Uitkomst voorkeurslocatie en locaties zoekgebieden windenergie Provinciale Verordening

Transcriptie

1 14 Uitkomst voorkeurslocatie en locaties zoekgebieden windenergie Provinciale Verordening zoeklocatie G zoeklocatie B zoeklocatie A zoeklocatie E zoekgebieden lijnopstelling turbines van 3 MW. Bron: Brede MER windenergie Korendijk zoeklocatie F

2 15 n en ijn eze i- de aneen re en zijn de an or neren e- en Kernkwaliteiten van het Nationaal Landschap Hoeksche Waard Bron: Structuurvisie Hoeksche Waard Kernkwaliteiten Hoeksche Waard (bron: structuurvisie Hoeksche Waard) 43 H + N + S '11 zoeklocatie B zoeklocatie E Locaties E, B directe inbreuk op kernkwaliteiten Hoeksche Waard

3 16 zoeklocatie E zoeklocatie F Snelwegpanorama s E en F liggen in panorama A29 zoeklocatie I zoeklocatie E opstellingen niet conform topografie en opstellingen te klein voor eigen orde

4 17 5. Tussenbalans Als we de balans opmaken van het verloop van de locatiekeuze voor windenergie dan zien we een steeds verdere verkleining van de schaal waarop de locatiekeuze wordt onderzocht en beargumenteerd. Wat de quick scan oplevert is een waardevol inzicht in de plekken waar het minste overlast van windturbines gevreesd hoeft te worden. Wat het niet oplevert is een goede ruimtelijke inpassing. Omdat de locaties voortkomen uit een proces van eliminatie van andere dan landschappelijke factoren is de plek ervan in ruimtelijk opzicht volstrekt willekeurig. In de matrix van de Brede MER waarin de locaties gescoord worden is de landschappelijke waardering van alle locaties dan ook neutraal tot negatief. De discussie over de plaatsing van windturbines is een sectorale discussie. Voor zover het gaat om het effect op andere activiteiten wordt het in het negatieve getrokken,van overlast en hinder, van hun en niet van ons. Dit kan leiden tot keuzes vanuit het negatieve waar geven turbines het minste overlast, waar zijn ze het meest uit het zicht te plaatsen. Dat zou jammer zijn omdat de discussie uiteindelijk draait om een goede omgevingskwaliteit en omgevingskwaliteit is belangrijk voor iedereen. De rijksadviseur onderzocht hoe windturbines positief kunnen bijdragen aan het verhaal van het landschap. In een eerder advies over windturbines (juni 2013) van het Kwaliteitsteam aan het Portefeuillehouders Overleg van het Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard heeft het Kwaliteitsteam geadviseerd om ook te kijken naar de mogelijkheid om de turbines te koppelen aan ander gebruik(ers) en programma s, om een gezamenlijke meerwaarde te bereiken. Dit advies is ook aangeboden aan de vijf gemeenteraden in de Hoeksche Waard.

5 18 6. Nieuwe invalshoek Het afgelopen jaar is voor de Zuidrand een visiedocument opgesteld, de Hoeksche Waardenmakerij. Met stakeholders is geïnventariseerd wat voor initiatieven en projecten er op stapel liggen. Dit is tezamen met de omgevingskwaliteit gethematiseerd tot waardenketens, inspirerend concepten waarbinnen economische initiatieven elkaar kunnen versterken. Een deel van de zoeklocaties van de Brede MER ligt binnen de invloedssfeer van een van deze waardenketens, Stromenland. Citaat uit Stromenland 2020 uit de Hoeksche Waardenmakerij: Stromenland is een landschap om tot rust te komen en op te laden, dat ligt in de westhoek van de Hoeksche Waard. De meest duurzame verblijfsrecreatie in een groene setting met ruige deltanatuur is de basis van deze waardenketen. Gezondheid, zorg, sport, wellness en natuurbeleving voegen zich daarin en vormen een recreatie- en zorgeconomie. Het verhaal van deze waardenketen speelt in op een groot verhaal over een natuurlijke delta. Dit is het Haringvliet de grootste monding van Maas en Rijn met op termijn een de zoetzoutovergang vanuit de Kier in de Haringvlietsluizen. De zeearm wordt weer tot leven gewekt, de deltanatuur bloeit op. Ondernemers weten daar wel raad mee. ( ) De setting is robuust en duurzaam. Duurzame energiewinning past in het verhaal, mits in balans met het landschap. Je komt hier om op te laden figuurlijk en letterlijk. De verbinding met het water, de kreken en stromen is essentieel. Piershil, Goudswaard, Nieuwendijk versterken de relatie met het water. Het is een stromenland met Spui, Haringvliet, Hitsertse Gat buitendijks en de oude binnendijks gelegen kreek Pierhilse Gat. De stromen zijn ook energiestromen en het komen en gaan van recreanten. ( ) De boeren zijn hier zeer innovatief, dat bewijzen de duurzame productiemethoden en de bloemrijke akkerranden en streekproducten. Zorgboerderijen en bijzondere zorgconcepten, bijvoorbeeld een nierdialysecentrum, het schip van de Zonnebloem en biowalks van Rotterdamse ziekenhuizen, zijn in dit gebied te vinden. De windmolens zijn onderdeel van een energiecoöperatie. Een informatiepunt is tegelijk de plek waar je je elektrische voertuig oplaadt. En één van de windmolens is een uitzichtpunt. Ruim 70 meter boven de grond krijgt de bezoeker een magnifiek uitzicht over een groot deel van dit Nationale Landschap en de Delta. Een paar locaties vallen ook binnen de invloedsfeer van het Blauwe Hart. Een citaat: Midden in de zuidrand, bij de grootste kern Numansdorp, ligt het inmiddels verleidelijke knooppunt van watersport, landschapsrecreatie en bedrijvigheid. In het gebied bloeit een toeristische economie. Hier zorgen ondernemers voor gastvrije horeca, een goed aanbod in verblijfsrecreatie, B+B s tot groepsaccommodaties, perfecte havens en een levendig nautisch centrum. Stromenland 2020 uit de Hoeksche Waardenmakerij

6 19 Inventarisatie van projecten In het kader van de verdere uitwerking van Stromenland zijn de projecten die daar nu spelen geïnventariseerd en op kaart gezet. Dat heeft geleid tot het onderliggende kaartbeeld. De vraag is of de plaatsing van windturbines een bijdrage aan Stromenland kan betekenen. Dan zou het consequent zijn om de hierboven ontwikkelde redeneerlijn hiervoor te hanteren. Vanuit dat oogpunt zijn de zoeklocaties A en F uit de Brede MER potentieel interessant. Voor locatie A geldt dat de ligging bij de Spuimonding kansen biedt om een combinatie te maken met natuurontwikkeling. De omvang van het buitendijkse gebied biedt unieke kansen voor natuurontwikkeling en daar wordt ook sterk op ingezet. In de ontwerpverkenningen van de nota Windenergie en Nationale Landschappen zien we dat er een aspect onderbelicht is gebleven de beleving van het eiland vanaf het water. Zeilers oriënteren zich van oudsher op oriëntatiepunten op het land, zoals kerktorens, watertorens en recent, zendmasten en televisietorens. Daar komen nu de windturbines bij. De aanleg van windturbines bij locatie A kan het de monding van het Spui in de delta leesbaar maken en daarmee voor watersporters een belangrijk oriëntatiepunt vormen, zoals bij de zoeklocaties bij de monding van de Dordtse Kil. Tegelijkertijd zien we hier de paradox van de randligging : terwijl turbines vanaf het water de oever markeren, vormen ze op het land juist een verstoring van de rust en de weidsheid van het natuurgebied en het zicht op het water. Uit het projectenoverzicht van Stromenland blijkt dat juist hier natuur, rust en ruimte domineren. Uit dat oogpunt lijkt het dan weer niet logisch om hier grote windturbines als markering te plaatsen. De ligging van locatie F is voor het Kwaliteitsteam aanleiding om te adviseren om een nieuwe lijnopstelling aan het Haringvliet te onderzoeken, aansluitend aan die in de Westerse Polder van Numansdorp, en daar de sanering en opschaling van bestaande molens aan de koppelen. Dit is dus afwijkend van locatie F, waar de turbines niet in een lijn met de Numansdorpse linie zouden komen te staan en sterk contrasteren met het kleinschalige 17e eeuwse dijklint. Bij de in dit advies voorgestelde locatie kun je ruimtelijk inzetten op de ontwikkeling van een poortwerking van de A29, zoals eerder genoemd bij de ontwerpverkenningen in het kader van de nota Windenergie en Nationale Landschappen. Dat is in lijn met de in de Brede MER voorgestelde zoeklocatie nabij de A29. De gemeente Korendijk zou in dat perspectief aansluiten bij de voorkeurslocatie van de gemeente Cromstrijen. De consequentie kan zijn dat deze lijn moet worden doorgetrokken in de Oosterse Laagjes, het buitendijkse Natura2000-gors onder Zuid-Beijerland, dus ook hier is een afweging met natuurwaarden en cultuurhistorische waarden aan de orde. Een alternatief is om de nieuwe turbines in Cromstrijen meer landinwaarts te plaatsen om op die wijze tot een gezamenlijke lijnopstelling te komen. Projecten Stromenland in de Gemeente Korendijk Zorgboerderij De Morgenster Bloemrijke akkerranden Ambitiekaart WWF en Havenbedrijf Rotterdam Inrichtingsplan Leenheerengorzenpolder Project Swaneblake ParkerenTiengemeten Landgoed Deltahoeve Hitsersekade

7 20 Oud-Beijerland A29 Heijnenoord Mijnsheerenland Klaaswaal Numansdorp Haringvliet Zicht vanaf knooppunt Hellegatsplein naar Hoekschewaard. bestaande situatie. beeld: Urban Synergy Kansen voor opschaling windturbines langs Haringvliet, direct naast de A29. beeld: Urban Synergy Hoe verhoudt het zich tot zoeklocaties Provincie Zuid- Holland?

8 21 Tiengemeten Het Spui De Korendijksche Slikken Goeree Beninger Slikken Haringvliet Zicht vanaf Haringvliet, kijkend naar het oosten, richting Tiengemeten; turbines langs het Spui (360 m afstand tussen turbines) beeld: Urban Synergy Zicht vanaf Haringvliet, kijkend naar het oosten, richting Tiengemeten; turbines langs het Spui (grotere turbines, 500 m afstand tussen turbines) beeld: Urban Synergy Hoeksche Waardenmakerij beleving vanaf het water

9 22 7. Advies Om de impasse rond de discussie over de locatiekeuze te doorbreken beveelt het Kwaliteitsteam aan om de plaatsing van windturbines alsnog als regionale ontwerpopgave te zien en dit positief te benaderen. De nieuwe type windturbines zijn qua schaal een nieuw fenomeen in het landschap. De primaire invalshoek is hoe deze nieuw fenomenen een positieve bijdrage aan de leesbaarheid van het landschap kunnen leveren. Betrek eerdere studies en ontwerpverkenningen hierbij. Kijk, naast harde belemmeringen, naar mogelijkheden voor een positieve bijdrage van windmolens aan meerwaarde in combinatie met andere ontwikkelingen. Door de locatiekeuze in het licht te zien van de zogenoemde waardenketens uit de Hoeksche Waardenmakerij in dit geval hebben we het over Stromenland - kan dit als een integrale opgave worden opgepakt. Dit kan samen met stakeholders in het gebied verkend worden aan de hand van ontwerponderzoek, d.w.z. het schetsen van verschillende opstellingen. Dan komen de belemmeringen, effecten op de omgeving, maar ook de potentiële meerwaarde van gezamenlijke ontwikkeling, in beeld. Kijk bij de concrete locatiekeuze of er mogelijkheden zijn om bij locatie A windmolens als markering van de Spuimonding te plaatsen en dit te combineren met plannen voor grootschalige natuurontwikkeling. Gezien de schaal van het buitendijkse gebied waarop unieke getijdennatuur ontwikkeld kan worden vraagt dat een heel precieze afweging, waarbij de paradox van de randligging dat de molens het natuurgebied visueel afschermen van het eiland en contrasteren met het weidse zichtnadrukkelijk aan bod moet komen. Kijk naar de mogelijkheden om locatie F om te zetten naar een locatie die aansluit op de voorkeurslocatie in de Westerse Polder van Numansdorp, te combineren met de opschaling van de bestaande turbines en in te zetten op de ruimtelijke poortwerking van de A29. Deze benadering vraagt wel om een andere blik, zowel vanuit de gemeente als vanuit de provincie. Breng daarom deze benadering in als zienswijze op de Plan/project MER; provinciaal inpassingplan Windturbinepark Spui van de provincie Zuid Holland. Met nadruk wordt hierbij gesteld dat deze benadering niet mag worden opgevat als voorkeur, maar dat deze zich richt op een nader (ontwerp) onderzoek naar de consequenties van locaties A en F, in samenhang met de waardenketen Stromenland.

10 23 Concept Kenmerk R EMG-cri-V01 Natuurbeschermingswet Concept 1998 Kenmerk R EMG-cri-V01 Natura 2000-gebieden (bestaande uit Vogel- en/of Habitatrichtlijngebieden) en Beschermde natuurmonumenten worden beschermd door de Natuurbeschermingswet Ieder gebied kent specifieke instandhoudingstoelen. Effecten op deze gebieden en doelen kunnen optreden door ontwikkelingen Natuurbeschermingswet nabij of (deels) 1998 binnen de grenzen ervan. Daarnaast is het mogelijk dat gebieden of soorten, Natura 2000-gebieden die een belangrijke (bestaande relatie uit hebben Vogel- en/of met een Habitatrichtlijngebieden) met beschermd Natura en Beschermde 2000-gebied, beïnvloed natuurmonumenten worden zo worden indirect beschermd een effect door op de het Natuurbeschermingswet Natura 2000-gebied veroorzaken Ieder gebied Dit wordt kent omschreven specifieke als instandhoudingstoelen. externe werking. In Effecten onderstaande op deze figuur gebieden wordt en de doelen ligging kunnen van optreden locaties door in relatie ontwikkelingen tot Natura 2000 nabij gebieden of (deels) binnen afgebeeld. de grenzen De relevante ervan. Daarnaast gebieden is zijn: het mogelijk dat gebieden of soorten, die een belangrijke relatie hebben met een met beschermd Natura 2000-gebied, beïnvloed worden en zo indirect een effect op het Natura 2000-gebied veroorzaken. Dit wordt - Hollands Diep omschreven als externe werking. In onderstaande figuur wordt de ligging van de locaties in - Oudeland van Strijen relatie tot Natura 2000 gebieden afgebeeld. De relevante gebieden zijn: - Haringvliet Opstellingen - in relatie tot - Hollands Diep cultuurhistorische waarden. De specifieke - Oudeland gebiedsbeschrijving van Strijen met bijhorende instandhoudingsdoelen komen nader aan de Bron Ecofys & Tauw orde in de - natuurtoets Haringvliet in bijlage 1. - De specifieke gebiedsbeschrijving met bijhorende instandhoudingsdoelen komen nader aan de orde in de natuurtoets in bijlage 1. Figuur 4.9 Opstellingen in relatie tot cultuurhistorische waarden Tabel 4.16 beoordelingscriteria thema cultuurhistorie en archeologie Criterium Cultuurhistorie (historische Criterium archeologie w en geografie) + + Groot positief effect Zeer aanzienlijke versterking van n.v.t. cultuurhistorische waarden door toedoen van het initiatief + Positief effect Versterken van cultuurhistorische n.v.t. waarden door toedoen van het initiatief 0 Neutraal effecten Geen effect Aanwezigheid van een opstel Ligging van de zes locaties ten opzichte van Natura-2000 gebied Bron Ecofys & Tauw een gebied met lage verwachtingswaarde - Negatief effect Aantasting en of verstoring van vlakken of elementen met een redelijke hoge tot hoge waarde Aanwezigheid van een opstel een gebied met middelhoge to verwachtingswaarde Figuur 4.6 Ligging van de zes locaties (met letters aangegeven) ten opzichte van Natura 2000-gebied - - Zeer negatief effect Aantasting en of verstoring van vlakken Aanwezigheid van een opstel Figuur 4.6 Ligging van de zes locaties (met letters aangegeven) ten opzichte van Natura 2000-gebied

11 24 Bijlage 1 Bronnen NOTA S Korendijk: Quick Scan Windenergie Korendijk; Ecofys; 17 juni 2014 concept brede MER windenergie Korendijk; Tauw en Ecofys; nov 2014 gemeente Korendijk; concept MER windenergie, natuurtoets; Tauw; nov 2014 Provincie Zuid Holland Plaatsingsvisie windenergie Nota Wervelender; provincie zuid holland ; 2011 ADVIES Een choreografie voor 1000 molens; ir.yttje Feddes, rijksadviseur voor het landschap; sept Wind in Zicht! Advies over de ruimtelijke kwaliteit van windmolens in Zuid-Holland; provinciaal adviseur ruimtelijke kwaliteit in Zuid- Holland; Eric Luiten - September 2010 Daar bij die molen Advies over de visuele toelaatbaarheid van windturbines in de randen van de Nationale Landschappen van Zuid- Holland; provinciaal adviseur ruimtelijke kwaliteit in Zuid-Holland ; Eric Luiten - oktober 2011 Windenergie en Nationale Landschappen H+N+S, CSO, ROM3D; okt 2011; iov prov zuid holland ; Windenergie en nationale Landschappen; onderzoek naar studielocaties Nota Wervelender Advies windenergie; Kwaliteitsteam Hoeksche Waard; juni 2013 Advies Polder Buitenzomerlanden; Kwaliteitsteam Hoeksche Waard; juni 2014 Visie Ruimte en Mobiliteit ; Verordening Ruimte; provincie Zuid Holland; 2014 Windenergie in Korendijk; folder provincie over aanwijzing. Dec 2014 ANDERS Notitie Reikwijdte en Detailniveau Milieueffectrapportage windpark Hogezandse Polder; i.o.v. De Wolff Nederland Windenergie; dec Notitie Reikwijdte en Detailniveau; Plan-/ projectmer: Provinciaal Inpassingsplan Windturbinepark Spui; provincie Zuid Holland; okt 2014 Posters inloopavond windenergie Korendijk ; Bosch en van Rijn; provincie Zuid Holland; dec. 2014

12 25

13 26 Bijlage 2 Bronne Samenstelling Kwaliteitsteam Leden Aad Klompe H-Wodka Adrie Konijnendijk Streekcommissie Hoeksche Waard Basjan Niemansverdriet - LTO Noord Dick Bussing Hoekschewaards Landschap Henk van den Berg Hoeksche Waard Duurzaam Jan Prince Hoekschewaards Landschap Janneke Zevenbergen Stichting Rietgors Jeroen Ras Erfgoedkoepel Hoeksche Waard Jos Gevers Streekcommissie Hoeksche Waard Raymond van Galen Ondernemersvereniging Hoeksche Waard Willy Spaan Erfgoedkoepel Hoeksche Waard De leden van het kwaliteitsteam leveren een bijdrage op grond van hun specifieke gebiedskennis en op individuele, onafhankelijke basis. Het advies is niet bindend voor of namens hun organisatie. Voorzitter Ir. Miranda Reitsma Secretaris namens SOHW Jaap Groeneweg Colofon Tekst: Miranda Reitsma beeldbewerking, illustraties pag 14-16, en lay out: Urban Synergy januari 2015 Kwaliteitsteam Hoeksche Waard