HET LAND VAN DE GROTE WOORDFABRIEK

Transcriptie

1 HET LAND VAN DE GROTE WOORDFABRIEK (8+) Lesmap 2 de - 3 de graad lager L e s m a p L a n d v a n d e G r o t e W o o r d f a b r i e k T h e a t e r T i e r e t Pagina 1

2 Lesmap 2 de - 3 de graad lager Regie: Neville Tranter; Tekst en spel: Joost Van den Branden; Decor en spel: Pat Riské; Muziek: Maarten Lootens; Poppen: Patrick Maillard; Kostuums: Heidelinde Vereecke. L e s m a p L a n d v a n d e G r o t e W o o r d f a b r i e k T h e a t e r T i e r e t Pagina 2

3 Beste leerkracht, In deze lesmap vindt u heel wat materiaal rond Theater Tieret en de voorstelling Het Land van de Grote Woordfabriek. Goed om weten vooraf *Op zich is het niet nodig om deze voorstelling op voorhand te bespreken in klasverband. We houden ervan ons publiek (aangenaam) te verrassen. Wel is het mogelijk en vooral zinvol met jongere leerlingen (2 de graad lager onderwijs) de thematiek en het concept even toe te lichten. Ook het inleidend tekstje (zie p. 2) mag/kan gerust meegegeven worden op voorhand. *De voorstelling is een vrije bewerking van het (prachtige!) gelijknamige prentenboek van Agnes de Lestrade. We bieden na de voorstelling (vooraan op podium) het boekje uitzonderlijk aan voor 13 euro (winkelprijs: 15 euro). Indien gewenst krijgt u er een prachtige affiche bij, algeheel van-de-voor-niets en gratis nog aan toe! *Theater Tieret brengt figurentheater in een mix van live-acteurs en poppen; voor vele leerlingen is dit misschien een nieuw gegeven. Hen er even op voorhand over vertellen, maakt het ongetwijfeld makkelijker *Voor leerlingen die nog niet vaak naar theater gingen, is het ongetwijfeld nuttig nog even de vaste theatercodes te overlopen: lichten uit, spots aan en kijken, luisteren en genieten. Net zoals u, in de klas, hebben wij graag een publiek dat open staat voor iets nieuws, met het respect om naar iemand te luisteren. Dit is niet steeds evident in tijden waarin kinderen opgroeien temidden TV- en theatershows waarin ze net eens heel luid moeten mee roepen. Toch zijn we ervan overtuigd dat kinderen en jongeren nog steeds een uurlang zwijgend kunnen genieten van een voorstelling; met een beetje hulp van u lukt het ons vast hen vanaf de eerste minuut te boeien. *Theater Tieret brengt poëtisch theater, met vaak gelaagde teksten, d.w.z. dat jongere leerlingen tekstueel misschien niet alles vatten, maar door de context zijn ze ongetwijfeld toch in staat het verhaal steeds te volgen. Jonge kinderen halen, zo ondervonden we, immers vaak veel meer uit het visuele aspect van een voorstelling dan volwassenen. Hopelijk beleven jullie, samen met de leerlingen, veel plezier aan de voorstelling én deze lesmap en laten ze jullie nog lang van Het Land van de Grote Woordfabriek nagenieten. Heb je verder nog vragen, suggesties of wil je meer over Theater Tieret te weten komen, dan kan je steeds terecht op: of op info@tieret.be We zouden het erg leuk vinden om nadien, wanneer jullie de voorstelling met de leerlingen verwerkt hebben, enkele reacties te horen. Stuur ze ons gerust per mail door! Alvast heel erg bedankt en geniet ervan!! L e s m a p L a n d v a n d e G r o t e W o o r d f a b r i e k T h e a t e r T i e r e t Pagina 3

4 TIERET - WASDA Theater Tieret werd in 2002 opgericht, maar groeide in korte tijd uit tot één van de revelaties in het Vlaamse figurentheaterlandschap. De voorbije seizoenen slaagden we erin met producties zoals Sprook, Eefje Donkerblauw, Hybris, Kronkel, Barbie-Rama, 'Poezewoezewoef', Dwarf en Vos en Haas meer dan 1500 x door de Vlaamse cultuurcentra geprogrammeerd te worden. Ook in de Nederlandse theaterhuizen krijgen we stilaan voet aan de grond. De website van het gerenommeerde Antwerpse Theater Froe Froe omschrijft Tieret als een gezelschap met een grooooote toekomst!. Theater Tieret staat voor vormelijk én inhoudelijk suggestief, krachtig theater met een humoristische, speelse toets. Toch kiezen we vaak voor niet zo voor de hand liggende onderwerpen of conceptuele keuzes die we aantrekkelijk en toegankelijk trachten te vertalen naar ons doelpubliek. Hierbij willen we een zo breed mogelijk publiek proberen boeien en prikkelen, zonder ons te bedienen van algemeenheden of open deuren. We hoeden ons voor populistische, voorgekauwde toegevingen, waarbij kinderen/jongeren als doelpubliek al te vaak worden onderschat, gepamperd en betutteld. Kortom: we kiezen voor theater dat moet beklijven, soms mag jeuken en vooral even mag blijven nazinderen. Tieret heeft van bij de oprichting resoluut gekozen voor figurentheater in een mengvorm van acteurs, poppen/figuren/objecten en vaak live muziek. Deze mengvorm levert een boeiend spanningsveld op, waarbij de verschillende actoren elk door hun eigenheid een meerwaarde geven aan het conceptueel eindpunt. Tieret experimenteert vooral graag met de eigenheid van poppen; we tasten nog voortdurend de grenzen af van wat al dan niet kan ontstaan aan chemie tussen mens en stof of latex, tussen acteur en pop. Nog steeds verbazen we onszelf én ons publiek over de kracht van een figuur, de kracht van de ver-beelding. Wat je ziet als je de ogen sluit, bestaat echt... een ogenblik lang. L e s m a p L a n d v a n d e G r o t e W o o r d f a b r i e k T h e a t e r T i e r e t Pagina 4

5 Het verhaal Misschien. Zo beginnen alle verhalen die misschien wel echt gebeurd zijn. Misschien Misschien is er wel een land waar woorden niet zomaar kunnen uitgesproken worden. Misschien worden woorden in dat land eerst gemaakt door machines, heel grote lettermachines in een gigantisch grote fabriek. En misschien wordt dat land daarom Het Land van de Grote Woordfabriek genoemd. Ja, misschien zijn er nog wel zoveel andere landen, ja Maar misschien moeten we t daar ns niet over hebben? Misschien moeten wij het enkel hebben over dat ene land Het Land van de Grote Woordfabriek. In dat land wonen misschien wel honderden, duizenden honderdduizenden mensen. Maar misschien gaat dit verhaal enkel over één jongen, Florian. Zo. Ja, zo zal het beginnen. Het verhaal van Florian. En het verhaal van De Grote Woordfabriek. (Om te weten hoe het verder zal gaan, moet men misschien best komen kijken). Heel vrij naar het gelijknamige, wonderlijke boek van Agnes de Lestrade. Met heel veel muziek, prachtige beelden en poppen. En met woorden, hele dure woorden uit Het Land van de Grote Woordfabriek. L e s m a p L a n d v a n d e G r o t e W o o r d f a b r i e k T h e a t e r T i e r e t Pagina 5

6 De Poppen Bekpoppen In de voorstelling wordt gebruik gemaakt van latex-bekpoppen. Een bekpop (of mondpop, klapbekpop) is een theaterpop die van onderuit of van achteruit wordt bewogen. Hierbij bewegen de vingers van de poppenspeler rechtstreeks de mond van de pop. Bekpoppen zijn waarschijnlijk het soort van poppen die het meest bekend zijn bij het grote publiek, vermits deze zeer vaak voorkomen op televisie. Zo zijn bijvoorbeeld de poppen uit The Muppet Show bijna allemaal bekpoppen (Kermit de kikker, Miss Piggy...), en ook in Sesamstraat wordt veelvuldig gebruik gemaakt van bekpoppen (Tommy, Inny Minny, Grover, Elmo...). Bert en Ernie zijn misschien wel de meest bekende theaterpoppen wereldwijd, en in België is ook Samson een zeer beroemde bekpop. Bij bekpoppen wordt de volledige hand van de speler gebruikt om de mond van de pop te bewegen. Om de armen van de pop te kunnen bewegen heeft de poppenspeler dan zijn tweede hand nodig, of er is een tweede poppenspeler nodig. L e s m a p L a n d v a n d e G r o t e W o o r d f a b r i e k T h e a t e r T i e r e t Pagina 6

7 Hoe worden deze poppen gemaakt? 1. Er wordt een schets gemaakt van de pop. 2. Het hoofd wordt in klei geboetseerd. 3. Er wordt een plaasteren mal rond het hoofd in klei gegoten. 4. In de plaasteren mal wordt latex aangebracht (= een soort van rubber) L e s m a p L a n d v a n d e G r o t e W o o r d f a b r i e k T h e a t e r T i e r e t Pagina 7

8 5. Als de latex droog is, kan het hoofd uit de mal worden gehaald. 6. Het hoofd wordt beschilderd 7. het lijf van de pop wordt gemaakt. 8. De kleermaakster ontwerpt en bevestigt (indien nodig) de kledij aan de poppen. L e s m a p L a n d v a n d e G r o t e W o o r d f a b r i e k T h e a t e r T i e r e t Pagina 8

9 NABESPREKING De personages Beschrijf de personages uit de voorstelling(karakters en activiteiten): Hoe praten ze? Verhouding met woorden? Florian: arm, dus heel weinig woorden, dromer Oscar: rijk, veel woorden, dealt in woorden, keiharde zakenman in spe, verslaafd aan gsm Siebelle: raadselachtig, hele voorstelling een verre schaduw; muziek die aan haar kleeft is uit Italiaanse opera, die letterlijk bezingt hoe mooi een schaduw kan zijn De extra personages uit de voorstelling: De kat: enige waarmee Florian blijkbaar echt kan communiceren, hoewel ze niet praat De papegaai: waarom kiest Oscar net voor een papegaai (in een veel te kleine kooi!!); bevestigt hem steeds, ideaal voor Oscar: hij wil immers alles hebben en beheersen De oude man: zorgt voor Florian, maar is realist, wil niet dat Florian verder droomt en zich beter neerlegt bij z n lot. Ook schrik om alleen achter te blijven. Spreekt niet zo veel. Als hij zingt, gebruikt hij enkel klanken ipv woorden. De directeur: stuurt hele land, evolutie van dictator naar uitgebluste oude man. Gebruikt heel veel moeilijke woorden, waarom (hebben leerlingen alles begrepen )? Het volk: massa wordt letterlijk bestuurd door directeur. Doet dit leerlingen aan iets denken (misschien aan beelden van grootse militaire parades of aan massahysterie zoals in Noord-Korea?) Enkele vraagjes achteraf: Waarom praat de papegaai op een andere manier (moet toch enkel bevestigen wat Oscar zegt)? Waarom is kat een ander soort pop (kan niet praten )? Waarom is de massa allemaal dezelfde kledij uitgedost en hebben ze dezelfde manier van bewegen (zijn instrumenten in handen van de directeur) + Is het opgevallen hoe de kopjes van de massa eruit zien (niemand lacht!)? L e s m a p L a n d v a n d e G r o t e W o o r d f a b r i e k T h e a t e r T i e r e t Pagina 9

10 De muziek Florian (dromerige piano), Oscar (hippe beats), Siebelle (bevreemdende opera) hebben elk eigen soort muziek. Welke muziek vonden leerlingen leukst? Kenden ze operamuziek? Welke muziek (eerder geluiden) horen bij de fabriek? Wanneer oude man zingt, gebruikt hij slechts halve woorden, lettergrepen dus. Kennen leerlingen dit soort muziek (skat, volgens legende uitgevonden door Louis Armstrong, toen hij z n tekst vergeten was en ter plekke met klanken begon te improviseren) Je kan vb eens proberen in jabbertalk met leerlingen? Het decor Ook in decor herken je heel eenvoudig 3 totaal verschillende stijlen: 1) De wereld van Florian- de oude man- de kat (vuilnisbelt) 2) Wereld Siebelle- Oscar- de papegaai (nette huisjes) 3) De fabriek Wat viel op aan kleuren? L e s m a p L a n d v a n d e G r o t e W o o r d f a b r i e k T h e a t e r T i e r e t Pagina 10

11 De taal in de voorstelling: Woordspelingen: Sowieso werkt Tieret heel graag met woordspelingen. In dit geval ook letterlijk: spelen (verbaal én visueel met woorden) én woordspelingen met het woord woord. Kunnen leerlingen zich nog wat woordspelingen uit voorstelling herinneren en uitleggen in context? ( iemand zijn woord geven, het is maar een woord, de juiste woorden vinden, het woord nemen, een woordenwisseling, een goed verstaander heeft maar een half woord nodig, een grote woorden-schat, een man van weinig woorden, een goed woordje voor iemand doen ) Het hele verhaal wordt verteld met misschien Zou het echt kunnen gebeuren? Misschien kunnen leerlingen verder verhalen verzinnen in die stijl: wat als je woorden zou moeten kopen? Welke woorden zouden ze eerst kopen? Welke woorden zijn belangrijkst om te kunnen overleven? Klopt deze realiteit misschien wel een beetje: Mensen met veel geld meer kansen in de maatschappij? Misschien kunnen leerlingen ook verzinnen wat er met ouders van Florian zou kunnen gebeurd zijn Hierbij passen zeker woordspelletjes (zie pagina 13 e.v.)) L e s m a p L a n d v a n d e G r o t e W o o r d f a b r i e k T h e a t e r T i e r e t Pagina 11

12 Om over na te praten: Kan Florian echt vliegen? Waarom niet? Hoe zie je dat? Welke woorden zijn wél goedkoop of zelfs gratis (achterklap, oude wijvenpraatjes, roddels ) Het allerlaatste beeld uit de voorstelling (bordje te huur aan huis van Siebelle) wat zou er gebeuren? Kunnen leerlingen het verhaal verder verzinnen? Wat gebeurt er met de oude man, wat met Oscar? Je kan de verschillen met het oorspronkelijke verhaal bespreken (best boek pas na de voorstelling lezen of eenvoudig bekijken op volgende link: L e s m a p L a n d v a n d e G r o t e W o o r d f a b r i e k T h e a t e r T i e r e t Pagina 12

13 Het land van de grote woordspelletjes Woordsommen maken Je begint de woordsommetjes met bestaande woorden, voet + bal = voetbal: je kunt de woorden schrijven, zeggen, tekenen of de voorwerpen laten zien. Moeilijker is het om woordsommen te maken en met de woordjes samen een heel nieuw woord te verzinnen! Kinderen kunnen heel creatief zijn en met de mooiste oplossingen komen. Een paar voorbeeldjes: sjaal + jas = sjas broodje + hagelslag = bragelslag glaasje + ranja = glanja groeten + juf = gruf snel + fietsen = snietsen gefeliciteerd + taart = gefelicitaart gefeliciteerd + cadeau = gecadeauteerd kunt proberen je voornaam op te tellen bij je achternaam of jouw naam bij de naam van je vriend of vriendin. Heb je een echt goed woord gevonden zou je het in hele mooie letters (graffiti) kunnen uitbeelden en je hebt er direct een mooie 'gebruikersnaam' bij. Het kan ook handig zijn om bepaalde dingen te onthouden; donderdag + zwemmen = zwomderdag en vrijdag + gym = vrymdag. Voor je het weet heb je een handig 'snel' taaltje bedacht en het is nog grappig en leerzaam ook. Wie heeft de meeste woorden? Schrijf een lang woord op het bord, bijvoorbeeld: ZIEKENHUISBED. De leerlingen proberen nu met de letters van dit woord nieuwe woorden te vormen; de letters hoeven niet persé aansluitend te zijn. De woorden moeten minimaal 3 letters bevatten. HUIS zou in dit geval een goed woord zijn, maar BENDE ook. Na een minuut of drie geef je aan dat de tijd om is; de leerlingen stoppen met schrijven. Een leerling leest nu al zijn of haar woorden op; wanneer meer leerlingen een bepaald woord hebben opgeschreven wordt deze doorgestreept. Woorden die geen enkele andere leerling uit de klas opgeschreven heeft leveren 1 punt op. De leerling met de meeste punten heeft dit spelletje gewonnen. L e s m a p L a n d v a n d e G r o t e W o o r d f a b r i e k T h e a t e r T i e r e t Pagina 13

14 Bedenk zoveel mogelijk woorden met de letter... Dit spelletje moet in groepjes worden gespeeld. Ieder groepje heeft pen en papier nodig, en een leerling schrijft. Bedenk van tevoren een categorie, bijvoorbeeld: LANDEN. Schrijf dit op het bord. Schrijf nu een letter van het alfabet onder LANDEN, bijvoorbeeld de letter A. De leerlingen in het groepje bedenken nu zo snel mogelijk landen die beginnen met een A. Het groepje met de meeste woorden heeft gewonnen. Je kunt dit spelletje steeds blijven variëren door nieuwe categorieën en letters te gebruiken. Woordenslang Dit spelletje kan individueel of in groepjes worden gespeeld. Begin met een woord op het bord uit een bepaalde categorie. Bijvoorbeeld 'MEISJESNAMEN, SOPHIE'. Omdat Sophie op een E eindigt, moeten de leerlingen een nieuwe meisjesnaam verzinnen dat begint met de letter E. De leerlingen krijgen een aantal minuten waarin ze moeten proberen de woordenslang zo lang mogelijk te maken. De leerling(en) met de meeste woorden heeft gewonnen. Galgje Dit oeroude spelletje doet het nog altijd erg goed in de klas. Bedenk een woord en laat de leerlingen door om de beurt letters te noemen het woord raden. Een verkeerde letter levert steeds deel van de galg op. Als variatie kun je de leerlingen ook zelf woorden laten bedenken. L e s m a p L a n d v a n d e G r o t e W o o r d f a b r i e k T h e a t e r T i e r e t Pagina 14

15 Enkele muzische doetips! Muzisch taalgebruik - Beeldopvoeding Maak samen met de kinderen verschillende vlindernetten (echte of getekende): één met spannende woorden, één met vrolijke woorden, één met verdrietige woorden, één met gevoelige woorden Laat de kinderen de woorden uit tijdschriften te knippen of met verschillende letters uit kranten nieuwe woorden maken. Laat de kinderen woorden opschrijven die zij graag zouden willen vangen of die ze graag uitspreken. Ze kunnen er een collage mee maken van grote tekstballonnen of een tekstballon tekenen. Kennen de kinderen een zinnenschilderij? Ze zoeken een zin of woorden uit de voorstelling die ze heel mooi vonden en kaderen die letterlijk in. Ze maken een heel leuk kader en versieren dit zoals ze willen (met hout, goudverf, stevig karton, restjes wol, zilverpapier ). Niet alleen de kader, maar ook de zin of woorden zelf kunnen ze op een bijzondere manier weergeven. Denk bijvoorbeeld aan de miniaturen die monniken vroeger gebruikten of laat hen werken met letterstempels. Hang alle tekeningen of vlindernetten, tekstballonnen en zinnenschilderijen op aan een waslijn in de klas of school of L e s m a p L a n d v a n d e G r o t e W o o r d f a b r i e k T h e a t e r T i e r e t Pagina 15

16 De affiche L e s m a p L a n d v a n d e G r o t e W o o r d f a b r i e k T h e a t e r T i e r e t Pagina 16