Modulebeschrijving. Make a Move. 24-uurs Oudere Jeugd

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Modulebeschrijving. Make a Move. 24-uurs Oudere Jeugd"

Transcriptie

1 Modulebeschrijving Make a Move 24-uurs udere Jeugd

2 INDEX Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering 4 1. Risico- of probleemomschrijving 4 2. Doel van de module 4 3. Doelgroep van de module 4 4. Aanpak van de module 5 5. Materialen en links 6 B. nderbouwing van de module 7 6. Verantwoording: doelgroep, doelen en aanpak 7 7. Samenvatting onderbouwing 9 8. Randvoorwaarden voor uitvoering en kwaliteitsbewaking 9 9. nderzoek naar de uitvoering van de module 10 C. Effectiviteit Nederlandse effectstudies Buitenlandse effectstudies 11 D. verige informatie Toelichting op de naam van de module Uitvoering (uitvoerende en/of ondersteunende organisaties en partners) vereenkomsten met andere modules 12 Bijlage CAP-J classificatieoverzicht (assen en rubrieken) Make a Move 24-uurs udere Jeugd Pagina 2/16

3 SAMENVATTING Doel Make a Move is een groepsinterventie voor jongens gericht op het bevorderen van de seksuele gezondheid. Bij Make a Move worden jongens gemotiveerd om positief gedrag te laten zien. Deze positieve benadering gaat samen met het beperken van risico s op seksueel grensoverschrijdend gedrag en het vergroten van de verantwoordelijkheid en vaardigheid om zich op een aanvaardbare manier te gedragen. Doelgroep Make a Move is een groepsinterventie voor jongens in jeugdzorginstellingen van 12 tot 18 jaar met diverse etnische achtergronden. De kalenderleeftijd is minder belangrijk dan de seksuele ontwikkelingsfase waarin zij zitten. Aanpak Make a Move is een intensieve semigestructureerde, sekse-specifieke groepscounselmethodiek van 8 bijeenkomsten van 1,5 uur, voor groepen van 6 tot 8 jongens. De begeleiders volgen verplicht vooraf een tweedaagse opleiding tot counselor Make a Move. Make a Move is uit te voeren in diverse settings en geschikt voor het (buurtgerichte) jeugdwelzijnswerk, de jeugdzorg, de residentiële jeugdhulpverlening en als buitenschoolse activiteit in een schoolse setting. De nadruk ligt op het versterken van interactiecompetenties, het versterken van ondersteunende attituden en gedrags-intenties, uitwisseling en evaluatie van persoonlijke ervaringen en, in mindere mate, overdracht van kennis. Er wordt gebruik gemaakt van diverse werkvormen als spel, discussie, rollenspelen, creatieve opdrachten, reflectieoefeningen en lichaamsgerichte opdrachten. Materiaal Methodiekhandleiding Make a Move Rutgers WPF, Voor ouders en begeleiders is ondersteunend informatiemateriaal ontwikkeld. nderzoek November 2011 startte Rutgers WPF samen met de Universiteit Maastricht met het preventieproject Make a Move. Het programma kan een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van jongens en het voorkómen van incidenten op het gebied van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Einddoel van het project is het voorkomen van seksueel grensoverschrijdend gedrag bij jongens die verblijven in residentiële jeugdzorginstellingen. Jeugdzorginstellingen kunnen momenteel voor meisjes de groepsinterventie Girls Talk (Rutgers WPF, 2012) inzetten, een programma om de weerbaarheid van kwetsbare meisjes te vergroten (empowerment). Het programma Make a Move is ontwikkeld voor jongens. Behandelcentrum Woodbrookers doet meed aan het onderzoek naar Make a Move van Rutgers WPF en de Universiteit Maastricht. Erkenning In ontwikkeling, zie ook punt 9. nderzoek. Make a Move 24-uurs udere Jeugd Pagina 3/16

4 A. MDULEBESCHRIJVING: PRBLEEM, DELGREP, DEL, AANPAK, MATERIALEN EN UITVERING 1. Risico- of probleemomschrijving Nog niet beschikbaar. 2. Doel van de module De module Make a Move heeft als centrale doelstelling de bevordering van seksuele gezondheid van jongens. Seksuele gezondheid omvat verschillende aspecten zoals: een positief seksueel zelfbeeld en acceptatie van de eigen seksualiteit; gelijkwaardigheid en afwezigheid van dwang in seksuele relaties; seksueel plezier en bescherming tegen soa/hiv en ongewenste zwangerschap. Deze kenmerken sluiten aan bij de definitie van seksuele gezondheid door de Wereld Gezondheid rganisatie (WH): "Sexual health is a state of physical, emotional, mental and social well-being related to sexuality; it is not merely the absence of disease, dysfunction or infirmity. Sexual health requires a positive and respectful approach to sexuality and sexual relationships, as well as the possibility of having pleasurable and safe sexual experiences, free of coercion, discrimination and violence. For sexual health to be attained and maintained, the sexual rights of all persons must be respected, protected and fulfilled (WH, 2004; ). Met Make a Move wordt de volgende gedragsuitkomst beoogd: jongens vertonen aanvaardbaar en positief gedrag binnen relationele en seksuele interacties. m de beoogde gedragsuitkomst te bereiken, zijn de determinanten vertaald in de volgende subdoelen op individueel niveau: 1. Percepties en attitudes - De jongen heeft een positieve houding ten aanzien van aanvaardbaar en positief seksueel gedrag. 2. Vaardigheden - De jongen reageert adequaat in relationele en seksuele interacties. - De jongen reguleert in relationele en seksuele interacties zijn gedrag. - De jongen is weerbaak tegen negatieve sociale druk uit de omgeving (zoals groepsdruk). 3. Eigen-effectiviteit - De jongen geeft aan in staat te zijn zich op een aanvaardbare en positieve manier in relationele en seksuele interacties te gedragen. 4. Intentie/motivatie - De jongen is gemotiveerd en heeft de intentie om zich op een aanvaardbare en positieve manier te gedragen in relationele interacties. 3. Doelgroep van de module 3.1 Voor wie is de module bedoeld? Make a Move is een groepsinterventie voor jongens in jeugdzorginstellingen van 12 tot 18 jaar met diverse etnische achtergronden. De kalenderleeftijd is minder belangrijk dan de seksuele ontwikkelingsfase waarin zij zitten. De module is bedoeld voor jongens met heteroseksuele relaties of heteroseksuele voorkeur. Echter jongens met een homoseksuele voorkeur zijn niet uitgesloten van deelname. Het is aan de trainer oefeningen en opdrachten af te stemmen op de groep. Make a Move 24-uurs udere Jeugd Pagina 4/16

5 3.2 Indicatie- en contra-indicatiecriteria Jeugdhulp Friesland biedt specialistische jeugdzorg op het gebied van opgroei- en opvoedingsproblemen, in de leeftijdscategorie 0 t/m 18 (met een uitloop tot 23) jaar. Kinderen, jongeren en hun ouders/opvoeders kunnen een beroep doen op Jeugdhulp Friesland. Dit doen zij als de normale ontwikkeling van het kind wordt belemmerd. Mogelijk is er sprake van psychosociale problemen, psychiatrische problemen, gezinsgerelateerde problemen, psychische problemen, gedragsproblemen of een combinatie daarvan. Kinderen en jongeren met een psychiatrische, zintuiglijke, lichamelijke en/of verstandelijke beperking die redelijk sociaal redzaam zijn, worden ook behandeld en/of opgevangen, als dit past binnen de behandelprogramma s en mogelijkheden van Jeugdhulp Friesland. We nemen ook jongeren op met een civielrechtelijke maatregel. In specifieke situaties worden kinderen met een strafrechtelijke maatregel behandeld (Gedragsbeïnvloedende maatregel). De door Jeugdhulp Friesland gehanteerde indicatiecriteria en contra-indicaties zijn uitgebreid beschreven in De Betekenis onder het hoofdstuk Doelgroepenbeleid. Deze folder is te downloaden op onder het tabblad Jeugdhulp Friesland. Module specifieke indicatie: Jongens moeten voldoende leerbaar zijn om te kunnen profiteren van de training (IQ vanaf 80, geen pervasieve ontwikkelingsstoornissen, zoals autisme) en; Jongens moeten zich voldoende veilig bij elkaar voelen in de groep. Module specifieke contra-indicaties: Jongens met ernstige seksuele problematiek of met post traumatische stress ten gevolge van seksueel misbruik; Jongens met een zedendelict-verleden NB: Make a Move is een training, geen behandeling. 3.3 Toepassing bij migranten Make a Move is geschikt voor jongens uit verschillende culturen. De trainer houdt rekening met de culturele diversiteit of homogeniteit van de groep. 4. Aanpak van de module 4.1 Structuur en opbouw Make a Move is een intensieve semigestructureerde, sekse-specifieke groepscounselmethodiek van 8 bijeenkomsten van 1,5 uur voor groepen van 6 tot 8 jongens. De nadruk ligt op het versterken van interactie-competenties, het versterken van ondersteunende attituden en gedrags-intenties, uitwisseling en evaluatie van persoonlijke ervaringen en, in mindere mate, overdracht van kennis. Er wordt gebruik gemaakt van diverse werkvormen als spel, discussie, rollenspelen, creatieve opdrachten, reflectieoefeningen en lichaamsgerichte opdrachten. De werkvormen bevatten veel beeldmateriaal, waarbij de jongens zelf niet (veel) tekst hoeven te lezen en/of hoeven te schrijven en abstracties vermeden worden. De programma opbouw is geënt op een actief participerend leervermogen. De training bestaat uit de volgende 8 bijeenkomsten: 1. Jongens! 2. Vrienden en vriendinnen 3. Typisch meiden? 4. Seks 5. Flirten en versieren 6. Daten Make a Move 24-uurs udere Jeugd Pagina 5/16

6 7. Plezier in seks (hebben) 8. De toekomst Make a Move is een trainingsprogramma, geen behandelprogramma en ook geen programma seksuele voorlichting. 4.2 Duur Make a Move is een module met de looptijd van 2 maanden. 4.3 Frequentie Make a Move is een module met 8 bijeenkomsten van 1,5 uur. 4.4 Intensiteit Wekelijks. 4.5 Setting Make a Move kan worden uitgevoerd op de locatie waar de deelnemersverblijven of desgewenst in een andere locatie in wijk, dorp of stad. Daarbij geldt een laagdrempelige goed bereikbare locatie, waar rust en veiligheid zijn gegarandeerd. Een lokaal met voldoende ruimte voor lichaamsgerichte en creatieve oefeningen en rollenspellen. De inrichting van de ruimte (stoelen met tafels of banken) is minder belangrijk. 5. Materialen en links Methodiekhandleiding Make a Move, Rutgers WPF, Voor ouders en begeleiders is ondersteunend informatiemateriaal ontwikkeld. voor jongeren met betrekking tot kennis over seksualiteit. Make a Move 24-uurs udere Jeugd Pagina 6/16

7 B. NDERBUWING VAN DE MDULE 6. Verantwoording: doelgroep, doelen en aanpak Koppeling risico/probleem - doelen - aanpak Seksuele gezondheid Seksuele gezondheid is een staat van lichamelijk, emotioneel, mentaal en sociaal welbevinden met betrekking tot seksualiteit; het is niet alleen de afwezigheid van ziekte, disfunctie of gebrek. Seksuele gezondheid vereist een positieve en respectvolle benadering van seksualiteit en seksuele relaties en de mogelijkheid tot het aangenaam en veilig beleven van seksualiteit, vrij van dwang, discriminatie en geweld (definitie seksuele gezondheid, Wereldgezondheidsorganisatie (WH), 2002). Jongens met een optimale seksuele gezondheid plegen geen seksueel grensoverschrijdend gedrag als ze seksueel actief zijn, is dit gedrag aanvaardbaar en positief. nder aanvaardbaar en positief seksueel gedrag verstaan we seksueel gedrag dat voldoet aan de volgende zes criteria (Frans & Franck, 2010): 1. Wederzijdse toestemming Bij toestemming gaat het erom dat alle partijen met het volle bewustzijn instemmen. Voorwaarde is dat ze begrijpen wat er gaat gebeuren, zonder verwarring of misverstand. En dat ze besef hebben van de maatschappelijk norm. Ze weten wat als normaal wordt beschouwd in hun omgeving. Ze weten ook wat de consequenties kunnen zijn van het gedrag en er kan geweigerd worden zonder negatieve gevolgen. 2. Vrijwilligheid Bij vrijwilligheid gaat het erom dat er geen druk, dwang, dreiging of geweld is. Er mag geen sprake zijn fysieke dwang maar ook net van psychische dwang. Verleiding, beloning en beloftes, dreiging, chantage en geweld zijn allemaal vormen van dwang. 3. Gelijkwaardigheid Bij een gelijkwaardige relatie is er een balans tussen beide partijen op vlak van leeftijd, kennis, intelligentie, macht, aanzien, religie, levenservaring, maar ook aspecten zoals passiviteit en assertiviteit, macht en controle en autoriteit bepalen of een relatie gelijkwaardig is. 4. Leeftijds- of ontwikkelings-adequaat Leeftijds- of ontwikkelingsadequaat betekent dat het gedrag past bij de leeftijd of ontwikkeling van het kind of de jongere. 5. Context adequaat Voor het beoordelen van gedrag is de context ook belangrijk. p school gelden bijvoorbeeld andere regels dan thuis. Gedrag dat thuis acceptabel is, kan op school grensoverschrijdend zijn. In openbare ruimte gelden andere regels dan thuis. In de ene cultuur gelden ook andere normen dan in de andere. 6. Zelfrespect Met het criterium zelfrespect wordt bedoeld dat het gedrag het kind of de jongere niet schaadt, niet op fysiek, psychologisch of sociaal vlak. Seksueel grensoverschrijdend gedrag Bij seksueel grensoverschrijdend gedrag gaat het om gedrag of toenaderingen die seksueel van aard zijn en de grenzen van het slachtoffer overschrijden. Dit kan al dan niet fysiek zijn. Voorbeelden van niet-fysiek seksueel grensoverschrijdend gedrag zijn het ongevraagd toezenden van pornografische afbeeldingen of het ongevraagd versturen van seksueel getinte berichten via mobiele telefoon en . Bij fysieke grensoverschrijding moet het slachtoffer zonder toestemming of onder dwang seksuele handelingen uitvoeren. Toestemming betekent dat er sprake is van instemming met het volle bewustzijn, zonder verwarring of misverstand en met besef van de maatschappelijke norm en van de consequenties van het Make a Move 24-uurs udere Jeugd Pagina 7/16

8 gedrag. Bij dwang gaat om alle situaties waarin het slachtoffer niet kon weigeren of zich niet aan de situatie kon onttrekken of situaties waarin geen sprake was van vrijwilligheid. Bijvoorbeeld omdat er sprake is van lichamelijk of relationeel overwicht, emotionele druk (zoals verleiding, beloning en beloftes, dreiging, manipulatie of chantage), lichamelijk geweld of economische afhankelijkheid (De Haas, 2012). Factoren die met Make a Move worden beïnvloed Make a Move is een training voor jongens ter bevordering van seksuele gezondheid en ter voorkoming van het uitoefenen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Wil Make a Move effectief (kunnen) zijn, dan moet deze zich richten op risicofactoren 1 die gedrag beïnvloeden dan ten grondslag ligt aan seksuele grensoverschrijding of aan aanvaardbaar en positief seksueel gedrag, en beïnvloedbaar zijn. Seksueel grensoverschrijdend gedrag wordt veroorzaakt door een complexe interactie tussen individuele factoren en omgevingsfactoren, zoals sociale en culturele omstandigheden (Ward & Gannon, 2006; Ward & Beech, 2006). p basis van de determinanten van seksueel grensoverschrijdend gedrag, van aanvaardbaar en positief gedrag en van gedragsverandering, moeten de volgende vier factoren in Make a Move worden beïnvloed. 1. Perceptie en attitudes Negatieve attitudes op het gebied van seksualiteit, seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksrollen. Voorbeelden zijn: Permissieve attitudes ten aanzien van seksuele dwang, zoals minimaliseren en legitimeren van seksueel grensoverschrijdend gedag (denkfouten). Het hebben van stereotiepe opvattingen (subjectieve normen en waarden, meningen, zoals een vijandige houding tegenover vrouwen) of misvattingen over sekserollen en seksueel gedrag en dwang (verkrachtingsmythen). Deze negatieve attitudes moeten worden uitgedaagd en worden vervangen door positieve attitudes. Positieve attitudes ten aanzien van aanvaardbaar en positief seksueel gedrag. Die moeten bekrachtigd en gestimuleerd worden. Deze attitudes worden mede beïnvloed door sociale normen. 2. Vaardigheden Seksuele interactiecompetentie Seksuele interactiecompetentie (SIC) is een complex geheel aan (sociale) vaardigheden, gevoeligheden en strategieën die nodig zijn om een seksueel contact prettig, veilig en gelijkwaardig te maken. Door jongens vaardiger te maken in het herkennen en het juist interpreteren van (non-verbale, dubbele) signalen en grenzen, zullen zij beter in staat zijn adequaat te reageren in relationele en seksuele interacties. Zelfregulatie bij seksueel gedrag Zelfregulatie is het vermogen om controle te hebben over het eigen gedrag. Jongeren die hun gedrag kunnen reguleren, kunnen hun gedrag aanpassen aan (de verwachtingen van) hun sociale omgeving en hun behoefte uitstellen, zonder dat ze hiervoor een externe stimulus nodig hebben (bijvoorbeeld een ouder die zegt dat iets niet mag). Bij zelfregulatie gebruikt de jongen vaardigheden en hulpmiddelen waarmee hij op eigen kracht zijn gedrag adequaat beheerst binnen een risicosituatie (zoals het adequaat reguleren van seksuele spanning of frustratie). Hierdoor reageert de jongen niet impulsief en past hij adequate gedragsalternatieven toe. Weerbaarheid tegen groepsdruk en omgevingsdruk Veel jongens krijgen vanuit hun omgeving tegenstrijdige boodschappen, waardoor het soms moeilijk is gefundeerde beslissingen te nemen op het gebied van relaties en seksualiteit. Complexe situaties zoals groepsdruk en druk vanuit de omgeving (cultuur, religie of media) spelen hierbij een rol. Jongens die 1 Risicofactoren zijn gelijk aan oorzaken. De aanwezigheid van risicofactoren is noch garantie noch voorwaarde voor een negatieve uitkomst, maar vergroot wel de kans daarop. Een oorzaak is een factor die noodzakelijk is, wil de uitkomst optreden. Make a Move 24-uurs udere Jeugd Pagina 8/16

9 weerbaar zijn, kunnen adequaat op voor hen complexe situaties reageren en kunnen gedragsalternatieven toepassen. 3. Eigen-effectiviteit Ten derde is het van belang dat de jongen gelooft of overtuigd is dat hij in staat is om zich bovenstaande vaardigheden eigen te maken en het gewenste gedrag te laten zien (eigen- effectiviteit). 4. Intentie/motivatie Ten slotte is het van belang dat de jongen een sterke intentie heeft en gemotiveerd is om het gewenste gedrag te laten zien. Jongens die positieve attitude hebben ten aanzien van het gewenste gedrag en bij wie het gewenste gedrag in overeenstemming is met het zelfbeeld e met zijn normen en waarden, zijn vaak meer gemotiveerd voor gedragsverandering. Jongens die sociale druk ervaren om het gewenste gedrag te vertonen, zijn eveneens vaak meer gemotiveerd. 7. Samenvatting onderbouwing Make a Move is een training ter bevordering van seksuele gezondheid en ter voorkoming van het uitoefenen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Wil Make a Move effectief (kunnen) zijn, dan moet deze zich richten op risicofactoren die gedrag beïnvloeden dan ten grondslag ligt aan seksuele grensoverschrijding of aan aanvaardbaar en positief seksueel gedrag, en beïnvloedbaar zijn. Seksueel grensoverschrijdend gedrag wordt veroorzaakt door een complexe interactie tussen individuele factoren en omgevingsfactoren, zoals sociale en culturele omstandigheden p basis van de determinanten van seksueel grensoverschrijdend gedrag, van aanvaardbaar en positief gedrag en van gedragsverandering, worden de volgende factoren in Make a Move beïnvloed: perceptie en attitudes, vaardigheden, eigeneffectiviteit, en intentie/motivatie 8. Randvoorwaarden voor uitvoering en kwaliteitsbewaking 8.1 Eisen ten aanzien van opleiding De trainers zijn voor de module getraind en gecertificeerd door Rutgers WPF. 8.2 Eisen ten aanzien van overdracht en implementatie Eisen ten aanzien van de uitvoering van het programma zijn opgenomen in de handleiding. Samenvattend gaat het om: vaststellen en bewaken van groepsregels; bewaken van veiligheid en onderling respect; de opbouw van het programma aanhouden; begeleider is ook buiten de groep aanspreekbaar; een groepsgrootte van 6-8 deelneemsters; met deelnemers afspraken maken over consequente deelname; jongens moeten in cognitief niveau bij elkaar passen; jongens moeten over enige seksuele basiskennis beschikken, het is geen voorlichtingsprogramma; in taalgebruik en uitleg aansluiten bij opleidingsniveau van de jongens; bij de keuze van werkvormen rekening houden met de thema's die in de groep relevant zijn. De gecertificeerde trainers bewaken overdracht en implementatie. De gedragswetenschappers geven de indicatie af voor de uitvoering van de module. Make a Move 24-uurs udere Jeugd Pagina 9/16

10 Een preferentie is dat de jeugdzorginstellingen mogelijkheden creëren voor bij- en nascholing en supervisie voor trainers van Make a Move. Trainers kunnen tijdens de uitvoering van het programma bijvoorbeeld tegen gevoelige of moeilijke zaken aanlopen. Het programma wordt bij voorkeur uitgevoerd door twee trainers, een mannelijke en een vrouwelijke trainer. 8.3 Eisen ten aanzien van kwaliteitsbewaking De module is niet vrij beschikbaar. Trainers die met het programma willen werken moeten eerst een tweedaagse training hebben gevolgd. Daarbij wordt als voorwaarde gesteld dat trainers ervaring hebben en werkzaam zijn in een instelling waar laag opgeleide meiden tot de doelgroep behoren. De kwaliteit van de training wordt bij iedere groep schriftelijk geëvalueerd. Make a Move kan binnen de jeugdzorginstelling gezien worden als een specifieke aanvulling op de dagelijkse orthopedagogische basiszorg, op de dagelijkse interventies binnen de leefgroep en op andere geïndiceerde interventies. Make a Move biedt ondersteuning bij een adequate seksuele opvoeding van jongens en is derhalve zinvol voor in principe alle jongens die in jeugdzorginstelling verblijven. Daarnaast kan deze interventie bijdragen aan het voorkómen van incidenten op het gebied van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Make a Move is in het reguliere behandelaanbod van Jeugdzorg Friesland en Behandelcentrum Woodbrookers ingebed. Make a Move is ook ingebed in een heldere visie en een helder beleid op het gebied van seksualiteit in Jeugdhulp Friesland en Behandelcentrum Woodbrookers. p zichzelf staande lessen hebben minder effect als die niet worden ondersteund door de visie van de organisatie. Het heeft bijvoorbeeld minder effect om in een op zichzelf staande interventie bepaalde attitudes uit te dagen als jongens vervolgens in de behandelsetting wel de vrijheid krijgen om negatieve attitudes te uiten (Smith, 2011). Het is daarom dat Jeugdzorg Friesland en Behandelcentrum Woodbrookers een heldere visie en een compleet beleid hebben op het gebeid van relaties en seksualiteit. Het bovenstaande sluit nauw aan bij de aanbevelingen uit het Kwaliteitskader (Commissie-Rouvoet, 2013) die Jeugdzorg Friesland en Behandelcentrum Woodbrookers volgen. De kwaliteit van de module wordt bewaakt aan de hand van de resultaten uit de prestatie-indicatoren: doelrealisatie, cliënttevredenheid, reden beëindiging hulp en afname ernst problematiek. Jeugdhulp Friesland voldoet aan de kwaliteitsnormen HKZ, hetgeen betekent dat de cliënt centraal staat en er continu gewerkt wordt aan het verbeteren van de hulpverlening. 8.4 Kosten van de module Betrokken professionals: Hulpverlener Gedragswetenschapper Verblijf: nee Verzorgingskosten: nee Pleeggeld: nee Licentie: ja Training/opleiding: ja, zie 8.1 Specifiek materiaal: materiaalkosten werkvormen 9. nderzoek naar de uitvoering van de module November 2011 startte Rutgers WPF samen met de Universiteit Maastricht met het preventieproject Make a Move. Het programma kan een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van jongens en het voorkómen van incidenten op het gebied van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Einddoel van het Make a Move 24-uurs udere Jeugd Pagina 10/16

11 project is het voorkomen van seksueel grensoverschrijdend gedrag bij jongens die verblijven in residentiële jeugdzorginstellingen. Jeugdzorginstellingen kunnen momenteel voor meisjes de groepsinterventie Girls Talk (Rutgers WPF, 2012) inzetten, een programma om de weerbaarheid van kwetsbare meisjes te vergroten (empowerment). Het programma Make a Move is ontwikkeld voor jongens. C. EFFECTIVITEIT 10. Nederlandse effectstudies 10.1 Studies naar de effectiviteit van de module in Nederland Niet van toepassing Samenvatting Nederlandse effectstudies Niet van toepassing. 11. Buitenlandse effectstudies Er zijn geen studies die de effectiviteit van buitenlandse versies van de module aantonen. Make a Move 24-uurs udere Jeugd Pagina 11/16

12 D. VERIGE INFRMATIE 12. Toelichting op de naam van de module Geen bijzonderheden. 13. Uitvoerende en/of ondersteunende organisaties en partners Taaktrainers van Jeugdhulp Friesland en Behandelcentrum Woodbrookers voeren de training uit. 14. vereenkomsten met andere modules Voor meiden in deze leeftijdscategorie is met hetzelfde doel binnen Jeugdhulp Friesland en Behandelcentrum Woodbrookers de module Girls Talk beschikbaar. Beide modules zijn ook nauw gerelateerd aan het Vlaggensysteem. Make a Move 24-uurs udere Jeugd Pagina 12/16

13 Aangehaalde literatuur Frans, E. & Franck, T. (2010). Vlaggensysteem. Praten met kinderen en jongeren over seks en seksueel grensoverschrijdend gedrag. Antwerpen; Apeldoorn, Garant. Haas, S. de (2012). Seksueel grensoverschrijdend gedrag onder jongeren en volwassenen in Nederland. Rutgers WPF, Utrecht. Rutgers WPF (2012). Methodiekhandleiding Make a Move Ward, T. & Beech, A. (2006). An integrated theory of sexual offending. Agression and Violent Behavior, 11, Ward, T. & Gannon, T. (2006). Rehabilitation, etiology, and self-regulation: The Good Lives Model od sexual offender treatment. Agression and Violent Behavior, 11, Make a Move 24-uurs udere Jeugd Pagina 13/16

14 Bijlage CAP-J CAP-J classificatieoverzicht (assen en rubrieken): Naam van de module: Make a Move nderdeel van het zorgprogramma: 24 uurs udere Jeugd Legenda: X (probleem waar de module aan werkt), X! (probleem waar de module aan werkt, niet genoemd in de modulebeschrijving), C (contra indicaties of belemmerende factoren genoemd in de beschrijving), 0 (kenmerken van de doelgroep, genoemd in de moduleomschrijving maar de module is hier niet op gericht)? (niet duidelijk, discussiepunt) Richt zich op CAP-J Groep As A: Psychosociaal functioneren jeugdige A100 Emotionele problemen A101 Introvert gedrag X! A102 Angstproblemen X! A103 Stemmingsproblemen A200 Gedragsproblemen A201 Druk en impulsief gedrag X! A202 pstandig gedrag en/of antisociaal gedrag A300 Problemen in de persoonlijkheid(sontwikkeling en identiteit(sontwikkeling) A301 Problemen met de competentiebeleving A302 Problemen in de gewetensvorming/morele ontwikkeling A303 Identiteitsproblemen X! A400 Gebruik van middelen/verslaving A900 verige psychosociale problemen jeugdige A901 Problemen bij de verwerking van ingrijpende gebeurtenissen X! A902 vermatige stress A903 Automutilatie X! A904 Andere problemen psychosociaal functioneren jeugdige CAP-J groep As B: Lichamelijke gezondheid, aan lichaam gebonden functioneren jeugdige B100 Lichamelijke ziekte, aandoening of handicap B101 Gehooraandoeningen B102 ogaandoeningen B103 Spraakaandoening B104 Motorische handicap B105 (Chronische) lichamelijke ziekte B200 Gebrekkige zelfverzorging, zelfhygiëne, ongezonde levenswijze B201 Problemen met zelfverzorging en zelfhygiëne B202 ngezonde levenswijze X! B203 vergewicht B300 Aan lichamelijke functies gerelateerde klachten B301 Lichamelijke klachten B302 Voedings-/eetproblemen B303 Zindelijkheidsproblemen B304 Slaapproblemen B305 Groeiproblemen B306 nverklaarbare lichamelijke klachten Make a Move 24-uurs udere Jeugd Pagina 14/16

15 B900 verige problemen lichamelijke gezondheid B901 Andere problemen lichamelijke gezondheid, aan lichaam gebonden functioneren jeugdige CAP-J Groep As C: Vaardigheden en cognitieve ontwikkeling jeugdige C100 Problemen in de cognitieve ontwikkeling C101 Problemen met schoolprestaties/leerproblemen C102 Aandachtsproblemen C103 Problemen verbandhoudend met hoogbegaafdheid C104 Problemen met het sociaal aanpassingsvermogen X! C200 Problemen met vaardigheden C201 Sociale vaardigheidsproblemen X! C900 verige problemen vaardigheden en cognitieve ontwikkeling C901 Andere problemen cognitieve ontwikkeling jeugdige C902 Andere problemen vaardigheden jeugdige CAP-J groep AS D: Gezin en opvoeding D100 ntoereikende kwaliteiten van de opvoeding D101 ntoereikende opvoedingsvaardigheden D102 Problemen met ondersteuning, verzorging en bescherming kinderen D103 Pedagogische onwil D104 nenigheid tussen ouders over opvoedingsaanpak D105 Problematische gezinscommunicatie D200 Problemen in de ouder-/kindrelatie D201 Gebrek aan warmte in ouder-/kindrelatie D202 Symbiotische relatie tussen ouder en jeugdige D203 Jeugdige in de rol van ouder (parentificatie) D204 Vijandigheid tegen of zondebok maken van jeugdige door de ouder D205 Problemen in de loyaliteit van jeugdige naar ouder D206 Problemen in de hechting van jeugdige aan ouder D207 Generatieconflict D208 Problemen door religieuze en/of culturele verschillen tussen ouder en jeugdige X! D209 Mishandeling ouder door jeugdige X! D210 Jeugdige weggelopen van huis D211 Jeugdige weggestuurd door ouders D300 Verwaarlozing, lichamelijke/psychische mishandeling, incest, seksueel misbruik van de jeugdige in het gezin D301 Jeugdige slachtoffer verwaarlozing X! D302 Jeugdige slachtoffer mishandeling X! D303 Jeugdige slachtoffer seksueel misbruik X D400 Instabiele opvoedingssituatie D401 Problemen bij scheiding ouders D402 Problemen met omgangsregeling D403 Problemen met gezagsrelaties D404 Problemen die gepaard gaan met het samengaan van twee gezinnen/samengestelde gezinnen D405 Problematische relatie tussen ouders D406 Problematische relatie jeugdige met partner opvoeder D407 Problematische relatie (stief)broers/zussen D500 Problemen van ouder D501 Negatieve jeugdervaring/traumatische ervaring ouder Make a Move 24-uurs udere Jeugd Pagina 15/16

16 D502 Problemen met werkloosheid ouder D503 Problemen bij zwangerschap of bevalling D504 Moeilijke start ouderschap D505 Gezondheidsproblemen of handicap/invaliditeit ouder D506 Antisociaal gedrag ouder D507 Gebruik van middelen/verslaving ouder D508 Pleger seksueel misbruik D509 vermatige stress ouder D510 Psychische/psychiatrische problematiek ouder D600 Problemen van ander gezinslid D601 Gezondheidsproblemen of handicap/invaliditeit ander gezinslid D602 Antisociaal gedrag ander gezinslid D603 Gebruik van middelen/verslaving ander gezinslid D604 Psychische/psychiatrische problematiek ander gezinslid D700 Problemen in het sociaal netwerk gezin D701 Problemen in de familierelaties (niet het gezin)? D702 Gebrekkig sociaal netwerk gezin D800 Problemen in omstandigheden gezin D801 Problemen met huisvesting D802 Financiële problemen D803 Problemen met hulpverleners of (vertegenwoordigers van ) instanties D804 Problematische maatschappelijke positie gezin als gevolg van migratie D900 verige problemen gezin en opvoeding D901 Andere problemen gezin en opvoeding CAP-J Groep As E: Jeugdige en omgeving E100 Problemen op speelzaal, school of werk E101 Problematische relatie met leerkracht, werkgever of leidinggevende/problemen met hiërarchische relatie E102 Problematische relatie met medeleerlingen, collega s of groepsleden X! E103 Motivatieproblemen op school of werk (onder andere spijbelen)? E104 Van school gestuurd E105 Problemen met school-, studie- of beroepskeuze of vakkenpakket E106 Problemen met werkloosheid jeugdige E107 Problemen met speelzaal, schoolorganisatie of onderwijsstijl, arbeidsorganisatie E200 Problemen met relaties, vrienden, sociaal netwerk en vrije tijd E201 Problemen met vrijetijdsbesteding? E202 Problemen met verliefdheid/liefde en relaties X E203 Problematische relatie met leeftijdgenoten (onder andere gepest worden buiten school/werk) E204 Gebrekkig sociaal netwerk jeugdige E205 Risicovolle vriendenkring (antisociaal gedrag, gebruik middelen) X! E300 Problemen in omstandigheden jeugdige E301 Problemen met zelfstandige huisvesting jeugdige E302 Financiële problemen jeugdige? E303 Problemen van jeugdige met hulpverleners of (vertegenwoordigers van) instanties E304 Problematische maatschappelijke positie jeugdige (onder meer als gevolg van migratie) E305 Problemen jeugdige met justitiële instanties E900 verige problemen omgeving jeugdige E901 Andere problemen jeugdige en omgeving X! Make a Move 24-uurs udere Jeugd Pagina 16/16

Intake en Diagnostiek 13-18 jaar

Intake en Diagnostiek 13-18 jaar Modulebeschrijving Intake en Diagnostiek 13-18 jaar 24-uurs oudere jeugd! INDE Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering 4 1. Risico- of probleemomschrijving

Nadere informatie

Acceptatie en verwerking

Acceptatie en verwerking Modulebeschrijving Acceptatie en verwerking voor ouders en jeugdigen die (tijdelijk) geen contact met elkaar hebben Ambulante Gezinsinterventies INDEX Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep,

Nadere informatie

maak mij hier zorgen over. Actie op dit gebied moet De Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, drs. Clémence Ross-van Dorp

maak mij hier zorgen over. Actie op dit gebied moet De Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, drs. Clémence Ross-van Dorp 18-09-2008 Anticonceptie is maatwerk (ongewenste) (en andere rampen) Rik HW van Lunsen, arts-seksuoloog seksuoloog NVVS De laatste jaren stijgt het aantal ongewenste zwangerschappen, abortus en seksueel

Nadere informatie

Intake en Diagnostiek 6-13 jaar

Intake en Diagnostiek 6-13 jaar Modulebeschrijving Intake en Diagnostiek 6-13 jaar 24-uurs jongere jeugd Behandel en expertise Centrum 13-18+ INDE Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en

Nadere informatie

Crisisopvang Jongere Jeugd

Crisisopvang Jongere Jeugd Modulebeschrijving Crisisopvang Jongere Jeugd Spoedeisend INDEX Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering 4 1. Risico- of probleemomschrijving 4

Nadere informatie

Flexible Active Community Treatment- Jeugd (FACT)

Flexible Active Community Treatment- Jeugd (FACT) Modulebeschrijving Flexible Active Community Treatment- Jeugd (FACT) Ambulante Gezinsinterventies Behandel- en Expertisecentrum 0-12 jaar SAMENVATTING Doel Het doel van FACT-Jeugd is om de ontwikkeling

Nadere informatie

Meer zicht op de doelgroepen van Altra met CAP-J

Meer zicht op de doelgroepen van Altra met CAP-J Meer zicht op de doelgroepen van Altra met CAP-J Eindrapportage met aanbevelingen Marjolein Oudhof & Mariska van der Steege, Nederlands Jeugdinstituut Met medewerking van Arga Kramer, Altra Afdeling Jeugdzorg

Nadere informatie

Dagbehandeling 6 tot 13 jaar

Dagbehandeling 6 tot 13 jaar Modulebeschrijving Dagbehandeling 6 tot 13 jaar 24-uurs Jongere Jeugd INDE Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering 4 1. Risico- of probleemomschrijving

Nadere informatie

Modulebeschrijving. Ambulante Spoedhulp. Spoedeisend

Modulebeschrijving. Ambulante Spoedhulp. Spoedeisend Modulebeschrijving Ambulante Spoedhulp Spoedeisend INDE Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering 5 1. Risico- of probleemomschrijving 5 2. Doel

Nadere informatie

Modulebeschrijving. Crisisgezinsopvang. Spoedeisend

Modulebeschrijving. Crisisgezinsopvang. Spoedeisend Modulebeschrijving Crisisgezinsopvang Spoedeisend! INDEX Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering 4 1. Risico- of probleemomschrijving 4 2. Doel

Nadere informatie

Richtlijn JGZ-richtlijn Seksuele ontwikkeling

Richtlijn JGZ-richtlijn Seksuele ontwikkeling Richtlijn JGZ-richtlijn Seksuele ontwikkeling 5. Determinanten van seksuele gezondheid-aanbevelingen Om kinderen en jongeren te kunnen ondersteunen in hun seksuele ontwikkeling is het van belang om de

Nadere informatie

Kenniskring Entree van zorg

Kenniskring Entree van zorg Kenniskring Entree van zorg Aansluiting problematiek en hulp: rol van de context 12 november 2015 Het programma Psychosociale hulp voor kinderen en jongeren: welke problemen zien we waar terug? Marieke

Nadere informatie

3/13/17. Adolescente jongens met autisme over hun seksualiteit. sex is not for the majority of autistic people

3/13/17. Adolescente jongens met autisme over hun seksualiteit. sex is not for the majority of autistic people Adolescente jongens met autisme over hun seksualiteit Arnhem, 13 maart 17 Dr. Jeroen Dewinter, klinisch psycholoog AUTISME? Solo-seks Relaties en partnergerichte seksualiteit sex is not for the majority

Nadere informatie

Ambulante Zelfstandigheidstrajecten

Ambulante Zelfstandigheidstrajecten Modulebeschrijving Ambulante Zelfstandigheidstrajecten 24-uurs Oudere Jeugd INDE Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering 4 1. Risico- of probleemomschrijving

Nadere informatie

Modulebeschrijving. Ouderschapsmediation. Ambulante Gezinsinterventies

Modulebeschrijving. Ouderschapsmediation. Ambulante Gezinsinterventies Modulebeschrijving Ouderschapsmediation Ambulante Gezinsinterventies INDEX Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering 4 1. Risico- of probleemomschrijving

Nadere informatie

Girls Talk+ Ontwikkeling en evaluatie van een counselingsprogramma over relaties en seksualiteit voor meisjes met een lichte verstandelijke beperking

Girls Talk+ Ontwikkeling en evaluatie van een counselingsprogramma over relaties en seksualiteit voor meisjes met een lichte verstandelijke beperking Girls Talk+ Ontwikkeling en evaluatie van een counselingsprogramma over relaties en seksualiteit voor meisjes met een lichte verstandelijke beperking Willy van Berlo 1 Wie is wie? Ontwikkelaars: Annelies

Nadere informatie

Residentiële Zelfstandigheidstrajecten

Residentiële Zelfstandigheidstrajecten Modulebeschrijving Residentiële Zelfstandigheidstrajecten 24-uurs Oudere Jeugd INDE Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering 4 1. Risico- of probleemomschrijving

Nadere informatie

Tabel 2: Overzicht programma in middelen, doelen en leerstijlen in fase 2

Tabel 2: Overzicht programma in middelen, doelen en leerstijlen in fase 2 Bijlage Romeo Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie Romeo, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies December

Nadere informatie

(Seksueel & Lichamelijk) Grensoverschrijdend Gedrag Hoe inschatten & Reageren

(Seksueel & Lichamelijk) Grensoverschrijdend Gedrag Hoe inschatten & Reageren (Seksueel & Lichamelijk) Grensoverschrijdend Gedrag Hoe inschatten & Reageren Sam Geuens Klinisch Seksuoloog VVS Ethicus Oplossingsgericht Psychotherapeut (io) Vlaamse Vereniging voor Seksuologie SGG?

Nadere informatie

Instrument Risicotaxatie Seksueel grensoverschrijdend gedrag

Instrument Risicotaxatie Seksueel grensoverschrijdend gedrag Instrument Risicotaxatie Seksueel grensoverschrijdend gedrag Naam jeugdige: Geboortedatum: Sekse jeugdige: Man Vrouw Datum van invullen: Ingevuld door: Over dit instrument Dit instrument is een hulpmiddel

Nadere informatie

Crisisopvang Oudere Jeugd

Crisisopvang Oudere Jeugd Modulebeschrijving Crisisopvang Oudere Jeugd Spoedeisend INDEX Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering 4 1. Risico- of probleemomschrijving 4 2.

Nadere informatie

Seksueel grensoverschrijdend gedrag: wat is normaal?

Seksueel grensoverschrijdend gedrag: wat is normaal? Seksueel grensoverschrijdend gedrag: wat is normaal? Congres Seks over de grens 26 januari 2009 Lou Repetur en Kristin Janssens (MOVISIE) Inhoud 1. Wat is seksueel grensoverschrijdend gedrag? Opvattingen

Nadere informatie

Minor Jeugdhulp Specialist. Les 37: Seksueel misbruik

Minor Jeugdhulp Specialist. Les 37: Seksueel misbruik Minor Jeugdhulp Specialist Les 37: Seksueel misbruik Doelen Student heeft een beeld van het ontstaan van seksueel misbruik. Student heeft beeld in stand houdende factoren seksueel misbruik Student heeft

Nadere informatie

JIM / InVerbinding (april juni 2017)

JIM / InVerbinding (april juni 2017) JIM / InVerbinding (april 2016- juni 2017) Bo Wildschut, Lidewij Roes, Carolien Konijn Spirit, Amsterdam, januari 2018 Inleiding In deze notitie tref je een analyse aan van welke cliënten en resultaten

Nadere informatie

Seksuele gezondheid Uitdagingen voor migranten organisaties

Seksuele gezondheid Uitdagingen voor migranten organisaties Seksuele gezondheid Uitdagingen voor migranten organisaties Bijeenkomst bevordering seksuele gezondheid Noord Nederland en de rol van de zelforganisaties Drachten 15-3-2010 Bram Tuk Pharos, kennis en adviescentrum

Nadere informatie

Workshop Cultureel sensitief werken met het Vlaggensysteem

Workshop Cultureel sensitief werken met het Vlaggensysteem Slotcongres Vlaggensysteem RJ Workshop Cultureel sensitief werken met het Vlaggensysteem 6 april 2017 Aanleiding Buiten de lijnen Buiten de Lijnen: Verdieping, onderbouwing en aanvulling van het Vlaggensysteem

Nadere informatie

HULPVRAAG Doelgroepen Doelstellingen

HULPVRAAG Doelgroepen Doelstellingen Zorgmodule Fasehuis Zorgaanspraak: Zorgaanbieder: Verblijf met behandeling Entréa HULPVRAAG Doelgroepen De doelgroep bestaat uit normaal begaafde jeugdigen van 16-18 jaar, woonachtig in de regio Gelderland-Midden

Nadere informatie

Landelijke menukaart 2012 Gedragsinterventies als leerstraf

Landelijke menukaart 2012 Gedragsinterventies als leerstraf Gedragsinterventies als leerstraf Erkende gedragsinterventies als leerstraf Naam Inhoud Frequentie* Uren Respect limits Regulier 10 bijeenkomsten / 1 ouderbijeenkomst Respect limits Regulier Plus 10 bijeenkomsten

Nadere informatie

De normale seksuele ontwikkeling en zijn grenzen. Dr. Hanneke de Graaf

De normale seksuele ontwikkeling en zijn grenzen. Dr. Hanneke de Graaf De normale seksuele ontwikkeling en zijn grenzen Dr. Hanneke de Graaf Inhoud Seksueel gedrag van jongeren anno 2012 Trends Risicogroepen Wanneer over de grens? Bron: Seks onder je 25 e (2012) Online vragenlijst

Nadere informatie

B&B + Ik hou van mij Jongens Be A Man! Kennisoverdracht Jongeren weten wanneer seksueel gedrag V V V V grensoverschrijdend is en wanneer niet.

B&B + Ik hou van mij Jongens Be A Man! Kennisoverdracht Jongeren weten wanneer seksueel gedrag V V V V grensoverschrijdend is en wanneer niet. Checklist VIMP4Youth Aan de slag met preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag onder jongeren: welke interventie is geschikt? In deze checklist zijn drie interventies opgenomen: de theatervoorstelling

Nadere informatie

Criminele meisjes: Specifieke zorg en aandacht of niet?

Criminele meisjes: Specifieke zorg en aandacht of niet? Stijging criminaliteit meisjes Criminele meisjes: Specifieke zorg en aandacht of niet? Anne-Marie Slotboom Vrije Universiteit Amsterdam 1 BRISBANE 2010 - Steeds meer jonge meisjes tussen tien en veertien

Nadere informatie

Doelgroepenanalyse Rubicon Jeugdzorg. Een analyse van de huidige cliënten binnen het cluster Verblijf

Doelgroepenanalyse Rubicon Jeugdzorg. Een analyse van de huidige cliënten binnen het cluster Verblijf Doelgroepenanalyse Rubicon Jeugdzorg Een analyse van de huidige cliënten binnen het cluster Verblijf 2012 Nederlands Jeugdinstituut Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt

Nadere informatie

ALGEMENE INFORMATIE. Specialistisch hulpaanbod voor meiden

ALGEMENE INFORMATIE. Specialistisch hulpaanbod voor meiden ALGEMENE INFORMATIE Specialistisch hulpaanbod voor meiden Meiden gaan op een andere manier met hun problemen om dan jongens. Wij hebben gemerkt dat meidenhulpverlening een andere, specialistische aanpak

Nadere informatie

Keuzekaart Loverboyspreventie Zwolle 2015

Keuzekaart Loverboyspreventie Zwolle 2015 Keuzekaart Loverboyspreventie Zwolle 2015 Overzicht van preventieactiviteiten op het gebied van loverboyproblematiek, weerbaarheid en seksueel grensoverschrijdend gedrag Samen werken aan gezondheid Voorwoord

Nadere informatie

Behoefte aan begeleiding vanwege een lichamelijke beperking.

Behoefte aan begeleiding vanwege een lichamelijke beperking. Bijlage 4 Ondersteuningsprofielen Jeugd (vooralsnog concept) Sociaal Domein Fryslân Profiel 1 Behoefte aan het verbeteren van psychosociaal functioneren jeugdige en verbeteren van gezinscommunicatie. Profiel

Nadere informatie

Onderlegger Licht Diagnostisch Instrument tbv bepaling van het gezinsprofiel. 1. Psychische en/of psychiatrische problemen van de ouder(s)

Onderlegger Licht Diagnostisch Instrument tbv bepaling van het gezinsprofiel. 1. Psychische en/of psychiatrische problemen van de ouder(s) A. Ouderfactoren: gegeven het feit dat de interventies van de gezinscoach en de nazorgwerker gericht zijn op gedragsverandering van de gezinsleden, is het zinvol om de factoren te herkennen die (mede)

Nadere informatie

Modulebeschrijving. Jeugdcoach. 24-uurs oudere jeugd

Modulebeschrijving. Jeugdcoach. 24-uurs oudere jeugd Modulebeschrijving Jeugdcoach 24-uurs oudere jeugd INDE Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering 5 1. Risico- of probleemomschrijving 5 2. Doel

Nadere informatie

Nationaal Actieplan. Soa, hiv en seksuele gezondheid. Doelstellingen

Nationaal Actieplan. Soa, hiv en seksuele gezondheid. Doelstellingen Nationaal Actieplan Soa, hiv en seksuele gezondheid Doelstellingen Pijlers actieplan Seksuele vorming Preventie opsporing en behandeling van soa Preventie opsporing en behandeling van hiv Preventie van

Nadere informatie

Achtergronden en aanpak jeugdige zedendelinquenten

Achtergronden en aanpak jeugdige zedendelinquenten Achtergronden en aanpak jeugdige zedendelinquenten specifiek belicht: de aanpak in het kader van een leerstraf Rutgers Nisso Groep Marianne Jonker unitmanager afdeling jeugd- en zedenprojecten Odette Arts

Nadere informatie

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Inhoudsopgave Overeenkomst meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 2 Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 3 Toelichting meldcode huiselijk

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit Menukaart Gezonde basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema

Nadere informatie

Ouder-Kind Interactie Bewegingsspel (OKI-B)

Ouder-Kind Interactie Bewegingsspel (OKI-B) Modulebeschrijving Ouder-Kind Interactie Bewegingsspel (OKI-B) Behandel- en Expertisecentrum 0-7 jaar 1 1 In ontwikkeling INDEX Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak,

Nadere informatie

Seksuele vorming en seksuele ontwikkeling van kinderen. Marianne Cense (Rutgers WPF) & Jos Poelman (Soa Aids Nederland)

Seksuele vorming en seksuele ontwikkeling van kinderen. Marianne Cense (Rutgers WPF) & Jos Poelman (Soa Aids Nederland) Seksuele vorming en seksuele ontwikkeling van kinderen Marianne Cense (Rutgers WPF) & Jos Poelman (Soa Aids Nederland) Programma 1. Seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren 2. Criteria om normaal

Nadere informatie

Presentatie: Over de grens

Presentatie: Over de grens Presentatie: Over de grens Doel en focus WE CAN YOUNG-campagne Vergroten van seksuele en relationele weerbaarheid van jongeren. Respect hebben voor grenzen van jezelf en die van anderen Vormen van seksueel

Nadere informatie

Ondersteuningsprofielen

Ondersteuningsprofielen Ondersteuningsprofielen Bijlage bij inkoopdocumenten segment B en C In het kader van de inkoop specialistische jeugdhulp 2017 Jeugdregio s Amsterdam-Amstelland en Zaanstreek-Waterland Versie Publicatie

Nadere informatie

Bijlage 9 Intakeverslag Integrale Vroeghulp

Bijlage 9 Intakeverslag Integrale Vroeghulp Bijlage 9 Intakeverslag Integrale Vroeghulp Verslag Integrale Vroeghulp Naam jeugdige: Geboortedatum: BSN nummer: Naam ouders/opvoeders: Adres: Telefoonnummer: Email: Naam trajectbegeleider: Cliëntnummer

Nadere informatie

MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDER MISHANDELING BEELDENBOX BEELDEND JEUGDHULP VERLENEN

MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDER MISHANDELING BEELDENBOX BEELDEND JEUGDHULP VERLENEN MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDER MISHANDELING BEELDENBOX BEELDEND JEUGDHULP VERLENEN Inleiding Iedere aangemelde cliënt wordt binnen de verwijsindex ingebracht. Dit is een wettelijk opgelegde verplichting,

Nadere informatie

Logopedie Oudercursus Hanen

Logopedie Oudercursus Hanen Modulebeschrijving Logopedie Oudercursus Hanen Behandel- en Expertisecentrum 0-7 jaar 1 1 In ontwikkeling! INDEX Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering

Nadere informatie

Seksueel grensoverschrijdend gedrag en de relatie met: Ontwikkelingsstoornissen bij jongeren

Seksueel grensoverschrijdend gedrag en de relatie met: Ontwikkelingsstoornissen bij jongeren Seksueel grensoverschrijdend gedrag en de relatie met: Ontwikkelingsstoornissen bij jongeren Een sociale of louter seksuele problematiek? Dr. Sanneke Wilson Forensisch Psychiater I.T.E.R 20 jaar 31.01.2019

Nadere informatie

Seksueel geweld binnen en buiten Nederland

Seksueel geweld binnen en buiten Nederland Seksueel geweld binnen en buiten Nederland Wat weten we over prevalentie en preventie? Willy van Berlo 29 november 2013 Onderzoek seksuele gezondheid in NL 2012 On-line vragenlijst Representatieve steekproef

Nadere informatie

SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG in en om de school. Oka Storms Ben Serkei

SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG in en om de school. Oka Storms Ben Serkei SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG in en om de school Oka Storms Ben Serkei Wat gaan we doen? * Achtergronden seksualiteit * Invloed beeldcultuur en gevolgen * Oefening Wat is grensoverschrijdend? * Seksueel

Nadere informatie

Modulebeschrijving. Ouder-kind Groep. Behandel- en Expertisecentrum 0-7 jaar 1. 1 In ontwikkeling

Modulebeschrijving. Ouder-kind Groep. Behandel- en Expertisecentrum 0-7 jaar 1. 1 In ontwikkeling Modulebeschrijving Ouder-kind Groep Behandel- en Expertisecentrum 0-7 jaar 1 1 In ontwikkeling INDE Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering 5 1.

Nadere informatie

5 juni 2012 ONDERZOEK BEPERKT WEERBAAR

5 juni 2012 ONDERZOEK BEPERKT WEERBAAR 5 juni 2012 ONDERZOEK BEPERKT WEERBAAR HET ONDERZOEK In opdracht van het ministerie van volksgezondheid, welzijn en sport Uitgevoerd door onderzoekers van Rutgers WPF en Movisie Hoofdvragen Hoe vaak komt

Nadere informatie

ABC - Ambulant Behandelcentrum

ABC - Ambulant Behandelcentrum ABC - Ambulant Behandelcentrum Als het thuis en/of op school dreigt vast te lopen Informatie voor verwijzers Kom verder! www.ln5.nl Vergroten van sociale competenties. Vergroten zelfbeeld/zelfvertrouwen.

Nadere informatie

Training Omgaan met Agressie en Geweld

Training Omgaan met Agressie en Geweld Training Omgaan met Agressie en Geweld 2011 Inleiding In veel beroepen worden werknemers geconfronteerd met grensoverschrijdend gedrag, waaronder agressie. Agressie wordt door medewerkers over het algemeen

Nadere informatie

Hoe reageer je als leerlingbegeleider en zorgcoördinator op seksueel (grensoverschrijdend) gedrag? Nico van Oosten Senior adviseur

Hoe reageer je als leerlingbegeleider en zorgcoördinator op seksueel (grensoverschrijdend) gedrag? Nico van Oosten Senior adviseur Hoe reageer je als leerlingbegeleider en zorgcoördinator op seksueel (grensoverschrijdend) gedrag? Nico van Oosten Senior adviseur Programma 1. Quiz 2. Wat komt er bij ons voor? 3. Wat doet het met medewerkers?

Nadere informatie

- coördinator doorstart Eindhoven - consulent Humanitas district Zuid

- coördinator doorstart Eindhoven - consulent Humanitas district Zuid Lucie Nijskens Wim Rasker - coördinator doorstart Eindhoven - consulent Humanitas district Zuid Wat is doorstart? Preventief programma gericht op opvoedings- en gezinsondersteuning voor gezinnen met schoolgaande

Nadere informatie

Bijlage 1: Vlaggensysteem. Vlaggensysteem (Movisie, 2010)

Bijlage 1: Vlaggensysteem. Vlaggensysteem (Movisie, 2010) Bijlage 1: Vlaggensysteem Vlaggensysteem (Movisie, 2010) Het Vlaggensysteem helpt je om seksueel gedrag juist te beoordelen en er gepast op te reageren. Het is een systeem dat zes criteria onderscheidt

Nadere informatie

Programma workshop seksuele opvoeding: Daar praat je toch niet over met je kinderen?

Programma workshop seksuele opvoeding: Daar praat je toch niet over met je kinderen? Programma workshop seksuele opvoeding: Daar praat je toch niet over met je kinderen? Korte kennismaking Wat dragen ouders bij? Presentatie Stelling Presentatie Opdracht Voorbeeld opzet cursus en afsluiting

Nadere informatie

Een ontdekkingstocht. symposium interventies in het onderwijs, Lennie Staats

Een ontdekkingstocht. symposium interventies in het onderwijs, Lennie Staats Een ontdekkingstocht symposium interventies in het onderwijs, Een goede begeleiding, kennisoverdracht en het leren van vaardigheden op school kan er toe bijdragen dat kinderen een posi6ef zel9eeld en adequate

Nadere informatie

Seksuele dienstverlening voor mensen met een bijzondere kwetsbaarheid

Seksuele dienstverlening voor mensen met een bijzondere kwetsbaarheid Seksuele dienstverlening voor mensen met een bijzondere kwetsbaarheid Vanuit het taboe naar volwaardige zorg Aditi vzw Miek Scheepers 21 februari 2019 Centrum voor advies, informatie en ondersteuning (sinds

Nadere informatie

VLAGGENSYSTEEM, WAAR LIGT DE GRENS?

VLAGGENSYSTEEM, WAAR LIGT DE GRENS? VLAGGENSYSTEEM, WAAR LIGT DE GRENS? Expertisepunt Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag Welmoed Visser-Korevaar Orthopedagoog/seksuoloog NVVS i.o. Het vlaggensysteem. Praten met kinderen en jongeren over

Nadere informatie

Buiten de Lijnen. Sensoa Vlaggensysteem voor kinderen en jongeren met bijzondere behoeften

Buiten de Lijnen. Sensoa Vlaggensysteem voor kinderen en jongeren met bijzondere behoeften Buiten de Lijnen Sensoa Vlaggensysteem voor kinderen en jongeren met bijzondere behoeften Buiten de Lijnen: verdieping, onderbouwing en aanvulling van het vlaggensysteem Verdieping: + Hoe werk je met het

Nadere informatie

(Dag) Behandeling (licht) verstandelijk beperkten

(Dag) Behandeling (licht) verstandelijk beperkten (Dag) Behandeling (licht) verstandelijk beperkten Omschrijving voorzieningen Ons kenmerk: Datum: Oktober 2015 Contactpersoon: Contractbeheer E-mail: contractbeheer@regiogenv.nl INHOUD 1 34118 Behandeling

Nadere informatie

Modulebeschrijving. Speltherapie

Modulebeschrijving. Speltherapie Modulebeschrijving Speltherapie INDE Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering 5 1. Risico- of probleemomschrijving 5 2. Doel van de module 5 3.

Nadere informatie

Zwanger door seksueel misbruik. Stichting Ambulante Fiom 26 januari 2009

Zwanger door seksueel misbruik. Stichting Ambulante Fiom 26 januari 2009 Zwanger door seksueel misbruik Stichting Ambulante Fiom 26 januari 2009 DOEL WORKSHOP Hulpverleners handvatten bieden voor het signaleren en bespreekbaar maken van zwanger door seksueel misbruik zodat

Nadere informatie

Praten over seksualiteit in de huisartsenpraktijk

Praten over seksualiteit in de huisartsenpraktijk Praten over seksualiteit in de huisartsenpraktijk Sensoa & Domus Medica i.s.m. Vlaamse Vereniging voor Seksuologie UA Vaardighedenteam OCMW Antwerpen VUB huisartsenopleiding Dr Karen Smets en Ruth Borms

Nadere informatie

INHOUDSTAFEL I ONTWIKKELEN: EEN LEVENSLANG PROCES 19. Voorwoord 13. Pictogrammen 14. Doelstellingen 15

INHOUDSTAFEL I ONTWIKKELEN: EEN LEVENSLANG PROCES 19. Voorwoord 13. Pictogrammen 14. Doelstellingen 15 INHOUDSTAFEL Voorwoord 13 Pictogrammen 14 Doelstellingen 15 I ONTWIKKELEN: EEN LEVENSLANG PROCES 19 A Wat is ontwikkeling? 21 1 Definitie en kenmerken 21 1.1 Definitie 21 1.2 Algemene kenmerken van ontwikkeling

Nadere informatie

1 Triage aan de voordeur op basis van de binnengekomen melding

1 Triage aan de voordeur op basis van de binnengekomen melding TRIAGE-INSTRUMENT VEILIG THUIS 0.6 - WERKDOCUMENT (voor de instructie zie de handleiding van het triage-instrument) 1 Triage aan de voordeur op basis van de binnengekomen melding Beschrijf de zorg die

Nadere informatie

Mentale kracht in de Forensische Psychiatrie

Mentale kracht in de Forensische Psychiatrie Mentale Mentale kracht in de Forensische Psychiatrie LFPZ,Zeeland, 11 juni 2009 Jan Auke Walburg Principes van positieve psychologie Bestudering positieve subjectieve ervaringen en constructieve cognities.

Nadere informatie

Persoonlijk Plan Aandachtspunten omgangsvormen, verzorging, lichaamsbeleving, weerbaarheid relaties en seksualiteit

Persoonlijk Plan Aandachtspunten omgangsvormen, verzorging, lichaamsbeleving, weerbaarheid relaties en seksualiteit Persoonlijk Plan Aandachtspunten omgangsvormen, verzorging, lichaamsbeleving, weerbaarheid relaties en seksualiteit Het is belangrijk dat de begeleiding rond omgangsvormen, weerbaarheid en seksualiteit

Nadere informatie

Handreiking Seksualiteit

Handreiking Seksualiteit Handreiking Seksualiteit Mannelijke seksualiteit speelt een centrale rol in belangrijke maatschappelijke vraagstukken rondom seksualisering, pornoficatie, en grensoverschrijdend gedrag. Emancipatiebeleid

Nadere informatie

Probleemgedrag beter duiden en behandelen. Aanvullende diagnostiek en specialistische behandeling

Probleemgedrag beter duiden en behandelen. Aanvullende diagnostiek en specialistische behandeling Probleemgedrag beter duiden en behandelen. Aanvullende diagnostiek en specialistische behandeling Oorzaken achter complexe problematiek achterhalen. Aanvullende diagnostiek en specialistische behandeling

Nadere informatie

Strategieën om te werken aan effectieve jeugdzorg

Strategieën om te werken aan effectieve jeugdzorg Strategieën om te werken aan effectieve jeugdzorg Evidence based practice 1. Invoeren bewezen effectieve interventies; 2. Wetenschappelijk onderzoeken veelbelovende eigen interventies; 3. Consolideren

Nadere informatie

Trajecthuis De Vonder

Trajecthuis De Vonder Modulebeschrijving Trajecthuis De Vonder 24-uurs oudere jeugd Vonder in het Beekbergerwoud Een vonder (ook: vondel of vlonder) is een smalle brug, vaak niet meer dan een of twee planken breed of een balk.

Nadere informatie

Aveleijn ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking of een lage sociale redzaamheid. Leven vol betekenis

Aveleijn ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking of een lage sociale redzaamheid. Leven vol betekenis Aveleijn ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking of een lage sociale redzaamheid. Leven vol betekenis We gaan uit van eigen kracht, eigen keuzes en eigen mogelijkheden. 02 Aveleijn Inhoud Missie

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 134 Nederlandse samenvatting De inleiding van dit proefschrift beschrijft de noodzaak onderzoek te verrichten naar interpersoonlijk trauma en de gevolgen daarvan bij jongeren in

Nadere informatie

SOVA /AR op Maat Presentatie

SOVA /AR op Maat Presentatie SOVA /AR op Maat Presentatie Doelgroep Sociale Vaardigheden op Maat Jongens en meisjes in de leeftijd van 15-21 jaar Jongeren met probleemgedrag dat o.a. voortkomt uit onvermogen tot zelfstandig en adequaat

Nadere informatie

Slotcongres. Vlaggensysteem RJ

Slotcongres. Vlaggensysteem RJ Slotcongres Vlaggensysteem RJ Workshop Buiten de Lijnen s-hertogenbosch, Avans Hogeschool, 6 april 2017 Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door gelden van Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek

Nadere informatie

Bijlage 2: Ketenaanpak Qpido

Bijlage 2: Ketenaanpak Qpido Bijlage Julia Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie Julia, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies December

Nadere informatie

RAAK-Pro project: Gezond seksueel gedrag in de residentiële jeugdzorg. Vlaggensysteem RJ

RAAK-Pro project: Gezond seksueel gedrag in de residentiële jeugdzorg. Vlaggensysteem RJ RAAK-Pro project: Gezond seksueel gedrag in de residentiële jeugdzorg Vlaggensysteem RJ Een gezamenlijk project van Avans, MOVISIE, Rutgers, TNO en Accare. Gezond seksueel gedrag in de residentiële jeugdzorg

Nadere informatie

Je vader en/of moeder verslaafd? Transgenerationele overdracht van verslaving

Je vader en/of moeder verslaafd? Transgenerationele overdracht van verslaving Je vader en/of moeder verslaafd? Transgenerationele overdracht van verslaving Drs. Margreet van der Meer Hoofd Kwaliteit Innovatie Centrum VNN Lectoraat Verslavingskunde Hanzehogeschool Je vader en/of

Nadere informatie

MEE Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking.

MEE Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking. MEE Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Voor verwijzers Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Veel

Nadere informatie

Je Lijf, Je Lief! Lesprogramma voor het praktijkonderwijs over wensen en grenzen in relaties en seks. Rutgers: Iris Coehoorn & Sanne Veldhuis-Nikkelen

Je Lijf, Je Lief! Lesprogramma voor het praktijkonderwijs over wensen en grenzen in relaties en seks. Rutgers: Iris Coehoorn & Sanne Veldhuis-Nikkelen Je Lijf, Je Lief! Lesprogramma voor het praktijkonderwijs over wensen en grenzen in relaties en seks Rutgers: Iris Coehoorn & Sanne Veldhuis-Nikkelen GGD Amsterdam: Anne Ausema Welkom! Doel Inzicht geven

Nadere informatie

Psychisch of Psychiatrie? 12-06-2012

Psychisch of Psychiatrie? 12-06-2012 Wat is een psychische stoornis? Een psychische stoornis is een patroon van denken, voelen en gedrag dat binnen de geldende cultuur ongebruikelijk is. Het patroon veroorzaakt last bij de persoon zelf en/of

Nadere informatie

De baas over antisociaal en agressief gedrag. SNAP (Stop Nu Ander Plan)

De baas over antisociaal en agressief gedrag. SNAP (Stop Nu Ander Plan) De baas over antisociaal en agressief gedrag. SNAP (Stop Nu Ander Plan) Kinderen op het goede pad houden. SNAP - Stop Nu Ander Plan SNAP (Stop Nu Ander Plan) is een gezinsgericht behandelprogramma voor

Nadere informatie

MEE Utrecht, Gooi & Vecht. Autisme Spectrum Stoornis (ASS)

MEE Utrecht, Gooi & Vecht. Autisme Spectrum Stoornis (ASS) MEE Utrecht, Gooi & Vecht Autisme Spectrum Stoornis (ASS) Prikkelverwerkingsproblemen De wereld in losse deeltjes Problemen met plannen en organiseren Moeite om zich in te leven in een ander Geef ze de

Nadere informatie

Zorgmodule Begeleid Wonen

Zorgmodule Begeleid Wonen Zorgmodule Begeleid Wonen Zorgaanspraak: Zorgaanbieder: Jeugdhulp Thuis Individueel Entréa HULPVRAAG Doelgroepen. De doelgroep bestaat uit normaal begaafde jeugdigen van 16-23 jaar, woonachtig in de regio

Nadere informatie

VEILIG SEKSUEEL OPGROEIEN

VEILIG SEKSUEEL OPGROEIEN "Ik vind het fijn dat ik altijd alles met mijn hulpverlener kan bespreken en alles kan vragen, zonder dat zij daar een oordeel over heeft." (Sophie, 17 jaar) "Dankzij Qpido is mijn zoon sterker geworden

Nadere informatie

Fouten durven maken is jezelf toestaan om te leren Lou Repetur, expert SGG MOVISIE

Fouten durven maken is jezelf toestaan om te leren Lou Repetur, expert SGG MOVISIE Fouten durven maken is jezelf toestaan om te leren Lou Repetur, expert SGG MOVISIE 5/15/2013 Oh Oh Cherso, houdini, rodeo, plork Pijpwedstrijd op jongerenparty in Zaandam Profiel op homo chatsite Seksualisering,

Nadere informatie

Hulpverlening Lijn5. Kom verder! www.ln5.nl LVB - ZORG PROVINCIE NOORD-HOLLAND

Hulpverlening Lijn5. Kom verder! www.ln5.nl LVB - ZORG PROVINCIE NOORD-HOLLAND Hulpverlening Lijn5 LVB - ZORG PROVINCIE NOORD-HOLLAND Informatie voor ouders en verzorgers van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblemen Kom verder! www.ln5.nl standelijke

Nadere informatie

WORKSHOP LANDELIJKE STUDIEDAG: IS HET ONDERWIJS TOE AAN SEKS? 28 januari 2016 Instituut voor Sociale Opleidingen

WORKSHOP LANDELIJKE STUDIEDAG: IS HET ONDERWIJS TOE AAN SEKS? 28 januari 2016 Instituut voor Sociale Opleidingen WORKSHOP LANDELIJKE STUDIEDAG: IS HET ONDERWIJS TOE AAN SEKS? 28 januari 2016 Instituut voor Sociale Opleidingen ONDERWERPEN Waarom willen we hier eigenlijk les over geven? Onze didactische uitgangspunten.

Nadere informatie

Literatuur 145. Het Nederlands Jeugdinstituut: kennis over jeugd en opvoeding 173

Literatuur 145. Het Nederlands Jeugdinstituut: kennis over jeugd en opvoeding 173 Inhoud Inleiding 7 Deel 1: Theorie 1. Kindermishandeling in het kort 13 1.1 Inleiding 13 1.2 Aard en omvang 13 1.3 Het ontstaan van mishandeling en verwaarlozing 18 1.4 Gevolgen van kindermishandeling

Nadere informatie

Advanced Therapy. Jeugd- en opvoedhulp. Ibtisam Rizkallah Charlotte Stoop

Advanced Therapy. Jeugd- en opvoedhulp. Ibtisam Rizkallah Charlotte Stoop Advanced Therapy Jeugd- en opvoedhulp Ibtisam Rizkallah Charlotte Stoop 06-44464540 026-3891964 info@advancedtherapy.nl Inhoud Jeugd en Opvoedhulp... 2 A. Hulp aan kinderen en jeugdigen... 2 B. Hulp aan

Nadere informatie

Aanbod Horizon Jeugdzorg

Aanbod Horizon Jeugdzorg Rijnhove Alphen aan den Rijn 4 t/m 12 jaar en 12 t/m 18 jaar Aanbod Horizon Jeugdzorg Bergse Bos Hestia Oostvoorne Midgaard Den Haag JeugdzorgPlus Prisma en JeugdzorgPlus onder de 12 jaar Pleegzorg in

Nadere informatie

Opleiding ouderbegeleiding

Opleiding ouderbegeleiding Opleiding ouderbegeleiding me nse nkennis vanuit een visie op ouderschap in ontwikkeling Als je krachtgericht werken met het netwerk rond het kind wilt invullen, dan zit hier alles in. Vanuit een betere

Nadere informatie

Aanbod trainingen en scholingen voor beroepskrachten die met kinderen en ouders werken

Aanbod trainingen en scholingen voor beroepskrachten die met kinderen en ouders werken Aanbod Aanbod trainingen en scholingen voor beroepskrachten die met kinderen en ouders werken Veilig Thuis Friesland heeft een breed aanbod van trainingen ontwikkeld voor beroepskrachten in de provincie

Nadere informatie