Evolutie in de zorg voor diabetespatiënten: van specialist naar multidisciplinaire teamwerking

Transcriptie

1 Evolutie in de zorg voor diabetespatiënten: van specialist naar multidisciplinaire teamwerking Chantal Mathieu, MD PhD Endocrinologie UZ Leuven, KU Leuven België

2 Hoe kwaliteit van zorgen voor mensen met een chronische ziekte optimaliseren: het multidisciplinair team Chantal Mathieu, MD PhD Endocrinologie UZ Leuven, KU Leuven België

3 Diabetes Type 1 diabetes Type 2 diabetes Diabetes na pancreas operatie Zwangerschaps diabetes Diabetes door cortisone Erfelijke vormen

4 Doel van diabetes behandeling Kwantiteit van leven en Kwaliteit van leven

5 Diabetic complications

6 Relative Risk HbA 1c and Relative Risk of Progression of Complications in Type 1 Diabetes Diabetes Control and Complications Trial (DCCT) Retinopathy Nephropathy Neuropathy Microalbuminuria HbA 1c (%) Adapted with permission from Skyler JS. Endocrinol Metab Clin North Am. 1996;25:

7 Adjusted event rate / 1,000 person years UKPDS 35: Higher HbA 1c is associated with higher micro- and macrovascular complications in T2D Each 1% rise in mean HbA 1c was associated with Any diabetes endpoint 21% risk increase for any diabetes endpoint (p<0.0001) % risk increase for diabetesrelated mortality (p<0.0001) 14% risk increase for myocardial infarction (MI) (p<0.0001) Diabetes-related morbidity Microvascular complications Myocardial infarction 37% risk increase for microvascular complications (p<0.0001) 0 <6% 6 7% 7 8% 8 9% 9 10% 10% Mean HbA 1c concentration (%) Stratton IM, et al. BMJ 2000;321:405 12

8 Verschillende aandoeningen die verschillende aanpak vragen Type 1 diabetes Type 2 diabetes

9 Verschillende aandoeningen die verschillende aanpak vragen Type 1 diabetes Type 2 diabetes + Cardiovasculaire risicofactoren

10 Verschillende aandoeningen die verschillende aanpak vragen Type 1 diabetes Type 2 diabetes Beiden vragen: gestructureerde educatie opvolging van risicofactoren en verwikkelingen

11 Chronic Care Model Community Resources and Policies Self- Management Support Health System Health Care Organization Delivery System Design Decision Support Clinical Information Systems Informed, Activated Patient Productive Interactions Prepared, Proactive Practice Team Improved Outcomes 11 Wagner EH et al Managed Care Quarterly. 1999; 7(3):56-66; Bodenheimer T et al. T JAMA 2002 Oct 16; 288(15): Wagner EH et al. Health Aff (Millwood) Nov-Dec; 20(6):64-78.

12 Diabetes: steeds eerste v/d klas

13 Ambulante Diabeteszorg België (2015) Type 1 Insuline 2, 3 of 4 Diabetes Conventie insulinepomp Type 2 Levensstijl Diabetespas (1) Orale Anti Diabetica Diabetespas / Zorgtraject Incretinemimetica Zorgtraject Diabetes (2) Insuline 1 2 > 3 Zorgtraject Diabetes (2) Zorgtraject / Conventie Diabetes Conventie (1) Geen echt systeem (2) Eventueel educatie & zelfzorg

14 Type 1 diabetes (en type 2 diabetes patiënten met intensieve insulinetherapie) Diabetesconventie Forfaitaire financiering, per intensiteit van therapie van de patiënt 1 pakket, met koppeling tussen educatie en zelfcontrole Kwaliteitscontrole Koppeling van terugbetaling insulines

15 Type 1 diabetes (en type 2 diabetes patiënten met intensieve insulinetherapie) Diabetesconventie: Plichten multidisciplinair team: minstens bestaande uit - endocrinoloog - diabetesverpleegkundige-educator - diëtist-educator - beroep kunnen doen op soc. VPK, podoloog, psycholoog educatie geven: - breder dan alleen maar technische aspecten van zelfcontrole zelfcontrolemateriaal verschaffen: - glucosemeter - meetstrips - vingerpriktoestel - lancetjes telefonische wachtdienst

16 Doel De patiënt zelf aan het stuur: Een gemiddelde patiënt staat 99,94% van de tijd alleen in voor zijn behandeling

17 Multidisciplinair team Educator Educator Zorgcoördinator Educator Huisarts Educator Educator Patiënt Educator Endocrinoloog Educator Educator is typisch diabetesverpleegkundige, maar soms ook diëtiste, podoloog,

18 1986 Diabeteseducatoren UZ Leuven Diabeteseducatie van nieuwe patiënten Educatie rond voeding, hypoglycemie, sport. Educatie rond materiaal en meten

19 Diabeteseducatoren UZ Leuven verpl diëtiste ~4000 patiënten, waarvan 1400 type 1, waarvan 400 insulinpompen, waarvan 90 sensoren

20 Diabeteseducatie van nieuwe patiënten Educatie rond voeding, hypoglycemie, sport. Educatie rond materiaal en meten

21 Diabeteseducatie van nieuwe patiënten Telefonisch en advies Educatie rond voeding, hypoglycemie, sport. Educatie rond materiaal en meten Educatie voetraadpleging

22 Diabeteseducatie van nieuwe patiënten Telefonisch en advies Opsporen/opvolgen zwangerschapsdiabetes Educatie rond voeding, hypoglycemie, sport. Raadpleging van type 1 patiënten Raadpleging, opvolging van pompen en sensoren Educatie rond materiaal en meten Educatie voetraadpleging

23 Diabeteseducatie van nieuwe patiënten Telefonisch en advies Opsporen/opvolgen zwangerschapsdiabetes Educatie rond voeding, hypoglycemie, sport. Raadpleging van type 1 patiënten Raadpleging, opvolging van pompen en sensoren Educatie rond materiaal en meten Uitwerken protocols Specifieke educatie en opvolging dialysepatiënten Educatie voetraadpleging Opsporen diabetespatiënten in UZ Leuven

24 Telefonisch en advies Opsporen/opvolgen zwangerschapsdiabetes Raadpleging, opvolging van pompen en sensoren Specifieke educatie en opvolging dialysepatiënten

25 Diabeteseducatie van nieuwe patiënten Telefonisch en advies Opsporen/opvolgen zwangerschapsdiabetes Educatie rond voeding, hypoglycemie, sport. Coachen eerstelijns educatoren Raadpleging van type 1 patiënten Raadpleging, opvolging van pompen en sensoren Adviseren huisartsen Educatie rond materiaal en meten Uitwerken protocols Specifieke educatie en opvolging dialysepatiënten Educatie voetraadpleging Opsporen diabetespatiënten in UZ Leuven

26

27 Diabeteseducatie van nieuwe patiënten Telefonisch en advies Opsporen/opvolgen zwangerschapsdiabetes Educatie rond voeding, hypoglycemie, sport. Coachen eerstelijns educatoren Raadpleging van type 1 patiënten Raadpleging, opvolging van pompen en sensoren Adviseren huisartsen Educatie rond materiaal en meten Uitwerken protocols Specifieke educatie en opvolging dialysepatiënten Educatie voetraadpleging Opsporen diabetespatiënten in UZ Leuven Project Woonzorgcentra

28 Carine Corthaut diabeteseducator Projectcoördinator Diabetesmanagement in wzc

29 Impact: HbA1c in UZ Leuven conventie 1998 Aantal HbA1c (%) 2013 Aantal HbA1c (%) Alles ,4 Type (42,3%) 9,3 Type (51,8%) 7,8 Secundair 81 (4,0%) 7, ,5 10 9,5 9 8,5 8 7,5 7 6,5 6 5,5 5 Alles ,4 Type (33,1%) 7,7 Type (56,5%) 7,2 Secundair 302 (7,6%) 6,8 Type 1 Type 2 Secundair Dienst Endocrinologie UZ Leuven

30 Impact: Verwikkelingen in UZ Leuven conventie 1998 Aantal 2013 Aantal 50,00% 20s 23 (14,1%) 20s 9 (4,29%) 30s 58 (27,6%) 30s 54 (22,2%) Nefropathie (%) per leeftijd voor Type 1 40s 91 (51,4%) 40s 101 (37,8%) 40,00% 50s 80 (62,0%) 50s 139 (53,5%) 30,00% 20,00% 20s 30s 40s 50s 10,00% 0,00% Dienst Endocrinologie UZ Leuven

31 Centre Fédéral d Expertise des Soins de Santé Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg Organisation & Quality of Diabetes Care in Belgium Antwerpen University Catholic university Leuven Ghent University Catholic university Louvain Coordination: Vlaamse Diabetes Vereniging-KCE

32

33 Chronic Care model in type 2 diabetes: Concept Educatie LIFESTYLE Zelfmonitoringmateriaal Coördinator specialist Coördinator huisarts Risicopat Nieuwe DM OAD 1 inj of mim 2 inj Multip inj Type 1 DM

34 Locale multidisciplinaire netwerken (LMN) voor ondersteuning van zorgtrajecten (voor ontwikkeling van nieuwe initiatieven) 60 herkend ± inwoners / LMN ( ) budget ± 5.5 milj

35 Zorgtrajecten type 2 diabetes: Op weg naar multidisciplinair samenwerken Multidisciplinair samenwerken: huisarts coördinator- specialist coachintroductie nieuwe beroepen Uitbreiding tussenkomst educatie naar eerste lijn (verpleegkundig, diëtist, podoloog) Introductie forfait Poging administratie (medicatieattesten) Kwaliteitsevaluatie Mentaliteitsshift nodig in alle gelederen- Vertrouwen moet groeien Eerder laattijdig stadium ziekte (1 of 2 injecties insuline; GLP1a; intentie tot opstart) Educatie PER prestatie: - elke erkende educator - betaald per prestatie (1ste j 2.5-5u, vanaf 2de j tot 3u) Logge administratie (gevoel van door complexe regels) Kwaliteitsevaluatie: chaotisch en beperkt

36 Leidt het zorgtraject tot verbetering van de kwaliteit van de zorg? ACHIL

37 Noden op basis van wat we geleerd hebben Willen we chronic disease management in type 2 diabetes in eerste lijn laten werken: Chronic disease management introduceren in opleidingen- Leren multidisciplinair werken Forfaitair werken voor chronische aandoening Educatie essentieel Quality driven Nood aan nieuwe profielen: Zorgcoördinatoren Praktijkmanagers Physician assistants. Diverse opleidingen kunnen deze profielen invullen

38 Chronische ziekten vragen multidisciplinaire teams De mens met chronische ziekte huisarts

39 Nieuwe beroepen: Vereisten Complementaire teams Taakafspraken: wie doet wat? Priviledging: wie mag wat doen? Sterke profielen Goede opleidingen Durven diversifiëren in profielen Betalingsmodaliteiten: forfaitair (niet per prestatie) Open minded! Vergeet territoriale reflexen