ethiek en organisatie
|
|
- Thijs Aerts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 HOOFDSTUK 1 ethiek en organisatie Leerdoelen Na bestudering van dit hoofdstuk: kun je de termen ethiek en moraal en daarmee samenhangende begrippen omschrijven. heb je inzicht in het belang van ethiek voor het succesvol functioneren van een organisatie. kun je de praktische rol van ethiek bij public relations, marketing, strategisch en intern management overzien. heb je inzicht in de vijf vormen van maatschappelijke verantwoordelijkheid van een organisatie: juridische, ethische, economische, filantropische verantwoordelijkheid en de verantwoordelijkheid tot zingeving. kun je de problematiek van het analyseren van praktische ethische dilemma s in organisaties overzien. kun je reflecteren op eigen keuzes en gedrag bij ethische dilemma s in organisaties. heb je inzicht in de praktische mogelijkheden en kansen om aan de vijf vormen van maatschappelijke verantwoordelijkheid succesvol invulling te geven. 15
2 organisatie-ethiek Bron: Fortune, 2 augustus
3 ethiek en organisatie 1.1 INLEIDING Zo n dertig jaar geleden kon je de uitspraak business and ethics don t mix ( zakendoen en ethiek gaan niet samen ) nog geregeld horen. In de afgelopen dertig jaar is die houding ten aanzien van ethiek en ondernemen drastisch veranderd. Een paar jaar geleden publiceerde Shell een lijvig rapport met de titel Profit or principles, does there have to be a choice? (vrij vertaald: Moet je bij het zakendoen wel kiezen tussen of winst maken of je houden aan principes? ). In dit rapport wordt uitgelegd dat dat niet hoeft, dat zakendoen en ethische principes heel goed samen kunnen gaan en zelfs samen móéten gaan. Dat is een enorme verandering, die niet alleen voor Shell geldt. Steeds meer bedrijven stellen codes voor moreel verantwoord gedrag op, leggen verantwoording af over hun omgang met werknemers, met klanten, met toeleveranciers uit de derde wereld en over hun omgang met milieu. En dat niet alleen, ze profileren zich ook maar al te graag als bedrijf dat er hoge ethische normen op na houdt. C&A maakt er folders over, McDonald s idem dito, KLM heeft een zeer uitgebreide gedragscode opgesteld, ABN Amro heeft een aparte afdeling values, die zich bezighoudt met het verbeteren van de normen en waarden van de werknemers, KPMG heeft een aparte divisie integrity consultancy enzovoort. Die enorme ommezwaai in de waardering van ethiek in het zakendoen heeft te maken met allerlei veranderingen in de wereld en in onze manier van werken, veranderingen die op hun beurt ervoor gezorgd hebben dat we anders kijken naar de wereld om ons heen en dat we een ander bewustzijn en een andere mentaliteit hebben ten aanzien van hoe we moeten samenleven en samenwerken. Die veranderingen betekenen overigens niet dat we nu allemaal opeens betere mensen zijn geworden. Nog steeds is er veel armoede, zijn er oorlogen en wordt er soms op grote schaal gefraudeerd om maar een paar pijnlijke en erg onethische zaken te noemen maar de veranderingen die we hierboven hebben aangestipt hebben ons wel nieuwe kansen gegeven om onze manier van samenleven anders in te richten en ons werk zinvoller, bevredigender en tegelijk succesvoller te organiseren. Over het beter samenleven in het algemeen zullen we het in dit boek niet hebben dat laten we over aan filosofen, politici en, zo je wilt, moraalridders. Dit boek gaat over hoe we onze organisaties beter, succesvoller en zinvoller kunnen laten functioneren, en welke belangrijke rol ethiek daarbij speelt. 1.2 ORGANISATIE-ETHIEK ALS INSTRUMENT Ethiek is een domein van studie binnen de filosofie. Organisatie-ethiek heeft derhalve onvermijdelijk ook een filosofische dimensie, die hier en daar ook aan de orde zal komen. Dit boek gaat echter vooral over de praktische kant van het vak, dat wil zeggen: organisatie-ethiek als instrument. We hanteren daarbij de volgende zeer praktische omschrijving van het vakgebied: 17
4 organisatie-ethiek Organisatie-ethiek is het toepassen van ethiek als middel tot optimalisering van: de bedrijfsprocessen de producten de vertrouwensrelaties met alle stakeholders (werknemers, consumenten, aandeelhouders enzovoort; zie hoofdstuk 2) met als doelstellingen: het verbeteren van het rendement het waarborgen van de continuïteit op de langere termijn het voldoen aan de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de onderneming In het kader van deze instrumentele omschrijving van het vakgebied kun je organisatie-ethiek zien als: 1 Instrument voor marketing en pr Om een goede relatie met stakeholders te krijgen en onderhouden moet een organisatie helder communiceren over allerlei zaken die in het bedrijf gebeuren, huidig beleid en toekomstplannen, kansen en bedreigingen. Daarmee kweekt het bedrijf vertrouwen en een goed imago. Om die reden moet het bedrijf ook blijk geven van betrokkenheid bij de belangen van de stakeholders en uiting geven aan verantwoordelijkheidsgevoel ten aanzien van de stakeholders. In al deze apecten is organisatie-ethiek een belangrijk onderdeel van marketing- en pr-beleid. 2 Instrument voor strategisch management Een langetermijnvisie en -beleid is cruciaal voor de continuïteit en het rendement van elke organisatie. Elk bedrijf moet derhalve anticiperen op veranderende verwachtingen van de stakeholders en toekomstige maatschappelijke issues. Wat is het beleid van de overheid (ook een stakeholder) en wat betekent dat voor onze langetermijnplannen? Welke crisissituaties kunnen er onverhoopt voor ons bedrijf ontstaan (oliecrisis, imagoschade, terreur, milieuschade enzovoort) en welke scenario s moeten we daarvoor ontwikkelen? 3 Instrument voor indirect management De manier waarop het bedrijf omgaat met de externe stakeholders is van grote invloed op het gedrag, de motivatie, de betrokkenheid van de werknemers, de interne stakeholders. Simpel gezegd: je werkt liever voor een bedrijf dat verantwoordelijkheid neemt en integer met belangen van anderen omgaat, dan voor een louche bedrijf dat winst behaalt via oneerlijke of schadelijke praktijken. Een bedrijf met een verantwoord ethisch beleid ten aanzien van de externe stakeholders heeft personeel (interne stakeholders) dat betrokkener is bij de organisatie, en meer inzet toont. 18
5 ethiek en organisatie 4 Instrument voor direct management Een organisatie functioneert optimaal als collega s goed samenwerken en op elkaar kunnen rekenen, als iedereen dezelfde normen en waarden binnen de organisatie belangrijk vindt, als managers integer zijn en zowel kritiek kunnen geven als ontvangen. Om dat te bereiken is beleid noodzakelijk waarmee expliciet deze vitale aspecten van de bedrijfsvoering worden ontwikkeld en onderhouden. 5 Instrument voor zingeving Dankzij het inzetten van organisatie-ethiek als instrument in de hierboven gegeven vier dimensies van activiteiten van een organisatie, kan het eveneens zin geven aan het bestaan voor je organisatie en haar werknemers. Waarom bestaat de organisatie eigenlijk? Waarom werk je gemotiveerd voor de organisatie en ben je betrokken bij haar doelstellingen? Omdat je je collega s kunt vertrouwen, omdat de organisatie op een of andere manier echt iets bijdraagt aan de samenleving. Deze en dergelijke vragen en antwoorden hebben alles te maken met zingeving. Tegelijkertijd is het vinden van antwoorden op deze vragen voor elke organisatie hedentendage van cruciaal belang voor het langetermijnsucces. In de navolgende hoofdstukken zullen al deze dimensies van organisatie-ethiek nader worden besproken. Nu zullen we allereerst wat dieper ingaan op de begrippen ethiek en moraal, om tot besluit van dit hoofdstuk vanuit die verdieping, terug te grijpen op deze dimensies en aan de hand van een heel simpele redenering duidelijk te maken dat voor blijvend succes van een onderneming ethisch beleid doorslaggevend is. 1.3 WAT IS ETHIEK? Een bekende Nederlandse wetenschapper in het vakgebied van de organisatie-ethiek, prof. Van Luijk, geeft onderstaande handige definitie van ethiek. De definitie is handig omdat ze makkelijk op te delen is in drie aparte onderdelen die samen de belangrijkste uitgangspunten van het vakgebied weergeven. De definitie van Van Luijk is als volgt: Ethiek is de reflectie op onze moraal, op de normen en waarden (1) waaraan wij onszelf en anderen in redelijkheid gehouden achten (2) bij de poging om ordening aan te brengen in het maatschappelijk verkeer (3). In het eerste deel van de definitie wordt duidelijk gemaakt waar ethiek kennelijk over gaat, namelijk: moraal, normen en waarden. Het is daarom voor een goed beeld van het domein van het vakgebied nodig nader in te gaan op wat deze drie kernbegrippen precies betekenen. 19
6 organisatie-ethiek Uit het tweede deel wordt duidelijk dat ethiek te maken heeft met redelijkheid. Ethiek is blijkbaar iets dat je kunt en moet onderzoeken vanuit de rede, vanuit het verstand. Ethiek is dus een analytische methode om bij morele kwesties (dilemma s) door middel van logische argumentatie te komen tot een weloverwogen keuze voor een handeling. Ethiek is dus niet een kwestie van gevoel of van de ene persoonlijke mening tegenover de andere. Het derde deel ten slotte zegt ons dat we kennelijk normen en waarden keihard nodig hebben om te kunnen samenleven en samenwerken. Blijkbaar is ons hele stelsel van vastgelegde wetten en voorschriften op zich niet voldoende om ons maatschappelijk verkeer in goede banen te leiden, maar hebben we daarvoor ook nog moraal, normen en waarden nodig. Hieronder zullen we dieper ingaan op deze definitie door te beschrijven wat de begrippen moraal, normen en waarden betekenen (deel 1 van de definitie), en nader te bekijken hoe deze zich verhouden tot ons hele stelsel van wet- en regelgeving (deel 3). Het tweede deel van de definitie suggereert dat er een rationele methode kan worden gegeven voor de analyse van ethische dilemma s. Die methode zullen we apart behandelen in het volgende hoofdstuk. 1.4 MORAAL, NORMEN EN WAARDEN Bij een ethische afweging gaat het om de vraag welke handeling het meeste welzijn voor betrokkenen oplevert. Welzijn is een breed begrip waarbij je kunt denken aan financieel welzijn, materieel welzijn, emotioneel welzijn enzovoort. Het feit dat het begrip welzijn vele dimensies heeft, plus het gegeven dat er bij een ethisch dilemma altijd meerdere betrokkenen zijn, met uiteenlopende belangen, maakt duidelijk dat de oplossing voor een ethisch dilemma nooit zwart-wit is. Aan elke keuze, aan elke beslissing kleven ook minder goede kanten. Ethiek probeert derhalve een (argumentatie)methode te geven waarmee je op een verantwoorde manier de balans tussen positieve en negatieve consequenties van een handeling kan opmaken en kunt beoordelen of de balans naar de positieve of de negatieve kant doorslaat. En de bedoeling daarvan is natuurlijk uiteindelijk een beslissing te nemen die de balans naar de positieve, goede kant laat overhellen. Dat streven, om het goede te doen, heeft alles te maken met het feit dat iedereen een bepaalde moraal hanteert. Het begrip moraal kun je als volgt definiëren: Moraal is het geheel van normen en waarden, dat weergeeft wat wij zien als goed en verantwoord gedrag. 20
7 ethiek en organisatie Iedereen heeft, door opvoeding en socialisatie, een geweten ontwikkeld en iedereen hanteert vanuit zijn geweten een bepaalde moraal. Dat wil zeggen dat iedereen probeert het goede te doen, wat dat dan ook is, vanuit zijn visie op wat goed en verantwoord gedrag is. En die visie wordt, zoals de definitie van moraal al aangeeft, gevormd door onze normen en waarden. Normen en waarden zijn nooit per individu verschillend en niemand heeft dus een eigen moraal. Normen en waarden zijn criteria die ontstaan zijn vanuit de noodzaak tot samenleven en de behoefte om dat samenleven plezierig, voorspelbaar, efficiënt en zingevend te laten zijn. Dat we het af en toe oneens zijn over de geldigheid van bepaalde normen doet niets af aan het feit dat normen vanuit een collectief bewustzijn en een collectieve noodzaak om samen te leven ontwikkeld worden en dus altijd daarvan onderdeel zijn. De onenigheid en de discussies die we af en toe hebben over onze moraal zijn juist een noodzakelijk middel om in de dynamiek van ons samenleven onze normen en waarden telkens opnieuw te bevestigen en waar nodig te herijken. Dat collectieve bewustzijn is overigens niet gelijk voor de hele mensheid. Je ziet wat dat betreft dat je een onderscheid kunt maken in verschillende culturen waarbinnen een deels verschillende moraal is ontwikkeld. Het is handig om in dit verband een onderscheid te maken tussen de begrippen waarden en normen, die al in de definitie zijn opgenomen, en daaraan nog een derde begrip, regels, toe te voegen. Waarden zijn morele noties, noties dus over goed en kwaad in relatie tot ons samenleven, die het meest algemeen geldig zijn en het meest duurzaam. Iedereen, wereldwijd, erkent ze en die erkenning is van alle tijden. Normen zijn afgeleid van die algemene waarden, zijn talrijker in aantal, maar zijn minder duurzaam en kunnen bovendien per cultuur verschillen. Regels ten slotte zijn op hun beurt afgeleid van normen, zijn bijna oneindig in aantal, kunnen per cultuur sterk uiteenlopen en kunnen bovendien na relatief korte tijd hun geldigheid verliezen en ingeruild worden voor weer andere regels. Zo zou je, als voorbeeld, het begrip respect een waarde kunnen noemen. In elke cultuur wordt het tonen van respect gezien als iets dat belangrijk is voor de kwaliteit van ons samenleven. Dat is ook altijd zo geweest. Aantal en aard van de normen die vervolgens worden afgeleid van deze waarde kunnen per cultuur verschillen. Een voorbeeld van een norm afgeleid van deze waarde is dat je in bepaalde situaties beleefdheid moet tonen, als uiting van respect. In welke situaties je beleefdheid moet tonen kan per cultuur enigszins verschillen. De regels ten slotte die gekoppeld zijn aan de voorgeschreven norm van beleefdheid tonen in gegeven situaties verschillen per cultuur enorm en zijn bovendien erg tijdgebonden. Zo is het in sommige culturen erg onbeleefd om iemand bij een eerste kennismaking direct aan te kijken, terwijl dat nu juist in de westerse cultuur een dwingende regel is om je respect te tonen. Grafisch zou je dus ons stelsel van normen, waarden en regels in een piramide voor kunnen stellen, zoals in figuur 1.1. Bovenin de waarden, het geringst in aantal en het meest duurzaam en universeel geldig, daaronder de van de waarden afgeleide normen 21
8 organisatie-ethiek en de daarvan afgeleide regels, met aflopende mate van universele geldigheid en toenemende mate van veranderlijkheid door de tijd heen. Waarden Normen Regels Figuur 1.1 Het stelsel van regels, normen en waarden in piramidevorm 1.5 MORAAL, MAATSCHAPPELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID EN WETGEVING Een afweging vanuit de ethische invalshoek kun je zien als een afweging van waaruit je je afvraagt: is wat ik ga doen moreel goed? Anders gezegd: slaat bij afweging van de belangen van mezelf en de belangen van andere betrokkenen de balans inzake de voorgenomen handeling positief uit? Voorwaarde voor het meewegen van bepaalde belangen in de ethische analyse is dat deze belangen gerechtvaardigd moeten zijn. Gerechtvaardigde belangen zijn belangen die gekoppeld kunnen worden aan erkende sociale of maatschappelijke verantwoordelijkheden van betrokkenen. Zo geldt voor bedrijven dat ze onderstaande maatschappelijke verantwoordelijkheden hebben. 1 Economische verantwoordelijkheid Een bedrijf heeft de verantwoordelijkheid te streven naar economische groei en zo veel mogelijk winst. 2 Juridische verantwoordelijkheid Een bedrijf heeft de verantwoordelijkheid de wet te gehoorzamen. 3 Ethische verantwoordelijkheid Een bedrijf heeft de verantwoordelijkheid te doen wat goed, rechtvaardig en eerlijk is en het toebrengen van schade te vermijden. 22
9 ethiek en organisatie 4 Filantropische verantwoordelijkheid Een bedrijf heeft de verantwoordelijkheid bij te dragen aan de kwaliteit van het leven, het behoud en onderhoud van de aarde, het creëren van een betere wereld. Net zoals bij de hierboven besproken instrumentele dimensies van organisatie-ethiek (paragraaf 1.2), kun je ook aan deze vier vormen van verantwoordelijkheid een vijfde toevoegen die te maken heeft met het geven van zin aan je bestaan. 5 Verantwoordelijkheid tot zingeving Verantwoordelijkheid hebben kan soms lastig zijn en moeilijk om te dragen, maar het is nu eenmaal een gegeven dat iedereen altijd een zekere mate van verantwoordelijkheid heeft en ook wil hebben. Verantwoordelijkheid, voor je naasten, voor je collega s, voor je omgeving, voor de samenleving of voor de aarde (milieu) geeft zin aan je bestaan. We hebben het hier natuurlijk over morele verantwoordelijkheid, niet over bijvoorbeeld de verantwoordelijkheid om een bepaalde taak die je is opgedragen goed uit te voeren. Morele verantwoordelijkheid geeft zin, betekenis en maakt gelukkig. Deze vijfde dimensie van verantwoordelijkheid ligt als het ware als een schil om de andere vier heen. Het op je nemen, als organisatie, van de eerste vier dimensies van verantwoordelijkheid maken het mogelijk om zin te geven aan je bestaan. In figuur 1.2 is dit grafisch weergegeven. verantwoordelijkheid tot zingeving Economische verantwoordelijkheid Juridische verantwoordelijkheid verantwoordelijkheid tot zingeving Ethische verantwoordelijkheid Filantropische verantwoordelijkheid Figuur 1.2 De vijf dimensies van verantwoordelijkheid 23
10 organisatie-ethiek Deze vijf dimensies van de maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen de laatste klinkt misschien nu nog wat vaag, maar we komen hier in de loop van het boek uitgebreid op terug zijn erkende morele verantwoordelijkheden omdat ze allemaal direct het welzijn van de gemeenschap raken. Vanuit deze verantwoordelijkheden kunnen vervolgens allemaal evenzeer erkende belangen worden afgeleid, die in het kader van een ethische analyse relevant zijn. Een erkend belang van een bedrijf is bijvoorbeeld dat het winst maakt en dat dus bij de kans op verlies bij een bepaalde beleidskeuze er wel sterke andere belangen in het geding moeten zijn om die beleidskeuze te accepteren. Hierbij kun je denken aan bijvoorbeeld winst maken versus misbruik maken van gebrek aan regels in derdewereldlanden (ethische verantwoordelijkheid), of winst maken versus overtreding van de wet (juridische verantwoordelijkheid) Morele normen, regels en de wet Het derde deel van de eerder gegeven definitie van ethiek...bij de poging om ordening aan te brengen in het maatschappelijk verkeer suggereerde dat we kennelijk naast ons omvangrijke stelsel van wet- en regelgeving ook een stelsel van morele normen en regels nodig hebben om ons samenleven en -werken in goede banen te leiden. In de opsomming van verantwoordelijkheden wordt dat bevestigd. Immers, daar wordt een onderscheid gemaakt tussen juridische en ethische verantwoordelijkheid. Toch is dat onderscheid niet zo vanzelfsprekend en is dat zeker lange tijd niet geweest in het denken over de verantwoordelijkheid van ondernemingen. In het verleden verdedigden ondernemingen hun handelingen en beleid vaak met de stelling: De wet bepaalt wat wel en niet mag, wat goed en slecht is, daar houden wij ons aan en verder gaat onze verantwoordelijkheid niet. Dit soort redeneringen wordt ook wel aangeduid met de term legalistische ethiek, ethiek die is bepaald door de grenzen van de wet. Dat een dergelijke legalistische opvatting ontoereikend is en tegenwoordig, met name door de globalisering, bijna nooit meer wordt geuit heeft de volgende redenen: 1 Juridische en ethische normen vallen niet altijd samen. Er zijn vier mogelijkheden, die in een kwadrant zijn weergegeven in figuur 1.3. Dat een handeling moreel goed is en wettelijk toegestaan komt natuurlijk vaak voor, net zoals handelingen die onwettig zijn en moreel laakbaar. Het komt echter ook vaak voor dat een handeling moreel goed is, maar indruist tegen de wet. Als bijvoorbeeld iemand een doodziek kind met hoge snelheid over een landweggetje naar een ziekenhuis rijdt, is hij wettelijk in overtreding, maar in moreel opzicht misschien wel een held. En bisschop Muskens verdedigde een aantal jaren geleden het zwart bijklussen en zelfs het stelen van eten door diegenen die een bijstandsinkomen of nog minder hadden. Zo zijn er ook 24
Verantwoordelijkheden van een organisatie, normen en de wet
Verantwoordelijkheden van een organisatie, normen en de wet Inhoud 1 Maatschappelijke verantwoordelijkheid... 1 2 Morele normen, regels en de wet... 6 3 Verantwoordelijkheid in organisaties... 9 1 Maatschappelijke
Nadere informatieMVO-Control Panel. Instrumenten voor integraal MVO-management. MVO en reorganisatie. Een model voor verantwoorde en succesvolle reorganisatie
MVO-Control Panel Instrumenten voor integraal MVO-management MVO en reorganisatie Een model voor verantwoorde en succesvolle reorganisatie 1 Inhoudsopgave Mvo en reorganisatie Verantwoord en succesvol
Nadere informatieMVO-Control Panel. Instrumenten voor integraal MVO-management. Extern MVO-management. MVO-management, duurzaamheid en duurzame communicatie
MVO-Control Panel Instrumenten voor integraal MVO-management Extern MVO-management MVO-management, duurzaamheid en duurzame communicatie Inhoudsopgave Inleiding... 3 1 Duurzame ontwikkeling... 4 1.1 Duurzame
Nadere informatieMVO-Control Panel. Instrumenten voor integraal MVO-management. Intern MVO-management. Verbetering van motivatie, performance en integriteit
MVO-Control Panel Instrumenten voor integraal MVO-management Intern MVO-management Verbetering van motivatie, performance en integriteit Inhoudsopgave Inleiding...3 1 Regels, codes en integrale verantwoordelijkheid...4
Nadere informatiereflectieopdrachten en door middel van het toepassen van het analysemodel in praktijkcases.
Toelichting vooraf Een van onze auteurs, Pierre Winkler, heeft op verzoek van de landelijke kenniskring ethiek in het mbo, een lezing gehouden over plaats en vormgeving van ethiek in SLB, Burgerschap en
Nadere informatieMissionstatement en core values
Missionstatement en core values Inhoud 1 Het formuleren van missionstatement en core values... 1 2 Het maken en uitdragen van missie en kernwaarden... 5 1 Het formuleren van missionstatement en core values
Nadere informatieEthische optiek = hoe is de benadering dat mensen het uiteindelijk goede behoren te doen.
Samenvatting door A. 1576 woorden 4 december 2014 1,3 2 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Paragraaf 2 De ethische optiek 1 inleiding Ethiek gaat over goed en kwaad in het menselijk handelen. Onderscheid
Nadere informatieHet Wie, Wat en Hoe vanwelzorg in 2012
Het Wie, Wat en Hoe vanwelzorg in 2012 En hoe de puzzelstukjes Of hoe de puzzelstukjes precies in elkaar precies passen in elkaar passen Onze Visie Wie we willen zijn in 2012 1 1 Als marktleider in het
Nadere informatieAssessment MVO-competenties
Assessment MVO-competenties Competenties en beoordelingsformulieren behorend bij het boek MVO en Duurzaam Ondernemen. 1 Gegevens deelnemer Opleiding Jaar Naam begeleidend docent/beoordelaar 2 Inhoudsopgave
Nadere informatieWat is maatschappelijk verantwoord ondernemen?
Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) wordt ook wel maatschappelijk ondernemen, maatschappelijk betrokken ondernemen, duurzaam ondernemen of ethisch
Nadere informatieVoorbeeldanalyse ethisch dilemma volgens het stappenplan
Voorbeeldanalyse ethisch dilemma volgens het stappenplan Case Enscenering: sollicitatiegesprek in de kamer van Henk Dunker, directeur van Cosmetrics, een middelgroot bedrijf in huidverzorgingsproducten.
Nadere informatieMantelzorg, waar ligt de grens?
Mantelzorg, waar ligt de grens? CDA Talentacademie 2014-2015 Anita Relou Wat is volgens het christendemocratisch gedachtengoed de grens van mantelzorg. Inleiding 2015. Een jaar met veel veranderingen in
Nadere informatieVWO 4 FILOSOFIE Wat is ethiek en het utilisme
VWO 4 FILOSOFIE Wat is ethiek en het utilisme Wat is ethiek? Ethiek legt het verschil uit tussen goed en fout Ook kijkt men in de ethiek naar hoe mensen besluiten nemen Ethiek is descriptief Het gaat over
Nadere informatieAssessment MVO-competenties
Assessment MVO-competenties Competenties en beoordelingsformulieren behorend bij het boek MVO en Duurzaam Ondernemen. Assessment-document Als extra ondersteuning bij het boek MVO en Duurzaam ondernemen
Nadere informatieHet Wie, Wat en Hoe van Welzorg
Het Wie, Wat en Hoe van Welzorg En op welke wijze wij onze klanten verder willen brengen. Inhoud Onze Visie 4 Onze Missie 6 Onze kernwaarden 8 Onze gedragscode 10 Algemeen 11 Naleving van de wet 11 Medewerkers
Nadere informatieE-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU?
E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU? Thuis en op school heb je allerlei waarden meegekregen. Sommigen passen bij je, anderen misschien helemaal niet. Iedereen heeft waarden. Ken
Nadere informatieDefinities Coach is iemand die coacht, in het bijzonder iemand die dat beroepsmatig doet
Gingermood Ethische Gedragscode Introductie Het doel van Gingermood s Ethische Gedragscode is de juiste praktijk van een coach op papier te zetten en deze omschrijving te laten dienen als leidraad voor
Nadere informatiePostNL Business Principles
3 december 2014 PostNL N.V. PostNL Business Principles Raad van Bestuur Auteur Director Audit & Security Titel PostNL Business Principles Versie 1.1 Dit document is een vertaling van de Engelstalige versie.
Nadere informatieBusiness Principles, Kernwaarden, Strategie; hoe zit dat?
Business Principles Business Principles, Kernwaarden, Strategie; hoe zit dat? De Business Principles zijn een nadere uitwerking van de kernwaarden en de strategische thema s. Samen met onze purpose, missie,
Nadere informatie6. Project management
6. Project management Studentenversie Inleiding 1. Het proces van project management 2. Risico management "Project management gaat over het stellen van duidelijke doelen en het managen van tijd, materiaal,
Nadere informatieHet verlies van een dierbare
Het verlies van een dierbare Het Zorgpad Stervensfase is gebaseerd op de Liverpool Care Pathway for the dying patient (LCP). De LCP is door het Erasmus MC Rotterdam en het IKNL locatie Rotterdam integraal
Nadere informatieGedragscode. SCA Gedragscode
SCA Gedragscode 1 Gedragscode SCA Gedragscode SCA wil op sociaal- en milieutechnisch verantwoorde wijze omgaan met haar belanghebbenden en op basis van respect, verantwoordelijkheid en uitmuntendheid een
Nadere informatie1. Duurzame ontwikkeling
Communicatie en maatschappelijk verantwoord ondernemen 1. Duurzame ontwikkeling Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is een begrip dat nauw verbonden is met het begrip duurzaam ondernemen, dat in 1987
Nadere informatieDe impact van HR op de business. Jaap Paauwe, Job Hoogendoorn en HR compliance
De impact van HR op de business Jaap Paauwe, Job Hoogendoorn en HR compliance Inhoudsopgave Heeft HR impact op de business? (interview met Jaap Paauwe) Certificering HR is must (interview met Job Hoogendoorn)
Nadere informatieHengelo, april 2013. 02 Gedragscode Twence
Gedragscode Twence Twence in Hengelo is een (inter)nationale speler op de markt van grondstoffen en duurzame energie met hoogwaardige verwerking van afvalstromen en biomassa. Met innovatieve technieken
Nadere informatiePROFESSIONEEL INTEGER DIENSTBAAR. Nederlands Compliance Instituut
PROFESSIONEEL INTEGER DIENSTBAAR Nederlands Compliance Instituut MISSIE VAN HET NEDERLANDS COMPLIANCE INSTITUUT We helpen organisaties met kennis, opleidingen, advies en detachering, om compliance en integriteit
Nadere informatieMedewerkerbetrokkenheid. 1. Werk aan medewerkertevredenheid. Betrokkenheid uit jezelf. Waarom zou iemand het maximale inzetten voor een werkgever?
Dat is de vraag! Natuurlijk is werk nog steeds vanzelfsprekend voor mensen maar het is niet meer zo vanzelfsprekend om voor de duur van het leven die ene baas te kiezen. Mensen maken enorm veel keuzes.
Nadere informatieEen dierbare verliezen
Patiënteninformatie Een dierbare verliezen Informatie over het verlies van een dierbare en de gevoelens die u daarover kunt hebben Een dierbare verliezen Informatie over het verlies van een dierbare en
Nadere informatieDilemmamethode. Formuleer het dilemma:
Dilemmamethode (zie: Jacques Graste, Omgaan met dilemma s. Een methode voor ethische reflectie hoofdstuk 2 in Henk Manschot en Hans van Dartel In gesprek over goede zorg. Overlegmethoden voor ethiek in
Nadere informatieInhoudsopgave. 1. Inleiding 5
Inhoudsopgave 1. Inleiding 5 2. Een liberale visie op gezondheidszorg 11 2.1 Het individu als ultieme waarde 11 2.2 Gezondheidszorg in een liberale rechtsstaat 14 2.3 Kortom: een liberale visie op gezondheidszorg
Nadere informatieI M T E C H N. V. B U S I N E S S P R I N C I P L E S
I M T E C H N. V. B U S I N E S S P R I N C I P L E S Algemeen Het beleid van Imtech N.V. is gericht op de continuïteit van de onderneming als een winstgevende organisatie, die met haar bedrijven en medewerkers
Nadere informatieInformatie over EthicsPoint
Informatie over EthicsPoint Melden algemeen Beveiliging en vertrouwelijkheid van meldingen Tips en beste praktijken Informatie over EthicsPoint Wat is EthicsPoint? EthicsPoint is een uitgebreid en vertrouwelijk
Nadere informatieIntercool Gedragscode
Intercool Gedragscode Onze klanten hebben een keuze, en hoe wij presteren bepaalt of zij voor ons kiezen. We zijn ambitieus, we stellen hoge maar realistische doelen, we leveren resultaten en we luisteren
Nadere informatieCoöperatie en communicatie:
Nederlandse Samenvatting (summary in Dutch) 135 Coöperatie en communicatie: Veranderlijke doelen en sociale rollen Waarom werken mensen samen? Op het eerste gezicht lijkt het antwoord op deze vraag vrij
Nadere informatieWij leggen rekenschap af over:
VRAGEN Het afleggen van rekenschap. ANTWOORDEN TOELICHTING / VOORBEELDEN VRAAG 1. Onze organisatie legt rekenschap af over onze effecten op de maatschappij, de economie en het milieu. Welke activiteiten
Nadere informatieHiermee laat je zien dat de uitspraak "Het liefst werk ik alleen" het meest op jou van toepassing is.
Roos van Leary Vragenlijst + sleutel + wiel Naam: Aanwijzingen: In deze vragenlijst staan een aantal uitspraken paarsgewijs gegroepeerd. Aan jou wordt gevraagd om elk groepje van twee uitspraken te bekijken
Nadere informatieWij zijn ING. En wij hebben samen een doel: mensen in staat stellen een stap voor te blijven, in het leven en in zaken.
The Orange Code Wij zijn ING. En wij hebben samen een doel: mensen in staat stellen een stap voor te blijven, in het leven en in zaken. De Orange Code is ons manifest waarin we hebben vastgelegd hoe we
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2011 - I
Opgave 3 Vreemder dan alles wat vreemd is 12 maximumscore 3 de twee manieren waarop je vanuit zingevingsvragen religies kunt analyseren: als waarden en als ervaring 2 een uitleg van de analyse van religie
Nadere informatieKONING ARTHUR visie en organisatieprincipes
KONING ARTHUR visie en organisatieprincipes Ed Knies Koning Arthur; visie en organisatieprincipes Welkom Dit boek is een moreel boek voor professionals. Met moreel bedoelen we dat er binnen organisaties
Nadere informatieAantekening Levensbeschouwing Hoofdstuk 2: Waarden en normen
Aantekening Levensbeschouwing Hoofdstuk 2: Waarden en normen Aantekening door C. 814 woorden 16 januari 2014 5,6 52 keer beoordeeld Vak Methode Levensbeschouwing Standpunt Waarden, normen en moraal Waarde:
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2010 - II
Opgave 2 Religie in een wetenschappelijk universum 6 maximumscore 4 twee redenen om gevoel niet te volgen met betrekking tot ethiek voor Kant: a) rationaliteit van de categorische imperatief en b) afzien
Nadere informatieVan de macht van management naar de kracht van leiderschap
Van de macht van management naar de kracht van leiderschap Inez Sales Juni 2011 INHOUDSOPGAVE Leiderschap... 3 1. Leiderschap en management... 4 2. Leiderschapstijl ten behoeve van de klant... 5 3. Leiderschapstijl
Nadere informatieEthiek bij Best Buy. Wat we geloven. Waarom we dat geloven. Wat we er aan doen.
Ethiek bij Best Buy Wat we geloven. Waarom we dat geloven. Wat we er aan doen. ONTKETEN DE KRACHT VAN ONZE MENSEN LEER VAN UITDAGINGEN EN VERANDERINGEN TOON RESPECT, NEDERIGHEID EN INTEGRITEIT GENIET,
Nadere informatieVOORBEELD / CASUS. Een socratisch gesprek volledig uitgeschreven
Maakt geld gelukkig? VOORBEELD / CASUS Een socratisch gesprek volledig uitgeschreven Hieronder tref je een beschrijving van een socratisch gesprek van ca. 2 ½ uur. Voor de volledigheid hieronder eerst
Nadere informatieSIPP persoonlijkheidsvragenlijst
SIPP persoonlijkheidsvragenlijst Deze vragenlijst bestaat uit een aantal stellingen. Deze stellingen hebben betrekking op de laatste 3 maanden. Door per stelling aan te geven in hoeverre u het hier bent,
Nadere informatieGedragscode VolkerWessels
Gedragscode Gedragscode VolkerWessels 3 Inleiding door de Raad van Bestuur VolkerWessels werkt op basis van het economisch principe. Om als bedrijf continuïteit te waarborgen en om aan onze verantwoordelijkheden
Nadere informatieNN statement of Living our Values
NN statement of Living our Values Onze doelstelling Onze geschiedenis gaat terug tot 1845. Sindsdien is ons bedrijf gefuseerd, gegroeid en veranderd, maar de kern van wie wij zijn is hetzelfde gebleven:
Nadere informatieWelke opties hebt u in een gesprek? Meer dan u denkt! Erica Huls Gespreksadvies voor wethouders en raadsleden
Welke opties hebt u in een gesprek? Meer dan u denkt! Erica Huls Gespreksadvies voor wethouders en raadsleden Actueel en fundamenteel De tijd dat politici kiezers wonnen met redevoeringen in achterzaaltjes
Nadere informatieCNV VAKMENSEN 'DE VAKBOND WAAR DEZE TIJD OM VRAAGT'
CNV VAKMENSEN 'DE VAKBOND WAAR DEZE TIJD OM VRAAGT' De wereld verandert. Steeds meer mensen weten steeds meer. Steeds meer mensen laten zich steeds minder wijs maken. Voor vakbonden is dat een nieuwe realiteit,
Nadere informatieVan mij. Een gezicht is geen muur. Jan Bransen, Universiteit Utrecht
[Gepubliceerd in Erik Heijerman & Paul Wouters (red.) Praktische Filosofie. Utrecht: TELEAC/NOT, 1997, pp. 117-119.] Van mij Een gezicht is geen muur Jan Bransen, Universiteit Utrecht Wij hechten veel
Nadere informatieETHIEK TAKE HOME TOETS
ETHIEK TAKE HOME TOETS Naam: Danissa Loocks Studentennummer: 500621916 Groep: LV12-2F1 Datum: 18 Januari 2013 Blok naam: 2.2 Naam opleiding : HBO- V Hoge School van Amsterdam Naam docent: Paul Vleugels
Nadere informatieCOMMUNICEREN VANUIT JE KERN
COMMUNICEREN VANUIT JE KERN Wil je duurzaam doelen bereiken? Zorg dan voor verbonden medewerkers! Afgestemde medewerkers zijn een belangrijke aanjager voor het realiseren van samenwerking en innovatie
Nadere informatieIN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM
IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM De tijd dat MVO was voorbehouden aan idealisten ligt achter ons. Inmiddels wordt erkend dat MVO geen hype is, maar van strategisch belang voor ieder
Nadere informatieWIJ DENKEN OVER DENKEN, HANDELEN EN VOELEN. Verwerkingsboek. Philippe Boekstal DAMON. WD wb 4sept vsb.indd 1 05-09-2008 10:21:08
WIJ DENKEN OVER DENKEN, HANDELEN EN VOELEN Verwerkingsboek Philippe Boekstal DAMON WD wb 4sept vsb.indd 1 05-09-2008 10:21:08 VOORWOORD Dit verwerkingsboek bevat teksten en opdrachten die aansluiten bij
Nadere informatieHet oog kan zichzelf niet zien Dialoog,
nieuwe dimensies ESSENTIALS Els ten Hengel en Jan Bommerez Het oog kan zichzelf niet zien Dialoog, de kunst van het samen denken nieuwe dimensies ESSENTIALS Nieuwe Dimensies heeft een reeks boekjes ontwikkeld
Nadere informatieLeren van je eigen mores Spreken over waarden en normen met verpleegkundigen
Nurse Academy lustrumcongres 2014 Leren van je eigen mores Spreken over waarden en normen met verpleegkundigen Amersfoort, 17 november 2014 Jos de Munnink, gespreksleider moreel beraad GGNet Contact: j.demunnink@ggnet.nl
Nadere informatie80% VAN DE NEDERLANDERS TYPEERT ZICH ALS GOEDE-DOELENGEVER,
Meting juni 2013 Het Nederlandse Donateurspanel van WWAV wordt mede mogelijk gemaakt door het CBF en is uitgevoerd door Peil.nl 80% VAN DE NEDERLANDERS TYPEERT ZICH ALS GOEDE-DOELENGEVER, AL ZIEN MINDER
Nadere informatieInspiratiebijeenkomst Pedagogische Meerstemmigheid
Datum: Locatie: Spreker: Notulist: Aanwezigen: Organisatie: 14 december Kralingen Ilias El Hadioui Majda Battaï 23 deelnemers Stichting Attanmia i.s.m. Stichting Buurtwerk Kralingen-Crooswijk De besproken
Nadere informatieCleanLease International Business principles: onze normen en waarden
Versie definitief Datum, 21 december 2011 CleanLease International Business principles: onze normen en waarden Inhoud 1 Inleiding CleanLease normen en waarden 2 Normen en waarden: medewerkers 3 Normen
Nadere informatieEen situatie kan lastig worden indien. - voor de bedrijfsarts als arts sommige waarden zwaarder wegen dan voor de bedrijfsarts als adviseur
Inleiding Sociaal Medisch Overleg (SMO) is een gestructureerd en multidisciplinair overleg over individuele casuïstiek tussen het management en diens adviseur(s) aangaande verzuim en re-integratie. Deelnemers
Nadere informatieDe handreiking Gegevensuitwisseling in het kader van Bemoeizorg ( 2005) biedt een helder kader voor besluitvorming binnen netwerken.
Juridisch zakmes ( bron Jolanda van Boven) Naast een contextuele analyse is het toepassen van het juridische kader van groot belang. Bij OGGZ problematiek en het toepassen van dwang en drang nemen de coördinator
Nadere informatieExamenprogramma bedrijfseconomie en ondernemerschap vwo
Examenprogramma bedrijfseconomie en ondernemerschap vwo 27 MEI 2014 CONCEPT - VOORLOPIG Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit
Nadere informatieONDERZOEKSRAPPORT CONTENT MARKETING EEN ONDERZOEK NAAR DE BEHOEFTE VAN HET MKB IN REGIO TWENTE AAN HET TOEPASSEN VAN CONTENT MARKETING
ONDERZOEKSRAPPORT CONTENT MARKETING EEN ONDERZOEK NAAR DE BEHOEFTE VAN HET MKB IN REGIO TWENTE AAN HET TOEPASSEN VAN CONTENT MARKETING VOORWOORD Content marketing is uitgegroeid tot één van de meest populaire
Nadere informatieEindexamen vwo filosofie 2013-I
Opgave 2 Zelfverwerkelijking in een zinloze wereld 8 maximumscore 3 Sartres omschrijving van het essentialisme: de opvatting dat de mens een kern en daarmee een vooraf gegeven bedoeling heeft 1 met verwijzing
Nadere informatieGedragscode Talis. Talis thuis in Nijmegen en Wijchen.
Gedragscode Talis De gedragscode Talis bevat informatie over de algemene werkafspraken die gelden in het kader van integriteit. Algemeen: - Het beleid van Talis dragen wij eenduidig uit. - Wij erkennen
Nadere informatiecode blauw beroepscode politie nederland
code blauw beroepscode politie nederland code blauw beroepscode politie nederland De missie van de Nederlandse politie Waakzaam en dienstbaar staat de politie voor de waarden van de rechtsstaat is vertaald
Nadere informatienarratieve zorg Elder empowering the elderly
narratieve zorg Elder empowering the elderly huisbezoek 1: KENNISMAKING - 2 - KENNISMAKING - huisbezoek 1- a kennismaking huisbezoek 1: KENNISMAKING a vertrouwelijkheid individueel in teamverband naar
Nadere informatieSolidariteit in het pensioenstelsel
Solidariteit in het pensioenstelsel Speech van Harman Korte, AFM-bestuurder tijdens de Themadag van het Platform Deelnemersraden te Zoetermeer, 12 april 2013 Dames en heren, Ook van mijn kant hartelijke
Nadere informatieZaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie
Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie
Nadere informatieEthiek zet architectuur op zijn plek
DYA dag 2018 Ethiek zet architectuur op zijn plek DYA dag 2018 Ton Eusterbrock 9 maart 2018 Dya dag 2018 - Architectuur en ethiek 2 De centrale vraag? Wat maakt een architectuur een ethisch verantwoorde
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken?
>> Inhoudsopgave Inleiding 4 Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10 Les 2. Denken Kunnen dieren denken? 14 Les 3. Geluk Wat is het verschil tussen blij zijn en gelukkig zijn?
Nadere informatieMOTIVEREN & STIMULEREN
INLEIDING INLEIDING Dit boekje hoort bij de vervolgtraining 'motiveren en stimuleren'. In dit boekje gaat het voornamelijk over kunnen, willen en doen. Probeer de stof die we hier beschrijven vooral als
Nadere informatieMotiverende gespreksvoering
Motiverende gespreksvoering Naam Saskia Glorie Student nr. 500643719 SLB-er Yvonne Wijdeven Stageplaats Brijder verslavingszorg Den Helder Stagebegeleider Karin Vos Periode 04 september 2013 01 februari
Nadere informatieWat kunt u doen aan risico s die spelen in uw toeleveringsketen?
Wat kunt u doen aan risico s die spelen in uw toeleveringsketen? Welke invloed heeft u op uw toeleveringsketen? En hoe kunt u invloed uitoefenen om uw (in)directe toeleveranciers maatschappelijk verantwoord
Nadere informatieMotivatievragenlijst. MQ rapport. de heer Piet Hollander. 29 oktober 2002
Motivatievragenlijst MQ rapport de heer Piet Hollander 29 oktober 2002 Dit rapport is gegenereerd door een instrument behorende tot het SHL Human Resource Management System. Het gebruik van enig instrument
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2009 - I
Beoordelingsmodel Opgave 1 Religieuze ervaring 1 maximumscore 5 een bruikbare definitie van religie 1 drie problemen die zich kunnen voordoen bij het definiëren van religie 3 meerdere religieuze tradities;
Nadere informatieDuurzame Dialogen. over people, planet, profit
Duurzame Dialogen over people, planet, profit Sinds 2013 organiseert Delta Lloyd een serie dialogen over duurzaamheid. We willen daarmee inzicht krijgen in actuele ontwikkelingen en trends en tegelijkertijd
Nadere informatieSupplier Code of Conduct. Samen op weg naar een succesvolle, uitdagende en duurzame toekomst
Supplier Code of Conduct Samen op weg naar een succesvolle, uitdagende en duurzame toekomst Bij Kramp gaan we voor zakelijk succes op de lange termijn. Daarbij voelen we een sterke verantwoordelijkheid
Nadere informatieEen dierbare verliezen en daarover verdriet hebben
Een dierbare verliezen en daarover verdriet hebben Verlies lijden is iets dat de meesten van ons op een bepaald moment in het leven meemaken. Dit kan een ingrijpende ervaring zijn. Het kan moeilijk zijn
Nadere informatieJe motivatie vormt de basis om dingen te veranderen.
Je motivatie vormt de basis om dingen te veranderen. Om iets te bereiken moet je actie ondernemen. Je moet vanuit jezelf iets doen. Om iets te doen moet je gemotiveerd zijn. Je zou dus kunnen stellen dat
Nadere informatieNulmeting 2.0 Tim Tegelaar Projectleider techniek 14-01-2013. Simpel 1 2 3 nu Lastig 2 3 4 eind van de opleiding Complex 3 4 5
Nulmeting competenties: Voor mijn opleiding AD Projectleider techniek heb ik aan het begin van het schooljaar een nulmeting gedaan voor de negen competenties waar aan je moet voldoen als projectleider
Nadere informatieEthische Gedragscode. Definities
Ethische Gedragscode Introductie Het doel van de Ethische Gedrags Code (EGC) van de NOBCO, de Nederlandse Orde van BeroepsCoaches, is 'professionaliteit' van beroepscoaches onder woorden te brengen en
Nadere informatieMVO gedragscode gavilar B.V.
PAGINA 1 MVO gedragscode B.V. Documentgegevens Bedrijf Adres Opgesteld Gecontroleerd Akkoord : B.V. : Kamerlingh Onnesweg 63, 3316 GK Dordrecht : R. ten Hove : QHSE-coördinator : P. Klijs : Operations
Nadere informatieWat is? filosofie? Wat is. en kwaad. Hoofdstu
Wat is filosofie? Hoofdstuk 1 1 filosoferen: doordenken! 5 e vragen 6 2 gewone vragen en filosof isch 9 3 aanleidingen om te filosoferen 12? eren 4 waarom filosof 5 samen filosoferen 14 17 6 filosof ie
Nadere informatiePK Benelux BV. Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen
PK Benelux BV Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen INLEIDING Dit Plan van aanpak gaat over maatschappelijk verantwoord onderrnemen en Maatschappelijk verantwoord inkopen (ook wel duurzaam
Nadere informatieDEFINITIES COMPETENTIES
DEFINITIES COMPETENTIES A. MENSEN LEIDINGGEVEN A1 Sturen Geeft op een duidelijke manier richting aan een team, neemt de leiding op zich, zet mensen en middelen zodanig in dat doelen met succes worden bereikt.
Nadere informatieManagementinformatiesysteem
Managementinformatiesysteem (aanvulling bij hele boek) Het opzetten van een managementinformatiesysteem Wanneer je een werkstuk moet maken, bijvoorbeeld over de houding van de Nederlanders ten opzichte
Nadere informatieNaar de kern. Thema 1: De kern van het ondernemen ...
Thema 1: De kern van het ondernemen overheid klanten leveranciers leefomgeving onderneming werknemers... mede-eigenaars drukkingsgroepen en actiecomités U Ondernemen doet iemand in de eerste plaats uit
Nadere informatie2011 YOURREPUTATION 2
1 2011 YOURREPUTATION 2 Social media guidelines opstellen voor je organisatie Hoewel sommige managers nog tegen proberen te stribbelen is het al lang een feit: medewerkers zitten op social media, en doen
Nadere informatieDilemmics. Morele Oordeelsvorming. Werkboek. voor medewerkers van het Ministerie van Buitenlandse Zaken
Dilemmics Morele Oordeelsvorming Werkboek voor medewerkers van het Ministerie van Buitenlandse Zaken 2013 Werkboek Morele Oordeelsvorming 1 2014. Dilemmics. Alle rechten van deze uitgave zijn voorbehouden.
Nadere informatieTrade van de Week. Meeliften. op het succes. van BESI
Trade van de Week Meeliften op het succes van BESI Wanneer we de in Nederland genoteerde aandelen bekijken sinds de start van 2009, dan komen we toch wel tot de conclusie dat BE Semiconductor N.V. (BESI)
Nadere informatieTrots op het werk en plezier met de collega s. Brancherapportage uitzend- en recruitmentbranche
Trots op het werk en plezier met de collega s Brancherapportage uitzend- en recruitmentbranche Trots op het werk en plezier met de collega s Medewerkers in de uitzend- en recruitmentbranche zijn er voornamelijk
Nadere informatieMVO is dood! Ode aan realiteitszin! Ignace Van Doorselaere November 2010
MVO is dood! Ode aan realiteitszin! Ignace Van Doorselaere November 2010 5 stellingen De term MVO moet verdwijnen en vervangen worden door een meer gepaste term (vb. Verantwoorde Groei ). MVO is vandaag
Nadere informatieDeze code biedt duidelijke handvatten voor het gewenste gedrag van ons als beleggingsprofessionals verenigd binnen de VBA.
DE GEDRAGSCODE VAN VBA BELEGGINGSPROFESSIONALS 1. INLEIDING VBA beleggingsprofessionals is een vereniging van en voor beleggingsprofessionals. Als leden van de VBA beheren wij vermogens, of adviseren over
Nadere informatieZelfredzaamheid, eigen kracht en de rol van kerken: Kansen & grenzen Verslag bijeenkomst maandag 16 november 2015
Who Cares! Zelfredzaamheid, eigen kracht en de rol van kerken: Kansen & grenzen Verslag bijeenkomst maandag 16 november 2015 Op deze bijeenkomst gingen we in gesprek over de kansen en de grenzen ten aanzien
Nadere informatie2. Vooruitgang Werk hebben dat leidt tot betere mogelijkheden/kansen en grotere verantwoordelijkheid.
Wat vind ik belangrijk? Stap 1: Hieronder vind je een overzicht van 51 waarden. Lees de hele lijst een keer door om bekend te raken met de inhoud. Ga daarna nog een keer door de lijst en kruis de waarden
Nadere informatieLumina Life voor duurzame gezondheid en vitaliteit van mens en organisatie
Lumina Life voor duurzame gezondheid en vitaliteit van mens en organisatie Lumina Life is een uniek instrument dat medewerkers in de zakelijke markt helpt om duurzaam gezond en vitaal te kunnen blijven
Nadere informatiePersoonlijkheidstesten
Persoonlijkheidstesten De gratis korte persoonlijkheid test De eerste test die ik heb gemaakt is een gratis test. Deze test bestaat uit één vraag waar wordt gevraagd een van de negen figuren te kiezen.
Nadere informatiede Wet van Sinterklaas
de Wet van Sinterklaas Een direct ermee aan het werkshop voor iedereen die eerlijk en helder wil communiceren met zichzelf en met alle anderen Stichting Modus Quartus Als je niet duidelijk vraagt wat je
Nadere informatieInterviewvragen DRIJFVEREN
Interviewvragen DRIJFVEREN Achter iemands persoonlijke intrinsieke motivatoren komen is niet makkelijk. Hoe geeft iemand op zijn eigen wijze uiting aan zijn drijfveren? De enige manier om hierachter te
Nadere informatie