1t/h. AARDRIJKSKUNDE voor de onderbouw HANDBOEK

Transcriptie

1 1t/h AARDRIJKSKUNDE voor de onderbouw HANDBOEK

2 22 India

3 2 Over bevolking en cultuur Dit hoofdstuk gaat over bevolking en cultuur. Waar wonen mensen en waarom wonen ze daar? Hoe snel groeit de bevolking of neemt die juist af? Waarom verhuizen mensen? Waarom is cultuur belangrijk voor mensen? Dit zijn de vragen waar je in dit hoofdstuk een antwoord op kunt vinden. Oriëntatie 1 India in beeld 24 Kern 2 Waar woont de bevolking? 26 3 Hoe snel groeit de bevolking? 28 4 Waarom verhuizen mensen? 30 5 Waarom is cultuur zo belangrijk? 32 6 Is er nog steeds apartheid in de wereld? 34 Onderzoek 7 Nederland, een kleurrijke samenleving? 36 Afsluiting Begrippen 38 23

4 oriëntatie India 1 India in beeld India is een groot land in Azië. Het land is een van de snelst groeiende landen in de wereld. Nu al wonen er meer dan één miljard mensen. Niet alleen de bevolking van India groeit snel, maar ook de Indiase economie. India is een grote staalproducent en er werken veel mensen in de ICT-sector. India is een land van verschillen en tegenstellingen, tussen arm en rijk en tussen bevolkingsgroepen met een eigen cultuur. werkboek 1 blz. 23 INDIA NEDERLAND Hoofdstad New Delhi Amsterdam Oppervlakte (land)/km Bevolkingsaantal (milj.) ,5 Bevolkingsdichtheid/km Religie 81% hindoe 13% moslim 6% overig 31% katholiek 20% protestant 6% moslim Lezen en schrijven 61% 99% Levensverwachting 69 jaar 79,0 jaar Kindersterfte/1000 geb. 35 5,0 Inkomen per hoofd per jaar Beroepsbevolking landbouw 60% industrie 12% diensten 28% landbouw 2% industrie 19% diensten 79% PAKISTAN CHINA Delhi NEPAL New Mandawa Dehli Bikaner Agra Jaisalmer Jaipur Pushkar N Luni Udaipur INDIA I N D I A Indische Oceaan Mumbai Ganges Bangalore H I MAL A Y A km SRI LANKA Kolkata Golf van Bengalen km bron 1 India is na China het land met de meeste inwoners ter wereld. Hier zijn een aantal grote godsdiensten ontstaan waaronder het hindoeïsme en het boeddhisme. Gedurende bijna honderd jaar vormde India een deel van het Britse Rijk. In 1947 werd India onafhankelijk. bron 2 India ligt in de tropen. De regenperiode begint in juni. In drie maanden tijd valt er dan net zoveel regen als in één jaar in de West-Europese landen. De natste plaats van de wereld, Cherrapunji, ligt in het noordoosten van India. 24

5 Hoofdstuk 2 Over bevolking en cultuur bron 5 In India werken ongeveer 65 miljoen kinderen. Veel kinderen werken in gevaarlijke industrieën zoals de vuurwerk-, leer-, sigaretten- en tapijtindustrie. bron 3 De stranden bij Goa aan de westkust van India zijn populair bij de toeristen. bron 3 bron 4 De Taj Mahal, een van de mooiste monumenten ter wereld. bron 4 25

6 kern India 2 Waar woont de bevolking? In India wonen meer dan één miljard mensen. De bergketens van de Himalaya zijn dunbevolkt, hier wonen slechts enkele mensen. In de vallei van de Ganges wonen heel veel mensen dicht op elkaar. Deze vallei is zeer dichtbevolkt (bron 6). De bevolking van India is dus niet gelijkmatig over het land verdeeld. Nu wonen de meeste Indiërs nog op het platteland. Slechts 25% van de mensen woont in de steden. In de toekomst zullen de steden snel groeien. De grootste steden bevinden zich in het noorden van India of langs de kust (bron 6). bron 6 Bevolkingsdichtheid en bevolkingsspreiding van India. Voor de ongelijkmatige bevolkingsspreiding in India zijn verschillende oorzaken. In bergachtige gebieden is het te koud. De hellingen zijn te steil om er te wonen of om landbouw te bedrijven. Langs rivieren is het vlak en de grond is vruchtbaar. Ook de kustvlaktes zijn vlak. In die gebieden wonen ook veel mensen. werkboek 2 blz. 25 Kashmir In het hooggebergte in het noorden van India wonen weinig mensen. Een uitzondering is het dal van Kashmir, dat tegen de grens met Pakistan ligt. De Gangesvallei De rivier de Ganges slingert zich door een vlak gebied, waar veel mensen bij elkaar wonen. Landbouw is goed mogelijk op de vruchtbare grond. Een groot deel van de Indiase bevolking leeft in de Gangesvallei. Daar liggen de meeste dorpen en grote steden zoals New Delhi, de hoofdstad, en Kolkata (Calcutta) km bron 7 In de Himalaya ontspringt de Ganges. De rivier is voor de hindoes een heilige rivier. Alle hindoes moeten één keer in hun leven de Ganges gezien hebben. De Ganges is een van de meest vervuilde rivieren in de wereld. Zuid-India De oost- en westkust in het zuiden van India zijn dichtbevolkt. In de vlakke kustgebieden wonen veel mensen. Ook werd hier al vroeg handel gevoerd met andere landen, waardoor de steden snel groeiden. 26

7 Hoofdstuk 2 Over bevolking en cultuur Wereld Bevolkingsdichtheid van de aarde in 2006 bron 8 Bevolkingsdichtheid en bevolkingsspreiding van de wereldbevolking. 60º N.B. 30º N.B. Kreeftskeerkring Atlantische Oceaan Grote Oceaan 0º Evenaar Grote Oceaan Steenbokskeerkring 30º bron Z.B. 8 Indische Oceaan één stip = mensen 60º 150º W.L. 120º W.L. 90º W.L. 60º W.L. 30º W.L. 0º 30º O.L. 60º O.L. 90º O.L. 120º O.L. 150º O.L. 180º Kerntekst Op dit moment leven er ruim zes miljard mensen op de wereld. Die zes miljard zijn ongelijkmatig over de wereld verdeeld. Sommige delen van de wereld zijn dichtbevolkt (bijv. India), andere delen zijn dunbevolkt (bijv. Mongolië). In bron 8 zie je de grote verschillen in bevolkingsdichtheid en bevolkingsspreiding op de wereld. De spreiding van de wereldbevolking wordt vooral beïnvloed door: 1 Natuurlijke factoren zoals reliëf, klimaat en bodem. Mensen gaan vooral wonen in die gebieden die er het meest geschikt voor zijn (bron 9). 2 Economische factoren zoals de aanwezigheid van werk. Dunbevolkte gebieden Hooggebergte met steile pieken en diepe dalen Extreem droge gebieden Extreem koude gebieden Gebieden met moeilijk toegankelijke oerwouden Voorbeeld Andes, Himalaya Sahara Groenland Amazone bron 9 De invloed van natuurlijke factoren op de bevolkingsspreiding en bevolkingsdichtheid. Dichtbevolkte gebieden Vlakke gebieden (gemakkelijk om steden te bouwen) Gebieden met vruchtbare bodems voor landbouw Gebieden met een aantrekkelijk klimaat Gebieden met belangrijke grondstoffen Voorbeeld Dal van de Ganges in India West-Europa Middellandse Zeegebied, West-Europa Noordoosten van de VS 27

8 kern India 3 Hoe snel groeit de bevolking? Het gezin Phatak woont in een krottenwijk van Surat, een stad in het westen van India. Indira en haar man Sirdar hebben net hun zesde kindje gekregen, een dochtertje: Taruni. Voor veel gezinnen in India zijn kinderen belangrijk, omdat ze mee kunnen werken. Later, als Indira en Sirdar oud zijn, zullen de kinderen voor hun ouders zorgen. Taruni is een van de miljoenen baby s die dit jaar in India worden geboren. Net als in de rest van India worden er in Surat veel meer mensen geboren dan dat er doodgaan. Hierdoor groeit de bevolking snel (bron 10). Door de snelle toename van de bevolking zal in 2050 India het land zijn met de meeste inwoners. Er wonen dan 1,6 miljard mensen in India en 1,4 miljard mensen in China. Vooral de bevolking in de Indiase steden groeit snel. Dat komt niet alleen door het hoge geboorteoverschot, maar ook omdat steeds meer mensen van het Indiase platteland naar de stad verhuizen. Daar komen ze meestal terecht in de krottenwijken (bron 11). werkboek 3 blz. 28 x mln inwoners bron 10 De bevolkingsgroei van India tussen 1950 en 2008, x miljoen bron 11 In India groeien de steden snel. Veel mensen van het platteland verhuizen naar de stad in de hoop op een betere toekomst. Zij bouwen hun eigen huizen op een stuk grond dat braakligt. Zo ontstaan de sloppenwijken. Basisvoorzieningen zoals riolering, drinkwater en elektriciteit ontbreken Geboortecijfer Totale bevolking Sterftecijfer Fase 1 - hoog geboortecijfer (schommelend) - hoog sterftecijfer (schommelend) Fase 2 - hoog geboortecijfer - dalend sterftecijfer Fase 3 - dalend geboortecijfer en sterftecijfer Tijd Fase 4 - laag sterftecijfer - laag geboortecijfer (schommelend) bron 12 Dit bevolkingsmodel laat de verschillende fasen in de ontwikkeling van een bevolking zien. Vooral in fase 2 zie je een sterk geboorteoverschot. In fase 4 wordt de bevolking steeds ouder en zie je ook het sterfteoverschot toenemen. 28

9 Hoofdstuk 2 Over bevolking en cultuur Wereld Azië bron 13 De gemiddelde jaarlijkse groei van de bevolking Minder dan 1% 1-1,4% 1,5-2,1% 2,2-3,0% Meer dan 3% Geen gegevens Minder dan 1% 1-1,4% 1,5-2,1% 2,2-3,0% Meer dan 3% Geen gegevens Kerntekst In arme landen groeit de wereldbevolking het snelst (bron 13). Het geboortecijfer is hoog en het sterftecijfer daalt. Zo ontstaat een hoog geboorteoverschot, waardoor de bevolking snel groter wordt. In arme landen daalt het sterftecijfer door: betere medische voorzieningen, zoals ziekenhuizen en betere medicijnen. schoner drinkwater en bijvoorbeeld de aanleg van riolering. verbetering van de voedselproductie. In de rijke landen groeit de bevolking niet snel meer. De bevolking wordt ouder, de levensverwachting stijgt. Het geboortecijfer daalt en het sterftecijfer stijgt. Soms ontstaat zelfs een sterfteoverschot. De verschillen tussen landen kun je zichtbaar maken met het bevolkingsmodel (bron 12) en met leeftijdsgrafieken (bron 14). bron 14 Drie leeftijdsgrafieken: piramidemodel, urnmodel en klokmodel. Piramidemodel Urnmodel Klokmodel % mannen % vrouwen % mannen % vrouwen % mannen % vrouwen a Piramidemodel. Dit model komt voor in landen met een snel groeiende bevolking. Er is een hoog geboortecijfer en een hoog sterftecijfer. De levensverwachting is laag. b Urnmodel. Dit model vind je in landen met een dalend geboorte- en sterftecijfer; mensen worden steeds ouder. c Klokmodel. Deze leeftijdsgrafiek komt voor in landen met een laag geboorte- en sterftecijfer. De levensverwachting is hoog. De vergrijzing neemt sterk toe. 29

10 kern India 4 Waarom verhuizen mensen? Jaarlijks groeit de bevolking van India met ongeveer 18 miljoen mensen. Door deze sterke groei moet er steeds meer voedsel worden verbouwd. In de snel groeiende Indiase steden is voor steeds meer mensen schoon drinkwater en goed sanitair nodig. En denk ook eens aan voorzieningen zoals ziekenhuizen, scholen en energiecentrales. Veel Indiërs, vooral de armen, moeten vechten voor hun bestaan. Want de hulpbronnen zijn ongelijk over de bevolking verdeeld. Sommige Indiërs hebben de luxe om twee keer per dag te douchen en hun auto regelmatig te wassen. Anderen hebben niet eens de beschikking over schoon drinkwater. Het gebrek aan hulpbronnen leidt tot conflicten tussen Indiase staten, tussen dorpen en steden en zelfs tussen families. Om aan de armoede te ontsnappen, gaan Indiërs in het buitenland werken (bron 15). Deze laaggeschoolde migranten doen slecht betaald werk in de olie-industrie in het Midden-Oosten of ze zijn werkzaam als schoonmaker. Het zijn overigens niet alleen de laagopgeleiden die uit India vertrekken. Ook hoogopgeleide Indiërs, zoals artsen en ICTspecialisten, verlaten Indië. Zij vestigen zich vooral in de Verenigde Staten, Canada, Groot-Brittannië en Australië. De migratie van Indiërs is al bezig vanaf Daarom is in 1983 een wet aangenomen. Hierdoor moeten Indiërs die zich in het buitenland willen vestigen, toestemming krijgen om India te verlaten. Op deze manier probeert de Indiase regering braindrain tegen te gaan. werkboek 4 blz. 31 x 1000 km per jaar 3 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0, Huishoudelijk gebruik Industrie Landbouw bron 16 Bij de allereerste levensbehoeften hoort schoon drinkwater. Vooral in de arme landen is daaraan een tekort. Zoals je in de grafiek kunt zien, neemt het watergebruik niet alleen toe door de bevolkingsgroei. bron 15 Emigratie vanuit India x bron 18 Migratiestromen ontstaan door ongelijkheid tussen gebieden. Mensen vertrekken uit gebieden met veel afstotingsfactoren (minpunten). Zij vestigen zich in een gebied met veel aantrekkingsfactoren (pluspunten). Mensen verhuizen vooral omdat ze een beter leven willen. Vaak verhuist eerst de man en later volgen dan vrouw en kinderen. Dat noem je kettingmigratie (of volgmigratie). Soms ook vluchten mensen uit hun land vanwege oorlog, onderdrukking of vervolging

11 Hoofdstuk 2 Over bevolking en cultuur Wereld + 0 bron 17 Wereldkaart met migratiesaldo per land, Migratie heeft invloed op alle landen van de wereld. Uit sommige landen vertrekken mensen (emigratie). In sommige landen vestigen zich juist mensen (immigratie). Ongeveer 40% van alle migranten komt terecht in een rijk land. Soms keren mensen terug naar hun geboorteland (remigratie). Bron: CIA-factbook Kerntekst Mensen verhuizen niet zomaar. Daarvoor hebben ze verschillende motieven: economische motieven (werk en inkomen). sociale motieven (familiebanden, huwelijk of gezinshereniging). Vaak vertrekt eerst de man en komen later de vrouw en kinderen (kettingmigratie). politieke motieven (mensen vluchten vanwege godsdienst, ras of politieke ideeën). Migratiestromen ontstaan door ongelijkheid tussen gebieden (bron 18). Mensen verlaten hun woonplaats door afstotingsfactoren (minpunten). Zij gaan naar een gebied toe met veel aantrekkingsfactoren (pluspunten). In arme landen verhuizen veel mensen van het platteland naar de stad. Soms verhuizen ze naar een ander land. We kennen de volgende vormen van migratie: emigratie immigratie remigratie Het verschil tussen emigratie en immigratie in een gebied heet migratiesaldo (bron 17). 31

12 Kasmiri kern India 5 Waarom is cultuur zo belangrijk? De Taj Mahal (bron 19) is de belangrijkste toeristische trekpleister van India. Miljoenen mensen bezoeken deze graftombe, die door een vroegere keizer van India is gebouwd uit liefde voor zijn vrouw. Het verhaal gaat dat na afloop de handen werden afgehakt van de arbeiders die aan de bouw meewerkten. Zo konden ze nooit meer meewerken aan een nog mooier monument op de wereld. Tegenwoordig is de Taj Mahal een van de zeven nieuwe wereldwonderen. Toeristen komen niet alleen voor de Taj Mahal naar India. Zij willen zich met name onderdompelen in de unieke cultuur. Die is zo bijzonder omdat er zoveel verschillen zijn. India is een multiculturele samenleving. Overal zie je verschillen in gewoonten, tradities, muziek en kunst. Ook worden er meer dan 415 talen gesproken en hebben mensen verschillende godsdiensten. India is een kleurrijk land met veel culturen. In 2007 heeft India een verdrag van de Verenigde Naties ondertekend om de culturele verschillen te beschermen. Zo blijft deze kleurrijke cultuur ook voor de toekomst behouden. werkboek 5 blz. 34 Pubjabi Rajahstani Hindi Pahari Nepali Bothia Bengali Garo Assamese Tibeti-Burmese Guarati H i n d i Oriya Bengali Marathi Kannada Mayalayam Telugu Tamil Hindi Indische talen Dravidische talen Tibeto-Birmaanse talen voorbeeld van een taal 32 bron 19 Op de foto boven nemen Indiërs een heilig bad vlakbij de Taj Mahal. Op de foto onder bereidt een hindoepriester een ceremonie voor. Hindoeïsme Islam Boeddhisme Sikhisme Christendom Janinisme Natuurreligies

13 Hoofdstuk 2 Over bevolking en cultuur Wereld Kerntekst Cultuur heeft betrekking op wat een bepaalde groep mensen gemeenschappelijk heeft en waarmee ze zich onderscheidt van andere groepen. Bij cultuur kun je twee kenmerken onderscheiden: zichtbare kenmerken, zoals muziek, kleding en kunst (bron 22). onzichtbare kenmerken, zoals gewoonten, waarden en normen. In een land zie je meestal een hoofdcultuur. Dit is de grootste groep mensen met vaak dezelfde taal en godsdienst. Daarnaast vind je ook culturele minderheden, groepen mensen met andere opvattingen en gewoonten, taal of godsdienst. In een land met een multiculturele samenleving wonen verschillende bevolkingsgroepen samen met ieder hun eigen cultuur. bron 20 In India worden 415 verschillende talen gesproken. 15 daarvan worden door grote groepen Indiërs gesproken. Op de Indiase bankbiljetten staat de waarde in deze 15 verschillende talen gedrukt. India is een multiculturele samenleving. Het heeft een hoofdcultuur en vele culturele minderheden. bron 22 Vanuit de Verenigde Naties probeert men de culturen in stand te houden. Een middel daarvoor is het aanwijzen van werelderfgoederen. Dit zijn belangrijke natuur- en cultuurmonumenten die in de toekomst niet verloren mogen gaan. Vroeger had je zeven wereldwonderen, waarvan nu alleen de piramides van Cheops nog bestaan. Tegenwoordig zijn er zeven nieuwe wereldwonderen gekozen, waaronder de Taj Mahal. Ze zijn met rode stippen en de naam op de kaart aangegeven. Colosseum Chinese Muur Chichén Itzá Rotswoningen Petra Taj Mahal Machu Picchu Cristo Redentor bron 21 De belangrijkste godsdiensten in India. Legenda cultuur- en natuurmonumenten cultuur- en natuurmonumenten nieuwe wereldwonderen 7 nieuwe wereldwonderen 33

14 kern India 6 Is er nog steeds apartheid in de wereld? De zon komt op aan de oevers van de Ganges, de heilige rivier van India. In Varanasi, de heiligste plaats aan deze rivier nemen mensen hun ochtendbad. Even verder op zijn de burning ghats (crematieplaatsen). Op deze trappen naar de rivier toe worden de doden verbrand. Voor veel Indiërs is het belangrijk om hier verbrand te worden, want zo gaan ze in één keer naar het Nirwana (het hiernamaals) toe. Normaal gesproken gaan alleen de mensen uit de hoogste kaste, de Brahmanen (priesters en geleerden) naar het Nirwana. De mensen uit de andere kasten: de kshatriya (strijders), vaishya (boeren en kooplieden) en de shudra (bedienden, landarbeiders) komen na hun dood terug in een andere kaste. Het is een drukte van belang. Op de bovenste etage zijn de grootste brandstapels, hier worden met name Brahmanen verbrand. Het sandelhout van de brandstapel geurt de lucht. Op de etage eronder zijn de wat kleinere brandstapels. Aan de voet van de ghat staan mensen tot hun knieën in de rivier. Dit is de plaats waar de resten van de overledenen de rivier ingaan. De Dalits, de onaanraakbaren, zoeken in het water naar overblijfselen van waarde zoals gouden kiezen en sieraden. Zij zijn de enigen die dit onreine werk mogen doen. In India is iedereen voor de wet gelijk, maar hier op de burning ghat zijn grote verschillen. werkboek 6 blz. 37 bron 23 De onaanraakbaren noemen zichzelf Dalit. Dit betekent vertrapten. Op de foto dragen zij een lijk naar een verbrandingsplaats op het strand. Alleen onaanraakbaren doen dit werk. Het aanraken van een lijk is onrein voor de andere kasten in India. Vooroordelen, racisme en discriminatie zijn in India een onderdeel van de samenleving. bron 24 In India vinden mensen uit een hogere kaste het verschrikkelijk om in contact te komen met een onaanraakbare. Iemand uit een hogere kaste zal nooit van een bord eten of uit een glas drinken dat door een kasteloze is gebruikt, zelfs als dit afgewassen is. Om de contacten met de onaanraakbaren zoveel mogelijk te vermijden, wonen deze apart van de andere mensen in een dorp. Al jaren probeert de regering hier iets aan te doen en integratie van de Dalits te bevorderen. 34

15 Hoofdstuk 2 Over bevolking en cultuur Wereld PAKISTAN Kashmir Punjab INDIA CHINA bron 25 In Punjab en Kashmir zijn veel spanningen. In Punjab bestaat de bevolking voor bijna 60% uit Sikhs. Rond de Gouden Tempel in Amritsar ontstaan vaak gevechten tussen het Indiase leger en de Sikhs. Sinds 1981 zijn al mensen door het geweld omgekomen. Kashmir is een deelstaat in het noorden van India. Er wonen, net als in het buurland Pakistan vooral moslims. Dit leidt tot spanningen tussen Pakistan en India. Pakistan zegt dat de bevolking van Kashmir bij Pakistan wil horen en niet bij India. Conflict Turks-Cyprioten in het noorden en Grieks-Cyprioten in het zuiden Irak: oorlog tussen Moslimgroepen onderling en het westen Conflict Moslim-inwoners Kosovo en Orthodoxe Serviërs Afghanistan: conflict radicale Islam (Taliban) tegenover het westen India: toenemende spanningen tussen Hindoes en Moslims Oorlog tussen Joden en Arabieren bron 26 Conflicten in de wereld hebben vaak met godsdienst te maken. Ivoorkust: bloedige strijd tussen Christenen en Moslims Nigeria: spanningen tussen Christenen en Moslims Molukken: conflict Christenen tegenover Moslims Oost-Timor: conflict Christenen tegenover Moslims Sudan: conflict Christenen in het zuiden tegenover Moslims in het noorden Nieuw-Guinea: spanning tussen natuurgodsdienst van Papoea s en Moslims (Indonesië) Christelijke wereld Orthodoxe wereld Islamitische wereld Natuurgodsdiensten Boeddhisme Hindoeïsme Confucianisme Jodendom Kerntekst Door migratie wonen er steeds meer mensen met verschillende culturen in een land. Naast de autochtonen komen veel allochtonen in een land wonen. Als in een gebied verschillende culturen bij elkaar wonen, kan dit leiden tot: cultuurverrijking (de culturen nemen dingen van elkaar over). cultuurbotsing (er ontstaan conflicten tussen de culturen). Onbekendheid met elkaars cultuur kan leiden tot vooroordelen. Soms heeft dat discriminatie en racisme tot gevolg. Hierdoor ontstaan conflicten tussen bevolkingsgroepen. De oorsprong van het conflict heeft vaak met godsdienst te maken (bron 26). In het algemeen streeft een regering van een land naar integratie van culturele minderheden. 35

16 onderzoek Nederland 7 Nederland, een kleurrijke samenleving? Nederland wordt steeds kleurrijker. Er wonen hoe langer hoe meer culturele minderheden in ons land (bron 29). In Nederland is veel discussie over de integratie van deze groepen in de Nederlandse samenleving. Sommige Nederlanders vinden dat de groepen volledig moeten integreren. Anderen zijn van mening dat iedere groep de eigen cultuur moet kunnen behouden. In de grote steden ontstaan juist allerlei mixculturen (bron 30). In de discussie gaat het vaak om verschillende zaken, zoals witte of zwarte scholen, het uitzetten van asielzoekers, de spreiding van allochtonen over verschillende woonwijken van de stad, dubbele paspoorten en de positieve kanten van de multiculturele samenleving. werkboek 7 blz. 40 bron 27 Op weg naar een multiculturele samenleving. 36

17 Hoofdstuk 2 Over bevolking en cultuur Groot Amsterdam 1995 Turkije Marokko Suriname Groot Amsterdam 2015 Turkije Marokko Suriname autochtoon Marokko Antillen Overige arme landen autochtoon Antillen Overige arme landen bron 28 Inwoners van Nederland met meerdere nationaliteiten Rijnmond 1995 Turkije autochtoon Marokko Suriname Antillen Overige arme landen Rijnmond 2015 Turkije Marokko Suriname Antillen Overige arme landen autochtoon x Aggl. Den Haag 1995 Turkije Marokko Suriname Antillen Overige arme landen autochtoon Aggl. Den Haag 2015 Turkije Marokko Suriname autochtoon Antillen Overige arme landen Bron: CBS bron 29 Samenstelling van de bevolking in de drie grootste Nederlandse steden One2Blend? Maar wat is die multiculturele samenleving? Dat is de samenleving waarin de jongeren van one2blend opgroeien. En hun multiculturele samenleving is geen probleem, maar juist een manier om om te gaan met alle verschillen in opvattingen en culturen. Andere culturen zijn leuk, interessant en vooral heel gewoon. One2Blend wordt mede mogelijk gemaakt door DMO Gemeente Amsterdam (Wij Amsterdammers) en ETV.nl bron 30 One2blend (spreek uit als want to blend ) betekent wil je mixen?. In dit programma schrijven zeven jongeren samen met rapper Raymzter een rap. Het nummer gaat over de vraag: hoe is het om jong te zijn in een grote stad? De tegenstellingen en overeenkomsten in culturen komen erin naar voren. One2blend is gemaakt naar aanleiding van de negatieve sfeer die vaak om jongeren hangt. De media beschouwen veel jongeren als hangjeugd, terwijl veel groepen jongeren gezamenlijk projecten opzetten en prima met elkaar kunnen samenleven in de buurt. 37

18 afsluiting Begrippen De cursieve begrippen horen bij de extra stof. aantrekkingsfactoren (pullfactoren) kenmerken van een gebied waardoor mensen en/of bedrijven worden aangetrokken afstotingsfactoren (pushfactoren) kenmerken van een gebied waardoor mensen en/of bedrijven worden afgestoten allochtoon iemand, herkenbaar aan een eigen cultuur, die geboren en opgegroeid is in het buitenland, of waarvan minstens een van de ouders in het buitenland geboren is autochtoon iemand die in zijn of haar woongebied is opgegroeid en er is blijven wonen bevolkingsdichtheid gemiddeld aantal inwoners per km 2 bevolkingsspreiding verdeling van de bevolking over een gebied culturele minderheid bevolkingsgroep die zich van de hoofdcultuur onderscheidt door een andere afkomst, taal, gewoonten en geschiedenis cultuur opvattingen en gewoonten van een volk of een groep mensen, waarbij het om zowel zichtbare kenmerken gaat zoals taal, godsdienst en muziek, maar ook om onzichtbare kenmerken zoals waarden en normen discriminatie ongelijk beoordelen en behandelen van een groep of persoon vanwege bijvoorbeeld afkomst, geloof of geslacht emigratie verlaten van een land om in een ander land te gaan wonen geboortecijfer het aantal levendgeborenen per 1000 mensen per jaar geboorteoverschot het aantal geboorten is groter dan het aantal sterfgevallen gezinsherenigende migratie migratie waarbij iemand een of meer gezinsleden vanuit het buitenland naar zijn eigen land laat komen gezinsvormende migratie migratie waarbij iemand een buitenlander naar zijn land laat komen om te gaan trouwen of samenwonen hoofdcultuur opvattingen en gewoonten van de grootste of belangrijkste bevolkingsgroep van een land immigratie binnenkomen in een land om daar te gaan wonen integratie proces van aanpassing en opname van culturele minderheden in een samenleving kettingmigratie (volgmigratie) migratie als gevolg van gunstige berichten naar het land van herkomst leeftijdsgrafiek grafiek die voor een bepaald gebied het aantal mannen en vrouwen en de leeftijdsopbouw laat zien levensverwachting gemiddeld aantal jaren dat je vanaf je geboorte (of vanaf een bepaalde leeftijd) te leven hebt migratie verhuizen van de ene woonplaats naar de andere 38

19 Hoofdstuk 2 Over bevolking en cultuur migratiesaldo positief of negatief verschil tussen het aantal migranten dat zich vestigt in een gebied en het aantal dat vertrekt multiculturele samenleving samenleving waarin de hoofdcultuur en verschillende culturele minderheden samenwonen ontgroening afname van het percentage jongeren beneden 20 jaar pullfactoren (aantrekkingsfactoren) kenmerken van een gebied waardoor mensen en/of bedrijven worden aangetrokken pushfactoren (afstotingsfactoren) kenmerken van een gebied waardoor mensen en/of bedrijven worden afgestoten racisme de mening dat een bepaalde groep mensen beter is dan een andere groep remigratie terugkeren naar het land van herkomst segregatie apart wonen van bepaalde bevolkingsgroepen in eigen woonwijken sterftecijfer het aantal sterfgevallen per 1000 mensen per jaar sterfteoverschot situatie waarbij het aantal sterfgevallen groter is dan het aantal geboorten vergrijzing toename van het percentage mensen van 65 jaar en ouder vooroordeel mening die niet berust op feitelijke kennis, maar op een ongegronde mening 39