4 Visueel programmeren met Java

Transcriptie

1 Hoofdstuk 4 Visueel programmeren met Java 53 4 Visueel programmeren met Java Na verwerking van dit hoofdstuk kun je: uitleggen wat een algoritme, een computerprogramma en een procedure zijn; een eenvoudig PSD vertalen naar Java programmacode; eenvoudig visueel programmeren in Java; verschillende typen van variabelen uit Java herkennen en gebruiken; het verschil tussen primitieve typen en referentietype aangeven; de begrippen klasse, object en methode uitleggen en gebruiken; de regels bij conversie toepassen; een aantal methoden uit Java gebruiken; de klasse String toepassen bij het programmeren van applets. 1 ALGORITMEN VERWERKEN 1 a Beschrijf in eigen woorden wat een algoritme is. b Een eenvoudig spelletje is boter kaas en eieren. Ontwerp een algoritme om het spel te spelen. Bedenk daarbij dat er twee mogelijkheden zijn: jij begint met spelen of de tegenstander begint met spelen. 2 Om algoritmen te beschrijven, kan gebruik worden gemaakt van een programmastructuurdiagram. a Welke drie basisstructuren bestaan er in een PSD? b Teken hoe de drie basisstructuren in een PSD worden weergegeven. X X O O X 3 Om een opdracht in een PSD te maken heb je ook invoer en uitvoer nodig. LEES naam; SCHRIJF naam; De verwerking van de invoer van het toetsenbord gebeurt met de LEESopdracht. Voorbeeld: LEES naam; De uitvoer naar het scherm gebeurt met de SCHRIJFopdracht. Voorbeeld: SCHRIJF naam; De algemene syntax van een toekenning is: variabele := expressie. Voorbeeld: bedrag := bedrag + 10;

2 54 ENIGMA Verwerkingsboek Hieronder staan twee PSD s. Het eerste PSD heeft een lus met ZOLANG, de tweede met TOTDAT. ZOLANG bedrag < 100 bedrag := bedrag + 10; Achter ZOLANG staat een logische expressie. Het omsloten PSD wordt nul of meer keer uitgevoerd, zolang aan de voorwaarde wordt voldaan. bedrag := bedrag + 10; TOTDAT bedrag >= 100 Ook achter TOTDAT staat een logische expressie. Nu wordt de uitvoering van het omsloten PSD gestopt als aan de voorwaarde is voldaan. a Stel dat het bedrag 75 is. Welk bedrag wordt bij het eerste PSD op het scherm gezet bij de opdracht SCHRIJF bedrag;? b Welk bedrag wordt bij het tweede PSD op het scherm gezet? c Stel dat het bedrag 110 is. Welk bedrag wordt bij het eerste PSD op het scherm gezet bij de opdracht SCHRIJF bedrag;? d Welk bedrag wordt bij het tweede PSD op het scherm gezet? e Wat is het grote verschil tussen de ZOLANG- en de TOTDATopdracht? 4 Ria van Lange heeft twee PSD s geschreven om te bepalen of een patiënt een te lage, te hoge of een normale bloeddruk heeft. LEES onderdruk; LEES bovendruk; onderdruk > 95 OF bovendruk > 160 JA SCHRIJF Hoge bloeddruk ; JA onderdruk < 60 OF bovendruk <100 NEE NEE SCHRIJF Lage bloeddruk ; SCHRIJF Bloeddruk OK ;

3 Hoofdstuk 4 Visueel programmeren met Java 55 LEES onderdruk; LEES bovendruk; onderdruk > 95 OF bovendruk > 160 JA NEE SCHRIJF Hoge bloeddruk ; JA onderdruk < 60 OF bovendruk < 100 NEE SCHRIJF Lage bloeddruk ; SCHRIJF Bloeddruk OK ; a Welk PSD is niet juist? Leg uit waarom het PSD niet juist is. b Tussen welke waarden van de onderdruk en bovendruk is de bloeddruk OK? 5 Het schrijven van een computerprogramma gebeurt in een aantal fasen. Schrijf op welke fasen je kunt onderscheiden. TOEPASSEN Met behulp van het programma Struktograaf kun je PSD s schrijven en laten uitvoeren. Vraag aan je docent waar de demo Struktograaf staat. 6 Schrijf met behulp van de Struktograaf een PSD dat een bedrag in euro s omzet naar dollars. De wisselkoers is 1 euro = 1,215 dollar. 7 Schrijf met behulp van de Struktograaf een PSD dat een bedrag in euro s omzet naar dollars of naar ponden. Maak daarvoor een keuzemogelijkheid in je programma. De wisselkoersen zijn 1 euro = 1,215 dollar en 1 euro = 0,686 pond 8 Schrijf met behulp van de Struktograaf een PSD voor een programma dat strafwerkregels, zoals Praten in de klas, komt niet van pas. het gewenste aantal keer op het beeldscherm afbeeldt.

4 56 ENIGMA Verwerkingsboek VERDIEPEN 9 Peter wil met het gemiddelde cijfer van een aantal proefwerken bepalen. Schrijf met behulp van de Struktograaf een PSD waarin eerst het aantal proefwerken wordt ingevoerd. Vervolgens worden de cijfers ingelezen. Als alle cijfers zijn ingevoerd, wordt het gemiddelde berekend en op het scherm gezet. 10 Een jaar is een schrikkeljaar als het jaartal deelbaar is door 4. Daar is echter een uitzondering op: als het jaar deelbaar is door 100 dan is het geen schrikkeljaar. Ook op die regel is weer een uitzondering: als het jaartal deelbaar is door 400 is het wel weer een schrikkeljaar. Schrijf met behulp van de Struktograaf een PSD, dat bepaalt of een jaar een schrikkeljaar is. Tip Een jaar is deelbaar door een getal als de deling een rest van 0 oplevert. voorbeeld 20 / 4 = 5 (rest van de deling is 0) maar 21 / 4 = 5 (rest van de deling is 1) De Struktograaf kent de operator MOD om de rest van een deling uit te rekenen. Voorbeeld 20 MOD 4 = 0 21 MOD 4 = 1 2 VISUEEL PROGRAMMEREN MET JAVA VERWERKEN 11 In het informatieboek lees je over verschillende manieren van programmeren. a Wat is het grote voordeel van een geïntegreerde ontwikkelomgeving boven een ouderwetse editor? b Beschrijf de taak van een compiler in een geïntegreerde ontwikkelomgeving. 12 In paragraaf 2 wordt stap voor stap uitgelegd hoe je je eerste applet maakt. a Geef aan wat er gebeurt tijdens de volgende stappen: stap 1 t/m 3 stap 4 t/m 9 stap 10, 11 en 12 stap 13 stap 14 b Voer stap 1 t/m 12 uit. c Beschrijf in eigen woorden wat een event-handler is. d Voer stap 13 en 14 uit. e Hoe kun je in de programmacode commentaar aangeven.

5 Hoofdstuk 4 Visueel programmeren met Java Hiernaast zie je de object-inspecteur van het invoerveld. Met de object-inspecteur kun je een aantal eigenschappen (attributen) van de objecten op het applet aanpassen. a Pas de volgende attributen van het invoerveld aan: achtergrond: grijs hoogte: 40 breedte: 250 b Zorg ervoor dat de label op de verplaatsknop vet wordt afgebeeld. c Pas de attributen van het uitvoerveld aan: achtergrond: geel editable: false font: letterkleur blauw en grootte 20. hoogte: 40 breedte: 250 d Wat verandert er als je het attribuut editable wijzigt? e Sla alle wijzigingen op. TOEPASSEN 14 Maak een applet met twee knoppen: FUN en BORING. Geef de knoppen de namen funknop en boringknop. De vraag staat in een Label: Wat vind je van Java? Wanneer de gebruiker op de knop FUN klikt, dan moet in de label de tekst Java is fun!! verschijnen. Wanneer de gebruiker op de knop BORING klikt verschijnt in de label de tekst Java is boring. De tekst in de label moet worden afgedrukt in een lettergrootte 30, vet. Geef de label de naam meninglabel. De tekst op de knoppen moet vet worden afgedrukt. Label

6 58 ENIGMA Verwerkingsboek 15 De NawApplet De opdracht is een applet te maken, waarin de gebruiker achtereenvolgens zijn naam, adres en woonplaats in aparte tekstvelden typt. Om duidelijk te maken wat er moet worden ingetypt, staan er labels bij de invoervelden. In een tekstveld kan slechts één regel geplaatst worden. Door de gebruiker te laten klikken op een OK knop, moet de tekst uit de invoervelden verzameld worden en in een apart veld met meerdere regels onder elkaar worden gezet. Daarvoor gebruik je een TextArea, want een TextArea kan meerdere regels tekst bevatten. TextArea a Open een nieuw applet en sla het applet op onder de naam NawApplet in de een nieuwe map NawApplet. b Plaats drie maal een TextField en geef deze objecten de namen naamveld, adresveld en woonplaatsveld. c Plaats een Button met de tekst OK en noem dit object okknop. d Plaats voor de drie objecten van de klasse TextField drie Labels. e f Wijzig de naam van de eerste label in naamlabel. Wijzig de tekst van de label in: Typ je naam in: g Maak op dezelfde manier ook een adreslabel en een woonplaatslabel. h Maak een TextArea voor de tekst uit de drie invoervelden en geef het object de naam uitvoerarea. i Om de applet te laten reageren op de okknop moet er de nodige programmacode gekoppeld worden aan die knop: de event-handler van de okknop. Gebruik daarvoor onderstaande programmacode. Let bij het overtypen op het gebruik van hoofdletters en de leestekens.

7 Hoofdstuk 4 Visueel programmeren met Java 59 public void okknopactionperformed(actionevent evt) { String naam; naam = naamveld.gettext(); String adres; adres = adresveld.gettext(); String woonplaats; woonplaats = woonplaatsveld.gettext(); String uitvoer; uitvoer = naam + "\n" + adres + "\n" + woonplaats; uitvoerarea.settext(uitvoer); naamveld.settext(""); adresveld.settext(""); woonplaatsveld.settext(""); } Je moet nu in staat zijn de programmacode te begrijpen. Alleen in regel 8 staat iets nieuws: \n. Deze code zorgt ervoor dat wanneer het applet wordt uitgevoerd een harde return wordt geplaatst. Met het plusteken in regel 8 worden twee strings aan elkaar gekoppeld. In deze opdracht wordt de variabele naam gekoppeld aan de harde return, daaraan het adres enz. j k Bewaar de applet in de vorm van een project het project. Kies Bestand Als project opslaan. Geef het project de naam NawProject. Test het programma. 16 In de vorige opdracht hebben we een event-handler geschreven voor de okknop van de NawApplet. We gaan die code nader analyseren. Daarvoor moet je de volgende vragen beantwoorden: a Wat gebeurt er in de regel String naam;? b Wat doet de methode gettext() in de regel naam = naamveld.gettext();? c Waarom moet je een object van de klasse TextArea gebruiken in plaats van de klasse TextField? d In regel 8 staat uitvoer = naam + "\n" + adres + "\n" + woonplaats; Leg uit wat de code in regel 8 doet. Gebruik bij je uitleg \n, + en =. e Wat gebeurt er in de regel uitvoerarea.settext(uitvoer);?

8 60 ENIGMA Verwerkingsboek VERDIEPEN 17 Het applet EersteApplet heeft nog de standaardkleuren en lettertypen. Om die te wijzigen maak je in eerste instantie gebruik van de Object-inspecteur. Daarmee kun je bijvoorbeeld de achtergrondkleur of het lettertype van een TextField wijzigen. a Wijzig de achtergrondkleur van het invoerveld in YELLOW. In de code van het EersteApplet is een regel toegevoegd. Die aanpassing staat in een methode die de instellingen van het applet bepaald: de methode init(). Daar is de regel invoerveld.setbackground(color.yellow); toegevoegd. Java kent 10 standaardkleuren: BLACK, CYAN, GRAY, GREEN, MAGENTA, ORANGE, PINK, RED, WHITE, YELLOW. Daarnaast kun je zelf kleuren creëren volgens het RGBformaat. b Wijzig de kleur van het lettertype van het invoerveld in BLUE c. Welke regel is er toegevoegd aan de methode init()? De achtergrondkleur van het applet kun je niet wijzigen met behulp van de Objectinspecteur. In dat geval moet je zelf code toevoegen aan de methode init(). Wanneer je de achtergrondkleur van het applet wilt wijzigen in BLUE dan vind je de code daarvoor op de derde regel. public void init() { Panel cp = new Panel(null); cp.setbounds(0, 0, 300, 300); cp.setbackground(color.blue); add(cp); d Wijzig de achtergrond kleur van het applet in BLUE. e Wijzig de achtergrondkleur van de verplaatsknop in RED en de kleur van de letters in YELLOW. f. Welke regels heb je toegevoegd aan de methode init()? g Pas de achtergrondkleur en de kleur van het lettertype voor het uitvoerveld aan. h Test het applet. i Sla het project op.

9 Hoofdstuk 4 Visueel programmeren met Java In het invoerveld kan een gebruiker van het applet tekst intypen en wijzigen. In het uitvoerveld is dat ook mogelijk. Dat is niet de bedoeling. Dit kan voorkomen worden door de volgende regel code aan de methode init() toe te voegen: uitvoerveld.seteditable(false); Sla de wijzigingen op. 19 In dit applet kan de gebruiker de kleur en de positie van de knoppen wijzigen door op een knop te klikken. De methode om de positie (en de grootte) van de knop te wijzigen is setbounds(xpos,ypos,b,h); Bijvoorbeeld: roodknop.setbounds(10,30,100,40); a b c Open een nieuw applet en sla het applet op onder de naam KleurenApplet in de een nieuwe map KleurenApplet. Plaats de twee knoppen op het applet. Pas de kleuren van het applet en de knoppen aan. d Schrijf de event-handlers voor de roodlinksknop en de blauwrechtsknop. e f Bewaar het applet in de vorm van een project het project. Kies Bestand Als project opslaan. Geef het project de naam KleurenProject. Test het programma.

10 62 ENIGMA Verwerkingsboek 3 JAVA-PROGRAMMA S NADER BEKEKEN VERWERKEN 20 Bekijk de volgende programmacode: String naam; naam = invoerveld.gettext(); uitvoerveld.settext(naam); invoerveld.settext( ); a Schrijf de regel waarin de toekenning staat op. b Wat is in die regel de variabelenaam en wat is de expressie? c Schrijf de regel op waarin een declaratie staat. d Van welk type is de variabele in deze regel? e Wat is de betekenis van ( ) in de laatste regel? 21 In het informatieboek staan voorbeelden van typen. Van welk type zijn de volgende waarden? a Hoofdstraat 54 b 538,908 c In het informatieboek staat Je mag niet alle woorden gebruiken als naam voor een variabele. a Mag je het woord int gebruiken als naam voor een variabele? b Leg uit waarom wel of waarom niet. 23 Hieronder staat een deel van een Java-programma. In dit programma komen variabelen en toekenningen voor. naw = Alan Turing + \n ENIGMA-way + \n + Silicon Valley ; int teller; teller = 1; naw = nawveld.gettext(); nawgebied.settext(naw); int a; int b; a = 17; b = 3; goedeantwoordveld.settext( a + b = 20 ); a = b; teller = b; Noteer de variabelen en de toekenningen.

11 Hoofdstuk 4 Visueel programmeren met Java In het informatieboek staat hoe je het RenteApplet kunt maken. a Ontwerp de user-interface van het RenteApplet. b Voer de event-handler in. c Sla het applet op. d Test het applet. 25 Bekijk de event-handler van de BerekenKnop van het RenteApplet in je informatieboek. a Welke operaties staan er in deze programmacode? b Op welke operanden werken de operaties in deze programmacode? c Waar begint de herhalingslus? d Van welk type is de voorwaarde in een while-opdracht? e Hoe heet een expressie van dit type? 26 Bekijk de volgende programmacode: String looninvoer; looninvoer = loonveld.gettext(); int loon; loon = Integer.parseInt(looninvoer); a Welke twee methoden staan er in de code? b Van welk type is het resultaat in de eerste methode-aanroep? c Van welk type is het resultaat in de tweede methode-aanroep? d Van welk type is het argument in de tweede methode-aanroep? 27 Bekijk de volgende programmacode: uitvoerveld.settext(string.valueof(loon * 1.05)); a Welke twee methoden staan er in de code? b Welke methode is een void-methode? c Wat betekent het dat een methode een void-methode is? d Welke methode gebruik je om een getal om te zetten in een tekst? 28 In het informatieboek lees je wat statements zijn. a Geef een voorbeeld van een elementair statement. b Geef een voorbeeld van een samengesteld statement. TOEPASSEN 29 a Zet in de regel kapitaal = kapitaal + kapitaal * rente / 100; kapitaal + kapitaal tussen haakjes. Wat gaat er fout? b Zet vervolgens rente / 100 tussen haakjes. Kun je verklaren wat er gebeurt?

12 64 ENIGMA Verwerkingsboek 30 a Schrijf een programma dat een bedrag in euro s omzet naar dollars. De wisselkoers is 1 euro is 1,215 dollar. b Breidt het programma uit met een extra knop zodat ook dollars omgerekend kunnen worden naar euro s. 31 In het informatieboek hebben we als voorbeeld van een programma het RenteApplet bekeken. Voor het gemak zijn we daar van gehele getallen uitgegaan. Wil je met het programma in de praktijk bruikbaar zijn dan zal het met reële getallen moeten werken. Herschrijf het RenteApplet zodat het met reële getallen werkt. 32 Maak een RekenmachineApplet zoals in het voorbeeld hiernaast. In de bovenste twee velden worden twee getallen ingevoerd. De plustoets geeft als resultaat de som, de mintoets het verschil, de maaltoets het product en de deeltoets het quotiënt. Het resultaat wordt in het onderste veld geplaatst. Alleen bij de deeltoets moet je rekening houden met decimale getallen.

13 Hoofdstuk 4 Visueel programmeren met Java Maak een applet dat strafwerkregels kan maken. De gebruiker typt de gevraagde strafwerkregel in. Daarna geeft hij op hoe vaak de regel moet worden afgebeeld en vervolgens wordt door een druk op de knop het strafwerk gemaakt. Voor de uitvoer wordt gebruik gemaakt van een object uit de klasse TextArea. Kijk nog eens naar opgave 15. Daar vind je hoe je een TextArea kunt gebruiken. Het PSD vind je terug bij opgave Peter wil voor zijn leerlingen een applet maken die een bepaalde tafel op het scherm toont. De invoer van het tafelgetal gebeurt in een TextField. De uitvoer in een TextArea. Door op de knop Toon Tafel te klikken verschijnt de tafel in het uitvoergebied. N.B. Met het plusteken kunnen twee of meer Strings aan elkaar gekoppeld worden, bijvoorbeeld: String.valueOf(getal)+ tekst VERDIEPING 35 In opgave 30 heb je een applet geschreven dat euro s naar dollars omrekent en omgekeerd. Het applet rond de bedragen niet af op twee cijfers achter de komma (decimale punt). Pas het applet aan zodat bedragen met maximaal twee cijfers achter de komma worden weergegeven.

14 66 ENIGMA Verwerkingsboek 36 Jane heeft een krantenwijk. Dit levert haar iedere week 60,00 op. Ze besluit te sparen voor een stereo-installatie. Ze heeft een mooie installatie gezien voor 570, een andere kost 450. Jane wil weten hoe lang ze moet sparen als ze bijvoorbeeld iedere week de helft van haar verdiende geld spaart. Maar het zou ook kunnen zijn dat ze er voor kiest om bijvoorbeeld maar 40% te sparen. Maak een applet, waarbij Jane haar weeksalaris, het deel van het salaris dat ze wil sparen en het bedrag dat ze wil sparen, kan invoeren. De uitvoer is het aantal weken dat ze moet sparen. Let op! Het salaris, het percentage en het gewenst spaarbedrag zijn gehele getallen, het aantal weken niet. 37 In 1202 vroeg de Leonardo van Pisa (ook wel Fibonacci genoemd) zich af hoe snel konijnen zich in ideale omstandigheden voortplanten. Hij stelde zichzelf de vraag: hoeveel konijnenparen zullen er na een jaar zijn, wanneer er een pasgeboren stel konijnen, een mannetje en een vrouwtje, worden losgelaten op een terrein. Daarbij ging hij uit van de volgende voorwaarden: elk baby-konijnenpaar is na één maand volwassen en vruchtbaar; elk volwassen konijnenpaar brengt na elke maand één baby-konijnenpaar (een mannetje en een vrouwtje) voort; er sterft geen enkel konijn. Uitgesplitst naar babyparen en volwassen paren: Maand: Aantal babyparen Volwassen paren In de eerste maand is er één baby-konijnenpaar, de tweede maand is dat paar volwassen geworden en de derde maand komt er een baby-konijnenpaartje bij etc.

15 Hoofdstuk 4 Visueel programmeren met Java 67 a Maak het onderstaande schema af. Maand: Aantal babyparen Volwassen paren Totaal aantal paren b Hoe bepaal je het totaal aantal paren in maand 8? c Hoe bepaal je het totaal aantal paren in maand n? d Schrijf een applet dat het aantal konijnenparen geeft dat op een willekeurige maand n in het veld rondloopt. Het verschil tussen een applet en een applicatie Het belangrijkste verschil is dat een applicatie een programma is dat zelfstandig werkt op een computer, terwijl een applet een Java-programma is dat draait in een webbrowser, zoals Internet Explorer of Firefox of een applet viewer. De webbrowser moet Java-applets ondersteunen, dat wil zeggen dat in de browser Java Virtual Machine is ingebouwd. Voordelen van het gebruik van applets is dat ze niet op een lokale machine geïnstalleerd hoeven te worden en dat ze beter beveiligd zijn. Dit houdt tevens in dat er binnen een applet geen bestanden opgeslagen of geopend kunnen worden. In JavaEditor kun je ook applicaties schrijven, maar in dit boek houden wij ons alleen bezig met het schrijven van applets.

16 68 ENIGMA Verwerkingsboek 4 HERHALING EN KEUZE VERWERKEN 38 Java maakt gebruik van relationele operatoren. Leg in eigen woorden uit wat relationele operatoren zijn. 39 In het informatieboek staat de event-handler van de BerekenKnop van het RenteApplet uit paragraaf 3 anders geschreven. a Noem de twee belangrijkste verschillen. b Wat is het voordeel van een declaratie en een toekenning in één regel. 40 In het hoofdstuk Elementaire bewerkingen heb je al gekeken naar een algoritme dat decimale getallen omzet naar binaire getallen. In het informatieboek vind je er een PSD van. a Maak zelf het PSD met Struktograaf. b Zet de decimale getallen 87, 153 en 231 met het PSD om in binaire getallen. c Wat zijn de mogelijke resultaten van de expressie decgetal MOD 2? d Wat is het resultaattype van de functie STR? e Waarom wordt de functie INT gebruikt in de expressie decgetal := INT(decGetal / 2);? 41 In het informatieboek wordt uitgelegd welke code je moet gebruiken om het ConversieApplet te maken. a Ontwerp de interface van het ConversieApplet. b Voer de event-handler in. c Zet de decimale getallen 87, 153 en 231 met het ConversieApplet om in binaire getallen. d Waarom moet het statement String resultaat = ; in het programma staan? e Wat doet de operator %? 42 In het ConversieApplet wordt gebruik gemaakt van het do-while-statement. Het do-while-statement is nauw verwant aan het while-statement. Noem twee belangrijke verschillen. 43 In het informatieboek wordt uitgelegd welke code je moet gebruiken om het OverwerkApplet te maken. a Ontwerp de interface van het OverwerkApplet. b c Voer de event-handler in. In het applet staat de expressie: int loon = (gewerkt - taakomvang) * uurloon * vergperc / 100; Stel dat je in plaats van deze expressie de volgende code hebt getypt: int loon = (gewerkt - taakomvang) * uurloon * (vergperc / 100); Wat gaat er mis?

17 Hoofdstuk 4 Visueel programmeren met Java In het OverwerkApplet wordt gebruik gemaakt van het if-else-statement. a Wat is de algemene vorm van het if-else-statement? b Het if-else-statement is nauw verwant aan het if-statement. Wat is het verschil tussen deze twee statements? 45 Variabelen die niet geïnitialiseerd zijn, zijn vaak een bron van fouten. Leg uit waarom? 46 Wat zal er met een programma gebeuren als de volgende lus uitgevoerd wordt: do { kapitaal = kapitaal + kapitaal * rente/100; termijn = 4; } while (termijn<=10); Leg je antwoord uit. 47 Wat zal er met een programma gebeuren als de volgende lus uitgevoerd wordt: while (termijn <= termijnen); { kapitaal = kapitaal + kapitaal * rente/100; termijn = termijn + 1; } Leg je antwoord uit. TOEPASSEN 48 Een jaar is een schrikkeljaar als het jaartal deelbaar is door 4. Daar is echter een uitzondering op: als het jaar deelbaar is door 100 dan is het geen schrikkeljaar. Ook op die regel is weer een uitzondering: als het jaartal deelbaar is door 400 is het wel weer een schrikkeljaar. Maak een applet dat bepaalt of een jaar een schrikkeljaar is.

18 70 ENIGMA Verwerkingsboek 49 In deze opdracht moet je een applet schrijven dat een Syracuserij maakt van een getal. Een Syracuserij is een rij getallen die begint met een positief, geheel getal. Het volgende getal in de rij krijg je door het getal door twee te delen, als het getal even is. Is het een oneven getal, dan wordt het getal met 3 vermenigvuldigd en vervolgens wordt bij het resultaat 1 opgeteld. In de afbeelding zie je de Syracuserij van het getal 7. Bij 1 stopt de rij omdat daarna steeds de reeks herhaald wordt. VERDIEPEN Het switch-statement Het switch-statement wordt gebruikt wanneer je een groot aantal if-statements achter elkaar moet schrijven. Stel dat de dag van de week is opgeslagen in een variabele dag van het type int met een van de waarden 1 tot en met 7 voor de dagen maandag tot en met zondag: if (dag == 1) daglabel.settext( maandag ); else if (dag == 2) daglabel.settext( dinsdag ); else if (dag == 3) daglabel.settext( woensdag ); else if (dag == 4) daglabel.settext( donderdag ); else if (dag == 5) daglabel.settext( vrijdag ); else if (dag == 6) daglabel.settext( zaterdag ); else if (dag == 7) daglabel.settext( zondag ); else daglabel.settext( Geen geldig dagnummer );

19 Hoofdstuk 4 Visueel programmeren met Java 71 Je krijgt een groot aantal keer else onder elkaar en de code is minder overzichtelijk. Met het switch-statement wordt de structuur van de code duidelijker: switch(dag) { case 1: daglabel.settext( maandag ); break; case 2: daglabel.settext( dinsdag ); break; case 3: daglabel.settext( woensdag ); break; case 4: daglabel.settext( donderdag ); break; case 5: daglabel.settext( vrijdag ); break; case 6: daglabel.settext( zaterdag ); break; case 7: daglabel.settext( zondag ); break; default: daglabel.settext( Geen geldig dagnummer ); } Een switch-statement begint altijd met het woord switch. Daarachter staat tussen haakjes de switch-expressie, in dit geval de variabele dag. In principe moet de variabele van het type int of char zijn. De waarde van dag wordt vergeleken met de constanten die achter case staan. Hij moet van hetzelfde type zijn als de switch-expressie. Als die waarde gelijk is worden alle statements achter de dubbele punt na case uitgevoerd. Het woord break betekent: ga naar het einde van het switch-statement. Als de waarde van dag niet gelijk is aan een van de constanten achter case, worden de statements achter default uitgevoerd. Overigens is het niet verplicht om de defaultlabel te gebruiken. 50 Bij hockey zijn er de onderstaande categorieën per leeftijd: F1 6 jaar F2 7 jaar E1 8 jaar E2 9 jaar D8 10 jaar D 11 jaar C 12 en 13 jaar B 14 en 15 jaar A 16 en 17 jaar Senioren 18 jaar en ouder Schrijf een applet dat de juiste categorie toont als een willekeurige leeftijd wordt ingevoerd. Ook moet er een melding verschijnen als de leeftijd jonger is dan 6.

20 72 ENIGMA Verwerkingsboek 5 VARIABELEN VERWERKEN 51 a Hoe maak je een variabele getal van het type int aan? b Hoe ken je een getal 5 toe aan de variabele getal? 52 Geef het resultaat van x / y en x % y bij de volgende waarden voor x en y: a x = 7 en y = 3 b x = 3.5 en y = 2 c x = 5 en y = 0 53 a Ontwerp de interface van het DobbelApplet zoals in het informatieboek. b Voer de event-handler van de knop Dobbel in. 54 In het voorbeeld uit het informatieboek is er sprake van een conversie van int naar double. Waarom zou Java deze conversie zonder problemen uitvoeren? 55 In het voorbeeld uit het informatieboek is er sprake van een conversie van double naar int. De compiler geeft hier een foutmelding. Wat zou de reden van de foutmelding zijn? 56 In de programmacode moet het statement als volgt worden aangepast : g = (int) (x + y); a Waarom moet voor de expressie (int) staan? b Waarom staat (x + y) tussen haakjes? 57 Wat is het verschil tussen een impliciete en een expliciete conversie? 58 a Pas het DobbelApplet aan, zodat je met twee dobbelstenen gooit. b Pas het DobbelApplet aan, zodat het resultaat van een worp met twee stenen een even getal is: {2, 4, 6, 8, 10, 12}.

21 Hoofdstuk 4 Visueel programmeren met Java Bekijk de volgende programmacode: double r; r = / 2; a Welke andere waarde dan de waarschijnlijk bedoelde 8.0 zal in r worden opgeslagen? b Leg uit hoe dat komt. c Verbeter de code zodat wel het juiste resultaat wordt opgeslagen in r. 60 Geef het resultaat van de volgende berekeningen: a int g = 5 / 4; b double r = 5 / 4; c double r = 5.0 / 4; d double r = (double) 5 / 4; 61 Wat zijn mogelijke resultaten van de expressie a > 10? 62 Geef het resultaat van de volgende expressies wanneer x = true en y = false zijn: a x y b x && y c x &&!y d!(x y) e!x x 63 Geef het resultaat van de volgende expressies wanneer x = 10 en y = 5 zijn: a x > y b x == y c x!= y d x > y && x y == 6 e x > y x y == 6 64 Wat is het verschil tussen een lokale variabele en een instance variabele?

22 74 ENIGMA Verwerkingsboek TOEPASSEN 65 Bij een sportwedstrijd wordt er vaak getost met een munt om te bepalen welke ploeg de bal uit mag nemen. De kans dat kop of munt gegooid wordt, is even groot. Tenminste dat nemen wij aan. Schrijf een applet dat tienduizend keer een munt opgooit. Van iedere worp moet het programma bijhouden of het kop of munt is. 66 Peter Dijkstra heeft jou gevraagd een programma te maken, waarmee zijn leerlingen het optellen van twee getallen kunnen oefenen. Peter wil dat het programma een nieuwe som maakt als de leerling op de knop Nieuwe som klikt. De twee getallen, die opgeteld moeten worden, liggen tussen de 0 en de 100. Gebruik instance variabelen om de twee getallen op te slaan. 67 Op het ENIGMAcollege worden leerlingen van het eerste leerjaar beoordeeld op grond van 7 rapportcijfers. Daarbij worden de volgende regels toegepast: Rapportcijfers zijn gehele getallen van 3 tot en met 10. De cijfers 1 en 2 worden niet gegeven. Een leerling met 1 of meer drieën wordt afgewezen (blijft zitten). Een leerling met 3 of meer vieren wordt afgewezen. Een leerling met 2 vieren en 1 of meer vijven wordt afgewezen. Een leerling met 2 of meer vijven en 1 vier wordt afgewezen. Een leerling met 3 of meer vijven wordt afgewezen. Een leerling met 2 vieren of 1 vier en 1 vijf en met in het totaal 42 punten of meer wordt besproken; is het minder dat 42 dan wordt hij afgewezen. In alle overige gevallen wordt de leerling bevorderd. Schrijf een applet dat bepaald of een leerling afgewezen is, besproken moet worden of bevorderd is. De invoer van het programma bestaat uit vier getallen: het aantal drieën, het aantal vieren, het aantal vijven en het puntentotaal. De uitvoer bestaat uit één van de woorden bevorderen, bespreken of afwijzen (conform de regels).

23 Hoofdstuk 4 Visueel programmeren met Java Het raadspel is een eenvoudig spelletje waarbij een speler een getal tussen de 1 en de 100 in gedachten moet nemen. De andere speler moet het getal raden. De eerste speler geeft na elke gok aan of het getal dat de tweede speler geraden heeft te hoog, te laag of precies goed is. Schrijf een versie van het raadspel, waarbij de computer een getal tussen de 1 en 100 neemt en de speler het getal moet raden. Gebruik een instance variabele om het te raden getal op te slaan. VERDIEPEN 69 Schrijf een versie van het raadspel, waarbij de speler een getal tussen de 1 en de 100 in gedachten neemt en de computer het getal moet raden. Bedenk daarbij een goed algoritme voor de computer om het getal te raden. 70 Hiernaast zie je een afbeelding van een eenvoudige rekenmachine. Deze rekenmachine kan van twee reële getallen de som, het verschil, het product en het quotiënt bepalen. Als decimaalteken wordt de punt gebruikt. Een gebruiker voert in door op de toetsen van de rekenmachine te klikken.

24 76 ENIGMA Verwerkingsboek 71 Charles en Ada gaan regelmatig naar het casino om roulette te spelen. Ze spreken iedere keer af hoeveel geld ze mee zullen nemen. De ene avond is dat 10, een andere avond kan dat 100 zijn. De basisinzet is 1. Charles speelt uitsluitend op oneven en Ada uitsluitend op even. Bij winst wordt in dat geval de inzet verdubbeld. Beide spelers hebben een methode bedacht die hun beginkapitaal moet verdubbelen. Wanneer Charles verliest dan verdubbelt hij zijn inzet. Wanneer hij wint dat gaat hij terug naar de basisinzet. Ada verhoogt bij verlies de inzet met 1 en bij winst gaat zij ook terug naar de basisinzet. De kans dat het balletje op even of op oneven valt is even groot, maar niet helemaal 50%. Op de roulette bevinden zich ook twee vakjes met het opschrift 0 en 00. Wanneer daar het balletje op valt, wint de bank. Schrijf een applet dat een bezoek van Charles en Ada aan het casino simuleert. Zorg ervoor dat er verschillende beginkapitalen opgegeven kunnen worden.

25 Hoofdstuk 4 Visueel programmeren met Java 77 6 STRINGS VERWERKEN 72 a Ontwerp de interface zoals hiernaast is aangegeven. b Gebruik de volgende namen voor de objecten: intknop, stringknop, invoerveld en resultaatveld. c Neem de code voor de event-handler van de intknop over: public void intknopactionperformed(actionevent evt) { int x = Integer.parseInt(invoerVeld.getText()); int y = Integer.parseInt(invoerVeld.getText()); if (x == y) resultaatveld.settext("gelijk!"); else resultaatveld.settext("verschillend!"); } d Neem de code voor de event-handler van de stringknop over: public void stringknop_actionperformed(actionevent evt) { String x = invoerveld.gettext(); String y = invoerveld.gettext(); if (x == y) resultaatveld.settext("gelijk!"); else resultaatveld.settext("verschillend!"); } e f g h Typ een getal in het invoerveld. Druk op de int-knop. Wat is het resultaat? Druk op de String-knop. Wat is het resultaat? Welke conclusie trek je uit de bovenstaande resultaten? 73 Pas de event-handler van de stringknop aan, zodat deze wel het gewenste resultaat oplevert.

26 78 ENIGMA Verwerkingsboek 74 In het informatieboek wordt uitgelegd welke code je moet gebruiken om het PalindroomApplet te maken. a Ontwerp de interface van het PalindroomApplet. b Voer de event-handler in. 75 In het PalindroomApplet wordt de methode length() gebruikt. a Van welke klasse is length() een methode. b Wat is het resultaattype van de methode length()? 76 In de for-lus van het PalindroomApplet staat de logische expressie index < aantal Waarom niet index <= aantal? 77 De methode substring() uit de klasse String heeft twee argumenten van het type int: String substring(int, int). a Wat geeft het eerste argument aan? b Wat geeft het tweede argument aan? 78 Wat betekent de concatenatie van strings? 79 In het PalindroomApplet worden twee strings met elkaar vergeleken met de methode equals(). a Met welke andere methode kun je twee strings vergelijken? (Kijk in de bijlage) b Wat is het verschil tussen beide methodes? 80 a Op welke manier kan een getal naar een string worden geconverteerd? b Op welke manieren kan een string naar een getal worden geconverteerd? TOEPASSEN 81 In deze opdracht moet je een applet schrijven dat uit een woord de klinkers ( de letters e, a, o, i, u) haalt. De gebruiker moet eerst een woord intypen. Het applet loopt het woord letter voor letter langs en controleert of een letter een klinker. Als het geen klinker is dan moet de letter meegenomen worden naar het nieuwe woord.

27 Hoofdstuk 4 Visueel programmeren met Java Schrijf een applet die alleen de letters op de oneven posities in een woord toont. 83 Je krijgt de opdracht om een codeermachine te bouwen. De machine werkt als volgt: Een gebruiker typt in het normaalveld een tekst in. Door op de knop Codeer te klikken verschijnt de tekst in het codeerveld. Om te decoderen klikt de gebruiker op de knop Decodeer. De gecodeerde tekst in het codeerveld wordt weer gecodeerd teruggeplaatst in het normaalveld. Het algoritme om de tekst te coderen luidt als volgt: Je loopt de tekst door en je begint bij de eerste letter (positie 0). Dan sla je een letter over en je neemt de letter op positie 2. Zo ga je door totdat je aan het eind van de tekst bent aangekomen. Vervolgens ga je terug naar het begin van de tekst. Dan neem je de tweede letter (positie 1). Je slaat een letter over en je neemt de letter op positie 3. Wanneer je weer aan het eind van de tekst bent aangekomen heb je de tekst gecodeerd. VERDIEPING 84 De applet hiernaast zet gehele getallen om in Romeinse cijfers. De Romeinen gebruikten de volgende symbolen voor hun getallen: I 1 V 5 X 10 L 50 C 100 D 500 M 1000

28 80 ENIGMA Verwerkingsboek a b Hoe worden de volgende getallen in Romeinse cijfers genoteerd? Schrijf een applet dat een geheel getal tot en met 3000 omzet naar Romeinse cijfers. Kijk in het overzicht van methoden voor methoden van de klasse String. Exceptions In de applet die gehele getallen omzet naar Romeinse cijfers moet de invoer uit cijfers bestaan. Wanneer de gebruiker van de applet bijvoorbeeld vijftien in plaats van 15 zal dat tot een foutmelding leiden. Hetzelfde gebeurt als de gebruiker niets intypt. De programmeur moet dit soort fouten van de gebruiker afvangen. In JAVA worden deze fouten exceptions genoemd. We bekijken het volgende programmacode: try { double inkomsten = Double.parseDouble(inkomstenVeld.getText()); double uitgaven = Double.parseDouble(uitgavenVeld.getText()); saldoveld.settext(string.valueof(inkomsten-uitgaven)); } catch (NumberFormatException e) { foutmeldinglabel.settext("ongeldige invoer"); } De gebruiker moet in het inkomstenveld en het uitgavenveld zijn inkomsten en uitgaven intypen. Het programma berekent vervolgens het saldo. Wanneer de gebruiker echter geen getal intypt dan gaat het mis, want de methode valueof() kan de string niet omzetten naar een getal. Om dit op te lossen wordt hier een statement gebruikt dat de fouten afvangt. Dit statement heeft de vorm: try { een serie statements } catch (eenexception e) { afhandeling van de exception } In het try-blok worden de statements uitgevoerd. Wanneer er geen exception optreedt, dan wordt het catch-blok genegeerd. Als er wel een exception optreedt, dan kunnen we specificeren dat het catch-blok moet worden uitgevoerd door de klasse van exception aan te geven die we willen opvangen: NumberFormatException. (In de API Reference staat aangegeven dat bij een exception de methode parsedouble() van de klasse Double een component van de klasse NumberFormatException produceert.) Als er een ander soort exception optreedt, wordt de catch niet uitgevoerd. 85 Pas de applet van de Romeinse getallen aan dat hij bestand is tegen onjuiste invoer.

29 Hoofdstuk 4 Visueel programmeren met Java 81 BIJLAGE: OVERZICHT ENKELE METHODEN: KLASSE TEXTFIELD String gettext() Geeft de tekst die in het TextField staat. String getselectedtext() Geeft de geselecteerde tekst die in het TextField staat. void seteditable(boolean) Geeft met behulp van true of false aan of de gebruiker iets in het TextField kan typen of wijzigen. void setvisible(boolean) Geeft met behulp van true of false aan of het TextField zichtbaar is op het applet. void settext(string) Plaatst de tekst in het TextField. void setfont(font) Past de het lettertype, tekenstijl en tekengrootte aan. void setsize(int, int) Past de breedte en hoogte aan. void setbounds(int, int, int, int) Past de positie in het venster en de breedte en hoogte aan. void setforeground(color) Past de kleur van de letters aan. void setbackground(color) Past de kleur van de achtergrond aan. void requestfocus() Plaats de tekstcursor in het TextField. KLASSE BUTTON void setlabel(string) Past de tekst van de Button aan. void setsize(int, int) Past de breedte en hoogte van de Button aan. void setbounds(int, int, int, int) Past de positie in het venster en de breedte en hoogte van de Button aan. KLASSE LABEL String gettext() Geeft de tekst die in de Label staat. String getselectedtext() Geeft de geselecteerde tekst die in de Label staat. void seteditable(boolean) Geeft met behulp van true of false aan of de gebruiker iets in de Label kan typen of wijzigen. void setvisible(boolean) Geeft met behulp van true of false aan of de Label zichtbaar is op het applet. void settext(string) Plaatst de tekst in de Label. void setfont(font) Past de het lettertype, tekenstijl en tekengrootte aan. void setsize(int, int) Past de breedte en hoogte aan. void setbounds(int, int, int, int) Past de positie in het venster en de breedte en hoogte aan. void setforeground(color) Past de kleur van de letters aan. void setbackground(color) Past de kleur van de achtergrond aan.

30 82 ENIGMA Verwerkingsboek KLASSE TEXTAREA String gettext() Geeft de tekst die in het TextArea staat. String getselectedtext() Geeft de geselecteerde tekst die in het TextArea staat. void seteditable(boolean) Geeft met behulp van true of false aan of de gebruiker iets in het TextArea kan typen of wijzigen. void setvisible(boolean) Geeft met behulp van true of false aan of het TextArea zichtbaar is op het applet. void settext(string) Plaatst de tekst in het TextArea. void setfont(font) Past de het lettertype, tekenstijl en tekengrootte aan. void setsize(int, int) Past de breedte en hoogte aan. void setbounds(int, int, int, int) Past de positie in het venster en de breedte en hoogte aan. void setforeground(color) Past de kleur van de letters aan. void setbackground(color) Past de kleur van de achtergrond aan. void requestfocus() Plaats de tekstcursor in het TextArea. KLASSE STRING int compareto(string) Vergelijkt twee strings. Wanneer het argument gelijk is aan de string geeft deze methode een waarde 0 terug. Wanneer de string groter is dan het argument geeft deze methode een waarde groter dan 0 terug en wanneer de string kleiner is dan het argument dan geeft deze methode een waarde kleiner dan 0 terug. boolean equals(string) Vergelijkt twee strings. Wanneer het argument gelijk is aan de string geeft deze methode een boolean-waarde true terug, anders een false. int length() Bepaalt het aantal tekens van een string String substring(int, int) Levert een nieuwe string op die een deel is van de oorspronkelijke string. Het eerste argument geeft de positie in de string aan waar de substring begint, het tweede argument geeft het eind van de substring aan. De letter die hoort bij de positie van het tweede argument wordt niet in de substring opgenomen. String substring(int) Levert een nieuwe string op die een deel is van de oorspronkelijke string. Het argument geeft de positie in de string aan waar de substring moet beginnen. String tolowercase() De tekens in een string worden omgezet in kleine letters. String touppercase() De tekens in een string worden omgezet in hoofdletters. String valueof(int/double) Converteert een waarde van het type int of double naar het type String.

31 Hoofdstuk 4 Visueel programmeren met Java 83 KLASSE MATH double random() Geeft als resultaat een willekeurig getal terug tussen de 0.0 en 1.0 double pow(double, double)geeft als resultaat het eerste argument tot de macht van het tweede argument. double sqrt(double) Geeft als resultaat de wortel van een getal. KLASSE INTEGER int parseint(string) Converteert een waarde van het type String naar het type int. KLASSE DOUBLE double parsedouble(string)converteert een waarde van het type String naar het type double.

32 84 ENIGMA Verwerkingsboek BIJLAGE: INSTALLATIEPROCEDURE JAVAEDITOR: Het werken met JavaEditor vereist dat eerst Java-SDK geïnstalleerd is op de pc. Wanneer er geen Java-SDK geïnstalleerd is op de pc, dan kan Java-SDK en de documentatie gedownload worden van de site van SUN: Vervolgens kan JavaEditor gedownload worden van de site: 1. Na het downloaden van de JavaEditor moet je eerst de bestanden uitpakken in een tijdelijke map, bijvoorbeeld C:\javaeditortemp 2. Vervolgens start je het installatieprogramma: SETUP.EXE Daarna verschijnt installatievenster Setup für JavaEditor. 3. Klik op de knop Language. 4. Klik in de lijst met taalinstellingen op dutch 5. Klik op de knop Openen. Het installatieprogramma staat nu in het Nederlands. 6. Het programma JavaEditor kan op een stand-alone pc of op een server geïnstalleerd worden. De configuratie-instellingen kunnen in het register of als INI-bestand worden opgeslagen. Voor sommige netwerkinstallatie en Windows Vista is het nodig om de configuratie-instellingen in de INIbestanden op te slaan. Als standaard map wordt C:\Program Files\JavaEditor voorgesteld. Deze map kun je wijzigen. Bij de installatie worden standaard een verwijzing in het menu en een snelkoppeling op de desktop gemaakt. (Voor installatie in een netwerk zie:

33 Hoofdstuk 4 Visueel programmeren met Java Klik op de knop Installeren Na de installatie wordt JavaEditor gestart. In het Konfigurationvenster (Fenster Konfiguration tabblad Interpeter) moet de SDK-map aangegeven worden. De plaats van de documentatiebestanden wordt aangegeven bij het tabblad Dokumentation. 8. Om de taal in te stellen klik je in het Konfigurationvenster op het tabblad Optionen. In het veld Sprachdatei selecteer je het gewenste taalbestand. JavaEditor is klaar voor gebruik. DE-INSTALLEREN JAVAEDITOR 1. Start het installatieprogramma (setup.exe) van JavaEditor. 2. Klik op de knop Deïnstalleren. 3. Verwijder daarna handmatig het installatieprogramma en de taalbestanden.