Yu di Kòrsou: welcome back! Een pleidooi voor fiscale faciliteiten ten behoeve van de terugkeer van in het buitenland afgestudeerde Curaçaoënaars

Transcriptie

1 Yu di Kòrsou: welcome back! Een pleidooi voor fiscale faciliteiten ten behoeve van de terugkeer van in het buitenland afgestudeerde Curaçaoënaars mr. H.J.M. Canters Inleiding Jaarlijks vertrekken honderden jeugdige Curaçaoënaars met een behaald HAVO of VWO diploma op zak naar het buitenland, voornamelijk Nederland, om te gaan studeren aan universiteiten en hogescholen. Een ieder is bekend met de hartverscheurende taferelen op Hato als de bursalen vluchten vertrekken richting Schiphol. Telkens bezweren politici en bestuurders op dat moment dat onze studenten vooral snel terug moeten komen naar hun geliefde Curaçao. Zij weten evenwel beter, althans zouden beter moeten weten, want slechts weinigen van de vertrekkende studenten keren terug naar hun geboorte-eiland. 1. Waarom keren afgestudeerde Curaçaoënaars niet terug? Terug naar de studenten. Waarom komen ze niet terug? Er zijn best wat redenen te bedenken waarom Curaçaose studenten na hun studie in Nederland blijven hangen. En dan bedoel ik uiteraard niet de Antilliaanse hangjongeren, maar de Curaçaoënaars die na hun studie mooie en degelijke banen in de Nederlandse samenleving vervullen en vaak zeer gewilde arbeidskrachten zijn in het Nederlandse bedrijfsleven en bij de overheid aldaar. Er zijn een aantal redenen om in Nederland te blijven die mij in de afgelopen decennia vaker ter ore zijn gekomen. Soms is het een op zichzelf staande reden, soms zorgen bepaalde redenen in samenhang met elkaar ervoor dat gekozen wordt om in Nederland te blijven. Ik kom tot de volgende opsomming in willekeurige volgorde: De wens om na de studie eerst ervaring op te doen in Nederland; De gevolgde studie en de expertise die daarmee vervolgens is opgedaan geeft geen of onvoldoende toegang tot de Curaçaose arbeidsmarkt, dan wel is zo specialistisch van aard dat daaraan (nog) geen behoefte bestaat op Curaçao; Curaçao is te kleinschalig geworden voor studenten die in hun studentenjaren gewend zijn geraakt aan de meer gestructureerde en professionele Nederlandse samenleving; De Nederlandse levensstandaard ligt beduidend boven het Curaçaose niveau; De Nederlandse sociale zekerheid (AOW/pensioen- en werkloosheidsuitkeringen) geeft aanzienlijk betere bescherming dan die van Curaçao; Op sollicitatiebrieven, met name bij de Curaçaose overheid, wordt geen reactie ontvangen!; Men voelt zich niet meer thuis in het als nog onvolwassen ervaren politieke klimaat op Curacao;

2 Er is geen deskundige en gerelateerd aan de salarissen die op de Curaçaose arbeidsmarkt worden verdiend betaalbare kinderopvang; Er is een gebrek aan opleidings- en nascholingsmogelijkheden na een studie aan een universiteit of hogeschool in de vorm van postacademisch onderwijs; Arbeidsbeloningen zijn niet van dien aard dat die voldoende zijn om jonge gezinnen in staat te stellen om een vaak noodzakelijke tweede auto aan te schaffen; noodzakelijk omdat het openbaar vervoer te Curaçao als een onvoldoende efficiënt alternatief wordt gezien; Vanwege onvoldoende salariëring liggen huurprijzen voor geschikte woningen en hypotheekrente voor financiering van koopwoningen op een te hoog niveau; Salariëring in zijn algemeenheid ligt op een lager niveau dan in Nederland. Veelal moet genoegen worden genomen met een terugval in salaris ten opzichte van een in Nederland haalbare beloning; een auto van de zaak behoort op Curaçao bijvoorbeeld minder snel tot de arbeidsvoorwaarden dan in Nederland; Waar terugbetaling van studieschulden sowieso al lastiger is met een lager inkomen, is het des te moeilijker indien de koers van de Euro ten opzichte van de Nederlands-Antilliaanse gulden ongunstig is / ongunstiger wordt; Vriend(in), echtgeno(o)t(e) of levenspartner waarmee tijdens de studentenjaren een relatie is aangegaan voelen er mede om bovengenoemde redenen niet voor het Nederlandse woonen werkklimaat te verruilen voor dat van Curaçao. 2. Mogelijkheden tot verbetering: wat kunnen we er aan doen? Ik laat hier bewust onbesproken de talloze voordelen die verbonden zijn aan het wonen en werken op Curaçao, aangezien die, naar het blijkt, door al degenen die in Nederland achterblijven gezien worden als niet op te wegen tegen de in bovengoemde lijst opgesomde nadelen. Tevens realiseer ik me dat met het tegemoetkomen aan vele van de genoemde nadelen vermoedelijk een volledig regeerprogramma voor een heel decennium gevuld kan worden. Als ik de lijst van argumenten om niet naar Curaçao terug te keren analyseer, dan kom ik ruwweg tot een tweedeling, namelijk enerzijds algemene argumenten, vaak van politieke en economische aard en anderzijds meer specifiek financiële argumenten. Algemene argumenten. Ten aanzien van deze categorie is het moeilijk om daar onmiddellijk verandering in aan te brengen. Politieke beweegredenen zijn onderhevig aan de Curaçaose waan van de dag en algemeen economische beweegredenen zijn al evenmin gemakkelijk beïnvloedbaar nu we als kleine Curaçaose eilandeconomie in belangrijke mate meedeinen op de internationale economische vloedgolven waarop zelfs grote economische machtsblokken weinig vat blijken te hebben. Bepaalde algemene nadelen kunnen slechts met het doorbreken van een vicieuze cirkel worden weggenomen. Denk daarbij aan het opbouwen van een meer gestructureerde en professionele samenleving waar even goed ervaring kan worden opgebouwd als in Nederland en waar ook

3 ruimte is voor meer specifiek geschoolde deskundigen en waar meer specialistische nascholing mogelijk is. Hoe meer afgestudeerden terugkeren naar Curaçao hoe eerder wijziging zal plaatsvinden in de verbetering van dat soort omstandigheden. Financiële argumenten Wat betreft de tweede categorie, de meer specifiek financiële beweegredenen om niet terug te komen, is het naar mijn mening wel degelijk mogelijk om daar aanstonds zodanige maatregelen te nemen dat tenminste aan bedoelde bezwaren tegemoet kan worden gekomen. In elk geval zal er zeker een positieve invloed van uit kunnen gaan. Kort gezegd komen die bezwaren er op neer dat de terugval in financieel beloningsniveau prohibitief is voor terugkeer. Minder primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden, onvoldoende ruimte voor de aanschaf van een eerste en / of tweede auto, hoge huisvestingskosten en tenslotte de terugbetaling van studieschulden tegen een ongunstige Euro koers. Het is mijns inziens zeer goed denkbaar dat deze laatstgenoemde bezwaren in elk geval gedeeltelijk zouden kunnen worden opgelost door het treffen van een aantal fiscale maatregelen. Mijn gedachten gaan daarbij uit naar het fiscaal aftrekbaar maken van de terugbetaling van studieleningen, het in werking doen treden respectievelijk het doen uitbreiden van de wettelijke bepalingen die fiscaal de bevordering van de werkgelegenheid van jeugdig werkzoekenden faciliteert en tot slot het herstellen van de onbeperkte fiscale aftrek van de hypotheekrente. 3. De aftrekbaarheid van de terugbetaling van studieleningen. Zij die zijn afgestudeerd en uit Nederland terugkeren hebben twee problemen wanneer het gaat over de terugbetaling van studieleningen. Op de eerste plaats zal terugbetaling in het algemeen moeten geschieden uit een lagere beloning dan in Nederland kan worden genoten en ten tweede is er het risico dat door koersschommelingen maandelijkse terugbetaling wel eens substantieel hoger uitpakt dan verwacht. Uiteraard kan dat laatste risico ook gunstig uitpakken alhoewel er ongeveer de laatste 10 jaar gemiddeld genomen van een nadeel sprake is geweest. Het zou voor de hand liggen om hen die terugkeren tegemoet te komen door de studielening fiscaal geheel of gedeeltelijk aftrekbaar te maken. Het meest praktisch lijkt om fiscaal technisch de aftrek in de wet op te nemen onder de zogenaamde persoonlijke lasten. Denkbaar ware nog om de aftrek te differentiëren, zodanig dat de aftrek in de eerste jaren volledig is en in volgende jaren, wanneer het salaris is gegroeid, slechts voor een deel. Uiteraard zal deze faciliteit tornen aan de belastinginkomsten. Indien evenwel de faciliteit er voor zou zorgdragen dat meer studenten terugkeren die anders niet zouden terugkeren, dan zal de opbrengst van zowel directe als indirecte belastingen sowieso stijgen. Zelfs is dan denkbaar dat door een dergelijke maatregel de belastingopbrengst eerder toe- dan afneemt.

4 4. Fiscale maatregelen ter bevordering van de werkgelegenheid van jeugdig werkzoekenden. Onze huidige fiscale wetgeving kent zowel in de inkomstenbelasting als in de winstbelasting bepalingen die zien op een faciliteit voor werkgevers die jeugdig werkzoekenden in dienst nemen. Bepaald is dat het voordeel dat wordt verkregen uit de vrijstelling van verschuldigde sociale lasten en de verplichting tot afdracht van ingehouden loonbelasting niet tot het inkomen behoort respectievelijk van winstbelasting is vrijgesteld. Opmerkelijk genoeg zijn deze bepalingen die dateren uit 1989 na meer dan 21 jaar klaarblijkelijk nog immer niet in werking getreden. Alsof we op Curaçao geen jeugdwerkeloosheid zouden kennen! Uiteraard dienen deze bepalingen zodanig te worden gewijzigd en aangevuld dat Curaçaoënaars die na hun studie uit het buitenland terugkeren tevens onder de definitie van jeugdig werkzoekenden worden gebracht. Door introductie van wat we zouden kunnen noemen een repatriëringregeling of kortweg een "repatregeling" zullen werkgevers op Curaçao eerder geneigd zijn in het buitenland afgestudeerde Curaçaoenaars in dienst te nemen en zelfs in staat zijn aan hen een beloning aan te bieden die meer concurrerend is met wat afgestudeerden in Nederland kunnen verdienen. Op de keper beschouwd is het op zijn minst merkwaardig dat de Curaçaose belastingwetgeving in de zogenaamde expatregeling wel uitgebreide bepalingen kent die faciliteert dat hooggekwalificeerde ervaren buitenlanders op Curaçao werkzaam kunnen zijn, maar dat Curaçaoënaars met een universitaire of hogeschool- opleiding in het buitenland achterblijven, daar er voor hen geen enkele fiscale faciliteit bestaat! Een reden te meer om niet te schromen een dergelijke wettelijke regeling spoedig in het leven te roepen. 5. Herstel van onbeperkte fiscale aftrekbaarheid van betaalde hypotheekrente. Geconstateerd was dat hoge huisvestingskosten prohibitief zijn voor terugkeer naar Curaçao. Gebleken is dat beperkte aftrekbaarheid van hypotheekrente de woningmarkt op Curaçao behoorlijk immobiel heeft gemaakt. Aftrekbaar momenteel is grosso modo een bedrag van fl Zij die een eigen woning bezitten in een prijscategorie waarbij zij reeds het maximale bedrag aan hypotheekrente genieten, zullen niet geneigd zijn naar een duurdere woning te verhuizen, omdat ze dan terechtkomen in een situatie waarbij een deel van de betaalde hypotheekrente niet aftrekbaar is. Zij blijven zitten waar ze zitten, hetgeen tot gevolg heeft dat huizen waar met name jong afgestudeerden voor zouden willen opteren niet of nauwelijks op de markt beschikbaar zijn of komen. Door terug te gaan naar het oude systeem van onbeperkte aftrek van hypotheekrente zal er weer een doorstroming kunnen ontstaan van goedkopere naar duurdere woningen, zodat terugkerende studenten uitzicht krijgen op een woning die past bij hun inkomen.

5 Conclusie en persoonlijke aanbeveling Er bestaat veel weerstand bij in het buitenland afgestudeerde Curaçaoënaars om terug te keren haar hun geboortegrond. Voor zover bij hen financiële beweegredenen een rol spelen om niet terug te keren lijkt de introductie van eenvoudige fiscale maatregelen daarvoor soelaas te kunnen bieden. Die maatregelen lijken bovendien budgetneutraal te kunnen uitwerken. Een "no brainer" zou Ralph kunnen zeggen. Ik nodig hem dan ook van harte uit om zich ook vanuit zijn nieuwe positie voor deze voor de ontwikkeling van Curaçao zo belangrijke kwesties te blijven inzetten.