Buitenspelen, ja leuk!

Transcriptie

1 Buitenspelen, ja leuk! Speelruimteplan gemeente Schiedam BELEIDSPLAN voor en ANALYSE van SPEELRUIMTE

2

3 Buitenspelen, ja leuk! Speelruimteplan gemeente Schiedam BELEIDSPLAN voor en ANALYSE van SPEELRUIMTE OBB Ingenieursbureau

4 Titel: Subtitel: Omschrijving: Opdrachtgever: Opdrachtnemer: Opgesteld door: "Buitenspelen, ja leuk!" Speelruimteplan gemeente Schiedam Beleidsplan voor en analyse van speelruimte gemeente Schiedam OBB Ingenieursbureau Postbus AV Deventer ing. J.P. Oost ing. P.J. Wegdam Datum: april 2008 Project: Aantal pagina s: 129 OBB Ingenieursbureau

5 INHOUDSOPGAVE 1. SAMENVATTING Samenvatting analyse speelruimte Overzicht financiële consequenties Kop 7 voor witregel in inhoudsopgave INLEIDING Waarom een speelruimteplan? Doelstelling en visie Plan van aanpak Betrokkenheid doelgroepen Begripsbepaling Leeswijzer voor het speelruimteplan Kop 7 ingevoegd voor witregel in inhoudsopgave DEEL I SPEELRUIMTEBELEID BELEID SPEELRUIMTE Het recht op spelen Het nieuwe spelen Spelen is leren Speelruimte, voor wie? De relatie informele en formele speelruimte De informele speelruimte Vormgeving informele speelruimte De formele speelruimte Vormgeving formele speelruimte Samen werken aan speelruimte Duurzame speelruimte Speelruimte in nieuwbouwsituaties en herstructurering De zorg voor speelvoorzieningen Periode en evaluatie speelruimtebeleid p 7 ingevoegd voor witregel in inhoudsopgave DEEL II ANALYSE SPEELRUIMTE LEESWIJZER ANALYSE SPEELRUIMTE Bij het lezen van de analyse Leeftijden en termen Onderverdeling in wijken en buurten Opbouw teksten Tekstwolken naast de tekst BOVENWIJKSE ASPECTEN VAN SPEELRUIMTE Kinderaantallen Georganiseerd sport en spel Bovenwijkse voorzieningen jeugd Hondenpoepprobleem Voorzieningen voor jongeren SPELEN IN SCHIEDAM Speelruimte in Spaland / Sveaparken Speelruimte in Woudhoek Speelruimte in Groenoord Speelruimte in Kethel / Tuindorp Speelruimte tussen Noord en Zuid Speelruimte in Nieuwland Speelruimte in Oost Speelruimte in Centrum Speelruimte in West Speelruimte in Zuid REALISATIE STREEFBEELD EN JAARLIJKSE KOSTEN 85 OBB Ingenieursbureau

6 7.1. Realiseren streefbeeld Eenmalige en bijkomende kosten Vervangingswaarde Structurele kosten Kort samengevat Kop 7 ingevoegd voor witregel inhoudsopgaven DEEL III BIJLAGEN 93 BIJLAGE I. ONTWIKKELING VAN HET KIND 95 BIJLAGE II. AANTAL EN KOSTEN SPEELTOESTELLEN 97 BIJLAGE III. GEGEVENSTABEL WIJKEN 99 BIJLAGE IV. BESLISBOOM SPEELPLEK 101 BIJLAGE V. SPEELPLEKKEN EN MAATREGELEN 103 BIJLAGE VI. RESULTATEN INTERNETPANEL 115 BIJLAGE VII. INFORMELE ONTMOETING JONGEREN 123 BIJLAGE VIII. SPEELPRIKKELS 125 BIJLAGE IX. TEKENING 127 TABELLEN Tabel 1 Kosten realisatie streefbeeld 10 Tabel 2 Inventarisatie en vervangingswaarde 11 Tabel 3 Structurele kosten 11 Tabel 4 Uitgangspunten informele speelruimte 26 Tabel 5 Uitgangspunten formele speelruimte 31 Tabel 6 Verloop kinderpiek 37 Tabel 7 Kosten realisatie streefbeeld 86 Tabel 8 Eenmalige kosten realisatie per wijk 88 Tabel 9 Inventarisatie en vervangingswaarde 88 Tabel 10 Inventarisatie en vervangingswaarde naar eigendom 89 Tabel 11 Structurele kosten 90 Tabel 12 Beslisboom analyse speelruimte 101 OBB Ingenieursbureau

7 1. SAMENVATTING 1.1. Samenvatting analyse speelruimte In deze analyse worden per wijk de belangrijkste kenmerken van de informele ruimte weergegeven. Daarnaast wordt door middel van een tabel duidelijk wat de invloed is van het toepassen van de uitgangspunten op het aantal speelplekken. In deze tabel ontstaat verschil tussen het aantal huidige plekken en het streefbeeld door het aanwijzen van secundaire plekken, zoekgebieden en door aanpassing van plekken. Wijziging in leeftijdscategorie voor een plek is niet zichtbaar in de tabel. Aansluitend worden in 1.2 de financiële consequenties weergegeven Spaland / Sveaparken De wijk Spaland / Sveaparken is een wijk met twee gezichten. In de bestaande bouw ten zuiden van de Slimme Wetering is het kinderaantal aan het dalen, terwijl in het noordelijke deel van de wijk nog veel nieuwbouw plaatsvindt en een stijgend kinderaantal is waar te nemen. In de gehele wijk is voldoende informele speelruimte aanwezig, een gedeelte groen en een groter deel verhard. Spelen op straat is door de structuur en de 30-km zones voor de gehele doelgroep goed mogelijk. Verder biedt het groen in en rondom de wijk veel mogelijkheden om in het spel betrokken te worden. Informele speelruimte tussen huizen Het grootste deel van de speelplekken in de wijk ligt reeds op een goede plek. In het zuidelijke deel (Spaland) van de wijk vindt door het dalende kinderaantal een herschikking van plekken plaats waardoor een duurzame structuur ontstaat. In het noordelijke deel van de wijk (Sveaparken) vindt door het stijgende kinderaantal met name een aanvulling plaats in de vorm van speelplekken voor kinderen en jeugd. Speelplek [SP 16] Groenzone Grundel Over de gehele wijk dient aandacht aan jongeren besteed te worden. Voor de jongeren vindt er een verdubbeling in het aantal voorzieningen plaats. Leeftijdsgroep Kinderaantal Huidige plekken Secundair Zoekgebied Streefbeeld Kinderen 0-5 jr Jeugd 6-11 jr Jongeren jr Woudhoek Binnen de wijk Woudhoek is er een licht dalend kinderaantal zichtbaar, wat er mogelijk op duidt dat dit aan het stabiliseren is. Voor de informele speelruimte biedt het centraal gelegen wijkpark veel mogelijkheden voor kinderen en jeugd. Verder liggen er aan de noord- en westkant van de wijk nog grote groenstroken die voor de jeugd een uitdagende speelplek bieden. Een gedeelte van de groene ruimte wordt door hondenpoep minder goed bespeelbaar. De straten bieden door hun verkeersluwe karakter op veel plekken een goede aanvulling op de groene informele speelruimte. OBB Ingenieursbureau

8 Trapveld [Wo 39] Door het dalende kinderaantal en het grote aantal huidige speelplekken worden binnen de wijk Woudhoek meerdere plekken als secundair aangewezen. Hier tegenover staat het meer uitdagend maken van enkele van de plekken. Op deze locaties zal de formele speelplek worden uitgebreid door het groen er meer bij te betrekken. Hierdoor is het niet noodzakelijk nieuwe plekken in de wijk aan te leggen. Voor jongeren zijn er in de wijk al voldoende locaties aanwezig, aandacht op het gebied van de aangeboden voorzieningen is echter wel gewenst. Leeftijdsgroep Kinderaantal plekken dair gebied beeld Huidige Secun- Zoek- Streef- Kinderen 0-5 jr Jeugd 6-11 jr Jongeren jr Groenoord Voor het opstellen van de analyse voor de wijk Groenoord is uitgegaan van de huidige situatie. In de wijk vindt echter een grote herstructurering plaats. Eventuele aanpassingen die plaatsvinden met betrekking tot de speelruimte zullen dan ook moeten worden getoetst aan de in dit speelruimteplan omschreven uitgangspunten. Kijkend naar de huidige gegevens is er een licht stijgend kinderaantal zichtbaar, wat mogelijk voorvloeid uit de herstructurering. De informele speelruimte bevindt zich in Groenoord voor een deel tussen de bebouwing, veelal bestaand uit flats. Centraal in de wijk (Oreliosingel) en aan de rand (A4 tracé / Z-flats) bevinden zich groene ruimten die meer uitdaging bieden voor spelen. De straten en Groen Jozef Oreliosingel pleinen worden door de aanwezigheid van geparkeerd staande auto s minder aantrekkelijk als speelruimte. Toch worden met name de pleinen bij de flats als geschikte informele ruimtes gezien. Voor het huidige kinderaantal volstaan de meeste van de huidige speelplekken. Wanneer er door de herstructurering een sterker stijgend kinderaantal waarneembaar is, zal hierop moeten worden gereageerd. Over het geheel van de speelplekken vinden kleine verschuivingen en aanpassingen plaats. De Jongeren zijn in de wijk Groenoord reeds goed voorzien van sporten spelplekken. Voor deze groep dienen op de bestaande locaties Voetbalmogelijkheid [G 25] vooral de mogelijkheden voor ontmoeten te worden verbeterd. Leeftijdsgroep Kinderaantal Huidige plekken Secundair Zoekgebied Streefbeeld Kinderen 0-5 jr Jeugd 6-11 jr Jongeren jr Kethel / Tuindorp Het kinderaantal in de wijk Kethel / Tuindorp is stabiel en zal naar verwachting weinig verandering laten zien. OBB Ingenieursbureau

9 Speelplek [K 09] Binnen de wijk is het de hoeveelheid informele groene ruimte beperkt. De belangrijkste groene ruimten bevinden zich rondom de wijk. Zowel aan de noordrand (Park Kethel) als aan de oostkant (Beatrixpark) bevinden zich grote groene parken die veel ruimte tot avontuurlijk spel bieden voor met name de jeugd. Voor de kinderen en jeugd zijn dichter bij huis met name de straten en stoepen een belangrijke informele speelruimte. In de huidige situatie zijn er meer plekken dan gezien de uitgangspunten noodzakelijk. Dit heeft tot gevolg dat er enkele plekken verdwijnen. Hier tegenover staat de aanleg van nieuwe plekken om een betere spreiding van speelplekken te realiseren in de wijk. Voor de jongeren voldoen de huidige voorzieningen met een enkele aanpassing. Daarnaast is het wenselijk een plek te realiseren die gericht is op ontmoeten en die wat verder van de huizen ligt. Leeftijdsgroep Kinderaantal plekken dair gebied beeld Huidige Secun- Zoek- Streef- Kinderen 0-5 jr Jeugd 6-11 jr Jongeren jr Nieuwland In de wijk Nieuwland is het kinderaantal aan het stijgen. De verwachting is dat dit een tijdelijke opleving is. Het kinderaantal zal zich waarschijnlijk op termijn onder het huidige niveau stabiliseren. Door het grote aandeel flats in de wijk zijn de kinderen en jeugdigen aangewezen op de informele ruimte die in het openbaar gebied beschikbaar is. Deze informele speelruimte bestaat dan ook voornamelijk uit gras en lage struiken die tussen de flats liggen. Uitzonderingen hierop zijn het Vlaardingerdijkpark en het groen aan de noordzijde van de wijk. Op deze plekken is er meer uitdagend groen te vinden, wat met name door de jeugd gebruikt kan worden. Speelruimte tussen de flats Door het sterk stedelijke karakter van de wijk is de verharde informele ruimte veelal het domein van verkeer. Spelen op de straten is dan ook slechts in beperkte mate mogelijk. Verspreid door de wijk zijn er wel pleinen te vinden die geschikt zijn voor spelen. In de analyse zijn ook de speelplekken meegenomen die in eigendom zijn van Woonplus. Aangezien het gaat om tweederde van de beschreven speelplekken is Woonplus een belangrijke partner voor wat betreft speelruimte in Nieuwland. Samen met Woonplus zal dan ook invulling moeten worden gegeven aan speelruimte in de wijk, en zijn goede afspraken tussen Woonplus en de gemeente van groot belang. Waarschijnlijk is de aanwezigheid van twee partijen er mede oorzaak van dat het aantal speelplekken in de wijk groot is. Rekening Speelplek [N 25] houdend met de geformuleerde uitgangspunten worden meerdere voorzieningen als secundair aangewezen, zowel van Woonplus als van de gemeente. Voor de jongeren in Nieuwland is het aantal plekken ongeveer op het gewenste niveau. Er dient voornamelijk een aanvulling te komen op het gebied van zit- en ontmoetingsaanleidingen, verspreid over de wijk. OBB Ingenieursbureau

10 Het Stoompie is de beste plek van de wijk (jeugd over het Marconiplantsoen) rondgang jeugd Speelplek [O 07] Stadserf als speelruimte Leeftijdsgroep Kinderaantal Huidige plekken Secundair Zoekgebied Streefbeeld Kinderen 0-5 jr Jeugd 6-11 jr Jongeren jr Oost Door herstructurering in de wijk zal het kinderaantal de eerste jaren blijven stijgen. Na verloop van tijd zal het aantal kinderen in de wijk weer wat afnemen. Opvallend in de stedelijke wijk Oost is het aanwezige water. Dit biedt voor de jeugd een mogelijkheid om met water te spelen door te vissen of een bootje te laten varen. Verspreid door de wijk liggen er ook enkele grotere groenobjecten waar zowel kinderen als jeugd informele speelruimte vinden. Naast het groen en water zijn de diverse pleinen in Oost misschien wel de belangrijkste informele speelruimte. Op deze pleinen kan de gehele doelgroep terecht om te spelen of te ontmoeten in een verkeersluwe omgeving. Door hun ligging en omvang zijn veel van de pleinen ook (gedeeltelijk) ingericht als formele speelplek waardoor een multifunctionele ruimte voor de buurt ontstaat. De formele speelplekken liggen veelal reeds op een geschikte locatie, waardoor het aantal plekken weinig verandering laat zien. Voornamelijk aan de oostkant van de wijk is aandacht voor de kinderen gewenst. Doordat hier de ruimte voor speelplekken beperkter is, zullen er ook speelprikkels in de straten worden aangebracht. De speelplekken die op de diverse pleinen zijn ingericht, bieden ruim voldoende speelmogelijkheden voor kinderen, jeugd en jongeren. De jongeren hebben voornamelijk een gebrek aan ontmoetingsmogelijkheden in de wijk. Door de huidige voorzieningen te verbeteren en aan te vullen wordt in hun behoefte voorzien. Leeftijdsgroep Kinderaantal Huidige plekken Secundair Zoekgebied Streefbeeld Kinderen 0-5 jr Jeugd 6-11 jr Jongeren jr Wanneer gekeken wordt naar de geformuleerde uitgangspunten zou het aantal speelplekken hoger moeten zijn dan het aantal plekken dat omschreven is in het streefbeeld. Door de ligging en mogelijkheden van de pleinen en de beperkte ruimte in het overige deel van de wijk is dit niet mogelijk en ook niet noodzakelijk Centrum In de wijk Centrum is het kinderaantal redelijk stabiel en dit zal naar verwachting op het huidige niveau blijven. Door de stedelijke opzet van de wijk en de (winkel)centrum functie zijn er mogelijkheden en beperkingen voor informele speelruimte. Doordat er reeds een hoge gebruiksdruk ligt op grote delen van de wijk is de informele speelruimte beperkt. Hier tegenover staat dat grote delen van de wijk autoluw of autovrij zijn, wat de informele speelruimte weer vergroot. Verspreid door de wijk liggen enkele groene plekken, maar deze bieden in beperkte mate mogelijkheden voor avontuurlijk spel. Het water in en rond de wijk biedt door zijn inrichting en vaarfunctie enkele informele speelmogelijkheden, zoals vissen. OBB Ingenieursbureau

11 De formele speelplekken die in de wijk liggen, zijn veelal goed functionerende centrale plekken. In het streefbeeld wordt hier dan ook op ingezet door enkele kleine plekken te combineren tot een centrale plek en een enkele nieuwe plek aan te leggen voor kinderen. Voor de jeugd bieden de huidige voorzieningen meer dan voldoende mogelijkheden. De wijk biedt voor jongeren veel mogelijkheden om te ontmoeten in de openbare ruimte. Op het gebied van formele sport- en spelmogelijkheden is een aanvulling gewenst, zodat er voor alle jongeren in de wijk voldoende voorzieningen zijn. Leeftijdsgroep Kinderaantal plekken dair gebied beeld Huidige Secun- Zoek- Streef- Kinderen 0-5 jr Jeugd 6-11 jr Skatevoorziening [O 35A] Jongeren jr West Het aantal kinderen in de wijk West zal zich naar verwachting op een iets lager niveau dan het huidige stabiliseren. Informele groene speelruimte is in de wijk in ruime mate aanwezig in de vorm van de diverse parken. Deze parken bieden met name voor de jeugd veel uitdaging. Kinderen zullen hier doorgaans niet zelfstandig gebruik van kunnen of mogen maken. Voor de kinderen zullen met name de trottoirs en de diverse pleinen de belangrijkste informele ruimte vormen. Daarnaast biedt een deel van de straten door hun verkeersluwe karakter mogelijkheden om te spelen. Het aantal formele speelplekken is nagenoeg in lijn met de uitgangspunten. Er vindt wel een herschikking plaats om een betere spreiding Julianapark te creëren. In het streefbeeld wijzigt het aantal plekken voor de kinderen en jeugd zich beperkt. Het aantal plekken voor jongeren wordt in het streefbeeld verdubbeld om zo voor alle jongeren een sport- en spelmogelijkheid te bieden. Hiervoor worden een aantal bestaande speelplekken aangevuld en dient er een nieuwe locatie bij te komen. Speelplek [Zuid 01] Leeftijdsgroep Kinderaantal Huidige plekken Secundair Zoekgebied Streefbeeld Kinderen 0-5 jr Jeugd 6-11 jr Jongeren jr Zuid Het is de verwachting dat het kinderaantal zich in de wijk Zuid op of net onder het huidige niveau zal stabiliseren. Door het sterk stedelijke karakter van de wijk is het aandeel groen binnen de wijk beperkt. Aan de zuidrand bevindt zich het park Maasboulevard dat voor de jeugd mogelijkheden biedtals informele speelruimte. De belangrijkste informele ruimte voor kinderen bestaat uit de trottoirs en de diverse pleintjes in de directe woonomgeving. Spelen op straat is minder goed mogelijk, doordat veel straten door hun profiel reeds smal zijn en nog verder worden versmald door geparkeerde auto s. OBB Ingenieursbureau

12 Er zijn nu te weinig voorzieningen voor jongeren in de wijk internetpanel Waar de informele ruimte op enkele plekken wat beperkt is, ligt het aantal formele plekken in de huidige situatie redelijk hoog. Met name voor de kinderen zijn er veel plekjes met een beperkte inrichting van een enkel toestel. Voor de kinderen daalt het aantal plekken in het streefbeeld aanzienlijk. Voor de jeugd volstaat het huidige aantal voorzieningen al wordt hier wat in geschoven voor een betere spreiding. Net als in enkele andere wijken zijn de voorzieningen voor de jongeren te beperkt. Naast de diverse ontmoetingsmogelijkheden zal ook het aantal sport- en spelvoorzieningen worden vergroot. Leeftijdsgroep Kinderaantal Huidige plekken Secundair Zoekgebied Streefbeeld Kinderen 0-5 jr Jeugd 6-11 jr Jongeren jr Overzicht financiële consequenties Aan de hand van de normen uitbijlage II Aantal en kosten speeltoestellen en de beschreven maatregelen uit Bijlage V Speelplekken en maatregelen worden in hoofdstuk 7 de eenmalige en de structurele kosten weergegeven. De genoemde bedragen zijn exclusief btw. In deze paragraaf vindt u een korte samenvatting Eenmalige en bijkomende kosten De aanpassingen in de speelruimte die worden gedaan in de analyse hebben als resultaat: Eenmalige kosten realiseren streefbeeld het verbeteren informele speelruimte: 542 speel- en zitaanleidingen het realiseren van 34 zoekgebieden + verbeteren plekken met 187 nieuwe toestellen de bijkomende kosten veiligheidsondergrond 45% het hergebruik van 107 van de in totaal 214 secundaire toestellen (besparing) subtotaal de bijkomende (her)inrichtingskosten waarvan circa 100% ten laste van speelvoorzieningen de kosten voor de uitvoering van de wijkspeelplannen 8% van de eenmalige investeringskosten totaal Tabel 1 Kosten realisatie streefbeeld Een goede valdempende ondergrond is kostbaar, hiervoor wordt in Tabel 1 met 45% van de investeringswaarde van de nieuwe toestellen gerekend. Dit percentage volstaat voor het toepassen van rubbertegels of kunstgras. Valdempende ondergronden zijn onmisbaar voor een veilige speelplek. In paragraaf is weergegeven hoe de eenmalige investering is verdeeld over de verschillende wijken van Schiedam Totaal vervangingswaarde Aan de hand van de inventarisatie en de normen zoals in Bijlage II weergegeven, is de totale vervangingswaarde berekend voor zowel de huidige situatie als het streefbeeld. OBB Ingenieursbureau

13 Inventaris 1 Huidig Streefbeeld aantal speelplekken aantal speeltoestellen aanschafwaarde toestellen aanschafwaarde ondergronden 45% van toesteltotaal aanschafwaarde totaal Tabel 2 Inventarisatie en vervangingswaarde In deze aanschafwaarde is voor zowel het huidige als het na te streven beeld een stelpost opgenomen voor de veiligheidsondergronden. Deze bedraagt 45% van de vervangingswaarde van de toestellen en is gebaseerd op het toepassen van afwisselend rubbertegels en kunstgras Raming structurele kosten Aan de hand van de aanwezige toesteltypen en de geformuleerde onderhoudsbedragen in de normen kan het huidige onderhoudsbudget worden berekend. In het beleidsdeel wordt een onderhoudsniveau van 65% aangegeven (zie ook Bijlage II). Voor het beheer is een ervaringsgetal geformuleerd op basis van reeds opgestelde beleidsplannen. Dit percentage ligt op 3,5%. Binnen dit beheerbudget vallen alle bureauzaken als gegevensbeheer, werkvoorbereiding, klachtenafhandeling en beleidstechnische werkzaamheden. Het vervangingsbudget is berekend aan de hand van de levensduur en de aanschafwaarde van een toestel. In principe wordt een toestel vervangen nadat de afschrijvingstermijn is verstreken. Het moment van de daadwerkelijke vervanging van een toestel wordt mede bepaald door de staat van het toestel. Wanneer blijkt dat een toestel na de gestelde afschrijvingstermijn nog één of meer jaren veilig kan functioneren, kan de vervanging worden uitgesteld. Indien blijkt dat een toestel voor de gestelde afschrijvingstermijn niet meer veilig is of de onderhoudskosten te hoog worden, bijvoorbeeld door vandalisme, dan moet de vervanging vervroegd worden uitgevoerd (flexibele vervanging). Hiervoor is een flexibel vervangingsschema noodzakelijk. Er kan van het genoemde budget een fonds worden gevormd waaruit de vervangingen betaald kunnen worden. Structurele kosten Huidig Budget Raming huidig Raming streefbeeld 2007 noodzakelijk voor huidig niveau Noodzakelijk bij realisatie streefbeeld onderhoud op niveau 65% beheer vervanging budgetten totaal Tabel 3 Structurele kosten De structurele kosten voor het streefbeeld zijn geraamd aan de hand van de percentages die uit het huidige beeld naar voren komen. 1 Let op! In de inventaris huidig en streefbeeld worden ook de plekken van Woonplus en SWS meegenomen. De schoolpleinen zijn enkel meegenomen als zij in het openbaar voorzieningenniveau worden betrokken. OBB Ingenieursbureau

14 Kort samengevat Verbeteren informele bespeelbaarheid: nadenken over de inrichting en het beheer van het groen, het water en de wegen; aanbrengen van 542 speelprikkels, zit- en ontmoetingsaanleidingen; nemen van 6 maatregelen om de openbare ruimte beter bespeelbaar te maken. Aanpassen formele speelplekken: zoeken naar mogelijkheden om 34 nieuwe speelplekken aan te leggen; als secundair aanwijzen van 82 speelplekken; dit betekent dat het aantal speelplekken afneemt van 246 naar 197. aanpassen van het aantal speeltoestellen van 897 naar 870 ; in meer of mindere mate aanpassen van circa 45 huidige speelplekken (toestellen toevoegen, verplaatsen of op termijn verwijderen en niet herplaatsen), zodat de speelruimte aantrekkelijker wordt of beter is afgestemd op de leeftijd en het gebruik. Voor de aanpassing van het huidige speelvoorzieningenniveau in één keer is nodig voor: het verbeteren informele speelruimte: 542 speel- en zitaanleidingen; het realiseren van 34 zoekgebieden + verbeteren plekken met 187 nieuwe toestellen; de bijkomende kosten veiligheidsondergrond 45%. Daarbij is rekening gehouden met het hergebruik van 107 van de in totaal 214 secundaire toestellen (besparing). De vervangingswaarde van de voorzieningen in het voorgestelde streefbeeld bedraagt De huidige waarde van de voorzieningen bedraagt Dit betekent dat er nog niet voldoende geïnvesteerd is in speeltoestellen. Verder zal er een herverdeling van voorzieningen over de buurten en de doelgroep moeten plaatsvinden. Kop 7 voor witregel in inhoudsopgave OBB Ingenieursbureau

15 2. INLEIDING Dit rapport Buitenspelen, ja leuk! geeft het beleid van Schiedam inzake de openbare speelvoorzieningen weer. In dit beleidsplan worden de relevante richtlijnen voor het te vormen beleid, een analyse van de huidige speelruimte, het wenselijke en het huidige openbare speelvoorzieningenniveau, de te nemen maatregelen en het te voeren beleid weergegeven. Om het leesgemak van deze beleidsnota te verhogen is een leeswijzer opgenomen Waarom een speelruimteplan? In Schiedam leeft de wens om te komen tot integraal speelruimtebeleid. Er wordt gezocht naar een beleidsplan dat uitnodigende speelplekken realiseert ten behoeve van spelen, bewegen en ontmoeten. De gemeente wil inzicht in een passende speelstructuur voor de verschillende wijken, gerelateerd aan het kinderaantal en de leeftijd van de kinderen. Ook wil zij inzicht in passend beheer, onderhoud en vervanging Doelstelling en visie Met voorliggend rapport willen we komen tot een praktisch en breed gedragen speelruimteplan. In dit plan worden de uitgangspunten voor het speelruimtebeleid weergegeven en wordt geschetst welke aanpassingen nodig zijn om hieraan te voldoen. De bijbehorende visie is dat er in de openbare ruimte van Schiedam voldoende en veilige speelruimte is. Naast deze zogenaamde informele speelruimte moet er een evenredig verdeeld aanbod van formele speelvoorzieningen aanwezig zijn. Beide dienen aan te sluiten op het aantal, de leeftijd en de behoefte van de verschillende leeftijdsgroepen in elke wijk (zie ook 3.4). Voor het aanbod van formele speelvoorzieningen dienen er voldoende financiële middelen te zijn, zodat het mogelijk is passend beheer, onderhoud en vervanging uit te voeren Plan van aanpak Het speelruimteplan is opgesteld aan de hand van een plan van aanpak waarin de verschillende werkzaamheden stonden gepland. De werkzaamheden zijn begeleid door de ambtelijke werkgroep speelruimteplan die bij aanvang van de werkzaamheden is opgericht Ambtelijke werkgroep speelruimteplan De diverse onderdelen van het speelruimtebeleid hebben raakvlakken met onderscheiden verantwoordelijkheden. Daarom is het plan in breed overleg opgesteld en is een projectgroep ingesteld met vertegenwoordiging vanuit alle afdelingen die betrokken zijn bij spelen: Wijkzaken; REO Beheer Openbare Ruimte; REO Ruimtelijke Ordening; Onderzoek en Statistiek; Educatie; Dienst Sport en Recreatie; Welzijn; ONS ingenieursbureau. In de ambtelijke werkgroep wordt het speelruimteplan uitvoerig besproken en aangescherpt. Na deze aanscherping zal het plan door het college ter inzage worden gelegd aan bewoners en belanghebbenden. In het kader van de inspraakprocedure worden betrokkenen uitgenodigd op het plan te reageren. Vervolgens wordt het plan ter goedkeuring aan de raad aangeboden. OBB Ingenieursbureau

16 Door aan de werkgroep deel te nemen wordt voor de verschillende afdelingen duidelijker wat hun taken zijn binnen het speelruimteplan en hoe zij hun bijdrage kunnen leveren aan de speelruimte in Schiedam Veldinventarisatie Om een goede indruk te krijgen van de bespeelbaarheid van de verschillende wijken heeft een aanvullende uitgebreide veldinventarisatie plaatsgevonden. Hierin werd gekeken waar de jeugd speelt (zowel speelplekken als informele speelruimte) en welke routes ze gebruiken. Er werd ook gekeken naar bereikbaarheid van speelplekken, speelwaarde, geschiktheid voor leeftijdscategorieën, welke fysieke en sociale barrières er (kunnen) zijn en dergelijke. Mede aan de hand van deze inventarisatie zijn de verschillende speelbuurten voorgesteld in de analyse van de Schiedamse speelruimte (hoofdstuk 6) Overige beleidsvelden Naast het overleg met de projectgroep, de veldinventarisatie en de inspraak (zie 2.4) zijn beleidsstukken, onderzoeken en rapporten van gemeente Schiedam, die relevant zijn voor spelen, meegenomen in de afweging van het speelruimteplan. Stukken die meegenomen zijn: APV; groenstructuurplan (1995); bevolkingsprognose Schiedam ; leefbaarheidsonderzoek Schiedam (2006); wijkplannen West en Zuid; uitvoeringsplan verkeersveiligheid Samen met andere partijen Voor het uitvoeren van het voorgestelde speelruimteplan is het van belang om de samenwerking met Woonplus en de betrokken schoolbesturen verder uit te werken Betrokkenheid doelgroepen Er is gekozen om verschillende doelgroepen intensief bij de analyse en planvorming te betrekken, nl: de jeugd van 6 t/m 11 jaar (KinderKlankBord); de jongeren van 12 t/m 18 jaar (Overleg met jongerenwerkers en enquête aan jongeren); de belanghebbenden, middels een internetonderzoek Speelplekken door de afdeling Onderzoek en Statistiek van de gemeente Schiedam Jeugd Het KinderKlankBord is een middel om te weten te komen wat de jeugd belangrijke speelruimte en -mogelijkheden vindt. Dit instrument bestaat uit drie onderdelen: de rondgang, de speelmogelijkhedenenquête en het maken van een wijkplattegrond. Rondgang: om een indruk te krijgen hoe de jeugd haar woonomgeving gebruikt om te spelen, werden voor het opstellen van het speelruimtebeleidsplan rondwandelingen met de jeugd gemaakt. In totaal hebben er 14 rondgangen met scholen plaatsgevonden. Er werd gekeken waar ze niet mogen of kunnen spelen, hoe ze in het groen, bij het water en op de straat kunnen spelen, wat ze goede en slechte speelplekken vinden en waar ze naartoe gaan om spannende dingen te doen of hutten te bouwen. Verder gaf de jeugd aan wat de grote problemen zijn bij het spelen, wat ze het meest zouden missen als ze zouden verhuizen en waar ze behoefte aan hebben. OBB Ingenieursbureau

17 Wijkplattegrond: alle scholen werd verzocht mee te werken aan het maken van een wijkplattegrond. Dit is een opdracht die de leerkrachten met de jeugd kunnen uitvoeren. Hiervoor is er per school een uitsnede van de gemeentelijke basiskaart meegezonden waarop belangrijke punten aangegeven konden worden aan de hand van een meegezonden lijst. Een andere mogelijkheid was om de kinderen in groepjes van ongeveer zeven kinderen op een groot vel (bijvoorbeeld flip-overformaat) een eigen plattegrond van de wijk te laten tekenen. De plattegrond hoefde niet geografisch juist te zijn, maar moest wel laten zien welke plekken een grote belevingswaarde voor de jeugdigen hebben. Meerdere scholen hebben plattegronden laten maken Jongeren Ook de jongeren van 12 tot en met 18 jaar verblijven in de openbare ruimte. Er is dus een behoefte aan speel-, ontmoetings- en sportmogelijkheden te verwachten. Om de verschillende (on)mogelijkheden om buiten leeftijdsgenoten te ontmoeten en om eventuele problemen in beeld te brengen, zijn enkele gesprekken gevoerd met de jongerenwerkers en buurtsportwerkers van SWS 2 in de wijkcentra Dreesplein en Blauwe Brug. Daarnaast hebben meerdere jongeren een enquête ingevuld tijdens de jongereninloop in de wijkcentra De Blauwe Brug en Dreesplein Belanghebbenden In de locale pers is melding gemaakt van het opstellen van het speelruimteplan. Middels een selectie uit deelnemers aan het internetpanel van de afdeling Onderzoek en Statistiek van de gemeente is het Internetonderzoek Speelplekken verspreid. Circa 375 respondenten hebben gereageerd op de enquête. De uitkomsten van dit onderzoek zijn opgenomen in Bijlage VI van dit speelruimteplan. Wanneer het speelruimteplan bestuurlijk goedgekeurd is en het geldende inspraaktraject in werking treedt zullen de resultaten van de analyse en de implicaties voor de verschillende wijken in de wijkoverleggen besproken worden Begripsbepaling Speelruimte Het is belangrijk om te realiseren dat ruimte de bepalende factor is bij het spelen en niet zozeer de aanwezigheid van speeltoestellen. Speelruimte betreft ten eerste de ruimte die fysiek aanwezig is om te spelen, zowel in de openbare ruimte als op ingerichte speelplekken. Ten tweede gaat speelruimte over de spreekwoordelijke ruimte die de doelgroep gegund wordt, met andere woorden: "waar mag hij of zij spelen?" (In)formele speelruimte Binnen de openbare ruimte kan ook onderscheid gemaakt worden tussen informele en formele speelruimte. Oftewel de ruimte die van nature aanwezig is zoals pleinen, straten en parken, en de ruimte die specifiek voor spelen is ingericht zoals speelplekken. Met informele speelruimte wordt de ruimte aangeduid waar de doelgroep leeft, woont en (veilig) kan spelen, zoals de straat, de stoep, het plantsoen en het water, maar waar geen specifieke speeltoestellen staan. Met formele speelruimte wordt de ruimte aangeduid die specifiek en exclusief is ingericht voor de speelfunctie (de speelplekken met voorzieningen). 2 Stichting Welzijn Schiedam OBB Ingenieursbureau

18 In dit speelruimteplan staat de formele speelruimte niet los van de informele speelruimte, maar vullen zij elkaar aan. Wanneer er veel informele ruimte voorhanden is, wordt de behoefte aan formele ruimte kleiner Speelprikkel en speeltoestel Bij speelruimte wordt onderscheid gemaakt tussen speelprikkels en speeltoestellen. Speelprikkels zijn objecten die niet specifiek voor het spelen geplaatst zijn, maar een scala aan speelmogelijkheden bieden in de informele en formele speelruimte. Speeltoestellen zijn die voorzieningen in de formele speelruimte die specifiek voor het spelen geplaatst zijn en gemaakt zijn voor een bepaalde speelmogelijkheid. In Bijlage VIII wordt nader ingegaan op het begrip speelprikkel Openbare speelvoorzieningenniveau In de analyse wordt gesproken over een openbare speelvoorzieningenniveau. Het openbare speelvoorzieningenniveau is het beeld van speelplekken dat recht doet aan een eerlijke verdeling van speelvoorzieningen over de leeftijdscategorieën van de doelgroep en de wijken Secundaire voorzieningen Er wordt gesproken over secundaire speelplekken of toestellen De als secundair aangeduide voorzieningen hebben geen functie (meer) in het voorgestelde openbare speelvoorzieningenniveau. Er moet een keuze gemaakt worden ten aanzien van de wijze en snelheid waarmee de secundaire speeltoestellen en plekken opgeheven worden. Dit kan door in een uitvoeringsplan vorm te geven aan de maatregelen uit het speelruimteplan. Toestellen kunnen blijven staan totdat ze aan vervanging toe zijn. Het kan ook zijn dat gezien de kosten de secundaire toestellen verwijderd moeten worden of ergens anders herplaatst moeten worden om invulling te geven aan het openbare speelvoorzieningenniveau. Een voordeel van het langzaam verwijderen van speeltoestellen is dat deze langer ter beschikking van de doelgroep blijven. Een nadeel is dat één of een enkel toestel dat niet uitgebreid onderhouden wordt een negatieve invloed kan hebben op het aanzicht van de openbare ruimte. Het in één keer verwijderen van alle secundaire toestellen is organisatorisch het eenvoudigst en voorkomt dat er iedere keer opnieuw uitleg moet worden gegeven aan bewoners en doelgroep. Wanneer de toestellen door het secundair worden van een plek verwijderd worden, is het erg belangrijk dat er een bespeelbare ruimte achterblijft die niet wordt gebruikt voor parkeren, siergroen of om honden uit te laten. Zeker in de wijken met een hoge kinderdichtheid is het van belang dat deze ruimten als informele speelruimte beschikbaar blijven. Als dit in de voorlichting benadrukt wordt, zullen er bovendien minder bezwaren gemaakt worden bij het opheffen van een plek. In Bijlage V Speelplekken en maatregelen is per speelplek de huidige en toekomstige leeftijdscategorie, dan wel secundaire status aangegeven. OBB Ingenieursbureau

19 Leeftijdsaanduidingen In het speelruimteplan wordt de volgende indeling in leeftijdscategorieën gehanteerd. kinderen = van 0 tot en met 5 jaar jeugd = van 6 tot en met 11 jaar jongeren = van 12 tot en met 18 jaar 2.6. Leeswijzer voor het speelruimteplan Bovenstaande doelstelling en visie zijn uitgewerkt in het speelruimteplan. Na een samenvatting in hoofdstuk 1 en een inleiding in hoofdstuk 2 beslaat deel I van dit rapport het eigenlijke speelruimtebeleid. In hoofdstuk 3 wordt het te voeren beleid voor de speelruimte voor 2007 tot en met 2016 beschreven. Vooral dit deel van het speelruimteplan is het gedeelte dat bestuurlijk moet worden vastgesteld. Deel II is de uitwerking van het voorgestelde beleid. In de hoofdstukken 4 tot en met 6 wordt aan de hand van het geformuleerde beleid een analyse gemaakt van de mate waarin de aanwezige speelruimte voldoet aan de geformuleerde uitgangspunten voor beleid. Met andere woorden: hoe ziet het openbare speelvoorzieningenniveau eruit? Daarbij worden de noodzakelijke aanpassingen en financiële consequenties beschreven in hoofdstuk 7. Dit deel biedt een leidraad voor de aanpassingen aan de speelruimte in Schiedam. In deel III worden de bijlagen weergegeven. Deze tabellen bevatten (norm)cijfers, ramingen en voorbeelden behorende bij de huidige en wenselijke speelsituatie in Schiedam. OBB Ingenieursbureau

20 Kop 7 ingevoegd voor witregel in inhoudsopgave OBB Ingenieursbureau

21 DEEL I SPEELRUIMTEBELEID Buitenspelen, ja leuk! Speelruimteplan gemeente Schiedam OBB Ingenieursbureau

22 OBB Ingenieursbureau

23 Beleidsuitgangspunt 1. De 0- tot 18-jarigen in Schiedam hebben recht op speelruimte. Beleidsuitgangspunt 2. De gemeente onderkent het belang van speelruimte en wil zowel het informele als het formele spelen stimuleren. 3. BELEID SPEELRUIMTE Dit speelruimteplan "Buitenspelen, ja leuk!" gaat over het spelen in Schiedam. Wat is er natuurlijker dan spelen? Spel is onlosmakelijk verbonden met leven, met samenzijn, met het functioneren als individu en met het functioneren als lid van een groep. "Natuurlijk", roept iedereen, "spel is belangrijk en er moet ruimte zijn voor spel, veilig spel wel te verstaan." In voorliggend hoofdstuk worden de beleidsaspecten inzake de speelruimte weergegeven Het recht op spelen Kinderen, jeugdigen en jongeren (de doelgroep) hebben recht op speelruimte. Er is (nog) geen expliciete wet die overheden verplicht om speelplekken aan te leggen. Wel is er het verdrag inzake de Rechten van het kind dat werd aangenomen door de Verenigde Naties op 20 november Het omvat alle kinderrechten, geldt wereldwijd en heeft dezelfde kracht als een wet in Nederland. Het verdrag is eigenlijk een contract tussen de overheden en hun minderjarige bevolking. Het is de plicht van elke overheid om daarmee rekening te houden. Lid 1 van Artikel 31 van het verdrag Rechten van het kind De Staten die partij zijn, erkennen het recht van het kind op rust en vrije tijd, op deelneming aan spel en recreatieve bezigheden passend bij de leeftijd van het kind, en op vrije deelneming aan het culturele en artistieke leven Het nieuwe spelen Door de SP (Mw. Agnes Kant) is twee jaar geleden een initiatiefwet ingediend over speelruimte. Deze initiatiefwet met daarin de zogenoemde 3%-norm 3 voor speelruimte heeft het niet gehaald tot wet. Wel heeft minister Dekker naar aanleiding van dit wetsvoorstel een brief rondgestuurd aan de Nederlandse gemeenten. In deze brief wordt de zorg van de regering uitgesproken over het feit dat de kinderen ogenschijnlijk minder buitenspelen en dat dit zou komen door een tekort aan speelruimte en ontwikkelingsmogelijkheden. De gemeenten worden verzocht alsnog invulling te geven aan deze 3%-norm, met als aandachtspunt de verantwoordelijkheid voor een integrale ruimtelijke ontwikkeling. Dus er dienen niet alleen speelplekken gemaakt te worden, maar ook trapveldjes, sportvelden, parken, waterkanten, natuurgebieden en schoolpleinen en pleinen dienen geschikt en bereikbaar te zijn voor kinderen om te spelen. De minister vraagt om ruimte voor informeel spel. Schiedam voldoet door haar ruimtelijke opbouw naar verwachting aan deze 3%-norm. Zij beschikt over grote stukken informele speelruimte, zoals de pleinen, plantsoenen en bosschages en de diverse schoolpleinen 4. Echter, nadere invulling van de kwaliteit van deze speelruimte en een link met de kinderaantallen is nog niet gelegd. 3 Van de openbare ruimte zou 3% de bestemming speelruimte moeten krijgen. Bezwaren daarbij waren dat bij deze norm elke vorm van kwalificatie ontbrak en er geen rekening werd gehouden met het aantal kinderen. Ook zouden de kinderen dan in speelhokjes worden gezet in plaats van een integratie van het spelen in de openbare ruimte. 4 Binnen Schiedam is de tendens dat er in verband met vandalisme steeds meer schoolpleinen worden voorzien van hekken. Hierdoor blijven er steeds minder schoolpleinen beschikbaar als speelruimte buiten schooltijd. OBB Ingenieursbureau

24 Spelen is ontdekken Beleidsuitgangspunt 3. De gemeente wil voldoende ontwikkelingsmogelijkheden aan de kinderen, jeugd en jongeren bieden door voldoende variatie in inrichting, speeltoestellen en speelprikkels aan te bieden Spelen is leren Spelen is in al haar vormen van wezenlijk belang voor de ontplooiing van de opgroeiende doelgroep en is de basis voor haar geestelijke en lichamelijke ontwikkeling. Om de ontwikkeling maximaal te kunnen stimuleren, is het nodig inzicht te hebben in de functies die spelen daarbij heeft (zie Bijlage I). Tijdens het spel spelen ingewikkelde mentale processen een belangrijke rol. Door te spelen verkent het kind zijn omgeving. Hij of zij ontmoet andere kinderen, jeugdigen en jongeren, bekende en onbekende volwassenen, allerlei materialen, allerlei mogelijkheden, structuren en situaties. Het omgaan met de voorwerpen en situaties in zijn of haar omgeving is een belangrijke voorwaarde voor de ontwikkeling van de waarneming, het denken, het probleemoplossen en de geheugenfuncties. Door tijdens het spelen grenzen te verleggen leert de doelgroep meer vertrouwen te hebben in zichzelf. Zelfvertrouwen is erg belangrijk bij het leggen van sociale contacten. Ieder mens is uniek en heeft een eigen ontwikkelingspatroon. Dit is ook afhankelijk van bijvoorbeeld cultuur of beperking. Daarom is het bij het realiseren van speelruimte belangrijk om rekening te houden met deze verschillen en daar de speelmogelijkheden en speelfuncties op af te stemmen. Om een evenwichtig aanbod in de verschillende speelfuncties te hebben is het belangrijk ervoor te zorgen dat er voldoende speelmogelijkheden zijn. Dit kan door veel te variëren in de inrichting van de speelplek met hoogteverschillen, materialen, toestellen en speelprikkels. Deze variatie zorgt er tevens voor dat er altijd voldoende uitdaging is op de speelplek voor de kinderen om er weer terug te komen. De variatie op de speelplek kan een aanvulling zijn op de al geboden speelfuncties in de openbare ruimte, zoals het bouwen van hutten in het bos Speelruimte, voor wie? Het is van belang te weten welke doelgroepen er gebruik maken van informele en formele speelruimte en hoe deze doelgroepen de speelruimte gebruiken. Men moet ervan uitgaan dat baby s zo gauw ze gaan lopen tot en met de jongeren van circa achttien jaar gebruik maken van de aanwezige speelruimte. De scheidslijnen van de leeftijdscategorieën zijn niet haarscherp, maar bij de beoordeling van een speelruimte wordt een indeling in leeftijdscategorieën gehanteerd naar de schoolindeling. Voor het aantal kinderen, jeugdigen en jongeren per wijk wordt verwezen naar Bijlage III. Speelplek voor 0-11 De kinderen (0 tot en met 5 jaar) Voor kinderen tot en met circa drie jaar is de speelplek zeker een plaats waar hij of zij onder begeleiding van een oudere veilig kan liggen, kruipen, staan of rondstruinen. Het alleen en zelfstandig spelen van een dergelijk jong kind vindt plaats in de besloten omgeving van de woning, bijvoorbeeld in de tuin, de woonkamer of eventueel direct bij de voordeur. OBB Ingenieursbureau

25 Speelruimte voor jeugd en jongeren Formele en informele speelelementen op de speelplek Beleidsuitgangspunt 4. De gemeente wil voldoende informele speelruimte aanbieden aan de kinderen, jeugd en jongeren. Waar deze informele ruimte tekort schiet in kwantiteit of kwaliteit wordt zij zo mogelijk aangevuld met formele speelruimte (speelplekken). Als de kinderen naar groep één en twee van de basisschool gaan worden ze langzaamaan steeds zelfstandiger en willen en mogen ze hun omgeving verder verkennen. Dat gebeurt eerst dicht bij huis zodat de ouders nog enig zicht op het kind hebben, maar al snel verder de straat in, waar het kind steeds meer nieuwe mogelijkheden vindt om te spelen. Binnen de bebouwde kom van Schiedam wonen circa kinderen 5. De jeugdigen (6 tot en met 11 jaar) De groep die in dit rapport als jeugdigen wordt aangeduid, betreft de kinderen uit de groepen drie tot en met acht van de basisschool. Op deze leeftijd gaan ze steeds meer op ontdekkingstocht uit en doen ze dit vaker in groepsverband. Jeugdigen uit de onderbouw mogen vaak nog geen drukke straten oversteken en moeten dichter bij huis blijven. Vanaf een jaar of acht echter zwermen ze uit over de gehele wijk. Het schoolplein is voor hen vaak een belangrijke speel- en ontmoetingsplek. Binnen Schiedam wonen circa jeugdigen. De jongeren (12 tot en met 18 jaar) Eenmaal op het voortgezet onderwijs treedt er meestal weer een gedrags- en interesseverandering op. De jongeren blijken de al dan niet daartoe ingerichte openbare ruimte vaak te gebruiken om zich te verzamelen, rond te hangen en te sporten. Ze verplaatsen zich hiervoor zelfstandig over de gehele wijk of zelfs de stad. De metroverbinding met Rotterdam speelt een belangrijke rol voor deze groep. In Schiedam wonen circa jongeren De relatie informele en formele speelruimte Als kinderen, jeugdigen of jongeren willen spelen, kunnen zij in een gevarieerde omgeving met gras, struiken, bomen, pleinen, stoepen en water vrijwel alle vormen van spel uitoefenen. Speeltoestellen kunnen dan ook gezien worden als een vervanging van de mogelijkheden die van nature aanwezig zijn. Men ziet dan ook vaak dat de noodzaak van speelplekken toeneemt naarmate de fysieke ruimte om te spelen afneemt. Uiteraard zal gestreefd moeten worden naar zoveel mogelijk informele speelruimte. Het zou ideaal zijn als iedereen voldoende natuurlijke informele ruimte in zijn omgeving heeft om te spelen, zonder dat hiervoor speciale voorzieningen aangebracht hoeven te worden. De praktijk is echter dat dit op veel plaatsen niet het geval is. De ruimte om te spelen binnen het bebouwde gebied neemt steeds verder af. Het (auto)verkeer, de verdichting van de woningen, voorzieningen voor volwassenen, hondenpoep, bezuinigingen en onveiligheid door criminaliteit en vandalisme (sociale veiligheid) leggen een steeds groter beslag op de beschikbare openbare speelruimte. Dit terwijl er steeds meer kinderen en jeugdigen in steden wonen. De uitgangspunttabellen voor informele en formele speelruimte in Tabel 1 en Tabel 2 zijn dusdanig opgesteld dat zowel de hier gestelde hoeveelheid informele als de formele ruimte in een wijk aanwezig dienen te zijn voor een evenwichtig aanbod aan basisvoorzieningen. 5 Peildatum aantal kinderen, jeugd en jongeren OBB Ingenieursbureau

26 In Bijlage III is aan de hand van een beslisboom een toelichting op het toepassen van de uitgangspunten weergegeven. Bij het toepassen van de uitgangspunten bepaalt de omvang van de aanwezige doelgroep binnen de actieradius plus de hoeveelheid informele speelruimte of er een formele speelplek noodzakelijk is. In de praktijk blijkt verder dat als er veel informele speelruimte is, de norm van 30 kinderen binnen de actieradius van een plek bijna nooit gehaald wordt. Is er zeer veel informele speelruimte dan zal het dus niet nodig zijn om speelplekken aan te bieden. Gezien de verschillen in opbouw en structuur blijft speelruimte echter maatwerk per wijk! 3.6. De informele speelruimte Kwantiteit en kwaliteit De informele speelruimte in een wijk laat zich niet makkelijk kwantificeren. De hoeveelheid informele speelruimte wordt in ieder geval bepaald door de opbouw van de wijk. De hoeveelheid, structuur en samenstelling van het openbaar groen, het water en de wegen bepalen de bespeelbaarheid. Is er veel groen en water en zijn er 30- kilometerwegen met stoepen en doodlopende straten, zijn deze toegankelijk en nodigen ze uit tot medegebruik, dan is er veel informele speelruimte. Is er weinig groen en water, zijn de wegen druk en is het moeilijk om ze over te steken of er langs te spelen, dan is er minder informele speelruimte. Uiteraard spelen zaken als het aantal kinderen, jeugd en jongeren, het veiligheidsgevoel en de kwaliteit van de informele ruimte een belangrijke rol in de kwantificering van de informele ruimte. Ook heeft elke leeftijdscategorie zijn eigen eisen en wensen met betrekking tot de informele speelruimte Informeel spel kinderen De kinderen spelen dicht bij huis, bij wijze van spreken onder het keukenraam. Dit is vaak goed te zien aan het speelgoed dat rondom het huis ligt op een mooie zomerdag. Een fiets, een bal, stoepkrijt en veel rommeldingetjes als stokken, stenen, doeken en klein speelgoed van binnen. Meestal spelen de kinderen op zichzelf of met een buurmeisje of -jongen. Voor een kind valt al heel wat te beleven op 20m2! Omdat een kind geen of moeilijk gevaren kan inschatten, is het belangrijk dat er geen of zeer weinig auto s, brommers en fietsers rijden over hun informele speelruimte. Daarom zijn de tuin, de oprit, de stoep, de (doodlopende) straat, het achterplein en het grasveldje aangrenzend aan de voordeur de belangrijkste bron van informele speelruimte. Een mooi voorbeeld van fijne speelruimte voor deze leeftijdsgroep zijn de verschillende pleinen in zuidelijk Schiedam, zoals het Informeel spel op straat Newtonplein in wijk Oost. Een ander voorbeeld is het groen aan de Jozef Oreliosingel in de wijk Groenoord in noordelijk Schiedam. Dit zijn echter wel plekken die een functie voor de gehele buurt of wijk hebben en ze zijn alleen voor kinderen die er direct in de buurt wonen geschikt. Belangrijke factor in dit alles is de dichtheid van de bebouwing en het soort woningen dat aanwezig is. Zo is het spelen op eigen erf bij een flatwoning niet echt aan de orde, maar zijn de vaak grote (groene) ruimtes tussen flats uitermate geschikt voor spelen wanneer zij vrij van verkeer zijn. In wijken als Groenoord, Nieuwland en Oost is de dichtheid van woningen door het grote aandeel flats erg hoog. Hier zijn de kinderen voornamelijk aangewezen op de informele ruimte tussen de flats, de ruimte op balkon of de ruimte in het trappenhuis / de portiek. OBB Ingenieursbureau