FNV Bondgenoten. Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie

Transcriptie

1 FNV Bondgenoten Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

2 Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

3 Inhoudsopgave Inleiding 1. Ziek 1.1 U bent ziek geworden Na 6 weken: Probleemanalyse Binnen 8 weken na uw eerste ziektedag: Plan van Aanpak Bijna 1 jaar ziek: Eerstejaarsevaluatie Als u niet meer kunt werken Een jaar en 8 maanden: aanvraag Arbeidsongeschiktheidsuitkering en Re-integratiedossier 8 2. Beoordeling door de keuringsarts en de arbeidsdeskundige 2.1 Beoordeling door de keuringsarts Beoordeling door de arbeidsdeskundige 9 3. De WIA: IVA en WGA 3.1 Is uw loonverlies minder dan 35%? Is uw loonverlies meer dan 80% en is er praktisch geen kans op herstel? Meer dan 80% loonverlies, maar misschien kans op herstel? Is uw loonverlies tenminste 35%, maar minder dan 80%? Hoogte en duur WIA-uitkeringen Re-integratie 4.1 Re-integratietraject Individuele Re-integratie Overeenkomst (IRO) Uw verdere mogelijkheden 5.1 Voordelen voor de toekomstige werkgever Regelingen voor mensen die minder dan 35% arbeidsongeschikt zijn verklaard Proefplaatsing Voor u zelf beginnen? Schema wetgeving bij ziekte Nuttige adressen 17 Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie 3 Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

4 Inleiding Ziek zijn is heel vervelend, vooral als het er naar uit ziet dat het een langdurige kwestie wordt. In de afgelopen periode zijn de regels rondom ziek zijn en werken veranderd. De Wet Verbetering Poortwachter stelt regels voor de eerste twee jaar van uw ziekte. De Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) regelt uw inkomenssituatie wanneer u na twee jaar nog steeds niet in staat bent uw werk (volledig) te hervatten. Achter in deze brochure is schematisch weergegeven waar u mee te maken krijgt. Centraal in al deze wetgeving staat dat u weer aan het werk gaat. Op welke manier dan ook, met aanpassingen van uw werkplek, in een nieuwe functie bij uw eigen werkgever of in een totaal ander bedrijf. Dat betekent wel, dat u zich aan heel veel regels moet houden. Doet u dat niet, dan kunt u rechten en mogelijkheden verspelen of zelfs gekort worden op uw uitkering. Maar naast al die regels en verplichtingen, heeft u ook rechten. Deze brochure laat zien welke rechten u heeft en aan welke regels u zich moet houden. Per onderwerp zijn tips en adviezen aangegeven over de beste handelswijze. 1 1 De regels van de overheid zijn erg ingewikkeld. Bovendien zijn ze aan wijziging onderhevig. Daar om kunt u geen rechten ontlenen aan deze brochure. Bel in geval van twijfel FNV Bondgenoten op Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

5 1. Ziek Als u ziek bent, valt u onder de regelingen van de Wet Verbetering Poortwachter. De regelingen in deze wet worden hieronder uitgelegd en voorzien van advies hoe u het beste kunt handelen. 1.1 U bent ziek geworden Zodra u ziek bent geworden, meldt u dat aan uw werkgever. U houdt zich hierbij aan de (schriftelijke) afspraken die daarover in uw bedrijf gemaakt zijn. Uw ziekmelding wordt doorgegeven aan de bedrijfsarts of Arbodienst. De bedrijfsarts of een verzuimconsulent zal contact met u opnemen om inlichtingen te verzamelen over uw ziekte. Hij kan u uitnodigen voor een gesprek of u vragen een vragenlijst in te vullen. Van u wordt volledige medewerking verwacht. Dat betekent dat u de (redelijke) voorschriften van uw huisarts en bedrijfsarts opvolgt om te zorgen dat u zo snel mogelijk weer beter wordt. Tips > Als het er naar uitziet dat uw ziekte meer is dan alleen een griepje, is het verstandig om uw activiteiten om beter te worden, te noteren. Bijvoorbeeld wanneer u naar de huisarts of specialist bent gegaan, welk advies die arts u gegeven heeft, uw bezoeken aan de bedrijfsarts, de door hem gegeven adviezen, etc. > Als uw ziekte veroorzaakt is door omstandigheden op het werk of een bedrijfsongeval, laat dat dan altijd noteren. Door uw huisarts, specialist, eerste hulp arts en uiteraard de bedrijfsarts. U kunt eventueel contact opnemen met FNV Bondgenoten of met het Bureau Beroepsziekten. > De FNV heeft de brochure: wie schrijft, die blijft uitgebracht om u te helpen uw activiteiten in uw ziekteperiode bij te houden. U kunt deze brochure aanvragen op telefoonnummer of downloaden via de home-pagina van FNV Bondgenoten: > dossiers > ziekte en re-integratie > downloads Loondoorbetaling De werkgever is verplicht u gedurende twee jaar tenminste 70% van uw loon door te betalen bij ziekte. In veel cao s is geregeld dat u meer krijgt, tot een maximum van 170% in twee jaar. Wanneer er op een goede manier wordt gewerkt aan re-integratie, mag dat ook meer worden. Ontslagbescherming als u meewerkt aan uw re-integratie U heeft in deze twee jaar ontslagbescherming. Dit ontslagverbod kan worden opgeheven als u ten onrechte weigert mee te werken aan uw herstel of aan werkhervatting. Uw werkgever moet daarvoor wel een deskundigenoordeel aanvragen bij het UWV. 1.2 Na 6 weken: Probleemanalyse Als u langdurig ziek bent, maakt de bedrijfsarts uiterlijk na zes weken een probleemanalyse. Dit doet hij als de verwachting is dat uw ziekte langer gaat duren en als er mogelijkheden zijn tot re-integratie. In de Probleemanalyse beschrijft de bedrijfsarts de oorzaak van uw ziekte, waarom u niet (volledig) in staat bent om uw eigen werk te kunnen doen en hoe lang het verzuim waarschijnlijk zal gaan duren. Het is goed mogelijk dat de bedrijfsarts u toestemming vraagt om contact op te nemen met uw huisarts of specialist. Deze medische informatie is alleen bestemd voor de bedrijfsarts en uzelf. De werkgever mag hier alleen kennis van nemen als u daar toestemming voor geeft. De medische informatie wordt niet opgenomen in de probleemanalyse. De bedrijfsarts geeft in deze Probleemanalyse ook aan of en hoe u uw eigen werk weer kunt hervatten. Hij adviseert bijvoorbeeld over stapsgewijze hervatting of over aanpassingen op uw werkplek. Deze analyse wordt toegestuurd aan u en aan uw werkgever. Heeft u een samenvatting van uw bedrijfsarts gekregen, vraag dan om het volledige verhaal. Daar heeft u recht op. De probleemanalyse is een belangrijk stuk. Dit wordt opgenomen in het latere re-integratiedossier, dat noodzakelijk is bij het aanvragen van een arbeidsongeschiktheidsuitkering. U kunt op de website van het UWV het formulier probleemanalyse downloaden om te zien welke gegevens er worden opgenomen. Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie 5 Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

6 1.3 Binnen 8 weken na uw eerste ziektedag: het Plan van Aanpak Als de bedrijfsarts verwacht dat er mogelijkheden zijn om uw werk te hervatten, is de werkgever verplicht om samen met u een Plan van Aanpak te maken. Hierin wordt vastgelegd welke stappen worden ondernomen om te komen tot werkhervatting. Dit plan dient zowel door u als uw werkgever ondertekend te worden (mits u akkoord bent). Kopieën van het Plan van Aanpak worden opgenomen in uw latere re-integratiedossier. Dit dossier speelt een belangrijke rol bij een aanvraag voor de arbeidsongeschiktheidsuitkering of een eventuele ontslagaanvraag. U bent verplicht de afspraken in het Plan van Aanpak na te komen, net als uw werkgever. Daarom is het belangrijk dat uw ideeën over de werkhervatting duidelijk tot uiting komen. In dit plan komen afspraken over de volgende onderwerpen : > Wat u en uw werkgever gaan doen om te zorgen dat u weer aan het werk kan gaan: wat het einddoel is, welke stappen in de werkhervatting gezet kunnen worden, welke activiteiten daarvoor nodig zijn en wie deze uitvoert en op welke termijnen een en ander gerealiseerd zou moeten zijn. > Afspraken over de momenten dat u de gang van zaken met uw werkgever en de bedrijfsarts bespreekt. Het is de bedoeling dat u ongeveer eens in de zes weken met elkaar overlegt. Het plan van aanpak kan in overleg worden aangepast of gewijzigd. Ook dit dient te worden vastgelegd. > Benoeming van een casemanager. Dat is degene die de afgesproken activiteiten begeleidt, de contacten tussen u, de bedrijfsarts en de werkgever verzorgt en die dient als uw aanspreekpunt op het gebied van uw re-integratie. De casemanager kan uw chef zijn of de bedrijfsarts, maar het mag ook iemand anders zijn. Het is belangrijk dat u vertrouwen heeft in deze persoon. U kunt op de website van het UWV het formulier voor het Plan van Aanpak ( of de bijstelling) downloaden zodat u kunt zien welke gegevens er in worden opgenomen. Tips > Weiger nooit zonder goede reden iemand als casemanager. Dat kan uitgelegd worden als het niet mee willen werken aan re-integratie. Als u weigert stel dan zelf een andere casemanager voor. > Kopieën van het Plan van Aanpak worden opgenomen in het re-integratiedossier. Bent u het niet eens met de inhoud van het Plan van Aanpak, zorg ervoor dat u dit goed beargumenteerd doet en dat uw opmerkingen op een juiste manier in het Plan verwerkt worden. Uw bezwaren dienen zwart op wit verwerkt te zijn. U kunt ook, als daar bij uw casemanager geen bezwaar tegen bestaat, een vertrouwenspersoon meenemen naar het gesprek over uw bezwaar tegen het Plan van Aanpak. > Ook als u het inhoudelijk niet eens bent met de Probleemanalyse, kunt u dit in het kader van de bespreking van het Plan van Aanpak naar voren brengen. > Let goed op of de afspraken in het Plan van Aanpak nagekomen worden. Nieuwe afspraken moeten in overleg met u worden gemaakt en vastgelegd worden in een bijstelling. Deze moet door u en uw werkgever ondertekend worden. Heeft u ergens twijfel over of bent u het ergens niet mee eens, meld dat dan zo mogelijk schriftelijk. Vraag FNV Bondgenoten eventueel om advies. > Het is verstandig informatie in te winnen bij uw patiëntenorganisatie, de bedrijfsarts, of anderen over de mogelijkheden voor werkhervatting die geschikt zijn voor uw situatie. Dan komt u in gesprekken over uw mogelijkheden goed beslagen ten ijs. > Als activiteiten van uw werkgever niet van de grond komen, neem dan zelf initiatief! Doe dat wel in overleg met de betrokkenen. Bewaar bewijsstukken van uw activiteiten. Vraag een deskundigenoordeel (bij het UWV) aan als uw werkgever niet wil meewerken aan uw re-integratie. Passend werk, de mogelijkheden Als u (langdurig) ziek wordt, is het uitgangspunt dat u terugkeert in uw eigen werk. U hoeft dus niet zomaar akkoord te gaan met een totaal andere functie of andere werkzaamheden. Het kan wel zo zijn dat u tijdelijk ander werk gaat doen, in het kader van de re-integratie. Het streven blijft dan terugkeer in de eigen functie. In sommige gevallen is het om medische redenen niet mogelijk om terug te keren in de oude functie. De werkgever is dan verplicht om ervoor te zorgen dat u passend werk krijgt, maar u kunt zelf ook voorstellen doen. Passend werk is werk dat u nog wel kunt doen, ondanks uw medische beperkingen. De bedrijfsarts kan hier een uitspraak over doen. Er dient rekening gehouden te worden met uw mogelijkheden, uw opleiding, uw kennis en uw ervaring. Belangrijk is dat er tussen u en uw werkgever wederzijdse overeenstemming over de passendheid van een functie bestaat. Ook dient er 6 Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

7 een redelijkheid te bestaan tussen uw vraag en zijn aanbod (of andersom). Na een half jaar ziekte is ook werk dat minder goed aansluit bij uw omstandigheden passend. Afhankelijk van uw arbeidshandicap zijn er verschillende mogelijkheden om passend werk voor u te regelen: > Technische aanpassingen Gedacht kan worden aan het aanpassen van het meubilair, inzet van technische hulpmiddelen of hulp van collega s bij bepaalde taken. Uw werkgever kan een premiekorting krijgen voor het feit dat hij u in dienst houdt. Hiervan kunnen eventuele aanpassingen worden betaald. > Organisatorische wijzigingen Hierbij kunt u denken aan korter werken, andere werktijden, het weglaten van bepaalde taken, langzamer werken of andere rusttijden. > Een functie in een ander bedrijf Als er binnen de organisatie geen passend werk mogelijk is, moet de werkgever actie ondernemen om u te re-integreren bij een ander bedrijf. Vaak zal hij hierbij een re-integratiebedrijf inschakelen. Het re-integreren bij een ander bedrijf kan een tijdelijke maatregel zijn,( bijvoorbeeld detachering) maar ook bedoeld zijn als een definitieve oplossing. > Trainingen en therapieën Hierbij kan het gaan om trainingen en therapieën om uw lichamelijke of psychische klachten op te lossen. Dit om te voorkomen dat u opnieuw ziek wordt. Bijv. Fysiotherapie, rugtraining, assertiviteitstraining, behandeling van een burn out. > Activiteiten die u begeleiden naar ander werk Voorbeelden, omscholing, beroepskeuzetest, loopbaanbegeleiding, bemiddeling bij ander werk. Tip > Bij een definitieve overgang naar een ander bedrijf kan er sprake zijn van beëindiging van uw arbeidovereenkomst en het aangaan van een nieuwe arbeidovereenkomst. Dit is een belangrijke stap waarbij u goed moet letten op uw rechten. U kunt FNV Bondgenoten hierbij eventueel vragen om advies. Het deskundigenoordeel Op ieder moment in uw re-integratietraject is het mogelijk om een Deskundigenoordeel (= second opinion) aan te vragen. U kunt dit doen als uw werkgever u werk aanbiedt dat u niet passend vindt, of als u van mening bent dat hij te weinig activiteiten ontplooit. Het Deskundigenoordeel kunt u aanvragen bij het UWV, maar het is ook mogelijk dat u bij een onafhankelijke deskundige terecht kunt, dit moet dan wel zijn opgenomen in uw cao. Een Deskundigenoordeel kost u of uw werkgever 50, -. Dit bedrag kan worden verhoogd. Het kan zijn dat in uw cao een afspraak is gemaakt wie de kosten betaalt voor het deskundigenoordeel. > Als u meerdere punten van onenigheid met uw baas heeft, moet er op ieder onderwerp een afzonderlijk oordeel gevraagd worden. > Het deskundigenoordeel kan worden aangevraagd over: > ziek of niet ziek zijn > passend werk of niet > mate van re-integratie-inspanningen Het is de bedoeling dat dit deskundigenoordeel werkgever en werknemer duidelijkheid geeft. Er is geen verplichting om dit oordeel op te volgen. Toch volgt een rechter dit oordeel vaak wel op Bijna 1 jaar ziek: Eerstejaarsevaluatie Deze evaluatie wordt ook wel het Opschudmoment genoemd. Het UWV stuurt u en uw werkgever een brief met de verplichting het re-integratietraject nu uitgebreid te evalueren. In deze evaluatie kunt u problemen in uw re-integratie signaleren en samen met uw werkgever de activiteiten voor het tweede jaar bijstellen. Als dit afwijkt van het plan van aanpak dan dient het plan te worden gewijzigd. Deze evaluatie wordt ingevuld op een speciaal formulier van het UWV en moet door u beiden ondertekend worden. Het verslag van de eerstejaarsevaluatie moet in het Re-integratiedossier worden opgenomen. De formulieren Eerstejaarsevaluatie en bijstelling plan van aanpak kunt u downloaden via de website van het UWV. Tip > Zorg dat uw inspanningen, activiteiten en ideeën goed in het evaluatieverslag terechtkomen Als u niet meer kunt werken Het kan gebeuren dat blijkt dat u helemaal niet meer kunt werken en ook niet meer beter zult worden. Uw bedrijfsarts zal dat in overleg met u vaststellen bijvoorbeeld bij het opstellen van de probleemanalyse of tijdens een voortgangsgesprek. Als dat het geval is kunt u sneller dan normaal een WIA-uitkering aanvragen bij het UWV. Dit is niet verplicht en geldt Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie 7 Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

8 alleen als uw werkgever tijdens de ziekte het loon doorbetaalt. Dus niet als u een ziektewetuitkering ontvangt van het UWV. De uitkering kan op zijn vroegst ingaan na 13 weken ziekte en kan op zijn laatst aangevraagd worden in de 68e week van uw ziekte. Anders geldt de 104 weken wachttijd. De aanvraag dient vergezeld te gaan van een verklaring van de bedrijfsarts dat u in het geheel niet meer kunt werken en zal gebaseerd zijn op informatie van uw specialist. De regelingen die in de cao staan over aanvullingen blijven gewoon van kracht. Tip > Het is erg belangrijk, dat u volledig heeft beschreven wat u allemaal zelf gedaan heeft om weer aan het werk te komen. Bewaar zoveel mogelijk bewijsstukken. Leest u ook de bijdrage van uw werkgever en bedrijfsarts zorgvuldig door. Geef zo nodig uw mening hierover. > De aanvraag dient binnen te zijn binnen 21 maanden nadat u ziek bent geworden. Als u de uitkering te laat aanvraagt kan het langer duren voor u de uitkering ontvangt. 1.6 Een jaar en 8 maanden ziek: Aanvraag arbeidsongeschiktheidsuitkering met het re-integratiedossier Ondanks alle inspanningen van u en uw werkgever die in het Plan van Aanpak zijn neergelegd, is uw re-integratie niet (volledig) gelukt. Met uw werkgever houdt u een eindevaluatie. Ook hiervoor wordt een speciaal formulier van het UWV ingevuld. U krijgt van het UWV informatie over het aanvragen van een arbeidsongeschiktheidsuitkering of u kunt die aanvraag downloaden via de UWV-site. Bij deze aanvraag moet het volledige re-integratiedossier meegestuurd worden. Dit bestaat uit de probleemanalyse, de medische informatie, het plan van aanpak, eventuele bijstellingen, de eerstejaarsevaluatie en de eindevaluatie. U krijgt van het UWV een apart formulier om uw eigen mening te geven over het verloop van uw re-integratie. Op basis van het re-integratieverslag beoordeelt het UWV of u en uw werkgever voldoende hebben gedaan om het werk te hervatten (dit wordt de poortwachtertoets genoemd). Is het UWV van mening, dat uw werkgever te weinig heeft gedaan, dan kan hij worden verplicht om maximaal een jaar extra loon uit te betalen. Uw werkgever mag u dan ook niet ontslaan. Als het UWV vindt dat u zelf te weinig heeft gedaan, dan kan uw uitkering geheel of gedeeltelijk worden geweigerd. 8 Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

9 2. Beoordeling door de keuringsarts en de arbeidsdeskundige Nadat u de WIA-uitkering hebt aangevraagd gaan de keuringsarts en de arbeidsdeskundige van het UWV beoordelen of u nog kunt werken en zo ja, in welke functies. Het gaat er vooral om te kijken wat u theoretisch nog kunt verdienen. 2.1 Beoordeling door de keuringsarts Als door het UWV wordt geconstateerd, dat u en uw werkgever voldoende inspanningen hebben verricht om u weer aan het werk te krijgen, dan krijgt u een oproep voor de keuring. De oproep voor de keuring kan vergezeld gaan van een uitgebreide vragenlijst over uw gezondheidstoestand. Dit is echter niet altijd het geval. De keuringsarts beoordeelt of u nog op enige manier tot werken in staat bent. Het gaat hierbij om een beoordeling van uw medische klachten, de beperkingen die daardoor ontstaan zijn ten aanzien van uw concentratieniveau, uw sociale vaardigheden en de lichamelijke mogelijkheden. Als de keuringsarts wil overleggen met uw huisarts of specialist dan heeft hij hiervoor uw toestemming nodig. U kunt ook zelf aangeven dat u van mening bent dat het goed is dat er contact opgenomen wordt met de huisarts of specialist. De keuringsarts kan ook een tweede keuringsarts inschakelen als de ziekte moeilijk te beoordelen is, bijvoorbeeld bij psychische klachten. Vaak wordt er ook gevraagd naar de dagelijkse activiteiten of hobby s, de sociale contacten met familie of vrienden en of u zelf uw huishouden verzorgt. Mocht u op het moment van de afspraak te ziek zijn om op het spreekuur van de keuringsarts te verschijnen, dan heeft u het recht om de afspraak te verzetten. Tips beoordelingsgesprek > Roep de hulp in van een WIA/WAO-begeleider van FNV Bondgenoten om te helpen uw vragenformulier juist in te vullen, het gesprek voor te bereiden en om eventueel mee te gaan naar de keuring. > Wat u hebt ingevuld op het vragenformulier wordt door de keuringsarts gebruikt om uw mogelijkheden te bepalen. Vul het formulier dus heel zorgvuldig in. Hebt u geen vragenformulier gehad, bereidt u zich dan ook heel goed voor op de beoordeling: zet uw beperkingen en mogelijkheden van tevoren op een rijtje en vergeet uw functioneren op slechte dagen vooral niet. U kunt dit ook overleggen met een WIA/WAO-begeleider van FNV Bondgenoten. > Het is verstandig om als ondersteuning een vertrouwenspersoon mee te nemen naar het beoordelingsgesprek. Dat kan een familielid zijn, een vriend of vriendin, maar dus ook een WIA/WAO-begeleider van FNV Bondgenoten. > Vraag aan het begin van het gesprek de keuringsarts of hij zijn conclusies en bevindingen voor u op papier wil zetten en deze zo snel mogelijk naar u toe wilt sturen. U heeft recht op een verslag van het gesprek. > Vraag aan het einde van het gesprek of de keuringsarts alvast wil vertellen wat de conclusie van de beoordeling is en of er een gesprek met de arbeidsdeskundige zal volgen. 2.2 Beoordeling arbeidsdeskundige Als de keuringsarts van mening is dat u in principe nog wel tot werken in staat bent, krijgt u vervolgens een beoordeling door een arbeidsdeskundige. In twee gevallen wordt u niet doorgestuurd: > Als de keuringsarts van mening is dat u zonder enig probleem uw oude werk kunt hervatten, dan wordt u zonder tussenkomst van de arbeidsdeskundige goedgekeurd. > Is de keuringsarts van mening dat u met geen mogelijkheid meer aan het werk kunt, dan is een gesprek met de arbeidsdeskundige ook overbodig. Door middel van de keuring door de arbeidsdeskundige wordt onderzocht of u nog kunt werken en zo ja welk werk u nog kunt doen, gezien de beperkingen die de keuringsarts heeft vastgesteld. Daarnaast wordt gekeken wat u met dat werk kunt verdienen. Het verschil tussen het loon dat u verdiende op het moment dat u ziek werd en het loon dat u volgens het UWV eventueel nog zou kunnen verdienen, wordt in percentages uitgedrukt. Dit percentage wordt het loonverlies genoemd. Net als bij andere sociale uitkeringen wordt het maximum dagloon gehanteerd als inkomensgrens om de uitkering te Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie 9 Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

10 berekenen. De arbeidsdeskundige selecteert banen die u in theorie met uw medische beperkingen zou kunnen doen. De arbeidsdeskundige dient rekening te houden met de opleiding, (werk) ervaring en met de mogelijkheden en beperkingen die u volgens de arts heeft. Het gaat niet om banen die u zou moeten doen of waar vacatures voor zijn. > Het gaat dan om drie functies, waarin volgens het computersysteem van de UWV minimaal drie banen bestaan. Ze worden overigens niet voor u gezocht of verplicht gesteld. Deze banen dienen om te berekenen hoeveel geld u in theorie zou kunnen verdienen. Het verschil met uw oude inkomen vormt het loonverlies. > Als u in deeltijd werkte, mag de arbeidsdeskundige ook voltijdse functies selecteren, tenzij de keuringsarts u een medische uren beperking heeft gegeven. > Ook banen in ploegendiensten worden bij de berekening gebruikt, op voorwaarde dat de keuringsarts dat verantwoord vindt. Ook werk in het weekend of s avonds kan worden gebruikt. Banen met nachtdiensten zijn uitgesloten, tenzij u dat al deed. > Ook kunnen het banen zijn waarvoor u binnen een half jaar extra andere vaardigheden moet kunnen leren, bijvoorbeeld op een computer werken of voldoende Nederlands spreken. Op grond van deze selectie wordt berekend hoeveel u daarmee zou kunnen verdienen. > Na de keuring ontvangt u de beschikking thuis. Daarin staat in welke mate u arbeidsongeschikt wordt verklaard. > Binnen 10 weken nadat de uitkering is aangevraagd dient u een beslissing te ontvangen. In de brief staat of u een uitkering krijgt, hoe hoog die uitkering is en per wanneer u de uitkering ontvangt. Tip > Tegen de uitslag van de keuring kunt u in beroep gaan. FNV Bondgenoten kan u daarbij helpen. Er zijn nu vier mogelijkheden: > Het UWV denkt dat u waarschijnlijk nooit meer zult kunnen werken. Uw loonverlies is tussen de 80 en de 100% (paragraaf 3.1). > Het UWV denkt dat u nu niet, maar misschien in de toekomst wel zult kunnen werken. Uw loonverlies is tussen de 80 en de 100% (paragraaf 3.2). > Het UWV denkt dat u gedeeltelijk zult kunnen werken. Uw loonverlies is minder dan 80%, maar meer dan 35% (paragraaf 3.3). > Het UWV denkt dat u, ondanks een arbeidshandicap, voldoende kunt werken. Uw loonverlies is minder dan 35% (paragraaf 3.4). 10 Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

11 3. De wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA): IVA en WGA Vanaf 29 december 2005 is de WAO vervangen door de wet WIA: Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen. De WIA bestaat uit twee onderdelen: > de Inkomensregeling Volledig Arbeidsongeschikten (IVA) en > de regeling Werkhervatting Gedeeltelijke Arbeidsgeschikten (WGA) 3.1 Is uw loonverlies meer dan 80% en is er praktisch geen kans op herstel? In dit geval valt u onder de IVA, de Inkomensvoorziening Volledig arbeidsongeschikten. U bent volledig en duurzaam arbeidsongeschikt verklaard. U krijgt tot uw 65e levensjaar een uitkering van 75% van uw laatstverdiende loon. In principe wordt u niet meer herbeoordeeld. Bent u volledig en duurzaam arbeidsongeschikt, maar heeft u echter nog een geringe kans op herstel, dan wordt jaarlijks bekeken of u onder de voorwaarden van de IVA blijft vallen. Binnen 5 jaar wordt een definitief besluit genomen. 3.2 Meer dan 80% loonverlies, maar misschien kans op herstel? Is uw loonverlies meer dan 80% maar denkt de verzekeringsarts dat herstel wel mogelijk is, dan wordt u ingedeeld in de WGA, de regeling Werkhervatting Gedeeltelijke Arbeidsgeschikten. U heeft volgens de regels van de WGA recht op de loongerelateerde uitkering. Gedurende 5 jaar wordt u jaarlijks herkeurd. Blijft u volledig arbeidsongeschikt, dan krijgt u alsnog een IVA-uitkering, anders blijft u in de WGA. 3.3 Is uw loonverlies tenminste 35%, maar minder dan 80%? U valt onder de WGA, de regeling Werkhervatting Gedeeltelijke Arbeidsgeschikten. In deze regeling staat centraal dat u zoveel mogelijk aan het werk blijft. Het verstrekken van de uitkering is qua duur en hoogte daarop ingesteld. In de WGA krijgt u eerst een loongerelateerde uitkering, daarna een loonaanvulling of een vervolguitkering. De uitkeringen zijn hoger, naarmate u meer verdient Is uw loonverlies minder dan 35%? Dan valt u niet onder de WIA. U krijgt geen uitkering wegens arbeidsongeschiktheid. U blijft in principe in dienst bij uw werkgever. Hij moet moeite doen om een geschikte functie voor u te vinden. In het eigen bedrijf of bij een andere werkgever. Pas als dat aantoonbaar niet lukt, mag hij eventueel een ontslagvergunning voor u aanvragen. Als u, na uw ontslag een andere werkgever vindt, dan geniet de nieuwe werkgever een aantal voordelen. Zie hoofdstuk 5.2. Tip > Houd heel goed bij welke inspanningen worden verricht om te zorgen dat u een passende functie krijgt. Neem zelf ook initiatief. 3.5 Hoogte en duur van de WIA-uitkeringen * IVA-uitkering De IVA-uitkering bedraagt 75% van het laatstverdiende loon (maximum dagloon). Deze uitkering duurt in principe tot uw 65ste jaar. Uw uitkering blijft de gehele periode op uw vroeger verdiende loon gebaseerd. * WGA-uitkering De WGA-uitkering bestaat uit twee delen: A. Eerst is er een loongerelateerde uitkering (de eerste 2 maanden 75% en daarna 70% van uw oude loon, eventueel minus huidig loon) die minimaal 3 en maximaal 38 maanden kan duren, afhankelijk van uw arbeidsverleden. De uitkering is in maanden gelijk aan het arbeidsverleden in jaren. Hebt u, voordat u ziek werd, in minimaal 26 van de 36 weken gewerkt, dan komt u in aanmerking voor deze uitkering. Voldoet u niet aan deze eis, dan valt u direct onder de criteria van de loonaanvulling of de vervolgaanvulling. Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie 11 Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

12 Hieronder een aantal voorbeelden inzake de duur van de loongerelateerde uitkering. Arbeidsverleden Lengte loongerelateerde tenminste WGA-uitkering 1 jaar 3 maanden 2 jaar 3 maanden 3 jaar 3 maanden 4 jaar 4 maanden 37 jaar 37 maanden 38 jaar 38 maanden 40 jaar 38 maanden De hoogte van de loongerelateerde uitkering: > Als u niet werkt krijgt u 70% van het loon dat u verdiende voor u ziek werd (tot het maximum dagloon). De eerste 2 maanden van de uitkering is dat 75%. Stel: u verdiende 100,- per dag, dan krijgt u een uitkering van 70% van 100,- = 70,- voor de duur van uw loongerelateerde uitkering (eerste 2 maanden 75,-). > Als u wel werkt, dan krijgt u 70% van het verschil tussen uw oude loon (tot het maximum dagloon) en uw huidige loon plus uw huidige loon (eerste 2 maanden 75%). Stel: u verdiende 100,- per dag. Nu nog maar 30,-. U hebt recht op een uitkering van 70% van het verschil tussen uw oude en nieuwe loon. Dat is dus 70% van ( 100,- - 30,-) = 49,-. Opgeteld bij uw salaris heeft u nu een inkomen van 49,- + 30,- = 79,- per dag. De eerste 2 maanden is de uitkering 75% en dus iets hoger. B. Na de loongerelateerde periode wordt de uitkering gesplitst in een loonaanvulling of een vervolguitkering. Een loonaanvulling (70% van oude loon minus theoretisch verdiencapaciteit) krijgt u als u tenminste 50% van uw resterende verdiencapaciteit verdient. Zit u daaronder, dan krijgt u een vervolguitkering (70% van het minimumloon maal arbeidsongeschiktheidspercentage). Beide uitkeringen duren in principe tot uw 65ste jaar. Als u volledig, dus 70% WGAuitkering ontvangt, hoeft u niet aan de inkomenseis te voldoen. Verdient u minimaal 50% van wat u in theorie zou kunnen verdienen, dan krijgt u een loonaanvulling tot uw 65e jaar. (Zolang u tenminste die 50% blijft verdienen) > Deze loonaanvulling is 70% van het verschil tussen uw oude loon en wat u in theorie nog kunt verdienen. Uw inkomen wordt hierop iedere maand getoetst. Stel: u verdiende 100,- per dag voor u ziek werd. U werd 50% arbeidsongeschikt verklaard. Uw theoretische verdiencapaciteit is dus 50,- per dag. Na afloop van uw loongerelateerde uitkeringsperiode verdient u 30,- (dus meer dan 25,-, de helft van uw verdiencapaciteit). Dan hebt u recht op een WGA-loonaanvulling van 70% van het verschil tussen uw oude loon en uw theoretische verdiencapaciteit, dus 70% ( 100,- - 50,-) = 35,-. Opgeteld bij uw loon bedraagt uw inkomen dan 65,- per dag. Verdient u minder dan 50% van wat u in theorie zou kunnen verdienen, dan komt u in aanmerking voor de vervolguitkering: tot uw 65e jaar. > De vervolguitkering komt boven op uw eventuele inkomen. De uitkering bestaat uit een percentage van het minimumloon dat afhankelijk is van de klasse waarin u arbeidsongeschikt bent verklaard 2. Deze klasse vindt u op uw beschikking. Stel: u bent 50% arbeidsongeschikt verklaard. Daarbij hoort een uitkeringspercentage van 35%. U verdiende 100,- per dag. Nu verdient u maar 10,-. Dat is minder dan de helft van 50,-, uw resterende verdiencapaciteit. U hebt nu recht op 35% van het minimumloon. Dat is ongeveer 24,- per dag (prijspeil 2012). Opgeteld bij uw loon heeft u een inkomen van 34,- per dag. Als uw gezinsinkomen in de WGA lager uitvalt dan het sociale minimum, dan kunt u in aanmerking voor aanvulling vanuit de Toeslagenwet. U kunt deze toeslag aanvragen bij het UWV. 2 Arbeidsongeschiktheidsklasse en hoogte uitkering: 35-45% = 28% 45-55% = 35% 55-65% = 42% 65-80% = 50,75% 12 Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

13 4. Re-integratie Hoe meer u werkt, hoe hoger de uitkering uitvalt. Op deze wijze is de wetgeving er op gericht dat u zo snel mogelijk weer aan het werk kunt gaan. Maar wat nu als u door uw beperkingen geen geschikt werk meer heeft? U hebt in ieder geval recht op bemiddeling, scholing, of een sollicitatietraining. Ook speciale hulpmiddelen, aanpassingen van uw werkplek of vervoermiddelen behoren tot de mogelijkheden. U kunt deze ondersteuning krijgen van uw werkgever (uw oorspronkelijke, maar eventueel ook bij een nieuwe werkgever), maar als u geen werkgever meer heeft, ook van het UWV. 4.1 Re-integratietraject Als uw werkgever verzekerd is bij het UWV, wordt er een re-integratiecoach aan u toegekend. Dit kan de arbeidsdeskundige zijn, die bij de keuring beoordeeld heeft voor welke functies u in principe nog geschikt bent. In een Re-integratievisie geeft deze functionaris aan welke re-integratiemogelijkheden er voor u nog zijn, een stappenplan om de mogelijkheden te verwerkelijken en de rechten en de plichten die u en de andere betrokken partijen hierbij hebben. Op basis van deze re-integratievisie kan het UWV een re-integratietraject voor u inkopen bij een reintegratiebedrijf. In principe mag u zelf een keuze maken uit een paar bedrijven. Het bedrijf zal samen met u een re-integratieplan opstellen, waarin de afspraken, de te bereiken doelen, maar ook de rechten en plichten van beide partijen zijn vastgelegd. Als uw werkgever niet bij het UWV is verzekerd, dan moet er ook serieus gewerkt worden aan uw re-integratie. Het is verstandig hierbij aan te sluiten op de positieve ervaringen in de eerste twee ziektejaren. Samen met uw werkgever kunt u eventueel een re-integratiebedrijf kiezen. 4.2 Individuele Re-integratie Overeenkomst (IRO) U kunt ook met het UWV een Individuele Re-integratie Overeenkomst (IRO) afsluiten. U maakt zelf een trajectplan dat volledig aansluit bij uw wensen en mogelijkheden. U kunt daar eventueel ook scholing in opnemen. Deze aanpak voorkomt dat er standaard onderdelen in het plan zijn opgenomen, die u niet nodig heeft. U bepaalt zelf welk re-integratiebedrijf u daarbij wenst in te schakelen en bij welke bedrijven dit bedrijf vervolgens weer extra dienstverlening in moet kopen. Dit uitgewerkte trajectplan legt u ter goedkeuring voor aan het UWV. U hebt dan dezelfde rechten als bij een gewoon re-integratieplan. Een Individueel Plan sluit nauwer aan bij uw mogelijkheden dan een standaard plan. U moet dan wel zelf het traject in elkaar zetten. Dat kost veel werk. Welke aanpak voor u de beste is, bepaalt u alleen. In alle gevallen is het noodzakelijk: > dat u weet wat u medisch gezien kunt > dat u precies weet wat u wilt Alleen op basis daarvan kunt u in kaart brengen hoe u terug kunt keren naar werk en welke extra vaardigheden u daarbij eventueel nodig heeft. Scholing wordt alleen vergoed als u kunt aantonen dat u zonder de scholing geen werk zult vinden. Ook moet deze scholing leiden tot werk waar voldoende vraag naar is en u moet duidelijk kunnen maken dat er geen goedkopere opleiding is die uw kans op werk vergroot. Verder moet u op zoek naar een re-integratiebedrijf die deze IRO zal uitvoeren. Er zo n 800 re-integratiebedrijven goedgekeurd. U kunt er één uitkiezen in overleg met het UWV of u kunt zelf op zoek. Tips > Informeer bij het UWV naar de mogelijkheden, de voorwaarden en het budget. > Neem ruim de tijd voor het maken van uw plan. > Houd in ieder geval altijd uw medische mogelijkheden in de gaten. > Via het internet kunt u re-integratiebedrijven met een keurmerk vinden. Adressen staan achter in deze brochure. > Hebt u nog geen idee wat voor werk u zou willen doen nu uw oude werk onmogelijk is geworden? Op internet zijn veel beroepskeuzetesten aanwezig. > Bij FNV Bondgenoten kunt u ook terecht voor onafhankelijk loopbaanadvies. > FNV Bondgenoten heeft een aparte brochure geschreven waarin de aanpak van de Individuele Re-integratie Overeenkomst uitvoerig is beschreven. Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie 13 Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

14 14 Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

15 5. Uw verdere mogelijkheden Hieronder worden, in het kort, een aantal mogelijkheden genoemd die eventueel een rol in uw situatie kunnen spelen. 5.1 Voordelen voor de toekomstige werkgever Een werkgever die u, ondanks uw gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid, in dienst wil nemen, heeft recht op bepaalde voordelen. Drie jaar lang krijgt hij jaarlijks korting op de werkgeverspremie voor de WAO/ WIA en de WW. Voor jonggehandicapten geldt een extra premievrijstelling. Mocht u in de eerste vijf jaar toch ziek worden, dan betaalt de werkgever uw loon door, maar krijgt daarvoor compensatie door het UWV. Dit wordt de no-risc-polis genoemd. De termijn van 5 jaar kan soms verlengd worden. De werkgever loopt dus geen financiële risico s door u in dienst te nemen. Voor jonggehandicapten geldt de termijn van 5 jaar niet. Ook na die periode heeft de werkgever recht op die compensatie. Een werkgever kan een vergoeding krijgen voor kosten die gemaakt worden om de werkplek of machines aan te passen. Een aantal vergoedingen kunt u zelf vergoed krijgen. 5.3 Proefplaatsing Een nieuwe werkgever is echt bereid om u in dienst te nemen, maar hij heeft toch wat twijfel of u dit werk wel kunt? Dan is een proefplaatsing voor maximaal drie maanden mogelijk. Uw nieuwe werkgever hoeft geen loon te betalen en u behoudt uw uitkering. Wel moet hij de intentie uitspreken om u bij goed functioneren een dienstverband aan te bieden. 5.4 Voor u zelf beginnen? Het starten van een eigen bedrijf kan voor u een ideale manier zijn om weer aan het werk te gaan. U kunt uw eigen tijd indelen en uw werk compenseren met uw beperkingen. Het vergt wel heel veel doorzettingsvermogen. Als u zelf een bedrijf wilt beginnen, of als freelancer aan het werk wilt, dan kan het UWV u daarbij ondersteunen. Ook kan het UWV ondersteunen bij een onderzoek naar de haalbaarheid van uw plannen. Met hun hulp kunt u het re-integratietraject daarop richten. Informeer bij het UWV naar de mogelijkheden. Pas als uw bedrijf daadwerkelijk winst maakt, heeft dat gevolgen voor de hoogte van uw uitkering. > U kunt ook contact opnemen met de FNV-bond voor Zelfstandigen zonder Personeel (FNV ZPP). 5.2 Regelingen voor mensen die minder dan 35% arbeidsongeschikt zijn verklaard Wie minder dan 35% arbeidsongeschikt is verklaard, heeft volgens de wet geen recht op re-integratie. De werkgever is echter wel verplicht om de werknemer zoveel mogelijk te helpen weer aan het werk te komen, bij het eigen bedrijf of bij een ander bedrijf. Als dit, ondanks serieuze pogingen, aantoonbaar niet lukt, dan mag de werkgever pas ontslag aanvragen. Als er echter een nieuwe werkgever gevonden wordt dan gelden de premiekorting en de no-risk-polis voor de nieuwe werkgever. Deze werkgevers moeten deze mensen na hun beoordeling in dienst hebben genomen. De no-risk-regeling en de premiekorting gelden als de werknemer binnen 5 jaar na de keuring een nieuwe werkgever vindt. Na die tijd gelden deze voorzieningen niet meer. Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie 15 Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

16 6. Schema wetgeving bij ziekte Wet Poortwachter: de eerste twee ziektejaren Minimaal 70% van uw salaris doorbetaald. WIA-keuring door UWV aan eind 2e jaar % arbeidsongeschikt geen of nauwelijks mogelijkheid tot herstel % arbeidsongeschikt mogelijkheid tot herstel. Tussen de 35-80% arbeidsongeschikt. Minder dan 35% arbeidsongeschikt of volledig arbeidsgeschikt. IVA: 75% van het oude loon* tot 65ste jaar. WGA: werkhervatting gedeeltelijk arbeidsongeschikten Loongerelateerde uitkering afhankelijk van arbeidsverleden conform WW. Bent u tijdelijk % arbeidsongeschikt, dan geldt deze uitkering ongeacht de tijdsduur. Werk Geen werk Huidige loon + 70% (eerste 2 70% oude loon* maanden 75%) verschil oude (eerste 2 maanden 75%) loon* en huidig loon. na deze periode: Geen uitkering. Voldoende werk U verdient 50% of meer dan wat u in theorie kan verdienen. Loonaanvulling tot 65ste jaar: Huidig loon + 70% van verschil met het oude loon* en wat u in theorie nog zou kunnen verdienen. Geen of onvoldoende werk U verdient minder dan 50% van wat u in theorie kan verdienen. Vervolguitkering tot 65ste jaar: Huidig loon + % van het minimumloon (afhankelijk van a.o. klasse). * maximum dagloon 16 Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

17 7. Nuttige adressen Hulp en Informatie FNV Bondgenoten Postbus GE Utrecht Telefoon (lokaal tarief) FNV Zelfstandigen Postbus AK Utrecht Telefoon: FNV vakcentrale Postbus AL Amsterdam Telefoon: Landelijke Vereniging van Arbeidsongeschikten Postbus AD Hoensbroek Telefoon: Informatie via Internet Algemeen Informatie over re-integratiebedrijven Re-integratie monitor van de Raad voor Werk en Inkomen Keurmerk branche organisatie Cliënten kwaliteitskeurmerk Bureau Beroepsziekten FNV Postbus HB Amsterdam Telefoon: Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie 17 Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

18 Colofon Dit is een uitgave van Stichting FNV Pers t.b.v. FNV Bondgenoten Januari 2013 Reacties per mail: Drukwerk Drukkerij Verwey Vormgeving Zippa, Bussum Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

19 Rechten en plichten bij ziekte, WIA en re-integratie 19 Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50

20 Rechten en plichten_a4_2012.indd (w1) 11:50