezondheidszorg zijn er belangenorganisaties van vrije beroepsbeoefenaren, zoals artsen of apothekers; van instellingen in de gezondheidszorg; van patiënten en cliënten van zorgorganisaties. Beleid Samenhangende verzameling van door de overheid of een zorgorganisatie geformuleerde doelen en middelen om de organisatieontwikkeling te ondersteunen. Beleid wordt gemaakt op basis van een analyse van de huidige situatie en een beeld van de gewenste toekomstige situatie en relaties daartussen. Op basis van het geformuleerde beleid wordt een beleidsplan (een ontwerp, een voornemen om via bepaalde wegen en met bepaalde hulpmiddelen een doel te bereiken) gemaakt dat aanvaard is door degenen die over het plan iets te zeggen hebben. De term beleid' wordt gebruikt in samenstellingen als gezondheidszorgbeleid, preventiebeleid. Deze samenstellingen doelen erop dat de in het begrip genoemde situatie in de gezondheidszorg zodanig wordt beïnvloed dat de beoogde nieuwe situatie naderbij komt of tot stand gebracht wordt. Beleidsvisie geestelijke gezondheidszorg 1999 Nota van het ministerie van Volksgezondheid van eind 1998, waarin een nieuwe organisatie van de geestelijke gezondheidszorg wordt voorgesteld. Zie: Geestelijke gezondheidszorg. Bemoeigoederen Zie: Merit goods. Bemoeizorg Term om de aandacht en zorg voor degenen die zichzelf verwaarlozen aan te geven (bijvoorbeeld ouderen of thuislozen). Benchmarking (Eng.: benchmark' betekent vast punt, criterium, referentiepunt) Vergelijken van de zakelijke gegevens van gelijksoortige bedrijven, op basis van een concurrentieanalyse, waarbij het meten van prestaties centraal staat. Doel is om de eigen prestaties op hetzelfde niveau te brengen als die van de organisaties waarmee men vergeleken wordt, zodat men concurrerend blijft. Vanuit de gerichtheid op verbetering is benchmarking een systematisch proces om prestaties te verbeteren door prestatieniveaus, processen en werkwijzen te vergelijken met die van toonaangevende organisaties in de samenleving, om zo verbeteringsmogelijkheden te identificeren en te implementeren. In de gezondheidszorg wordt benchmarking gebruikt om door vergelijking van instellingen een profiel te verkrijgen waaraan deze moeten voldoen voor wat betreft hun kostenpatroon. Het CTG deelt naar aanleiding van benchmarkonderzoek 18

19 onder thuiszorginstellingen mee dat de ideale instelling niet werd aangetroffen: Deze virtuoze instelling blijkt daarmee een virtuele instelling te zijn.' Beperking (Eng.: disability) Verlies of afwijking van iemands vermogen om activiteiten te verrichten of gedrag te vertonen overeenkomstig zijn leeftijd, geslacht en fysische en sociaal-culturele omgeving. Bijvoorbeeld: beperking in psycho-sociale vaardigheden, in communicatieve vaardigheden, in huishoudelijke bezigheden, in werk. Zie: Stoornis; Handicap. Bereidheid tot verandering Rapport van de Commissie-Dekker uit In dit rapport wordt de regering geadviseerd de basisverzekering in te voeren en marktwerking in de gezondheidszorg mogelijk te maken. Het rapport formuleerde nieuwe uitgangspunten voor de organisatie van de gezondheidszorg: doelmatigheid, flexibiliteit, deregulering, integratie van de gezondheidszorg en de maatschappelijke dienstverlening. Zie: Aanbodbeheersing; Verandering verzekerd. Beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg Een natuurlijke persoon die een medisch, paramedisch, psychosociaal, psychotherapeutisch, farmaceutisch of verplegend beroep uitoefent. Een beroepsbeoefenaar verleent op een persoonlijke en onafhankelijke basis diensten en draagt daarvoor alleen de verantwoordelijkheid. De diensten worden verleend op grond van de speciale professionele bevoegdheid die men heeft op grond van studie en opname in het BIG-register, in het belang van hun cliënten en in het algemeen belang. Opname in dit register garandeert dat de beroepsuitoefening is onderworpen aan specifieke, professionele verplichtingen en regelgeving, die de kwaliteit en de professionele en vertrouwelijke aard van de relatie met de cliënt garandeert en bevordert. In de gezondheidszorg gaat het om: artsen, apothekers, tandartsen, verloskundigen, verpleegkundigen, apothekersassistenten, psychotherapeuten, fysiotherapeuten, gezondheidszorgpsychologen e.a. Beroepsgeheim Een arts of hulpverlener heeft over datgene wat hij of zij in de behandelingsrelatie verneemt zwijgplicht ten opzichte van derden. Over het geheim van de patiënt mag de hulpverlener geen mededelingen aan anderen doen. Er zijn uitzonderingen: -bij infectieziekten is de arts verplicht aangifte te doen bij de Inspectie Gezondheidszorg; -als de patiënt toestemming geeft; -als de hulpverlener in gewetensnood komt vanwege het feit dat hij een persoon in een noodtoestand aantreft. Beroepsregister Zie: Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg; BIG-register. 19

20 Beroepsziekte Fysische of psychische aandoening die het gevolg is van het uitoefenen van een beroep. Voorbeelden zijn kanker ten gevolge van veelvuldige omgang met bepaalde chemische stoffen; pakkers-astma van inpakkers; RSI (muisarm) ten gevolge van computergebruik en de schildersziekte OPS. Zie: Bureau voor beroepsziekten; Centrum voor Arbeid en Gezondheidszorg in Nederland. Beschermende woonvorm Huisvesting en begeleiding bij het wonen van bejaarden, ex-delinquenten, thuislozen, ex-verslaafden en andere personen die psychosociaal kwetsbaar zijn. Veelal hebben deze mensen een psychiatrisch verleden. Zie: Regionale Instelling voor Beschermd Wonen; Begeleid wonen. Besluit Aanwijzing Inrichtingen Wet Ziekenhuisvoorzieningen In dit besluit wordt vastgesteld welke categorieën van inrichtingen worden aangewezen als inrichtingen voor gezondheidszorg. Het gaat om de volgende organisaties: -ziekenhuizen (algemene ziekenhuizen, categorale ziekenhuizen, ziekenhuizen waarin enkelvoudig onderzoek en enkelvoudige behandeling gedaan wordt, revalidatie-inrichtingen, sanatoria, centra voor epileptici); -verpleeghuizen (waarin somatisch zieken en demente bejaarden worden verpleegd); -psychiatrische ziekenhuizen (algemene psychiatrische ziekenhuizen, klinieken voor kinder-en jeugdpsychiatrie, klinieken voor verslaafden, centra voor acute psychiatrie, inrichtingen voor autisten); -instellingen voor verstandelijk gehandicapten; -overige (inrichtingen voor zintuiglijk gehandicapten, Stichting Het Dorp' voor lichamelijk gehandicapten, laboratoria waar menselijke embryo's tot stand worden gebracht en bewaard). Besluit Indicatiebeoordeling Verpleging en Verzorging Zie: Indicatiestelling Besluit Zorgaanspraken Bijzondere Ziektekosten In dit besluit van de landelijke overheid uit 1991 worden de aard, de inhoud en de omvang van de zorg vastgesteld waarop iemand aanspraak kan maken krachtens de AWBZ. De vormen van zorg waarvoor een eigen risico geldt worden aangewezen; regels worden vastgesteld over de door de verzekerde verschuldigde bijdrage in de kosten van de zorg; de aanmerking van erkende instellingen en de opheffing van contracteerplicht van zulke instellingen worden in dit besluit geregeld. Besturingssysteem Een organisatie kan vanuit verschillende invalshoeken geleid worden, opdat het doel, het afzetten van een product of het leveren van een dienst, gerealiseerd wordt. Invalshoeken zijn: de hoogte van de voorraden, de wijze van inrichting van de organisatie en van de bewerkingsstations en de afnemer van de diensten. In de gezondheidszorg wordt veelal niet vanuit 20