Ruimtelijk Veiligheidsrapport

Transcriptie

1 Regionaal bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal Opdrachtgever : juli 2007 Vlaamse Overheid Departement RWO Afdeling Ruimtelijke Planning Phoenixgebouw Koning Albert II-laan 19 bus 11 B-1210 Brussel

2 Bedrijventerrein Antwerpen - Kanaal INHOUDSTAFEL AFKORTINGENLIJST NIET TECHNISCHE SAMENVATTING 0. RAPPORTGEGEVENS ADMINISTRATIEVE GEGEVENS DOELSTELLING STRUCTUUR VAN HET RAPPORT ALGEMEEN DEEL INLEIDING ALGEMENE DOELSTELLINGEN EN VERANTWOORDING VAN HET PROJECT RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN VLAANDEREN NADERE UITWERKING ECONOMISCH NETWERK ALBERTKANAAL PROJECTBESCHRIJVING TYPERING BEDRIJVIGHEID MOTIEVEN OPMAAK BESCHRIJVING EN VERGELIJKING ALTERNATIEVEN RISICO S ZWARE ONGEVALLEN INLEIDING METHODIEKEN INLEIDING TOT EXTERNE VEILIGHEID Mensrisico s TOEPASSING IN EEN RUIMTELIJK VEILIGHEIDSRAPPORT INLEIDING METHODIEK Zoneringsmethodiek BESCHRIJVING STUDIEGEBIED AFBAKENING EN SITUERING SITUERING OP HET GEWESTPLAN GEVOELIGE OMGEVINGSOBJECTEN Bewoning Kwetsbare locaties Milieurelevante aspecten SGS Belgium NV juli 2007 Inhoud/ pagina 1 Projectnummer :

3 Bedrijventerrein Antwerpen - Kanaal EXTERNE GEVARENBRONNEN Lijnbronnen Puntbronnen EVALUATIE SEVESO-BEDRIJVEN OP DE GEPLANDE BEDRIJVENTERREINEN IDENTIFICATIE GEPLANDE BEDRIJVENTERREINEN SEVESO-ACTIVITEITEN OP ANTWERPEN-KANAAL MENSRISICO S Inleiding Evaluatie zonering bedrijventerreinen EVALUATIE GEPLANDE ONTWIKKELINGEN ROND SEVESO-BEDRIJVEN Identificatie en analyse van bestaande Seveso-activiteiten SEVESO-ACTIVITEITEN OP ANTWERPEN-KANAAL DOMINO-EFFECTEN Inleiding Criteria voor afbakening Domino-effecten puntbronnen Domino-effecten lijnbronnen Besluit en aanbevelingen MILIEURISICO S Aanwezigheid van erkende natuurreservaten, Ramsar-, vogel- en habitatrichtlijngebieden; Aanwezigheid van oppervlaktewater Besluit en aanbevelingen LEEMTEN IN DE KENNIS ALGEMEEN BESLUIT INLEIDING SAMENVATTING EN BESLUIT SAMENVATTING Directe mensrisico s Indirecte mensrisico s Domino-effecten Milieurisico s ALGEMEEN BESLUIT... 3 BIJLAGEN SGS Belgium NV juli 2007 Inhoud/ pagina 2 Projectnummer :

4 Bedrijventerrein Antwerpen - Kanaal Figuren Figuur 2.1: criteria voor het groepsrisico 4 Figuur 2.2 : schematische voorstelling van evaluatiemethodiek 7 Figuur 2.3 : domino-effecten puntbronnen 30 Figuur 2.4 : Domino-effecten bedrijventerrein 31 Tabellen Tabel 2.1: criteria voor het plaatsgebonden risico 2 Tabel 2.2: Bevolkingsgegevens. 10 Tabel 2.3: Publiek bezochte gebouwen en gebieden 13 Tabel 2.4: Bevolkingsgegevens van kwetsbare locaties binnen het studiegebied 14 Tabel 2.5 : overzicht relevante pijpleidingen 20 Tabel 2.6: Scheidingsafstanden Indugas 26 Tabel 2.7: Faaldata uit het Handboek Kanscijfers 34 Tabel 2.8 : berekende grenswaarden wegtransport mbt domino-effecten 39 Tabel 2.9 : berekende grenswaarden scheepstransport mbt domino-effecten 41 Tabel 2.10 : overzicht relevante pijpleidingen 41 Tabel 2.11 : faalkansen voor ondergrondse pijpleidingen volgens het Handboek Kanscijfers (2004) 42 Tabel 2.12: Evaluatie van de faalkansverhoging voor toekomstige Seveso-installaties 44 SGS Belgium NV juli 2007 Inhoud/ pagina 3 Projectnummer :

5 AFKORTINGENLIJST ADR BLEVE BPA EEG ENA IRC LNE LPG NATO QRA OVR RSV RUP RVR RWO SWA-VR TNT VCE ZNA Accord Européen relative au Transport International des Marchandises Dangereuses par Route Boiling Liquid Expanding Vapour Explosion Bijzonder Plan van Aanleg Europese Economische Gemeenschap Economisch Netwerk Albertkanaal IsoRisico Contouren Departement Leefmilieu Natuur en Energie Liquified Petroleum Gas North Atlantic Treaty Organisation Kwantitatieve Risico Analyse Omgevingsveiligheidsrapport Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen Ruimtelijk UitvoeringsPlan Ruimtelijk VeiligheidsRapport Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed Veiligheidsrapport in het kader van het Samenwerkingsakkoord trinitrotolueen Vapour Cloud Explosion Ziekenhuis Netwerk Antwerpen

6 NIET-TECHNISCHE SAMENVATTING Ruimtelijk Veiligheidsrapport Antwerpen-Kanaal Economisch Netwerk Albertkanaal Opdrachtgever : juli 2007 Vlaamse Overheid Departement RWO Afdeling Ruimtelijke Planning Phoenixgebouw Koning Albert II-laan 19 bus 11 B-1210 Brussel

7 AFKORTINGENLIJST NIET-TECHNISCHE SAMENVATTING INLEIDING BESCHRIJVING UIT TE VOEREN PROJECT BESCHRIJVING VAN HET STUDIEGEBIED SITUERING POPULATIE MILIEU-RELEVANTE ASPECTEN EXTERNE GEVARENBRONNEN DEELONDERZOEKEN EXTERNE VEILIGHEID IN HET RVR ONTWIKKELINGEN VAN SEVESO-ACTIVITEITEN OP ANTWERPEN-KANAAL DIRECTE MENSRISICO S ZONERINGSMETHODIEK M.B.T. SEVESO-ACTIVITEITEN MOGELIJKHEID TOT DOMINO-EFFECTEN ONTWIKKELINGEN VAN SEVESO-ACTIVITEITEN OP ANTWERPEN-KANAAL MILIEURISICO S RESULTATEN DEELONDERZOEKEN ONTWIKKELINGEN VAN SEVESO-ACTIVITEITEN OP ANTWERPEN-KANAAL DIRECTE MENSRISICO S MOGELIJKHEID TOT DOMINO-EFFECT ONTWIKKELINGEN VAN SEVESO-ACTIVITEITEN OP ANTWERPEN-KANAAL MILIEURISICO S BEOORDELING EN BESLUIT ALGEMEEN AANDACHTSPUNTEN BIJLAGE 1 : OVERZICHTSKAART... 15

8 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal 1. INLEIDING In uitvoering van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen 1 werd in september 2001 het planningsproces Nadere uitwerking van het Economisch Netwerk Albertkanaal (ENA) opgestart. Dit proces werd afgerond in september In dit proces werd voor het ganse gebied gewerkt aan een concrete en geïntegreerde visie op de ruimtelijk-economische ontwikkeling en aan de wijze waarop netwerkvorming gestimuleerd kan worden. In functie hiervan werden plaats en rol aangeduid van nieuwe en bestaande bedrijventerreinen. In het totaal zijn er 13 bijkomende bedrijventerreinen al dan niet in samenhang met herstructurering van een bestaand terrein, geïdentificeerd. Naar aanleiding van een beslissing, genomen door de Vlaamse regering, over de nadere uitwerking van het ENA is de afdeling Ruimtelijke Planning van het departement Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Ontroerend Erfgoed (RWO) van de Vlaamse Overheid gestart met de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP s). Een bijkomende actie, voortvloeiend uit de beslissing van de Vlaamse regering betreft de opmaak van een Ruimtelijk veiligheidsrapport (RVR) voor het gehele projectgebied. Het Vlaams Gewest heeft het initiatief genomen om een aanvang te maken met het opstellen van een Ruimtelijk Veiligheidsrapport (RVR) in het kader van het ontwerp gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor regionaal bedrijventerrein met watergebonden karakter Antwerpen - Kanaal. in het kader van de verschillende RUP-procedures met betrekking tot de bestemming van de individuele bedrijventerreinen moet per bedrijventerrein een RVR opgemaakt worden. In onderhavig rapport wordt het bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal geëvalueerd vanuit het oogpunt externe veiligheid. Er is voor dit gebied geen GRUP beschikbaar. Het bedrijventerrein is bestemd voor regionale bedrijven met watergebonden karakter. In het bijzonder komen volgende elementen in deze evaluatie aanbod: Inventarisatie en bespreking van de relevante objecten gesitueerd binnen het projectgebied en omgeving (studiegebied); Bepaling en evaluatie van het bestaande risicobeeld en de mogelijkheid tot inplanting van toekomstige Seveso-bedrijven in het projectgebied; Aanbevelingen met betrekking tot externe veiligheid; Samenvatting en algemene evaluatie van de externe veiligheid. 1 Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) is een wetenschappelijk onderbouwde visie over hoe Vlaanderen moet omgaan met de schaarse ruimte om een zo groot mogelijke ruimtelijke kwaliteit te krijgen SGS Belgium NV juli 2007 NTS / pagina 1 Projectnummer :

9 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal 2. BESCHRIJVING UIT TE VOEREN PROJECT Het bedrijventerrein heeft als rol binnen het ENA de ontwikkeling van watergebonden bedrijvigheid in een grootstedelijke omgeving op te vangen. Het gebied functioneert als natte toegang tot het ENA vanuit de Haven van Antwerpen als Poort van Vlaams niveau. Het bedrijventerrein Antwerpen-kanaal is historisch vergroeid in het stedelijk weefsel en heeft nood aan revitalisatie. Bepaalde delen in de bedrijvenstrip kunnen in aanmerking komen voor een meer stedelijke of multifunctionele ontwikkeling. De herstructurering ten gevolge van de verbreding vormt een aanknoping om in het bijzonder watergebonden bedrijvigheid aan te trekken en de ontsluiting van het gebied te optimaliseren. De volgende types van terreinen zouden, geredeneerd vanuit vestigingseisen van de bedrijven en rekening houdend met het goederenvervoer, in aanmerking kunnen komen voor de belangrijkste sectoren vertegenwoordigd in het ENA project: Gemengd terrein nabij overslagterminal; Vooral geschikt voor bedrijven met containers en internationale distributie, bijvoorbeeld elektronica, voedings- en genotmiddelen en transport en logistiek. Industrieterrein met multimodale ontsluiting; Vooral geschikt voor bedrijven met bulkgoederen, bijvoorbeeld uit de chemie, bouwmaterialen en afval en recycling. Dit zullen vooral terreinen zijn met kade direct aan het Albertkanaal. Weggeörienteerd terrein; Deze terreinen zijn aantrekkelijk voor bedrijven uit alle economische sectoren, maar met name die geen gebruik (kunnen) maken van intermodaal vervoer zoals bedrijven met bepaalde logistieke activiteiten. SGS Belgium NV juli 2007 NTS / pagina 2 Projectnummer :

10 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal 3. BESCHRIJVING VAN HET STUDIEGEBIED In het kader van de evaluatie van de impact van het project op de omgeving, is de bespreking van het studiegebied van belang. In onderstaande paragrafen worden dan ook verschillende aspecten van de ruimtelijke situering van het bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal behandeld. Tevens zal getracht worden rekening te houden met gekende mogelijk relevante toekomstige ontwikkelingen in de omgeving van het project. Als belangrijkste informatiebron zullen de ruimtelijke structuurplannen van de betreffende gemeentes gehanteerd worden. Antwerpen-Kanaal is een bedrijventerrein dat valt onder de herstructurering van bestaande, reeds bestemde bedrijventerreinen. 3.1 SITUERING Het projectgebied is gelegen op grondgebied van de gemeenten Antwerpen, Wijnegem en Schoten. Het gebied wordt begrensd als volgt: - In het westen door de R1/E19 en de stadskern Antwerpen; - in het zuid-oosten door de N12 en het centrum van Wijnegem; - In het zuiden door de N120 en het centrum van Deurne; - In het noorden door de gemeenten Schoten en Schilde; Het studiegebied in het kader van ruimtelijke veiligheidsrapportering wordt afgebakend door een 2 km perimeter rondom het projectgebied (zie kaart bijlage 1). Met betrekking tot externe veiligheid zijn de zogenaamde aandachtsgebieden van belang 2 : Gebieden met woonfunctie: 1. woongebied, bepaald volgens artikels 5 en 6 van het koninklijk besluit van 28 december 1972 betreffende de inrichting en de toepassing van de ontwerpgewestplannen en gewestplannen, en de ermee vergelijkbare gebieden vastgesteld in de ruimtelijke uitvoeringsplannen met toepassing van het decreet van 18 mei 1999 houdende organisatie van de ruimtelijke ordening (dit zijn de gebieden die op de gewestplannen, ruimtelijke uitvoeringsplannen of bijzondere plannen van aanleg geheel of gedeeltelijk rood ingekleurd zijn); 2. groepen van minstens 5 bestaande, niet onteigende of in onteigeningsplannen opgenomen wooneenheden, die een ruimtelijk aaneengesloten geheel vormen, in andere gebieden dan vermeld onder het eerste punt (m.a.w. zonevreemde woonclusters). Met ruimtelijk aaneengesloten geheel wordt hier bedoeld dat de wooneenheden zeer dicht bij elkaar moeten gelegen zijn. Als vuistregel geldt dat de kortste afstand tussen vaste gevels van naast elkaar gelegen wooneenheden niet groter mag zijn dan 50 m. Kwetsbare locaties (alle terreinen waarop zich scholen, ziekenhuizen, rust- en verzorgingstehuizen bevinden); 2 Aandachtsgebieden zoals gedefinieerd in het Besluit van de Vlaamse Regering houdende nadere regels inzake de ruimtelijke veiligheidsrapportage (BS 19/06/2007) SGS Belgium NV juli 2007 NTS / pagina 3 Projectnummer :

11 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal Door het publiek bezochte gebouwen en gebieden, inclusief recreatiegebieden, waarbij de gemiddelde aanwezigheid minstens 200 personen per dag is of waarbij op piekmomenten minstens 1000 personen aanwezig zijn (recreatiegebieden, sportstadia,...); Waardevolle of bijzonder kwetsbare natuurgebieden: één van de volgende gebieden: 1. de speciale beschermingszones, de definitief vastgestelde gebieden die in aanmerking komen als speciale beschermingszone en de waterrijke gebieden van internationale betekenis overeenkomstig het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu; 2. natuurgebieden met wetenschappelijke waarde en de ermee vergelijkbare gebieden, aangewezen op plannen van aanleg en de ruimtelijke uitvoeringsplannen van kracht in de ruimtelijke ordening; Seveso-bedrijven; Transportstromen van gevaarlijke stoffen; Externe gevarenbronnen: een element in de omgeving dat de oorzaak kan vormen van een zwaar ongeval bij een Seveso-inrichting zoals pijpleidingen, windturbines, hoogspanningsleidingen, LPG-tankstations, etc. Opgemerkt dient te worden dat personenvervoer eveneens een aandachtsgebied is. Evenwel kan opgemerkt worden dat personenvervoer vandaag enkel in rekening wordt gebracht bij de bepaling van het groepsrisico. Ervaring leert dat het personenvervoer zelden een probleem oplevert in het kader van het groepsrisico. Bijgevolg wordt het personenvervoer niet verder besproken in het RVR. 3.2 POPULATIE In het rapport wordt de populatie in het studiegebied besproken. Het betreft een inventarisatie van de gebieden met woonfunctie, kwetsbare locaties en door het publiek bezochte gebouwen en gebieden. Tevens wordt rekening gehouden met mogelijk toekomstige projecten, zoals weergegeven in de ruimtelijke structuurplannen van de betreffende gemeenten. Binnen het studiegebied werden geen zonevreemde woongebieden geïdentificeerd die voldoen aan de definitie opgenomen in gebieden met woonfunctie punt 2 (zie pagina NTS / pagina 3). Zonevreemde clusters zijn niet geïdentificeerd in Nederland door de Nederlandse overheid. In bijlage 1 aan deze samenvatting worden de relevante gebieden weergegeven op kaart. 3.3 MILIEU-RELEVANTE ASPECTEN In het kader van veiligheidsrapportage worden volgende gebieden als milieu-relevant beschouwd in het kader van de Seveso-richtlijn erkende natuurreservaten; vogel- en habitatrichtlijngebieden; Ramsargebieden; oppervlaktewater. SGS Belgium NV juli 2007 NTS / pagina 4 Projectnummer :

12 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal Er zijn geen Habitatrichtijngebieden, ramsargebieden of vogelrichtlijngebieden gesitueerd in de omgeving. Oppervlaktewater Binnen het studiegebied zijn een aantal oppervlaktewateren gesitueerd, weergegeven op kaart 5. In het bijzonder betreft het volgende rivieren, kanalen, dokken en/of beken : - Albertkanaal; - Kattendijkdok; - Schelde; - Amerikadok - Straatsburgdok; - Asiadok; - Houtdok; - Kempisch dok; - Bonapartedok; - Tweede havendok; - Albertdok; - Lobroekdok - Schotenvaart De meest waardevolle ecologische gebieden zijn tot vandaag gerelateerd aan de Schelde. Dit is ook het geval voor de havenontwikkeling, eerst aan de Kaaien nabij het stadscentrum, later als dokken aan het Eilandje en nog later als de dokken aan de noordelijke rand van de stad en de linkeroever. Deze ontwikkelingen wijzigden de natuurlijke structuur en de structuur van het waternetwerk ingrijpend. De meeste secundaire watersystemen zijn verbonden met de Schelde in een oost-westelijke richting. De vallei van de Grote Schijn is het belangrijkste structurerende watersysteem in het oostelijke deel van het grondgebied van Antwerpen. De rivier verzamelt een aantal andere kleine beken en riviertjes: de Laarse beek, de Oudelandse beek, de Schone Schijn en de Kleine Schijn. Als gevolg van de uitbreiding van de stad en de haven werd de natuurlijke loop en structuur van de beken verstoord. Enkel te Ruggeveld en in het Rivierenhof bleef de natuurlijk meanderende structuur van de Grote Schijn en de relatie met haar vallei grotendeels bewaard. Vanaf de Ring is de Schijn verplaatst, vertrekkend met een overwelving van 8 km naar het noorden, eindigend in een open kanaal nabij de haven, waar het water onder het kanaaldok in de Schelde wordt gepompt. Ook de andere stromen van het noordoostelijke deel van Antwerpen zijn verbonden met deze Verlegde Schijn. Deze lijst is niet limitatief. SGS Belgium NV juli 2007 NTS / pagina 5 Projectnummer :

13 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal 3.4 EXTERNE GEVARENBRONNEN De externe gevarenbronnen zijn elementen of activiteiten in de omgeving die de oorzaak kunnen vormen van een zwaar ongeval bij een Seveso-inrichting (zie definitie). In het kader van het bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal werden volgende externe gevarenbronnen geïdentificeerd en besproken : Gevaarlijk transport over de weg, spoor en het water; Luchtverkeer; Leidingstraten met betrekking tot het transport van gevaarlijke stoffen door ondergrondse leidingen; Hoogspanningslijnen; LPG-tankstations; 4. DEELONDERZOEKEN EXTERNE VEILIGHEID IN HET RVR In het onderzoek naar mogelijke huisvesting van Seveso-activiteiten op het bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal, zijn volgende deelonderzoeken uitgevoerd: analyse van de directe mensrisico s als gevolg van toekomstige Seveso-activiteiten op het bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal; een domino-effectenanalyse tussen enerzijds Seveso-bedrijven onderling en tussen het bedrijventerrein en lijnbronnen (transportstromen) anderzijds; analyse van de invloed van het bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal op de lage drempel Seveso Bedrijven Indusgas en Sigma Kalon; onderzoek naar mogelijke milieurisico s als gevolg van toekomstige Seveso-activiteiten; 4.1 ONTWIKKELINGEN VAN SEVESO-ACTIVITEITEN OP ANTWERPEN- KANAAL DIRECTE MENSRISICO S In het rapport werd een methodiek uiteengezet die de mogelijkheid biedt om toekomstige ontwikkelingen van Seveso-activiteiten te evalueren vanuit het oogpunt externe veiligheid. Het betreft een stapsgewijze selectiemethodiek van een mogelijke inplantinglocatie voor Sevesoinrichtingen bij investeringen. In het rapport werd zowel een evaluatie van het nieuwe bedrijventerrein als een evaluatie van nieuwe ontwikkelingen in de omgeving van bestaande Seveso-activiteiten uitgevoerd. SGS Belgium NV juli 2007 NTS / pagina 6 Projectnummer :

14 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal Zoneringsmethodiek m.b.t. Seveso-activiteiten Op basis van berekeningen is een methodiek ontwikkeld om een scheidingsafstand te bepalen tussen de betreffende installatie(-groep) en de mogelijke schadedragers. De scheidingsafstand wordt gedefinieerd als de maximale afstand die gerespecteerd moet worden tussen de perceelsgrens van de risicobron (bv het bedrijf) en de perceelsgrens van de schadedrager. Aan de hand van deze scheidingsafstanden worden zoneringskaarten opgemaakt. Deze zoneringskaarten geven een eerste inschatting van de mogelijkheden op het bedrijventerrein. De zoneringskaarten zijn opgebouwd uit zones die aangeven wat de maximale aanwezigheid van een gevaarlijk product in de inrichting binnen de zone mag bedragen. Indien meerdere gevarengroepen (brandgevaarlijk, toxisch, explosief, ) van toepassing zijn op de inrichting dient voldaan te worden aan de zone die voor elke groep de van toepassing zijnde hoeveelheid toelaat. In het rapport zijn voor volgende groepen zoneringskaarten opgemaakt voor het projectgebied: Bovengrondse brandgevaarlijke gassen (propaan) 3 Ondergrondse brandgevaarlijke gassen (propaan) Brandgevaarlijke vloeistoffen (pentaan) Toxische gassen (chloor) Toxische vloeistoffen (broom) Opslagmagazijnen 4 Ontplofbare stoffen (TNT) Zoneringskaarten worden op basis van generieke risicoberekeningen voor een bepaald gebied opgesteld, rekening houdende met een aantal representatieve stoffen en hoeveelheden. Indien de gewenste inplantinglocatie volgens de zoneringmethodiek niet mogelijk is, kan overgegaan worden naar een algemene methodiek. De algemene methodiek voorziet in een verfijndere methode voor het bepalen van scheidingsafstanden die dienen gehandhaafd te worden tussen aandachtsgebieden en Seveso-activiteiten. De scheidingsafstanden worden geschat op basis van de uitgevoerde risicoberekeningen op basis van meer specifieke data (bv van hoeveelheid en product) i.p.v. op representatieve data. Verder wordt opgemerkt dat SGS de methodiek heeft verwerkt in een software-toepassing, waarmee aan de hand van een specifieke input eenvoudig afstandsregels kunnen bepaald worden. Deze toepassing is terug te vinden op Opgemerkt dient te worden dat het niet voldoen aan de scheidingsafstanden bekomen uit voorgaande methodieken niet betekent dat deze activiteit uitgesloten is, maar dat een gedetailleerde QRA moet aantonen of de criteria met betrekking tot externe veiligheid niet overschreden worden. 3 de gehanteerde representatieve producten staan tussen haakjes. SGS Belgium NV juli 2007 NTS / pagina 7 Projectnummer :

15 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal Figuur 4.1 geeft schematisch deze stapsgewijze methodiek weer. Figuur 4.1 : schematische voorstelling van evaluatiemethodiek Aanvraag tot inplanting van een Seveso-bedrijf kansrijke zone voor inplanting OK Toetsing van de aanvraag aan de zoneringskaarten Niet OK kansrijke zone voor inplanting OK Toetsing van de aanvraag aan de scheidingsafstand bekomen via softwaretool Niet OK geschikte zone voor inplanting OK Verder studiewerk dmv een gedetailleerde QRA Niet OK Aanpassing aanvraag en/of locatie Seveso-Hoge Drempel bedrijven dienen steeds een QRA uit te voeren in het kader van de SEVESO-wetgeving zelfs indien de zoneringskaarten de activiteit toelaten. Ook de Seveso- Lage Drempel bedrijven kunnen door de overheid een QRA opgelegd krijgen als onderdeel van een veiligheidsstudie. Voor de kansrijke zones wordt omtrent de aanvaardbaarheid geen knelpunten verwacht, m.a.w. er wordt verwacht dat er voldaan wordt aan de in Vlaanderen geldende criteria. Inrichtingen die ingeplant wensen te worden in een geschikte zone hebben reeds een QRA uitgevoerd waaruit blijkt dat ze in deze zone voldoen aan de in Vlaanderen geldende risicocriteria. 4 Met betrekking tot opslagmagazijnen wordt geen representatieve stof gehanteerd, maar wordt het risico ingeschat op basis van aanwezige blussystemen en de maximale oppervlakte conform de Nederlandse PGS-15 methodiek. SGS Belgium NV juli 2007 NTS / pagina 8 Projectnummer :

16 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal 4.2 MOGELIJKHEID TOT DOMINO-EFFECTEN In het rapport werd een analyse uitgevoerd of tengevolge van externe gevarenbronnen de kans/effect op/van zware ongevallen verhoogd wordt. Met andere woorden er werd nagegaan of er domino-effecten kunnen optreden als gevolg van het optreden van een incident. De analyse werd uitgevoerd tussen de transportstromen en de toekomstige Seveso-bedrijven aanwezig op bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal. 4.3 ONTWIKKELINGEN VAN SEVESO-ACTIVITEITEN OP ANTWERPEN- KANAAL MILIEURISICO S In het rapport werden aan de hand van een kwalitatieve analyse de mogelijke aandachtspunten met betrekking tot milieurisico s tengevolge van toekomstige Seveso-activiteiten op Antwerpen- Kanaal geïdentificeerd. Hierbij werd aandacht besteed aan de milieu-relevante aspecten zoals opgenomen in voorgaande paragraaf 3.3. SGS Belgium NV juli 2007 NTS / pagina 9 Projectnummer :

17 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal 5. RESULTATEN DEELONDERZOEKEN 5.1 ONTWIKKELINGEN VAN SEVESO-ACTIVITEITEN OP ANTWERPEN- KANAAL DIRECTE MENSRISICO S Op basis van de zoneringkaarten, geeft de evaluatie aan dat Seveso-activiteiten op het bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal of delen ervan mogelijk zijn. Wel kan opgemerkt worden dat de mogelijkheden naar Seveso-activiteiten het grootst zijn in de zone gelegen in het oostelijk gedeelte van het bedrijventerrein, met uitzondering van van het noordoostelijk gedeelte waar praktisch geen Seveso-bedrijvigheid is toegelaten. Een zone gelegen in het noordoosten, met name ten zuidoosten van het centrum van Schoten laat praktisch geen Seveso-bedrijvigheid toe. Opgemerkt dient te worden dat het overschrijden van de zonegrenzen niet betekent dat deze activiteit uitgesloten is, maar dat een verdere studie genoodzaakt is (zie schema Figuur 4.1). Ook kan opgemerkt worden dat de potenties naar activiteiten gerelateerd aan toxische gassen of toxische (vluchtige) vloeistoffen beperkt zijn. Indugas In de kennisgeving van het bedrijf Indugas is opgenomen dat er in het bedrijf toxische gassen (29492 kg waarvan 6500 kg chloor) en brandbare gassen (57887 kg) aanwezig kunnen zijn. Uit de zoneringskaarten blijkt dat er slechts in het oostelijk deel van het projectgebied een mogelijkheid is tot het opslaan van toxische gassen met hoeveelheden kleiner dan 5 ton mogelijk is. Indugas is dan ook gevestigd in een gebied waar geen toxische gassen opgeslagen kunnen worden volgens de zoneringskaarten. Ook voor de brandbare gassen blijkt uit de zoneringskaarten dat Indugas in een spergebied ligt. De dichtstgelegen woonzone bevindt zich op enkele meters van de perceelsgrens van Indugas. De dichtsbijzijnde kwetsbare locatie ligt op circa 550 m van Indugas (Gesubsidieerde Vrije Basisschool, nr. 22 op de kaart 4: Kwetsbare locaties). Hiermee wordt dus niet voldaan aan de scheidingsafstanden zoals genoemd in tabel 2.6 van hoofdstuk 2. Verdere generieke berekeningen zijn niet uitgevoerd door het ontbreken van specifieke gegevens over Indugas. Sigma Kalon In de kennisgeving is aangegeven dat het bedrijf Sigma Kalon een vergunning heeft om kg T producten op het bedrijfsterrein aanwezig te hebben. Voor het gebied waar Sigma Kalon gevestigd is, blijkt uit de zoneringskaarten dat hier geen bedrijven mogen gevestigd worden met toxische vloeistoffen die een plasoppervlakte van < 100 m² kunnen vormen. Op basis van de huidige gegevens die bekend zijn uit de kennisgeving van Sigma Kalon kan geen exacte plasoppervlakte berekend worden omdat de inhoud, grootte en chemische en fysische gegevens van het betreffende product niet in ons bezit zijn. SGS Belgium NV juli 2007 NTS / pagina 10 Projectnummer :

18 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal 5.2 MOGELIJKHEID TOT DOMINO-EFFECT In deze paragraaf wordt het bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal geëvalueerd met betrekking tot het mogelijk optreden van domino-effecten bij een zwaar ongeval. De analyse werd uitgevoerd voor puntbronnen en lijnbronnen, in het bijzonder: Invloed van Seveso-bedrijven op Antwerpen-Kanaal en vice versa; Invloed van het wegtransport op Antwerpen-Kanaal; Invloed van het scheepstransport op Antwerpen-Kanaal; Invloed van de leidingstraten op Antwerpen-Kanaal; Invloed van de aanwezige hoogspanningslijnen; Invloed van het aanwezige LPG tankstation en vice versa; Domino-effecten bij de huidige lage drempel Seveso-bedrijven tengevolge van installaties op het bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal worden momenteel niet verwacht. Indien een Seveso-bedrijf zich wenst te vestigen binnen een straal van 500 meter van één van beide Seveso-bedrijven, wordt er aanbevolen om een aanvullende studie uit te voeren om te bepalen of er domino-effecten mogelijk zijn. Gezien de ligging van het LPG-tankstation (verder dan 500 meter van het bedrijventerrein), worden domino-effecten bij het tankstation tengevolge van een incident met één van de installaties op het bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal niet verwacht. Dit geldt ook andersom. Er wordt aanbevolen geen Seveso-installaties binnen de 50 meter van de ondergrondse leidingstraat in te planten. Voor installaties binnen deze perimeter dient aan de hand van een dominoeffectenanalyse voor de secundaire installaties de noodzakelijkheid van een bescherming tegen warmtestraling (sprinkler, coating, brandmuur,...) bestudeerd te worden. Aanbevolen wordt om geen installaties (met gevaarlijke stoffen) onder de hoogspanningsleidingen in te planten. SGS Belgium NV juli 2007 NTS / pagina 11 Projectnummer :

19 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal 5.3 ONTWIKKELINGEN VAN SEVESO-ACTIVITEITEN OP ANTWERPEN- KANAAL MILIEURISICO S In dit deelonderzoek werd het aspect milieurisico s voor het bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal besproken. Aangegeven werd dat tot op heden geen toetsingskader bestaat met betrekking tot milieurisico s. In dit RVR worden dan ook enkel aandachtspunten op kwalitatieve basis geïdentificeerd en besproken. Met betrekking tot de milieurisico s is er een aandachtspunt geïdentificeerd: Er dienen voldoende technische en organisatorische maatregelen getroffen te worden om contaminatie van het Albertkanaal, de dokken en aanwezige beken te vermijden/beperken en dit zowel bij het verladen van de schepen als bij mogelijke ongevallen op het bedrijfsterrein. SGS Belgium NV juli 2007 NTS / pagina 12 Projectnummer :

20 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal 6. BEOORDELING EN BESLUIT 6.1 ALGEMEEN In onderhavig rapport werd regionaal bedrijventerrein met watergebonden karakter Antwerpen- Kanaal geanalyseerd vanuit het oogpunt externe veiligheid. In het bijzonder wordt in een ruimtelijk veiligheidsrapport betreffende een bijkomend bedrijventerrein, aandacht besteed aan de mogelijke inplanting van Seveso-activiteiten op dit toekomstig industriegebied. Uit de analyse blijkt dat het bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal potentie heeft tot inplanting van Seveso-activiteiten. Wel kan opgemerkt worden dat de mogelijkheden naar Seveso-activiteiten het grootst zijn in de zone gelegen in het oostelijk gedeelte van het bedrijventerrein, met uitzondering van van het noordoostelijk gedeelte waar praktisch geen Seveso-bedrijvigheid is toegelaten. Een zone gelegen in het noordoosten, met name ten zuidoosten van het centrum van Schoten laat praktisch geen Seveso-bedrijvigheid toe. Ook kan opgemerkt worden dat de potenties naar activiteiten gerelateerd aan toxische gassen of toxische (vluchtige) vloeistoffen beperkt zijn. Met betrekking tot de milieurisico s is een aandachtspunt geïdentificeerd. Seveso-bedrijven op Wommelgem-Ranst, dienen aandacht te besteden aan mogelijke verontreiniging van het Albertkanaal ten gevolge van bijvoorbeeld scheepsverladingen, verontreinigd bluswater, etc AANDACHTSPUNTEN Bestudering van de huidige Seveso bedrijven leert dat het bedrijf Indusgas dat, toxische gassen aanwezig heeft, op het bedrijfsterrein gevestigd is in een gebied waar volgens de zoneringskaart geen toxische gassen kunnen opgeslagen worden. Ook voor de brandbare gassen ligt het bedrijf in een spergebied. Verder voldoet het bedrijf niet aan de scheidingsafstanden die gelden ten opzichte van woonzones en kwetsbare lokaties. Voor het bedrijf Sigma Kalon zijn er onvoldoende gegevens beschikbaar om een uitspraak te doen over de ligging volgens de zonering. Er dienen voldoende technische en organisatorische maatregelen getroffen te worden om contaminatie van het Albertkanaal, de dokken en aanwezige beken te vermijden/beperken en dit zowel bij het verladen van de schepen als bij mogelijke ongevallen op het bedrijfsterrein. Aanbevolen wordt om geen Seveso-installatie binnen de 50 meter van de ondergrondse leidingstraat in te planten. Voor installaties binnen deze perimeter dient aan de hand van een domino-effectenanalyse voor de secundaire installaties de noodzakelijkheid SGS Belgium NV juli 2007 NTS / pagina 13 Projectnummer :

21 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal van een bescherming tegen warmtestraling (sprinkler, coating, brandmuur,...) bestudeerd te worden. SGS Belgium NV juli 2007 NTS / pagina 14 Projectnummer :

22 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal BIJLAGE 1 : OVERZICHTSKAART SGS Belgium NV juli 2007 NTS / pagina 15 Projectnummer :

23 Kattendijkdok LEGENDE Lage drempel Seveso-bed Region Publiek bezochte locaties natuurgebied Koperstraatbeek Schotenvaart BPA BPA Ziekenhuis en/of rust- en v School Woonzone Projectgebied Albertdok Amerikadok Schelde Tweede Havendok B Luchtbal Straatsburgdok Houtdok Asiadok Merksem Albertkanaal Eethuisbeek No Window Klein Schijn Schoten BPA Wijtschot Kromvenbeek Schilde Studiegebied - 2 km Gemeentegrenzen Bonapartedok Willemdok Kempisch dok Lobroekdok Sportpaleis A Bosuil F Wijnegem Wezelsebeek E Antwerpen Deurne Makro H Wijnegem Shopping Center G Dorpsloop C Centraal station Zoo D Zoo Groot Schijn Wommelgem Overzichtskaart Studiegebied Schaal : 1/48000 A4 Ruimtelijk veiligheidsplan Ontwikkeling bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal

24 DEEL 0. RAPPORTGEGEVENS

25 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal 0.1 ADMINISTRATIEVE GEGEVENS Opdrachtgever: Vlaamse Overheid Departement RWO Afdeling Ruimtelijke Planning Phoenixgebouw Koning Albert II-laan 19 bus 11 B-1210 Brussel Opdrachthouder: SGS Belgium N.V. Division Environmental Services Haven 407 Polderdijkweg 16 B-2030 Antwerpen Projectleiders: Bob Gorrens Erkend VR-deskundige Philippe Cornille Erkend VR-deskundige Auteur: Margy Aerts Erkend VR-deskundige Document: juli 2007 SGS Belgium NV juli 2007 Deel 0 / pagina 1 Projectnummer:

26 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal 0.2 DOELSTELLING In het kader van de Seveso II-richtlijn ( Richtlijn van de Raad van de Europese Gemeenschappen 96/82/EG van 9 december 1996 betreffende de beheersing van de gevaren van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken ), aangevuld met richtlijn 2003/105/EG) hebben de Lid-Staten de verantwoordelijkheid om (artikel 12) : er zorg voor (te dragen) dat de ten doel gestelde preventie van zware ongevallen en beperking van de gevolgen van dergelijke ongevallen in hun beleid inzake de bestemming of het gebruik van de grond en/of in andere toepasselijke takken van beleid in aanmerking worden genomen. Zij streven de verwezenlijking van die doelstellingen na door toezicht op:. a) de vestiging van nieuwe inrichtingen; b) de in artikel 13 bedoelde wijzigingen van bestaande inrichtingen; c) nieuwe ontwikkelingen rond bestaande inrichtingen zoals verbindingswegen, openbare lokaties, woongebieden, wanneer de plaats van vestiging ervan of de ontwikkelingen zelf het risico van een zwaar ongeval kunnen vergroten of de gevolgen ervan ernstiger kunnen maken. De Lid-Staten dragen er zorg voor dat er in hun beleid inzake de bestemming of het gebruik van de grond en/of andere toepasselijke takken van beleid alsmede de procedures voor de uitvoering van die takken van beleid rekening wordt gehouden met de noodzaak om op een langetermijnbasis voldoende afstand te laten bestaan tussen de onder deze richtlijn vallende inrichtingen enerzijds en woongebieden, door het publiek bezochte gebieden, waardevolle natuurgebieden en bijzonder kwetsbare gebieden anderzijds, en, voor bestaande inrichtingen, aanvullende technische maatregelen te treffen overeenkomstig artikel 5, teneinde de gevaren voor personen niet te vergroten. De Lid-Staten dragen er zorg voor dat alle bevoegde autoriteiten en alle diensten die bevoegd zijn beslissingen op dit gebied te nemen passende adviesprocedures invoeren om de tenuitvoerlegging van de (hierboven) vastgestelde beleidsmaatregelen te vergemakkelijken. Deze bepalingen werden overgenomen door het Samenwerkingsakkoord van 21 juni 1999 en amendement (26/04/2007) tussen de Federale Staat, het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest betreffende de beheersing van de gevaren van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken. Op 18/12/2002 keurde de Vlaamse Regering de aanpassing van het Decreet Algemene Bepalingen inzake Milieubeleid goed dat voorziet in titel IV een hoofdstuk IV over Veiligheidsrapportage over Ruimtelijke Uitvoeringsplannen. In artikel wordt voorzien dat er Ruimtelijk Veiligheidsrapporten moeten opgemaakt worden. Op basis hiervan heeft het Vlaams Gewest het initiatief genomen om een aanvang te maken met het opstellen van een Ruimtelijk Veiligheidsrapport in het kader van het ontwerp gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor het specifiek regionaal bedrijventerrein met watergebonden karakter Antwerpen-Kanaal. SGS Belgium NV juli 2007 Deel 0 / pagina 2 Projectnummer:

27 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal 0.3 STRUCTUUR VAN HET RAPPORT Onderhavig rapport is het eindrapport van genoemde onderzoeksopdracht. Deel 1 geeft algemene inlichtingen zoals een beschrijving en de krachtlijnen van het planningsproces, een overzicht van de motieven voor het planningsproces, een beschrijving van de in beschouwing genomen alternatieven en een vergelijking tussen de beschreven alternatieven en de resultaten van het proces. Deel 2 verstrekt informatie over de invloed van de beslissingen in het planningsproces op de risico s op zware ongevallen voor mens en milieu. Deel 3 bevat een opgave van de moeilijkheden, technische leemten of ontbrekende kennis bij het verzamelen en verwerken van de vereiste informatie en de daaruit voortvloeiende implicaties voor de wetenschappelijke onderbouwing van het rapport. Deel 4 omvat het algemeen besluit vanuit het oogpunt externe veiligheid en dominoeffecten. Tenslotte bevat het rapport een niet-technische samenvatting van de delen 1 tot en met 4. SGS Belgium NV juli 2007 Deel 0 / pagina 3 Projectnummer:

28 DEEL 1. ALGEMEEN DEEL

29 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal 1.1 INLEIDING Onderhavig document kadert in de opmaak van het Ruimtelijk Veiligheidsrapport (RVR) voor de ontwikkeling van de bedrijventerreinen die deel uitmaken van het Economisch Netwerk Albertkanaal (ENA). De bespreking van de relevante aspecten vanuit het oogpunt externe veiligheid gerelateerd aan het project- en studiegebied zal conform de richtlijnen gebeuren in Deel 2 van onderhavig rapport. 1.2 ALGEMENE DOELSTELLINGEN EN VERANTWOORDING VAN HET PROJECT Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) is een wetenschappelijk onderbouwde visie over hoe Vlaanderen moet omgaan met de schaarse ruimte om een zo groot mogelijke ruimtelijke kwaliteit te krijgen. In uitvoering van één van de basisdoelstellingen voorziet het RSV dat in geheel Vlaanderen een aanbodbeleid van ca ha bijkomend te bestemmen bedrijventerreinen wordt gerealiseerd tegen Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen wijst op het grote belang van het Albertkanaal voor de verdere ruimtelijk-economische ontwikkeling van Vlaanderen. Het Albertkanaal en de E313 zorgen voor goede transportmogelijkheden, over de weg en over het water. Er is nu reeds veel bedrijvigheid rond het Albertkanaal. Er is nog voldoende ruimte voor de groei van zowel watergebonden als niet-watergebonden economische activiteiten. Bepaalde verouderde of niet goed ontwikkelde terreinen kunnen door herstructurering of uitbreiding opnieuw aantrekkelijk gemaakt worden. Daarnaast is er ook nog ruimte beschikbaar om nieuwe en goed gelegen bedrijventerreinen aan te leggen. Deze troeven maken dat de omgeving rond het Albertkanaal bij uitstek geschikt is voor het voorzien van nieuwe regionale bedrijventerreinen. Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen wijst op het belang om het Albertkanaal als een ruimtelijk samenhangend netwerk te beschouwen en om de inspanningen over de hele lengte van het Albertkanaal te coördineren van op gewestelijk niveau. Zo kunnen de economische sterkten van het gebied elkaar aanvullen en kan de economische groei gestructureerd opgevangen worden. SGS Belgium NV juli 2007 Deel 1/ pagina 1 Projectnummer :

30 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal Nadere uitwerking economisch netwerk Albertkanaal In uitvoering van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen werd in september 2001 het planningsproces Nadere uitwerking van het Economisch Netwerk Albertkanaal (ENA) opgestart. Dit proces werd afgerond in september In dit proces werd voor het ganse gebied gewerkt aan een concrete en geïntegreerde visie op de ruimtelijk-economische ontwikkeling en aan de wijze waarop netwerkvorming gestimuleerd kan worden. In functie hiervan werden plaats en rol aangeduid van nieuwe en bestaande bedrijventerreinen. Het ENA-gebied strekt zich uit van Antwerpen tot Lanaken en concentreert zich rond de as van het Albertkanaal en de E 313. Het netwerk ligt op het grondgebied van twee provincies en 25 gemeenten. De gemeenten die de mogelijkheden van het Albertkanaal en de E313 kunnen ondersteunen worden in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen geselecteerd als economische knooppunten. Het gaat over Antwerpen, Beringen, Bilzen, Diepenbeek, Geel, Genk, Grobbendonk, Ham, Hasselt, Herentals, Heusden-Zolder, Laakdal, Lanaken, Lummen, Meerhout, Olen, Ranst, Schilde, Schoten, Tessenderlo, Westerlo, Wommelgem, Wijnegem, Zandhoven en Zutendaal. In het totaal zijn er 13 terreinen geïdentificeerd, deze terreinen zijn in verschillende prioriteitgroepen onderverdeeld. Naar aanleiding van een beslissing, genomen door de Vlaamse regering, over de nadere uitwerking van het ENA is de afdeling Ruimtelijke Planning van het departement Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed (RWO) van de Vlaamse Overheid gestart met de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP s). Een bijkomende actie, voortvloeiend uit de beslissing van de Vlaamse regering betreft de opmaak van een Ruimtelijk veiligheidsrapport (RVR) voor het gehele projectgebied. De uitwerking van het ENA wordt op macroscopische schaal of planniveau geëvalueerd in een RVR op strategisch planniveau. In dit onderzoek zullen de krachtlijnen van het ENA op planniveau geanalyseerd worden vanuit het oogpunt externe veiligheid. Naast de evaluatie op planniveau dient in het kader van de verschillende RUP-procedures met betrekking tot de bestemming van de individuele bedrijventerreinen een Ruimtelijk Veiligheidsrapport per bedrijventerrein opgemaakt worden. In dit RVR dient rekening gehouden te worden met : o Mogelijke vestiging van categorieën Seveso-bedrijven in het projectgebied; o De impact van de nieuwe Seveso-bedrijven op mogelijk toekomstige relevante ontwikkelingen (bv woongebied) in de omgeving van het projectgebied; o Analyse van de mogelijke domino-effecten tussen nieuwe bedrijven / nieuwe externe gevarenbronnen en bestaande Seveso-bedrijven / bestaande externe gevarenbronnen. SGS Belgium NV juli 2007 Deel 1/ pagina 2 Projectnummer :

31 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal Dit RVR beschrijft het bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal. Omdat het hier om een herstructurering van bestaand en reeds bestemd gebied is, is er momenteel geen GRUP voor dit gebied beschikbaar. 1.3 PROJECTBESCHRIJVING Typering bedrijvigheid Het bedrijventerrein heeft als rol binnen het ENA de ontwikkeling van watergebonden bedrijvigheid in een grootstedelijke omgeving op te vangen. Het gebied functioneert als natte toegang tot het ENA vanuit de Haven van Antwerpen als Poort van Vlaams niveau. Het bedrijventerrein Antwerpen-kanaal is historisch vergroeid in het stedelijk weefsel en heeft nood aan revitalisatie. Bepaalde delen in de bedrijvenstrip kunnen in aanmerking komen voor een meer stedelijke of multifunctionele ontwikkeling. De herstructurering ten gevolge van de verbreding vormt een aanknoping om in het bijzonder watergebonden bedrijvigheid aan te trekken en de ontsluiting van het gebied te optimaliseren. De volgende types van terreinen zouden, geredeneerd vanuit vestigingseisen van de bedrijven en rekening houdend met het goederenvervoer, in aanmerking kunnen komen voor de belangrijkste sectoren vertegenwoordigd in het ENA project: Gemengd terrein nabij overslagterminal; Vooral geschikt voor bedrijven met containers en internationale distributie, bijvoorbeeld elektronica, voedings- en genotmiddelen en transport en logistiek. Industrieterrein met multimodale ontsluiting; Vooral geschikt voor bedrijven met bulkgoederen, bijvoorbeeld uit de chemie, bouwmaterialen en afval en recycling. Dit zullen vooral terreinen zijn met kade direct aan het Albertkanaal. Weggeörienteerd terrein; Deze terreinen zijn aantrekkelijk voor bedrijven uit alle economische sectoren, maar met name die geen gebruik (kunnen) maken van intermodaal vervoer zoals bedrijven met bepaalde logistieke activiteiten. 1.4 MOTIEVEN OPMAAK In voorgaande paragrafen werd de visie met betrekking tot de rol van het bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal besproken. Deze visie is tot stand gekomen in het RSV en uitgewerkt in het ENA. Het regionaal bedrijventerrein Antwerpen-kanaal is een onderdeel van de gewenste ruimtelijke economische structuur en is aangeduid als te ontwikkelen locatie voor de vestiging van watergebonden bedrijven. De functie voor het gebied is vastgelegd door de ruimtevraag voor economische bedrijvigheid vanuit het RSV. SGS Belgium NV juli 2007 Deel 1/ pagina 3 Projectnummer :

32 Bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal 1.5 BESCHRIJVING EN VERGELIJKING ALTERNATIEVEN Onderhavig RVR behandelt het ontwerp van het bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal. Het ontwerp van het bedrijventerrein is het resultaat van de afweging van alternatieven in de voorafgaande fase aan de opmaak van dit ontwerp. Het bedrijventerrein Antwerpen-Kanaal maakt immers deel uit van een bredere ruimtelijke ontwikkeling, namelijk het ENA. De verschillende alternatieven inzake de al dan niet mogelijke inplanting van Seveso-bedrijven in het bedrijventerrein zullen vanuit het oogpunt externe veiligheid in deel 2 van dit ruimtelijk veiligheidsrapport geëvalueerd worden. SGS Belgium NV juli 2007 Deel 1/ pagina 4 Projectnummer :

33 DEEL 2. RISICO S ZWARE ONGEVALLEN

34 Bedrijventerrein Antwerpen - Kanaal 2.1 INLEIDING Zoals reeds werd besproken onder paragraaf 0.1 van onderhavig rapport, voorziet de Sevesorichtlijn in de verantwoordelijkheid voor de lidstaten om tijdens het ruimtelijk ordeningsbeleid rekening te houden met de noodzaak om voldoende afstand te bewaren tussen Sevesoinrichtingen en aandachtsgebieden. De aandachtsgebieden worden in Vlaanderen gedefinieerd in de code van goede praktijken inzake risicocriteria voor externe mensrisico s van Sevesobedrijven. Eveneens werd in deel 0 vermeld dat de Vlaamse Regering gevolg heeft gegeven aan deze verantwoordelijkheid door te voorzien in een Ruimtelijk Veiligheidsrapport bij bestemmingswijzigingen van gebieden. In dergelijk rapport moet de invloed van de bestemmingswijziging op de externe risico s geëvalueerd worden. In onderhavig hoofdstuk wordt de ontwikkeling van het industrieterreinterrein Antwerpen-Kanaal geëvalueerd vanuit het oogpunt externe veiligheid. In het bijzonder komen volgende elementen in dit hoofdstuk aanbod: Bespreking van de methodieken die gebruikt worden met betrekking tot de bepaling en evaluatie van de impact van de ontwikkeling op het externe risicobeeld; Inventarisatie en bespreking van de relevante objecten gesitueerd binnen het projectgebied en omgeving (studiegebied); Evaluatie van de ontwikkelingen met betrekking tot het risicobeeld van de bestaande Seveso-bedrijven; Evaluatie van de mogelijkheid tot inplanting van toekomstige Seveso-bedrijven in de nieuwe bedrijvenzones; Aanbevelingen met betrekking tot de ontwikkeling vanuit het oogpunt externe veiligheid; Samenvatting en algemene evaluatie van de ontwikkeling van het bedrijventerrein vanuit het oogpunt externe veiligheid. 2.2 METHODIEKEN In volgende paragrafen wordt in het kort de gebruikte methodiek voorgesteld. Een meer uitgebreide beschrijving van de methodiek is weergegeven in bijlage Inleiding tot externe veiligheid Het al dan niet aanvaardbaar zijn van de inplanting (of ontwikkeling) van een Seveso-bedrijf, is afhankelijk van het extern veiligheidsrisico. Enerzijds zal het extern veiligheidsrisico bepaald worden door de risicobronnen die aanwezig zijn op het terrein van het betreffende bedrijf en anderzijds van de aanwezigheid van schadedragers (gebieden met woonfuncties, kwetsbare locaties en populatie) in de omgeving van het bedrijf. SGS Belgium NV juli 2007 Deel 2/ pagina 1 Projectnummer :

35 Bedrijventerrein Antwerpen - Kanaal Algemeen kan worden gesteld dat de analyse in het kader van externe veiligheid bestaat uit drie grote delen: Mensrisico s; Milieurisico s; Externe gevarenbronnen; In onderstaande paragrafen wordt de invulling van de analyses van mensrisico s besproken Mensrisico s De analyse van de externe mensrisico s als gevolg van industriële activiteiten gebeurt in Vlaanderen door middel van een kwantitatieve risicoanalyse. In deze studie worden niet alleen de risico s voor individuen geanalyseerd, maar eveneens de impact van zware ongevallen op de samenleving als gevolg van het ontwrichtende effect van een ramp met een groot aantal slachtoffers. De berekening resulteert in twee risicoparameters : plaatsgebonden risico het plaatsgebonden risico van een bepaalde activiteit is de kans per jaar op een bepaalde plaats dat een continu aanwezig gedachte persoon die onbeschermd is, overlijdt als gevolg van een zwaar ongeval met die activiteit. Doorgaans worden de punten met een gelijk plaatsgebonden risico met elkaar verbonden en op een kaart weergegeven als IsoRisico Contouren (IRC). groepsrisico het groepsrisico is de kans per jaar dat in één keer een groep mensen overlijdt bij een zwaar ongeval met de betrokken activiteit. Dit risico wordt weergegeven in een grafiek (de zogenaamde fn-curve ) waarin op de horizontale as het aantal slachtoffers (N) is uitgezet en op de verticale as de cumulatieve frequentie (f) op dat aantal slachtoffers. Beide parameters dienen in Vlaanderen te voldoen aan bepaalde criteria. In onderstaande tabel worden de risicocriteria voor het plaatsgebonden risico weergegeven. Tabel 2.1: criteria voor het plaatsgebonden risico Locatie IRC ((kans op overlijden.jaar -1 ) Grens van de inrichting 10-5 Gebied met woonfunctie 10-6 Gebied met kwetsbare locatie 10-7 (scholen, hospitalen, rust- en verzorgingstehuizen.) SGS Belgium NV juli 2007 Deel 2/ pagina 2 Projectnummer :