Het Europese Strategic Energy Technology Plan (SET-Plan): positionering van Vlaanderen

Transcriptie

1 Het Europese Strategic Energy Technology Plan (SET-Plan): positionering van Vlaanderen Lut Bollen, 19 juni 2012

2 Overzicht European Strategic Energy Technology Plan (SET-Plan) : Beleidscontext Implementatie op het EU-vlak Relevantie voor Vlaanderen Positionering van Vlaanderen Relatie met het Vlaamse innovatiebeleid 2

3 SET-Plan : Europese beleidskader A European Strategic Energy Technology Plan (SET-Plan) Towards a low carbon future 22 november 2007, COM(2007)723 7 oktober 2009, COM(2009)519 Doelstelling : het versnellen van de ontwikkeling en uitrol van koolstofarme technologieën in Europa om de ambitieuze Europese energieen klimaatdoelstellingen te realiseren Nieuwe aanpak : het SET-Plan beoogt een versterkte coördinatie van nationale en regionale onderzoeks-, innovatieactiviteiten en beleid in het domein van energietechnologie (bedrijven, onderzoeksinstituten en overheden) Een beter gecoördineerd antwoord op grote maatschappelijke en economische uitdagingen, zoals energievoorziening. 3

4 Europese beleidskader Het Europese SET-Plan is de fundamentele technologiepijler van het EU energie- en klimaatbeleid : doelstellingen en de EU 2050 vision low carbon economy (80-95 % reductie broeikasgasemissies) Security of supply EU energie- en klimaatbeleid SET-Plan technology pillar Sustainable development Competitiveness 4

5 Europese beleidskader Het SET-Plan : de pionier op het vlak van een doorgedreven gezamenlijke en gecoördineerde Europese aanpak (Joint programming) Europese aanpak via Joint strategic planning (EC, MS, Industry, Research, finan comm.) Joint implementation 2 actielijnen European Industrial Initiatives (EIIs) : industrie, lidstaten en EC in PPPPs European Energy Research Alliance (EERA) : coördinatie Europees energieonderzoek 5

6 Europese beleidskader SET-Plan : 7 EIIs + JTI European Electricity Grid Initiative EEGI Smart Cities and Communities Initiative European Industrial Bioenergy Initiative EERA Joint Technology Initiative Fuel Cells and Hydrogen (JTI FCH) Solar Europe Initiative SET- Plan European Wind Initiative Sustainable Nuclear Initiative European CO 2 Capture, Transport and Storage Initiative + EERA EU Energy Research Alliance 6

7 Europese beleidskader Investing in the development of Low Carbon Technologies (SET-Plan) 7 oktober 2009, COM(2009)519 Totale investeringsplaatje (publiek-privaat) Technology Roadmaps European IIs Wind, Solar, Electricity Grid, CCS, Bioenergy, Nuclear, Smart Cities, FCH (FCH outlook ) Technology Roadmaps Opgemaakt door de industriële EU technology platforms of netwerken van industriële spelers (Industrial leaderschip) Marktdoelstellingen, technologische doelstellingen (research, development, demonstration, replication activities), inschatting benodigde publieke en private investering 7

8 SET-Plan Roadmaps EIIs Europese beleidskader Technology Market targets 2020 Total R&D cost Wind 20% electricity 6 billion Solar PV: 12%, CSP 3% electricity 16 billion Electricity grid Integrate 35% renewable electricity (distributed and central) in a smart way 2 billion Bio-energy 14% energy mix 9 billion CCS Nuclear (fission) Commercially feasible by First generation-iv prototypes (commercial deployment by 2040) 13 billion 7 billion Smart cities Smart cities 11 billion FCH (FCH financial and technological outlook ) 50% used H2 sustainable produced 6,4 billion 8

9 Conclusie : Europese beleidskader Investing in the development of Low Carbon Technologies (SET-Plan) Energietransitie enkel mogelijk door Verhoging publieke financiering Sterkere coördinatie van activiteiten en financiering van alle lidstaten Oproep van de EC aan de lidstaten Joint implementation of the European Industrial Initiatives (EIIs) according to a variable geometry joint programming approach Lidstaten nemen deel aan de voor hen prioritaire industriële initiatieven en onderzoeken cofinancieringsmogelijkheden voor de voor hen prioritaire projecten 9

10 implementatieproces op EU-vlak Joint Planning Joint Implementation EIIs 10

11 EU-implementatie : joint planning European High Level Steering Group in 2008 Gemeenschappelijke strategische planning Discussie beleidsdomeinoverschrijdend Energy Research en Energy: twee vertegenwoordigers per lidstaat BE Energieonderzoeksbeleid : L. Bollen, departement EWI, Vlaamse overheid Energiebeleid : MP Faucounnier, FOD economie Mandaat : - het systematisch volgen en controleren van de voortgang, oriëntatie geven en bijsturen -de coherentie tss nationale, Europese en internationale inspanningen bevorderen BE gecoördineerde standpunt : BELSET-platform 11

12 EU-implementatie : EIIs Backbone SET-plan : 7 European Industrial Initiatives (EIIs) + JTI HFC 6 technology driven EIIs (industrial leadership) Wind Solar Gelanceerd juni 2010 Grids Nuclear CCS Bioenergy Gelanceerd november 2010 Smart cities and Communities Initiative (demand side driven) - juni 2011 Joint Technology Initiative Hydrogen and Fuel Cells (voorloper EIIs) mei

13 EU implementation EIIs European Industrial Initiatives (EIIs) Innovatieve PPPPs (publiek-publiek-private partnerships van EC, lidstaten en industrie) Industry driven Initiatives Versterking industriële energieonderzoek en innovatie via mobilisatie van de noodzakelijke kritische massa van activiteiten en actoren European Electricity Grid Initiative (EEGI) 13

14 EU-implementatie : EEGI SET-Plan : EEGI European Electricity Grid Initiative EEGI (ENTSO-E) EERA (EDSO-SG) SET- Plan 14

15 EU implementation EII teams De EII-teams : gezamenlijke implementatie van de EIIs met de lidstaten Lidstaten nemen deel volgens variabele geometrie Vlaanderen neemt deel 15

16 Vlaamse vertegenwoordiging in de EII-teams EU implementation EII teams EIIs European Steering Group Nuclear CCS BE vertegenwoordiging EII Wind EII Solar EII Grids (EEGI) EII Bioenergy Smart Cities and Communities Initiative JTI HFC EII-team Wind EII-team Solar EII-team Committed Countries Industry representatives EII-team Bioenergy States Representatives Group EIIs-teams EC Financing Community (e.g. EIB) RTD Community (e.g. EERA) Stakeholder Platform 16

17 EU implementation EII teams EII-teams : basis voor discussie zijn de Technology Roadmaps en Implementation Plans voor de EIIs : Wind, Solar, Electricity Grid, CCS, Bioenergy, Nuclear, Smart Cities, JTI FCH Technology Roadmaps (oktober 2009) Opgemaakt door de industriële EU technology platforms of netwerken van industriële spelers Marktdoelstellingen, technologische doelstellingen, inschatting benodigde publieke en private investering Implementation Plans 3Y uitrolprogramma s (IPs , ) Research, development and demonstration programmes Prioritaire acties KPIs (SETIS information system, coordination JRC) 17

18 EU implementation EII teams discussie EII-teams Identificeren van joint actions tussen EC en lidstaten in de SET- Plan implementation plans Cofinanciering in EU samenwerkingsverband (welke financieringsinstrumenten?) EC-financieringskanalen als hefboomfinanciering Zevende kaderprogramma voor onderzoek, technologische ontwikkeling en demonstratie (FP ) wordt in belangrijke mate afgestemd op de SET-Plan prioriteiten FP Energiewerkprogramma en call : call topics dragen bij aan de implementatie van de SET-Plan Industrial Initiatives (EEGI, ) Horizon 2020 ( ) 18

19 European Steering Group EU implementation EEGI EU network of TSOs + DSOs (ENTSO-E and EDSO-SG) European Electricity Grid Initiative EEGI ETP SmartGrids Strategic Research Agenda 2035 Chairman Steering Committee Prof. Ronnie Belmans EEGI-team : Vlaamse vertegenwoordiging B EEGI : BE platform TSOs + DSOs Smart Grids Flanders (Hubert Lemmens, Elia) 19

20 De European Energy Research Alliance (EERA) EU implementation EERA Alliantie van toonaangevende energieonderzoeksinstituten in Europa (oktober 2008) Lancering pan-europese energieonderzoeksprogramma s en gemeenschappelijk gebruik van onderzoeksinfrastructuur 13 Joint Research Programmes : Photovoltaic, Wind Energy, Smart Grids, Geothermal, Carbon Capture and Storage, Materials for Nuclear, Bioenergy, Concentrated Solar Power, Ocean Energy, Smart Cities, Advanced Materials and Processes for Energy Applications, Energy Storage, Fuel Cells and Hydrogen EERA executive committee : Belgische vertegenwoordiging BERA (BERA = alliantie van energieonderzoeksinstituten en groepen binnen BE, 2011) 20

21 SET-Plan : Positionering van Vlaanderen en het Vlaamse innovatiebeleid 21

22 EWI studieopdracht : EWI- studieopdracht Energietechnologie in Vlaanderen en Europese opportuniteiten EC-oproep aan de lidstaten voor de joint implementation EIIs Focus : De technologiesterkten met significant economisch potentieel voor Vlaanderen in het domein van de hernieuwbare energietechnologie en de intelligente netwerken in kaart brengen en analyse van de Europese opportuniteiten in het kader van het SET-Plan Beleidsrelevante analyse : richtinggevend voor het innovatiebeleid in energietechnologie 22

23 EWI studieopdracht : EWI- studieopdracht Energietechnologie in Vlaanderen en Europese opportuniteiten Studie : betrokkenheid van Vlaamse stakeholders, de Vlaamse innovatieplatformen Generaties en Smart Grids Flanders Workshops met strategische partners : analyse technologiespecifieke roadmaps, implementation plans en identificatie Vlaamse prioritaire samenwerkingsdomeinen Voorzitters workshop = EII-team vertegenwoordigers (begeleiding consortium 3E en VITO) 23

24 EWI studieopdracht 2010 Conclusies Innovatief draagvlak voor hernieuwbare energie in Vlaanderen Identificatie van potentiële R,D&D samenwerkingsdomeinen in het EU SET- Plan met meerwaarde voor Vlaanderen Hoe kan het Vlaamse innovatieinstrumentarium strategisch aangewend worden voor het cofinancieren van Europese energietechnologieprojecten? Europese financiering als hefboomfinanciering voor het versterken van Vlaamse energietechnologieprioriteiten en het Vlaams economisch weefsel? Of Studieopdracht geen eindpunt maar een belangrijke, proactieve stap in de structurering en oriëntering van de beloftevolle energietechnologiecluster in Vlaanderen. 24

25 SET-Flanders : SET-Flanders oefening Verfijning en verdieping EWI-studieopdracht Umicore, Niko, 3E, Agoria, UGent, KUL, IMEC, VITO en de innovatieplatformen Generaties en Smart Grids Flanders Een energietechnologie innovatieagenda voor Vlaanderen Ingebed en afgestemd op het Europese SET-Plan Excelleren = inzetten op innovatie in energietechnologie als hefboom naar Vlaamse economie en versterking van het industriële weefsel (stevig groeipotentieel in tewerkstelling in zowel diensten als maakindustrie) SET-Flanders als concrete input naar het Vlaamse innovatiebeleid (innovatieregiegroep groene energie) 25

26 Vlaamse innovatiebeleid Toekomstproject Vlaamse Regering (2006) Vlaanderen in Actie (ViA) Tegen 2020 wil Vlaanderen tot de top 5 van de Europese regio s behoren Een economisch duurzame en sociaal ware samenleving Bijdrage van Vlaanderen tot Europa 2020-strategie 7 doorbraken De open ondernemer De lerende Vlaming Innovatiecentrum Vlaanderen Groen en dynamisch stedengewest Slimme draaischijf van Europa Warme samenleving Slagkrachtige overheid 26

27 Vlaamse innovatiebeleid ViA doorbraak invulling Concept nota Innovatiecentrum Vlaanderen (mei 2011) Stroomlijning van het strategische wetenschaps- en innovatiebeleid Focus op de grote maatschappelijke en economische uitdagingen (challengedriven innovation) meerwaarde innovatiebeleid 6 Innovatieknooppunten : koppeling van technologiesterkten met maatschappelijke en economische uitdagingen Technologiesterkten : VRWI technologische verkenningsoefening identificeerde in 2006 zes strategische cluster (Cluster Energie en milieu ) (VRWI : Vlaamse Raad voor Wetenschap en Innovatie) Innovatieknooppunt Groene energie 27

28 Vlaamse innovatiebeleid Grote maatschappelijke en economische uitdagingen Tranformatie door innovatie Eco-innovatie Groene energie Groene mobiliteit zorginnovatie Sociale innovatie Innovatieknooppunten (VRWI speerpunten) Innovatieregiegroep Groene energie, 2012 Samenwerkingsprojecten en initiatieven Solide basis : fundamenteel onderzoek, strategisch basisonderzoek, infrastructuur, HR, eocsysteem 28

29 Innovatieregiegroep groene energie (irg groene energie) Vlaamse innovatiebeleid Strategische innovatieagenda voor de middenlange termijn Focus : hernieuwbare energieproduktie, Slim elektriciteitsnetwerk, energie-efficiëntie bij bedrijven en in gebouwen Platform voor samenwerking en aansturing van experten : bedrijfswereld, kenniscentra, vakorganisaties, middenveldorganisaties, overheid Betrokken actor : Smart Grids Flanders Referentiekader : het Europese Strategic Energy Technology Plan SET-Flanders document : essentiële strategische input voor de irginnovatieagenda Eindrapport irg Groene Energie : september

30 INFO + contact EEGI-topics in het FP Energiewerkprogramma en call Publicatie Werkprogramma + call : 10 juli 2012 Information Day on the 2013 Energy calls : 4 July, Brussels registration on the event website: gy_en.htm registration until 20 June 30

31 INFO + contact Vlaams contactpunt voor 7KP energie : Anne De Brabandere (IWT-Vlaanderen) adbr@iwt.be Vlaams-Europees verbindingsagentschap (VLEVA) Programmacomitévertegenwoordiger 7KP Energie, Europese stuurgroep SET-Plan : Lut Bollen lut.bollen@ewi.vlaanderen.be 31

32 Thank you Departement Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI) Koning Albert II-laan 35 bus 10, 1030 Brussel