Dokter, onze zoon/dochter heeft suikerziekte. Prof. dr. G. Massa & het multidisciplinaire kinder- en jeugddiabetesteam Jessa Ziekenhuis Hasselt

Transcriptie

1 Dokter, onze zoon/dochter heeft suikerziekte Prof. dr. G. Massa & het multidisciplinaire kinder- en jeugddiabetesteam Jessa Ziekenhuis Hasselt

2 Diabetes mellitus bij kinderen en adolescenten International Diabetes Federation, 2013

3 Datum : 08/03/ /10/2002 Titel : Diabetes manifesteert wordt een van zich grootste op steeds gezondheidsproblemen jongere leeftijd Het Diabetes diabetestype of suikerziekte 2 dreigt manifesteert één van de grootste zich bij kinderen gezondheidsproblemen jongere leeftijd, van de vooral 21ste bij eeuw jongens. te worden. Dat tonen de cijfers van het op steeds Belgische Diabetes Register, dat sinds 1989 het aantal diabetespatiënten in ons land bijhoudt. In die twaalf jaar blijkt het aantal In ons land steeg het aantal inwoners dat aan diabetes leed, in de periode van 2,3 tot 2,6 procent. diabetes patiënten dat jonger is dan vijf jaar, verdubbeld te zijn. Belgisch Diabetes Register, 2002

4 aantal (n) Voorkomen van diabetes mellitus Nieuwe patiënten in het Jessa Ziekenhuis type 2 overnames meisjes jongens Jaar van diagnose

5 aantal (n) Voorkomen van diabetes mellitus Aantal patiënten in het Jessa Ziekenhuis Behandelingsjaar

6

7 Leeftijd (jaren) Voorkomen van type 1 diabetes mellitus Nieuwe patiënten in het Jessa ZH : leeftijd bij diagnose 18,0 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0, Jaar van diagnose

8

9 Type 1 diabetes mellitus : evolutie

10 Type 1 diabetes mellitus : symptomen

11 100 Jongens +2 SD SD 70 0 SD 60-1 SD -2 SD Leeftijd (jaren)

12 Glycemie (mg/dl) Type 1 diabetes mellitus : glycemie bij diagnosestelling Leeftijd (jaren)

13 HbA1c (%) Type 1 diabetes mellitus : HbA1c bij diagnosestelling Leeftijd (jaren)

14 Bicarbonaat (meq/l) Type 1 diabetes mellitus : bicarbonaat bij diagnose Leeftijd (jaren)

15

16

17 DIABETESCONVENTIES voor kinderen en adolescenten Elk erkend conventiecentrum dat kinderen en adolescenten met diabetes begeleidt beschikt over een gespecialiseerd team bestaande uit : een kinderarts-diabetoloog verpleegkundigen diabeteseducatoren diëtisten psychologe secretariaatsmedewerker

18 Het Jessa Kinder- en Jeugddiabetesteam

19 DIABETESCONVENTIES voor kinderen en adolescenten Begeleiding door een gespecialiseerd team 24 uren permanentie Bezoeken in de leefomgeving Gratis materiaal voor zelfcontrole en benodigdheden voor behandeling Bloedsuikermeter/ketonenmeter + strips Insuline insulinepennen - insulinepomp Kilometervergoeding

20 Type 1 diabetes mellitus : behandeling

21

22

23 Behandeling van type 1 DM : insuline Behandeling met insuline injecties Behandeling met de insuline pomp

24 Behandeling van type 1 DM : insuline Behandeling met insuline injecties Behandeling met de insuline pomp

25 Behandeling van type 1 DM : insuline

26 Behandeling van type 1 DM : insuline

27 Behandeling van type 1 DM : insuline Behandeling met insuline injecties Behandeling met de insuline pomp

28 Behandeling van type 1 DM : insuline

29 Behandeling van type 1 DM : insuline

30

31 Dieetevolutie geschiedenis Dieetadvies: restrictief koolhydraatintake Absoluut verbod van suiker bevattende voedingsmiddelen Vast eetpatroon en maaltijdmomenten Selectieve voedselkeuze Schuldgevoelens wanneer de regels overtreden werden

32 DAFNE: dose adjustment for normal eating Onze visie, wetenschappelijk onderbouwd Streven naar: Optimale glycemische controle Goede kwaliteit van leven Met: Flexibele insulinetherapie Dieet vrijheid Insulineaanpassingen Educatie! DAFNE Study Group. Training in flexible, intensive insulin management to enable dietary freedom in people with type 1 diabetes: dose adjustment for normal eating (DAFNE) randomised controlled trial. BMJ. 2002;325:746. McIntyre HD.,Dose adjustment for normal eating: a role for the expert patient? Diabetes Metab J Apr ;38(2): doi: /dmj

33 Consensus Dieet vrijheid maar voedingsaanbevelingen ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines 2014 Nutritional management in children and adolescents with diabetes Smart C et al. Pediatric Diabetes 2014: 15: (Suppl. 20): NOODZAAK: educatie!

34 Type 1 diabetes: eerste contact Zo snel mogelijk na de diagnose Cruciaal Luisteren Empathie Troosten Geruststellen Anamnese Gezinssituatie Nationaliteit Sociale omstandigheden Eventuele andere problematieken Coeliakie, ADHD, autisme,.

35 Type 1 diabetes: anamnese Gewoonten in kaart brengen Leefstijl, beweging- en voedingsgewoontes wat? wanneer? sport? school? opvang? hobby s jeugdbeweging Diabetesbeleid daaraan aanpassen. Zo dicht mogelijk bij het normale voedingspatroon van het kind blijven.

36 HOEVEEL???!

37 Type 1 diabetes: educatie Uitleg over de verschillende voedingsstoffen Het grootste accent ligt op koolhydraten: - Wat zijn koolhydraten (KH)? - Waar zijn KH in terug te vinden? - Verband met insuline/dm en doel behandeling - Afbraak van KH tot (bloed)glucose en omzetting naar energie - Verdeling KH over de dag - Suikergebruik (vruchtensappen/frisdranken,snoepen) - Hoe koolhydraten tellen (ahv voedingsmiddelentabel, app s - Etiketten lezen Bron:

38 Type 1 diabetes: educatie Zoetstoffen en suikervrije producten Glycemische index Hypoglycemie Lichamelijke activiteit en andere factoren Gezonde voeding aangepast aan de leeftijd met persoonlijke adviezen (aandacht voor vetten) Bron:

39 Goed geëduceerd en dan? en dan zeggen ze dat je van je eten moet genieten! Wat is mijn bloedglucose voor de maaltijd Meten Wat ga ik eten? Tellen Wat ga ik na de maaltijd doen? Sport, naar school of luieren? Insuline aanpassen Spuiten Noteren: KH tijdstip BG hoeveelheid insuline fysieke activiteiten

40

41 Educatie op de afdeling Opname nieuwe patiënt Opname hereducatie/oppuntstelling (gepland)

42 Educatie op de afdeling Overschakeling naar andere wijze van insulinetoediening: Peninjectie Pompopstart

43 Educatie op de afdeling Voorbereiding opvolging thuis (digitaal)

44 Overleg momenten

45 Consultatie Bespreking resultaten Eventueel problemen bespreken (meter, pennen) Zelfcontrole materiaal meegeven

46 Consultatie Ambulante (her)educatie Ambulante educatie voor overschakeling pomp Educatie grootouders, leerkrachten, directe leefomgeving van de patiënt Telefonische contacten contacten Teamoverleg.

47 School- en klasbezoeken

48 Huisbezoeken

49 Bedankjes op kindermaat

50

51 Rol van de psychologe ISPAD-aanbevelingen (Pediatr. Diabetes, 2014) screening en assessment van psychosociaal functioneren van ouders en kinderen identificatie van psychosociale aanpassingsproblemen: depressie, eetstoornissen, nagaan van ontwikkelingstaken, ondersteuning bij transitiemomenten, diabetes burn-out preventieve interventies na diagnose en begin adolescentie frequente contacten met ouders en kind/jongere

52 Diagnose diabetes: wat nu? Traumatische ervaring : 1/5 van de ouders PTSS - diagnose Diabetes = familie-ziekte Overspoeling door diverse gevoelens: verwarring,ontkenning,verdriet, boosheid, angst, schuld (analogie rouwproces)

53 Gesprek met de ouders Hoe is hele proces verlopen tot opname? Beleving diabetes: welke gevoelens spelen er nu vooral? Eerste opvang voor zichzelf: werk ingelicht, sociale ondersteuning Familiale aspecten: familiecohesie, gezinsklimaat, gezinssamenstelling? Uitleg proces van verwerking, normalisatie van gevoelens Kindspecifieke elementen Uitnodiging tot verdere ondersteuning

54 Gesprek met kind/jongere Procesbeleving Kennismaking met belevingswereld van het kind: school, vrije-tijd, Emoties en relaties Betekenis diabetes: sleutelfabriek, Macy & Hippo, Maartje de suikerheldin, Het leven van Sam de K. Betrekken van broers en/of zussen

55 En hoe verder 1x per jaar contact met ouders/ kind Jongeren met een diabetes- burnout Conflicten tussen ouder en kind Screening voor depressie/eetproblemen en andere psychiatrische problematiek => consult kinderpsychiater, doorverwijzing regionale HV

56 Sociale evenementen

57

58