Het ABCDE in de acute ouderengeneeskundede
|
|
- Joke van der Velde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Home no. 4 Augustus 2014 Eerdere edities Verenso.nl Het ABCDE in de acute ouderengeneeskundede De nieuwe standaard!? Drs. Michelle Kromhout, specialist ouderengeneeskunde, adjunct hoofd opleidingsinstituut specialisme ouderengeneeskunde LUMC, Leiden Drs. Anita Wandel, specialist ouderengeneeskunde, Zorgpalet Baarn-Soest, Soest M.A.Kromhout@lumc.nl In dit artikel wordt kort kennisgemaakt met de ABCDE-systematiek en haar achtergrond, om daarna de meerwaarde van een standaard benadering middels ABCDE-systematiek in de acute ouderengeneeskunde te bespreken.
2 Inleiding Met grote regelmaat wordt de specialist ouderengeneeskunde geconfronteerd met een acute verandering of verslechtering bij een (oudere) patiënt. Acute geneeskunde wordt dan ook als een van de aspecten 1 van het beroepsprofiel van de ouderengeneeskunde benoemd. 'Met name optreden van [ ] acute aandoeningen in combinatie met kwetsbaarheid en multipathologie maakt deel uit van de expertise van de specialist ouderengeneeskunde,' aldus Verenso. 1 Er zijn verschillende definities en benamingen van acute geneeskunde. Zo spreken de huisartsen over spoedzorg: 'een zorgvraag die vanuit de beleving van de patiënt acuut is'. 2 De internisten definiëren acute geneeskunde als 'de opvang en stabilisatie, diagnostiek en adequate aanvang van behandeling van patiënten met een acute presentatie van een (inwendige) ziekte'. 3 Sinds 2009 krijgen de aios specialisme ouderengeneeskunde tijdens de STARtclass de ABCDE-systematiek aangeleerd. Het acroniem ABCDE geeft de volgorde van diagnosticeren en handelen weer bij de patiënt met acute problematiek: Airway Breathing Circulation Disability Exposure. Het doel is om met een minimum aan tijdsverlies de gezondheidstoestand van een patiënt snel en accuraat in te schatten en te behandelen in volgorde van prioriteit. Deze systematiek wordt internationaal gebruikt in de acute geneeskunde, maar is in het veld van de specialisten ouderengeneeskunde relatief onbekend. Acute ouderengeneeskunde beslaat beide van bovenstaande definities, maar kenmerkt zich door het optreden van een acute presentatie (of beleving) van klachten bij patiënten die kwetsbaar zijn en als sprake is van multipathologie. Bij acute ouderengeneeskunde dient niet alleen aan de patiënten met een pneumothorax of reanimatiesetting gedacht te worden, maar juist aan de 87-jarige vrouw met dementie die in de douche gevallen is en niet meer kan opstaan, de 74-jarige man die verminderd aanspreekbaar is of de 91- jarige vrouw met COPD II, decompensatio cordis en diabetes die plots benauwd is. Acute ouderengeneeskunde komt zeer veel voor, maar er is momenteel geen richtlijn hoe de specialist ouderengeneeskunde deze patiënten met acute problematiek moet benaderen.
3 De ABCDE-systematiek Op 17 februari 1976 vliegt de orthopeed James Styner met zijn vrouw en vier kinderen naar huis in Nebraska. Na vijf uur vliegen raakt het vliegtuig een bomenrij en stort neer. Zijn vrouw overlijdt direct en drie van zijn vier kinderen zijn bewusteloos. Styner wacht acht uur tevergeefs op hulp en verlaat daarna zijn kinderen om hulp te halen. Door vreemden worden ze naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis gebracht, waarvan de spoedeisende hulp gesloten is. De twee huisartsen die opgeroepen worden, zijn (in de ogen van Styner) niet toegerust en voorbereid op een dergelijke situatie. Styner staat niet toe dat deze artsen zijn kinderen verder behandelen en laat het gezin overvliegen naar een ander ziekenhuis. Na deze crash is Styner vastberaden om een systematiek te ontwikkelen waarmee iedere arts, onafhankelijk van de beschikbare middelen, een traumapatiënt adequate zorg kan bieden. Gebaseerd op het systeem van de Advanced Cardiac Life Support, ontwikkelt Styner de jaren daarna de Advanced Trauma Life Support (ATLS). 4 Inmiddels is de ATLS de standaard in de acute zorg in bijna 50 landen en zijn er meer dan een half miljoen artsen geschoold in de ATLS. De basis van de ATLS is de ABCDE-systematiek. Deze systematiek is in iedere situatie toepasbaar, van tandarts 5 tot intensivist en van het leger 6 tot het ziekenhuis. Iedere medewerker die in de gezondheidszorg werkt en in contact komt met patiënten met acute problematiek, kan baat hebben bij kennis van de ABCDE-systematiek. 7 Niet alleen internationaal, maar ook nationaal is de ATLS een begrip in de acute geneeskunde. In Nederland worden ambulance medewerkers, spoedeisende hulp verpleegkundigen en artsen 8 en medisch specialisten al jaren getraind in de ABCDEsystematiek en ATLS. Sinds 2006 is de ABCDE-systematiek opgenomen in de opleiding tot huisarts en in 2013 hebben de huisartsen in het standpunt Spoedzorg ook aangegeven dat het wenselijk is dat iedere huisarts getraind is in de ABCDEsystematiek. 2 Dit betekent concreet dat op dit moment de ABCDE-systematiek door de gehele keten, van eerste lijn tot specialistische zorg, gebruikt wordt, met uitzondering van de specialisten ouderengeneeskunde.
4 Basisprincipes Artsen worden opgeleid volgens het standaard diagnostisch model, waarin na anamnese en onderzoek een differentiaal diagnose geformuleerd wordt en de behandeling volgt. In de acute geneeskunde zijn er echter (potentiële) bedreigingen in vitale functies, ongeacht de diagnose. De ABCDE-systematiek hanteert daarom de basis dat in een acute situatie niet de diagnose bepalend is voor het handelen, maar het direct signaleren en (zo nodig) herstellen van bedreigingen of ontregelingen in de vitale functies van de patiënt. Binnen de ABCDE-systematiek lopen de beoordeling en behandeling van bedreigingen in vitale functies samen op. Het toestandsbeeld van de patiënt staat daarmee voorop, het diagnostisch proces start parallel of later. Dit maakt ook dat de ABCDE-systematiek voor iedere patiënt en in alle situaties toepasbaar is. De ABCDE-systematiek kenmerkt zich door een op toestandsbeeld gerichte eerste benadering (primary survey) waarin de ABCDE s hun plaats hebben. Daarnaast vindt een tweede beoordeling (secondary survey) plaats, waarin het diagnostisch model weer naar voren komt. Tijdens de gehele beoordeling in de acute fase worden drie basisprincipes gehanteerd: treat first what kills first, do no further harm en get help (zie onderstaand tekstkader als voorbeeld). Mevrouw Hamer van 87 jaar is ter revalidatie opgenomen en is bij het opstaan uit haar stoel gevallen. Ze is met haar hoofd op de rollator geklapt, heeft daarbij een diepe hoofdwond opgelopen en haar arm open gehaald. Ze is geschrokken maar nog goed aanspreekbaar. U wordt er snel bij geroepen terwijl zij nog op de grond ligt. U voert de ABCDE uit: A: ademweg vrij, er wordt pijn aangegeven bij palpatie van de wervels in de nek. B: AH 24/min, sat 99%, Longen: VAG verder geen bijzonderheden. C: pols 88/min ra, RR 134/76 mmhg, normale cortonen. D: EMV 15, bloedsuiker 8,7 mmol/l. E: bloedende hoofdwond die gehecht moet worden en een huidletsel aan de rechterarm. Abdomen geen bijzonderheden.
5 Omdat u de pijn in de nek niet vertrouwt en u geen ervaring heeft met het aanleggen van een nekkraag stabiliseert u de nek manueel (do no further harm) voordat u verder gaat met de B (treat first what kills first). U overlegt na het afronden van de primary survey met het ziekenhuis (get help) voor een foto van de nek en het hechten van de hoofdwond, waarna u de ambulance belt voor het aanleggen van de nekkraag en vervoer. Algemene benadering Bij iedere benadering van een acuut zieke patiënt of bij een gevallen patiënt met een letsel wordt gestart met de algemene benadering: is er bewustzijn en is er ademhaling. Indien er geen bewustzijn en geen ademhaling is, wordt (indien passend in het afgesproken beleid van de patiënt) gestart met Basic Life Support (BLS). Als er ademhaling is, start de hulpverlener met de ABCDE-systematiek (zie onderstaande figuur 1). Primary survey De primary survey is een eerste beoordeling om levensbedreigende en potentieel levensbedreigende zaken zo snel mogelijk weg te nemen. Deze beoordeling geschiedt volgens de volgorde van de ABCDE-systematiek en kan in enkele minuten. Als er binnen een stap een afwijking wordt vastgesteld, worden direct (levensreddende) maatregelen
6 ingezet en wordt er gestreefd de patiënt te stabiliseren: 'treat first what kills first'. Als blijkt dat een bedreiging niet (volledig) is weg te nemen, is het belangrijk is om tijdig deskundige hulp te vragen: 'get help'. Ook om onnodige morbiditeit en mortaliteit te voorkomen: 'do no further harm'. Bij iedere stap in de ABCDE-systematiek wordt een beoordeling gedaan volgens een vaste systematiek: kijken, luisteren, voelen en monitoring. In tabel 1 staan alle stappen binnen het acroniem toegelicht. Bij afwijkingen volgt een interventie die de bedreiging of verstoring moet opheffen. Indien (bij een curatief beleid) door beperkingen van arts of setting de verstoring niet definitief opgeheven kan worden, kan dit een tijdelijke maatregel betekenen tot er extra hulpverlening aanwezig is. Ook kan een tijdelijke maatregel voldoende zijn omdat de afwijking bij juiste behandeling slechts van korte duur zal zijn (bijvoorbeeld bewusteloosheid door een hypoglycemie die door toediening van glucose waarschijnlijk snel zal herstellen). Bij elke stap en de eventuele bijbehorende interventie moet de specialist ouderengeneeskunde zich bedenken of de handeling past in het beleid bij deze patiënt. Vaak zal bij onze kwetsbare oudere patiënten met een beperkt beleid specifieke interventies niet meer van toepassing zijn. De beoordeling volgens ABCDE-systematiek is echter bij alle (niet)behandelafspraken goed toepasbaar.
7
8 Secondary survey en re-assessment Een re-assessment is het opnieuw beoordelen van het ABCDE en wordt verricht om vast te stellen of: 1. de gedane interventies een verbetering hebben opgeleverd, 2. er veranderingen in de toestand van de patiënt zijn opgetreden en 3. er essentiële punten bij de eerste beoordeling gemist zijn. Dit maakt dat het beoordelen middels de ABCDE-systematiek een continu proces is. Vaak wordt de ABCDE-methode meermalen doorlopen voordat een patiënt (voldoende) gestabiliseerd is om door te gaan naar de secondary survey. In de secondary survey heeft de klassieke benadering volgens diagnostisch model zijn plek en vindt een op diagnose gericht volledig lichamelijk onderzoek plaats, documentatie, aanvullende anamnese en conclusie. Ook tijdens de secondary survey kan re-assessment nodig zijn vanwege veranderingen in het toestandsbeeld van de patiënt of ter controle van de gedane interventies. Samenwerking in de acute geneeskunde Het effect van de benadering volgens ABCDE-systematiek op morbiditeit en mortaliteit, is voor zover wij hebben kunnen vinden, niet onderzocht. Er is wel internationale expert consensus dat de ABCDE-systematiek meerwaarde heeft. 7 In trauma management is het essentieel voor de beste acute zorg dat alle betrokkenen dezelfde systematiek hanteren. 9 Dit kan een taalprobleem overstijgen 4 en verwarring voorkomen. 10 Het spreken van dezelfde taal verbetert de samenwerking. In de keten van acute zorg tussen huisartsenpost, ambulance en spoedeisende hulp, zijn er vier redenen om de samenwerking middels ABCDE te verbeteren: 1. de zorgvraag van de patiënt komt meer centraal te staan, 2. de kwaliteit die een zorgverlener kan bieden wordt mede bepaald door het handelen van de ketenpartners, 3. samenwerking maakt onvoorspelbare zorg (verderop in de keten) beter voorspelbaar en 4. potentieel onbegrip binnen de keten wordt weggenomen wanneer ketenpartners elkaars hulpverleners, werkprocessen, verantwoordelijkheden en werkomstandigheden kennen. 11
9 Het is denkbaar dat deze argumenten ook toepasbaar zijn op de keten van de specialist ouderengeneeskunde, ambulance en spoedeisende hulp. Juist de kenmerken van de populatie van de specialist ouderengeneeskunde, de kwetsbaarheid van de patiënten en de multipathologie, maakt dat als er besloten wordt tot het insturen naar een ziekenhuis, het essentieel is dat de samenwerking optimaal is om goede, afgepaste, zorg te verlenen. Zelfvertrouwen in acute geneeskunde In 2011 ging ruim de helft van de basisartsen in Nederland de eerste zelfstandige dienst in zonder enige voorbereiding. 12 Ook in andere landen zijn er signalen dat basisartsen zich niet voorbereid voelen in de omgang met acute geneeskunde. 13 Daarnaast is er anekdotisch bewijs dat angst en vermindering van zelfvertrouwen in een acute situatie het handelen negatief beïnvloeden. 14 De ABCDE-systematiek, bij voorkeur aangeleerd in een cursus met simulatietraining, 9 geeft meer zelfvertrouwen, 14,15 structuur en prioriteit, 13 kennis 16 en vaardigheden in acute situaties. 15 Uit de evaluaties van de STARtclass voor aios specialisme ouderengeneeskunde komen dezelfde signalen (ongepubliceerde data) naar voren. De ABCDE-systematiek binnen de acute ouderengeneeskunde De huisarts komt in de dienst vaker in aanraking met acute geneeskunde dan tijdens de reguliere werkuren en kent niet alle patiënten die tijdens de dienst gepresenteerd worden uitgebreid. 17 Ook de specialist ouderengeneeskunde komt in een dienst een hogere concentratie van acute geneeskunde tegen en kent de patiënten minder goed, alhoewel de specialist ouderengeneeskunde wel beschikking heeft over het medische dossier. In een situatie met meer onbekende factoren dient de specialist ouderengeneeskunde op een acuut moment beslissingen te nemen. Het hanteren van de ABCDE-systematiek geeft hierbij prioriteit, structuur en zekerheid. De ABCDE-systematiek kan in alle levensfasen (zie voorbeeld onderstaand tekstkader) en binnen alle beleidsafspraken worden toegepast. Het gaat om het toepassen van een vaste systematiek in de acute situatie zodat de kans verkleind wordt dat er iets gemist
10 wordt. Bij elke stap kan afhankelijk van het beleid overwogen worden of de bijbehorende interventie wel of niet toegepast moet worden. Het voorkomt dat er (niet) gehandeld wordt zonder dat men weet wat het probleem is, maar maakt dat men weet waarom er (niet) gehandeld wordt. De heer De Vries, 73 jaar, is in de terminale fase gekomen na een groot recidief CVA. U wordt gebeld door de zorg voor morfine omdat meneer erg benauwd en aan het vechten voor adem is. U bent binnen enkele minuten op de afdeling en beoordeelt meneer volgens de ABCDE-systematiek. A: ademweg geblokkeerd, welke door u direct opgeheven wordt door het hoofd opzij te leggen. B: direct na de manoeuvre bij A ziet u de ademfrequentie dalen van >40 naar rond de 20/min. De heer De Vries is enkele uren later op rustige wijze overleden. Zoals gezegd worden de aios ouderengeneeskunde sinds 2009 middels de STARtclass getraind in de ABCDE-systematiek. Ook zijn er specifiek voor de specialist ouderengeneeskunde cursussen ontwikkeld over de ABCDE-systematiek. De eerste specialisten ouderengeneeskunde zijn inmiddels middels scenariotraining geschoold in de ABCDE-systematiek in de STARtclass. De ervaringen zijn positief, zoals een specialist ouderengeneeskunde (en opleider) in de evaluatie van de STARtclass Acute Ouderengeneeskunde verwoordde: 'ABCDE-systeem: ik dacht eerst dat het een nodeloze nieuwigheid was, een soort "hype" met weinig inhoud. Hier ben ik enorm van teruggekomen, het is een ideale manier om snel en gestructureerd een noodsituatie in kaart te brengen'. Naast de cursus is er een ABCDE-kaart ontwikkeld voor de specialist ouderengeneeskunde en zijn er volgens de ABCDE-systematiek ingerichte spoedtassen beschikbaar voor de specialist ouderengeneeskunde. 18
11 Samenvatting Acute geneeskunde is een belangrijk aspect van het beroep van de specialist ouderengeneeskunde. Momenteel is er geen richtlijn hoe de specialist ouderengeneeskunde deze patiënten met acute problematiek moet benaderen. Internationaal is de ABCDE-systematiek de standaard in de benadering bij de acute (traumatische) patiënt. In Nederland wordt deze systematiek door alle ketenpartners gebruikt. Ook in de ouderengeneeskunde past deze wijze van benadering van een patiënt met een acute verandering met meenemen van het afgesproken beleid zeer goed. De aios specialisme ouderengeneeskunde worden sinds 2009 geschoold in deze systematiek, maar de ABCDE-systematiek is bij specialisten ouderengeneeskunde nog relatief onbekend. De ABCDE-systematiek kenmerkt zich door een eerste benadering (primary survey) waarin beoordeling plaatsvindt volgens het acroniem ABCDE en de secondary survey, waarin het diagnostisch model weer naar voren komt. Tijdens de gehele beoordeling worden drie basisprincipes gehanteerd: treat first what kills first, do no further harm en get help. De ABCDE-systematiek geeft structuur, prioriteit en zekerheid bij de betrokken hulpverleners. Het aansluiten bij de werkwijze van de keten verbetert de samenwerking waardoor de zorgvraag van de patiënt meer centraal komt te staan. Het is essentieel dat in de acute ouderengeneeskunde, waar het veelal gaat om kwetsbare patiënten met multipathologie, als de specialist ouderengeneeskunde aansluit bij de keten en de ABCDE-systematiek de standaard wordt. Conclusie De ABCDE-systematiek is een internationaal gehanteerde methodiek in de acute geneeskunde en geeft structuur, prioriteit en zekerheid bij de hulpverlener. Door het spreken van dezelfde taal, verbetert de samenwerking en komt de zorgvraag van de patiënt centraal te staan waardoor de kwaliteit in de acute ouderenzorgketen verbetert. De ABCDE-systematiek is universeel toepasbaar, ongeacht leeftijd, kwetsbaarheid, en beschikbare hulpmiddelen, en vormt de standaard bij alle ketenpartners in de acute zorg in Nederland. Het is daarom essentieel dat de ABCDE-systematiek ook de standaard wordt in de acute ouderengeneeskunde. Scholing in de ABCDE-systematiek is sinds 2009
12 opgenomen in de opleiding tot specialist ouderengeneeskunde, maar het is sterk aan te raden dat alle specialisten ouderengeneeskunde zich in deze systematiek laten scholen om goede (keten)zorg te bieden voor kwetsbare ouderen met acute problematiek. Literatuur 1. Beroepsprofiel en competenties van de specialist ouderengeneeskunde. Verenso NHG standpunt Huisarts en Spoedzorg Nederlandse Internisten Vereniging. Opleidingseisen voor de enkelvoudige differentiatie Acute Geneeskunde binnen de Interne Geneeskunde, te raadplegen op: 4. Styner JK. The birth of advanced trauma life support. Journal of Trauma Nursing 2006; 13(2): Reed KL. Basic management of medical emergencies: recognizing a patient's distress. J Am Dent Assoc May;141 Suppl 1: 20S-4S. 6. Morgan-Joans Lt. Col D, Hodgetts Lt Col TJ. A Unified Emergency Care System for the early management of emergencies in medicine. J R Army Med Corps : Thim T, Vinther Krarup NH, Grove EL, Rohde CV, Lofgren B. Initial assessment and treatment with the airway, breathing, circulation, disability, exposure (ABCDE) approach. Int J Gen Med 2012: Rapportage werkgroep Kwaliteitsindeling SEH. Spoedeisende hulp: Vanuit een stevige basis Williamson K, Ramesh R, Grabinsky A. Advances in prehospital trauma care. Int J Crit IIIn Inj Sci 2011; 1(1): Guly HR. ABCDEs. Emerg med J 2003; 20: Berenschot. Hoe verbetering van de samenwerking in de acute zorgketen loont. Een inventariserend onderzoek door Berenschot in opdracht van ZonMw. 4 juli Kwant de L. Beter voorbereid de nachtdienst in. Medisch Contact 2011; 66(5): Carling J. Are graduate doctors adequately prepared to manage acutely unwell patients? The clinical teacher 2010; 7: Featherstone P, Smith G, Linnell M, Easton S, Osgood VM. Impact of a one-day interprofessional course (ALERT) on attitudes and confidence in managing critically ill adult patients. Resuscitation 2005; 65(3): Holleman F, Peters S, Meijer W, Schouten I. Eerst op cursus, dan de dienst in. Medisch Contact 2011; 66(24):
13 16. Dusman H, Reinders M, Folkers H, Hendrickx E, Ram P. Het effect van intensieve SEHtraining voor aios. Huisarts & Wetenschap (1): Fraanje W, Mout P, Veld in t K. Het ABCDE van de acute huisartsgeneeskunde. Huisarts & Wetenschap (4): Website SOON:
Scholing huisartsen WDH Bergen op Zoom, Roosendaal
Scholing huisartsen WDH Bergen op Zoom, Roosendaal Vakgroep spoedeisende geneeskunde Bravis ziekenhuis 10-11-2015 Programma De SEH-arts in het Bravis ziekenhuis Aletha Evegaars Patiënten statistieken Sjoerd
Nadere informatieHuisarts en spoedzorg Dokter, ik heb onmiddellijk hulp nodig!
NHG-STANDPUNT Huisarts en spoedzorg Dokter, ik heb onmiddellijk hulp nodig! Dokter, ik heb onmiddellijk hulp nodig, want ik ben opeens helemaal niet lekker geworden en ik heb erge pijn in mijn borst en
Nadere informatieBIJLAGE 1: PROTOCOLLEN AMBULANCEZORG
BIJLAGE 1: PROTOCOLLEN AMBULANCEZORG Airway en CWK-immbolisatie, Breathing, Circulation, Disability en Exposure (5 protocollen) Wervelkolom indicaties fixatie en bevrijding (2 protocollen) Triage en keuze
Nadere informatieCollege Geneeskundige Specialismen
College Geneeskundige Specialismen Besluit van 9 november 2016 houdende de wijziging van de volgende besluiten: Besluit spoedeisende geneeskunde van 9 januari 2013; Besluit ziekenhuisgeneeskunde van 11
Nadere informatieStandpunt NVSHA ten aanzien van Inwerkprogramma en acute cursus voor artsen werkzaam op de spoedeisende hulp.
Standpunt NVSHA ten aanzien van Inwerkprogramma en acute cursus voor artsen werkzaam op de spoedeisende hulp. N. van Dijk, S. Baas, M. Spekschoor, C.Vernooij, C. Deelstra, D Hassell, (commissie O & O)
Nadere informatieDé ABCDE-cursus voor anios
Dé ABCDE-cursus voor anios STARt-up class 4-daagse cursus voor basisartsen die álles willen weten van spoedzorg Inleiding Houvast en meer zelfvertrouwen in stressvolle situaties op de SEH? De vierdaagse
Nadere informatieVerpleegkundig onderzoek van het kind
Verpleegkundig onderzoek van het kind April 2016 Conny Alewijnse Kindertijd Periode van veranderingen Verschillen ontwikkelingsstadium Andere en anders verlopende ziektebeelden Reactie op ziekte en trauma
Nadere informatieMaatschappelijk handelen
(Ambulance) Thema : Primary Survey Opvang van de laag complexe patiënt Januari 2014 - Het controleren van de vitale functies ( bloeddruk, saturatie, hartritme) - Het toedienen van O2 opgeleide van gegevens
Nadere informatieAcute Zorg in Zeeland. De profieldiscussie toegelicht: Van EHBO naar de SEH van nu
Acute Zorg in Zeeland De profieldiscussie toegelicht: Van EHBO naar de SEH van nu Doel Is er nieuws onder de zon? Ecclesiasticus 1;9 Wat was het? Waar gaan we naartoe? Nieuws onder de zon? De patiënt vraagt
Nadere informatieGestructureerde benadering van het zieke kind door de huisarts
Gestructureerde benadering van het zieke kind 15 mei 2013 Elkerliek ziekenhuis - Helmond Eric Brouwer, kinderarts HUISARTS & WETENSCHAP 2011 Wat is anders Nummer 1 Maart 2011 Obstructie ademweg Ademdepressie
Nadere informatieDe handreiking samenwerking huisarts en specialist ouderengeneeskunde
Home no. 5 Congresnummer Kiezen voor delen November 2016 Eerdere edities Verenso.nl De handreiking samenwerking huisarts en specialist ouderengeneeskunde Monique Bogaerts mbogaerts@verenso.nl De nieuwe
Nadere informatieIn het najaar van 2009 verscheen de eindrapportage
AMC geeft a(n)iossen verplichte Bagage mee Eerst op cursus, dan de dienst in Frits Holleman, internist-acuut geneeskundige, AMC Amsterdam Ser Peters, opleider interne geneeskunde, Flevoziekenhuis Almere
Nadere informatieToolkit generieke module Acute Psychiatrie
Toolkit generieke module cute Psychiatrie Inhoud 1. GGz-triagewijzer (bij voorkeur op 3 printen) voor gebruik door voorwacht crisisdienst bij binnenkomst melding 2. Drie verwijssituaties met per stap in
Nadere informatieNHG-Standpunt. Huisartsgeneeskunde voor ouderen. Er komt steeds meer bij... standpunt
NHG-Standpunt Huisartsgeneeskunde voor ouderen Er komt steeds meer bij... standpunt Schatting: in 2040 - op het hoogtepunt van de vergrijzing - zal zo n 23 procent van de bevolking ouder zijn dan 65 jaar.
Nadere informatiePalliatieve Zorg. Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra. Verpleegkundigen Palliatieve Zorg
Palliatieve Zorg Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra Verpleegkundigen Palliatieve Zorg Wat is het belangrijkste speerpunt van palliatieve zorg? A Genezing B Kwaliteit van leven C Stervensbegeleiding
Nadere informatieBijlage 1: GGz-triagewijzer
Bijlage 1: GGz-triagewijzer Voor deze generieke module is een GGz-triagewijzer ontwikkeld, op basis waarvan de voorwacht van de acuut psychiatrische hulpverlening in kan schatten welke hulpverlening een
Nadere informatiePalliatieve zorg in het ZGT
30 oktober 2014 Mw. Dr. I.M. Oving Internist-Oncoloog Palliatieve zorg in het ZGT Op het juiste moment en de juiste plaats Namens het palliatief consult team Palliatieve zorg, op het juiste moment en de
Nadere informatieNaar een Landelijk Opleidingsplan Huisartsgeneeskunde
Naar een Landelijk Opleidingsplan Huisartsgeneeskunde Thema Spoedeisende Zorg Colofon Expertgroep Spoedeisende Zorg Frank Baarveld (vz), huisarts, coördinator Startclass, Huisartsopleiding Nederland Gijs
Nadere informatieUitvoering van de ABCDE methode
Uitvoering van de ABCDE methode Deze pagina beschrijft de uitvoering van de ABCDE methodiek. Om deze pagina goed te kunnen gebruiken, lees eerst de andere pagina's over het protocol, te beginnen bij de
Nadere informatieDe opleiding tot Restauratief Tandarts van de Nederlands Vlaamse Vereniging voor Restauratieve Tandheelkunde
De opleiding tot Restauratief Tandarts van de Nederlands Vlaamse Vereniging voor Restauratieve Tandheelkunde 1. Inleiding Vanuit de tandheelkundige praktijk komt de vraag naar een gedifferentieerde tandarts
Nadere informatieOpvang van patienten met licht traumatisch hoofd hersenletsel. Korné Jellema,neuroloog 8 februari 2016 Stichting MCHaaglanden en Bronvov Nebo
Opvang van patienten met licht traumatisch hoofd hersenletsel Korné Jellema,neuroloog 8 februari 2016 Stichting MCHaaglanden en Bronvov Nebo Opdracht aan uw presentator Vertel iets over de acute opvang
Nadere informatieHoe/Lang zullen we leven?! Het zgn codebeleid. Vrijdag 7 juni 2013 Gerard Innemee, mma
Hoe/Lang zullen we leven?! Het zgn codebeleid Vrijdag 7 juni 2013 Gerard Innemee, mma Inhoudsopgave Aanleiding Kosten in de zorg KNMG Hoe doen wij het? Discussie Medisch Contact, 10 juni 2011 Van Engelen,
Nadere informatieAdvance care planning, rol verzorgenden en verpleegkundigen
Advance care planning, rol verzorgenden en verpleegkundigen Annemieke Wagemans EPZ MUMC+ Polikliniek MUMC+ Koraal Waar wil ik het over hebben Wat is advance care planning en voor wie Wie van jullie wordt
Nadere informatiePalliatieve zorg voor andere doelgroepen
Palliatieve zorg voor andere doelgroepen CVA, Dementie, COPD, Hartfalen, psychiatrische aandoening, verstandelijke beperking 27 november Rob Krol en Annemiek Kwast Aanleiding IKNL activiteiten palliatieve
Nadere informatieOuderen en COPD Programma. Programma. Leerdoelen/vragen. Programma. Ja of Nee?
Ouderen en COPD FRANK PEPELS, SPECIALIST OUDERENGENEESKUNDE, PROTEION. Plenair inventariseren leerdoelen 10 min Intro-toets/stellingen 5 min Acuut benauwde patiënt: -scenario: 15 min Pauze 10 min Chronisch
Nadere informatieEERSTE HULP. Georganiseerde. Wie? Inhoud. De eerstehulpverlener. Pim de Ruijter. Pim de Ruijter
Georganiseerde EERSTE HULP De eerstehulpverlener Pim de Ruijter Wie? Instructeur Eerste Hulp en BLS/PBLS Arts, in opleiding tot anesthesioloog Oprichter Eerste Hulp Wiki Auteur Gevorderde Eerste Hulp Evenementenhulp
Nadere informatieInzichten in de acute zorg
Inzichten in de acute zorg C.J. in t Veld W. Draijer Inzichten in de acute zorg Voor de huisartspraktijk Onder redactie van C.J. in t Veld Brielle Zuid-Holland The Netherlands ISBN 978-90-368-0880-4 DOI
Nadere informatieD R U K V E R B A N D Ledeninformatie augustus 2015
Even windstil. Plots is het windstil wind blaast nu even niet met volle kracht in de zeilen niet alles loopt soms zoals men wil. Rustig deinen totdat men voelt en weet dat weldra weer een verwachtte zachte
Nadere informatieHospital at Home. informatiefolder. Universitair Centrum Ouderengeneeskunde. Hospital at Home
Hospital at Home informatiefolder Hospital at Home Universitair Centrum Ouderengeneeskunde Achtergrondinformatie De meeste mensen met dementie wonen thuis, ook als zij zorg nodig hebben. Deze zorg wordt
Nadere informatieErratum Manschap a Levensreddend handelen. Versie: 1.0, 31 december 2015
Erratum Manschap a Levensreddend handelen Versie: 1.0, 31 december 2015 Inleiding Op 1 januari 2016 is versie 3 van het Landelijke protocol levensreddend handelen door de brandweer (LPLHB 3.0) gepubliceerd.
Nadere informatieAfdeling Spoedeisende hulp (SEH) B54
Afdeling Spoedeisende hulp (SEH) B54 Welkom op de afdeling Spoedeisende Hulp (SEH) van het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen. Per jaar melden zich 28.000 mensen op de SEH voor een medische behandeling,
Nadere informatieThursday, April 6, 2017
ProActieve Dialyse Zorg; Er is LEVEN voor de dood Disclosures Niamut Potentiële belangenverstrengeling 1.Boehringer Ingelheim bv 2.Eli Lilly and Company 3.Roche Dienstverlening spreker 1,2, vergoeding
Nadere informatieChapter 9 Samenvatting CHAPTER 9. Samenvatting
Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9 Samenvatting 155 Chapter 9 Samenvatting SAMENVATTING Richtlijnen en protocollen worden ontwikkeld om de variatie van professioneel handelen te reduceren, om kwaliteit van
Nadere informatieDE HUISARTSENPOST. Armslag voor een goed eerstelijns loket
DE HUISARTSENPOST Armslag voor een goed eerstelijns loket De acute zorg in Nederland is volop in ontwikkeling. Gewerkt wordt aan het vormen van een effectieve en aaneengesloten keten voor acute zorg. Beschikbaarheid,
Nadere informatieMedisch protocol: Sepsis-protocol SEH bij personen > 14 jaar.
Medisch protocol: Sepsis-protocol SEH bij personen > 14 jaar. TRIAGE SCREENINGSTOOL SEH SEPSIS / SEPTISCHE SHOCK Verdenking infectie Luchtweginfectie Urineweginfectie Abdominale infectie CZS infectie Huid/wekedelen-infectie
Nadere informatiePROBLEEMINVENTARISATIE, ZORGBEHANDELPLAN EN FRADIE
PROBLEEMINVENTARISATIE, ZORGBEHANDELPLAN EN FRADIE De probleeminventarisatie is een overzicht van beperkingen en problemen op verschillende levensgebieden: lichamelijke gezondheid, emotioneel welbevinden,
Nadere informatiethuiszorg in de standaardzorg voor
Tijdige integratie van palliatieve thuiszorg in de standaardzorg voor mensen met ernstige COPD Charlotte Scheerens 10 meest voorkomende doodsoorzaken 2008 Mortaliteit COPD/100 000 inwoners, 2011 België
Nadere informatieVersie juni
HARTFALEN Apeldoornse/Zutphen TWA Inleiding Hartfalen is een veel voorkomende aandoening. Tussen 20 en 30% van de bevolking krijgt te maken met hartfalen, meestal als zij ouder zijn dan 70 jaar. Momenteel
Nadere informatieProeftuin revalidatie en herstel bij kwetsbare ouderen. Rob Tips CZ Eefje Perlot - ZZG
Proeftuin revalidatie en herstel bij kwetsbare ouderen Rob Tips CZ Eefje Perlot - ZZG Revalidatie en herstel Doelen De juiste en goede zorg leveren met passende zorginzet Duidelijke, voorspelbare en aansluitende
Nadere informatieZorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee bij zorg voor ouderen! Optimale zorg voor ouderen in een kwetsbare positie
Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee bij zorg voor ouderen! Optimale zorg voor ouderen in een kwetsbare positie Nederland vergrijst. Er komen steeds meer ouderen met steeds meer en verschillende soorten
Nadere informatieBepaling van ziekte-ernst op de SEH
Bepaling van ziekte-ernst op de SEH NIV dagen 2018 Frits Holleman AMC Disclosure belangen spreker spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
Nadere informatiePraten over behandelwensen en -grenzen
Praten over behandelwensen en -grenzen Praten over behandelwensen en -grenzen Informatie voor patiënten en familie Inleiding Als patiënt komt u in het UMC Utrecht met een bepaalde behandelwens. Meestal
Nadere informatieSAMENVATTING. Samenvatting
SAMENVATTING. 167 Met de komst van verpleegkundigen gespecialiseerd in palliatieve zorg, die naast de huisarts en verpleegkundigen van de thuiszorg, thuiswonende patiënten bezoeken om te zorgen dat patiënten
Nadere informatieSpoedeisende Hulp en triage
Spoedeisende Hulp en triage Welkom op de afdeling Spoedeisende Hulp (SEH) van het Laurentius Ziekenhuis. Op de afdeling SEH komen dagelijks 40 tot 70 patiënten. Een kwart van deze personen wordt met de
Nadere informatieABCDE methodiek Biedt een vaste volgorde van het benaderen van het slachtoffer
ABCDE methodiek Biedt een vaste volgorde van het benaderen van het slachtoffer Indien een stoornis in de vitale functie wordt waargenomen direct handelen (Treat as you go) A AIRWAY AND C-SPINE (= vrije
Nadere informatieSpoed Interventie Team (SIT): waarom en hoe? Elien Pragt Anesthesioloog-intensivist MUMC+ 22 april 2016
Spoed Interventie Team (SIT): waarom en hoe? Elien Pragt Anesthesioloog-intensivist MUMC+ 22 april 2016 Waarom SIT? Critical care outreach team (CCOT) Medical emergency team (MET) Spoed interventie team
Nadere informatieNadenken over reanimatie Informatie voor de cliënt
Nadenken over reanimatie Informatie voor de cliënt Samenvatting Hoe ouder u wordt, hoe groter de kans op een hartstilstand. Het is belangrijk dat familie en hulpverleners weten of ze u dan wel of niet
Nadere informatieChronisch zieken en kwetsbare ouderen in de acute zorg. Yvonne Guldemond-Hecker Raad van Bestuur Huisartsen OZL
Chronisch zieken en kwetsbare ouderen in de acute zorg Yvonne Guldemond-Hecker Raad van Bestuur Huisartsen OZL Disclosure Belangen Spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk
Nadere informatieWel of geen AOA in het JBZ?
Wel of geen AOA in het JBZ? Maartje van de Vrugt CHOIR seminar 13 november 2015 Facts and figures JBZ Topklinisch ziekenhuis 4000 medewerkers 240 medisch specialisten 730 bedden Incl. Intensive care: 26
Nadere informatieSepsis in de huisartsenpraktijk. Feike Loots Arts-onderzoeker IQ healthcare, Radboudumc
Sepsis in de huisartsenpraktijk Feike Loots Arts-onderzoeker IQ healthcare, Radboudumc Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond (Potentiële) belangenverstrengeling Voor
Nadere informatiePassende zorg in de laatste levensfase?
Elckerlijck congres Casuïstiek & Passende zorg in de laatste levensfase? Workshop 29 oktober 2015 Marjolein van Meggelen MZO RN adviseur palliatieve zorg IKNL De ochtend Munch 1884 Inhoud Introductie Casus
Nadere informatieWat zou jij willen? Voor je dierbaren? Voor jezelf?
21 juni 2016 Franca Horstink; Specialist Ouderen Geneeskunde, SCEN arts Laetitia Schillemans;Gespecialiseerd verpleegkundige oncologie en palliatieve zorg Beide Consulent; Palliatie Team Midden Nederland
Nadere informatieLagerhuisdebat spoedzorg shertogenbosch. keuzestress in de spoedzorg 26 september en 3 oktober 2014 gespreksleiders Paul Jorna en Marian Frijters
Lagerhuisdebat spoedzorg shertogenbosch keuzestress in de spoedzorg 26 september en 3 oktober 2014 gespreksleiders Paul Jorna en Marian Frijters Toelichting werkwijze; Landelijke ontwikkelingen Visie en
Nadere informatieSamenvatting voor niet-ingewijden
voor niet-ingewijden Type 2 diabetes Diabetes is een ernstige chronische ziekte, die wordt gekenmerkt door te hoge glucosespiegels (de suikers ) in het bloed. Er zijn verschillende typen diabetes, waarvan
Nadere informatieSpecialisten ouderengeneeskunde besparen de zorg tientallen miljoenen 0
Home no. 4 Augustus 2015 Eerdere edities Verenso.nl Specialisten ouderengeneeskunde besparen de zorg tientallen miljoenen 0 Interview met prof. dr. Cees Hertogh, hoogleraar ouderengeneeskunde & ethiek
Nadere informatieAanvraagformulier Zorginstellingen. (her)erkenningsaanvraag. Opleiding tot. spoedeisendehulpverpleegkundige
Aanvraagformulier Zorginstellingen (her)erkenningsaanvraag Opleiding tot spoedeisendehulpverpleegkundige Algemene gegevens van de zorginstelling U vult dit deel voor alle opleidingen eenmalig per zorginstelling
Nadere informatieCOPD en Palliatieve Zorg
Een logisch sluitstuk van de keten Lucyl Verhoeven Longverpleegkundige Nurse Practitioner i.o. Thebe Mick Raeven Medisch coördinator Palliatief Netwerk Midden-Brabant COPD is dodelijk Bij mensen met COPD
Nadere informatieHet ABCDE van de acute huisartsgeneeskunde
Wim Fraanje, Piet Mout, Kees in t Veld nascholing inleiding VVroeg op een februariavond in 1976 maakte de orthopeed Styner een noodlanding met zijn tweemotorige privévliegtuig in een akker in Nebraska
Nadere informatieAZO scholingsavond: neurotrauma Wat is de rol van de neuroloog? Bart Post Neuroloog
AZO scholingsavond: neurotrauma Wat is de rol van de neuroloog? Bart Post Neuroloog Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond (Potentiële) belangenverstrengeling Voor
Nadere informatieGeneralistisch werkende artsen palliatieve geneeskunde in en vanuit het ziekenhuis. Jan Lavrijsen Maaike Veldhuizen Marlie Spijkers
Generalistisch werkende artsen palliatieve geneeskunde in en vanuit het ziekenhuis Jan Lavrijsen Maaike Veldhuizen Marlie Spijkers Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Voor
Nadere informatieRemote Patient Management
Remote Patient Management Telemonitoring voor patiënten met hartfalen én COPD Dr. R. Spee, cardioloog MMC Mw. drs. L. Oostveen, manager Flow Centrum voor preventie en (tele)revalidatie van chronische ziekten
Nadere informatieBasisscholing Palliatieve Zorg voor artsen 2 november 2006 Nationaal Congres Palliatieve Zorg Sasja Mulder Onderwijs in palliatieve zorg in de medische specialisten opleiding 2001 2003 COPZ project ontwikkeling
Nadere informatieZorgpad Stervensfase. Lia van Zuylen, internist-oncoloog. Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam
Zorgpad Stervensfase Lia van Zuylen, internist-oncoloog Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam Inhoud Herkenning stervensfase Inhoud van Zorgpad Stervensfase Onderzoeksresultaten Zorgpad
Nadere informatieCritical Appraisal of a Topic De 7 stappen van de CAT Bachelor geneeskunde 3de jaar AWV
Critical Appraisal of a Topic De 7 stappen van de CAT Bachelor geneeskunde 3de jaar AWV Arno Roest en Saskia Le Cessie CAT-project@lumc.nl Evidence based medicine (EBM) (Patho)fysiologie: Klachten, ziekte,
Nadere informatieGespecialiseerd Ambulancevervoer. Voor Psychiatrisch Patiënten Presentatie dd 21 05 2013 Door Bryan Tjon a Njoek, Chauffeur Jerzy Koopmans SPV
Gespecialiseerd Ambulancevervoer Voor Psychiatrisch Patiënten Presentatie dd 21 05 2013 Door Bryan Tjon a Njoek, Chauffeur Jerzy Koopmans SPV Juni 1892 Pilot gespecialiseerd vervoer 2 jaar voorbereiding
Nadere informatieContinue Palliatieve sedatie, feiten en fabels 19-09-2013. Specialist ouderengeneeskunde/docent. Probeer te verwoorden wat volgens jou
Continue Palliatieve sedatie, feiten en fabels 19-09-2013 Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde/docent Wat is het? Probeer te verwoorden wat volgens jou palliatieve sedatie is PALLIATIEVE SEDATIE
Nadere informatieHet sterven in onze tijd. Frank Schaapsmeerders, specialist ouderengeneeskunde Miranda Tiecken, woonbegeleider hospice de Hazelaar
Frank Schaapsmeerders, specialist ouderengeneeskunde Miranda Tiecken, woonbegeleider hospice de Hazelaar UKON symposium 16 april 213 Sterven in breder perspectief Tekenen van naderende dood Problemen rondom
Nadere informatieDoel. Definities. Indicatie. Werkwijze/beslisboom. Uniforme opvang van de trauma patiënt op de Intensive care
Doel Uniforme opvang van de trauma patiënt op de Intensive care Definities Het protocol begint met hetgeen de patiënt het meest bedreigd (treat first what kills first). Treft men tijdens de opvang een
Nadere informatieSAMENWERKING HUISARTSENPOST + ACUTE GGZ RAPPORTAGE VAN DE ONDER HUISARTSENPOSTEN GEHOUDEN INTERVIEWS
SAMENWERKING HUISARTSENPOST + ACUTE GGZ RAPPORTAGE VAN DE ONDER HUISARTSENPOSTEN GEHOUDEN INTERVIEWS STAND VAN ZAKEN PER 1 APRIL 2015 SAMENWERKING HUISARTSENPOST + ACUTE GGZ Stand van zaken per 1 april
Nadere informatieLeer meer van de dagelijkse praktijk. KBA s als handvat voor aios en opleiders
Leer meer van de dagelijkse praktijk KBA s als handvat voor aios en opleiders disclosure belangen sprekers: geen (potentiële) belangenverstrengeling Structuur Huisartsopleiding Opleidingspraktijk 4 dagen
Nadere informatieThink sepsis! Namens de expertgroep sepsis Ingmar Waardenburg, huisarts Enter Jolein Huttenhuis, SEH-arts ZGT
Think sepsis! Namens de expertgroep sepsis Ingmar Waardenburg, huisarts Enter Jolein Huttenhuis, SEH-arts ZGT Wat is - volgens u - sepsis? Wat is volgens u sepsis? Mijn definitie... Een septische patiënt
Nadere informatieProject SO 2020 Medisch handelen Professionaliteit Kennis en wetenschap Samenwerking O et patiënt ppelijk unicatie m and Com elen
Project SO 2020 Medisch handelen Professionaliteit Samenwerking Communicatie met patiënt Maatschappelijk handelen Kennis en wetenschap Organisatie Project SO 2020 Project SO 2020 De ouderenzorg is in
Nadere informatieMonitor. Bollebozen. Focus. Ruimtekaartje van André Kuipers Olympische student Elisabeth Willeboordse
Monitor Nummer 2 jaargang 40 juni 2012 Ruimtekaartje van André Kuipers Olympische student Elisabeth Willeboordse Seks na de ziekte Shockroom Game een wereldprimeur Focus Bollebozen Tekst Gerben Stolk
Nadere informatie- Vivium helpt u verder
ELV en GRZ: nog steeds in transitie - Vivium helpt u verder GRZ jaarcongres studio GRZ 26 januari 2018 dr. Ellen Vreeburg, Vivium Naarderheem Kaderarts GRZ stafdocent Gerion/VUMC Wat gaan we doen? Stand
Nadere informatieToetsregeling Beroepsvaardigheden en thema s B1.1
Toetsregeling Beroepsvaardigheden en thema s B. studiejaar 25-26 Bacheloropleiding Geneeskunde Radboudumc Deze regeling is van kracht vanaf 3 augustus 25. ) Begripsbepaling Het tentamen Beroepsvaardigheden
Nadere informatieNHG-Standpunt. GGZ in de huisartsenzorg. Ik zie het even niet meer zitten. standpunt
NHG-Standpunt GGZ in de huisartsenzorg Ik zie het even niet meer zitten standpunt Het aantal mensen met psychische problemen dat een beroep doet op de huisarts, groeit en zal blijven toenemen... Mevrouw
Nadere informatieNazorg bij kanker; de rol van de eerste lijn. Hans Nortier 24-01-2013
Nazorg bij kanker; de rol van de eerste lijn Hans Nortier Nazorg Nazorg is een essentieel onderdeel van individuele patiëntenzorg na behandeling voor kanker Nazorg behelst voorlichting, begeleiding, ingaan
Nadere informatieWelkom op de Spoed Eisende Hulp (SEH)
Welkom op de Spoed Eisende Hulp (SEH) Welkom op de afdeling Spoed Eisende Hulp (SEH) van het St. Anna Ziekenhuis. Op deze afdeling zien we dagelijks dertig tot veertig patiënten. Een deel van deze patiënten
Nadere informatieHet organiseren van een MDO
Het organiseren van een MDO Handreiking voor de organisatie van Multidisciplinair Overleg i.h.k.v. de keten ouderenzorg ZIO, Zorg in ontwikkeling VERSIE 1.0, 170131 Inleiding Gezien het multidisciplinaire
Nadere informatieJaarplan
www.soon.nl Het verbeteren van de kwaliteit van de opleiding tot specialist ouderengeneeskunde is hét doel van SOON. Alle activiteiten van SOON zijn hier in meer of mindere mate op gericht. SOON maakt
Nadere informatiePlatform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION
Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION Leven met epilepsie: Zelfmanagement Loes Leenen, MANP PhD trainee zelfmanagement Inleiding Achtergrond Zelfmanagement Zelfmanagement & Kwaliteit van leven
Nadere informatieUitkomsten focusgroep Kwetsbare Ouderen (Escamp en Loosduinen)
Opgesteld door Stichting Transmurale Zorg info@transmuralezorg.nl Uitkomsten focusgroep Kwetsbare Ouderen (Escamp en Loosduinen) Stichting Transmurale Zorg heeft 2 focusgroepen georganiseerd rondom de
Nadere informatieDe anesthesioloog en de snijdend specialist zijn tezamen verantwoordelijk voor de preoperatieve zorg.
ANESTHESIOLOGISCHE ZORGVERLENING (2004) PREOPERATIEVE ZORG De anesthesioloog en de snijdend specialist zijn tezamen verantwoordelijk voor de preoperatieve zorg. Doel Het doel van het anesthesiologische
Nadere informatieook bij u thuis! Advies, ondersteuning, behandeling, preventie & verwijzing
ook bij u thuis! Viattence Vitaal Advies, ondersteuning, behandeling, preventie & verwijzing Inhoudsopgave Viattence Vitaal Viattence Vitaal 3 Fysiotherapeut 4 Ergotherapeut 5 Logopedist 6 Specialist ouderengeneeskunde
Nadere informatieVisie NVSHA op Rapport. Raad voor de Volksgezondheid en Zorg. Medisch-specialistische zorg in 20/20
Visie NVSHA op Rapport Raad voor de Volksgezondheid en Zorg Medisch-specialistische zorg in 20/20 Oktober 2011 Inleiding Eind oktober 2011 is de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) met het rapport
Nadere informatieTitel Regionale procedure raaa binnen Netwerk Acute Zorg Euregio. Pagina 1 van 5
Soort Document Procedure Code AZE.RAAA.01 Titel Regionale procedure raaa binnen Netwerk Acute Zorg Euregio Dienst/afdeling Expertgroep raaa Versie 1.0 Status Definitief Datum 8-11-2017 Pagina 1 van 5 Aantal
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting De levensverwachting van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) is gemiddeld 13-30 jaar korter dan die van de algemene bevolking. Onnatuurlijke doodsoorzaken zoals
Nadere informatieInleiding. Vinken en vonken in Vroegtijdige zorgplanning. Doel van de bijeenkomst: Casuïstiek Achtergronden Literatuur
Vinken en vonken in Vroegtijdige zorgplanning Rens Henquet, Kaderarts ouderengeneeskunde Mirjam Broes, Kaderarts palliatieve zorg Inleiding Doel van de bijeenkomst: Casuïstiek Achtergronden Literatuur
Nadere informatieHet APOP screeningsprogramma Nationaal Symposium Spoedzorg voor Ouderen
Het APOP screeningsprogramma Nationaal Symposium Spoedzorg voor Ouderen Drs. Jelle de Gelder huisarts i.o. Drs. Jacinta Lucke SEH arts Drs. Laura Blomaard arts-onderzoeker Ontwikkeling van de APOP screener
Nadere informatieProgramma espoed. Gert Koelewijn Project Manager 23 november 2012
Programma espoed Gert Koelewijn Project Manager 23 november 2012 Boodschap Voor het verbeteren van de medicatieveiligheid in de acute zorg zijn standaarden beschikbaar. Zij hebben gegevens nodig Inhoud
Nadere informatieKwetsbare ouderen & behandelwensen. Door: Miriam Eliel, projectleider Westfriesgasthuis & Anja Wagenaar, verpleegkundig specialist Wilgaerden
Kwetsbare ouderen & behandelwensen Door: Miriam Eliel, projectleider Westfriesgasthuis & Anja Wagenaar, verpleegkundig specialist Wilgaerden 1 Aanleiding project (2014) Dilemma wel/ niet opereren heupfractuur
Nadere informatieVERDUIDELIJKING CASEMANAGEMENT
Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus 320 1110 AH Diemen www.zorginstituutnederland.nl info@zinl.nl T +31 (0)20 797 85 55 Contactpersoon drs. A.M. Hopman T +31 (0)20 797 86 01 VERDUIDELIJKING CASEMANAGEMENT
Nadere informatieWhat are we waiting for: doorlooptijden op de SEH
What are we waiting for: doorlooptijden op de SEH I.L. Vegting, N. Alam, K. Ghanes, O. Jouini, F. Mulder, M. Vreeburg, T. Biesheuvel J. van Bokhorst, P. Go, M.H.H. Kramer, G.M. Koole 2, P.W.B. Nanayakkara
Nadere informatieMonitoren van de effecten van de publiekscampagne depressie op de instroom van patiënten met psychische problemen in de huisartspraktijk
Monitoren van de effecten van de publiekscampagne depressie op de instroom van patiënten met psychische problemen in de huisartspraktijk Derek de Beurs Mariëtte Hooiveld Het NIVEL onderzoekt de gezondheidszorg.
Nadere informatiehttp://toelatingsexamen.110mb.com
Arts-patiëntgesprek Dit onderdeel bestaat uit meerkeuzevragen met 4 antwoordmogelijkheden, waarvan je er meestal al meteen 2 kan elimineren omdat ze te extreem zijn. Je moet eigenlijk op je gevoel afgaan
Nadere informatieEen beroerte, wat nu?
Een beroerte, wat nu? U bent opgenomen in het VUmc op de zorgeenheid neurologie, omdat u een beroerte heeft gehad. Wat is een beroerte? Een beroerte wordt in vaktaal een CVA genoemd: een Cerebro Vasculair
Nadere informatiePsychiatrische problematiek in het somatische verpleeghuis
Psychiatrische problematiek in het somatische verpleeghuis Anne van den Brink Specialist Ouderengeneeskunde Onderzoeker Casus Mw H, geboren in 1926 Weduwe, 1 zoon waar geen contact mee is Chronische vorm
Nadere informatieMedische. na een hernia-operatie. Onderzoek en behandeling. ZorgSaam
Medische psychologie adviezen na een hernia-operatie Onderzoek en behandeling ZorgSaam 1 2 Inleiding In deze folder kunt u lezen over de manier van werken van de medisch psycholoog in het ziekenhuis. Aan
Nadere informatieWelkom op zorgeenheid. na een. afdeling. hernia-operatie Eerste Hart Hulp (EHH) ZorgSaam
Welkom op zorgeenheid Acute adviezen Zorg na een afdeling hernia-operatie Eerste Hart Hulp (EHH) ZorgSaam 1 2 Eerste Hart Hulp (EHH) Welkom U bent zojuist opgenomen op de Eerste Hart Hulp omdat u klachten
Nadere informatieCVA / TIA. Dr. Wim Verstappen, huisarts, medisch manager HOV
CVA / TIA Dr. Wim Verstappen, huisarts, medisch manager HOV Casus I Patiënt, man, 79 jr. Bellen om 15.00u Vanmorgen periode alles uit de hand laten vallen Traag Van de trap gevallen. Bloedende hoofdwond
Nadere informatie