Crelan Vertrouwensindex Land- en tuinbouwsector 2013

Transcriptie

1 Crelan Vertrouwensindex Land- en tuinbouwsector 013

2 Crelan publiceert sinds 007 de vertrouwensindex welke een maatstaf is voor het vertrouwen in de landbouwsector. De index is gebaseerd op economische criteria en op verwachtingen en indrukken van landbouwers. Hij wordt onderzocht aan de hand van een uitgebreide steekproef in samenwerking met TNS en geeft de voornaamste tendensen en evoluties in de sector weer. Inhoud De landbouwer en het vertrouwen in de landbouwsector De landbouwer en zijn job De landbouwer en zijn financiën De landbouwer en het management van zijn bedrijf De landbouwer en zijn toekomst pag. 3 pag. 19 pag. 36 pag. 61 pag. 7 p.

3 Crelan Vertrouwensindex Landbouw 013 De landbouwer en het vertrouwen in de landbouwsector

4 Inhoud 1 3 Hoe wordt de vertrouwensindex berekend? Historische evolutie van de vertrouwensindex Vertrouwensindex per streek, per sector, per bedrijfsgrootte pag. 5 pag. 6 pag. 7 p. 4

5 Hoe wordt de vertrouwensindex berekend? Beoordeling van het beroep Evaluatie huidig financieel resultaat tov. het verleden 100 Aanbevelen van de job landbouw 0 Evaluatie financieel resultaat Opnieuw kiezen voor de job Vertrouwensindex Investeringsplannen korte en lange termijn p. 5

6 Vertrouwensindex landbouw Historische evolutie van de vertrouwensindex 60 Vlaanderen Wallonië Vlaanderen : Wallonië : (n=50) (n=670) (n=698) (n=75) (n=717) (n=764) (n=745) (n=50) (n=335) (n=505) (n=500) (n=470) (n=506) (n=487) p. 6

7 Vertrouwensindex per streek Duinen/Polders (47) Gemiddelde index België (44) Zandstreek (43) Kempen (45) Zandleemstreek (46) Leemstreek (48) Condroz (44) Weidestreek (34) Hoge Ardennen (39) Zandleemstreek (46) Henegouwse kempen Weidestreek (venen) (44) Famenne (44) Ardennen (4) Jurastreek (39) p. 7

8 Vertrouwensindex per sector (Vlaanderen) Specialisatie Vlaanderen Varkens 53 Melkvee 50 Vleesvee & gemengd Groente en fruit p. 8

9 Vertrouwensindex per sector (Wallonië) Specialisatie Wallonië 60 Akkerbouw Melkvee Vleesvee & gemengd p. 9

10 Vertrouwensindex volgens bedrijfsgrootte (Vlaanderen) Grootte bedrijf (omzet) < > p. 10

11 Vertrouwensindex volgens bedrijfsgrootte (Wallonië) Grootte bedrijf (omzet) 6 60 < > p. 11

12 Vertrouwensindex per leeftijd van het bedrijf (Vlaanderen) Leeftijd bedrijf < 10 jaar 10-0 jaar > 0 jaar p. 1

13 Vertrouwensindex per leeftijd van het bedrijf (Wallonië) Leeftijd bedrijf 60 < 10 jaar jaar > 0 jaar p. 13

14 Vertrouwensindex volgens situatie opvolging (Vlaanderen) Opvolging Met opvolger Zonder opvolger p. 14

15 Vertrouwensindex volgens situatie opvolging (Wallonië) Opvolging Met opvolger Zonder opvolger p. 15

16 Leeftijdsverdeling van de landbouwers Vlaanderen Wallonië Hoe oud bent u? jaar jaar jaar jaar jaar 18-4 jaar p. 16

17 Opvolging bij landbouwbedrijven Opvolging Bedrijf Hebt u een opvolger? Zo ja, werkt deze al mee in het bedrijf? weet niet nee, ik zoek geen opvolger nee, maar ik ben actief op zoek ja 35 nee ja 6 5 % OP BASIS : LANGER DAN 0 JAAR ACTIEF IN LANDBOUW % OP BASIS: HEEFT OPVOLGER 1 7 Vlaanderen Wallonië Vlaanderen Wallonië p. 17

18 Juridisch statuut van de landbouwbedrijven Vlaanderen Juridisch statuut van het bedrijf Weet niet Rechtspersoon Wallonië Natuurlijk persoon in samenuitbating Natuurlijk persoon p. 18

19 Crelan Vertrouwensindex Landbouw 013 De landbouwer en zijn job

20 Inhoud 1 3 Evaluatie van het beroep Het beeld van de landbouwer Lokale verkoop pag. 1 pag. 7 pag. 9 p. 0

21 Hoe evalueert de landbouwer zijn beroep? (Vlaanderen) Slechter Evaluatie beroep: Slecht Minder goed Goed Zeer goed Uitstekend (n=50) 008 (n=670) 009 (n=799) 010 (n=75) 011 (n=717) 01 (n=764) (n=745) Beter % OP BASIS : ALLEN p. 1

22 Hoe evalueert de landbouwer zijn beroep? (Wallonië) Slechter Evaluatie beroep: Slecht Minder goed Goed Zeer goed Uitstekend (n=50) 008 (n=335) 009 (n=404) 010 (n=500) 011 (n=470) 01 (n=506) (n=487) Beter % OP BASIS : ALLEN p.

23 Zou de landbouwer zijn beroep aanbevelen? (Vlaanderen) Slechter Aanbeveling beroep: Zeker niet Waarschijnlijk niet Misschien Waarschijnlijk wel Zeker Beter 007 (n=50) 008 (n=670) 009 (n=799) 010 (n=75) 011 (n=717) 01 (n=764) (n=745) % OP BASIS : ALLEN p. 3

24 Zou de landbouwer zijn beroep aanbevelen? (Wallonië) Slechter Aanbeveling beroep: Zeker niet Waarschijnlijk niet Misschien Waarschijnlijk wel Zeker Beter 007 (n=50) 008 (n=335) 009 (n=404) 010 (n=500) 011 (n=470) 01 (n=506) (n=487) % OP BASIS : ALLEN p. 4

25 Zou de landbouwer opnieuw voor zijn beroep kiezen? (Vlaanderen) Slechter Opnieuw beroep kiezen: Zeker niet Waarschijnlijk niet Misschien Waarschijnlijk wel Zeker Beter 007 (n=50) 008 (n=670) 009 (n=799) 010 (n=75) 011 (n=717) 01 (n=764) (n=745) % OP BASIS : ALLEN p. 5

26 Zou de landbouwer opnieuw voor zijn beroep kiezen? (Wallonië) Slechter Opnieuw beroep kiezen: Zeker niet Waarschijnlijk niet Misschien Waarschijnlijk wel Zeker Beter 007 (n=50) 008 (n=335) 009 (n=404) 010 (n=500) 011 (n=470) 01 n=506) (n=487) % OP BASIS : ALLEN p. 6

27 Het beeld van de landbouwer door de bril van de landbouwer en van het grote publiek (Vlaanderen) Landbouwers (n=745) Publiek (n=607) GAP zijn actief bezig met ecologische problemen en milieukwesties hebben het financieel moeilijk volgen een zeer strenge regelgeving voor milieu- en dierenwelzijn zijn een waardevolle hulp in het geval van barre winterse omstandigheden dragen bij aan de duurzame ontwikkeling en het onderhoud van landelijke gebieden produceren voedsel van hoge kwaliteit zijn betrokken binnen hun gemeente, en zetten zich er actief voor in klagen voortdurend dat hun inkomen te laag is houden het plattelands leven in stand zijn erg productief spelen een essentiële rol in de voedselvoorziening van de groeiende bevolking spelen een essentiële rol in onze samenleving zijn een belangrijke schakel in de voedselproductieketen maken regelmatig gebruik van chemische additieven zijn mannen of vrouwen die hard werken krijgen te veel subsidies zijn een bron van overlast in het dorp (stank, lawaai, vuil) zouden meer steun van de overheid moeten krijgen krijgen eerlijke prijzen voor hun producten zijn verantwoordelijk voor de stijging van de voedselprijzen % OP BASIS : ALLEN p. 7

28 Het beeld van de landbouwer door de bril van de landbouwer en van het grote publiek (Wallonië) Landbouwers (n=487) Publiek (n=451) GAP dragen bij aan de duurzame ontwikkeling en het onderhoud van landelijke gebieden volgen een zeer strenge regelgeving voor milieu- en dierenwelzijn zijn actief bezig met ecologische problemen en milieukwesties hebben het financieel moeilijk zijn betrokken binnen hun gemeente, en zetten zich er actief voor in zijn een waardevolle hulp in het geval van barre winterse omstandigheden produceren voedsel van hoge kwaliteit spelen een essentiële rol in de voedselvoorziening van de groeiende bevolking houden het plattelands leven in stand klagen voortdurend dat hun inkomen te laag is zijn erg productief spelen een essentiële rol in onze samenleving zijn een belangrijke schakel in de voedselproductieketen maken regelmatig gebruik van chemische additieven zijn mannen of vrouwen die hard werken krijgen te veel subsidies zijn een bron van overlast in het dorp (stank, lawaai, vuil) zijn verantwoordelijk voor de stijging van de voedselprijzen zouden meer steun van de overheid moeten krijgen krijgen eerlijke prijzen voor hun producten % OP BASIS : ALLEN p. 8

29 Hoeveel landbouwers investeerden in lokale verkoop? Vlaanderen Wallonië Investering voor lokale verkoop gedaan Geen Investering voor lokale verkoop Investering voor lokale verkoop gedaan Geen Investering voor lokale verkoop % OP BASIS : ALLEN (n=745) % OP BASIS : ALLEN (n=487) p. 9

30 Aard van de lokale verkoop Vlaanderen Wallonië thuiswinkel 71 thuiswinkel 68 gewone markt kleinhandel bij lokale winkels 66 kleinhandel naar restaurants 15 boerenmarkt 37 kleinhandel bij lokale winkels 14 gewone markt 3 boerenmarkt 6 kleinhandel naar restaurants 19 andere 11 andere % OP BASIS : INVESTERING VOOR LOKALE VERKOOP GEDAAN (n=43) % OP BASIS : INVESTERING VOOR LOKALE VERKOOP GEDAAN (n=31) p. 30

31 Lokale verkoop: aandeel t.o.v. het totale productievolume Vlaanderen Wallonië % % % % % % 1-40 % 0-0 % % 0-0 % 48 % OP BASIS : INVESTERING VOOR LOKALE VERKOOP GEDAAN (n=43) % OP BASIS : INVESTERING VOOR LOKALE VERKOOP GEDAAN (n=31) huidige percentage productievolume in lokale verkoop huidige percentage productievolume in lokale verkoop p. 31

32 Interesse in lokale verkoop om de inkomsten te verhogen Vlaanderen Wallonië Interessant Niet interessant Interessant Niet interessant % OP BASIS : ALLEN (n=745) % OP BASIS : ALLEN (n=487) p. 3

33 Interesse in lokale verkoop om de inkomsten te verhogen: vorm Vlaanderen Wallonië thuiswinkel 59 boerenmarkt 51 boerenmarkt 4 thuiswinkel 48 gewone markt 36 gewone markt 4 kleinhandel bij lokale winkels 3 kleinhandel bij lokale winkels 40 kleinhandel naar restaurants 18 kleinhandel naar restaurants 3 % OP BASIS : LOKALE VERKOOP INTERESSANT (n=13) % OP BASIS : LOKALE VERKOOP INTERESSANT (n=130) p. 33

34 Is de landbouwer bereid om te investeren in lokale verkoop? Vlaanderen Wallonië ja nee wn - ga ja nee wn - ga % OP BASIS : LOKALE VERKOOP INTERESSANT (n=13) % OP BASIS : LOKALE VERKOOP INTERESSANT (n=130) p. 34

35 Gewenst productievolume uit lokale verkoop Vlaanderen Wallonië % % % % % % 1-40 % 0-0 % % 0-0 % 56 % OP BASIS : LOKALE VERKOOP INTERESSANT (n=13) % OP BASIS : LOKALE VERKOOP INTERESSANT (n=130) percentage productievolume lokaal willen verkopen percentage productievolume lokaal willen verkopen p. 35

36 Crelan Vertrouwensindex Landbouw 013 De landbouwer en zijn financiën

37 Inhoud Financiële resultaten Investeringsplannen Productiekosten en verkoopsprijzen Liquiditeitspositie pag. 38 pag. 44 pag. 51 pag. 57 p. 37

38 Financieel Resultaat Beoordeling van het laatste jaar (Vlaanderen) Beoordeling financieel resultaat laatste 1 maanden: Slechter 5 Slecht Minder goed Goed Zeer goed Uitstekend (n=50) 008 (n=670) 009 (n=799) 010 (n=75) 011 (n=717) 01 (n=764) (n=745) Beter % OP BASIS: ALLEN p. 38

39 Financieel Resultaat Beoordeling van het laatste jaar (Wallonië) Beoordeling financieel resultaat laatste 1 maanden: Slechter Slecht Minder goed Goed Zeer goed Uitstekend (n=50) 008 (n=335) 009 (n=404) 010 (n=500) 011 (n=470) 01 (n=506) (n=487) Beter % OP BASIS: ALLEN p. 39

40 Financieel Resultaat Beoordeling van het laatste jaar t.o.v. het vorige jaar (Vlaanderen) Beoordeling financieel resultaat laatste 1 maanden t.o.v. jaar voordien: Slechter Weet niet Veel slechter Minder goed Gelijk Beter 37 Veel beter Beter tov 007 (n=799) tov 008 (n=75) tov 009 (n=717) tov 010 (n=764) tov 011 (n=745) % OP BASIS: ALLEN p. 40

41 Financieel Resultaat Beoordeling van het laatste jaar t.o.v. het vorige jaar (Wallonië) Beoordeling financieel resultaat laatste 1 maanden t.o.v. jaar voordien: Slechter Weet niet 6 Veel slechter Minder goed Gelijk Beter Veel beter Beter tov 007 (n=500) tov 008 (n=470) tov 009 (n=470) tov 010 (n=506) tov 011 (n=487) % OP BASIS: ALLEN p. 41

42 Financieel Resultaat Beoordeling van het laatste jaar t.o.v. 5 jaar geleden (Vlaanderen) Beoordeling financieel resultaat laatste 1 maanden t.o.v. vijf jaar geleden: Weet niet Slechter Veel slechter Minder goed Gelijk Beter Veel beter (n=50) 008 (n=670) 009 (n=799) 010 (n=75) 011 (n=717) 01 (n=764) (n=745) Beter % OP BASIS: ALLEN p. 4

43 Financieel Resultaat Beoordeling van het laatste jaar t.o.v. 5 jaar geleden (Wallonië) Beoordeling financieel resultaat laatste 1 maanden t.o.v. vijf jaar geleden: Weet niet Veel slechter Slechter Minder goed Gelijk Beter Veel beter (n=50) (n=335) (n=404) 010 (n=500) 011 (n=470) (n=506) (n=487) Beter % OP BASIS: ALLEN p. 43

44 Hoeveel landbouwers hebben investeringsplannen? Vlaanderen Wallonië Op korte termijn: 4% Op lange termijn: 9% Geen investeringsplannen: 60% Bedrijf blijft gelijk: 3% Bedrijf wordt afgebouwd: 11% Bedrijf wordt stopgezet: 15% Weet niet: % Op korte termijn: 0% Op lange termijn: 30% Geen investeringsplannen: 6% Bedrijf blijft gelijk: 30% Bedrijf wordt afgebouwd: 0% Bedrijf wordt stopgezet: 10% Weet niet: 3% p. 44

45 Historiek van de investeringsplannen (Vlaanderen) 60 Investeringsplannen : Binnen 1 jaar Binnen à 5 jaar (n=670) 009 (n=799) 010 (n=75) 011 (n=717) 01 (n=764) (n=745) % OP BASIS: ALLEN p. 45

46 Doel van de investeringsplannen (Vlaanderen) constructie of herinrichting gebouwen uitbreiding bestaande bedrijf projecten om de energiekosten te verlagen aankoop landbouwmateriaal anders dan tractor aankoop grond aankoop gebouwen projecten om de de CO uitstoot te verlagen aankoop tractor aankoop quota Korte termijn (n=178) Lange termijn (n=16) overname ander bedrijf diversificatie naar thuisverwerking thuisverkoop hoevetoerisme Korte termijn (n=195) 01 Lange termijn (n=38) % OP BASIS: INVESTERINGSPLANNEN diversificatie naar andere sectoren /teelten p. 46

47 Investeringen in constructie of herinrichting van gebouwen: Motivatie (Vlaanderen) om de productie te kunnen uitbreiden verouderde gebouwen renoveren/ vervangen de huidige gebouwen zijn te klein geworden om aan milieuvoorschriften te voldoen om de energiekosten van uw bedrijf te verlagen om reglementering omtrent dierenwelzijn te voldoen 44 4 diversificatie naar andere sectoren /teelten (n=196) % OP BASIS: INVESTERINGSPLANNEN p. 47

48 Historiek van de investeringsplannen (Wallonië) 65 Investeringsplannen : Binnen 1 jaar Binnen à 5 jaar (n=335) 009 (n=404) 010 (n=500) 011 (n=470) 01 (n=506) 013 (n=487) % OP BASIS: ALLEN p. 48

49 Doel van de investeringsplannen (Wallonië) constructie of herinrichting gebouwen aankoop landbouwmateriaal anders dan tractor aankoop grond projecten om de energiekosten te verlagen aankoop gebouwen uitbreiding bestaande bedrijf projecten om de de CO uitstoot te verlagen aankoop tractor aankoop quota Korte termijn (n=97) Lange termijn (n=147) overname ander bedrijf diversificatie naar andere sectoren /teelten Korte termijn (n=119) 01Lange termijn (n=174) % OP BASIS: INVESTERINGSPLANNEN diversificatie naar thuisverwerking thuisverkoop hoevetoerisme p. 49

50 Investeringen in constructie of herinrichting van gebouwen: Motivatie (Wallonië) verouderde gebouwen renoveren/ vervangen 61 7 de huidige gebouwen zijn te klein geworden om reglementering omtrent dierenwelzijn te voldoen om aan milieuvoorschriften te voldoen om de productie te kunnen uitbreiden 56 5 om de energiekosten van uw bedrijf te verlagen diversificatie naar andere sectoren /teelten (n=103) 01 (n=13) % OP BASIS: INVESTERINGSPLANNEN p. 50

51 Beïnvloedende factoren van het bedrijfsinkomen (Vlaanderen) de stijging van de productiekosten 6 88 de daling van de verkoopsprijzen de daling van de productie-opbrengsten 8 40 de stijging van de verkoopsprijzen 8 33 Grote invloed Belangrijkste invloed de stijging van de productie-opbrengsten de stijging van de bewerkte oppervlakte of uitbreiding van het aantal dieren de daling van de bewerkte oppervlakte of vermindering van het aantal dieren Groot verschil t.o.v. 01 % OP BASIS: ALLEN invloed van sanitaire problemen 1 10 de daling van de productiekosten 1 8 p. 51

52 Welke factoren deden de productiekosten stijgen? (Vlaanderen) Vlaanderen (n=656) energieprijzen 79 meststoffenprijzen 77 veevoederprijzen 73 % OP BASIS STIJGING PRODUCTIEKOSTEN HEEFT EEN BELANGRIJKE INVLOED OP INKOMEN p. 5

53 Beïnvloedende factoren van het bedrijfsinkomen (Wallonië) de stijging van de productiekosten de stijging van de verkoopprijzen de daling van de verkoopprijzen 9 4 de daling van de productie-opbrengsten 3 34 Grote invloed de stijging van de productie-opbrengsten 31 Belangrijkste invloed de daling van de bewerkte oppervlakte of vermindering van het aantal dieren 3 14 Groot verschil t.o.v. 01 invloed van sanitaire problemen 3 13 % OP BASIS: ALLEN de stijging van de bewerkte oppervlakte of uitbreiding van het aantal dieren 1 1 de daling van de productiekosten 1 5 p. 53

54 Welke factoren deden de productiekosten stijgen? (Wallonië) Wallonië (n=436) meststoffenprijzen 90 energieprijzen 83 veevoederprijzen 83 % OP BASIS STIJGING PRODUCTIEKOSTEN HEEFT EEN BELANGRIJKE INVLOED OP INKOMEN p. 54

55 Bepalende factoren bedrijfsinkomen per specialisatie (Vlaanderen) Specialisatie Varkens (n=14) Melkvee (n=09) vleesvee & gemengd (n=18) Groenten & fruit (n=156) de stijging van de productiekosten de daling van de productiekosten de stijging van de verkoopsprijzen de daling van de verkoopsprijzen de stijging van de productie-opbrengsten de daling van de productie-opbrengsten de stijging van de bewerkte oppervlakte of uitbreiding van het aantal dieren de daling van de bewerkte oppervlakte of vermindering van het aantal dieren invloed van sanitaire problemen Grote invloed Belangrijkste invloed % OP BASIS: ALLEN p. 55

56 Bepalende factoren bedrijfsinkomen per specialisatie (Wallonië) Specialisatie Akkerbouw (n=45) Melkvee (n=16) vleesvee & gemengd (n=83) de stijging van de productiekosten de daling van de productiekosten de stijging van de verkoopsprijzen de daling van de verkoopsprijzen de stijging van de productie-opbrengsten de daling van de productie-opbrengsten de stijging van de bewerkte oppervlakte of uitbreiding van het aantal dieren de daling van de bewerkte oppervlakte of vermindering van het aantal dieren invloed van sanitaire problemen Grote invloed Belangrijkste invloed % OP BASIS: ALLEN p. 56

57 Financiële problemen of geldtekorten (Vlaanderen) Heeft de impact van een of meerdere factoren financiële problemen of geldtekorten veroorzaakt in de laatste 1 maanden? 1 1 Zo ja, hoe hebben jullie deze problemen aangepakt? gebruik van eigen financiële reserves 79 bezuinigd op privé- uitgaven 76 bezuinigd op productiekosten 60 Weet niet Nee voorziene investeringen uitgesteld aanvraag van een krediet bij de bank 3 59 Ja aanvraag uitstel betaling bij leveranciers 30 wachten op steun landbouwrampenfonds 0 % OP BASIS: ALLEN één of meerdere gezinsleden hebben een extra job gezocht aanvraag uitstel van terugbetaling kapitaal van een lening wachten op aangekondigd overbruggingskrediet met geweststeun % OP BASIS HEEFT FINANCIËLE PROBLEMEN GEHAD 013 (n=143) (n=670) (n=799) (n=75) (n=717) (n=764) (n=745) Bijkomend inkomen gezocht 1 p. 57

58 Financiële problemen of geldtekorten (Wallonië) Heeft de impact van een of meerdere factoren financiële problemen of geldtekorten veroorzaakt in de laatste 1 maanden? gebruik van eigen financiële reserves Zo ja, hoe hebben jullie deze problemen aangepakt? 84 bezuinigd op privé- uitgaven 77 Weet niet bezuinigd op productiekosten voorziene investeringen uitgesteld Nee Ja aanvraag uitstel betaling bij leveranciers één of meerdere gezinsleden hebben een extra (bij)job gezocht buiten de landbouw aanvraag van een krediet bij de bank aanvraag uitstel van terugbetaling kapitaal van een lening bij de bank 0 4 % OP BASIS: ALLEN wachten op steun landbouwrampenfonds 10 % OP BASIS HEEFT FINANCIËLE PROBLEMEN GEHAD 013 (n=161) (n=335) (n=404) (n=500) (n=470) (n=506) (n=487) wachten op aangekondigd overbruggingskrediet met geweststeun 5 p. 58

59 Op sectorniveau : financiële problemen of geldtekorten (België) Soort Bedrijf Gespecialiseerde bedrijven Weet niet Nee Ja % OP BASIS: ALLEN : Gemengd (n=648) Gespecialiseerd (n=584) Varkens (n=51) Rund, vlees (n=11) Akkerbouw (n=138) Groente, fruit, sier (n=116) Melkvee (n=19) p. 59

60 Op regioniveau : financiële problemen of geldtekorten volgens specialisatie Vlaanderen Wallonië Weet niet Nee Ja % OP BASIS: ALLEN Varkens (n=14) Melkvee (n=09) Rund, vlees (n=18) Groente, fruit, sier (n=156) Akkerbouw (n=45) Melkvee (n=16) Rund, vlees (n=83) 01 : p. 60

61 Crelan Vertrouwensindex Landbouw 013 De landbouwer en het management van zijn bedrijf.

62 Inhoud 1 3 Wat zijn de belangrijkste risico s en hoe beschermen landbouwers zich Samenwerking met andere landbouwers De partner en het landbouwbedrijf pag. 63 pag. 65 pag. 68 p. 6

63 Wat beschouwt de landbouwer als risico s op zijn bedrijf? Vlaanderen (n=745) Wallonië (n=487) % OP BASIS: ALLEN Prijsschommelingen Productierisico's zoals oogstmislukking Onduidelijkheid door veranderingen in wet- en regelgeving Risico's bij investeringen in roerende en onroerende goederen, waarvan u niet zeker bent of ze voldoende gaan opbrengen Aansprakelijkheid omwille van problemen tijdens het productieproces of afgeleverde producten p. 63

64 Hoe beschermt de landbouwer zich tegen risico s voor zijn bedrijf? Financiële reserves aanleggen voor moeilijke periodes Spreiding van de investeringen in de tijd Verzekering tegen natuurrampen Teeltcontracten in de landbouw Diversificatie Lid worden van een vereniging van producenten Zoeken naar andere inkomsten buiten de landbouwactiviteiten Prijsgarantiecontacten in de veeteelt Eigen oogst verkopen via de termijnmarkt Vaste integratiecontracten in de veeteelt Weet niet Vlaanderen 013 (n=745) Vlaanderen 01 (n=764) Wallonië 013 (n=487) Wallonië 01 (n=506) Significante stijging t.o.v. 01 % OP BASIS: ALLEN p. 64

65 Hoeveel landbouwers maken deel uit van een samenwerkingsverband? Vlaanderen Wallonië maakt deel uit maakt geen deel uit maakt deel uit maakt geen deel uit % OP BASIS : ALLEN (n=745) % OP BASIS : ALLEN (n=487) p. 65

66 Wat is de belangrijkste reden om samen te werken? (Vlaanderen) % OP BASIS : MAKEN DEEL UIT VAN EEN SAMENWERKINGSVERBAND (n=146) voor de schaalvoordelen en om tot een beter rendement te komen om de werkdruk te delen en de efficiëntie te verhogen om de kosten te delen bij investeringen in belangrijk materiaal om de producten beter op de markt te brengen en te onderhandelen over betere voorwaarden p. 66

67 Wat is de belangrijkste reden om samen te werken? (Wallonië) om de kosten te delen bij investeringen in belangrijk materiaal om de werkdruk te delen en de efficiëntie te verhogen om de kosten te delen bij investeringen in belangrijk materiaal om de producten beter op de markt te brengen en te onderhandelen over betere voorwaarden % OP BASIS : MAKEN DEEL UIT VAN EEN SAMENWERKINGSVERBAND (n=17) p. 67

68 Hoeveel % van de partners werkt ook buiten het landbouwbedrijf? Vlaanderen Wallonië Partner werkt ook buiten landbouwbedrijf Nee / geen partner Partner werkt ook buiten landbouwbedrijf Nee / geen partner % OP BASIS : ALLEN (n=745) % OP BASIS : ALLEN (n=487) p. 68

69 Welke beroepen oefenen partners uit indien ze buiten het bedrijf werken? Vlaanderen Wallonië bediende 4 bediende 8 medisch of verplegend beroep medisch of verplegend beroep 4 arbeider onderwijs onderwijs 3 zelfstandige 5 arbeider 10 commercieel beroep 5 commercieel beroep 5 kaderlid 5 specifieke diensten 5 specifieke diensten 3 kaderlid 3 gepensioneerd 1 huisvrouw\man 1 zelfstandige 1 andere 1 gepensioneerd 1 % OP BASIS : PARTNER WERKT (OOK) BUITEN LANDBOUWBEDRIJF (n=45) % OP BASIS : PARTNER WERKT (OOK) BUITEN LANDBOUWBEDRIJF (n=189) p. 69

70 Hoeveel procent van hun tijd werken partners buiten het landbouwbedrijf? Vlaanderen Wallonië Gemiddeld: 73% Gemiddeld: 79% percentage dat partner werkt buiten het landbouwbedrijf percentage dat partner werkt buiten het landbouwbedrijf % OP BASIS : PARTNER WERKT (OOK) BUITEN LANDBOUWBEDRIJF (n=45) % OP BASIS : PARTNER WERKT (OOK) BUITEN LANDBOUWBEDRIJF (n=189) p. 70

71 Taken die de partner doet binnen het landbouwbedrijf? Vlaanderen Wallonië de boekhouding en administratie 57 de verzorging van de dieren 74 de verzorging van de dieren tuinbouw, planten, bloemen de boekhouding en administratie 63 het melken 4 het melken 35 andere activiteiten op de boerderij Het huishouden\boodschappen doen Onderhoud 3 andere activiteiten op de boerderij tuinbouw, planten, bloemen 14 Akkerbouw\veld de verwerking van melk tot boter, kaas, yoghurt 9 Plukken\sorteren 1 Akkerbouw\veld de verwerking van melk tot boter, kaas, yoghurt Eieren 1 1 andere andere % OP BASIS : PARTNER WERKT (OOK) BINNEN LANDBOUWBEDRIJF (n=48) weet niet p. 71

72 Crelan Vertrouwensindex Landbouw 013 De landbouwer en zijn toekomst

73 Inhoud De landbouwer en zijn toekomst Situatie zoogkoehouders na loskoppeling premie Evolutie melkproductie na afschaffing melkquotum Groepshuisvesting in de varkenshouderij Actieve landbouwers en subsidies Landbouwpacht pag. 74 pag. 78 pag. 88 pag. 89 pag. 90 pag. 94 p. 73

74 Verwachtingen van de landbouwer binnen 5 jaar (Vlaanderen) Verwachting binnen 5 jaar Weet niet Slechter Veel slechter Minder goed Gelijk Beter Veel beter % OP BASIS: ALLEN (n=670) (n=799) 010 (n=75) (n=717) (n=764) (n=745) Beter p. 74

75 Verwachtingen van de landbouwer binnen 5 jaar (Wallonië) Verwachting binnen 5 jaar Weet niet Veel slechter Minder goed Gelijk Slechter Beter Veel beter % OP BASIS: ALLEN (n=335) 009 (n=404) 010 (n=500) 011 (n=470) 8 01 (n=506) (n=487) Beter p. 75

76 Beroepsopleiding van de landbouwer Vlaanderen Wallonië lager onderwijs 10 lager onderwijs 6 lager middelbaar, technisch of beroeps 5 lager middelbaar, technisch of beroeps 6 lager algemeen middelbaar 5 lager algemeen middelbaar 5 hoger middelbaar, technisch of beroeps 35 hoger middelbaar, technisch of beroeps 30 hoger algemeen middelbaar 7 hoger algemeen middelbaar 8 hogeschool, niet universitair 13 hogeschool, niet universitair 16 universiteit universiteit 5 professionele opleiding 3 professionele opleiding 6 wn - ga wn - ga % OP BASIS : ALLEN (n=745) p. 76

77 Acht u zich voldoende voorbereid om het bedrijf te runnen? Vlaanderen Wallonië Bent u voldoende voorbereid om het landbouwbedrijf te runnen? Bent u voldoende voorbereid om het landbouwbedrijf te runnen? ja nee wn - ga ja nee % OP BASIS : ALLEN (n=745) p. 77

78 Zoogkoepremies Vlaanderen Wallonië Komt u in aanmerking voor zoogkoepremies? Komt u in aanmerking voor zoogkoepremies? 1 Ja Nee 48 Ja Nee 5 79 % OP BASIS : ALLEN (n=745) p. 78

79 Aantal koeien indien de landbouwer zoogkoepremies ontvangt Vlaanderen Wallonië Meer dan 100 Tussen 51 en 100 Tussen 31 en 50 Tussen 51 en Weet niet Meer dan 100 Tussen 51 en 100 Tussen 31 en 50 Tussen 51 en Minder dan 15 8 Minder dan % OP BASIS : ONTVANGEN PREMIES VOOR ZOOGKOEIEN (n=154) p. 79

80 Wat gaat u doen als de zoogkoepremies worden stopgezet? Vlaanderen Wallonië Weet niet 01 Weet niet 7 01 activiteiten verderzetten activiteiten verderzetten activiteit veranderen diversifiëren 67 (49) activiteit veranderen diversifiëren 50 (49) stoppen stoppen 7 (10) 3 7 (17) (4) 13 (9) 1 (6) 3 () % OP BASIS : ONTVANGEN PREMIES VOOR ZOOGKOEIEN (n=154) p. 80

81 Hoeveel landbouwers hadden de laatste jaar een melkquotum? Vlaanderen Wallonië melkquotum laatste jaar geen melkquotum weet niet melkquotum laatste jaar geen melkquotum weet niet % OP BASIS : ALLEN (n=745) p. 81

82 Hoe groot was het melkquotum van de laatste jaar? Vlaanderen Wallonië 1 1 weet niet weet niet 38 hoger dan liter 38 hoger dan liter tot liter tot liter tot liter onder liter 33 6 Melkquotum tot liter onder liter 39 9 Melkquotum % OP BASIS : ALLEN (n=745) % OP BASIS : MELKQUOTUM AFGELOPEN JAAR (n=38) p. 8

83 Hebben de landbouwers hun quotum volgemolken? Vlaanderen Wallonië ja 3 nee 1 weet niet % OP BASIS : MELKQUOTUM AFGELOPEN JAAR (n=38) p. 83

84 Door wie werd de geproduceerde melk verwerkt? Vlaanderen Wallonië eigen verwerking - verkoop op de boerderij zuivel coöperatieve ander zuivelbedrijf 85 94% is NIET op zoek naar nieuwe melkafnemer weet niet % OP BASIS : MELKQUOTUM AFGELOPEN JAAR (n=38) 97% is NIET op zoek naar nieuwe melkafnemer p. 84

85 Evolutie van de melkproductie (Vlaanderen) Evolutie afgelopen jaar Verwachtingen komende jaar de productie stopgezet 7 de productie op hetzelfde niveau gehouden gegroeid in lijn met de quota de productie stoppen de productie op hetzelfde niveau houden groeien in lijn met de quota 8 gegroeid boven de quota 33 groeien boven de quota groeien na de opheffing van de quota 3 0 Groei weet niet weet niet 5 % OP BASIS : MELKQUOTUM AFGELOPEN J. (n=38) % OP BASIS: MELKACTIVITEITEN NIET STOPGEZET (n=) p. 85

86 Evolutie van de melkproductie (Wallonië) Evolutie afgelopen jaar Verwachtingen komende jaar de productie stopgezet 6 de productie op hetzelfde niveau gehouden gegroeid in lijn met de quota 1 57 de productie stoppen de productie op hetzelfde niveau houden groeien in lijn met de quota gegroeid boven de quota 9 groeien boven de quota groeien na de opheffing van de quota 6 10 Groei weet niet 7 weet niet 10 % OP BASIS : MELKQUOTUM AFGELOPEN J. (n=145) % OP BASIS: MELKACTIVITEITEN NIET STOPGEZET (n=137) p. 86

87 Groeiverwachting (in %) Vlaanderen Wallonië tot 0% 1 tot 40% meer dan 40% wn - ga 10 tot 0% 1 tot 40% meer dan 40% wn - ga % OP BASIS: PRODUCTIE LATEN GROEIEN (n=145) % OP BASIS: PRODUCTIE LATEN GROEIEN (n=39) p. 87

88 Welke houding verwacht de landbouwer van zuivelbedrijven na afschaffing melkquota? Vlaanderen Wallonië % OP BASIS : MELKACTIVITEITEN NIET STOPGEZET (n=) afnamegarantie aan een vaste prijs % OP BASIS : MELKACTIVITEITEN NIET STOPGEZET (n=137) afnamegarantie in functie van de marktprijs vaste prijs op 70% van uw huidige melkproductie (A & B systeem) p. 88

89 Wat is de situatie van de varkenshouders met betrekking tot groepshuisvesting? minimale investeringen gedaan om niet in overtreding te zijn, zonder uit te breiden 4 varkenshouderij stopgezet uitgebreid of plannen om uit te breiden 0 zeugen verkocht, maar de vleesvarkens behouden 15 weet niet Ter info: 91% van de varkenshouders had minder dan 65 zeugen, bovenstaande antwoorden werden gegeven door de 9% die 65 zeugen had of meer. % OP BASIS : MEER DAN 65 ZEUGEN (n=117) p. 89

90 Hoeveel % van het inkomen moet volgens de landbouwer uit landbouw komen om over een actieve landbouwer te spreken? 4 weet niet 100% 76% tot 99% 51% tot 75% 6% tot 50% minder dan 5% % OP BASIS : ALLEN (n=745) p. 90

91 Op welke manier vinden landbouwers dat hun subsidies moeten evolueren? weet niet ze moeten gelijk zijn voor alle leeftijden ze moeten dalen naar gelang de leeftijd ze moeten stijgen naar gelang de leeftijd % OP BASIS : ALLEN (n=745) p. 91

92 Vindt de landbouwer dat subsidies moeten worden afgeschaft nadat hij 65 jaar is. (Vlaanderen + Wallonië) weet niet nee 66 ja % OP BASIS : ALLEN (n=745) p. 9

93 Grootte van het bedrijf (in ha) Vlaanderen Wallonië Gemiddeld : 9ha Gemiddeld : 64,5 ha weet niet (n=75) 011 (n=717) 01 (n=764) 013 (n=745) 010 (n=500) 011 (n=470) 01 (n=506) 013 (n=487) % OP BASIS : ALLEN (n=745) p. 93

94 Grootte van de pachtoppervlakte (Vlaanderen) Hoe groot is de oppervlakte die u pacht? Welke soort pacht vertegenwoordigt de grootste oppervlakte in uw bedrijf? 8 15 Hoe groot is de oppervlakte van de seizoensgebonden pacht? wn - ga 100+ ha ha ha 1-40 ha 1-0 ha 0 ha 50 weet niet erfpacht loopbaanpacht seizoensgebonden pacht klassieke pacht ha ha ha 1-40 ha <0 ha 77 % OP BASIS : ALLEN (n=745) 1 % OP BASIS : PACHT (n=591) % OP BASIS : SEIZOENSGEBONDEN PACHT (n=87) Grootte van de oppervlakte die u pacht grootste oppervlakte vertegenwoordigd Grootte seizoensgebonden pacht p. 94

95 Wie zijn de belangrijkste verpachters? Vlaanderen Wallonië grondbezitter 50 grondbezitter 60 familie 47 familie 47 overheid - OCMW - kerkfabriek 9 overheid - OCMW - kerkfabriek 4 een landbouwer 19 een landbouwer 15 private onderneming 14 private onderneming 10 andere 9 andere 4 weet niet % OP BASIS : PACHT (n=591) % OP BASIS : PACHT (n=447) weet niet 1 p. 95

96 Colofon Deze publicatie werd gerealiseerd door de dienst Marketing Communicatie van Crelan in samenwerking met TNS Dimarso. Het onderzoek werd uitgevoerd in mei 013. Conform art. 1 lid 1 van de wet van 30/6/1994 betreffende het auteursrecht en naburige rechten is het citeren uit onderhavige publicatie toegelaten mits bronvermelding: Crelan nv, Vertrouwensindex Landbouw 013. Voor meer informatie over de Crelan Vertrouwensindex Landbouw, mail naar marketing_market_mgmt/crelan@crelan.be NV Crelan Sylvain Dupuislaan Brussel - p. 96