Startdocument reikwijdte en detailniveau Brede MER windenergie

Transcriptie

1 Startdocument reikwijdte en detailniveau Brede MER windenergie Gemeente Korendijk Concept, 23 oktober 2014, versie 3

2

3 Verantwoording Titel Startdocument reikwijdte en detailniveau Brede MER windenergie Opdrachtgever Gemeente Korendijk Projectleider Erik Mateman Auteur(s) Martijn Gerritsen, Bob Schulte (Ecofys) en Anna Ritzen (Ecofys) Projectnummer Aantal pagina's 24 (exclusief bijlagen) Datum 23 oktober 2014 Handtekening Ontbreekt in verband met digitale versie. Dit rapport is aantoonbaar vrijgegeven. Colofon Tauw bv BU Ruimtelijke Kwaliteit Australiëlaan 5 Postbus GA Utrecht Telefoon Fax Dit document is eigendom van de opdrachtgever en mag door hem worden gebruikt voor het doel waarvoor het is vervaardigd met inachtneming van de rechten die voortvloeien uit de wetgeving op het gebied van het intellectuele eigendom. De auteursrechten van dit document blijven berusten bij Tauw. Kwaliteit en verbetering van product en proces hebben bij Tauw hoge prioriteit. Tauw hanteert daartoe een managementsysteem dat is gecertificeerd dan wel geaccrediteerd volgens: - NEN-EN-ISO 9001 Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept 3\24

4 Inhoud Verantwoording en colofon Inleiding Inleiding Toepassen m.e.r.-methodiek zonder formele m.e.r.-procedure Plangebied Doel van dit startdocument Leeswijzer Voorgenomen activiteit en alternatieven Voornemen Stappenplan Quick scan Windenergie Korendijk Van 9 naar 6 locaties Uitwerking te onderzoeken opstellingen per locatie De te onderzoeken milieuaspecten Aanpak Milieueffecten Geluid Slagschaduw Externe veiligheid Energieopbrengst Natuur Landschap en cultuurhistorie Leemten in kennis Procedure en besluitvorming Procedure Bijlage(n) 1 Planning 2 Quick Scan Windenergie Korendijk 4\24 Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept

5 Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept 5\24

6

7 1 Inleiding 1.1 Inleiding In januari 2013 is in de Verordening Ruimte van de Provinciale Staten van Zuid-Holland aangegeven dat binnen de gemeente Korendijk 15MW aan windenergie geplaatst moet worden. De gemeente Korendijk wil hier aan meewerken maar zowel de gemeente als de inwoners vinden dat het besluit over de voorkeurslocatie ( locatie 50 in de provinciale stukken) onvoldoende gemotiveerd genomen is, waarbij er geen locatie afweging heeft plaatsgevonden en de inwoners van de gemeente niet zijn geconsulteerd. De gemeente Korendijk heeft daarom besloten een eigen afweging voor een locatie te maken en hiervoor een transparant en interactief proces te volgen. Zowel de raadsleden als de inwoners van Korendijk worden hierbij gehoord om een breed gedragen afweging van de locaties te bereiken. Figuur 1.1 Locaties windenergie Zuid Holland. Omcirkeld is de locatie binnen de gemeente Korendijk Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept 7\24

8 De eerste stap in dit proces was het identificeren van mogelijke windlocaties middels een Quick Scan. Deze Quick Scan is uitgevoerd in 2 e kwartaal van 2014 en heeft geleid tot een voorselectie van zes mogelijke locaties. De volgende stap in het proces is het opstellen van een vrijwillig MER (zie paragraaf 1.2). Met toepassen van de m.e.r. methodiek kunnen de locaties voor een windpark in de gemeente Korendijk op hun milieueffecten worden beoordeeld en vergeleken. Voor u ligt het startdocument voor het onderzoek dat in het MER wordt uitgevoerd. 1.2 Toepassen m.e.r.-methodiek zonder formele m.e.r.-procedure In het kader van de besluitvorming over windparken kan de procedure van milieueffectrapportage (m.e.r.) aan de orde zijn. M.e.r. heeft tot doel om het milieubelang een volwaardige plaats te geven in de besluitvorming over activiteiten. In het kader van de m.e.r.-procedure wordt een milieueffectrapport (MER) opgesteld. Een MER beschrijft objectief welke effecten op het milieu, op de omgeving, te verwachten zijn en wanneer een bepaalde activiteit in een bepaald gebied wordt ondernomen. Het MER geeft inzicht in deze effecten op het milieu. De gemeente Korendijk heeft er voor gekozen de aanpak van een MER te volgen, zonder de formele, procedurele vereisten. Zo kunnen ook andere locaties voor windenergie in Korendijk op hun effecten worden onderzocht en vergeleken worden. Dit onderzoek zonder formeel besluit van gemeente of provincie wordt aangeduid als een vrijwillig MER. De m.e.r.-procedure is wettelijk geregeld in de Wet milieubeheer en diverse uitvoeringsbesluiten. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen plan-m.e.r. en projectm.e.r..de structuurvisie of het plan dat de oprichting, wijziging of uitbreiding van een windpark mogelijk maakt is planm.e.r.- plichtig als het windpark een gezamenlijk (elektrisch) vermogen van 15 MW of meer bevat (Categorie D 22.2, Besluit milieueffectrapportage). Ook kan planm.e.r. aan de orde zijn wanneer een passende beoordeling in het kader van de Natuurbeschermingswet aan de orde is. Voor de realisatie van het windpark is verder een omgevingsvergunning nodig. De omgevingsvergunning is m.e.r.-beoordelingsplichtig. Dit houdt in dat het bevoegd gezag na beoordeling van de mogelijke milieueffecten moet besluiten of er al dan niet een projectmer opgesteld moet worden. 8\24 Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept

9 Brede MER De termen brede MER, planmer, projectmer, locatiemer, et cetera worden door elkaar gebruikt in de discussie over windenergie in Korendijk. In lijn met de raadsdiscussie wordt in dit startdocument consequent de term Brede MER gebruikt. Hiermee wordt bedoeld: het locatieonderzoek naar verschillende potentiële locaties voor windenergie in de gemeente Korendijk conform de MER - systematiek, maar zonder het doorlopen van de formele m.e.r. procedure. Bij een formele m.e.r. procedure (= een MER + omgevingsvergunning, bestemmingsplan of structuurvisie) is beroep bij de Raad van State op het besluit mogelijk. Bij deze vrijwillige m.e.r.-procedure is beroep niet mogelijk 1.3 Plangebied Het plangebied van het Brede MER bestaat uit zes verschillende locaties binnen de gemeente Korendijk die zijn voortgekomen uit de quick scan Windenergie Korendijk (d.d. 17 juni 2014). In hoofdstuk 2 wordt een nadere onderbouwing gegeven met betrekking tot deze locatiekeuze. 1.4 Doel van dit startdocument Het voorliggende startdocument geeft inzicht in de reikwijdte en het detailniveau van het milieuonderzoek dat in het kader van het Brede MER wordt uitgevoerd en geeft aan op welke vragen het MER antwoord moet geven. Daarnaast worden met het startdocument alle betrokkenen en geïnteresseerde partijen geïnformeerd. Het startdocument wordt niet ter inzage gelegd. Wel zijn er gedurende het opstellen van het document op verschillende momenten overleggen geweest over de inhoud van het startdocument met stakeholders, raadscommissie en de klankbordgroep. 1.5 Leeswijzer Hoofdstuk 2 gaat over de doelstellingen en de randvoorwaarden van het initiatief. Het derde hoofdstuk gaat in op de voorgenomen activiteit, het realiseren van een windpark. In hoofdstuk 3 is ook beschreven welke milieuthema s in dit MER aan de orde komen en op welke wijze deze worden onderzocht. Ten slotte geeft hoofdstuk 4 een doorkijk naar de stappen die na dit startdocument zullen volgen. Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept 9\24

10 2 Voorgenomen activiteit en alternatieven 2.1 Voornemen Het voornemen is het realiseren van één windopstelling op het grondgebied van de gemeente Korendijk. In totaal moet de opstelling 15 MW bedragen. Voor het Brede MER gaan we uit van windturbines met een minimaal vermogen van 3 MW en een maximum van 5 MW. Naast de windturbines zelf hoort bij het voornemen ook de bijhorende infrastructuur. Hierbij kan gedacht worden aan toegangswegen tot de windturbines, kraanopstelplaatsen, transformatorstations en bekabeling(inclusief kunstwerken bij kruising van watergangen en wegen) van windturbines naar transformatorstation(s) en van het windpark naar de netaansluiting. 2.2 Stappenplan Door de gemeente is een plan van aanpak voor het Brede MER opgesteld (datum 27 maart 2014). In hoofdlijn worden de volgende stappen doorlopen om te komen tot een locatiekeuze: 1. Uitvoeren van een quick scan. Doel van de quick scan is om potentiële locaties die (mogelijk) geschikt zijn voor windenergie te selecteren 2. Opstellen van een startdocument om de aanpak/werkwijze van het Brede MER (inclusief te onderzoeken locaties) te beschrijven 3. Besluitvorming startdocument door de gemeenteraad 4. Opstellen van een Brede MER, waarin de milieueffecten van de verschillende locaties worden onderzocht 5. Ter visie legging en besluitvorming door de gemeenteraad van de locatiekeuze en het Brede MER Na de keuze voor een voorkeursalternatief kunnen de procedures voor het bestemmingsplan en omgevingsvergunning voor de windopstelling worden gestart, gekoppeld aan het doorlopen van de formele plan- en projectm.e.r.-procedure. Nadat de gemeente Korendijk de voorkeurslocatie heeft vastgesteld zal de gemeente een verzoek indienen bij de provincie om de bevoegd gezag taak over te dragen van provincie naar gemeente. Stap 1 is inmiddels afgerond (zie hieronder). In dit document wordt de opzet van het brede MER weergegeven. 10\24 Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept

11 2.3 Quick scan Windenergie Korendijk Om inzichtelijk te maken welke locaties, volgens de wet- en regelgeving, het meest kansrijk zijn voor het plaatsen van 15 MW aan windturbines is een quick scan uitgevoerd. Het eindresultaat van deze quick scan is een kaart met locaties waarvan duidelijk is dat het plaatsen van windturbines in deze gebieden qua wet- en regelgeving, in principe, mogelijk moet zijn. Door deze eerste indruk wordt het ook duidelijk welke gebieden minder kansrijk zijn omdat daar belemmeringen zijn voor het plaatsen van windturbines. In totaal zijn 15 locaties op basis van de quick scan geïdentificeerd (genummerd van 1 t/m 15) waarvan er 9 voldoende ruimte bevatten om een windpark van 15 MW te realiseren, zie figuur 2.1 (6 lijnopstellingen A t/m F en 3 clusters G t/m I). De quick scan is opgenomen als bijlage 2 van dit startdocument. Figuur 2.1 Negen geschikte locaties op basis van de quickscan De onderzochte locaties zijn met de inwoners van Korendijk besproken tijdens twee bewonersavonden op 2 juni en 4 juni. Eén van de uitkomsten van die avonden was dat Natura 2000-gebieden en stiltegebieden niet als harde belemmering worden meegenomen in de quick scan. Dat heeft tot gevolg gehad dat er in de zuidwestelijke hoek van de gemeente twee locaties zijn toegevoegd (locatie 4 en 5) en twee locaties (3 en 9) zijn uitgebreid. Tevens is op Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept 11\24

12 deze avonden naar voren gekomen dat er belangrijke zorgen zijn met betrekking tot hinder door geluid. Mede naar aanleiding van de motie van de raad 1 op dit gebied is hier extra aandacht aan geschonken door een ruimer afstandscriterium van 500 m tussen woningen en windturbines aan te houden 2. Tevens is een enquête uitgezet door de gemeente Korendijk over windenergie in de gemeente. De uitkomsten daarvan zijn verwerkt in de quick scan. De enquête bevestigt dat door de bewoners veel waarde wordt gehecht aan het beperken van de geluidsoverlast. Gebaseerd op de uitkomsten van de quick scan en de input die is aangeleverd tijdens de bewonersavonden en in de enquête, is bepaald welke (9) locaties kunnen worden meegenomen in het Brede MER (zie volgende paragraaf). 2.4 Van 9 naar 6 locaties Op basis van de negen locaties zoals zijn voortgekomen uit de quick scan is een selectie gemaakt waarbij door de gemeenteraad zes locaties gekozen zijn om nader onderzocht te worden in het Brede MER. In de raadsvergadering van 8 juli 2014 heeft de gemeenteraad besloten dat de locaties C, D, H, F (westelijk deel) niet onderzocht worden in het Brede MER. De voornaamste reden hiervoor (locaties C, H, F) is de nabijheid van het natuureiland Tiengemeten. Belangrijk uitgangspunt voor dit gebied is namelijk: de ongestoorde noordelijke horizon van Tiengemeten. Met uitzicht op windturbines vanaf Tiengemeten waant men zich aan de rand van het stedelijke gebied in plaats van midden in de natuur. Hiermee wordt volgens de gemeente ook tegemoet gekomen aan de 'bezwaarden' in Zuid-Beijerland-zuid en buurtschap Nieuwendijk en aan de bezwaren van natuurorganisaties. Ten aanzien van locatie D is besloten dat deze locatie geen optie kan zijn om natuurmonument 'Het Groote Gat' en de 'toeristische as' tussen Zwartsluisje en Zuid-Beijerland niet 'te belasten' met windturbines. 1 Motie van de PvdA, Motie Windturbines van 28 januari Dit is een eerste stap om geluidhinder te mitigeren waarbij er tegelijkertijd nog wel locaties overblijven. Door het plaatsen van stillere windturbines en eventuele bepalingen voor het terugregelen van windturbines op bepaalde (stille) momenten is hinder verder te voorkomen. 12\24 Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept

13 De overige locaties worden wel meegenomen in het Brede MER. Voor locatie G geldt hierbij de overweging dat deze locatie gelijk is aan de locatie die door de provincie is aangewezen ( locatie 50 zie ook paragraaf 1.1). Hierbij dient opgemerkt te worden dat de ligging van de locatie gelijk is maar de grootte van locatie niet omdat de toekomstige ontwikkeling van Swaneblake de omvang van de locatie beperkt. Swaneblake was door de provincie niet meegenomen, door de gemeente wel. Voor locaties E en I geldt dat hier het 'minste aantal woningen' binnen de te verwachten geluidscontouren van de mogelijke opstellingen vallen. De locatie F (oostelijk deel) is al opgenomen binnen de structuurvisie Korendijk als zoeklocatie in het verlengde van de bestaande windturbines A29/Numansdorp. Daarnaast zijn hier relatief weinig woningen aanwezig. Ook in de nabijheid van locatie A (zuidelijk deel) bevinden zich relatief weinig burgerwoningen, mits men een ruime afstand aanhoudt tot de kern Goudswaard; deze locatie staat verder 'haaks' op het eiland Tiengemeten, zodat 'de noordelijke horizon' niet onevenredig zwaar belast wordt. Locatie B lijkt, relatief gezien, één van de 'ruimste' locaties die uit de quick scan is voortgekomen, dat wil zeggen dat binnen locatie B de mogelijkheid aanwezig is om 'ter optimalisatie' nog te schuiven om eventuele overlast voor omwonenden tot een minimum te beperken. Om de start van het Brede MER overzichtelijk te beginnen is de kaart met zoeklocaties opgeschoond. Hieronder staat een kaart met de 6 overgebleven locaties. De oorspronkelijke aanduiding (letters A, B, E, F, G, I) wordt wel gehandhaafd. De rode lijn geeft de 500 m afstand aan tot aan woningen Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept 13\24

14 Figuur 2.2 Zoeklocaties voor windenergie 2.5 Uitwerking te onderzoeken opstellingen per locatie Om het Brede MER verder uit te kunnen werken zijn per locatie opstellingen bepaald. Deze opstellingen zijn gebaseerd op de volgende uitgangspunten; Minimalisatie van eventuele overlast voor omwonenden en; Maximalisatie van energieopbrengst Hiermee wordt bedoeld dat de windturbines zo zijn opgesteld dat de afstand tot aan woningen zo groot mogelijk is. Aanvullend zijn de opstellingen zo geprojecteerd, dat ze zo veel mogelijk in de wind staan, oftewel zo veel mogelijk elektriciteit op kunnen wekken. Waar mogelijk zijn lijnopstellingen geplaatst, waar onvoldoende ruimte is voor een lijn is een clusteropstelling geplaatst. 14\24 Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept

15 Lijnopstellingen Vooral vanuit landschappelijk oogpunt is er over het algemeen een voorkeur voor een lijnopstelling. Voor een lijnopstelling van 5 windturbines van 3 MW (of bijvoorbeeld 6 van 2,5 MW, of 7 van 2,3 MW) is een lijn met een lengte nodig van minimaal 1,5 km. Dan kunnen de windturbines met een onderlinge afstand van ongeveer 4 maal de rotordiameter geplaatst worden en dat is over het algemeen voldoende om te grote zogeffecten (inefficiëntie door windschaduw van de ene windturbine op de andere) te voorkomen. Clusteropstellingen Daar waar geen ruimte is voor een lijnopstelling past wel een cluster. Dit geldt voor de locaties G en I. De clusters zijn zo opgesteld dat er een eenheid in de opstelling ontstaat en er ook een zo goed mogelijke productie mogelijk is. Opgesteld vermogen Om de verschillende opstellingen onderscheidend te maken zijn opstellingen voor een typische 3 MW windturbine (5 stuks) en 5 MW windturbine (3 stuks) gemaakt. In de volgende kaarten zijn de gebieden en opstellingen te zien die in het Brede MER onderzocht worden. Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept 15\24

16 Figuur 2.3: 6 locaties met indicatieve opstellingen voor een typische 3 MW windturbine Figuur 2.4: 6 locaties met indicatieve opstellingen voor een typische 5 MW windturbine 16\24 Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept

17 NB: Voor locatie G wordt in de variant met 5 MW turbines naast de clusteropstelling ook een lijnopstelling meegenomen in de beoordeling. Dit is gedaan om de vergelijking met de oorspronkelijke locatie 50 zo goed mogelijk te kunnen uitvoeren. De onderlinge afstand van de windturbines is met 3 maal de rotordiameter wel minimaal dus qua zogeffecten en windopbrengst niet optimaal. Voor de variant met 3 MW windturbines is lijn niet mogelijk, dan zou de onderlinge afstand echt te klein worden. De lijnopstelling voor locatie G in de variant met de 5 MW turbines ziet er als volgt uit: Figuur 2.5: indicatieve lijnopstelling 5 MW windturbine locatie G Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept 17\24

18 3 De te onderzoeken milieuaspecten 3.1 Aanpak In het Brede MER worden de negatieve en positieve (milieu)effecten van de verschillende locaties en varianten beschreven en beoordeeld. De huidige situatie met de autonome ontwikkelingen (de ontwikkelingen die vast staan) fungeert als referentie voor de beoordeling van de effecten. De effectbeschrijving zal waar mogelijk en zinvol kwantitatief onderbouwd worden. Indien het niet mogelijk is om de effecten te kwantificeren, zal de beschrijving kwalitatief zijn. Ook wordt aangegeven of cumulatie met andere effecten kan optreden. De effecten worden gepresenteerd in een samenvattende tabel op een vijfpuntenschaal (++, +, 0, -, - -). Per milieuaspect zal onderscheid worden gemaakt in het plangebied (het gebied van de ingreep) en het studiegebied (het gebied waar effecten op kunnen treden). De omvang van het studiegebied verschilt per milieuaspect. Het studiegebied wordt niet beperkt door de gemeentegrens van Korendijk. Ook de effecten op bijvoorbeeld woningen in de buurgemeenten worden meegenomen indien relevant. Per locatie zoals genoemd in het voorgaande hoofdstuk worden de milieueffecten bepaald van een opstelling met 3 MW en met 5 MW windturbines. Dit geeft een reële bandbreedte weer van windturbines die nu en in de nabije toekomst geplaatst worden. De belangrijkste kenmerken van deze windturbines zijn: 3 MW klasse 5 MW klasse Ashoogte [m] Rotordiameter [m] Bronsterkte [dba] De milieueffecten worden steeds op dezelfde manier bepaald zodat de effecten goed vergeleken kunnen worden. Wanneer de effectbeschrijving gereed is, worden de milieueffecten van de verschillende locaties en opstellingen in het MER met elkaar vergeleken. In deze vergelijking wordt om te komen tot voorkeursalternatief vanuit milieu een weging toegepast. Hierbij zullen de effecten van geluid op de omgeving het zwaarst meewegen. Op verschillende bewonersavonden en vanwege een motie van de raad is naar voren gekomen dat op dit thema belangrijke zorgen bestaan. Het thema geluid zal in de afweging daarom dubbel meetellen. De andere thema s zullen een gelijk gewicht hebben. 3.2 Milieueffecten In het Brede MER worden de onderstaande milieueffecten nader onderzochten. 18\24 Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept

19 3.2.1 Geluid Het geluid van windturbines is afkomstig van de bewegende delen, die door de wind worden aangedreven (de drive train en de rotorbladen). Een deel van het geluid wordt veroorzaakt door de luchtverplaatsing tussen rotor en mast. De huidige generatie windturbines produceert veelal minder geluid dan oudere modellen. In het MER zal worden aangegeven of aan de wettelijke voorschriften voor geluid wordt voldaan en welke mogelijkheden er zijn om extra maatregelen (maatwerkvoorschriften) toe te passen om hinder te verminderen. Hierbij zal tevens aandacht worden besteed aan het reeds heersende achtergrondgeluid. Dit zal een grotendeels kwalitatieve beschouwing zijn omdat er geen achtergrondgeluidsmetingen zijn uitgevoerd. Tevens zal aandacht worden besteed aan de stiltegebieden voor zover relevant voor de zoeklocaties. Tot slot zal op kwalitatieve wijze het laagfrequent (LF) geluid worden beoordeeld. LF geluid is onderdeel van de geluidsnorm maar gedraagt zich anders in de zin dat het minder worden tegengehouden door de gevels van (met name oudere) woningen. Voor de verschillende opstellingen zal met behulp van geluidscontouren (38 tot 47 db) aangegeven worden wat de impact op de omgeving is. Dit wordt tevens uitgedrukt in aantal ernstig gehinderden personen (binnenshuis en buitenshuis) binnen de geluidscontouren db, db en db Lden. Uitgangspunt is dat er geen woningen zijn met meer dan 47 db geluidsbelasting. Indien dit het geval is, dienen de windturbines teruggeregeld te worden (maatwerkvoorschrift). Per locatie wordt vervolgens het totaal aantal ernstig gehinderden personen bij elkaar opgeteld en dat getal geldt als maatstaf voor de onderlinge vergelijking van de locaties. Aanvullend wordt in meer detail aangegeven hoeveel woningen en andere geluidsgevoelige bestemmingen (zoals bijvoorbeeld scholen en zorginstellingen) er op 500, 1000 en 1500 meter afstand van de opstelling liggen en hoeveel geluidgevoelige gebouwen er in de geluidscontouren liggen (38-40, 41-43, db Lden) Slagschaduw Windturbines veroorzaken als gevolg van de draaiende rotor, een bewegende schaduw, de zogenoemde slagschaduw. Op bepaalde plaatsen en onder bepaalde omstandigheden kan de slagschaduw op een raam van een vertrek vallen en in dat vertrek een hinderlijke wisseling van lichtsterkte veroorzaken. De mate van hinder wordt onder meer bepaald door de frequentie van passeren, door de blootstellingsduur en door de intensiteit van de wisselingen in lichtsterkte. Daarnaast is de mate waarin hinder optreedt ook afhankelijk van de opstelling, het type windturbine en de kans op hinder (windrichting, kans op zon en kans dat de windturbine in bedrijf is). In het MER zal worden aangegeven of voldaan kan worden aan de wettelijke normen voor slagschaduwhinder, door te bepalen waar de slagschaduwcontour ligt waarbinnen sprake kan zijn Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept 19\24

20 van slagschaduwhinder en te bekijken of daarbinnen woningen liggen. Aangegeven wordt hoeveel woningen er slagschaduwhinder ondervinden Externe veiligheid Windturbines die in Nederland geplaatst worden, moeten voldoen aan het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer (BARIM), ook wel het Activiteitenbesluit genoemd. In het Activiteitenbesluit zijn normen opgenomen voor externe veiligheid van kwetsbare en objecten zoals woonwijken, grote kantoren, scholen en woningen en beperkt kwetsbare objecten zoals bedrijfsgebouwen en kleinere kantoren. De normen hebben tot gevolg dat bijvoorbeeld een woning zich niet binnen een te berekenen afstand, aangeduid als de Plaatsgebonden Risico (PR) =10-6 per jaar contour, mag bevinden. Deze contour (veiligheidsafstand) is per windturbine anders en wordt berekend aan de hand van de rekenmethodiek uit het Handboek Risicozonering Windturbines In het MER wordt een overzicht van de bestaande wet- en regelgeving en richtlijnen aangegeven en worden de consequenties en risicocontouren visueel inzichtelijk gemaakt. Voor de verschillende locaties wordt inzichtelijk gemaakt met welke externe veiligheidsaspecten rekening gehouden moet worden en wat eventuele effecten zijn. Bij het plaatsen van windturbines moet ook rekening gehouden worden met andere infrastructuur zoals straalpaden van KPN, radar en hoogtebeperkingen vanwege aanvliegroutes. De richtlijnen voor deze andere infrastructuur worden in tekst en kaart aangegeven in het MER. Ten slotte zal in aanvulling op de quick scan in meer detail gekeken worden naar afstanden tot overige kwetsbare objecten, zoals (vaar)wegen en gasbuisleidingen Energieopbrengst De belangrijkste reden om windparken te realiseren is het opwekken van duurzame energie. Van de te onderscheiden alternatieven wordt daarom in het MER berekend hoeveel energie wordt opgewekt. Ook kan worden bepaald welke uitstoot van schadelijke stoffen (CO 2, NOx, en SO 2 ) het windpark bespaart in vergelijking met de situatie dat dezelfde energie wordt opgewekt op conventionele wijze, zoals met gas of kolengestookte elektriciteitscentrales Natuur Windturbines kunnen negatieve effecten hebben op de natuur. De belangrijkste effecten die zich kunnen voordoen zijn verlies van leefgebied van beschermde planten- en diersoorten door ruimtebeslag, verstoring van leefgebied van dieren door effecten op de omgeving (optische verstoring, geluid), barrièrewerking vanwege doorsnijding van vliegroutes van vogels en foerageerroutes van vleermuizen en aanvaringsslachtoffers onder vogels en vleermuizen. Bekeken zal worden wat de effecten van een windpark zijn op flora en fauna. Naast effecten op 20\24 Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept

21 specifieke soorten en de Ecologische Hoofdstructuur Structuur (EHS) worden ook de eventuele significante effecten op Natura 2000-gebieden in beeld gebracht. Om in beeld te brengen of er mogelijke effecten zijn op Natura 2000 gebieden wordt een Voortoets Natuurbeschermingswet uitgevoerd. Tot slot zal aandacht worden besteed aan de verwachte ontwikkelingen m.b.t. de Leenheerenpolder en Leenheerengorzenpolder Landschap en cultuurhistorie De te onderzoeken locaties en windopstellingen worden beoordeeld op hun effecten op landschap en cultuurhistorie. Beoordeeld wordt wat de effecten op de landschappelijke kwaliteiten van de onderzoekslocaties en hun omgeving zijn. Daarnaast wordt beoordeeld op herkenbaarheid/ zichtbaarheid van de opstelling (herkenbaarheid ruimtelijk concept en interferentie andere windparken en hoogopgaande elementen). Voor het onderdeel cultuurhistorie wordt beoordeeld in hoeverre monumenten en kenmerkende historische patronen en kenmerken worden verstoord danwel fysiek worden aangetast. Daarnaast wordt op globale wijze beoordeeld wat het effect is op de belevingswaarden. Voor het thema archeologie wordt getoetst of er een mogelijk effect kan optreden op archeologische verwachtingswaarde en/of bekende archeologische waarden. Tabel 4.1 Samenvatting te beoordelen aspecten Brede MER Windenergie Korendijk Aspecten Beoordelingscriteria Effectbeoordeling Geluid Aantal geluidgevoelige objecten en (ernstig) Kwantitatief gehinderden personen (binnenshuis en buitenshuis) binnen de geluidcontouren 38-40, en db Lden Aantal geluidgevoelige objecten binnen een afstand van 500, 1000 en 1500 m van het windpark Slagschaduw Het aantal woningen binnen de wettelijk Kwantitatief toegestane schaduwduurcontour Het aantal woningen tussen de wettelijk toegestane schaduwcontour en de 0 uur schaduwcontour Externe veiligheid Bebouwing Kwantitatief (aantal objecten binnen Wegen de veiligheidscontour) Industrie Ondergrondse transportleidingen en kabels Bovengrondse leidingen Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept 21\24

22 Aspecten Beoordelingscriteria Effectbeoordeling Hoogspanningsleidingen Dijklichamen en waterkeringen Straalpaden t.b.v. telecommunicatie Vliegverkeer Vaarwegen Natuur Beschermde gebieden Beschermde soorten Aantasting ecologische relaties Kwalitatief en kwantitatief (soorten) Cultuurhistorie en archeologie Aantasting cultuurhistorische waarden Aantasting archeologische waarden Landschap Beïnvloeding ontginningspatroon Beïnvloeding schaal/ openheid landschap Beïnvloeding zichtlijnen Interferentie opstellingen Zichtbaarheid opstellingsvorm Energieopbrengst Opbrengst Bijkomend effect: besparing van CO 2, Kwalitatief en kwantitatief (soorten) Kwalitatief Kwalitatief Kwantitatief NO x en SO Leemten in kennis In het Brede MER zal worden aangegeven of alle informatie voor de besluitvorming over een locatie voor windenergie beschikbaar is. Indien informatie ontbreekt wordt aangegeven welke gevolgen dit heeft voor de effectvoorspelling en de te nemen besluiten. Waar mogelijk zal worden aangegeven welke aanvullende onderzoeken deze leemten kunnen opvullen. 22\24 Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept

23 4 Procedure en besluitvorming 4.1 Procedure In het eerste hoofdstuk is aangegeven dat een vrijwillig Brede MER wordt opgesteld. Dit betekent dat de procedurele stappen die de wet voorschrijft niet verplicht zijn. Toch wil de gemeente zoveel mogelijk aansluiten bij deze stappen. In dit hoofdstuk leest u welke stappen dit zijn. De planning van onderstaande stappen is zoals genoemd opgenomen in bijlage 1. Parallel aan deze stappen zullen Provinciale Staten (PS) van de provincie Zuid-Holland naar verwachting in het laatste kwartaal van 2014 een besluit nemen over het al of niet opstellen van een provinciaal inpassingplan voor locatie 50. Het inpassingsplan kan dan in het tweede kwartaal van 2015 aan PS worden voorgelegd. Het Brede MER, dat eind 2014 gereed is, zal voeding geven aan de te voeren discussie in PS. Opstellen startdocument De gemeente Korendijk verzorgt het opstellen van het startdocument. Gedurende de periode van het opstellen vindt op verschillende momenten overleg plaats met stakeholders, klankbordgroep en de raadscommissie over de inhoud van het document. De exacte momenten waarop dit plaatsvindt, zijn opgenomen in de planning in bijlage 1. De raad zal het startdocument uiteindelijk vaststellen waarna het openbaar wordt gemaakt. Opstelling Brede MER In het Brede MER zal worden ingegaan op de (beleids)achtergronden van het initiatief, alternatieven voor de uitwerking van het initiatief en de te verwachten milieueffecten in vergelijking met de autonome ontwikkeling van het gebied. De inhoud van het MER wordt enerzijds bepaald door de eisen die de wet aan de inhoud van het rapport stelt en anderzijds door de inhoud van dit startdocument. Inspraak Na het afronden van het Brede MER zal document ter visie worden gelegd. Tijdens de ter visielegging (voor de duur van zes weken) is het mogelijk om schriftelijk een zienswijze in te dienen. Tijdens deze fase worden ook een inloopavond georganiseerd. Omdat het een vrijwillig MER betreft zal de Commissie voor de m.e.r. in deze periode geen toetsingsadvies uitbrengen. Indien wordt gekozen om het brede MER uiteindelijk wel te koppelen aan een ruimtelijk besluit zal dit alsnog gebeuren. Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept 23\24

24 Vervolgtraject Indien een keuze is gemaakt voor de ontwikkeling van windenergie op een locatie binnen de gemeentegrenzen zal dit worden vastgelegd in een ruimtelijk besluit. Gekoppeld aan dit ruimtelijk besluit zal opnieuw een formele m.e.r. procedure worden doorlopen met alle bijhorende inspraakmomenten. Het Brede MER kan hiervoor, vanwege de gelijke onderzoeksmethodiek, als belangrijke basis dienen. Nadat de gemeente Korendijk de voorkeurslocatie heeft vastgesteld zal de gemeente een verzoek indienen bij de provincie om de bevoegd gezag taak over te dragen van provincie naar gemeente. Daarnaast zal, indien nodig, worden verzocht om de provinciale structuurvisie op de relevante onderdelen te wijzigen. Indien een initiatiefnemer direct begint met de vervolgonderzoeken voor het opstellen van de ProjectMER, ontwerp bestemmingsplan en omgevingsvergunning, kan de totale procedure toch nog minimaal 1-2 jaar in beslag nemen. De lengte van de procedure is onder andere afhankelijk van welke vervolgonderzoeken er nog uitgevoerd moeten worden (veldonderzoek flora en fauna in verschillende seizoenen bijvoorbeeld). 24\24 Startdocument "Brede MER" windenergie gemeente Korendijk - versie 1 - Concept

25 Bijlage 1 Planning

26

27 Bijlage 2 Quick Scan Windenergie Korendijk

28