Meervoudig toepasbare ademhalingstraining

Transcriptie

1 Meervoudig toepasbare ademhalingstraining

2 Ademhalingstherapie wordt eenvoudig, effectief en meetbaar Eén interface, meerdere opties Pep/Rmt biedt een eenvoudige en bewezen ademhalingstrainingsmethode die, afhankelijk van de therapeutische doeleinden, onder klinische supervisie thuis kan worden toegepast. Het apparaat bestaat uit een masker of mondstuk dat aan een ventiel is gemonteerd, en de luchtstroom bij het inademen scheidt van de luchtstroom bij het uitademen. Er worden dan één of twee weerstanden op het ventiel gemonteerd, afhankelijk van het type training. Pep/Rmt heeft verscheidene toepassingsgebieden. Het product kan worden gebruikt voor ademhalingstraining met expiratoire en/of inspiratoire weerstand, bekend als: PEP (Positive Expiration Pressure = Positieve expiratoire druk). IMT voorheen RMT (Inspiratory Muscle Traning = Inspiratoire spiertraining). IR-PEP (Inspiratory Resistance Positive Expiratory Pressure = Inspiratoire weerstand positieve expiratoire druk) combinaties van expiratoire en inspiratoire weerstand. HiPEP (High Pressure PEP = Hogedruk-PEP) geforceerde expiratie tegen een expiratoire weerstand. PEP om verlaagde longvolumes te normaliseren. PEP kan worden gebruikt om verlaagde longvolumes te normaliseren die kunnen optreden als gevolg van immobilisatie, anesthesie/chirurgie en neurologische aandoeningen. PEP om toegenomen longvolumes te normaliseren. PEP kan worden gebruikt om excessieve functionele residuale capaciteit te verminderen, zoals in het geval van ernstige stadia of verergering bij obstructieve longaandoeningen. Met een masker of mondstuk kunnen alle bovenstaande therapieën worden uitgevoerd. De druk in 2

3 De weerstand die het Pep/Rmt-apparaat tijdens de uitademing opwekt, leidt tot een toegenomen functionele residuale capaciteit en ademvolume. Dit heeft een lager risico op postoperatieve complicaties tot gevolg bij patiënten die een thorax- of buikoperatie hebben ondergaan. Monika Fagevik Olsén, PhD, hoogleraar Haal het beste uit Pep/Rmt Inspiratoire spiertraining. IMT kan worden gebruikt om de kracht en het uithoudingsvermogen te oefenen van de inademingspieren bij patiëntengroepen met een verzwakte spierfunctie, zoals bij chronische obstructieve longaandoeningen (COPD) en verschillende neurologische aandoeningen. Deze wordt ook gebruikt om het risico op postoperatieve longcomplicaties te verminderen bij patiënten die een hartoperatie hebben ondergaan en voor atleten die hun prestaties willen verbeteren. Verwijdering van secretie met PEP en HiPEP. PEP kan worden gebruikt in het geval van toegenomen secretie in de luchtwegen, zoals bij cystische fibrose en COPD en in het geval van infectie bij mensen met veelvoudige ernstige handicaps. HiPEP is een methode voor het verwijderen van secretie uit de luchtwegen waarbij geforceerd uitgeademd wordt tegen een uitademingsweerstand, tot aan het residuale volume. het systeem wordt gemeten met een manometer die met een T-connector is aangesloten op het ventiel. Er is altijd een risico op onjuist gebruik als er een nieuwe behandelingstechniek wordt geïntroduceerd. Om fouten te vermijden, moet het volgende in overweging worden genomen: Als er een masker wordt gebruikt, moet het nauw aansluiten op het gezicht om lekkage van lucht te voorkomen. Als er een mondstuk wordt gebruikt, moeten de lippen er strak omheen worden gesloten. Voor een optimaal effect moeten, naast de meting van de druk in het systeem, de ademhalingsbewegingen van de patiënt worden geobserveerd om te zien of de patiënt een juiste techniek gebruikt en het gewenste longvolumeeffect wordt bereikt. Als de patiënt tijdens de behandeling extra zuurstof nodig heeft, kan de zuurstof met behulp van de T-connector (die bij de manometer hoort) worden aangesloten op de inhalatiepoort van het ventiel. Op de volgende paar pagina s zullen we nader ingaan op de overwegingen over en de juiste toepassingen van Pep/Rmt op vier behandelterreinen. 3

4 PEP om verminderde longvolumes te normaliseren Weerstandsrichtlijn: Zuigelingen Volwassenen Instructies Vele categorieën patiënten, zoals postoperatief na een thorax- of buikoperatie, immobilisatie en verschillende neurologische letsels/aandoeningen, lijden aan een verminderd longvolume. De expiratoire weerstand verhoogt het ademvolume evenals de functionele residuale capaciteit. Bij aandoeningen waarbij veel secretie in de luchtwegen wordt geproduceerd, wordt PEP gebruikt in combinatie met huffen om het slijm uit de luchtwegen te verwijderen. Selecteer de weerstand aan de uitademingskant van het ventiel waarmee de patiënt zonder uitademingsproblemen gedurende 2 minuten of ademhalingen gedurende drie sessies kan ademen met een druk van circa cm water. Omdat een grotere stroom leidt tot een toenemende druk maar vaak ook tot gereduceerde longvolumes, verdient het de voorkeur dat de patiënt zich concentreert op het vertrouwd raken met de techniek, in plaats van op het bereiken van druk op de manometer. Voor tieners geldt als richtlijn een weerstandsniveau van 1,5 2,0 mm. Het weerstandsniveau wordt dan voor jonge mensen en volwassenen geleidelijk verhoogd, op individuele basis getest en gewijzigd als de symptomen wijzigen. Inademen: Moedig de patiënt aan met de gebruikelijke frequentie door het masker/mondstuk te ademen maar met diepere ademhalingen. Uitademen: Vraag de patiënt licht actief maar zonder te forceren uit te ademen. Het is belangrijk dat de patiënt zich aanpast aan de weerstand en dat het lichaam de mogelijkheid heeft zijn functionele residuale capaciteit in overeenstemming met de nieuwe omstandigheden te wijzigen. De clinicus moet de techniek daarom niet teveel corrigeren. In plaats daarvan moet hij de patiënt duidelijk maken niet te hard of te lang uit te ademen, omdat dit het longvolume zal verminderen. Om het ademhalingsritme tijdens PEP te normaliseren, kan er een extra inhalatieweerstand worden gebruikt, dat bekend staat als IR-PEP. De richtlijn voor deze weerstand is 4 6 mm. Voor toegenomen hoeveelheden secretie wordt PEP gebruikt in sessies die worden afgewisseld met huffen/hoesten. Wissel af tussen PEP, rusten en huffen/hoesten totdat de patiënt voelt dat zijn/haar luchtwegen schoon zijn, te moe is om de behandeling voort te zetten of een redelijke hoeveelheid tijd heeft besteed aan de behandeling. Voor acute omstandigheden, zoals na een operatie, moet de PEP-therapie vaker worden toegepast, bij voorkeur elk uur of om het uur. Voor chronische condities moet de training 2 3 keer per dag worden uitgevoerd. 4

5 5

6 PEP om toegenomen longvolumes te normaliseren Weerstandsrichtlijn: Instructies Toegenomen functionele residuale capaciteit is een groot probleem voor patiënten met obstructieve longaandoeningen in ernstige stadia of bij verergering. Een weerstand met een relatief grote diameter kan de stroomsnelheid tijdens de uitademing regelen. Dit maakt een kalmere uitademing mogelijk, het ademhalen is effectiever en de positieve druk kan voorkomen dat onstabiele luchtwegen dichtklappen. Als een van de symptomen een toegenomen secretie is, kan PEP gecombineerd met huffen ook worden gebruikt als behandeling om de secretie verwijderen. Inademen: Moedig de patiënt aan kalm in te ademen. Uitademen: Moedig de patiënt aan kalm tegen de weerstand uit te ademen en te proberen iets meer dan gebruikelijk uit te ademen. In het geval van hypercapnie en hypoxemie moet de PEP-behandeling vaak worden uitgevoerd, bij voorkeur elk uur/om het uur. Voor chronische condities moet de training 2 3 keer per dag worden gedaan met een persoonlijke Pep/Rmt-set. Voor grote hoeveelheden secretie wordt PEP gebruikt in sessies die worden afgewisseld met huffen/hoesten. Wissel af tussen PEP, rusten en huffen/hoesten totdat de patiënt voelt dat zijn/haar luchtwegen schoon zijn, te moe is om de behandeling voort te zetten of een redelijke hoeveelheid tijd heeft besteed aan de behandeling. Gebruik de weerstand aan de uitademingskant (3,5 6 mm) zodat de patiënt kan ademen met minder tekort aan adem tijdens rust. 6

7 Inspiratoire spiertraining Weerstandsrichtlijn: Instructies De kracht en het uithoudingsvermogen van de inspiratoire spieren kunnen door veel verschillende typen letsels en aandoeningen worden aangetast. Tijdens de inspiratoire training wordt een weerstand op het ventiel aan de inademingskant van de Pep/Rmt-set aangebracht. Regelmatige training kan de kracht en het uithoudingsvermogen van de inspiratoire spier vergroten en de inspanningen bij het ademhalen reduceren. Het volgende is een voorbeeld van hoe de training kan worden uitgevoerd: Breng een weerstand aan op de inhalatiekant van het ventiel. Begin met een relatief grote weerstandsdiameter en laat de patiënt gedurende 2 minuten met het systeem trainen. Als de patiënt zonder inspanning kan ademen, verhoogt u de weerstand door over te gaan op de volgende kleinere diameter. Inademen: Adem diep, langzaam en gelijkmatig in. Uitademen: Adem normaal uit. Het ademhalingspatroon van de patiënt regelt het trainingsschema. De training kan continu tot 20 minuten per keer worden uitgevoerd of verdeeld over kortere sessies een paar keer per dag. Hoe langer de trainingssessie duurt, hoe lager de te gebruiken weerstand moet zijn. In het geval van uitgesproken parese van de ademhalingsspier, bestaat het risico op spiervermoeidheid. Daarom is het belangrijk het ademhalingspatroon en de mate van inspanning te bewaken, speciaal wanneer de training wordt gepland. Om te beginnen ongeveer iedere tweede week, en dan geleidelijk met groter wordende tussenpozen. De combinatie hiervan met een expiratoire weerstand (5,0 6,0 mm) kan het voor de patiënt gemakkelijker maken een normaal ademhalingspatroon te bereiken. De inspiratoire weerstand moet tijdens de training regelmatig worden aangepast. 7

8 Verwijdering van secretie met PEP... en HiPEP Weerstandsrichtlijn: Voor ziektes en aandoeningen die gepaard gaan met secretie in de luchtwegen, kan PEP in cycli van ademhalingscontrole afgewisseld met huffen worden gebruikt, zie pagina 3 en 4. Kinderen, tieners en volwassenen met veelvoudige ernstige handicaps kunnen het moeilijk vinden om de toegenomen hoeveelheden mucus, die het gevolg kan zijn van een infectie van de luchtwegen, te verwijderen. Wanneer deze patiënten de training met PEP beginnen, is het belangrijk ze de kans te geven langzaam aan het masker en de training te wennen. Het kan helpen als eerste alleen het masker te gebruiken. Zodra de patiënt eenmaal accepteert dat het masker stevig tegen het gezicht is bevestigd, kan het ventiel worden aangesloten en vervolgens de weerstand. Voor kinderen in deze groep patiënten kunnen 10 ademhalingen onvoldoende zijn om de longvolumes te vergroten, zodat deze van slijm bevrijd kunnen worden. Laat het kind in plaats daarvan voor een minuut in- en uitademen, dit kan bij iedere sessie drie keer worden herhaald. Als dit eenmaal is ingesteld, kan de tijd worden verhoogd tot 3 keer 2 minuten per behandelsessie. De expiratoire druk moet ongeveer cm water zijn. Bij aandoeningen met hypersecretie in de kleine luchtwegen kan HiPEP worden gebruikt om de secretie uit de meer perifere delen van de luchtwegen te verwijderen. De toegenomen positieve respiratoire druk regelt de stroom tijdens de volledige uitademing, waardoor het even moeilijk voor alle delen van de longen wordt, om zichzelf te legen. Dit betekent dat de luchtwegen, die anders tijdens de laatste fase van de uitademing gesloten zouden zijn, langer open kunnen worden gehouden. Door gebruik te maken van deze expiratoire luchtstroom van de kleine luchtwegen, kan de secretie uit kleinere luchtwegen worden verwijderd dan anders mogelijk zou zijn. Breng aan de uitademingskant van het ventiel de weerstand aan die het grootste uitademingsvolume geeft bij geforceerd uitademen door het masker/mondstuk. Dit kan worden gemeten met het PEPmasker bevestigd aan een spirometer. Bij afwezigheid van een spirometer, kan het slijmgeluid worden gebruikt dat de patiënt produceert bij geforceerd uitademen door verschillende maten weerstanden. Bij de behandeling wordt de weerstand gebruikt die het meeste slijmgeluid produceert tegen het einde van de uitademing. HiPEP wordt met de standaard-pep gecombineerd met het doel de functionele residuale capaciteit te verhogen. Na een PEP-ademhalingssessie worden 2 3 HiPEP-handelingen uitgevoerd met een paar ademhalingen in rust zonder weerstand tussen elk ervan. 8

9 Instructies Inademen: Moedig de patiënt aan met de gebruikelijke frequentie door het masker/ mondstuk te ademen maar met iets diepere ademhalingen. Uitademen: Forceer een uitademing tegen de weerstand. Wissel af tussen PEP, rusten, HiPEP en huffen/hoesten totdat de patiënt voelt dat zijn/haar luchtwegen schoon zijn, te moe is om de behandeling voort te zetten of een redelijke hoeveelheid tijd heeft besteed aan de behandeling. De hoge druk tijdens de uitademing kan betekenen dat patiënten plotseling het gevoel kunnen krijgen, dat hun oren verstopt zijn. Om dit te vermijden kan de patiënt de uitademing beginnen met een lager longvolume dan de totale longcapaciteit. Het is echter belangrijk dat de patiënt de uitademing in het PEP-apparaat niet te laat begint, omdat er dan niet voldoende lucht in de longen is achtergebleven om het doel van deze methode te bereiken. Expiratie tegen een weerstand is een zeer nuttig hulpmiddel dat gebruikt wordt bij verschillende soorten ademhalingstherapieën. Het succes van de behandeling is afhankelijk van de kennis over het fysiologische doel waarop elk van de verschillende therapieën is gebaseerd Louise Lannefors, fysiotherapeut 9

10 Productassortiment Pep/Rmt sets (masker/mondstuk, ventiel en weerstandenset) Pep/Rmt set met masker voor zuigelingen Pep/Rmt set met masker voor kinderen Pep/Rmt set met masker voor tieners Pep/Rmt set met masker voor volwassenen Pep/Rmt set met masker voor volwassenen groot Pep/Rmt set met mondstukken Accessoires Mondstukken Masker voor zuigelingen Masker voor kinderen Masker voor tieners Masker voor volwassenen Masker voor volwassenen groot Tracheostomie adapter Pep/Rmt ventiel Weerstandenset, 8 stuks Weerstand 1,5 mm zwart, 5 stuks Weerstand 2 mm wit, 5 stuks Weerstand 2,5 mm geel, 5 stuks Weerstand 3 mm blauw, 5 stuks Weerstand 3,5 mm groen, 5 stuks Weerstand 4 mm oranje, 5 stuks Weerstand 5 mm bruin, 5 stuks Weerstand 6 mm paars, 5 stuks Pep/Rmt manometer -100 tot +150 cm H Pep/Rmt manometer -30 tot +30 cm H T-connector voor manometer Reserveglas voor manometer 10

11 Referenties: PEP om verminderde longvolumes te normaliseren Fagevik Olsén M, Hahn I, Nordgren S, Lönroth H, Lundholm K. Randomized controlled trial of prophylactic chest physiotherapy in major abdominal surgery. Br J Surg 1997;84: Fagevik Olsén M, Larsson M. Breathing exercises with PEP- what happens to the breathing pattern during a session? Nordisk Fysioterapi 2005;9: Frischkneckt Christensen E, Nedergaard T, Dahl R. Long term treatment of chronic bronchitis with positive expiratory pressure mask and chest physiotherapy. Chest 1990;97(3): Ricksten SE, Bengtsson A, Soderberg C, Thorden M, Kvist H. Effects of periodic positive airway pressure by mask on postoperative pulmonary function. Chest 1986;89(6): PEP om toegenomen longvolumes te normaliseren Herala M, Stålenheim G, Boman G. Effects if positive expiratory pressure (PEP), continuous positive airway pressure (CPAP) and hyperventilation in COPD patients with chronic hypercapnea. Upsala J Med Sci 1995;100: Inspiratoire spiertraining Geddes EL, Reid WD, Crowe J, O Brien K, Brooks D. Inspiratory muscle training in adults with chronic obstructive pulmonary disease: A systematic review. Respiratory Medicine 2005;99: Sheel AW, Reid WD, Townson AF, Ayas NT, Konnyu KJ. Spinal Cord Rehabilitation Evidence Research Team. Effects of exercise training and inspiratory muscle training in spinal cord injury: a systematic review. J Spinal Cord Med. 2008;31(5): Hulzebos EH, Helders PJ, Favié NJ, De Bie RA, Brutel de la Riviere A, Van Meeteren NL. Preoperative intensive inspiratory muscle training to prevent postoperative pulmonary complications in high-risk patients undergoing CABG surgery: a randomized clinical trial. JAMA 2006;296(15): Verwijdering van secretie met PEP en HiPEP Elkins MR, Jones A, van der Schans C. Positive expiratory pressure physiotherapy for airway clearance in people with cystic fibrosis. Cochrane Database Syst Rev 2006 Apr 19;(2):CD Oberwaldner B, Evans JC, Zach MS. Forced expirations against a variable resistance: A new chest physiotherapy method in cystic fibrosis. Pediatr Pulmonol 1986;2: Lagerkvist A-L, Sten G, Westerberg B, Ericsson-Sagsjö A, Bjure J. Positive expiratory pressure (PEP) treatment in children with multiple severe disabilities. Acta Paediatr 2005;94:

12 Wellspect HealthCare biedt uitgebreide assistentie en training aan bij onze producten. We zijn er trots op dat wij u kwalitatief hoogwaardige producten kunnen aanbieden die grondig zijn getest en makkelijk in gebruik zijn. Aarzel niet contact met ons op te nemen voor alle vragen en opmerkingen met betrekking tot het Pep/Rmt systeem. Het is ons een waar genoegen om u te kunnen helpen Wellspect HealthCare, a DENTSPLY International Company. All rights reserved NL-1506 Pep/Rmt is the trademark of Wellspect HealthCare Wellspect HealthCare Postbus 656, 2700 AR Zoetermeer, Nederland. Tel. NL Fax NL Tel. BE Fax BE