BorstkankerVereniging Nederland. vereniging van borstkankerpatiënten en erfelijk belasten. ZENUWPIJN na een operatie wegens BORSTKANKER
|
|
- Gerarda Brander
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 BorstkankerVereniging Nederland vereniging van borstkankerpatiënten en erfelijk belasten ZENUWPIJN na een operatie wegens BORSTKANKER Informatie voor patiënt en behandelaar 4 e uitgave, september 2008
2 Inhoudsopgave Inleiding Kenmerkende klachten/verschijnselen O orzaak en gevolg pag. pag. pag Hoe stelt men de diagnose? pag. 5 Wat zijn de behandelingsmogelijkheden? Leren leven met chronische pijn pag. pag BorstkankerVereniging Nederland pag. 10 Andere informatie over (zenuw)pijn pag. 11 Voetnoten pag. 12 Deze brochure is samengesteld door de Werkgroep Zenuwpijn van de BorstkankerVereniging Nederland. Wij danken Dr. A.P.E. Vielvoy-Kerkmeer, anesthesioloog/pijnarts voor haar steun en de adviezen ten aanzien van de inhoud.
3 INLEIDING Deze brochure is gemaakt door en voor vrouwen die na een operatie wegens borstkanker met een complicatie geconfronteerd worden waarop ze in verreweg de meeste gevallen niet voorbereid waren: zenuwpijn. Het gaat hierbij om zenuwpijn die zich kan voordoen na een borstamputatie of borstsparende operatie waarbij één of meerdere lymfeklieren uit het okselgebied zijn verwijderd. Omdat de bedoelde zenuwpijn na deze operatie optreedt wordt de pijn samengevat met de term Post Mastectomie Pijn Syndroom. In de literatuur wordt deze zenuwpijn ook wel deafferentatiepijn of neuropatische pijn genoemd. Onderzoek in Schotland 1 heeft aangetoond dat deze complicatie optreedt bij 20% maar mogelijk vaker van de vrouwen die een borstoperatie hebben ondergaan. In Nederland is weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het vóórkomen en de behandelingsmogelijkheden van zenuwpijn na een borstoperatie. 2 Mede daardoor is er weinig bekend over de percentages vrouwen waarbij de pijn vanzelf over is gegaan of chronisch (langer dan 3-6 maanden aanhoudend) is geworden. Duidelijk is wel dat deze vorm van zenuwpijn vaak moeilijk te behandelen is. Recent onderzoek 3 toont aan dat behandeling van deze pijn in een vroeg stadium de beste resultaten geeft. 1
4 Fig. 1a vooraanzicht pijngebied Fig. 1b achteraanzicht pijngebied 2
5 Kenmerkende klachten/verschijnselen Kenmerkend voor zenuwpijn zijn ongewone pijnsensaties zoals: brandend, schrijnend, zeurend, speldenprikken, stekend en/of een strakke band gevoel om de borstkas en/of bovenarm. Lokalisatie en intensiteit: De pijn wordt gevoeld in de huid van het verzorgingsgebied van de beschadigde zenuw, namelijk de nervus Intercostobrachialis. Dit is een zijtakje van meestal de tweede tussenribszenuw. Dit gebied omvat de oksel, achterzijde bovenarm, borstkaswand en de schouder van de geopereerde zijde (fig. 1a en 1b; de gearceerde gebieden). De uitgebreidheid van het gebied waarin de pijn ervaren wordt varieert per situatie/persoon (zie sensitisatie). De zenuwpijn kan op elk willekeurig moment ontstaan, maar in de meeste gevallen kort na, of binnen enkele maanden na de operatie. De intensiteit van deze zenuwpijn kan van storend aanwezig tot zeer hevig, zelfs invaliderend zijn. De frequentie van de pijn kan constant zijn of variërend. Veel vrouwen melden dat de hevigheid van de pijn toeneemt bij inspanning zoals tillen, bewegen, schrijven, huishoudelijk werk, wandelen, fietsen, maar ook bij vermoeidheid, koud en warm weer, wrijvende kleding of emotionele gebeurtenissen. Jeuk: Soms horen we ook klachten van vrouwen over intense jeuk, die niet zoals gewone jeuk aan de oppervlakte ligt, maar in de diepte voelbaar is; deze intense jeuk wordt bijna als pijn ervaren. Oorzaak en gevolg Okselklierverwijdering Voor onderzoek naar eventuele uitzaaiingen (metastasen) is het in veel gevallen (nog) noodzakelijk (een deel van) de okselklieren te verwijderen. 3
6 A. brachialis N. medianus N. eutaneus antibrachil medialis N. Ulnaris Caput longum m. tricipitis brachil N. musculocutaneus N. axillaris Mediale Achsellücke Nn subscapulares N. cutaneus brachil medialis M. teres minor N. thoracodorsalis N. intercostobrachialis N. thoracalis longus Dit is de meest voorkomende plaats van de n. intercostobrachialis. Er zijn echter mensen waar deze zenuw op een andere plaats ligt. Ook dit bemoeilijkt het sparen van deze zenuw tijdens operaties. Fig. 2 Overzicht verloop zenuwbanen en lymfklieren in okselgebied 4
7 Zenuwpijn is géén gevolg van foutief of slordig opereren. De gevoelszenuw loopt, evenals vele andere kleine zenuwen, door het operatiegebied in de oksel, waar ook de lymfeklieren liggen. Door bloedingen in het operatiegebied is het zó moeilijk te zien waar deze zenuwbanen lopen, dat het vaak niet mogelijk is te opereren zonder de gevoelszenuw (n. intercostobrachialis) te beschadigen of door te snijden. (anatomie zie fig. 2). Dit hoeft niet te betekenen dat daarna zenuwpijn zal optreden. In de meeste gevallen heeft het tot gevolg dat de huid van het okselgebied en achterzijde van de bovenarm doof en onprettig aanvoelt bij aanraken; dit is normaal bij een beschadigde/niet functionerende zenuw. Bij zenuwpijn gebeurt het tegenovergestelde: er ontstaat een overgevoeligheid in een ongevoelig gebied; dit wordt anesthesia dolorosa genoemd. Vóór de operatie valt niet te voorspellen of vast te stellen wie wel of niet een verhoogd risico heeft op het ontstaan van deze pijn. Wel heeft men vanuit de Wet op Geneeskundige Behandelings Overeenkomst recht op informatie over deze zenuwpijn. De WGBO geeft aan dat mogelijke complicaties vermeld moeten worden als de kans 4% of meer is en dat is hierbij het geval. Hoe stelt men de diagnose? Zenuwpijn kan (h)erkend worden als de arts doorvraagt naar specifieke pijnklachten en een lichamelijk onderzoek doet om andere oorzaken van pijn uit te sluiten (metastasen, frozen shoulder, bursitis e.d.). De kenmerkende pijnsensaties van zenuwpijn zoals branden, schrijnen, en vlijmend scherpe pijnscheuten/elektrische sensaties, die niet reageren op de gebruikelijke pijnstillers geven al aan dat er sprake is van een pijn die niet past bij de normale wond- of operatiepijn. Bij lichamelijk onderzoek kan de arts, door het toedienen van eenvoudige gevoelsprikkels de verschillende pijnsyndromen 4 onderscheiden die bij zenuwpijn passen. Hyperpathie: is een versterkt en langdurig onaangenaam brandend gevoel na herhaalde toediening van prikkels in het betrokken huidgebied. De pijngewaarwording is vertraagd en treedt op over een gebied dat groter is dan dat waaraan de prikkel werd toegediend. Een aantal prikkels achtereen van dezelfde intensiteit veroorzaakt een steeds sterkere pijn. 5
8 Allodynie: niet pijnlijke prikkels, zoals aanraken, lichte druk of zelfs een zuchtje wind kunnen pijn veroorzaken. Hyperesthesie: is een overgevoeligheid van de huid voor niet-pijnlijke prikkels, die gepaard gaat met onaangename sensaties. Neuroom: Door beschadiging van de zenuw kunnen uitlopers ontstaan die spontane activiteit gaan vertonen; er ontstaat een zogenaamde perifere sensitisatie. Als deze uitlopers aan het uiteinde van de beschadigde of doorgesneden zenuw zich tot een klontje gaan vormen wordt dit ook wel neuroom genoemd. Sensitisatie: Door het langdurig uitzenden van verkeerde signalen en prikkels vanuit de overgevoelige zenuwuiteinden uit het okselgebied naar het ruggenmerg en hersenen ontstaat centrale sensitisatie. Bij centrale sensitisatie breidt het pijnlijke gebied zich vaak uit. De pijn blijft aanwezig en kan dus chronisch worden. Door medicamenteuze behandeling in een vroeg stadium (binnen drie maanden) zal waarschijnlijk voorkomen kunnen worden dat centrale sensitisatie optreedt. Hierover bestaat echter geen medische consensus. Wat zijn de behandelingsmogelijkheden? Dé behandeling voor deze vorm van zenuwpijn bestaat (nog) niet. Wat bij de één (enigszins) helpt, werkt bij de ander niet of nauwelijks. Wat kun je zelf doen? Informatie vragen en opzoeken, zoals het lezen van deze brochure. Door kennis van zaken kun je gericht vragen stellen aan huisarts, specialist en andere behandelaars. Ga na in welke omstandigheden, bij welke activiteiten de pijn toeneemt of juist afneemt, houd zo nodig tijdelijk een dagboek bij om inzicht te krijgen in de pijn. Als je weet wat in jouw geval (extra) pijn veroorzaakt, dan kun je ook pijnverlichtende oplossingen bedenken en/of uitproberen zoals: Op tijd rust nemen en de aangedane arm hoog leggen geeft in veel gevallen vermindering van de pijn. Het niet bewegen van de arm ( bv. tijdens lange treinreis) kan op zich ook weer pijn veroorzaken. Zoek dus de balans tussen bewegen en rust en probeer ontspanningsoefeningen te doen en afleiding te zoeken. 6
9 rekening houden met kleding (niet knellend om de arm/oksel en zachte soepele stoffen). Voor werkzaamheden in het huishouden zijn er vele hulpmiddelen van eenvoudige tot kostbare. Een ergotherapeut kan eventueel adviezen geven. En bij thuiszorgwinkels zijn ook eenvoudige hulpmiddelen te koop. Een (te) zware borstprothese kan belastend zijn. Er zijn lichtgewichtprothesen in de handel. Vraag informatie bij een Borst prothese Informatie Centrum (BIC). 5 Een goed passende (prothese) BH (zonder beugels) dragen met brede schouderbanden (>3 cm) en achterpanden kan voor veel vrouwen verlichting geven. Maar ook dat is weer persoonlijk. Ga eventueel eerst naar een BIC waar diverse modellen te zien en eventueel te passen zijn. Medische en paramedische behandelingen Laat de pijn je leven niet beheersen als eenvoudige oplossingen onvoldoende resultaat bieden. Maak het pijnprobleem bespreekbaar bij de huisarts en/of behandelend specialist en vraag zonodig om doorverwezen te worden naar een pijnpoli. Let op: niet bij alle pijnpoli s is men ervaren/kundig met deze specifieke vorm van zenuwpijn, vraag eerst om informatie. Op de volgende pagina s vind je informatie over medische en paramedische behandelingen. Medicamenteuze behandeling Sinds 2006 is er een speciaal tegen zenuwpijn ontwikkeld medicijn, namelijk Pregabaline (merknaam Lyrica). Het blijkt een goede aanvulling op de mogelijkheden om deze pijn te behandelen, maar net als bij de andere middelen geldt: bij de één werkt het goed en bij de ander niet of weinig. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat ook de hieronder genoemde medicijnen werkzaam zijn bij zenuwpijn. In de bijsluiter van deze medicijnen staat niets vermeld over doseringen en/of de werking bij zenuwpijn omdat deze medicijnen niet voor behandeling van (zenuw)pijn zijn ontwikkeld. Voorbeelden zijn: Middelen tegen depressie Onder andere Amitriptyline worden vooral voorgeschreven bij brandende pijn. Het is bekend dat bij de indicatie zenuwpijn een veel lagere dosis van het antidepressivum nodig is dan bij depressie. De werking van een antidepressivum is niet onmiddellijk merkbaar. Na 3-4 weken merk je of het 7
10 (voldoende) effect heeft. De bijwerkingen zijn echter vanaf de eerste dag merkbaar. Middelen tegen epilepsie Zoals Carbamazapine, Fenytoïne, en Gabapentine worden vooral voorgeschreven bij schietende/stekende pijn. Migrainemiddelen Zoals Clonidine is vooral bij tintelingen werkzaam. Elk middel moet voldoende lang zijn uitgeprobeerd in de juiste dosering om het effect te kunnen beoordelen. Soms wordt een combinatie van bijvoorbeeld een antidepressivum en een anti-epilepticum voorgeschreven. Extra middelen veroorzaken echter wel extra bijwerkingen. Heb je (te) veel last van de bijwerkingen dan kan gezocht worden naar een ander middel of een (nog) lagere dosering. Uitwendige middelen Capsaïcine crème in een concentratie van 0.075% twee maal per dag opbrengen kan pijnimpulsen verminderen en zeer effectief zijn. (Goed de handen wassen) Er zijn echter geen gecontroleerde studies. Ook bij de eerder genoemde jeuk zou dit middel goed kunnen werken. Zenuwblokkade Soms stellen artsen een zenuwblokkade voor. Daarbij wordt een verdovende vloeistof in de aangedane zenuwbaan gespoten of de zenuw wordt doorgebrand. Het is een behandeling met risico op complicaties en helpt voor deze pijn niet of nauwelijks. Soms is er zelfs sprake van meer pijnklachten dan vóór de zenuwblokkade! Laat je goed over voor- en nadelen voorlichten. Niet medicamenteuze behandelwijzen Naar de effectiviteit op zenuwpijn van de hieronder genoemde behandelingen is weinig tot geen wetenschappelijk onderzoek gedaan. Toch willen we deze informatie hier vermelden omdat de behandelingen in individuele gevallen pijnverlichting kunnen geven en er geen (extra) medicijnen geslikt hoeven te worden. Transcutane Elektrische Zenuw Stimulatie (TENS) Elektrodes (2 tot 4) die op de huid geplaatst worden en door middel van snoertjes verbonden worden aan een handzaam apparaatje dat je zelf kunt instellen. De individueel in te stellen elektrische prikkelingen (stimulatie) kunnen verlichting geven bij zenuwpijn en fantoompijn. De elektrodes hoeven beslist niet op de (meest) pijnlijke plaats aangebracht te worden, veel mensen verdragen dit niet. Het toepassen van elektrostimulatie in de 8
11 omgeving van de pijnlijke locatie leidt af van de zenuwpijn en kan bijvoorbeeld een (te) strakke spier ontspannen. Veel fysiotherapeuten en pijnartsen hebben TENS apparatuur beschikbaar om thuis uit te proberen zodat er niet meteen een TENS apparaat aangevraagd hoeft te worden bij de verzekeraar. Indien het effectief blijkt dan vraagt de arts schriftelijk en met motivatie een TENS apparaat aan dat je dan in bruikleen krijgt van de verzekeraar. Ongeveer 10% van de gebruikers krijgt last van huidirritaties. Andere bijwerkingen zijn niet bekend. Wordt door een arts voorgeschreven. 6; 7; 8; 9 Behandeling van lymfoedeem (vocht in de arm) Ernstige, maar soms ook geringe aanwezigheid van lymfoedeem kan zenuwpijn doen toenemen. Een huidtherapeut of speciaal opgeleide fysiotherapeut kan manuele lymfedrainage toepassen en zonodig daaropvolgend een therapeutisch elastische armkous aanmeten. Manuele lymfedrainage is niet te vergelijken met massage, gewone massage kan zelfs stuwing van lymfevocht in de arm veroorzaken. En nog meer pijn. Het dragen van een goed aangemeten armkous kan, met name bij activiteiten waarbij de arm belast wordt, voorkomen dat de arm dik wordt en dus ook pijnlijk(er). Een armkous reikt minimaal van pols tot aan de oksel; soms wordt ook een aanvullende handschoen voorgeschreven als ook oedeem in de hand aanwezig is. Laat nooit een armkous aanmeten zonder eerst het lymfoedeem te behandelen. Lymfetaping is een methode die kan worden gebruikt als aanvulling op de manuele lymfedrainage. Het kan geplakt worden op plaatsen waar de armkous geen effect heeft. Voordeel is dat je zelf kunt (laten) plakken als je het onder de knie hebt. Scheelt een bezoek aan de therapeut! Voor manuele lymfedrainage en een eventuele armkous is een verwijzing van een arts nodig. Acupunctuur 10 Uitgevoerd door een ervaren en deskundig acupuncturist kan verlichting van de pijn geven. Over het algemeen wordt geadviseerd niet in de arm van de geopereerde kant te laten prikken omdat dit de kans op infectie of lymfoedeem kan vergroten. Bij acupunctuur volgens de Japanse methode wordt slechts oppervlakkig geprikt (2mm) en is er minder kans op infectie of lymfoedeem. Acupunctuurnaalden kunnen overigens ook in de tegenovergestelde kant van het lichaam ingebracht worden om het gewenste effect te bereiken. Dit heet contra-stimulatie. 9
12 Leren leven met chronische pijn Het met de partner, vrienden bespreekbaar maken van (chronische) pijnklachten is vaak moeilijk. Er is immers aan de buitenkant niets aan je te zien en na een jaar moet je er toch wel over heen zijn. Toch is het wel belangrijk om erover te praten. Lotgenotencontact Ervaringen delen met lotgenoten, je verhaal kwijt kunnen aan iemand die je klachten (h)erkent, kan ook erg opluchten. Lotgenoten kunnen elkaar ook met praktische tips helpen. Zie lotgenotencontact zenuwpijn. Professionele hulp Soms is lotgenotencontact niet voldoende. Het omgaan met het (gehad) hebben van kanker, ondergaan van een (verminkende) operatie, de eventuele belastende nabehandelingen, de gevolgen voor relatie en werk én het omgaan met (chronische) pijn, maakt het kunnen doorgaan met het dagelijks leven heel complex. Pijn hebben is vermoeiend en kan je fors beperken in je mogelijkheden zoals werken, hobby s, sociale contacten onderhouden. Je conditie kan achteruit gaan omdat je minder beweegt. Stress veroorzaakt meer spierspanning, en dus meer pijnklachten. Professionele hulpverlening door bv. een gespecialiseerd maatschappelijk werker, psycholoog of psychotherapeut kan je op weg helpen om te leren omgaan met (chronische) pijn. In ziekenhuizen zijn soms speciale pijnprogramma s ontwikkeld die daarin ondersteuning bieden. Daarnaast zijn er ook gezondheidszorgpsychologen, die gespecialiseerd zijn in het werken met mensen met chronische aandoeningen, dus ook met chronische pijn. Net zo belangrijk als je medische behandeling van pijn is de psychische ondersteuning om je leven weer in eigen hand te krijgen. BorstkankerVereniging Nederland De BorstkankerVereniging Nederland, de vereniging voor borstkankerpatiënten en erfelijk belasten, bundelt ervaring en deskundigheid. 10
13 De BorstkankerVereniging heeft als doel het bevorderen van het welzijn van (ex)kankerpatiënten en erfelijk belasten. Dat doel vertaalt zich in de praktijk in drie kerntaken: het bieden van lotgenotencontact informatieverstrekking belangenbehartiging Om dat alles mogelijk te maken is ook uw steun onontbeerlijk. Word dus lid van BorstkankerVereniging Nederland. U ontvangt dan tevens ieder kwartaal het blad Mammazone met daarin wetenswaardigheden op het gebied van borstkankeronderzoek en behandeling. De BorstkankerVereniging Nederland is te bereiken via: telefoon: of fax: of info@borstkankervereniging.nl Lotgenotencontact zenuwpijn Binnen de BorstkankerVereniging Nederland bestaat een Werkgroep ZenuwPijn (door en voor vrouwen met zenuwpijn). Zij richten zich op het verbeteren van informatie en begeleiding van vrouwen die na een operatie wegens borstkanker geconfronteerd worden met zenuwpijn door: telefonisch en digitaal lotgenotencontact en het organiseren van informatiedagen waarbij deskundigen uitgenodigd worden; het fenomeen zenuwpijn meer bekendheid geven bij deskundigen die zich met borstkankerpatiënten bezig houden; Als je behoefte hebt aan dit specifieke lotgenotencontact, dan kun je dit kenbaar maken door een te sturen naar het adres van de werkgroep Zenuwpijn óf via de website van de BorstkankerVereniging Nederland. In de Mammazone vind je informatie over lotgenotenbijeenkomsten die over het land worden georganiseerd. werkgroep zenuwpijn: info.zenuwpijn@borstkanker.nl Andere brochures met informatie over (zenuw)pijn bij kanker: Neuropatische pijn, ofwel zenuwpijn, anders dan gewone pijn? Bind de strijd aan met pijn. Informatie over zenuwpijn. Beide aan te vragen via arts of apotheker bij: Pfizer BV, postbus 37, 2900 AA Capelle a/d Ijssel. Of via de website 11
14 Pijnbestrijding bij kanker Aan te vragen bij het KWF; Tel: Postadres: postbus 75508, 1070 AM Amsterdam; Internetsites met informatie over (zenuw)pijn: site van BorstkankerVereniging Nederland; zeer uitgebreide site over borstkanker en alle mogelijke gevolgen; informatie over het ziektebeeld neuropathische pijn (zenuwpijn), de oorzaak en de behandelingsmethoden. Je kunt hier ook brochures downloaden. Voetnoten 1 PAIN 1999 A retrospective cohort study of post mastectomy pain syndrome. De Nederlandse vertaling, gemaakt door Marijke Bardstra, is op te vragen bij BVN. Tel: Complicaties na okselkliertoilet wegens mammacarcinoom. Keijer HHL, Vielvoye Kerkmeer APE, Welvaart K. NTvG 1994, 138: Post Mastectomie Pijnsyndroom (PMPS), een vroege behandeling voor een betere kwaliteit van leven. M. van der Weide, A.P.E. Vielvoye-Kerkmeer, N. Verkerk. Nederland Tijdschrift voor Pijn en Pijnbestrijding, nr. 14, Neuropatische pijn; oorzaken en behandeling. Dellemijn PLI, Vecht ChJ. NTvG 1992, 136: Borstprothese Informatie Centra (BIC). Telefoonnummers van een BIC bij u in de buurt kunt u opvragen bij BVN. Tel Werkgroep Lymfoedeem van Borstkanker Vereniging Nederland, op te vragen via het secretariaat van BVN. Tel: Ned. Vereniging voor Fysiotherapie binnen de Lymfologie. Postadres: Impalastraat 32, 3523 PN Utecht, 8 Stichting Werkgroep Lymfoedeem. Tel: Ned. Vereniging voor Huidtherapeuten. Tel: , 10 Een goede acupuncturist is aangesloten bij de N.V.A. of de N.A.A.V en vindt u in de Gouden Gids. 12
Zenuwpijn na een borstoperatie
Zenuwpijn na een borstoperatie Zenuwpijn in oksel, arm en/of schoudergebied kan zich voordoen als gevolg van een borstoperatie (met name bij borstamputatie en minder bij borstbesparend) waarbij de lymfklieren
Nadere informatiePatiënteninformatie. Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel
Patiënteninformatie Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel Naast het systeem
Nadere informatieVerwijderen van een borst (ablatio)
Verwijderen van een borst (ablatio) Inleiding Als u deze folder krijgt, heeft u zojuist een gesprek gehad met uw chirurg. Uit onderzoek is gebleken dat u borstkanker heeft. In principe zijn bij borstkanker
Nadere informatieOkselklierdissectie. Mammapoli
00 Okselklierdissectie Mammapoli U wordt binnenkort opgenomen voor een okselklierdissectie, al dan niet in combinatie met een operatie aan de borst. De opname vindt plaats op afdeling Heelkunde, (4e etage).
Nadere informatieOkselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker
Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker Uw chirurg heeft met u besproken dat binnenkort bij u een okselklierverwijdering plaatsvindt (ook wel okselklierdissectie of okselkliertoilet genoemd).
Nadere informatieAfdeling Heelkunde, locatie AZU. Voorzorgsmaatregelen voor lymfoedeem
Afdeling Heelkunde, locatie AZU Voorzorgsmaatregelen voor lymfoedeem Na verwijdering of bestraling van lymfeklieren is er altijd een kans op lymfoedeem. Er zijn een aantal factoren die de kans op lymfoedeem
Nadere informatieZenuwpijn behandelen met medicijnen
Zenuwpijn behandelen met medicijnen Deze folder geeft uitleg over de behandeling van zenuwpijn met medicijnen. Deze medicijnen zijn meestal geen gewone pijnstillers, maar komen uit de groep van de anti-epileptica
Nadere informatieChirurgie. Okselkliertoilet.
Chirurgie Okselkliertoilet www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Voorbereiding... 3 De operatie... 3 Na de operatie... 4 Drains... 4 Mogelijke complicaties... 4 Het ontslag... 5 Wanneer moet u contact opnemen?...
Nadere informatieCentrum voor Revalidatie Complex Regionaal Pijn Syndroom (CRPS)
Centrum voor Revalidatie Complex Regionaal Pijn Syndroom (CRPS) Het verloop, de symptomen en de behandeling Centrum voor Revalidatie Inleiding Uw arts heeft bij u de diagnose Complex Regionaal Pijn Syndroom
Nadere informatieFysiotherapie na een borstoperatie
Fysiotherapie na een borstoperatie Informatie voor patiënten F0759-3064 november 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatieOkselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker
Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker Uw chirurg heeft met u besproken dat binnenkort bij u een okselklierverwijdering plaatsvindt (ook wel okselklierdissectie of okselkliertoilet genoemd).
Nadere informatieLymfoedeem na een borstoperatie
Lymfoedeem na een borstoperatie Dit hoofdstuk krijgt u als bij uw borstoperatie ook de lymfklieren in de oksel zijn verwijderd. Een klein percentage van de patiënten krijgt, als de lymfeklieren in de oksel
Nadere informatieOperatie ten adviezen na een hernia-operatie. borstkanker. ZorgSaam
Operatie ten adviezen gevolge na een van hernia-operatie borstkanker ZorgSaam 1 Algemeen Er is bij u borstkanker vastgesteld. De diagnose borstkanker brengt veel emoties en onzekerheden met zich mee. Deze
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel OKSELKLIERTOILET
Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel OKSELKLIERTOILET INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 Wanneer wordt een okselkliertoilet uitgevoerd?... 4 Wat houdt een okselkliertoilet in?... 4 Fysiotherapie...
Nadere informatieBorstamputatie met of zonder poortwachtersklier
Borstamputatie met of zonder poortwachtersklier 2 Inleiding Als u deze folder krijgt heeft u zojuist een gesprek met uw chirurg gehad. Uit het onderzoek is gebleken dat u borstkanker heeft. U staat inmiddels
Nadere informatieOkselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven
Okselklierdissectie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Vooraf U heeft met uw specialist besproken dat u binnenkort een operatie ondergaat in verband met borstkanker. Hierbij worden de
Nadere informatieLibra R&A locatie Blixembosch. Multiple Sclerose
Libra R&A locatie Blixembosch MS Multiple Sclerose Deze folder is bedoeld voor mensen met multiple sclerose (MS) die worden behandeld bij Libra Revalidatie & Audiologie locatie Blixembosch. Tijdens uw
Nadere informatieOkselkliertoilet (okselklierdissectie)
Chirurgie Patiënten informatie dossier Mammacare Okselkliertoilet (okselklierdissectie) Binnenkort wordt u in het ziekenhuis opgenomen voor een okselkliertoilet. Bij deze operatie verwijdert de chirurg
Nadere informatieOperatie bij borstkanker. Behandeling. Borstsparende operatie
Operatie bij borstkanker Er is bij u borstkanker vastgesteld. De diagnose borstkanker brengt veel emoties en onzekerheden met zich mee. Deze informatie is bedoeld als algemene voorlichting. Mogelijk hebt
Nadere informatieOkselklieroperatie.
Okselklieroperatie Inleiding De kanker is bij u uitgezaaid naar de lymfeklieren. Er is met u overlegd dat de lymfeklieren uit de oksel worden verwijderd. Deze operatie noemt men okselklieroperatie. Een
Nadere informatieVERWIJDEREN VAN LYMFEKLIEREN IN DE OKSEL
VERWIJDEREN VAN LYMFEKLIEREN IN DE OKSEL Inleiding De borstkanker heeft zich bij u verspreid naar de lymfeklieren in de oksel. Vanuit deze klieren kan borstkanker zich verder in het lichaam uitzaaien.
Nadere informatieCarpaal tunnelsyndroom
Carpaal tunnelsyndroom Uw arts heeft bij u het carpale tunnelsyndroom geconstateerd. In deze folder kunt u lezen wat dit is, hoe de diagnose wordt gesteld en wat de eventuele behandeling inhoudt. Voor
Nadere informatieVerwijderen van lymfeklieren in de oksel
Verwijderen van lymfeklieren in de oksel De borstkanker heeft zich bij u verspreid naar de lymfeklieren in de oksel. Vanuit deze klieren kan borstkanker zich verder in het lichaam uitzaaien. Daarom is
Nadere informatieP A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E
Het verwijderen van een borst (ablatio) P A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E Inleiding Als u deze folder krijgt, heeft u zojuist een gesprek gehad met uw chirurg. Uit onderzoek is gebleken dat u borstkanker
Nadere informatieQutenza huidpleister
Qutenza huidpleister Centrum voor pijngeneeskunde Locatie Eindhoven Uw arts heeft met u besproken dat uw pijnklachten behandeld gaan worden met een Qutenza huidpleister. In deze folder vindt u informatie
Nadere informatieZenuwpijn behandelen met medicijnen
Zenuwpijn behandelen met medicijnen Anesthesie alle aandacht Zenuwpijn behandelen met medicijnen Deze folder geeft uitleg over de behandeling van zenuwpijn met medicijnen. Deze medicijnen zijn meestal
Nadere informatieMelanoom Okselklierdissectie. Poli Dermatologie Poli Chirurgie
00 Melanoom Okselklierdissectie Poli Dermatologie Poli Chirurgie In deze folder vindt u uitleg over een okselklierdissectie na behandeling voor een melanoom. Bij deze ingreep worden de lymfeklieren uit
Nadere informatieHoe kunt u lymfoedeem voorkomen?
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Hoe kunt u lymfoedeem voorkomen? z Hoe kunt u lymfoedeem voorkomen? 1 Als u geopereerd bent vanwege borstkanker én de okselklieren
Nadere informatieOkselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven
Okselklierdissectie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven U heeft met uw specialist besproken dat u binnenkort een operatie ondergaat in verband met borstkanker. Hierbij worden de lymfeklieren
Nadere informatieInformatie rondom een operatie vanwege borstkanker. Borstcentrum Zuyd
Informatie rondom een operatie vanwege borstkanker Borstcentrum Zuyd Inleiding U wordt binnenkort in het ziekenhuis opgenomen in verband met een operatie aan de borst en/of okselklieren. In deze folder
Nadere informatieBehandeling van borstkanker
Behandeling van borstkanker De behandeling van borstkanker Deze folder geeft u algemene informatie over de behandeling van borstkanker. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders
Nadere informatieOPERATIE VOOR BORSTKANKER
OPERATIE VOOR BORSTKANKER OPERATIE VOOR BORSTKANKER Algemeen Elke vrouw die te maken krijgt met borstkanker heeft haar eigen vragen en problemen. Deze informatie is bedoeld als algemene voorlichting; een
Nadere informatieInleiding. Reumatische ziekten
De reumatoloog Inleiding Ieder jaar bezoekt een groot aantal mensen de huisarts met klachten van het bewegingsapparaat (gewrichten, spieren, pezen en botten). Vaak is de huisarts in staat de diagnose
Nadere informatieCarpaal tunnelsyndroom
Carpaal tunnelsyndroom Uw arts heeft bij u het carpaal tunnelsyndroom geconstateerd. In deze folder kunt u lezen wat dit is, hoe de diagnose wordt gesteld en wat de eventuele behandeling inhoudt. Neem
Nadere informatieBorstsparende operatie bij borstkanker
Chirurgie Borstsparende operatie bij borstkanker www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe ontstaat kanker?... 3 Voorbereiding op de operatie... 4 De opname... 4 De operatie... 4 Na de operatie... 5 Mogelijke
Nadere informatiePatiënteninformatie. Okselklierdissectie (OKD) Informatie over het verwijderen van lymfeklieren in de oksel terTER_
Patiënteninformatie Okselklierdissectie (OKD) Informatie over het verwijderen van lymfeklieren in de oksel 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 De operatie 5 Duur van de operatie 5 Duur
Nadere informatieHet okselkliertoilet
Afdeling: Onderwerp: Chirurgie 1 Inleiding Borstkanker verspreidt zich doorgaans het eerst naar de lymfeklieren in de oksel (okselklieren). Vanuit deze klieren kan borstkanker zich verder in het lichaam
Nadere informatieTranscutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS)
Patiënteninformatie Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) rkz.nl Wat is Pijn? Pijn is in eerste instantie een waarschuwingssignaal dat aangeeft of ons lichaam beschadigd is of dreigt te worden.
Nadere informatieSensitisatie. Anesthesiologie
Sensitisatie Anesthesiologie Anesthesiologie Inleiding Wanneer pijn lang bestaat en er geen lichamelijke afwijkingen (meer) voor die pijn te vinden is, wordt pijn chronisch genoemd. Mensen met chronische
Nadere informatieInformatie rondom een operatie vanwege borstkanker. Borstcentrum Zuyd
Informatie rondom een operatie vanwege borstkanker Borstcentrum Zuyd Inleiding U wordt binnenkort in het ziekenhuis opgenomen in verband met een operatie aan de borst en/of okselklieren. In deze folder
Nadere informatieOefeningen en leefregels na het okselkliertoilet
Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Oefeningen Na de operatie kan uw schouder aan de geopereerde kant minder beweeglijk zijn.
Nadere informatiePlastische chirurgie en handchirurgie. Neuropathie
Plastische chirurgie en handchirurgie Neuropathie 1 Wilt u bij ieder bezoek aan het ziekenhuis uw ponskaartje meebrengen. Als u verhinderd bent, wilt u dan bellen met het secretariaat poli plastisch chirurgie
Nadere informatieDuur van de operatie De operatie duurt ongeveer een tot twee uur. Informatie over de operatie heeft u van de chirurg gekregen.
Opname borstoperatie Operatie aan de borst Binnenkort wordt u opgenomen op de chirurgische afdeling van VU medisch centrum (VUmc) om een operatie aan uw borst te ondergaan. In deze folder vindt u informatie
Nadere informatiePatiënteninformatie. Borstamputatie. Informatie over een borstamputatie (ook wel ablatio of mastectomie genoemd)
Patiënteninformatie Borstamputatie Informatie over een borstamputatie (ook wel ablatio of mastectomie genoemd) Borstamputatie Informatie over een borstamputatie (ook wel ablatio of mastectomie genoemd)
Nadere informatieBuikwandpijnsyndroom Soms wordt in plaats van ACNES de Nederlandse term buikwandpijnsyndroom gebruikt.
ACNES Wat is ACNES? ACNES is een aandoening waarbij kinderen en volwassenen last hebben van hevige buikpijnklachten aan een kant van de buik als gevolg van afknelling van een zenuwtakje in de huid van
Nadere informatieNa een operatie vanwege borstkanker. Nazorg
Na een operatie vanwege borstkanker Nazorg Inleiding U bent in het ziekenhuis opgenomen geweest in verband met een operatie aan de borst en/of okselklieren. Deze folder bevat adviezen en praktische tips
Nadere informatieWilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Chirurgie. Mastopathie
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Chirurgie Mastopathie 1 Mastopathie De chirurg of verpleegkundig specialist mammacare heeft geconstateerd dat u mastopathie hebt.
Nadere informatieBorstverwijdering bij borstkanker
Chirurgie Borstverwijdering bij borstkanker www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe ontstaat kanker?... 3 De opname... 4 Voorbereiding op de operatie... 4 De operatie... 4 Na de operatie... 5 Drains... 5
Nadere informatieOperatief verwijderen van alle okselklieren
Operatief verwijderen van alle okselklieren Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC-Havenziekenhuis U wordt behandeld in het Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC - Havenziekenhuis. In deze folder
Nadere informatieLymfoedeem van de arm
Lymfoedeem van de arm In deze folder wordt u kort uitgelegd wat lymfoedeem is, hoe het kan ontstaan en wat u er zelf aan kunt doen om de kans op lymfoedeem zo klein mogelijk te maken. Bij het verwijderen
Nadere informatieLymfoedeem van de arm
Lymfoedeem van de arm In deze folder wordt kort uitgelegd wat lymfoedeem is, hoe het kan ontstaan en wat u er zelf aan kunt doen om de kans op lymfoedeem zo klein mogelijk te maken. Wat is lymfe Lymfe
Nadere informatieLeefregels na mamma operatie
Leefregels na mamma operatie Chirurgie 4A/4B Beter voor elkaar Leefregels na een borst (mamma) operatie Inleiding In deze folder vindt u algemene informatie over een borstoperatie in ons ziekenhuis. Wij
Nadere informatieLymfoedeem Radboud universitair medisch centrum
Lymfoedeem Uw arts heeft lymfoedeem bij u geconstateerd. In deze folder zal worden uitgelegd wat lymfoedeem is, hoe het kan worden behandeld en wat u zelf kunt doen om er voor te zorgen dat u zo min mogelijk
Nadere informatiePIJN BIJ KANKER SUPPLEMENT INFORMATIEWIJZER ONCOLOGIE. Inhoudsopgave 1. Inleiding
SUPPLEMENT INFORMATIEWIJZER ONCOLOGIE PIJN BIJ KANKER Inhoudsopgave. Inleiding. Pijn bij kanker. Gevolgen van pijn. Slaap en vermoeidheid. Bewegen. Stemming. Behandeling van pijn. Pijnstillers. Doorbraakpijn.
Nadere informatieTENS. Transcutane Elektrische Neuro Stimulatie
TENS Transcutane Elektrische Neuro Stimulatie Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Wat is pijn?... 1 Acute pijn... 1 Chronische pijn... 1 3 Wat is een TENS-behandeling?... 2 4 Hoe werkt TENS... 3 5 De TENS-behandeling...
Nadere informatieOPERATIEVE BEHANDELING VAN BORSTKANKER MOGELIJKHEDEN OP EEN RIJ
OPERATIEVE BEHANDELING VAN BORSTKANKER MOGELIJKHEDEN OP EEN RIJ 854 Inhoudsopgave Inleiding 3 Mammacareverpleegkundigen 3 Voorbereiding op de behandeling 3 Behandeling 3 Wat houdt een borstsparende operatie
Nadere informatieCarpaal tunnelsyndroom
Carpaal tunnelsyndroom Uw arts heeft bij u het carpaal tunnelsyndroom geconstateerd. In deze folder kunt u lezen wat dit is, hoe de diagnose wordt gesteld en wat de eventuele behandeling inhoudt. Neem
Nadere informatieOkselklierdissectie. Operatief verwijderen van oksellymfeklieren. Chirurgie. Locatie Hoorn/Enkhuizen
Okselklierdissectie Operatief verwijderen van oksellymfeklieren Chirurgie Locatie Hoorn/Enkhuizen Oksellymfeklierdissectie Zijn er bij de echografie, punctie, MRI of schildwachtklierprocedure uitzaaiingen
Nadere informatieBorstsparende operatie bij borstkanker (lumpectomie)
Borstsparende operatie bij borstkanker (lumpectomie) Uw chirurg heeft met u besproken dat u in aanmerking komt voor een borstbesparende behandeling bij borstkanker. Deze behandeling bestaat altijd uit
Nadere informatieDIABETISCHE NEUROPATHIE DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING
DIABETISCHE NEUROPATHIE DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING JMJ KRUL NEUROLOOG TERGOOIZIEKENHUIZEN BLARICUM Cijfers over diabetes (1) Er zijn ongeveer 740.000 mensen met diabetes in Nederland; 250.000 mensen
Nadere informatieBewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie.
5.10.2019 Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie. Naam patiënt: Geboorte datum: Informatie die voor u van belang is (omcirkeld): 1. Bewegen na SN en/of lumpectomie/ablatio 2. Bewegen na okselklierdissectie
Nadere informatiebeklemming van de elleboogzenuw (ulnaris neuropathie)
beklemming van de elleboogzenuw (ulnaris neuropathie) inhoudsopgave Waarom deze brochure? 2 Wat is een beklemming van de elleboogzenuw? 2 Waar heeft u last van bij een beklemming van de elleboogzenuw?
Nadere informatieInformatie rondom een operatie vanwege borstkanker. Voorbereiding op de opname en nazorg
Informatie rondom een operatie vanwege borstkanker Voorbereiding op de opname en nazorg Inleiding U wordt binnenkort in het ziekenhuis opgenomen in verband met een operatie aan de borst en/of okselklieren.
Nadere informatiePregabaline Lyrica. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Pregabaline Lyrica Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Wat is Pregabaline? 3 Wat is neuropatische pijn? 3 Hoe werkt Pregabaline? 4 In welke doseringen is Pregabaline te verkrijgen? 4 Wanneer
Nadere informatieMyofasciaal pijnsyndroom en triggerpoints
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Myofasciaal pijnsyndroom en triggerpoints 1 Myofasciaal pijnsyndroom en triggerpoints Myofasciaal pijnsyndroom Het myofasciale
Nadere informatieOntslag na een borstoperatie
Ontslag na een borstoperatie U bent opgenomen voor een borstoperatie. Met deze folder willen wij u voorbereiden op het ontslag vanuit het ziekenhuis. Na het ontslag uit het ziekenhuis kunt u uw dagelijkse
Nadere informatieBorstamputatie. Het kan ook zijn dat een borstsparende operatie wel mogelijk is, maar dat u zelf voorkeur hebt voor een borstamputatie.
Borstamputatie U krijgt voor de behandeling van borstkanker een borstamputatie. U hebt van uw chirurg uitleg gehad over de ingreep. Een borstamputatie kan in principe gecombineerd worden met een borstreconstructie.
Nadere informatieAmputatie van de borst
Amputatie van de borst Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC- Havenziekenhuis U wordt behandeld in het Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC - Havenziekenhuis. In deze folder leest u wat u kunt verwachten
Nadere informatieRadiotherapie bij borstkanker
Radiotherapie bij borstkanker In deze folder leest u meer over bestraling bij de behandeling van borstkanker. Deze informatie ontvangt u als aanvulling op de algemene informatie over radiotherapie. Uw
Nadere informatieGordelroos door middel van een epidurale corticosteroid injectie
Gordelroos door middel van een epidurale corticosteroid injectie Centrum voor pijngeneeskunde Locatie Eindhoven Gordelroos of herpes zoster is een virusinfectie en wordt veroorzaakt door het waterpokkenvirus.
Nadere informatieNa een operatie vanwege borstkanker. Nazorg Dagverpleging
Na een operatie vanwege borstkanker Nazorg Dagverpleging Inleiding U was in het ziekenhuis opgenomen in verband met een operatie aan de borst en/of okselklieren. Deze folder bevat adviezen en praktische
Nadere informatieZowel bij een borstsparende als een borstverwijderende operatie zal de chirurg de lymfeklieren uit de oksel verwijderen als:
Algemeen Bij een okselklierdissectie worden alle lymfeklieren uit de oksel verwijderd. Lymfeklieren zijn te vergelijken met zuiveringsstations, die gezamenlijk het lymfestelsel vormen. Het lymfestelsel
Nadere informatieChirurgie. Operatie voor borstkanker
Chirurgie Operatie voor borstkanker 1 Inleiding Wanneer u deze folder ontvangt heeft u zojuist een gesprek met de chirurg/ verpleegkundig specialist gehad. Uit onderzoeken is gebleken dat u borstkanker
Nadere informatieEen okselklieroperatie
Binnen enkele weken wordt u geopereerd. Bij u worden dan de lymfeklieren uit de oksel weggehaald. Deze operatie wordt ook wel okselkliertoilet of okselklierdissectie genoemd. Met deze brochure willen we
Nadere informatieWelke vragen stel ik mijn dokter?
Welke vragen stel ik mijn dokter? INLEIDING Goede algemene voorlichting over het onderzoek en de behandeling van borstkanker is enorm belangrijk. Goede voorlichting over het eigen ziektebeeld is nog belangrijker,
Nadere informatieInleiding Wat is artrose De oorzaken van artrose
Artrose 1237 Inleiding Uw reumatoloog heeft u verteld dat u artrose heeft, een vorm van reuma. Er komen ongetwijfeld veel vragen in u op. Vragen over de aandoening zelf en over de behandeling. Maar misschien
Nadere informatieHogeschool van Amsterdam. Beeldschermwerk? Voorkom RSI!
Hogeschool van Amsterdam Beeldschermwerk? Voorkom RSI! RSI, dat krijg ik toch niet, dat krijgen anderen... Iedereen die dagelijks langer dan 2 uur ononderbroken op de computer werkt loopt het risico om
Nadere informatieBehandeling aangezichtspijn volgens Sweet
Behandeling aangezichtspijn volgens Sweet Anesthesie alle aandacht Behandeling volgens Sweet Deze folder is bestemd voor patiënten met een TRIGEMINUS NEURALGIE (TN), en geeft informatie over het ziektebeeld
Nadere informatieGabapentine Neurontin
Gabapentine Neurontin Ziekenhuis Gelderse Vallei Wat is Gabapentine? Gabapentine is een medicijn dat invloed heeft op de informatieoverdracht via zenuwen in de hersenen. Het is op recept verkrijgbaar onder
Nadere informatieDe reumatoloog. Ziekenhuis Gelderse Vallei
De reumatoloog Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Reumatische ziekten 3 Artritis 3 Bindweefselziekten of systeemziekten 3 Artrose 3 Weke delen-reuma 3 Pijnsyndromen 4 De reumatoloog 4 Onderzoek
Nadere informatieKeuzehulp Uitgezaaide Borstkanker
Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker START Gemaakt door: In samenwerking met: Financieel mogelijk gemaakt door: 2015 De ArgumentenFabriek en borstkankervereniging nederland FAS799.014.011/exp. juli 2017 Hoe
Nadere informatieH.307216.0714. Waar kunt u terecht als u kanker heeft
H.307216.0714 Waar kunt u terecht als u kanker heeft Inleiding Bij u is kanker geconstateerd. Tijdens of na uw ziekte kunt u te maken krijgen met situaties waar u geen raad mee weet, ook wanneer de behandeling
Nadere informatieRadiotherapie. Radiotherapie bij borstkanker
Radiotherapie Radiotherapie bij borstkanker Radiotherapie Inleiding Na verschillende onderzoeken is bij u borstkanker vastgesteld. U bent voor de bestralingsbehandeling verwezen naar de afdeling Radiotherapie
Nadere informatieVerwijderen van de lymfeklieren uit de oksel
Verwijderen van de lymfeklieren uit de oksel Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U ondergaat binnenkort een operatie. Tijdens deze operatie worden de lymfeklieren
Nadere informatieAZ Monica, campus Antwerpen Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen T 03 240 20 20 F 03 240 20 40
AZ Monica, campus Antwerpen Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen T 03 240 20 20 F 03 240 20 40 AZ Monica, campus Deurne Florent Pauwelslei 1 2100 Deurne T 03 320 50 00 F 03 320 56 00 Borstchirurgie: segmentectomie
Nadere informatiePlastische chirurgie en handchirurgie. Neuropathie
Plastische chirurgie en handchirurgie Neuropathie 1 Wilt u bij ieder bezoek aan het ziekenhuis uw ponskaartje meebrengen. Als u verhinderd bent, wilt u dan bellen met het secretariaat poli plastisch chirurgie
Nadere informatieInleiding Wat is fibromyalgie? Oorzaak van fibromyalgie
FIBROMYALGIE 286 Inleiding Uw reumatoloog heeft u verteld dat u fibromyalgie hebt. Er komen ongetwijfeld veel vragen in u op. In deze folder proberen wij antwoord te geven op uw vragen. U leest meer over
Nadere informatieOrthopedie. Carpaal tunnel syndroom
Orthopedie Carpaal tunnel syndroom Inhoudsopgave Inleiding 4 Het carpale tunnelsyndroom. 4 Klachten 4 Diagnose en onderzoek 5 De operatie 5 De klassieke operatie 5 De kijkoperatie 6 Mogelijke complicaties
Nadere informatieKeuzehulp Uitgezaaide Borstkanker
Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker START Gemaakt door: In samenwerking met: Gefinancierd door: 2014 en Borstkankervereniging Nederland Hoe werkt deze Keuzehulp voor uitgezaaide borstkanker? Informatiekaart
Nadere informatieGabapentine Neurontin
Gabapentine Neurontin Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Wat is Gabapentine? 3 Wat is neuropatische pijn? 3 Hoe werkt Gabapentine? 4 In welke doseringen is Gabapentine te verkrijgen? 4 Wanneer
Nadere informatieBorstverwijdering bij borstkanker (ablatio mamma)
Borstverwijdering bij borstkanker (ablatio mamma) Uw chirurg heeft met u besproken, dat u in aanmerking komt voor een gehele verwijdering van de borst. In deze folder leest u hier meer over. Wanneer wordt
Nadere informatieInleiding De kanker is bij u uitgezaaid naar de lymfeklieren. Er is met u overlegd dat de lymfeklieren uit de oksel worden verwijderd. Deze operatie n
Okselklieroperatie Inleiding De kanker is bij u uitgezaaid naar de lymfeklieren. Er is met u overlegd dat de lymfeklieren uit de oksel worden verwijderd. Deze operatie noemt men okselklieroperatie. Een
Nadere informatieLYMFOEDEEM Inleiding
lymfoedeem LYMFOEDEEM Inleiding Deze informatie is bestemd voor patiënten die een borstoperatie hebben ondergaan waarbij eveneens de lymfeklieren uit de oksel zijn verwijderd. Het kan ook zijn, dat u nog
Nadere informatieMammapolikliniek. Mastopathie
Mammapolikliniek Mastopathie 1 2 U heeft van uw behandelaar gehoord dat u mastopathie heeft. In deze folder kunt u lezen wat dit is, hoe mastopathie ontstaat, welke behandelingen er zijn en hoe je uw borsten
Nadere informatieAmitriptyline. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Amitriptyline Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Wat is Amitriptyline? 3 Wat is neuropathische pijn? 3 Hoe werkt Amitriptyline? 4 In welke doseringen is Amitriptyline te verkijgen? 4 Wanneer
Nadere informatieWarmtebehandeling van aangezichtspijn (Sweet)
Warmtebehandeling van aangezichtspijn (Sweet) U heeft samen met uw arts besloten dat u voor uw aangezichtspijnklachten een warmtebehandeling volgens Sweet zal ondergaan. In deze folder vindt u informatie
Nadere informatieOperatie voor borstkanker
Operatie voor borstkanker 1 Wanneer u deze folder ontvangt heeft u zojuist een gesprek met de chirurg/ verpleegkundig specialist /Physician Assistant gehad. Uit onderzoeken is gebleken dat u borstkanker
Nadere informatieBorstchirurgie: mastectomie met okselklieruitruiming
AZ Monica, campus Antwerpen Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen T 03 240 20 20 F 03 240 20 40 AZ Monica, campus Deurne Florent Pauwelslei 1 2100 Deurne T 03 320 50 00 F 03 320 56 00 Borstchirurgie: mastectomie
Nadere informatie(ulnaris neuropathie)
Beklemming van de elleboogzenuw (ulnaris neuropathie) Neurologie (Neurochirurgie) Beklemming van de elleboogzenuw. Wat is een beklemming van de elleboogzenuw? Een beklemming van de elleboogzenuw wordt
Nadere informatie