Rapport Proof of Concept Collaboration Infrastructure

Transcriptie

1 indi Rapport Proof of Concept Collaboration Infrastructure Project : SURFworks Projectjaar : 2009 Projectmanager : Frank Pinxt Auteur : Mark Versteegen Opleverdatum : Versie : 1.0 Samenvatting Dit rapport beschrijft de achtergrond, opzet, werkwijze, bevindingen en conclusies van de Proof of Concept Collaboration Infrastructure zoals vermeld in het SURFworks Jaarplan In deze Proof of Concept is het gelukt om de feitelijke samenwerkingsinfrastructuur (middleware) te realiseren waarover, via een gebruikersinterface op basis van open standaarden (OpenSocial), een SURFnet dienst en diensten van derden partijen zijn ontsloten. Voor deze publicatie geldt de Creative Commons Licentie Attribution-Noncommercial-Share Alike 3.0 Netherlands. Meer informatie over deze licentie is te vinden op

2 Colofon Programmalijn : Proof of Concept Onderdeel : Collaboration Infrastructure Activiteit : 5.2 Deliverable : Rapport Proof of Concept Collaboration Infrastructure Toegangsrechten : Publiek Externe partij : i.s.m. uitgevoerd met Everett Dit project is tot stand gekomen met steun van SURF, de organisatie die ICT vernieuwingen in het hoger onderwijs en onderzoek initieert, regisseert en stimuleert door onder meer het financieren van projecten. Meer informatie over SURF is te vinden op de website ( 2

3 Context Wat is het? Voor wie is het? Hoe werkt het? Wat kan je ermee? Extra (Bijlagen, Thema, Gerelateerde thema s) 6 dingen die je moet weten over het Rapport PoC Collaboration Infrastructure Anno 2009 stelt de omgeving waarin SURFnet opereert zodanig veranderde eisen dat de bijdrage aan de verbetering van instellingsoverstijgende samenwerkingsmogelijkheden gevonden moet worden in de mogelijkheid om lokale instellingssystemen en -diensten te koppelen met diensten van SURFnet en van derde partijen. Daarbij spelen open standaarden en federatieve authenticatie en autorisatie een cruciale rol. Hiermee vindt een belangrijke verschuiving plaats van het aanbieden van diensten naar het federatief koppelen van diensten. Dit rapport beschrijft de achtergrond, opzet, werkwijze, bevindingen en conclusies van de Proof of Concept Collaboration Infrastructure zoals vermeld in het SURFworks Jaarplan In de Proof of Concept is geprobeerd om de feitelijke samenwerkingsinfrastructuur (middleware) te realiseren waarover, via een gebruikersinterface op basis van open standaarden (OpenSocial), een SURFnet dienst en diensten van derden partijen zijn ontsloten. De uitkomsten van dit rapport zijn enerzijds bedoeld voor SURFnet intern als advies om een goede afweging te maken om in 2010 een dienstontwikkeltraject te starten en anderzijds voor externe belangstellenden die zich willen informeren over de mogelijkheden van instellingsoverstijgende samenwerking binnen het hoger en wetenschappelijk onderwijs. De Collaboration Infrastructure is een nieuwe vorm van online multimediale samenwerking over instellingsgrenzen heen. Een diepgaande technische uiteenzetting is te vinden in een door de projectmedewerkers bijgehouden interne wiki van de PoC, welke op aanvraag is in te zien (neem hiervoor contact op met frank.pinxt@surfnet.nl), het rapport Collaboration Infrastructure en het rapport Widgets, Gadgets en Portaltechnologie. Met de uitkomsten van de PoC kan worden bepaald of het verstandig is in 2010 te starten met een dienstontwikkeltraject waaruit de eerste versie van de Collaboration Infrastructure zal resulteren. Het rapport Proof of Concept Collaboration Infrastructure Het rapport Technologyscouting Collaboration Infrastructure (English) Het rapport Widgets, Gadgets en Portal-technologie De presentatie slides en video s van de informatiebijeenkomst Collaboration Infrastructure van 14 december

4 Rapport Proof of Concept Collaboration Infrastructure 4

5 Inhoudsopgave Managementsamenvatting Inleiding Scope Leeswijzer Doel van de Proof of Concept Onderdelen van de Proof of Concept Werkwijze van de Proof of Concept SCRUM Bevindigen Proof of Concept Gebruikersinterface Middleware CoIn Ontsloten services Conclusies en Advies Dit project is tot stand gekomen met steun van SURF, de organisatie die ICT vernieuwingen in het hoger onderwijs en onderzoek initieert, regisseert en stimuleert door onder meer het financieren van projecten. Meer informatie over SURF is te vinden op de website ( 5

6 Managementsamenvatting Dit rapport beschrijft de achtergrond, opzet, werkwijze, bevindingen en conclusies van de Proof of Concept Collaboration Infrastructure zoals vermeld in het SURFworks Jaarplan Anno 2009 stelt de omgeving waarin SURFnet opereert zodanig veranderde eisen dat de bijdrage aan de verbetering van instellingsoverstijgende samenwerkings-mogelijkheden gevonden moet worden in de mogelijkheid om lokale instellingssystemen en -diensten te koppelen met diensten van SURFnet en van derde partijen. Daarbij spelen open standaarden en federatieve authenticatie en autorisatie een cruciale rol. Hiermee vindt een belangrijke verschuiving plaats van het aanbieden van diensten naar het federatief koppelen van diensten. In hoofdstuk 3 van dit rapport worden de bevindingen van de Proof of Concept uiteengezet. Hierin wordt beschreven hoe de Collaboration Infrastructure in een testopstelling is beproefd en hoe diensten ontsloten zijn door middel van een grafische interface. Het is gelukt om de feitelijke samenwerkingsinfrastructuur (middleware) te realiseren waarover, via een gebruikersinterface op basis van open standaarden (OpenSocial), een SURFnet dienst en diensten van derden partijen zijn ontsloten. Op basis van de behaalde resultaten luidt het advies dan ook om in 2010 een dienstontwikkeltraject te starten. Het resultaat van dat traject moet een eerste werkende versie van de Collaboration Infrastructure opleveren. Daarvoor zullen er volgend jaar enkele marktverkenningen, meerdere technologieverkenningen en enkele proof of concepts uitgevoerd worden. 6

7 1 Inleiding Binnen het SURFworks meerjarenplan is vereenvoudiging van samenwerking over instellingsgrenzen heen één van de speerpunten. Om dit te realiseren is SURFnet gestart met SURFgroepen. In 2006 is er zoals bij veel innovaties gestart met een verticaal geïntegreerd systeem dat alle functionaliteit vanuit een bijna monolithisch systeem aanbiedt. SURFnet heeft daarvoor een pakket dat bedoeld was als intranet toepassing beschikbaar gemaakt als een webdienst. Dit heeft inherente nadelen op het gebied van uitbreidbaarheid, ondersteuning van standaarden en koppelbaarheid met andere systemen (bijvoorbeeld lokale systemen van instellingen en systemen van derden). Daarnaast heeft de markt zich sterk ontwikkeld. Anno 2009 is de beschikbaarheid van online samenwerking als een webdienst gemeengoed geworden. Bovendien heeft de eindgebruiker zich ontwikkeld tot een individu die zelf bepaald welke webdiensten hulpvol zijn en beperkt hij of zij zich niet tot het aanbod dat vanuit de instelling aangereikt wordt. In deze veranderende omgeving moet SURFnet zich bezinnen op de bijdrage die zij kan leveren aan de verbetering van instellingsoverstijgende samenwerkingsmogelijkheden. Deze bijdrage moet met name gevonden worden in de mogelijkheid om lokale instellingssystemen en -diensten te koppelen met diensten van SURFnet en van derde partijen. Daarbij spelen open standaarden en authenticatie en autorisatie een cruciale rol. Hiermee vindt een belangrijke verschuiving plaats van het aanbieden van diensten naar het federatief koppelen van diensten. Deze ambitie bewerkstelligt de opzet van een ambitieus project: Collaboration Infrastructure (CoIn). In de eerste helft van 2009 is een technologieverkenning Collaboration Infrastructure & Federated Collaboratories uitgevoerd waarbij onderzoek is gedaan naar de mogelijkheden voor een nieuwe open infrastructuur. Deze technologieverkenning heeft een rapport 1 opgeleverd met de resultaten van het onderzoek. Dit onderzoek is de tweede helft van 2009 voortgezet in een Proof of Concept (PoC) fase. In deze PoC is de theorie uit het onderzoek aan de praktijk getoetst. In dit document worden de bevindingen van de PoC uiteengezet. 1.1 Scope Uitgangspunten voor de uitvoering van de PoC zijn in beginsel een basisinfrastructuur met groepsrelaties en federatieve authenticatie. De infrastructuur moet de koppelingen met SURFnet services, services van derden (marktpartijen) en services van instellingen faciliteren en deze presenteren in een grafische gebruikers interface. 1.2 Leeswijzer Voor een overzicht op hoofdlijnen van de PoC kan worden volstaan met het lezen van hoofdstuk 3. Hoofdstuk 3 beschrijft de bevindingen en resultaten van de proof of concept. Een diepgaande technische uiteenzetting is te vinden in een door de projectmedewerkers bijgehouden interne wiki van de PoC, welke op aanvraag is in te zien (neem hiervoor contact op met Frank.Pinxt at surfnet.nl), het rapport Collaboration Infrastructure 2 en het rapport Widgets, Gadgets en Portal-technologie 3. 1 &

8 2 Doel van de Proof of Concept Het doel van dit project is tweeledig: 1. Het beproeven van de Collaboration Infrastructure in een testopstelling; 2. Het ontsluiten van diensten door middel van een grafische interface. 2.1 Onderdelen van de Proof of Concept In de Proof of Concept is naar de volgende onderdelen onderzoek gedaan (zie ook figuur 1): Collaboration Infrastructuur de feitelijke middleware waarover de diensten met de gebruikers kunnen communiceren; Gebruikersinterface een gebruikersinterface op basis van open standaarden; Ontsloten services in ieder geval 2 services zoals deze ontsloten zouden kunnen worden door de Collaboration infrastructuur. Omdat het delen van bestanden gezien wordt als onmisbare functionaliteit in een samenwerkingsplatform is deze functionaliteit opgenomen in de PoC; Figuur 1 Daarnaast zijn er voor deze Proof of Concept Requirements opgesteld in de vorm van user stories. 2.2 Werkwijze van de Proof of Concept Voor de uitvoering van de Proof of Concept is gekozen voor een samenwerking met ontwikkelpartner Everett. Everett is een Consultancy organisatie en Systeem Integrator. Deze PoC is uitgevoerd vanuit de conclusies van het rapport Collaboration Infrastructure, het rapport Widgets, Gadgets en Portaltechnologie en de bij SURFnet en Everett aanwezige kennis over koppelingen van services. 8

9 2.3 SCRUM In gezamenlijk overleg tussen SURFnet en Everett is de PoC iteratief gerealiseerd door een team van specialisten van zowel Everett als SURFnet. Daarbij is gewerkt met een hulpmiddel voor het managen van softwareontwikkeling, genaamd SCRUM. SCRUM is vooral geschikt voor projecten waarbij nauwe afstemming nodig is tussen vraag en hetgeen gebouwd/gerealiseerd moet worden. Hier volgt een korte uiteenzetting over deze ontwikkelmethodiek: SCRUM is een framework voor het agile 4 managen van softwareontwikkeling. Men werkt in multidisciplinaire teams die in korte sprints (iteraties) werkende software opleveren. Samenwerking, communicatie en teamspirit zijn hierbij sleutelwoorden. SCRUM is een term die afkomstig is uit de rugbysport, hierbij staan de spelers in een grote groep en proberen ze al duwend de bal naar de overkant van het veld te brengen[...] 5 Het raamwerk SCRUM kenmerkt zich verder door de grote mate van zelfsturendheid van het ontwikkelteam, de directe communicatielijnen, en de zeer efficiënte taakverdeling. Het is een eenvoudig model dat wordt gebruikt om teams te organiseren en meer productief werk met een hogere kwaliteit te realiseren. Het maakt het voor teams mogelijk om de hoeveelheid werk zelf te kiezen en vervolgens ook zelf te beslissen wat de beste manier is om het werk aan te pakken. Dit levert een meer plezierige en productieve werkomgeving op. SCRUM is ontworpen om zich aan te passen aan veranderende eisen tijdens het ontwikkelproces door middel van snel op elkaar volgende intervallen, ook wel Sprints genoemd. Het stelt teams in staat om de eisen van de klant te prioriseren en het product in real time aan te passen aan de wensen van de klant. Door dit te doen levert SCRUM wat de klant wil op het moment van levering, terwijl werk dat niet gewaardeerd wordt door de klant geëlimineerd kan worden SCRUM & Prince2 SURFnet werkt met een aan de organisatie aangepaste versie van de projectmanagementmethode Prince2. Voor de PoC hebben SURFnet en Everett gekozen om op programmaniveau Prince2, en op projectniveau SCRUM te gebruiken. Prince2 werkt heel goed in gecontroleerde omgevingen, met name bij goed gedefinieerd werk. Als er, zoals in deze PoC, sprake is van innovatie en een deels ongecontroleerde omgeving, dan s een hulpmiddel benodigd dat daar mee kan omgaan. Bij software-ontwikkeling gaat een hoeveelheid creativiteit zitten in het vastleggen van de eisen en vervolgens het vertalen van deze eisen naar werkende software. Met deze grote hoeveelheden creativiteit en de interpretatie ervan is er sprake van een grote mate van complexiteit. 4 Agile-software-ontwikkeling is een conceptueel raamwerk voor het uitvoeren van software-ontwikkelingsprojecten als alternatief voor traditionele starre praktijken. Het Engelse woord agile betekent: behendig, lenig

10 2.3.2 Ervaringen met SCRUM Het werken met het SCRUM raamwerk bij de uitvoering van de PoC Collaboration Infrastructure is naast een aantal te benoemen kanttekeningen- door de vanuit SURFnet betrokken medewerkers uitstekend ontvangen. De technisch product managers die elkaar afwisselden als onderdeel van het SCRUM team voelden zich betrokken bij de totstandkoming van het resultaat. Door het dagelijks hands-on meewerken genereerden zij ideeën die verdere richting gaven aan de doelstellingen. Daarnaast waren de 2-wekelijkse demonstraties van de resultaten van de sprints telkens weer zeer informatief en inspirerend. Er zijn echter ook enkele kanttekeningen binnen het kader lijn- versus projectorganisatie die aandacht behoeven. Het vrijmaken van SURFnet medewerkers voor het werken in de sprints is één van de knelpunten. Er wordt van de SURFnet medewerkers verlangt dat zij tijdens een sprint 6 volle dagen per 2 weken fulltime meedraaien in het SCRUM team. Het combineren van de werkzaamheden tijdens een sprint en de werkzaamheden van de diverse andere projecten waar zij onderdeel van uitmaken vergt enige organisatie. Ook het vrijmaken van werkruimtes zorgde voor uitdagingen. Nu was deze PoC een relatief klein project, maar bij grote projecten kan het vrijmaken van werknemers en ruimte wel een echt een probleem vormen. 10

11 3 Bevindigen Proof of Concept In dit hoofdstuk worden de bevindingen van de Proof of Concept uiteengezet op basis van de volgende modules (zie ook hoofdstuk 2.1): Gebruikersinterface; Collaboration Infrastructure; Ontsloten services. Onderstaande schematische afbeelding (figuur 2) toont de Collaboration Infrastructure die uit drie componenten bestaat. Figuur 2 (Van boven naar beneden) De gebruikersinterface is de presentatielaag waar de gebruikers interactie mee hebben. Om een functionaliteit relatief eenvoudig te integreren in een omgeving naar eigen keuze, zoals bijvoorbeeld een eigen portal of een leeromgeving, maar ook de omgeving van een derde partij zoals een ander 'sociaal netwerk' is deze presentatielaag bij voorkeur platform onafhankelijk. Daarnaast zou de presentatielaag niet beperkt moeten zijn tot een specifiek medium. De gebruiker moet de mogelijkheid hebben om toegang tot content te hebben via de mobiele telefoon, een TV of offline- op de desktop. Het ontsluiten van federatieve widgets als desktopapplicatie blijkt niet eenvoudig te zijn. In de PoC is er door de beperkte tijd verder geen poging gedaan om de presentatielaag anders aan te bieden dan via een internet browser. 11

12 In de Middelware laag is een verdeling in twee componenten aangebracht. Aan de rechterkant staan de services die de samenwerkingsfunctionaliteit ondersteunen. Daaronder vallen Federatieve authenticatie, systemen waarin groepsrelaties zijn vastgelegd en systemen die berichtenverkeer tussen applicaties en gebruikers kunnen afhandelen. Aan de linkerkant bevindt zich slimme software die door systemen gebruikt kan worden en op die manier 'context' kan toevoegen aan de interactie van een gebruiker met een achtergelegen service. In de service laag staan drie soorten services: Diensten die door SURFnet aangeboden worden, hierbij moet met name gedacht worden aan generieke, instellingsoverstijgende samenwerkings-functionaliteit. Diensten die door instellingen aan eigen gebruikers en aan elkaar worden aangeboden. Ook het delen van informatiesystemen zoals opslaglocaties, wetenschappelijke datasets en bijvoorbeeld meetapparaten behoren tot deze categorie. Diensten van derden/ marktpartijen. Door de realisatie van de bovengenoemde infrastructuur is het volgende scenario toepasbaar binnen de Collaboration Infrastruture: Een eindgebruiker logt in op een portal omgeving in de presentatielaag. Wanneer de gebruiker vervolgens een service aan wil spreken verloopt dat via de middelware laag. Deze middelware weet al dat de gebruiker succesvol federatief is ingelogd, en kan nu bijvoorbeeld in het groepsrelatiesysteem de samenwerkingsgroepen van de gebruiker ophalen. Door deze nu beide aan een achterliggende applicatie aan te bieden kan de gebruiker via een single sign on door naar de achterliggende applicatie waarbij ook meteen de juiste rollen en rechten in de achterliggende dienst geregeld zijn. Voor de techniek die gebruikt wordt om tussen de verschillende componenten te communiceren, alsmede gerealiseerde User Stories is er gedetailleerde informatie beschikbaar in de interne wiki. 3.1 Gebruikersinterface Een belangrijk onderdeel van de PoC is de functionele wens om het in samenhang kunnen presenteren van diensten (services) van zowel SURFnet, instellingen, als ook diensten van derden. Om tot een keuze te komen voor de toe te passen technologie voor de gebruikersinterface is er in Q3 van 2009 onderzoek gedaan naar Widget- en portaltechnologie. De beschikbare technologieën zijn afgezet tegen de doelstellingen van de Collaboration Infrastructure. Hieruit is voortgekomen dat een omgeving op basis van OpenSocial gadgets het meest geschikt is. De representatie van de functionaliteiten van webdiensten aan eindgebruikers is in de CoIn PoC dan ook met succes gerealiseerd door het implementeren van OpenSocial gadgets die in staat zijn om binnen een scala van OpenSocial-conforme containers (zoals igoogle, Hyves, Netvibes, Partuza /Shindig) te opereren. 12

13 3.2 Middleware CoIn Voor de realisatie van de feitelijke middleware laag waarover de gebruikers met de diverse diensten kunnen communiceren is er tijdens de PoC naar een aantal zaken onderzoek gedaan: Single SignOn en Attribute enrichment Er is een zogenaamde Service Provider proxy gebruikt die voor alle gekoppelde diensten de federatieve authenticatie afhandelt. Op deze wijze is Single Sign On (SSO) tussen alle aangesloten applicaties mogelijk. Naast het verzorgen van SSO kan deze proxy gebruikt worden om zogenaamde 'attribute enrichment' uit te voeren. De attributen die de instellings Identity providers aanleveren, kunnen worden uitgebreid met attributen die binnen het dienstendomein van SURFnet bruikbaar zijn. Door gebruik te maken van de dienst SURFteams was het mogelijk om alle gekoppelde diensten van dezelfde groepsrelaties en bijbehorende rollen te voorzien. Figuur 3 toont schematisch de werking van zowel de SSO als attribute enrichment functionaliteit. Dienst A Dienst B Dienst C Figuur 3 Federatieve Toegang tot webservices Er is verder onderzoek gedaan naar methoden om webservices te ontsluiten, waarbij de authenticatie ervan namens een federatieve eindgebruiker verloopt. Een voorbeeld hiervan is de gerealiseerde koppeling tussen de OpenSocial Container en MyExperiment.org. Omdat de eindgebruiker federatief is ingelogd op de portal omgeving, kan vervolgens een OAuth authenticatie verzoek naar een achterliggende service gemaakt worden. OAuth is een open protocol waarmee gebruikers zonder tussenkomst van een gebruikersnaam en wachtwoord hun persoonlijke content (bijvoorbeeld foto s, video, contactlijsten) die zijn opgeslagen op een website kunnen delen via een andere website. Figuur 4 geeft schematisch het berichtenverkeer weer wat in OAuth termen, een 'OAuth 3- legged authentication' heet. 13

14 Figuur 4 Provisioning en deprovisioning van gedistibueerde diensten Als laatste is gekeken hoe federatieve authenticatie gebruik kan maken van groepsrelaties om applicaties automatisch aan te bieden. Tijdens de PoC zijn er diverse strategieën, zoals eerder beschreven in het rapport Provisioning and deprovisioning services in identity federations getest. De diverse scenario s zijn vaak complex, zoals blijkt uit het schematisch overzicht van hoe dit is geïmplementeerd voor OpenFire Messaging server (Figuur 5). 3.3 Ontsloten services Figuur 5 Een belangrijk voorwaarde om de proof of concept van de Collaboration Infrastructure te laten slagen was de wens om tenminste één SURFnet dienst en één externe dienst te koppelen aan de Collaboration Infrastructure. Omdat het delen van bestanden als een onmisbare functionaliteit in een samenwerkingsomgeving wordt gezien moest deze functionaliteit opgenomen worden in de PoC. Voor het delen van documenten is gebruik 14

15 gemaakt van het open source software system Alfresco. Alfresco is gebaseerd op open standaarden en sluit goed aan bij de visie mbt de Collaboration Infrastructure. Het koppelen van diensten aan de Collaboration Infrastructure en het representeren daarvan aan eindgebruikers is grotendeels succesvol verlopen. Er zijn meer diensten aan de Collaboration Infrastructure gekoppeld dan op voorhand was voorzien. De belangrijkste ontsloten diensten tijdens de PoC zijn: Alfresco (document sharing, lokaal) Partuza (social network, lokaal) Confluence (wiki, lokaal) Foodle (calendering, lokaal) Filesender (file sharing, lokaal) Adobe Connect (webconferencing, lokaal) My Experiment (virtual research environment, extern) Google Apps (samenwerkingsomgeving, extern) Randvoorwaarden voor ontsluiten van services In de PoC is bij de integratie van diensten in de Collaboration Infrastructure voornamelijk geconcentreerd op het configureren, wijzigen en aanpassen van de diensten om de volgende functionaliteiten te ondersteunen of te gebruiken: Authenticatie: inloggen door middel van de SURFfederatie; Groepen en groepslidmaatschappen van SURFteams; Portal integratie: Representatie aan eindgebruikers op een gestandaardiseerde wijze. Hieronder wordt beschreven met welke factoren er rekening gehouden moet worden bij het ontsluiten van diensten. De representatie en integratie van (externe) diensten en toepassingen via de Collaboration Infrastructure kan op verschillende manieren gerealiseerd worden. Hoe deze integratie gerealiseerd wordt is voor een groot deel afhankelijk van de gebruikte applicatie. De volgende opsomming beschrijft de kenmerken die bepalen hoe de integratie in CoIn gerealiseerd kan worden: De mate van controle op de implementatie Een applicatie of dienst die door SURFnet of een aangesloten instelling aangeboden wordt, is te modificeren zodat deze goed past in de CoIn infrastructuur. Moeilijk wordt het echter indien de toepassing of dienst buiten het SURFnet domein valt. De mate van controle op de implementatie wordt daardoor beperkt; Open source of closed source. Wanneer een toepassing of dienst één of meerdere CoIn integratie methoden (zoals een login afgehandeld door de SURFfederatie) niet ondersteund, zal dit moeten worden aangepast. Wanneer een toepassing of dienst Open Source is, zullen de wijzigingen om de benodigde CoIn integratie mogelijk te maken relatief eenvoudig zijn. Daarbij behoort wel de opmerking dat rekening gehouden moet worden de onderhoudbaarheid van Open Source software. Wanneer een toepassing of dienst closed source ontwikkeld is zijn de mogelijke integratiemethoden afhankelijk van wat de ontwikkelaar beschikbaar heeft. In dat geval kan de functionaliteit van de toepassing of dienst volstaan, maar er moet 15

16 zorgvuldig onderzocht worden of het daadwerkelijk binnen de Collaboration Infrastructure past. 16

17 De aangeboden webservices van de toepassing of dienst. Vaak is de bruikbaarheid van een toepassing of dienst in de CoIn afhankelijk van zijn zichtbare webservices. De volgende aspecten zijn in dit kader van belang: o o Een webservice is gebaseerd op SOAP of REST; De beveiliging en authenticatie wordt ondersteund door middel van WSS of OAuth. Ook zijn de functionaliteiten die worden aangeboden door de webservices van de toepassingen belangrijk. De technische implicaties van de volgende vragen bepalen het gemak van het aansluiting aan de Collaboration Infrastructure: o o o Is alleen niet-geauthenticeerde content beschikbaar of kunnen sommige aanvragen alleen worden gedaan na de juiste authenticatie? Ondersteunt de webservice alleen lees- of ook schrijfacties? Kunnen gebruikers of groepen worden voorzien van de juiste autorisaties? De API aangeboden door de toepassing of dienst. De API kan worden gebruikt als interface om door middel van een aangepaste code te communiceren met een toepassing of dienst. Hiermee kan de API vooraf gedefinieerde acties of verzoeken uitvoeren. De bruikbaarheid van deze API voor CoIn is grotendeels afhankelijk van de functionaliteit en in deze context zal het vooral worden gebruikt voor de provisioning van gebruikers en het opslaan van groepsgerelateerde gegevens van de toepassingen. 17

18 4 Conclusies en Advies Bij de start van het project is aangegeven dat de Proof of Concept geslaagd is als: a) De feitelijke samenwerkingsinfrastructuur is gerealiseerd; b) Een gebruikersinterface op basis van open standaarden is gerealiseerd; c) Minstens 2 services, waarvan één SURFnet dienst en één dienst van een derde partij in de CoIn ontsloten zouden kunnen worden. Hieronder wordt beschreven of deze doelstellingen zijn behaald. De resultaten voor bovengenoemde doelstellingen in de PoC zijn als volgt: a) Door aan de bestaande combinatie van de SURFfederatie en SURFnet s ESPEE (service provider) een externe groepsfunctionaliteit toe te voegen is de infrastructuur gereed gemaakt voor het (instellingsoverstijgend) koppelen van diensten. b) Het is gelukt om de functionaliteiten van webdiensten aan eindgebruikers te presenteren door het verstrekken van OpenSocial gadgets die in staat zijn om te draaien binnen een scala van OpenSocial-conforme containers. c) De document sharing toepassing Alfresco is met succes gekoppeld aan de Collaboration Infrastructure. Hiervoor is de SURFnet service provider ingebouwd in de applicatie. Daarnaast zijn diverse diensten met onder andere calendering-, content repository-, presence-, webconferencing- en mailinglist-functionaliteiten gekoppeld aan de Collaboration Infrastructure. Advies Op basis van de behaalde resultaten luidt het advies om in 2010 een dienst ontwikkeltraject te starten. Het resultaat van dat traject moet een eerste werkende versie van de Collaboration Infrastructure opleveren. Daarvoor zullen er volgend jaar enkele marktverkenningen, technologieverkenningen en enkele Poof of Concepts uitgevoerd worden. 18