De kern van het nieuwe beleid is opgenomen in de hoofdstukken 4, 5 en 6.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De kern van het nieuwe beleid is opgenomen in de hoofdstukken 4, 5 en 6."

Transcriptie

1 Bijlage bij GBW Advies Referentiekader - Opbouw Wmo-beleidsplan DFM Rapport in het kort (samenvatting) De kern van het nieuwe beleid is opgenomen in de hoofdstukken 4, 5 en Inleiding (Trends en ontwikkelingen, opdracht) Aandacht voor Welzijn Nieuwe Stijl, Transities, maatschappelijke ontwikkelingen 2. Conclusies/advies 3. Burgerparticipatie Hoe gaan wij om met meedenken/meedoen over het Wmo-beleidsplan? Moet er een Wmo-adviesraad voor De Friese Meren komen? (Gsl en L l hebben er een, Sk niet), kan het moderner? (De 2 adviesraden zijn in gesprek met het Overleg Senioren Skarsterlân uit Skarsterlân). Alle prestatievelden moeten in de eventuele Wmo-adviesraad vertegenwoordigd zijn. 4. Iedereen doet mee, de inclusieve samenleving Integraal en inclusief beleid houdt rekening met alle inwoners in de gemeente en zorgt ervoor dat inwoners minder belemmeringen ervaren en minder snel een beroep hoeven te doen op ondersteuning. Belangrijk is aansluiting te zoeken bij de directe leefomgeving en de sociale omgeving. Het bevorderen van de sociale verbondenheid in dorpen en buurten is van groot belang. Dit krijgt via het nieuwe dorpenbeleid en de aanstelling van dorpen en wijkencoördinatoren verder vorm. Samen met de inwoners, dorpen, buurten, wijken en verenigingen vullen we dit onderdeel in. Daar waar een beroep op ondersteuning wordt gedaan, wordt inclusief beleid als uitgangspunt genomen. Ambities: wat willen we bereiken. 1. Inwoners nemen verantwoordelijkheid voor zich zelf en hun omgeving 2. De sociale verbondenheid in dorpen en buurten wordt waarnodig versterkt, zodat er informele steunstructuren ontstaan waardoor inwoners langer en naar tevredenheid in de eigen omgeving kunnen blijven wonen. Wederkerigheid is een belangrijk begrip. 3. Mensen met een beperking doen gewoon mee binnen de vereniging of de buurt De maatschappelijke voorzieningen zijn goed verspreid over de gemeente en worden efficiënt benut. 1. Initiëren dorpen- stads en wijkenbeleid gerelateerd aan de Notitie Demografische ontwikkelingen de nota Leefbaarheid en voorzieningen (voorheen de woonservicezones) 2. Zelfwerkzaamheid en zelfredzaamheid stimuleren via concrete projecten in dorpen en buurten. 3. Stimuleren sociale verbondenheid door tijdelijke inzet opbouwwerk voor het opzetten van praktische hulp (klusjesdienst). 4. Mensen met een beperking en de verenigingen leren elkaar kennen en kunnen meedoen aan verenigingsactiviteiten. Prestatieveld 1 bevorderen sociale samenhang en leefbaarheid 5. Eigen kracht en het ontwikkelen van zelforganiserend vermogen De Friese Meren legt de verantwoordelijkheid voor eigen welzijn en welvaart primair bij de inwoners neer. De gemeente komt pas in beeld als de mogelijkheden van de inwoner zelf en

2 zijn sociale omgeving niet toereikend zijn. Dat vereist onder meer een goed geïnformeerde burger en een mogelijkheid om burgers die minder goed op de hoogte zijn van informatie en advies te voorzien en zo nodig ondersteuning te bieden. Bij het ontwikkelen van eigen kracht en het zelforganiserend vermogen is de nulde-lijn (mantelzorg en sociale omgeving) van groot belang. Ambities: Wat willen we bereiken? 1. De inwoners zijn op de hoogte van (algemene) voorzieningen en wat deze kunnen betekenen. 2. Inwoners kunnen zelf hun situatie in kaart brengen en eventueel met ondersteuning een adequate oplossing vaststellen. 3. Mantelzorgers en vrijwilligers zijn voldoende toegerust om hun belangrijke werk te blijven doen. 1. Er komt een goed toegankelijke informatievoorziening op het brede terrein van wonen, welzijn, zorg, werk en inkomen. Het loket wordt bemenst door goed geëquipeerde medewerkers die het hele terrein kunnen overzien. 2. De sociale kaart wordt voor De Friese Meren ontwikkeld/geoptimaliseerd 3. Specifieke doelgroepen worden via huisbezoek door cliëntenadviseurs (MEE, seniorenvoorlichters, ouderenadviseurs) op de hoogte gebracht van belangrijke voorzieningen 4. Er is een Stipepunt voor mantelzorgers en vrijwilligers waarop zij met vragen een beroep kunnen doen. Prestatieveld: 3 geven van informatie, advies en cliëntondersteuning (in één loket) Prestatieveld 4: bieden van ondersteuning aan vrijwilligers(organisaties) en mantelzorg 6. De kanteling en de invulling van de compensatieplicht Gemeente en inwoners geven samen invulling aan de in de Wmo vastgestelde verplichting om de beperkingen van inwoners zo te compenseren, dat zij kunnen blijven deelnemen aan de samenleving. Gemeente en hulpvrager hebben ieder een eigen verantwoordelijkheid: De gemeente moet op efficiënte wijze voorzieningen bieden waarmee de cliënt kan blijven participeren. De cliënt levert zelf ook inspanningen om dat te bereiken, uitgaande van zijn eigen sociale omgeving. Er wordt gewerkt vanuit de 1 gezin, 1 plan en 1 hulpverlenergedachte. Ambities: wat willen we bereiken: 1. De inwoner met een beperking wordt voldoende gecompenseerd en kan deelnemen aan de samenleving waarbij rekening gehouden wordt met de sociale omgeving. 2. De inwoner houdt de regie over de inrichting van zijn eigen leven 3. Ondersteuning wordt integraal aangeboden, waarbij het resultaat telt. 4. Vrijwillige, informele en algemene voorzieningen gaan voor individuele voorzieningen, maar wel maatwerk 1. Via keukentafelgesprekken wordt de hulpvraag in kaart gebracht en worden mogelijke oplossingen in kaart gebracht. 2. Het keukentafelgesprek leidt tot een arrangement van vrijwillige, algemene en individuele voorzieningen, dat adequaat is in relatie tot de hulpvraag. Prestatieveld 5: vergroten van zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie van ouderen en mensen met een beperking

3 Prestatieveld 6: individuele voorzieningen: rolstoelen, woon- en vervoersvoorzieningen, huishoudelijke verzorging 7. Overige prestatievelden In dit hoofdstuk wordt een korte beschrijving gegeven van bestaand beleid, wachtend op de harmonisatie en/of de verwachte transitie. 7.1 Prestatieveld 2: voorzieningen gericht op het voorkomen van problemen bij kinderen en jongeren Doorontwikkeling van het Centrum jeugd en Gezin ivm transitie jeugdzorg. 7.2 Prestatieveld 7. maatschappelijke opvang (dak- en thuislozen), vrouwenopvang en meldpunten huiselijk geweld Ontwikkelingen op provinciaal niveau m.b.t. het veiligheidshuis, huiselijk geweld, maatschappelijke opvang en vrouwenopvang. Leeuwarden is centrumgemeente. 7.3 Prestatieveld 8. Bevorderen van openbare geestelijke gezondheidszorg Ontwikkeling m.b.t. de sociale teams in Zuidwest Friesland (gemeenten Sudwest Fryslan, De Friese Meren en Littenseradiel. 7.4 Prestatieveld 9. bevorderen van verslavingsbeleid Binnen jeugd- en gezondheidsbeleid aandacht voor preventie, overlast ivm verslavingsproblematiek komt via het sociaal team aan de orde. 7.5 Transitie AWBZ Nu deze transitie in het kader van het lenteakkoord is uitgesteld, komt dit in dit beleidsplan slechts beknopt aan de orde. Wel is het beleidsplan zodanig geformuleerd, dat de overkomst van de functiebegeleiding in het beleid ingepast kan worden. 8. Raakvlakken met andere beleidsterreinen. In dit hoofdstuk wordt een uitstapje gemaakt naar: 1. werken naar vermogen 2. wonen 3. participatie (volwassenen educatie + re-integratie + inburgering) 4. dorpen en wijkenbeleid 9. Financiën Overzicht beschikbare financiële middelen per prestatieveld cq relevante overige beleidsterreinen. Bijlagen Harmonisatie van regelingen, verordeningen en beleidsregels. Lijst met afko s Financieel overzicht Wmo 3 gemeenten 2012.

4 Reactie op referentiekader Timpaan Welzijn Opbouw Wmo-beleidsplan DFM Rapport in het kort (samenvatting) De kern van het nieuwe beleid is opgenomen in de hoofdstukken 4, 5 en Inleiding (Trends en ontwikkelingen, opdracht) Aandacht voor Welzijn Nieuwe Stijl, Transities, maatschappelijke ontwikkelingen 2. Conclusies/advies 3. Burgerparticipatie Hoe gaan wij om met meedenken/meedoen over het Wmo-beleidsplan? Moet er een Wmo-adviesraad voor De Friese Meren komen? (Gsl en L l hebben er een, Sk niet), kan het moderner? (De 2 adviesraden zijn in gesprek met het Overleg Senioren Skarsterlan uit Skarsterlan). Opmerking: burgers betrekken bij politieke beleidsbeïnvloeding is een verhaal op zich. Vaak wordt gekozen voor de weg van: reactie geven op beleidsstukken. Ondersteuning van zo'n raad (door bijv FSU uitkeringsgerechtigden of burgergroepen door Welzijnsorganisatie, of Jeugd Advies Raad door gemeente) o.a. op het gebied van raadplegen van de achterban en interactieve beleidsvorming zou meerwaarde kunnen geven aan de kwaliteit van de adviezen. Alle prestatievelden moeten in de eventuele Wmo-adviesraad vertegenwoordigd zijn. 4. Iedereen doet mee, de inclusieve samenleving Integraal en inclusief beleid houdt rekening met alle inwoners in de gemeente en zorgt ervoor dat inwoners minder belemmeringen ervaren en minder snel een beroep hoeven te doen op (professionele/betaalde) ondersteuning. Belangrijk is aansluiting te zoeken bij de directe leefomgeving en de sociale omgeving. Het bevorderen van de sociale verbondenheid in dorpen en buurten is van groot belang. Dit krijgt via het nieuwe dorpenbeleid en de aanstelling van dorpen en wijkencoördinatoren verder vorm. Samen met de inwoners, dorpen, buurten, wijken en verenigingen vullen we dit onderdeel in. Daar waar een beroep op ondersteuning wordt gedaan, wordt inclusief beleid als uitgangspunt genomen. Ambities: wat willen we bereiken. 1. Inwoners nemen verantwoordelijkheid voor zich zelf en hun omgeving 2. De sociale verbondenheid in dorpen en buurten wordt waarnodig versterkt, zodat er informele steunstructuren ontstaan waardoor inwoners langer en naar tevredenheid in de eigen omgeving kunnen blijven wonen. Wederkerigheid is een belangrijk begrip. Wat wordt hieronder verstaan? En hoe realiseer je dat, want het vraagt een omslag in denken en doen (kanteling Wmo in denken en doen) 3. Mensen met een beperking doen gewoon mee binnen de vereniging of de buurt 4. De maatschappelijke voorzieningen zijn goed verspreid over de gemeente en worden efficiënt benut. En effectief benut: in de zin dat het resultaat heeft. 5. Initiëren dorpen- stads en wijkenbeleid gerelateerd aan de Notitie Demografische ontwikkelingen de nota Leefbaarheid en voorzieningen (voorheen de woonservicezones) 6. Zelfwerkzaamheid en zelfredzaamheid stimuleren via concrete projecten in dorpen en buurten. 7. Stimuleren sociale verbondenheid door tijdelijke inzet opbouwwerk of Stipepuntconsulenten, bijv gericht op het opzetten van praktische hulp (klusjesdienst), stimuleren vrijwillige inzet op kleine schaal, - "doe democratie" - Wat kunnen burgers voor elkaar betekenen door voor elkaar te doen.

5 8. Netwerken van kwetsbare burgers vergroten. Mensen met een beperking en de verenigingen leren elkaar kennen en kunnen meedoen aan verenigingsactiviteiten. Prestatieveld 1 bevorderen sociale samenhang en leefbaarheid 5. Eigen kracht en het ontwikkelen van zelforganiserend vermogen De Friese Meren legt de verantwoordelijkheid voor eigen welzijn en welvaart primair bij de inwoners neer. De gemeente komt pas in beeld als de mogelijkheden van de inwoner zelf en zijn sociale omgeving niet toereikend zijn. Dat vereist onder meer een goed geïnformeerde burger en een mogelijkheid om burgers die minder goed op de hoogte zijn van informatie en advies te voorzien en zo nodig ondersteuning te bieden. Bij het ontwikkelen van eigen kracht en het zelforganiserend vermogen is de nulde-lijn (mantelzorg en sociale omgeving) van groot belang. Ambities: Wat willen we bereiken? 1. De inwoners zijn op de hoogte van (algemene) voorzieningen en wat deze kunnen betekenen. 2. Inwoners kunnen zelf hun situatie in kaart brengen en eventueel met ondersteuning een adequate oplossing vaststellen. 3. Mantelzorgers en vrijwilligers zijn voldoende toegerust om hun belangrijke werk te blijven doen. 5. Er komt een goed toegankelijke informatievoorziening op het brede terrein van wonen, welzijn, zorg, werk en inkomen. Het loket wordt bemenst door goed geëquipeerde medewerkers die het hele terrein kunnen overzien en de vraag achter de vraag kunnen onthullen. 6. De sociale kaart met informele en formele zorg wordt voor De Friese Meren ontwikkeld/geoptimaliseerd (Wij denken dat het heel belangrijk is dat de sociale kaart voor al deze partijen (formele en informele zorg) beschikbaar komt, zodat men ook naar elkaar kan doorverwijzen) 7. Specifieke doelgroepen worden via huisbezoek door cliëntenadviseurs (MEE, seniorenvoorlichters, ouderenadviseurs) op de hoogte gebracht van belangrijke voorzieningen nadat ze bevraagd zijn op hun mogelijkheden en wensen. (Als je het zo inricht/benoemt dat doelgroepen op de hoogte gebracht worden dan blijft het aanbod gericht en wordt de eigen kracht niet benut/aangesproken/gelijk gestimuleerd.) Aanvulling: Daarnaast worden specifieke doelgroepen ondersteund, gericht op het vinden van adequate oplossingen in hun eigen netwerk en naaste omgeving (methode Connect, vrijwillige inzet voor en door jonge moeders, is bijvoorbeeld een aansprekend voorbeeld en methodiek hiervoor) 8. Er is een Stipepunt voor mantelzorgers en vrijwilligers waarop zij met vragen een beroep kunnen doen. Vanuit het Stipepunt wordt ook gewerkt aan deskundigheidsbevordering richting vrijwilligersorganisaties (vrijwilligerswerk nieuwe stijl, in veilige handen, vinden binden van vrijwilligers), themabijeenkomsten voor mantelzorgers. Denk ook aan het in beeld brengen en waarderen van mantelzorgers. Een mantelzorger vraagt niet snel zelfstandig om hulp. Wij zouden dit hier bij punt 4 ook willen benoemen, aangezien dit gericht is op het benutten en stimuleren van de eigen kracht van burgers. Prestatieveld: 3 geven van informatie, advies en cliëntondersteuning (in één loket) Prestatieveld 4: bieden van ondersteuning aan vrijwilligers(organisaties) en mantelzorg

6 6. De kanteling en de invulling van de compensatieplicht Gemeente en inwoners geven samen invulling aan de in de Wmo vastgestelde verplichting om de beperkingen van inwoners zo te compenseren, dat zij kunnen blijven deelnemen aan de samenleving. Gemeente en hulpvrager hebben ieder een eigen verantwoordelijkheid: De gemeente moet op efficiënte wijze voorzieningen bieden waarmee de cliënt kan blijven participeren. De cliënt levert zelf ook inspanningen om dat te bereiken, uitgaande van zijn eigen sociale omgeving. Er wordt gewerkt vanuit de 1 gezin, 1 plan en 1 hulpverlenergedachte. Dit vraagt specifieke competenties om de vraag achter de vraag te onthullen, en om minder aan te bieden, maar aan te sluiten bij de behoefte van cliënten. Ambities: wat willen we bereiken: 1. De inwoner met een beperking wordt voldoende gecompenseerd en kan deelnemen aan de samenleving waarbij rekening gehouden wordt met de sociale omgeving. 2. De inwoner houdt de regie over de inrichting van zijn eigen leven 3. Ondersteuning wordt integraal aangeboden, waarbij het resultaat telt. 4. Vrijwillige, informele en algemene voorzieningen gaan voor individuele voorzieningen, maar wel maatwerk 1. Via keukentafelgesprekken wordt de hulpvraag in kaart gebracht en worden mogelijke oplossingen in kaart gebracht. Oplossingen zijn zeker ook gericht op eigen kracht burger en zijn omgeving. (We zouden dit hier weer expliciet willen benoemen, omdat het door steeds weer woorden te geven ook daadwerkelijk gaat gebeuren. De kanteling in denken en doen wordt gestimuleerd door de woordkeus. Keukentafel verwijst naar een samenwerkingsmodel tussen burgers en gemeente/organisaties. Als je uitgaat van een hulpvraag om in kaart te brengen krijg je ook een vraag om hulp. Vanuit de kanteling van de Wmo gaat het in feite om het in kaart brengen wat "van waarde"is voor de cliënt / wat is belangrijk voor de persoon in kwestie. Is dat zelfredzaamheid, mobiliteit, gezelligheid, enz. I.p.v. hulpvraag zou je beter uit kunnen gaan van: behoefte en eventuele hulpvraag. 2. Het keukentafelgesprek leidt tot een arrangement van vrijwillige, algemene en individuele voorzieningen, dat adequaat is in relatie tot de hulpvraag. Prestatieveld 5: vergroten van zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie van ouderen en mensen met een beperking Prestatieveld 6: individuele voorzieningen: rolstoelen, scootmobielen, woon- en vervoersvoorzieningen, huishoudelijke verzorging 7. Overige prestatievelden In dit hoofdstuk wordt een korte beschrijving gegeven van bestaand beleid, wachtend op de harmonisatie en/of de verwachte transitie. 7.1 Prestatieveld 2: voorzieningen gericht op het voorkomen van problemen bij kinderen en jongeren Doorontwikkeling van het Centrum jeugd en Gezin, ook aansluitend bij de transitie jeugdzorg.

7 7.2 Prestatieveld 7. maatschappelijke opvang (dak- en thuislozen), vrouwenopvang en meldpunten huiselijk geweld Ontwikkelingen op provinciaal niveau m.b.t. het veiligheidshuis, huiselijk geweld, maatschappelijke opvang en vrouwenopvang. Leeuwarden is centrumgemeente. 7.3 Prestatieveld 8. Bevorderen van openbare geestelijke gezondheidszorg Ontwikkeling m.b.t. de sociale teams in Zuidwest Friesland (gemeenten Sudwest Fryslan, De Friese Meren en Littenseradiel. 7.4 Prestatieveld 9. bevorderen van verslavingsbeleid Binnen jeugd- en gezondheidsbeleid aandacht voor preventie, overlast ivm verslavingsproblematiek komt via het sociaal team aan de orde. 7.5 Transitie AWBZ Nu deze transitie in het kader van het lenteakkoord is uitgesteld, komt dit in dit beleidsplan slechts beknopt aan de orde. Wel is het beleidsplan zodanig geformuleerd, dat de overkomst van de functiebegeleiding in het beleid ingepast kan worden. 8. Raakvlakken met andere beleidsterreinen. In dit hoofdstuk wordt een uitstapje gemaakt naar: 1. werken naar vermogen 2. wonen 3. participatie (volwassenen educatie + re-integratie + inburgering) 4. dorpen en wijkenbeleid Passend onderwijs? 9. Financiën Overzicht beschikbare financiële middelen per prestatieveld cq relevante overige beleidsterreinen. Bijlagen Harmonisatie van regelingen, verordeningen en beleidsregels. Lijst met afko s Financieel overzicht Wmo 3 gemeenten 2012.

8 Reactie op referentiekader Stichting Maatschappelijk werk Fryslân Van: Bert Bezoen Verzonden: maandag 2 juli :57 Aan: Ingrid Veenstra-Spaan Onderwerp: RE: Wmo beleidsplan DFM Beste Ingrid, Naar aanleiding van je vraag in je het volgende: 1. De missie van SMWF is het vergroten van de sociale zelfredzaamheid van burgers. Hiermee is globaal al uitgetekend dat SMWF geen dingen doet die haaks staan op het gedachtegoed van o.a. de civil society danwel het compensatiebeginsel uit de WMO. 2. Het beeld dat maatschappelijk werk burgers ook pampert is aangewakkerd door concurrerende spelers in combinatie met het feit dat niet iedereen begrijpt wat procesmatig hulpverlenen is. 3. Maatschappelijk werkers zijn in jullie gemeenten (De Friesche Meren) als actief in de WMOprestatievelden 1, 2, 3, (4 nog niet), 5, 7, 8 en Op dit moment is SMWF bezig met vergroting van kennis en aanverwante werkwijzen gericht op het gehele cliëntensysteem: Beklijvende oplossingen zijn oplossingen die ingebed zijn in het sociale regelsysteem van de burger. 5. SMWF streeft nadrukkelijk naar integratief beleid bijvoorbeeld op het thema Jeugd en Gezin. Indien je nog vragen hebt kun je contact met mij opnemen. Met vriendelijke groet, Bert Bezoen, Directeur/bestuurder Centraal Bureau Tramlaan HW Drachten T (0512) I

9 Reactie op Wmo beleidsplan Wmo adviesraad Gaasterlân-Sleat WMO beleidsplan Reactie en advies lokale WMO adviesraad Gaasterlân-Sleat. Dames en heren. Met veel belangstelling hebben wij het WMO beleidsplan voor de fusiegemeente De Friese Meren inhoudelijk behandeld. Het mag duidelijk zijn dat er in de nabije toekomst op het gebied van de WMO veel zal gaan veranderen. Het getuigt van goed bestuur als de nieuwe gemeente adequaat inspeelt op de komende veranderingen. Hoe die veranderingen er in de nabije toekomst precies uit zullen gaan zien is nog niet helemaal duidelijk. Wel is helder dat er meer voor minder geld zal moeten gebeuren. Dit betekent dus slimmer en efficiënter omgaan met de beschikbare middelen. Wij kunnen ons op hoofdlijnen vinden in het voorgestelde beleid. In het bijzonder zijn wij blij met de aangekondigde kanteling. Immers hierdoor wordt een omslag gerealiseerd van claim- en aanbod gericht werken naar vraagen resultaatgericht werken. Belangrijk is wat kan de vrager zelf organiseren en wanneer wordt er een beroep gedaan op gemeentelijke voorzieningen. Door deze manier van werken wordt recht gedaan aan het individu en zijn of haar mogelijkheden. Wij gaan er van uit dat er nog nadere beleidsregels worden geformuleerd, waarin ondermeer vergoedingen en bedragen worden genoemd. Enkele opmerkingen: Bladzijde 2, Rapport in het kort, 3 e alinea. Aan het eind van de 3 e regel kan het laatste woordje staan vervallen. Bladzijde 5, Samenvatting, De kern van het WMO beleidsplan, eerste zin De kern van het Wmo beleidsplan bestaat uit i.p.v. zijn Inclusief beleid 3 e en 4 e regel Dit wordt gerealiseerd door middel van inclusief beleid. Een beleid wat rekening houdt met de mogelijkheden en beperkingen van mensen. Bladzijde 9, Doelen, ad 2 Indien mogelijk de door de gemeente goedgekeurde projecten verdelen over de drie oorspronkelijke gemeenten Bladzijde 11, Bestaande situatie. De vraag is of in de oude gemeente GS een ouderenadviseur werkzaam blijft en of er seniorenvoorlichters actief worden. Bladzijde 12, Doorontwikkeling Stipepunten en service punten. Zesde regel: goed uitgerust zijn Bladzijde 16. Benodigde financiële middelen ad 1, 3 e regel: Deze kosten worden ten laste gebracht van het eenmalige

10 budget ad 2, Vraag: is jaarlijkse monitoring van de arrangementen en het klanttevredenheidsonderzoek wel noodzakelijk Bladzijde 19, 1 e alinea. De gemeente Leeuwarden wil vanaf 2012 een breder convenant sluiten. te kan weg. Bladzijde 19, Sociaal team. Wij zijn benieuwd naar de nieuwe opzet voor de sociale teams die samen met de buurgemeenten straks wordt geformeerd. Bladzijde 21, Zorg, 2 e alinea, 4 e regel: Niet zelden straalt dit ook weer af op hun kinderen Wij hopen dat onze reactie een bijdrage zal leveren aan het nieuwe WMO beleidsplan Met vriendelijke groet Lokale WMO adviesraad Gaasterlân-Sleat

11 Reactie OSS op Wmo beleidsplan Joure, 7 augustus 2012 Reactie op het concept Wmo beleidsplan De Friese Meren Op het eerste gezicht een prettig leesbaar stuk met goede intenties. En zeker gericht op de toekomst en ontwikkelingen. Wat ons betreft zijn er nog wel veel vragen en kanttekeningen: Wij missen integraliteit. De prestatievelden worden als losse items behandeld. Bijvoorbeeld: Dorpen en wijkenbeleid wordt losgekoppeld van prestatieveld 1. Wij missen visie. De Kanteling wordt genoemd en Welzijn nieuwe stijl en inclusief beleid. Het stuk ademt dit niet uit. Het blijft theorie en het lijken losse items te zijn. De inrichting en organisatie van Welzijnswerk zullen veranderen... wel wordt alvast de subsidie voor Stipepunten en Mantelzorg vastgelegd. Welzijn nieuwe stijl wordt gepropageerd maar we lezen het hier niet terug. In het beleidsplan is sprake van eenrichtingsverkeer: van de inwoner wordt verwacht dat hij/zij niet meer leunt en steunt, het loket wordt daartoe ingericht, maar wat betekent dit daadwerkelijk voor de mensen die zichzelf niet weten te redden? Verderop in het beleidsplan wordt dan een sociaal team genoemd, voor de noodsituaties...! Communicatie is belangrijk en gaat over goed en duidelijk taalgebruik. Hoe om te gaan met mensen die niet kunnen lezen? ( analfabeet/blind/slechtziend )? Nergens lezen wij over: ervaringen ophalen, gebruik maken van ervaringskennis! Behalve het klanttevredenheidsonderzoek ( kan op vele andere en goedkopere manier met veel meer resultaat!) en hier hoort toch ook de Wmo adviesraad te staan? Het is nog steeds, zo lezen wij het stuk, de gemeente die bepaalt, aanbodgericht in tegenstelling tot het Kanteling-principe. Eigen kracht en verantwoordelijkheid wordt als vanzelfsprekend gezien!! Dit is wel erg ambitieus, maar het is de vraag of dit in enkele jaren gestalte kan krijgen. Er wordt gesproken over wederkerigheid, alhoewel deze term niet goed uit de verf komt. Bij sommige alinea's wordt die nog even toegevoegd. (zie hfd. 5 onder Hoe wordt de cliënt in zijn eigen kracht gezet?)

12 Wordt de wat minder mondige burger hier niet heel zwak? Hij/zij heeft immers geen rechten meer, maar is afhankelijk van...? Kanteling is niet alleen van toepassing op prestatieveld 5 en 6! Er blijkt te weinig geld te zijn om prestatieveld 1 uit te voeren: sociaal klimaat/cohesie. Dit is wel de basis! en vandaaruit wordt wederkerigheid en hulp uit eigen omgeving veel meer een vanzelfsprekendheid. Wederkerigheid is geen objectief meetbaar object maar een cultuur / een houding. Kernpunten zijn: Wmo-compensatie Kanteling-eigen kracht Wederkerigheid Welzijn nieuwe stijl Inclusief beleid Communicatie Wat wij missen is richting geven aan het welzijnswerk, inkoopbeleid en Visie op Vervoer dat in het kader van de overheveling ook op de Wmo gaat drukken. Ook viel ons op dat over de PGB niet wordt gerept, maar er wordt wel over eigen verantwoordelijkheid gesproken. Bij trends en ontwikkelingen op blz. 3 wordt gesproken over het ontstaan van druk op mantelzorgers en een mogelijke afname van vrijwilligers, terwijl op blz. 12 wordt gezegd dat er de komende jaren een nog groter beroep gedaan wordt op de mantelzorgers en de vrijwilligers. Hoe rijmen jullie dat met elkaar? Hoe staat het met de rechtsgelijkheid? Waar is de visie op de positie, de functie en de taak van de Wmo adviesraad? Geachte mevrouw Veenstra-Spaan, ==================== Hierboven onze reactie, welke binnen korte tijd en in vakantietijd gevraagd werd. Als een en ander niet duidelijk is, horen wij dit graag. Met vriendelijke groet, Sjoerd Mulder (dagelijks bestuur) Fransje Faber-Kwint (dagelijks bestuur) Leden van de werkgroep Samenleving en Zorg

De Wmo adviesraad en het gemeentelijk beleid

De Wmo adviesraad en het gemeentelijk beleid De Wmo adviesraad en het gemeentelijk beleid Alle hens aan dek Presentatie door Gerda van der Lee, Voorzitter Wmo adviesraad s-hertogenbosch 12 maart 2013 De Wet Maatschappelijke Ondersteuning wil dat

Nadere informatie

VOORSTEL Het Wmo beleidsplan (De Beakens fersette, ek yn de Wmo) voor De Friese Meren vaststellen.

VOORSTEL Het Wmo beleidsplan (De Beakens fersette, ek yn de Wmo) voor De Friese Meren vaststellen. RAADSVERGADERING VAN 31 OKTOBER Agendapunt: Correspondentienummer: ra1200074 Datum voorstel: 1 oktober Bijlagen: Wmo beleidsplan De Friese Meren 2013-2016 Reactie Wmo adviesraden, OSS en maatschappelijk

Nadere informatie

Advies aan college van burgemeester en wethouders

Advies aan college van burgemeester en wethouders Advies aan college van burgemeester en wethouders Portefeuillehouder Mw. J. Schouwerwou, wethouder Registratie nr. Classificatie nr. Steller Ingrid Veenstra Onderwerp Wmo beleidsplan De Beakens fersette,

Nadere informatie

Wet Maatschappelijke Ondersteuning ( Wmo) Wmo-raad Westland

Wet Maatschappelijke Ondersteuning ( Wmo) Wmo-raad Westland Wet Maatschappelijke Ondersteuning ( Wmo) Wmo-raad Westland Wmo Wie of wat is de Wmo? Wet maatschappelijke ondersteuning. Deze wet is op 1 januari 2007 ingevoerd. - Zorgt ervoor dat iedereen zo lang mogelijk

Nadere informatie

Wmo beleidsplan 2013 INLEIDING

Wmo beleidsplan 2013 INLEIDING December 2012 INLEIDING Het beleidsplan Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) 2008-2011 heeft een wettelijk bepaalde werkingsduur van vier jaren. In 2012 is besloten dit beleidsplan met één jaar te

Nadere informatie

Samenvatting Klanttevredenheidsonderzoek Wmo en de Benchmarks Wmo resultaten over 2013

Samenvatting Klanttevredenheidsonderzoek Wmo en de Benchmarks Wmo resultaten over 2013 Samenvatting Klanttevredenheidsonderzoek Wmo en de Benchmarks Wmo resultaten over 2013 Klanttevredenheidsonderzoek Het KTO is een wettelijke verplichting wat betreft de verantwoording naar de Gemeenteraad

Nadere informatie

Korte schets over wat de Kanteling inhoudt, samenhang met Welzijn Nieuwe Stijl Kanteling in beleid en verordening Kanteling in de uitvoering

Korte schets over wat de Kanteling inhoudt, samenhang met Welzijn Nieuwe Stijl Kanteling in beleid en verordening Kanteling in de uitvoering Checklist Kanteling binnen gemeenten Korte schets over wat de Kanteling inhoudt, samenhang met Welzijn Nieuwe Stijl Kanteling in beleid en verordening Kanteling in de uitvoering Kanteling in beleid Ja

Nadere informatie

Regionale visie op welzijn. Brabant Noordoost-oost

Regionale visie op welzijn. Brabant Noordoost-oost Regionale visie op welzijn Brabant Noordoost-oost Inleiding Als gemeenten willen we samen met burgers, organisaties en instellingen inspelen op de wensen en behoeften van de steeds veranderende samenleving.

Nadere informatie

Raadsvoorstel. Vergadering van : Agendanummer : Onderwerp : Wmo Beleidsvisie Programma : Met elkaar voor elkaar

Raadsvoorstel. Vergadering van : Agendanummer : Onderwerp : Wmo Beleidsvisie Programma : Met elkaar voor elkaar Raadsvoorstel Vergadering van : Agendanummer : Onderwerp : Wmo Beleidsvisie 2013-2016 Programma : Met elkaar voor elkaar Voorstel De Wmo Beleidsvisie 2013-2016 Samen Sterk! vaststellen. Voorstel in het

Nadere informatie

Bijlage 3: Overzicht ontwikkelingen

Bijlage 3: Overzicht ontwikkelingen Bijlage 3: Overzicht ontwikkelingen De Wmo heeft de afgelopen jaren een flinke ontwikkeling doorgemaakt. De eerste jaren bestonden uit het neerzetten van goede structuren voor hulp en ondersteuning. De

Nadere informatie

Wmo en de professional

Wmo en de professional Wmo en de professional Wmo werkplaats Groningen- Drenthe Ferry Wester 1 Wat gaan we doen 1. Kennismaking en uitleg programma 2. Wat is de Wmo? 3. Doelen en uitgangspunten van de Wmo 4. Uitvoering van de

Nadere informatie

Uitvoeringsplan Wmo beleid 2013-2016 Samen sterk in de Wmo Gemeente Slochteren

Uitvoeringsplan Wmo beleid 2013-2016 Samen sterk in de Wmo Gemeente Slochteren Uitvoeringsplan Wmo beleid 2013-2016 Samen sterk in de Wmo Gemeente Slochteren 1 Prestatieveld Sociale Samenhang en Leefbaarheid Doel: Versterken van het zorgzaam samenleven Wat deden we al en blijven

Nadere informatie

Doel WMO Werkwijze Wmo-adviesraad Visie Wmo-adviesraad Plannen. WMO adviesraad gemeente Landerd

Doel WMO Werkwijze Wmo-adviesraad Visie Wmo-adviesraad Plannen. WMO adviesraad gemeente Landerd Gemeente Landerd Doel WMO Werkwijze Wmo-adviesraad Visie Wmo-adviesraad Plannen Wettelijke verplichting Wmo Adviesraad Convenant Plichten Bevoegdheden Verantwoordelijkheden 1. De leefbaarheid van de gemeente

Nadere informatie

Decentralisatie van de AWBZ en de nieuwe Wmo: wat betekent dit voor ouderen

Decentralisatie van de AWBZ en de nieuwe Wmo: wat betekent dit voor ouderen Decentralisatie van de AWBZ en de nieuwe Wmo: wat betekent dit voor ouderen Presentatie Bijeenkomst KBO Bondsbestuur Herman Eitjes, adviseur programma Aandacht voor Iedereen Programma Aandacht voor iedereen

Nadere informatie

Nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)

Nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) Nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) Opzet presentatie Wat zijn de veranderingen t.o.v. van huidige Wmo? Opdracht gemeente Maatwerkvoorzieningen specifiek begeleiding Vervolgstappen tot 1 januari

Nadere informatie

JAARVERSLAG WMO ADVIESRAAD SCHIEDAM 2010-2011

JAARVERSLAG WMO ADVIESRAAD SCHIEDAM 2010-2011 JAARVERSLAG WMO ADVIESRAAD SCHIEDAM 2010-2011 Inleiding Sinds 1 januari 2007 is de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) van kracht. Het doel van de wet is dat iedereen kan meedoen in de maatschappij,

Nadere informatie

Missie, visie en werkwijze Participatieraad

Missie, visie en werkwijze Participatieraad Missie, visie en werkwijze Participatieraad Doel: Bepalen van missie en visie met het oog op het vaststellen van de werkwijze in een werkgroepenstructuur. Inleiding: In mei 2008 nam de Gemeenteraad van

Nadere informatie

Wmo-adviesraad West Maas en Waal. 24 november 2014

Wmo-adviesraad West Maas en Waal. 24 november 2014 Wmo-adviesraad West Maas en Waal 24 november 2014 1. Welkom, 2. Agenda 3. Wmo adviesraad, wat doen wij. 4. Hoe ziet de toekomst er uit? 5. Doel van vanavond. Agenda: Opening Onno Siegers Introductie avondprogramma

Nadere informatie

Welzijn nieuwe stijl. Thema-avond gemeenteraad Geldermalsen. 19 oktober 2010 Marjon Breed

Welzijn nieuwe stijl. Thema-avond gemeenteraad Geldermalsen. 19 oktober 2010 Marjon Breed Welzijn nieuwe stijl Thema-avond gemeenteraad Geldermalsen 19 oktober 2010 Marjon Breed Presentatie Welzijn nieuwe stijl Welzijn in Geldermalsen De Wmo Welzijn Actuele ontwikkelingen Welzijn nieuwe stijl

Nadere informatie

Verslaglegging bijeenkomst voor informatie en opinie op 13 september 2011 van 21.00 uur 21.35 tot uur

Verslaglegging bijeenkomst voor informatie en opinie op 13 september 2011 van 21.00 uur 21.35 tot uur Verslaglegging bijeenkomst voor informatie en opinie op 13 september 2011 van 21.00 uur 21.35 tot uur Aanwezigen: R. van Lavieren, voorzitter Dhr. A.L. Cardon (wethouder) Mw. M.J.H. Barra-Leenheer (PvdA)

Nadere informatie

Buurtsportcoaches en de grote transformaties van het sociale domein. Robby Aldenkamp.

Buurtsportcoaches en de grote transformaties van het sociale domein. Robby Aldenkamp. Buurtsportcoaches en de grote transformaties van het sociale domein Robby Aldenkamp. Drie decentralisaties in het sociale domein: 1. AWBZ WMO 2. Participatiewet 3. Jeugdwet Wat verandert er met ingang

Nadere informatie

Herstel en rehabilitatie in het licht van herziening zorgstelsel

Herstel en rehabilitatie in het licht van herziening zorgstelsel Herstel en rehabilitatie in het licht van herziening zorgstelsel Hanneke Henkens Congres Herstelwerkzaamheden 14 december 2006 WMO, WIA, WWB, Poortwachter AWBZ ZVW Forensisch wettelijk kader GGz Maatschappelijke

Nadere informatie

Raadsvoorstel. Onderwerp: Vrijwillige inzet in Velsen

Raadsvoorstel. Onderwerp: Vrijwillige inzet in Velsen Raadsvoorstel Onderwerp: Vrijwillige inzet in Velsen 2014-2017 Datum raadsvergadering 06-02-2014 Portefeuillehouder(s) R.G. te Beest W.E. Westerman Registratienummer Rs13.00783 Ambtenaar K. Bruijns Datum

Nadere informatie

Oude en nieuwe Wmo. ondersteuning. 2 Deze resultaatgebieden zijn: a. een huishouden te voeren; b. zich te verplaatsen in en om de woning;

Oude en nieuwe Wmo. ondersteuning. 2 Deze resultaatgebieden zijn: a. een huishouden te voeren; b. zich te verplaatsen in en om de woning; Oude en nieuwe Wmo De Tweede Kamer is akkoord met het Voorstel van wet Wmo 2015. Na behandeling in de Eerste Kamer zal dit voorstel eind 2014 de huidige Wmo gaan vervangen. Tussen de huidige Wmo en het

Nadere informatie

Presentatie De nieuwe WMO. Raimond de Prez Wethouder Zorg en Wijken

Presentatie De nieuwe WMO. Raimond de Prez Wethouder Zorg en Wijken Presentatie De nieuwe WMO Raimond de Prez Wethouder Zorg en Wijken Inhoudsopgave 1. De nieuwe WMO in Delft 2. De Delftse toegang tot zorg en ondersteuning Positie toegang: basis maatwerk vangnet Vangnet/

Nadere informatie

Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 24 januari 2015

Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 24 januari 2015 Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 24 januari 2015 Inhoud Waarom moest het veranderen? Wat is veranderd? Wat heeft de gemeente gedaan? Wat betekent dat voor jullie? Wat voor ondersteuning? Waar zijn

Nadere informatie

Startnotitie beleidsplan Wet maatschappelijke ondersteuning 2012-2015

Startnotitie beleidsplan Wet maatschappelijke ondersteuning 2012-2015 Startnotitie beleidsplan Wet maatschappelijke ondersteuning 2012-2015 juli 2011: sector Inwonerszaken, team Openbare Orde, Welzijn en Onderwijs 1 Inleiding Voor u ligt de startnotitie beleidsplan Wet Maatschappelijke

Nadere informatie

Factsheet Veranderingen in de Zorg 2015 (AWBZ, LIZ, Zvw en Wmo):

Factsheet Veranderingen in de Zorg 2015 (AWBZ, LIZ, Zvw en Wmo): Factsheet Veranderingen in de Zorg 2015 (AWBZ, LIZ, Zvw en Wmo): Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ): Collectieve Volksverzekering voor ziektekostenrisico s, waarvoor je je niet individueel kunt

Nadere informatie

Wmo Adviesraad Opmeer

Wmo Adviesraad Opmeer Aan het college van B&W t.a.v. mevrouw E.Deutekom-Muntjewerff Klaproos 1 1716 VS Opmeer Wmo Adviesraad Opmeer Secretariaat Gerda CM. van der Kolk-de Leeuw Klaproos 22 1716 VS Opmeer Tel; 0226-362708 Email:

Nadere informatie

UITVOERINGSPLAN WMO BELEIDSPLAN KANTELEN OM MEE TE DOEN 2011-2014

UITVOERINGSPLAN WMO BELEIDSPLAN KANTELEN OM MEE TE DOEN 2011-2014 UITVOERINGSPLAN WMO BELEIDSPLAN KANTELEN OM MEE TE DOEN 2011- Algemene Uitgangspunten: Een beleidsrijke invulling van de Wmo Het vergroten en in stand houden van de zelfredzaamheid Gemeente is regisseur

Nadere informatie

Commissienotitie Reg. nr : 1110223 Comm. : MZ Datum : 20-06-11

Commissienotitie Reg. nr : 1110223 Comm. : MZ Datum : 20-06-11 Onderwerp Wet maatschappelijke ondersteuning, de kanteling in de gemeente Boxtel. Status oordeelvormend Voorstel 1. Kennis te nemen van bijgaande notitie De kanteling in de gemeente Boxtel. 2. Voor de

Nadere informatie

Herijking subsidierelatie ONIS: opdracht aan ONIS

Herijking subsidierelatie ONIS: opdracht aan ONIS Bijlage 2 Bestuursrapportage uitvoeringsplannen Beleidsplan Wmo 2012-2015 Asten-Someren Herijking subsidierelatie ONIS: opdracht aan ONIS Inleiding In het kader van de kerntakendiscussie is besloten dat

Nadere informatie

Subsidieplafonds Subsidieplafonds 2016

Subsidieplafonds Subsidieplafonds 2016 Subsidieplafonds Subsidieplafonds 1 0360_15 Subsidieplafonds V1 Subsidieplafonds 2 Subsidieplafonds Beoogd Maatschappelijk Effect stelling Bedrag Jaarlijkse subsidie Samenredzaamheid 1. Ambitie Bewoners

Nadere informatie

De slimste route? Vormgeven toegang

De slimste route? Vormgeven toegang De slimste route? Vormgeven toegang Grote veranderingen in zorg en ondersteuning Taken vanuit AWBZ, Jeugdzorg, Werk en inkomen. Passend onderwijs (toegang tot onderwijs) De slimste route (voor Hengelo)

Nadere informatie

Gemeente Midden-Delfland

Gemeente Midden-Delfland r Gemeente Midden-Delfland 2013-25758 (BIJLAGE) Memo Concept wettekst nieuwe Wmo Deze informatiebrief gaat in op de hervorming van de langdurige zorg in Nederland en specifiek de concept wettekst van de

Nadere informatie

De Wmo en de decentralisaties

De Wmo en de decentralisaties De Wmo en de decentralisaties Presentatie Alice Makkinga Adviseur programma Aandacht voor Iedereen Inhoud Landelijk programma Aandacht voor iedereen Belangrijke maatschappelijke trends? Belangrijkste wettelijke

Nadere informatie

Welkom. Wmo beleidsplan 2015 2018 Drechtsteden. Papendrecht

Welkom. Wmo beleidsplan 2015 2018 Drechtsteden. Papendrecht Welkom Wmo beleidsplan 2015 2018 Drechtsteden Papendrecht Bevorderen van sociale samenhang, mantelzorg, vrijwilligerswerk en veiligheid en leefbaarheid in de gemeente, alsmede het van voorkomen en bestrijden

Nadere informatie

Onderwerp: advies beleidsplan schuldhulp- Assen, 6 december 2012. verlening

Onderwerp: advies beleidsplan schuldhulp- Assen, 6 december 2012. verlening Cliëntenraad Assen WWB / WSW p/a Gemeente Assen Noordersingel 33 9401 JW ASSEN Het College van Burgemeester en Wethouders Postbus 30018 9400 RA Assen. Onderwerp: advies beleidsplan schuldhulp- Assen, 6

Nadere informatie

TRILL Programma van eisen VWC

TRILL Programma van eisen VWC TRILL Programma van eisen VWC Inleiding TRILL is een methodiek die de verantwoordelijkheden en de te leveren prestaties van betrokken partijen in kaart brengt. Zo moet de ambtenaar de beleidsdoelstellingen

Nadere informatie

Wmo adviesraad Boxtel. p/a Boxtelseweg 31. 5298 VA Liempde

Wmo adviesraad Boxtel. p/a Boxtelseweg 31. 5298 VA Liempde Wmo adviesraad Boxtel p/a Boxtelseweg 31 5298 VA Liempde Gemeente Boxtel t.a.v. het College van Burgermeesters en Wethouders Postbus 1000 5280 DA Boxtel Betreft: Reactie van de Wmo adviesraad Boxtel op

Nadere informatie

Wmo beleidsplan 2012-2015. Met elkaar voor elkaar; de winst zit hem in het meedoen!

Wmo beleidsplan 2012-2015. Met elkaar voor elkaar; de winst zit hem in het meedoen! Gemeente Gemeente neerijnen neerijnen Wmo beleidsplan 2012-2015 Met elkaar voor elkaar; de winst zit hem in het meedoen! 6 december 2011 Gemeente neerijnen Programma 1 Visie Neerijnen op de Wmo 2 Wat houdt

Nadere informatie

Informeel Delen van Ervaringen en Expertise IDEE 13 mei

Informeel Delen van Ervaringen en Expertise IDEE 13 mei Informeel Delen van Ervaringen en Expertise IDEE 13 mei 5/14/2014 Startpunt We leven niet in een tijdperk van veranderingen maar in een verandering van tijdperken. Jan Rotmans Maatschappelijke en politieke

Nadere informatie

VISIE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING 2012-2015 BOEKEL, LANDERD, SINT-OEDENRODE UDEN EN VEGHEL

VISIE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING 2012-2015 BOEKEL, LANDERD, SINT-OEDENRODE UDEN EN VEGHEL VISIE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING 2012-2015 BOEKEL, LANDERD, SINT-OEDENRODE UDEN EN VEGHEL Inhoudsopgave: Voorwoord... 1 1. Visie: door KANTELING in BALANS...2 1.1 De kern: Eigen kracht en medeverantwoordelijkheid

Nadere informatie

Jaarplan 2012 Wmo-adviesraad gemeente Renkum maart

Jaarplan 2012 Wmo-adviesraad gemeente Renkum maart Jaarplan 2012 Wmo-adviesraad gemeente Renkum maart - 2012 1. Algemeen Voor u ligt het Jaarplan 2012 van de Wmo-adviesraad van de gemeente Renkum. Dit jaarplan geeft duidelijkheid over onze identiteit,

Nadere informatie

Workshop Introductie Wmo. Lesprogramma. Ontwikkelingen

Workshop Introductie Wmo. Lesprogramma. Ontwikkelingen Workshop Introductie Wmo Wmo-werkplaats Groningen-Drenthe 28 juni 2012 Lies Korevaar Lesprogramma Kennismaking en uitleg programma Wat is de Wmo? Doelen en uitgangspunten van de Wmo Uitwerking Wmo in de

Nadere informatie

Andere trajecten: Andere decentralisatieopgaven en aanpalende trajecten

Andere trajecten: Andere decentralisatieopgaven en aanpalende trajecten Traject Dantumadiel Aanvragers: Gemeente Dantumadiel, Achtkarspelen, Ameland, Dongeradeel, Kollumerland, Schiermonnikoog, SW Het Bolwerk, Timpaan Welzijn, Stichting Welzijn Schiermonnikoog Adviseur: Sjoerd

Nadere informatie

Startnotitie. Vrijwilligerswerk Vrijwilligers maken het verschil! 2011 2014. Versie: 21 april 2011 1

Startnotitie. Vrijwilligerswerk Vrijwilligers maken het verschil! 2011 2014. Versie: 21 april 2011 1 Startnotitie Vrijwilligerswerk Vrijwilligers maken het verschil! 2011 2014 Versie: 21 april 2011 1 1. Aanleiding 1.1. Voor u ligt de startnotitie vrijwilligersbeleid, directe aanleiding voor deze startnotitie

Nadere informatie

Welzijn Nieuwe Stijl Schoonhoven. Eric Lagendijk december 2011

Welzijn Nieuwe Stijl Schoonhoven. Eric Lagendijk december 2011 Welzijn Nieuwe Stijl Schoonhoven Eric Lagendijk december 2011 Programma Wat is Welzijn Nieuwe Stijl (WNS)? Traject Schoonhoven Verkenning welzijnsbeleid Burgerkracht/ Eigen kracht: how to do? Regionale

Nadere informatie

De Wmo 2015. Mariëtte Teunissen Avi-adviseur 26 november 2014

De Wmo 2015. Mariëtte Teunissen Avi-adviseur 26 november 2014 De Wmo 2015 Mariëtte Teunissen Avi-adviseur 26 november 2014 Inhoud van de presentatie 1. Wat zijn de belangrijkste trends 2. Hoe is het nu geregeld? 3. Hooflijnen nieuwe stelsel 4. PGB in de Wmo 5. Eigen

Nadere informatie

De toegang tot zorg. Gerrit Overbeek

De toegang tot zorg. Gerrit Overbeek De toegang tot zorg Gerrit Overbeek Inhoud Toegang tot de Wmo, nu Toegang tot begeleiding, nu Keuzes m.b.t. toegang tot zorg De Kanteling In gesprek met de burger, over diens beperkingen, en het gewenste

Nadere informatie

De Wmo en de decentralisaties

De Wmo en de decentralisaties De Wmo en de decentralisaties Presentatie Alice Makkinga Adviseur programma Aandacht voor Iedereen Inhoud Landelijk programma Aandacht voor iedereen Belangrijke maatschappelijke trends? Belangrijkste wettelijke

Nadere informatie

9 WMO Wet Maatschappelijke Ondersteuning

9 WMO Wet Maatschappelijke Ondersteuning Over de auteur: Wicher Pattje Wicher Pattje is oud-wethouder van de gemeente Groningen en beleidsadviseur in de sociale sector, gericht op overheden en non-profit instellingen. Voor meer informatie: www.conjunct.nl.

Nadere informatie

Wmo-adviesraad GEMEENTE RENKUM Secretariaat: Postbus HA Oosterbeek Telefoon (026) Fax (026)

Wmo-adviesraad GEMEENTE RENKUM Secretariaat: Postbus HA Oosterbeek Telefoon (026) Fax (026) Wmo-adviesraad GEMEENTE RENKUM Secretariaat: 6860 HA Oosterbeek Telefoon (026) 33 48 583 Fax (026) 334 83 10 Email: Wmoraad@renkum.nl College van Burgemeester en Wethouders in de gemeente Renkum 6860 HA

Nadere informatie

College van Burgemeester en wethouders van de gemeente Helmond Postbus AE HELMOND

College van Burgemeester en wethouders van de gemeente Helmond Postbus AE HELMOND College van Burgemeester en wethouders van de gemeente Helmond Postbus 232 5700 AE HELMOND Helmond, 20 december 2010 Onderwerp: Advies concept Categoriale compensatie eigen bijdrage voor chronisch zieken

Nadere informatie

Ontwikkelingen. in zorg en welzijn. Wij houden daarbij onverkort vast aan de Koers 2010-2013,

Ontwikkelingen. in zorg en welzijn. Wij houden daarbij onverkort vast aan de Koers 2010-2013, KOERS 2014-2015 3 Het (zorg)landschap waarin wij opereren verandert ingrijpend. De kern hiervan is de Kanteling, wat inhoudt dat de eigen kracht van burgers over de hele breedte van de samenleving uitgangspunt

Nadere informatie

Lokale paragraaf gezondheidsnota

Lokale paragraaf gezondheidsnota Lokale paragraaf gezondheidsnota Aanleiding: Gemeenten hebben de wettelijke taak om de gezondheid van hun burgers te beschermen en te bevorderen. Deze taak staat beschreven in de Wet Publieke Gezondheid.

Nadere informatie

Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg XE Steenwijk Steenwijk, Nummer voorstel: 2014/43

Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg XE Steenwijk Steenwijk, Nummer voorstel: 2014/43 1 Voorstel aan de raad Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg 1 8331 XE Steenwijk Steenwijk, 3-6-2014 Nummer voorstel: 2014/43 Voor raadsvergadering d.d.: 24-06-2014 Agendapunt: 9 Onderwerp:

Nadere informatie

Gemeente Delft. VERZONDFN 1 i APR, Geachte leden van de gemeenteraad,

Gemeente Delft. VERZONDFN 1 i APR, Geachte leden van de gemeenteraad, Samenleving Advies Gemeente Delft bezoekadres: Stationsplein 1 2611 BV Delft IBAN NL21 BNGH 0285 0017 87 t.n.v. gemeente Delft Retouradres : Postbus 78, 2600 ME Delft Aan de gemeenteraad Behandeld door

Nadere informatie

Onderzoeksopzet Vrijwilligers in de Wmo Wmo-werkplaats Noord Jolanda Kroes Hanzehogeschool Groningen

Onderzoeksopzet Vrijwilligers in de Wmo Wmo-werkplaats Noord Jolanda Kroes Hanzehogeschool Groningen Onderzoeksopzet Vrijwilligers in de Wmo Wmo-werkplaats Noord Jolanda Kroes Hanzehogeschool Groningen Inhoud 1. Inleiding 2 De Wmo-werkplaats 2 Schets van de context 2 Ontwikkelde producten 3 2. Doel onderzoek

Nadere informatie

Informele raadscommissie Sociaal

Informele raadscommissie Sociaal Informele raadscommissie Sociaal 8 december 2011 Annemarie Kristen-Reerink Programmamanager transities AWBZ en Jeugdzorg Informele raadscommissie sociaal Afspraak: uitloopavond raadscommissie sociaal benutten

Nadere informatie

Transformatie in de gemeente Dalfsen. Dichter bij de kern

Transformatie in de gemeente Dalfsen. Dichter bij de kern Transformatie in de gemeente Dalfsen Dichter bij de kern 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 2. Transformatie Sociaal Domein Dichter bij de kern...4 2.1. Transformatie ambitie in uitgangspunten...5 2.2 Bestaande

Nadere informatie

Van theorie naar de dagelijkse praktijk van de Wmo, De Kanteling en Welzijn Nieuwe Stijl in Wielwijk

Van theorie naar de dagelijkse praktijk van de Wmo, De Kanteling en Welzijn Nieuwe Stijl in Wielwijk Van theorie naar de dagelijkse praktijk van de Wmo, De Kanteling en Welzijn Nieuwe Stijl in Wielwijk Pamela van der Kruk Interim manager WijkInformatiePunt en Sociaal Wijkteam Wielwijk INDELING PRESENTATIE

Nadere informatie

Wmo 2015 op hoofdlijnen. Michiel Geschiere (VWS)

Wmo 2015 op hoofdlijnen. Michiel Geschiere (VWS) Wmo 2015 op hoofdlijnen Michiel Geschiere (VWS) Doelstelling hervorming langdurige zorg Verbeteren kwaliteit Versterken zelf- en samenredzaamheid Vergroten financiële houdbaarheid 2 Wettelijke opdracht

Nadere informatie

Met het nieuwe welzijnsbeleid werkt de gemeente Tiel vanuit de volgende uitgangspunten:

Met het nieuwe welzijnsbeleid werkt de gemeente Tiel vanuit de volgende uitgangspunten: Opdrachtformulering kwartiermaker integrale welzijnsopdracht Aanleiding De gemeenteraad van de gemeente Tiel heeft in haar vergadering van juli 2014 het besluit genomen om een inhoudelijke discussie te

Nadere informatie

Zorg voor en door Elsendorp. 9 maart 2013 Hannie Penninx

Zorg voor en door Elsendorp. 9 maart 2013 Hannie Penninx Zorg voor en door Elsendorp 9 maart 2013 Hannie Penninx Elsendorp 2003 1000 inwoners Geen openbare voorzieningen Vertrek jeugd en ouderen Actiepunten Groei naar 1500 inwoners Bouwen voor jeugd en ouderen

Nadere informatie

postbusŵgemëeñfeňoořdëľnveldľnl- uèťheenïe NOORDENVELD

postbusŵgemëeñfeňoořdëľnveldľnl- uèťheenïe NOORDENVELD G E M E E N T E R15.00047 III N O O R D E N V E L D B E Z O E K A D R E S t Raadhuisstraat 1 9301 AA Roden P O S T A D R E S Ť Postbus 109 9300 AC Roden î W E B S I T E / E - M A I L t www.gemeentenoordenveld.nl

Nadere informatie

Deze tijd vraagt om creativiteit

Deze tijd vraagt om creativiteit 12 april 2012 Werkplaats Onderneem met zin! Deze tijd vraagt om creativiteit Participeren/ Meedoen naar vermogen Schakelen en verbinden Wim Roelofs Integrale aanpak en noodzaak om te schakelen en te verbinden

Nadere informatie

Welzijn Nieuwe Stijl. preventie zorg en opvang. 27 juni 2011

Welzijn Nieuwe Stijl. preventie zorg en opvang. 27 juni 2011 Welzijn Nieuwe Stijl 27 juni 2011 Prestatieveld 7: het bieden van maatschappelijke opvang, waaronder vrouwenopvang Prestatieveld 8: het bevorderen van openbare geestelijke gezondheidszorg, met uitzondering

Nadere informatie

Bijlage 1 Vragenlijst websurvey

Bijlage 1 Vragenlijst websurvey Bijlage 1 Vragenlijst websurvey Wmo monitor 2011 - uw organisatie Vraag 1 Welk type organisatie vertegenwoordigt u? (meerdere antwoorden mogelijk) Professionele organisaties Welzijnsorganisatie Vrijwilligerscentrale

Nadere informatie

Bijlage 2 Factsheet en ontwikkelagenda gemeente Ridderkerk

Bijlage 2 Factsheet en ontwikkelagenda gemeente Ridderkerk Bijlage 2 Factsheet en ontwikkelagenda gemeente Ridderkerk Doel Wmo Beleidsplan 1 Een samenhangend antwoord Specifiek en Meetbaar Wat te doen en met wie Acceptatie en Realistisch Termijn Het Besluit maatschappelijke

Nadere informatie

Adviesraad Sociaal Domein ADVIESRAAD GILZE EN RIJEN

Adviesraad Sociaal Domein ADVIESRAAD GILZE EN RIJEN Adviesraad Sociaal Domein ADVIESRAAD GILZE EN RIJEN Inleiding De Adviesraad Sociaal Domein is in de huidige opzet gestart sinds eind 2013. De wijze waarop voorheen de WMO raad was ingericht voldeed voor

Nadere informatie

Wmo beleidsplan Maatschappelijke Zorg 2012-2014. Centrumgemeenteregio Zuid-Holland Zuid

Wmo beleidsplan Maatschappelijke Zorg 2012-2014. Centrumgemeenteregio Zuid-Holland Zuid Wmo beleidsplan Maatschappelijke Zorg 2012-2014 Centrumgemeenteregio Zuid-Holland Zuid Raadscarrousel Drechtsteden 2 oktober 2012 Opbouw presentatie 1. Maatschappelijke Zorg (Wmo prestatievelden 7, 8 en

Nadere informatie

Wmo-uitvoeringsplan. Uitvoeringsplan Gemeente Waterland

Wmo-uitvoeringsplan. Uitvoeringsplan Gemeente Waterland Wmo-uitvoeringsplan Uitvoeringsplan 2013 Gemeente Waterland Mei, 2013 1 Inhoudsopgave I. Inleiding...3 II. Uitwerking per thema...4 Thema 2. Opgroeien en opvoeden...5 Thema 3. Leven met zorg...6 Thema

Nadere informatie

Betreft: Opmerkingen bij de reactie van de gemeente op ons Advies: Beleidsplan Welzijn en zorg Barneveld van

Betreft: Opmerkingen bij de reactie van de gemeente op ons Advies: Beleidsplan Welzijn en zorg Barneveld van Aan het college van B&W van de gemeente Barneveld Voorthuizen, 24 februari 2012 Betreft: Opmerkingen bij de reactie van de gemeente op ons Advies: Beleidsplan 2012-2015 Welzijn en zorg Barneveld van 25-11-2011.

Nadere informatie

Strategisch Communicatieplan Meedoen in Alblasserdam Augustus 2013

Strategisch Communicatieplan Meedoen in Alblasserdam Augustus 2013 Strategisch Communicatieplan Meedoen in Alblasserdam Augustus 2013 Wendy Hermans Monique Speelman Karin Stevens Inhoudsopgave 1 Meedoen in Alblasserdam... 3 1.1 Inleiding... 3 1.2 Ontwikkelingen... 3 1.3

Nadere informatie

Voortgangsrapportage september 2015

Voortgangsrapportage september 2015 Voortgangsrapportage september 2015 Transitie AWBZ-Wmo gemeenten Tytsjerksteradiel stuknr : S2015-18148 versie : 2 datum : 25 augustus 2015 auteur : Quintus Sirag afdeling : Mienskip Mienskip Quintus Sirag

Nadere informatie

Welkom. Presentatie wijkteams in de gemeente Leeuwarden en hoe zij de financiële hulpverlening hebben ingericht

Welkom. Presentatie wijkteams in de gemeente Leeuwarden en hoe zij de financiële hulpverlening hebben ingericht Welkom Presentatie wijkteams in de gemeente Leeuwarden en hoe zij de financiële hulpverlening hebben ingericht Inhoud Inrichting werkwijze wijkteams Leeuwarden Verdieping in schuldhulpverlening Verdieping

Nadere informatie

De Wmo 2015. Mariëtte Teunissen Avi-adviseur 15 oktober 2014

De Wmo 2015. Mariëtte Teunissen Avi-adviseur 15 oktober 2014 De Wmo 2015 Mariëtte Teunissen Avi-adviseur 15 oktober 2014 Inhoud van de presentatie 1.Wat zijn de belangrijkste trends 2.Hoe is het nu geregeld? 3.Hooflijnen nieuwe stelsel 4.PGB in de Wmo 5.Eigen bijdragen

Nadere informatie

Aan de raad van de gemeente Lingewaard

Aan de raad van de gemeente Lingewaard 14 Aan de raad van de gemeente Lingewaard *14RDS00125* 14RDS00125 Onderwerp Aanvullingen op Wmo-beleid 2015 en verlenging gezondheidsbeleid 1 Samenvatting Dit voorstel betreft een aanvulling op het huidige

Nadere informatie

PROGRAMMABEGROTING

PROGRAMMABEGROTING PROGRAMMABEGROTING 2015-2018 1B Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) Inleiding Wij willen zoals is vastgesteld in de Wmo beleidsnota 2013-2016, inwoners ondersteunen zoveel mogelijk op eigen kracht

Nadere informatie

Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017

Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017 Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017 1 Inhoudsopgave Pagina 1. Voorwoord 3 2. Missie, visie en uitgangspunten van de Adviesraad Wmo 2.1 De Verordening adviesraad Wmo 4 2.2 Missie 4 2.3 Visie 4 2.4 Uitgangspunten

Nadere informatie

Decentralisaties Ook de gemeente Waddinxveen heeft er mee te maken. Wat houden de decentralisaties in? Waar komt het vandaan? Waarom? 7 Oktober 2014 Waar komt het vandaan? Samen voor elkaar: de samenleving

Nadere informatie

Raadsvergadering, 29 januari 2008. Voorstel aan de Raad

Raadsvergadering, 29 januari 2008. Voorstel aan de Raad Raadsvergadering, 29 januari 2008 Voorstel aan de Raad Nr: 206 Agendapunt: 8 Datum: 11 december 2007 Onderwerp: Vaststelling speerpunten uit de conceptnota Lokaal Gezondheidsbeleid Wijk bij Duurstede 2008-2011

Nadere informatie

COLLEGEVOORSTEL. Onderwerp Klanttevredenheidsonderzoek Wmo 2014. Te besluiten om:

COLLEGEVOORSTEL. Onderwerp Klanttevredenheidsonderzoek Wmo 2014. Te besluiten om: COLLEGEVOORSTEL Onderwerp Klanttevredenheidsonderzoek Wmo 2014 Te besluiten om: 1. De resultaten van het klanttevredenheidsonderzoek Wmo 2014 in het kader van artikel 9 Wmo juncto artikel 8.9 vierde lid

Nadere informatie

Stadskanaal: Samen met de burger Integraal beleidskader Sociaal Domein

Stadskanaal: Samen met de burger Integraal beleidskader Sociaal Domein Stadskanaal: Samen met de burger Integraal beleidskader Sociaal Domein Versie: 31 maart 2014 1. Inleiding: Wij kunnen ons in Nederland gelukkig prijzen met een van de sterkste sociale stelsels ter wereld.

Nadere informatie

Toegang tot de zorg: hoe is het geregeld en hoe loopt het in de praktijk?

Toegang tot de zorg: hoe is het geregeld en hoe loopt het in de praktijk? Toegang tot de zorg: hoe is het geregeld en hoe loopt het in de praktijk? Presentatie voor het Achterhoeks Netwerk door Lisette Sloots, manager Adviespunt Zorgbelang Gelderland 29 oktober 2015 Achtergrond

Nadere informatie

Advies Beleidsplan WMO 2015-2018

Advies Beleidsplan WMO 2015-2018 Advies Beleidsplan WMO 2015-2018 Vastgesteld in Wmo-raadsvergadering d.d. 14-08-2014 INHOUDSOPGAVE 1. Adviesaanvraag... 2 2. Onderwerp van advies (adviesvragen)... 2 3. Samenvatting... 2 4. Advies... 2

Nadere informatie

BELEIDSREGEL SUBSIDIEVERLENING BEHORENDE BIJ DE ALGEMENE SUBSIDIEVERORDENING GEMEENTE ROERMOND 2008

BELEIDSREGEL SUBSIDIEVERLENING BEHORENDE BIJ DE ALGEMENE SUBSIDIEVERORDENING GEMEENTE ROERMOND 2008 BELEIDSREGEL SUBSIDIEVERLENING BEHORENDE BIJ DE ALGEMENE SUBSIDIEVERORDENING GEMEENTE ROERMOND 2008 BESLUIT COLLEGE d.d. 26 maart 2012 Onderwerp: (Sociaal cultureel) Welzijnswerk 2013 Beleid: Het coalitieakkoord

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk is geen containerbegrip

Vrijwilligerswerk is geen containerbegrip Vrijwilligerswerk is geen containerbegrip De veranderende politieke en maatschappelijke verhoudingen resulteren in minder overheid en meer burger. Door de terugtredende overheid ontstaat er meer ruimte

Nadere informatie

Natuurlijk... NUTH. NUTH... Natuurlijk DE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING (WMO)

Natuurlijk... NUTH. NUTH... Natuurlijk DE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING (WMO) DE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING (WMO) Natuurlijk... NUTH NUTH... Natuurlijk Gemeente Nuth - Deweverplein 1 - Postbus 22000-6360 AA Nuth - 045-5659100 - www.nuth.nl VOORWOORD wethouder J.J.C van den

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst Veranderingen in de zorg

Informatiebijeenkomst Veranderingen in de zorg Informatiebijeenkomst Veranderingen in de zorg Welkomstwoord Wethouder Homme Geertsma Wethouder Erik van Schelven Wethouder Klaas Smidt Inhoud Doel & programma bijeenkomst Veranderingen in de zorg Visie

Nadere informatie

ONDERZOEKSPLAN HULP BIJ HET HUISHOUDEN

ONDERZOEKSPLAN HULP BIJ HET HUISHOUDEN ONDERZOEKSPLAN HULP BIJ HET HUISHOUDEN Rekenkamer Utrecht, 15 februari 2016 AANLEIDING Rijksbeleid Op 1 januari 2015 is de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) van kracht geworden. Op grond

Nadere informatie

Op weg naar een andere vorm van welzijnswerk

Op weg naar een andere vorm van welzijnswerk Op weg naar een andere vorm van welzijnswerk Van: Johan v.d. Sloot (welzijnsorganisatie STAERK) d.d. 20 september 2012 Geachte raadsleden, Bijgaand stuur ik u deze notitie over een nieuwe vorm van het

Nadere informatie

Wmo Nieuwe Stijl??? Wat betekent Rutte II voor de Wet maatschappelijke ondersteuning?

Wmo Nieuwe Stijl??? Wat betekent Rutte II voor de Wet maatschappelijke ondersteuning? Wmo Nieuwe Stijl??? Wat betekent Rutte II voor de Wet maatschappelijke ondersteuning? Wmo Nieuwe Stijl??? Wat zou Rutte II kunnen gaan betekenen voor de Wet maatschappelijke ondersteuning? Opbouw Wmo bij

Nadere informatie

Kenmerk 13s058 / augustus 2013. Inleiding

Kenmerk 13s058 / augustus 2013. Inleiding Kenmerk 13s058 / augustus 2013 Inleiding In de komende maanden en jaren krijgen gemeenten te maken met een drietal decentralisaties van de rijksoverheid naar de gemeentelijke overheid waarvan die in meer

Nadere informatie

De Wmo: een kans voor de fysiotherapeut?!

De Wmo: een kans voor de fysiotherapeut?! De Wmo: een kans voor de fysiotherapeut?! RGF Zuidwest Nederland 24 september 2013 Cor Langedijk Gerrold Verhoeks Aantal maatschappelijke ontwikkelingen komen samen Afname sociale cohesie: proces van 50

Nadere informatie

Voorbereiden door krachten te bundelen... 2. Visie op nieuwe taken... 2. Vernieuwingen in welzijn, (jeugd)zorg en werk... 2

Voorbereiden door krachten te bundelen... 2. Visie op nieuwe taken... 2. Vernieuwingen in welzijn, (jeugd)zorg en werk... 2 Nieuwsbrief sociaal domein, #1 Vernieuwing welzijn, (jeugd)zorg en werk Inhoud Voorbereiden door krachten te bundelen... 2 Visie op nieuwe taken... 2 Vernieuwingen in welzijn, (jeugd)zorg en werk... 2

Nadere informatie

Het Gesprek. Onderwerpen in het gesprek

Het Gesprek. Onderwerpen in het gesprek Het Gesprek De invoering van de Wmo vraagt om een nieuwe manier van denken en werken. De Wmo is een participatiewet en geen voorzieningenwet zoals de Wvg. Het verstrekken van een voorziening is niet langer

Nadere informatie

Kadernota Sociaal Domein. Managementsamenvatting. Kadernota Sociaal Domein. Managementsamenvatting DOEN. wat nodig is. Managementsamenvatting -

Kadernota Sociaal Domein. Managementsamenvatting. Kadernota Sociaal Domein. Managementsamenvatting DOEN. wat nodig is. Managementsamenvatting - Kadernota Sociaal Domein Managementsamenvatting Kadernota Sociaal Domein Managementsamenvatting DOEN wat nodig is Managementsamenvatting - 1 - Kadernota sociaal domein 2 Doen wat nodig is De gemeente Almere

Nadere informatie

Betekenis voor beroepsonderwijs

Betekenis voor beroepsonderwijs Betekenis voor beroepsonderwijs Paul Vlaar Landelijk overleg Wmo-werkplaatsen Opbouw inleiding Transities sociale domein Wat zijn Wmo-werkplaatsen? Waar zitten werkplaatsen en wat doen zij? Urgentie van

Nadere informatie