Bijgevoegd treft u ter kennisname het HZ Businessplan Onderwijsinnovatie , Rapportage 2009.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Bijgevoegd treft u ter kennisname het HZ Businessplan Onderwijsinnovatie 2009 2012, Rapportage 2009."

Transcriptie

1 bericht op brief van: - uw kenmerk: - De voorzitter van Provinciale Staten van Zeeland p/a Statengriffie ons kenmerk: afdeling: Economie bijlage(n): HZ Bplan , rapp behandeld door: Mevr. M.J.H.M. van Groeningen doorkiesnummer: (0118) onderwerp: HZ, Businessplan 2010, rapportage 2009 verzonden: Middelburg, 25 mei 2010 Geachte voorzitter, Bijgevoegd treft u ter kennisname het HZ Businessplan Onderwijsinnovatie , Rapportage De Hogeschool Zeeland heeft in 2007 aan de Provincie Zeeland het signaal afgegeven financieel in de 'gevarenzone' terecht te zijn gekomen. Om uit deze situatie te geraken heeft de Hogeschool een voorstel geformuleerd om tot een duurzame oplossing te komen. Het voorstel van de Hogeschool is met name gericht op het in vijf jaar vergroten van haar studentenpopulatie. In het voorjaar 2008 hebben Provinciale Staten ingestemd met het voorstel van uw college om onder voorwaarden de komende vijf jaar in totaal een resultaatsubsidie van 5 miljoen beschikbaar te stellen aan de Hogeschool Zeeland. De maatregelen die de HZ gedurende vijf jaar (van 2008 tot 2013) wil nemen om de financiële positie te versterken en daarmee de kwaliteit en continuïteit op peil te brengen en te behouden zijn: 1. Versterking van de instroom van (de Zeeuwse) studenten. 2. Vergroten van de aantrekkelijkheid van het onderwijs door een deel van de bestaande opleidingen te herstructureren en nieuwe opleidingen (o.a. een aantal Associate degree-porgramma's en enkele nieuwe bachelor opleidingen) te introduceren. De herstructurering moet tevens leiden tot het afstoten of omvormen van verliesgevende opleidingen. 3. Vergroten van het rendement van de ingeschreven studenten door een serie van maatregelen gericht op het beperken van de voortijdige uitval in zowel de propedeuse als de bachelor fase en een verhoging van het afstudeer rendement. Per activiteit worden de prestatie-indicatoren, de toename van het aantal studenten, aangegeven. Een ambitieus plan gericht op het verwerven van 700 extra studenten in vijf jaar. Om de ambitie te realiseren is in totaal, gedurende vijf jaar, 15 miljoen euro nodig ( 5 mio Provincie Zeeland en 10 mio Ministerie OC&W). V3.5 In de beschikking van de Provincie Zeeland (d.d. 18 november 2008) is aangeven dat de Provincie Zeeland besloten heeft om onder voorwaarden voor de periode 1 januari 2008 tot en met 31 december 2012 een bedrag van jaarlijks maximaal 1 miljoen te reserveren ten behoeve van het uitvoeren van de activiteiten conform het jaarlijks op te stellen én door gedeputeerde staten geaccordeerde businessplan. Resultaat dient te zijn: een financieel gezonde Hogeschool, die hoogstaande producten levert en verankerd is in de Zeeuwse samenleving.

2 Voorwaarden: - Het Ministerie van OC&W subsidieert het voorstel met in totaal 10 miljoen euro (2 miljoen per jaar) - De HZ rapporteert jaarlijks over de voorgang van de activiteiten en de mate waarin de doelstellingen worden gerealiseerd + overlegt een voorstel m.b.t. de activiteiten voor het komende jaar; o.b.v. de voortgangsrapportage + de voorgenomen activiteiten voor het komende jaar worden de middelen voor het komende jaar beschikt - De Hogeschool blijft een zelfstandige organisatie - De middelen die de Provincie Zeeland ter beschikking stelt worden op generlei wijze gebruikt om de 'Schutte claim' af te lossen - De HZ zorgt voor een stevige verankering van haar organisatie in de Zeeuwse samenleving: ondernemers, overheden, onderwijsinstellingen - De HZ spant zich tot het uiterste in om extra middelen te generen van opdrachtgevers, sponsoren en subsidieverstrekkers niet zijnde de Provincie Zeeland. Doel van deze inspanning is om een zodanige geldstroom tot stand te brengen dat de HZ zo spoedig mogelijk, doch in ieder geval vanaf 2013 financieel gezond is en blijft. Ten aanzien van de financiële afrekening wordt OCW als hogere subsidieverstrekker- door de Provincie Zeeland gevolgd. Het HZ Businessplan Onderwijsinnovatie , rapportage 2009 Het businessplan/de rapportage kent de volgende opbouw: - Hoofdstuk 1: introductie - Hoofdstuk 2: ontwikkelingen met betrekking tot Businessplan Onderwijsinnovatie Hoofdstuk 3: rapportage + toelichting resultaten en scores op de prestatieonderdelen Hoofdstuk 4: presentatie hoofdactiviteiten Hoofdstuk 5: invulling businessplan Hoofdstuk 6: belangrijkste conclusies Hoofdstuk 7: verzoek beschikbaar stellen volgende tranche subsidiegelden Hieronder volgt per hoofdstuk een korte weergave van de belangrijkste punten. Hoofdstuk 1: introductie - OCW en Provincie Zeeland hebben voor de periode gezamenlijk een financiële impuls van 15 miljoen aan de Hogeschool Zeeland beschikbaar gesteld ter uitvoering van 'het Hogeschool Zeeland Businessplan Onderwijsinnovatie'. Doelstelling van het plan is onder behoud van de zelfstandigheid van de HZ, de financieel economische positie van de HZ zodanig te versterken dat er voor de komende jaren ruimte komt om innovatie van het HZ onderwijs structureel te kunnen uitvoeren. Hoofdstuk 2: ontwikkelingen met betrekking tot Businessplan Onderwijsinnovatie Een overzicht van de aanvullende bepalingen 2009 én de toekenning van de C-2 status. - Aanvullende bepalingen voor 2009 van OCW: - De studenteninstroom per bedraagt minimaal Het aantal ingeschreven studenten per is minimaal De solvabiliteit van de HZ per is minimaal 0,3 - De current ratio van de HZ per is minimaal Het exploitatieresultaat 2009 van de HZ bedraagt mimimaal ,- - De rapportage over de prestatieafspraken 2009 is beschikbaar op 1 februari Aanvullende bepalingen voor 2009 van de Provincie Zeeland: - OCW kent een subsidie toe van in totaal 10 miljoen euro (2 miljoen per jaar) - De HZ rapporteert jaarlijks over de voorgang van de activiteiten. - De HZ blijft een zelfstandige organisatie - De middelen die de Provincie Zeeland ter beschikking stelt mogen niet worden gebruikt voor de aflossing van de Claim Rekenschap - De HZ zorgt voor een stevige verankering in de Zeeuwse samenleving - De HZ spant zich tot het uiterste in om extra middelen te generen van opdrachtgevers, sponsoren en andere subsidieverstrekkers Behoort bij brief d.d. 25 mei 2010 met ons kenmerk: van de afdeling Economie 2

3 - Toekenning C2 Status van de Beleidsregel Doelmatigheid Hoger Onderwijs. Op 15 januari 2009 zijn er door OCW mede namens de Minister van Landbouw, Natuur en Verkeer- en de Provincie Zeeland bestuurlijke afspraken gemaakt over de versterking van de kennisinfrastructuur ter vermindering van door OCW t.a.v. Zeeland erkende gebiedsspecifieke knelpunten of achterstandssituaties. Dit betekent dat de HZ sneller dan voorheen nieuwe opleidingen kan starten. Hoofdstuk 3: rapportage + toelichting resultaten en scores op de prestatieonderdelen Resultaten t.a.v. aanvullende bepalingen OCW Indicator OCW bepaling 2009 OCW Resultaat 2009 Opmerking Instroom Instroom groter dan gepland, met name de belangstelling voor Techniek waaronder de Delta Academy- is toegenomen, ook de start van de nieuwe opleiding Vitaliteitsmanagement en Toerisme heeft bijgedragen aan de groei van de instroom. Voldaan aan gestelde criterium Aantal verblijvende studenten Voldaan aan gestelde criterium Solvabiliteit Minimaal 0,3 0,399 Voldaan aan gestelde criterium Current ratio Minimaal 1.0 1,56 Voldaan aan gestelde criterium Exploitatie resultaat Minimaal , ,- Voldaan aan gestelde criterium - Resultaten t.a.v. aanvullende bepalingen Provincie Zeeland Bepaling Provincie Zeeland Resultaat 2009 OCW kent een subsidie toe van in totaal 10 miljoen euro (2 miljoen per jaar) Bij beschikking van 7 september 2009 is deze subsidie door OCW toegekend De HZ rapporteert jaarlijks over de voorgang van de activiteiten. Het voorliggende rapport betreft de tweede voortgangsrapportage De HZ blijft een zelfstandige organisatie In 2009 zijn diverse activiteiten ontwikkeld om de continuïteit + kwaliteit van de HZ te versterken + borgen. De strategie is er op gericht om als zelfstandige Zeeuwse HBO instelling maximale toegankelijkheid tot het HBO voor Zeeuwse leerlingen te bieden. Hiertoe wordt samengewerkt met Zeeuwse instellingen en bedrijven én met collegahogescholen buiten Zeeland/Nederland. De middelen die de Provincie Zeeland ter beschikking stelt mogen niet worden gebruikt voor de aflossing van de Claim Rekenschap De subsidie van de Provincie Zeeland wordt niet ingezet voor de aflossing van de Claim Rekenschap Behoort bij brief d.d. 25 mei 2010 met ons kenmerk: van de afdeling Economie 3

4 De HZ zorgt voor een stevige verankering in de Zeeuwse samenleving In 2009 zijn zowel ondernemers als overheden actief betrokken bij de realisering van onderwijs en onderzoek aan de HZ. Per opleiding worden contacten met het bedrijfsleven onderhouden via een beroepenveld commissie; per academie zijn er Raden van Advies ingesteld samengesteld uit vertegenwoordigers uit de 3 O's. In samenspraak met diverse Zeeuwse ondernemingen en overheden zijn er nieuwe opleidingen opgezet. De HZ spant zich tot het uiterste in om extra middelen te generen van opdrachtgevers, sponsoren en andere subsidieverstrekkers In 2009 heeft de HZ van sponsoren en andere subsidieverstrekkers een bedrag van circa 3,5 miljoen gegenereerd (Interreg, Platform Bèta Techniek, SIA Raak, Senter Noveum, Delta NV, Covra) Resumé: met de uitvoering van het businessplan Onderwijsinnovatie ligt de HZ goed op koers en is voldaan aan de door OCW en de Provincie Zeeland gestelde voorwaarden. Hoofdstuk 4: presentatie hoofdactiviteiten 2009 Het businessplan Onderwijsinnovatie van de HZ is gebouwd op drie pijlers: 1. Vergroten van het rendement van de studenten 2. Nieuwe opleidingen en transformatie van de opleidingen 3. Versterking van de instroom van studenten Per pijler wordt hieronder aangegeven welke hoofdactiviteiten in 2009 uitgevoerd zijn: Ad 1 vergroten van het rendement van de studenten - Analyse + verbetering curriculum van het eerste jaar - Verhogen van het aantal contacturen eerstejaars studenten - Intake gesprekken eerstejaars studenten - Intensiveren van de sociale integratie van eerstejaars studenten - Diversifiëren van werkvormen en toetsen passend bij die nieuwe werkvormen - Verbetering van de roostering - Intensiveren van de begeleiding van studenten Het rendement van de HZ blijkt volgens cijfers van de HBO raad- op 66,9% te liggen terwijl het landelijk gemiddelde van alle hogescholen ligt op 58%. De HZ scoort dus aanzienlijk boven het landelijk gemiddelde. Ad 2 nieuwe opleidingen en transformatie van de opleidingen. Nieuwe opleidingen die in samenwerking met partners hoger onderwijsveld, bedrijfsleven en overheden inmiddels zijn opgericht/ in vergevorderd stadium zijn: - Delta Management en Master Water Management (samen onderdeel Delta Academy; in vergevorderd stadium) - Vitaliteitsmanagement en Toerisme (in 2009 gestart met 35 deelnemers) - International Maintenance Management (macrodoelmatigheidsaanvraag begin januari 2010 ingediend) - Sport- en Bewegingseducatie (macrodoelmatigheidsaanvraag begin 2010 ingediend) - Toegepaste Psychologie (in beginstadium) - Pedagogiek (in beginstadium) - (Kern)Energie (in ontwikkeling) - Master Industriële Innovatie (streven: start in september 2010) - Associate Degree (AD) opleidingen (onderzoek naar vier mogelijke AD opleidingen: Energie, Toerisme, Engineering, Sales). Behoort bij brief d.d. 25 mei 2010 met ons kenmerk: van de afdeling Economie 4

5 Transformatie. De opleiding(en): - Algemene Operationele Techniek, Elektrotechniek en Werktuigbouwkunde: worden om bedrijfseconomische redenen omgevormd tot één brede techniekopleiding met diverse uitstroomvarianten. - Management Economie Recht en HRM: worden in één academie -de Academie voor Economie-, gebracht - Logistiek en Vervoer: wordt heroverwogen - Management in de zorg: wordt gesloten - Maritiem officier (Marof): wordt naar verwachting onder de directie van het ROC Zeeland gebracht De MBO-opleidingen (sociaal) die op de HZ verzorgd werden worden afgebouwd. Ad 3 versterking van de instroom van studenten Rendementsverbetering en de nieuwe opleidingen zijn de voornaamste bron van de groei van het studentenaantal op de HZ. Daarnaast worden een aantal extra activiteiten georganiseerd die bijdragen aan de toename van het studenten aantal zoals: - Activiteiten voor leerlingen voortgezet- en middelbaar beroeps onderwijs: meeloopdagen, workshops, ondersteuning bij het maken van werkstukken, zomercursussen - Voorlichting leerlingen: extra open dagen, doedagen, studenten promotieteams - Ondersteuning docenten voortgezet onderwijs. Hoofdstuk 5: invulling businessplan 2010 Extra aandachtspunten voor 2010 zijn (naast de verdere uitbouw van de reeds ingang gezette activiteiten in kader businessplan zoals hierboven geschetst) - Samenwerken middels netwerkstrategie: verder uitbouwen van het bestaande netwerk waarbij primair de aandacht gaat naar de niches (Delta Academy, Toerisme) en secundair naar de basisopleidingen (Sport, Maintenance, Energie, Educatie, Gezondheidszorg, Maritiem) - Doorvoeren van de in 2009 ingezette rendementsverbeteringen in volgende leerjaren - Start nieuwe opleidingen: Sport en bewegingseducatie, Delta Management, Internationaal Maintenance Management (1 september 2010) - Verdere uitbouw van de Delta Academy met de ontwikkeling van de nieuwe opleiding Delta Management + start met de masteropleiding Delta Management - Effectuering voornemens t.a.v. de herpositionering HRM, Logistiek en Technische Vervoerskunde, afbouw Management in de zorg, overdracht Marof - Verder uitwerken netwerk HZ-Voortgezet onderwijs-rocs - Profilering Niche opleidingen t.b.v. nationale en internationale studenten (actieplan communicatie) - Huisvesting HZ. Hoofdstuk 6: belangrijkste conclusies 2009 Terugkijkend over 2009 kan gesteld worden dat: - De HZ de kwantitatieve én kwalitatieve doeleinden voor 2009 op vrijwel alle genoemde punten heeft gerealiseerd - De HZ haar zelfstandigheid het afgelopen jaar verder heeft versterkt dankzij de uitbouw van de HZnetwerkstrategie. Voor diverse extra projecten zijn extra middelen gegenereerd tot een bedrag van 3,5 mio - Enkele kwalitatieve doelen zijn niet behaald zoals de realisatie van AD-procestechniek omdat dit niet bleek te voorzien in een behoefte. Ook is de start van enkele opleidingen vertraagd (Sport- en Bewegingseducatie, Delta Management, International Maintenance Management) omdat de te doorlopen procedures meer tijd bleken te vergen dan aanvankelijk voorzien - Huisvesting is van invloed op de studenteninstroom en blijft derhalve punt van aandacht - De HZ accountant acht het van belang dat de Claim Rekenschap wordt verwerkt in de balans; de HZ treedt hierover in overleg treden met OCW en Provincie Zeeland Hoofdstuk 7: verzoek beschikbaar stellen volgende tranche subsidiegelden De HZ verzoekt OCW en de Provincie Zeeland om positief te besluiten inzake de toekenning van de subsidietranches voor Behoort bij brief d.d. 25 mei 2010 met ons kenmerk: van de afdeling Economie 5

6 Naar aanleiding van het HZ businessplan Onderwijsinnovatie , Rapportage 2009 hebben wij besloten, onder voorwaarden, aan de HZ 1 mio ter beschikking te stellen ten behoeve van het realiseren van de beschreven doelstellingen en ambities voor Hoogachtend, gedeputeerde staten,,voorzitter,secretaris Behoort bij brief d.d. 25 mei 2010 met ons kenmerk: van de afdeling Economie 6

7 HZ Businessplan Onderwijsinnovatie Rapportage 2009 Vlissingen, 15 april 2010

8 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Introductie HZ Businessplan Onderwijsinnovatie Convenant Hoger Onderwijs Zeeland - C(2) Beschikking OCW van 7 september Beschikking van Gedeputeerde Staten van de Provincie Zeeland van 6 oktober Overleg tussen de directie Hoger Onderwijs van OCW, Gedeputeerde Onderwijs van de Provincie Zeeland en het College van Bestuur HZ in Resultaten en scores op de prestatieonderdelen in Overzicht resultaten De hoofdactiviteiten in Rendementen Nieuwe opleidingen Delta Management en Master Water Ivlanagement Vitaliteitsmanagement en Toerisme International Maintenance Management Sport- en BewegingsEducatie Toegepaste Psychologie Pedagogiek (Kern)Energie Master Industriele Innovatie Associate Degree Opleidingen Transformatie Techniek Overige transformatiemaatregelen Verhogen instroom Overzicht opbouw groei studentenaantallen Vooruitblik Conclusies Verzoek Noten... 29

9 1. Introductie In het kader van het versterken van de bijdrage van de Hogeschool Zeeland (HZ) aan de Zeeuwse en Zuidwest Nederlandse samenleving is op 11 juni 2009 in overleg met het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en de Provincie Zeeland (PZ) het "Hogeschool Zeeland - Businessplan Onderwijsinnovatie " vastgesteld. De doelstelling van het plan is onder behoud van de zelfstandigheid van de HZ, de financieeleconomische positie van de HZ zodanig versterken dat er voor de komende jaren ruimte komt om innovatie van het HZ-onderwijs structureel te kunnen uitvoeren. Hiertoe hebben OCW en PZ een financiële impuls ter beschikking gesteld van 15 miljoen voor de periode Deze rapportage bevat de verantwoording van de HZ over de behaalde resultaten in Het concept van deze rapportage is ambtelijk voorbesproken. Opbouw rapportage In deze rapportage komen achtereenvolgens aan de orde. In hoofdstuk 2 worden de ontwikkelingen met betrekking tot het Businessplan Onderwijsinnovatie besproken. In hoofdstuk 3 worden de resultaten en scores op de prestatieonderdelen uit 2009 gerapporteerd en kort toegelicht. In hoofdstuk 4 worden de hoofdactiviteiten uit 2009 overzichtelijk gepresenteerd. in hoofdstuk 5 wordt in het kort de invulling van het Businessplan voor 2010 geschetst. In hoofdstuk 6 wordt de rapportage afgesloten met de belangrijkste conclusies over In hoofdstuk 7 wordt de rapportage afgesloten met het verzoek om de volgende tranche subsidiegelden ter beschikking te stellen.

10 2. HZ Businessplan OnderwijsinnovatSe In dit hoofdstuk wordt geschetst wat er met betrekking tot het HZ Businessplan Onderwijsinnovatie door de beide subsidiegevers aanvullend is beschikt m.b.t. het businessplan, dat op 11 juni 2009 door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de Provincie Zeeland is goedgekeurd. 2.1 Convenant Hoger Onderwijs Zeeland - C(2) status van 15 januari 2009 Op 15 januari 2009 hebben de Minister van OCW mede namens de Minister van LNV en de Provincie Zeeland bestuurlijke afspraken gemaakt over de versterking van de kennisinfrastructuur ter vermindering van door de Minister van OCW t.a.v. Zeeland erkende gebiedsspecifieke knelpunten of achterstandsituaties. Dit betekent dat ten aanzien van de HZ de status van toepassing is geworden zoals verwoord in het criterium C(2) van de Beleidsregel Doelmatigheid Hoger Onderwijs. Met dit convenant heeft de HZ extra speelruimte van OCW en PZ gekregen voor nieuwe opleidingen en nieuwe vestigingsplaatsen passend in de regio. Het Convenant is een belangrijk richtsnoer voor de toepassing door OCW van de doelmatigheidstoets van nieuwe opleidingen van de HZ. Dit betekent dat de HZ sneller nieuwe opleidingen mag starten teneinde een adequate antwoord te hebben op achterstanden op hoger beroepsonderwijsgebied in Zeeland. Hiermee kan de HZ een bijdrage leveren aan de versterking van de sociaaleconomische ontwikkeling van Zeeland. Conform het goedgekeurde Businessplan Onderwijsinnovatie heeft de HZ in 2009 inmiddels twee nieuwe opleidingsaanvragen ingediend en zijn er twee andere aanvragen voorbereid met een beroep op de verleende C(2)-status, die in januari 2010 zijn ingediend. OCW van 7 wptember 2009 (Verptfchtilngernnr. 705Bû-2393; Refeterttie: tlofs/c8~/20~~~47) Op 7 september 2009 heeft de Minister van OCW besloten tot financiële steun voor de realisering van het HZ Businessplan Onderwijsinnovatie voor de jaren 2009,2010 en In deze beschikking heeft de Minister van OCW de drie pijlerstrategie van HZ Businessplan Onderwijsinnovatie onderstreept. Het betreft: 1. Versterking van de instroom uit havo, vwo en mbo 2. Versterking door het aanbieden van nieuwe opleidingen, zowel bachelor- als Associate Degree programma's en het herstructureren van bestaande opleidingen 3. Versterking van rendement van opleidingen door een serie maatregelen. Ten aanzien van het jaar 2009 heeft de Minister van OCW specifieke voorwaarden geformuleerd, die de HZ in 2009 moet realiseren om in aanmerking te komen voor de toekenning van de subsidie van 2 miljoen.

11 Het betreft de volgende voorwaarden: De studenteninstroom per bedraagt minimaal 1171 Aantal ingeschreven studenten per minimaal 3525 Solvabiliteit HZ per minimaal 0,3 Current ratio per minimaal 1.0 Exploitatieresultaat 2009 bedraagt minimaal Rapportage over de prestatieafspraken 2009 beschikbaar op 1 februari Ook ten aanzien van 2010 en 2011 kent de beschikking soortgelijke voorwaarden waarover in een volgende rapportage zal worden gerapporteerd. In 2012 zal de HZ een eindrapportage maken en een doorkijk geven naar de toekomst. 2.3 Beschi kklng van Gedeputeerde Staten van de Provinda Zeeland van 6 oktober 2009 [Kenmerk: ) Op 6 oktober 2009 hebben Gedeputeerde Staten van Zeeland positief beschikt op het HZ Businessplan Onderwijsinnovatie door voor de periode van 1 januari 2009 t/m 31 december 2009 een subsidie toe te kennen van maximaal 1 miljoen. Aan de subsidie zijn voorwaarden verbonden, namelijk: Dat OCW een subsidie toekent van in totaal 10 miljoen ( 2 miljoen per jaar) Dat de HZ jaarlijks rapporteert over de voortgang van de activiteiten De HZ een zelfstandige Zeeuwse organisatie blijft De middelen die de Provincie Zeeland beschikbaar stelt niet mogen worden gebruikt voor de aflossing van de Claim Rekenschap De HZ zorgt voor een stevige verankering in de Zeeuwse samenleving De HZ zich tot het uiterste inspant om extra middelen te genereren van sponsoren, opdrachtgevers en andere subsidieverstrekkers. 24 Overleg twen de directie Hoger Onderwijs van OCW, Gedeputeerde Onderwijs wan de Provincie Zeeland en ftet College van Bestuur HZ in 2009 In 2009 is een aantal malen door het College van Bestuur van de HZ de voortgang van de realisatie van het Businessplan mondeling gemeld aan OCW en de Provincie Zeeland. Deze rapportage over 2009 is ambtelijk en bestuurlijk besproken.

12 3. Resultaten en scores op de prestatieonderdelen in Overzicht resultaten In dit hoofdstuk worden de resultaten van 2009 gepresenteerd alsmede een analyse ervan. De doelstellingen van dit businessplan dienen te leiden tot een groei van het aantal studenten en een financieel gezonde HZ. In navolging van het eerdere businessplan zijn de resultaten voor de komende jaren gedefinieerd in de eerder met het ministerie van OCW en Provincie Zeeland overeengekomen indicatoren en vastgelegd in het Businessplan Onderwijsinnovatie , dat in juni 2009 is goedgekeurd door OCW en de Provincie Zeeland. Deze gegevens staan vermeld in de kolom "Target 2009 Businessplan". Vervolgens heeft het ministerie van OCW in haar beschikking van 7 september 2009 (referentie HO&S/CBV/2009/147) de targets voor elk jaar vastgesteld, waaraan voldaan moet worden om de volgende tranche van de subsidie te verkrijgen. De door OCW vastgestelde targets voor 2009 staan vermeld in kolom "Targets 2009 OCW". Voor het verkrijgen van de subsidietranche voor 2010 zijn de werkelijke resultaten 2009 in relatie tot de door OCW vastgestelde targets 2009 van belang. studenten op basis van CFI- De Provincie Zeeland heeft naast deze targets in haar beschikking van 6 oktober 2009 een aantal voorwaarden geformuleerd, waaraan voldaan moet worden door de HZ. In het vervolg worden deze voorwaarden genoemd en toegelicht wordt welke resultaten in 2009 zijn behaald.

13 Het betreft de volgende voorwaarden: miljoen = 2 mlljoen per jaar (zie par. 2.2) HZ rapporteert jaarlijks over de Dit rapport is de tweede voortgangsrapportage en deze betreft voortgang inclusief de Het rapport bevat zowel een verslag van de voortgang van voorgenomen activiteiten voor het de lopende projecten (zie hoofdstuk 4) als een overzicht van de volgende jaar geplande hoofdactiviteiten voor 2010 (zie hoofdstuk 5). 0 n orgaqisatie In 2009 zijn er vele~activiteiten~ontwikkeld om de continuïteit en de kwaliteit van de HZ te versterken en te borgeq (zie hoofdstuk 4), De strategie is er op gericht om als zelfstandige Zeeuwse Hboinstelling maxjmale toegankelijkheid tbt het Hbo voor Zeeuwse Passiegelden Provincie niet gebruikt voor claim Rekenschap leerlingen te bieden. Deze strategie wordt gerealiseerd door het ' aangaan van samenwerking met Zeeuwse instellingen (w.q. onderwijs) en bedrijven alsmede met collega-hogescholen en universiteiten buiten ZeeJapd en buiten ~ederland'. - De verkregen subsidiemiddelen van de Provincie Zeeland worden niet ingezet voor het aflossen van de claim Rekenschap. HZ heeft een stevige veran de Zeeuwse samenleving '.in7009 zi)n zoweto~dërie~ifa~s-overheden actief betrokken i bij de realisering van onderwijs en onderzoek aan de HZ (zie par. 3.2 waarin een korte uitwerking is opgenomen) Extra middelen genereren van sponsoren, opdrachtgevers en andere subsidieverstrekkers In 2009 heeft de HZ van sponsoren en andere subsidieverstrekkers een bedrag van circa 3.5 miljoen gegenereerd (zie ook par 3.2). 3.2 Analyse van de resultaten Instroom De instroom voor 2009 is met 1293 hoger dan gepland voor 2009, zowel in vergelijking met de Businessplan targets (+5%) als met de OCW targets (+10%). De inspanningen om de werving van studenten te versterken zijn niet tevergeefs geweest. Wanneer de instroom van 2009 (1293) wordt vergelijken met die van 2008 (1132), dan blijkt een nog grotere stijging van 14%. Niet uitgesloten kan worden dat de crisis hierbij ook een rol heeft gespeeld. Alle academies vertonen groei. De belangstelling voor techniek, waaronder de Delta Academy, is significant groter dan vorig jaar. De start van de nieuwe opleiding Vitaliteitsmanagement & Toerisme heeft ook bijgedragen aan de groei van de instroom. Geconstateerd wordt dan ook dat aan dit criterium ruim voldaan is. Verbliivend aantal studenten Mede dankzij de hogere instroom maar ook zoals verderop zal blijken al een deel dankzij de

14 rendementsinitiatieven is het aantal verblijvende studenten van 3850 significant hoger dan de in het Businessplan geplande aantallen en die van OCW van respectievelijk 3712 en 3526 (+g%). Ook aan dit criterium is ruim voldaan. Solvabiliteit De solvabiliteit is conform de door OCW aangegeven target groter dan 30%, waarmee ook voldaan is aan dit criterium Current ratio De current ratio is conform de door OCW aangegeven target groter dan 1, waarmee ook voldaan is aan dit criterium. ~xploitatieresultaat In het verwachte exploitatieresultaat van 2009 ad 1.5 mln. positief is de jaarlijkse aflossing inzake de claim Rekenschap ad 1,2 mln. als last voor 2009 verwerkt. Indien in 2009 de gehele claim Rekenschap verwerkt zou worden (ultimo 2008 bedroeg deze 20,3 miljoen), dan wordt een negatief bedrijfsresultaat van 17,6 mln. geprognosticeerd. In dat geval wordt het eigen vermogen 2,3 mln. negatief. De solvabiliteit daalt in dat geval van 39,9% positief naar 6,3% negatief. Dat kan consequenties hebben voor het aantrekken van vreemd vermogen en subsidies en is aanleiding om in overleg te treden met OCW en de Provincie Zeeland. Feitelijk is thans meer dan voldaan aan het gestelde criterium exploitatieresultaat. Stevige verankering in de Zeeuwse samenleving De HZ heeft in 2009 een veelheid van contacten met de drie O's gehad op verschillende niveaus: van operationeel tot strategisch. Gelet op de veelheid van contacten is er voor gekozen om de contacten met het beroepenveld te kanaliseren via een per opleiding ingestelde beroepenveldcommissie. Vervolgens zijn er naast de HZ-brede Raad van Toezicht Raden van Advies per academie in wording, waarin vertegenwoordigers vanuit de drie O's zitting hebben. Bijvoorbeeld de relatie met het Zeeuwse en West-Brabantse onderwijsinstellingen is zo georganiseerd dat deze lid zijn van een zeer actief onderwijsnetwerk, dat de HZ heeft opgezet. Voorts zijn er met inbreng van diverse Zeeuwse ondernemingen en overheden nieuwe opleidingen opgezet. Het gaat om Vitaliteitsmanagement en Toerisme, Energie, Delta e.d. Voor wat betreft onderzoek voerde de HZ in 2009 vele projecten uit in opdracht van het Zeeuwse bedrijfsleven, Zeeuwse overheden en Zeeuwse onderwijsinstellingen. Extra subsidies en s~onsorgelden De HZ heeft zich tot het uiterste ingespannen om extra middelen te werven op vele terreinen. Enkele voorbeelden hiervan zijn subsidies/sponsorgelden van Interreg, Platform BetaTechniek, SIA RAAK, Senter Novum, Delta NV, Covra. Tevens zijn er bijvoorbeeld bij de Delta Academie allerlei bedrijven die docenten en kennis om niet ter beschikking stellen. Conclusie Op grond van de vergelijking van de in 2009 behaalde resultaten en voor 2009 gestelde targets van OCW en voorwaarden van de Provincie Zeeland kan worden geconcludeerd dat de HZ met de realisering van het Businessplan Onderwijsinnovatie goed op koers ligt en alle targets overtreft en daarmee aan de voorwaarden van OCW en de Provincie Zeeland ruim voldoet.

15 4. De hoofdactiviteiten In 2009 Het HZ Businessplan Onderwijsinnovatie is gebouwd op drie pijlers, die ook door OCW in hun beschikking van 7 september nadrukkelijk zijn onderschreven, namelijk: 1. Rendementen; 2. Nieuwe opleidingen en transformatie opleidingen; 3. Versterking instroom. Dit heeft geleid tot de volgende hoofdstukken Rendementen (4.1) e Nieuwe opleidingen (4.2) e Transformatie techniek (4.3) e Overige transformatiemaatregelen (4.4) Verhogen instroom (4.5) In dit hoofdstuk wordt aan de hand van die pijlers een overzicht geboden van de hoofdactiviteiten in het kader van het Businessplan in Rendementen Vanuit "de persoonlijke hogeschool"* heeft de HZ bewust gekozen voor een verbetering van de rendementen, waarbij gestreefd wordt naar een propedeuserendement van minimaal 70% en een hoofdfaserendement van minimaal 90% conform de "Plasterknorm". Dit komt neer op een overall rendement van minimaal 63% en dus een uitval van maximaal 37%. De HZ streeft ernaar om in 2012 de uitval teruggebracht te hebben tot 32%, hetgeen een majeure inspanning zal vergen vanwege de groeiende aansluitingsproblematiek en de ambitie van de HZ, die hoger ligt dan het landelijke gemiddelde als gevolg van de keuze voor "de persoonlijke hogeschool". De resultaten voor 2009 zijn in onderstaande tabel weergegeven. vergelijking met het voorgaande jaar, waardoor 24 extra 1 verblijvende studenten. Uit de door de HBO Raad gepubliceerde rendementscijfers blijkt dat het rendement na vijf jaar voor het cohort ,9% is, terwijl het landelijk gemiddelde van alle hogescholen 58,0% is. De HZ scoort hiermee aanzienlijk boven het landelijk gemiddelde. Alleen monosectorale hogescholen (bijvoorbeeld Christelijke Agrarische Hogeschool of De Driestar met alleen onderwijsopleidingen) scoren nog beter dan de HZ. Van de brede hogescholen in Nederland scoort de HZ dus het beste.

16 Scholen uit de regio als Avans (61,6%), NHTV (62,6) en Fontys (57,8) scoren lager. Gelet op de geformuleerde ambitie is de HZ in zijn realisatie al een heel eind op weg die waar te maken. Hiermee voldoet de HZ nu reeds aan de "Plasterknorm". Dit resultaat op het terrein van rendement is bereikt door een veelheid van activiteiten, waaronder: Het analyseren en verbeteren van het curriculum van het eerste leerjaar Hbo-opleidingen beslaan vier jaar. Verbetering van het rendement van deze opleidingen dient te beginnen met het eerste leerjaar omdat dit een laag rendement kent landelijk. In alle academies is daarom het curriculum van het eerste leerjaar onder de loep genomen. Na een grondige analyse zijn verbetermaatregelen opgesteld. Het verhogen van het aantal contacturen Eerstejaars studenten hebben te maken met de overgang van het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs naar het hbo. Ze behoeven extra aandacht van docenten. Het aantal contacturen voor het eerste leerjaar is daartoe verhoogd. Er is een ontwikkeling ingezet om te komen tot 18 contacturen per week in Het voeren van intakegesprekken De diversiteit van leerlingen uit het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs wordt groter. Om adequaat in te kunnen spelen hierop is inzicht in de persoonlijke kwaliteiten van de instromende studenten nodig. Daartoe is het instrument van intakegesprekken ingevoerd. In het kader van de rendementsverbeteringen zijn eerstejaars studenten in 2009 ontvangen en heeft met hen een intakegesprek plaatsgevonden aan de hand van protocollen conform het geformuleerde beleid. Over de kwaliteit van de gevoerde intakegesprekken zijn eerstejaars studenten tevreden.!.. He t in tensiveren van de sociale integratie van studenten Studeren aan een hbo-instellingen betekent vaak een grote overgang ten opzichte van de school, waar de eerstejaars vandaan komen. Het is van belang dat studenten zich snel thuis voelen op de HZ. Daartoe is een groot aantal activiteiten ontplooid om de sociale cohesie binnen de groep studenten..... te bevorderen, zowel bij de introductie als gaandeweg het studiejaar. Het diversifiëren van werkvormen en toetsen passend bij die nieuwe werkvormen Studenten in 2009 hebben hoge verwachtingen van het hbo-onderwijs. Om dit aantrekkelijk en intensief te maken is in het kader van de curriculumverbetering ook gesleuteld aan de te hanteren werkvormen voor eerstejaars zodat studenten zelfstandiger leerstof kunnen verwerken. En tevens zijn de toetsen daarop aangepast, zowel qua vorm als qua timing. Het verbeteren van de roostering In 2009 is de roostering ingrijpend aangepakt zodat de onderwijsdag door studenten zo optimaal mogelijk kan worden benut. Zoveel als mogelijk zijn tussenuren er uit verwijderd, er is geëxperimenteerd met het inroosteren van toetsen e.d. Uit de nauwgezette monitoring van de beleving van de studenten blijkt dat de tevredenheid onder studenten over de roostering toeneemt en aanmerkelijk boven de scores van voorgaande jaren ligt.

17 Het intensiveren van de begeleiding van studenten Slotstuk van dit integraal pakket van rendementsacties wordt gevormd door het intensiveren van de begeleiding van studenten. Hiermee wordt de persoonlijke ontwikkeling van studenten ondersteund. Ook deze activiteit is in het eerste jaar ingevoerd en bestaat uit zowel collectieve als individuele activiteiten. Kwaliteit opleidingen in hoger onderwijs De HZ streeft naar een hoge kwaliteit. Jaarlijks publiceert de Stichting HOP - een onafhankelijke redactie - de Keuzegids Hoger Onderwijs, waarin de hbo-opleiding gerangschikt zijn op basis van kwaliteitsscores. Ook weer voor In absolute zin staat de HZ op de 10' plaats, maar van de 10 middelgrote hogescholen in Nederland staat de HZ op de 4' plaats. Zeven opleidingen van de HZ staan op de eerste plaats Opleidinge lp plaats Algemehe krationeje TechyiologTe Ie vbn Be 3 nummer 1 Aquatische Ecotethnologie (~elta Acackmy) le van de 17 Bedrijfskundige Informatica le van de 14 Civiele Techniek (peita Academy) le van de 12 Commerciële econom,ie le van de 24 Communicatie i' van de 18 IBL le van de 13 Opleidingen op plaats 2-5 Elektrotechniek Informatica Maritiem Officier SPH 4e va n de 17 se van de 18 2e van de 5 2' van de 22 Oi>teidingen op plaats Opleidingen op plaats 10 en hoger Bouwkunde Cherrllk IBMS MWD Personeel & Arbeid Verpleegklitide.. Bedrijfseconomie Leraar basisonderwijs MER Werktuigbouwkunde I 8' vah de 15 8'van de 11 7' van de ib,be van de 22 7e v8n de 22 10?/varl de 19 lle van de 22 16'van de 48 15' van de 20 14' van de 17 Accreditatieresultaten In 2009 zijn vijf opleidingen geaccrediteerd (Verpleegkunde; Maatschappelijke Werk & Dienstverlening; Elektrotechniek; Management, Economie & Recht en Pabo). Uit deze accreditatie blijkt dat 65% gemiddeld Goed (hoogste score) scoort op alle 21 accreditatiecriteria. De HZ streeft er naar in % goed te scoren op alle accreditatiecriteria. Geconstateerd wordt dat die score in 2009 zeer dicht wordt benaderd.

18 Studenttevredenheid In 2009 is er een tevredenheidonderzoek onder studenten van alle opleidingen van de HZ georganiseerd. Uit die enquête wordt duidelijk dat de HZ-studenten tevreden zijn over hun opleidingen. Enkele van de belangrijkste resultaten zijn hieronder vermeld, waarbij gescoord is op een schaal van 1 tot 5, met 5 als hoogste score. Hieraan hebben 957 studenten deelgenomen, redelijk verdeeld over de opleidingen Fo~doende gdcht op de beroepspraktijk I Tevreden over docenten I I *op een schaal van 1-5 met 5 als hoogste score 4.2 Nieuwe opleidingen Voor het realiseren van de groei zijn nieuwe opleidingen onmisbaar. In dit onderdeel komen de volgende nieuwe opleidingen aan de orde: Delta Management en Master Water Management - Nicheopleding Vitaliteitsmanagement en Toerisme - Nicheopleiding International Maintenance Management Sport- en BewegingsEducatie Toegepaste Psychologie Pedagogiek (Kern)Energie Master Industriële Innovatie Associate Degree Opleidingen De ontwikkeling van deze nieuwe opleidingen geschiedt op basis van multi-partnership. Dit houdt in dat de ontwikkeling plaatsvindt in samenwerking met partners uit hoger onderwijsveld, zoals collega- hogescholen en universiteiten alsmede met partners uit het bedrijfsleven en overheden.

19 d2.1 Delta Management en Master Water Management De opleiding Delta Management is een nieuwe opleiding voor het managen en ontwerpen van de delta. In 2009 heeft een projectteam de opzet van deze opleiding ontwikkeld en een macrodoelmatigheidsaanvraag opgesteld, die is ingediend. Daarnaast is er een masteropleiding Water Management in ontwikkeling in samenwerking met de Open Universiteit. Deze opleidingen maken onderdeel uit van de Delta Academy, die op 18 november 2009 door Minister Plasterk officieel is geopend en waarmee de HZ invulling geeft aan haar nicheopleidingen met betrekking tot water. Delta Academy De HZ heeft deltalwater gekozen als onderscheidende niche. Daarmee wil de HZ zich nationaal en internationaal onderscheiden. In dat verband is de unieke Delta Academy opgericht. In bijgaand kader wordt de Delta Academy geschetst. De Delta Academy is gebaseerd op drie pijlers: Ecologie, Technologie en Design. Alle drie de pijlers zijn onmisbaar gelet op het multidisciplinaire karakter van de opleidingen aan de Delta Academy. Voorts is er sprake van synergie tussen de pijlers (opleidingen) binnen de Delta Academy dankzij het slim inrichten van curricula en het hergebruik van opleidingscomponenten. In overleg met het beroepenveld is naast de bestaande opleidingen voor bètastudenten (Ecologie en Technologie) een nieuwe opleiding geïnitieerd (Delta Management), die ook openstaat voor leerlingen met een alfa- en gammaprofiel. Als een onderdeel van de voorbereiding is een Minor ~ebiedsontwikkelin~~, waarin via een multidisciplinaire benadering de thematiek: "Hoe gaan we wonen, werken en recreëren met een stijgende zeespiegel in Zeeland?" aan de orde komt. De kern van de Delta Academy wordt gevormd door multidisciplinair onderwijs, dat gericht is op de delta's uit de hele wereld. aaim mee zijn de opleidingen ook relevant voor studenten van buiten de regio en van buiten Nederland.

20 Dutch Delta Academy De Delta Academy staat niet op zich maar is verbonden met de Dutch Delta Academy, die in onderstaand kader kort wordt getypeerd. Op initiatiet van de HL in relatie met KNDW is in samenwerking met Hogeschool Rotterdam en Van Hall Larenstein een uniek kennisplatform -de Dutch Delta Academy - opgericht dat zich richt op toponderwijs en toppraktijkonderzoek (attractief en hoogwaardig) voor deltawerkers. Hierbij zijn drie doelen geformuleerd: DDA gaat voor toonaangevend deltaonderwijs, dat een nieuwe standaard is voor hoger beroepsonderwijs: toonaangevend en nauw aansluitend bij de vraag van de maatschappij en de beroepspraktijk DDA gaat voor een vraaggericht praktijkonderzoek samengebracht in een I kenniscentrum DDA gaat voor een forse verhoging van de uitstroom van gediplomeerden. De DDA wil dat er specialisten worden opgeleid die integraal kunnen denken en hande~en.~ Het initiatief is zeer goed ontvangen in den lande en zowel bedrijfsleven, overheden als universiteiten participeren middels een ondertekend convenant in de DDA. Het gaat om bedrijven en instellingen als Arcadis, Bouwend Nederland, Grontmij, Haskoning, KNDW, LNV, NWP, Oranjewoud, Rijkswaterstaat, Tauw, Unie van Waterschappen, Vereniging van Waterbouwers, WUR. Al deze partners stellen hun expertise ter beschikking, zodat de drie HBO-scholen samen met hen topopleidingen kunnen ontwikkelen en uitvoeren. Ook de universiteiten en onderzoeksinstellingen zoals de TU Delft, WUR, Deltares hebben zich bereid verklaard hun expertise aan de opleidingen verzorgende HBO-instellingen ter beschikking te stellen. Er is een Advisory Board gevormd onder leiding van Cees Veerman, waarin deze instellingen middels hun CEO/directievoorzitter zijn vertegenwoordigd. Op 13 mei 2009 is de Advisory Board van de DDA ingesteld in het Provinciehuis in Middelburg. Ook is er een businessplan opgesteld7. Tussen de drie participerende HBO-instellingen is een verdeling gemaakt m.b.t. de aandachtsgebieden, die passen in hun profiel. Zo heeft de HZ als aandachtsgebieden: kust en estuarium, de HR stad en haven en VHL land, rivier en natuur. - I I bitallteitsmanagement en Toerlsme In septc nber 2009 is de nieuwe opleiding Vitaliteitsmanagement en Toerisme gestart met 35 deelnei Iers, terwijl beoogd was te starten met 25. In de daaraan voorafgaande maanden is door een project Zam bestaande uit medewerkers van de HZ en NHTV hard gewerkt om met deze opleiding te kunnen starten. De in 2009 ingediende macrodoelmatigheidsaanvraag is gehonoreerd. Deze 01 leiding leidt op tot manager met gevoel voor marketing in de toeristische- en de zorgsector. Rappor age HZ businessplan Onderwijsinnovatie

21 Niche Naast Deltalwater is Toerisme door de HZ als niche aangewezen. Ook hiermee wil de HZ zich nationaal en internationaal profileren. Dit succesvolle project ligt volledig op schema. In 2009 heeft de HZ samengewerkt met Avans Hogeschool om een begin te maken met het inrichten van het HBO-deel van het maintenance onderwijs8. Dat heeft geresulteerd in een ontwerp van een nieuwe opleiding International Maintenance Management die als doel heeft managers op het terrein van international maintenance op te leiden. Deze opleiding is uniek en zal van World Class niveau zijn. Dit is een opleiding op basis van een gemeenschappelijke regeling met rechtspersoonlijkheid en twee vestigingsplaatsen, namelijk Breda en vlissingeng. De macrodoelmatigheidsaanvraag voor deze opleiding is begin januari 2010 ingediend en een start van deze opleiding is alleen nog mogelijk als de licentie snel wordt toegekend. Deze opleiding wordt ontwikkeld en verzorgd in het kader van de toenemende aandacht voor maintenance - zie kader. Maintenance Education Cc I ~rtium Voor de Nederlandse industrie is maintenance een cruciale activiteit1'. En zeker Zuidwest Nederland kan als een hotspot voor maintenance worden aangemerkt11,12. Dit wordt onderschreven door de onderzoeksprogramma's Pieken in de Delta en Operationeel Programma Zuid. In de regio Zuidwest Nederland is het Maintenance Education Consortium (NIEC) opgericht, bestaande uit ROC West-Brabant, ROC Westerschelde, ROC Zeeland en ROC Midden Brabant, Zadkine, Hogeschool Zeeland, Avans Hogeschool en Kenteq. Het doel van dit consortium is de professionalisering, I het promoten en bewerkstelligen van meer samenhang tussen maintenance opleidingen13 en het promoten van hoger bèta techniek onderwijs14. 1 Topinstituut Main tenance (World Class Maintenance) Het Maintenance Education Consortium ontwikkelt, in samenwerking met de sector, een "Topinstituut ~aintenance"" naar analogie van het "Topinstituut Logistiek",, I waarbij een volledig onderwijsbouwwerk van beroepsonderwijs ("MBO-MBO-HBO) ontstaat met lectoren en kenniskringen voor de diverse disciplines binnen maintenance", Het Topinstituut Maintenance (World Class Maintenance) met Aad Veenman als trekker zal het Nederlandse bedrijfsleven supporten en er mede voor zorgen dat de internationale concurrentiepositie van het IVederlandse bedrijfsleven wordt versterkt. Binnen maintenance worden vijf domeinen onderscheiden, namelijk maritiem, energie, proces, infra en luchtvaart. Het is de bedoeling van het Maintenance Education Consortium om een World Class standaard op alle vijf de terreinen te ontwikkelen. De opleiding International Maintenance Management is een invulling van deze standaard.

22 4.2.4 Sport- en BewegIngsEducatle In overleg met OCW is door het College van Bestuur van de HZ besloten een opleiding Sport- en BewegingsEducatie te ontwikkelen. Er is een schets gemaakt van de opleiding SBE". FOCUS hierbij is de watersport, die in Zeeland een cruciale rol speelt. De bacheloropleiding zal opleiden tot Sport & Health specialist en Recreatie- en Outdoorspecialist. Deze opleiding wordt samen met Fontys ontwikkeld en de HAN heeft een verklaring van geen bezwaar afgegeven. Partner bij de uitvoering zal het CIOS in Goes zijn. De macrodoelmatigheidsaanvraag SBE is begin januari 2010 ingediend bij de CDHO en inmiddels toegewezen. Het is nog niet zeker of deze opleiding kan starten in september 2010 omdat de HZ in afwachting is van een besluit van de minister van OCW en het accreditatietraject nog moet doorlopen Toegepaste Psychologie De HZ heeft de wens om te komen tot een bacheloropleiding Toegepaste Psychologie in de regio Zuidwest Nederland en is hierover in overleg getreden met het ministerie van OCW. Er is tevens uitvoerig overleg gepleegd met de Hogeschool Leiden, die hun curriculum Toegepaste Psychologie beschikbaar wil stellen aan de HZ voor het organiseren van een dergelijke opleiding in Zeeland. Hiervoor is een conceptsamenwerkingsovereenkomst in de nazomer opgesteld. Op de korte termijn zal de HZ binnen de opleiding HRM een leerlijn arbeids- & organisatiepsychologie ontwikkelen in samenwerking met de Hogeschool Leiden. &2.6 Pedagogiek De HZ heeft de wens met een bacheloropleiding pedagogiek te kunnen starten, aangezien daarvoor in de regio belangstelling bestaat. Eind 2009 zijn er verkennende gesprekken met Fontys gevoerd om de mogelijkheid te onderzoeken om deze opleiding gezamenlijk te ontwikkelen en eventueel uit te voeren, maar die hebben niet tot het gewenste resultaat geleid. Er wordt met andere mogelijke kandidaten verkend of zij interesse hebben in samenwerking op dit gebied. Een en ander houdt in dat deze opleiding niet per september 2010 kan starten met als gevolg dat de geplande groei middels deze opleiding in 2010 niet gerealiseerd kan worden en dus targets op dit gebied niet gehaald zullen worden. In het voorjaar van 2009 is een marktonderzoek gedaan naar het exploitatiepotentieel en de mogelijkheden van nucleair georiënteerde opleidingen. Het betreft een samenwerking van Covra, Delta, EPZ en HZ, die de opdracht hebben gegeven aan ISR'~. De belangrijkste aanbeveling uit het rapport is voor de HZ en het MBO om te komen tot een gezamenlijk curriculum voor nieuwe opleidingen op het gebied van energie. Daartoe zal een strategie moeten worden ontwikkeld en een projectorganisatie moeten worden opgezet. Het heeft de voorkeur om e.e.a. te realiseren in de vorm van PPS-constructies.

23 -p_-- byw* IT. - I -u - -- P W W li.: Tevens is er nog een onderzoek beschikbaar naar de wijze van werving van studenten voor nucleair technologisch onderwijs aan de HZ en ~ 0~'s'~. Hieruit valt af te leiden dat de HZ een groot aantal voordelen heeft als nucleair opleidingsinstituut vanwege de aanwezige nucleaire voorzieningen in Zeeland en de als zeer goed bekend staande technische opleidingen van de HZ. In vervolg op het onderzoek van ISR hebben de HZ, Covra, Delta, EPZ, ROC Westerschelde en ROC Zeeland, IVV Impuls en Technocentrum Zeeland een speerpuntenplan voor een nucleair opleidingenstelsel ontwikkeld. Dit plan is inmiddels gereed2'. De voor de uitvoering benodigde samenwerkingsovereenkomsten zijn door de partijen getekend2'. Er wordt voor de financiering van dit project een plan opgesteld door partijen22. Ook is een concept projectplan Nucleair Opleidingenstelsel ontwikke~d~~. Er is een overleg gestart met de Hanze Hogeschool, de Hogeschool Zuyd en de HZ om te komen tot een landelijke samenwerking op het domein "Energie" Master Industriële Innovatie Er is een nieuwe opleiding in voorbereiding, die studenten moet opleiden tot innovatiemanager - innovator- en projectleider voor innovatie. Het gaat hier om nieuwe rollen in het beroep van ingenieur. Deze masteropleiding beweegt zich op het snijvlak van techniek en markt en wordt ontwikkeld door de HZ in samenwerking met Fontys Hogescholen, Hogeschool Rotterdam en de Saxion ~o~escholen~~. Het gaat hier om een professionele master, waarvan de start voorzien is in september Associate Degree Opleidingen In het kader van het Businessplan is in 2009 onderzocht met de stakeholders in de regio, waaronder het bedrijfsleven en de ROC's welke belangstelling er bestaat voor een Associate Degree opleiding Procestechniek. De conclusie naar aanleiding van de verkenning2= is dat er geen belangstelling voor deze opleiding bestaat bij het bedrijfsleven en dat daarom is besloten deze opleiding niet te ontwikkelen. Omdat het ministerie van OCW ruimte geeft voor de ontwikkeling van nieuwe Associate Degree opleidingen is binnen de HZ besloten op basis van oriënterende gesprekken met ROCJs, vertegenwoordigers van het relevante werkveld om een onderzoek te doen naar vier mogelijke Associate Degree (~~)-opleidin~en~~. Het betreft de volgende opleidingen: AD Energie - mogelijke startdatum september 2011 AD Toerisme - startdatum na verkregen accreditatie AD Engineering - mogelijke startdatum september 2011 AD Sales - mogelijke startdatum september De vooraanmelding voor deze ADIS bij OCW heeft inmiddels plaatsgevonden.

Griffier van de Staten. Geleidebrief informatief. GS-brief van 27 november 2012, HZ University of Applied

Griffier van de Staten. Geleidebrief informatief. GS-brief van 27 november 2012, HZ University of Applied Griffier van de Staten Geleidebrief informatief Naam voorstel 12076883 GS-brief van 27 november 2012, HZ University of Applied Sciences, Businessplan 2009-2012, rapportage 2011 Betreft vergadering Commissie

Nadere informatie

Bijgevoegd treft u ter kennisname het HZ Businessplan Onderwijsinnovatie , Rapportage 2010.

Bijgevoegd treft u ter kennisname het HZ Businessplan Onderwijsinnovatie , Rapportage 2010. bericht op brief van: - uw kenmerk: - Aan de voorzitter van Provinciale Staten van Zeeland p/a Statengriffie ons kenmerk: 11110219 afdeling: Economie bijlage(n): HZ Bplan 2009-2012, rapportage 2010 behandeld

Nadere informatie

Vragen waar deze maar ook de andere Zeeuwse onderwijsinstellingen onder meer voor staan zijn:

Vragen waar deze maar ook de andere Zeeuwse onderwijsinstellingen onder meer voor staan zijn: bericht op brief van: uw kenmerk: Aan de voorzitter van Provinciale Staten van Zeeland p/a Statengriffier ons kenmerk: 09027445 afdeling: Welzijn bijlage(n): 1 behandeld door: Mevr. M.J.H.M. van Groeningen

Nadere informatie

Overzicht instellingen en opleidingen in experiment leeruitkomsten

Overzicht instellingen en opleidingen in experiment leeruitkomsten Overzicht instellingen en opleidingen in experiment leeruitkomsten I. Instellingen en opleidingen die toestemming hebben gekregen voor deelname aan het experiment leeruitkomsten, n.a.v. per 1 mei 2016

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs. februari 2009

Feiten en cijfers. Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs. februari 2009 Feiten en cijfers Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs februari 2009 1 Feiten en cijfers Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs Inleiding Deze factsheet geeft informatie over het

Nadere informatie

2o\y/ax Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

2o\y/ax Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap - t t 2o\y/ax ONTVANGEN 0 1 FEB.?OTJ Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag HZ University of Applied Sciences t.a.v. het college van bestuur Postbus

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs. februari 2010

Feiten en cijfers. Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs. februari 2010 Feiten en cijfers Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs februari 2010 1 Feiten en cijfers Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs Inleiding Deze factsheet geeft informatie over het

Nadere informatie

1,4% ten opzichte van studiejaar

1,4% ten opzichte van studiejaar 1 februari 2018 Feiten & Cijfers Stijgende lijn in instroom, inschrijvingen en aantal gediplomeerden hbo houdt stand. Grote toename instroom associate degrees. De instroom in het hbo in studiejaar 2017-2018

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs

Feiten en cijfers. Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs Feiten en cijfers Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs 2010 1 Feiten en cijfers Studentenaantallen in het hoger beroepsonderwijs 2010 Ten opzichte van 2009 is de instroom stabiel: -0,3 procent

Nadere informatie

Antwoorden op vragen van de commissie Economie en Mobiliteit. Instroom nationale studenten per academie

Antwoorden op vragen van de commissie Economie en Mobiliteit. Instroom nationale studenten per academie P P Antwoorden op vragen van de commissie Economie en Mobiliteit Waarom is er geen indexering opgenomen op de kosten? De bekostiging van het HBO is zodanig dat via de zogenaamde Normatieve Rijks Bijdrage

Nadere informatie

Investeren in kwaliteit Kansrijk op arbeidsmarkt. Onderzoek met impact. Hbo als emancipatiemotor. Hbo in vogelvlucht. #hbocijfers

Investeren in kwaliteit Kansrijk op arbeidsmarkt. Onderzoek met impact. Hbo als emancipatiemotor. Hbo in vogelvlucht. #hbocijfers Investeren in kwaliteit Kansrijk op arbeidsmarkt Hbo als emancipatiemotor Onderzoek met impact Hbo in vogelvlucht #hbocijfers Februari 2018 Hbo als emancipatiemotor 453.354 Ingeschreven studenten in studiejaar

Nadere informatie

Factsheet. Instroom hbo toegenomen, lichte groei aantal inschrijvingen en aantal gediplomeerden neemt gestaag toe.

Factsheet. Instroom hbo toegenomen, lichte groei aantal inschrijvingen en aantal gediplomeerden neemt gestaag toe. 30 januari 2017 Feiten & Cijfers Instroom hbo toegenomen, lichte groei aantal inschrijvingen en aantal gediplomeerden neemt gestaag toe. Het aantal beginnende studenten in het hbo is in 2016-17 gegroeid

Nadere informatie

Benchmark Hogescholen In opdracht van Platform Bètatechniek Ten behoeve van bestuurlijk overleg met hogescholen

Benchmark Hogescholen In opdracht van Platform Bètatechniek Ten behoeve van bestuurlijk overleg met hogescholen Benchmark Hogescholen In opdracht van Platform Bètatechniek Ten behoeve van bestuurlijk overleg met hogescholen Auteur: ir.ing. R.M.F. Brennenraedts Datum: mei 2007 Projectnummer: 2007.039 Achtergrond

Nadere informatie

fr, Vere : Geachte mevrouw Bussemaker,

fr, Vere : Geachte mevrouw Bussemaker, t 0 4 fr, Vere : Hogeschoe1if Prinsessegracht 21 Postbus 123 2501 CC Den Haag t (070)31221 21 f(070)31221 00 Aan de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap - Mevrouw dr. M. Bussemaker Postbus 16375

Nadere informatie

O NTVANGEN 0 1 feb. 2018

O NTVANGEN 0 1 feb. 2018 O NTVANGEN 0 1 feb. 2018 inisterievan Onderwijs, Cultuur en retenschap > Retouradres Postbus 16375 2500 BI Den Haag HZ University of Applied Sciences t.a.v. het college van bestuur Postbus 364 4380 Al

Nadere informatie

Overzicht instellingen en opleidingen in experiment leeruitkomsten

Overzicht instellingen en opleidingen in experiment leeruitkomsten Overzicht instellingen en opleidingen in experiment leeruitkomsten I. Instellingen en opleidingen die toestemming hebben gekregen voor deelname aan het experiment leeruitkomsten, n.a.v. per 1 mei 2016

Nadere informatie

Datum 3 Q JAN Besluit macrodoelmatigheid verplaatsing hbo bacheloropleiding ICT

Datum 3 Q JAN Besluit macrodoelmatigheid verplaatsing hbo bacheloropleiding ICT - V 1" 2o\y/\z\ ONTVANGEN 0 1 FEB. 2013 Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag HZ University of Applied Sciences t.a.v. het college van bestuur Postbus

Nadere informatie

Slim samenwerken binnen en tussen vmbo en mbo in Zeeland. Presentatie tbv Bustour Slim Samenwerken VNG 27 maart 2013

Slim samenwerken binnen en tussen vmbo en mbo in Zeeland. Presentatie tbv Bustour Slim Samenwerken VNG 27 maart 2013 Slim samenwerken binnen en tussen vmbo en mbo in Zeeland Presentatie tbv Bustour Slim Samenwerken VNG 27 maart 2013 Voorgeschiedenis (1) Taskforce Zeeland, opdracht minister Plasterk Maart 2010: rapport

Nadere informatie

Factsheet. Totale hbo-instroom, inschrijvingen en diploma s

Factsheet. Totale hbo-instroom, inschrijvingen en diploma s Instroom, inschrijvingen en diploma s 2018/19 De instroom in het hbo is dit studiejaar toegenomen met 3,4% tot 110.307 eerstejaars aan een associate degree, bachelor of masteropleiding. Dit is de hoogste

Nadere informatie

Contextschets Techniek

Contextschets Techniek Contextschets Techniek Nationaal Techniekpact 2020... 2 Welke activiteiten ondernemen de hbo-instellingen?... 2 Welke activiteiten ondernemen de universiteiten?... 3 Welke activiteiten onderneemt de 3TU?...

Nadere informatie

Minor klimaatbestendige gebiedsontwikkeling

Minor klimaatbestendige gebiedsontwikkeling Minor klimaatbestendige gebiedsontwikkeling Peter Groenhuijzen Hogeschool Van Hall Larenstein Minor klimaatbestendige gebiedsontwikkeling Doelstelling Beginsituatie Inhoud Evaluatie 1 Doelstelling Afleveren

Nadere informatie

BASISGGEVENS. Naam Functie

BASISGGEVENS. Naam Functie 1 BASISGGEVENS Soort aanvraag:: Nieuwe opleiding De startdatum van de Ad opleiding is gepland per 1 september 2018. Hiermee is te verwachten dat deze nieuwe opleiding valt onder de nieuwe wetgeving rond

Nadere informatie

Regeling impuls beroepsonderwijs voor landelijke organen 2000

Regeling impuls beroepsonderwijs voor landelijke organen 2000 OCenW-Regelingen Regeling impuls beroepsonderwijs voor landelijke organen Bestemd voor: landelijke organen en de Vereniging Colo Algemeen verbindend voorschrift Datum: 14 augustus Kenmerk: BVE/B/-29879

Nadere informatie

Regeling aanvullende bekostiging maatschappelijke stage in het voortgezet

Regeling aanvullende bekostiging maatschappelijke stage in het voortgezet Algemeen Verbindend Voorschrift Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Regeling aanvullende bekostiging maatschappelijke stage in het voortgezet onderwijs

Nadere informatie

Bestuurlijke afspraken over ontvlechting van de Educatieve Faculteit Amsterdam

Bestuurlijke afspraken over ontvlechting van de Educatieve Faculteit Amsterdam Bestuurlijke afspraken over ontvlechting van de Educatieve Faculteit Amsterdam Bijlage bij brief HO/BL/2005/6586 1. Preambule Het College van Bestuur van de Hogeschool van Amsterdam en het College van

Nadere informatie

Ook zonder aanbevolen vak ben je toelaatbaar, het is geen vereiste.

Ook zonder aanbevolen vak ben je toelaatbaar, het is geen vereiste. Toelatingseisen en aanbevolen vakken NHL/Stenden Hogeschool en Hogeschool Van Hall Larenstein 2018-2019 In dit document is de landelijke lijst met toelatingseisen van alle opleidingen van de NHL/Stenden

Nadere informatie

Ouder(s)/verzorger(s) van leerlingen uit havo-3 en vwo-3. Goirle, 26 mei 2016. Uw kenmerk : : LOB-HV-1516-363/DIN/PUF/spe

Ouder(s)/verzorger(s) van leerlingen uit havo-3 en vwo-3. Goirle, 26 mei 2016. Uw kenmerk : : LOB-HV-1516-363/DIN/PUF/spe Ouder(s)/verzorger(s) van leerlingen uit havo-3 en vwo-3 Goirle, 26 mei 2016 Uw kenmerk : Ons kenmerk Onderwerp : LOB-HV-1516-363/DIN/PUF/spe : studievoorlichtingsavond 2 juni2016 Geachte heer/mevrouw,

Nadere informatie

Resultaten Monitor Ad-ronde 4B samenwerking mbo-hbo

Resultaten Monitor Ad-ronde 4B samenwerking mbo-hbo Resultaten Monitor Ad-ronde 4B samenwerking mbo-hbo Presentatie op de Dag van de Beroepskolom LEIDO Academy Amersfoort, 7 oktober 2016 Arjan Heyma www.seo.nl - secretariaat@seo.nl - +31 20 525 1630 Bron

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 4 december 2017 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 4 december 2017 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Regeling aanwijzing opleidingen in het hoger onderwijs inzake toelating deficiënte studenten 2007

Regeling aanwijzing opleidingen in het hoger onderwijs inzake toelating deficiënte studenten 2007 Beleidsregel Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek bvh 079-3232.666 Regeling aanwijzing opleidingen in het hoger onderwijs inzake toelating deficiënte

Nadere informatie

Participatie Stichting BioMedTech Zuid-Holland BESLUITEN

Participatie Stichting BioMedTech Zuid-Holland BESLUITEN Aanbiedingsformulier Onderwerp Participatie Stichting BioMedTech Zuid-Holland BESLUITEN behoudens advies van de Commissie voor Economische Zaken, Grondzaken, Toerisme en Parkeren, bijgaand raadsvoorstel

Nadere informatie

Benchmark Axisopleidingen

Benchmark Axisopleidingen Benchmark Axisopleidingen In opdracht van: Platform Bèta Techniek In samenwerking met Ministerie van OCW HBO-raad Project: 2008.104 Datum: Utrecht, 22 december 2008 Auteurs: Guido Ongena, MSc. drs. Rob

Nadere informatie

9/ o'm. D a tu m 1 4 MAART o n t v a n g e n MAART Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

9/ o'm. D a tu m 1 4 MAART o n t v a n g e n MAART Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 9/ o'm o n t v a n g e n 1e MAART 2018 Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Hogeschool Inholland t.a.v. College van Bestuur Postbus 93043 2509 AA

Nadere informatie

index Technocentrum Kwantitatieve regioanalyse technisch beroepsonderwijs Provincie Noord-Brabant

index Technocentrum Kwantitatieve regioanalyse technisch beroepsonderwijs Provincie Noord-Brabant index Technocentrum Kwantitatieve regioanalyse technisch beroepsonderwijs Provincie Noord-Brabant Inhoudsopgave 1. Mbo Techniek... 3 1.1 Deelnemers mbo techniek... 3 1.1.1 Onderwijsinstellingen... 3 1.1.2

Nadere informatie

CONVENANT ASSOCIATE DEGREE

CONVENANT ASSOCIATE DEGREE CONVENANT ASSOCIATE DEGREE 3 juli 2018 Partijen: 1. de vereniging MBO Raad, statutair gevestigd en kantoorhoudend te (3447 GM) Woerden aan het adres Houttuinlaan 6, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de

Nadere informatie

Toekomstplan. 12 februari 2015. Versie 1.1. Retail & Leisure Academy

Toekomstplan. 12 februari 2015. Versie 1.1. Retail & Leisure Academy Retail & Leisure Academy Toekomstplan 12 februari 2015 Versie 1.1 Retail & Leisure Academy 1 Inleiding De sectoren Retail en Leisure zijn van grote economische importantie voor de regio Midden- Limburg.

Nadere informatie

Stichting Empowerment centre EVC

Stichting Empowerment centre EVC I N V E N T A R I S A T I E 1. Inleiding Een inventarisatie van EVC trajecten voor hoog opgeleide buitenlanders in Nederland 1.1. Aanleiding De Nuffic heeft de erkenning van verworven competenties (EVC)

Nadere informatie

Werkplaats Zuidwest Delta. Projectinfo KIGO/2010/ Van 1 augustus 2010 tot 31 december Edudelta onderwijsgroep. Subsidiebedrag 131.

Werkplaats Zuidwest Delta. Projectinfo KIGO/2010/ Van 1 augustus 2010 tot 31 december Edudelta onderwijsgroep. Subsidiebedrag 131. Geldstroom Programma Titel Code Looptijd Contactpersoon Penvoerder KIGO KIGO/2010/08-036 Van 1 augustus 2010 tot 31 december 2011 Sjaak de Groot Edudelta onderwijsgroep Subsidiebedrag 131.413,00 Budget

Nadere informatie

DT d.d. OR d.d. B&W d.d. OR d.d. Raad Raadsdocumenten. 11 maart 2014 RIB 2014/29. Voortgang en vervolgstappen Leerstoel C2C Universiteit Twente

DT d.d. OR d.d. B&W d.d. OR d.d. Raad Raadsdocumenten. 11 maart 2014 RIB 2014/29. Voortgang en vervolgstappen Leerstoel C2C Universiteit Twente zaak_id bericht_nummer Collegevoorstel bericht_id zaak_zaaknummer Ruimte en Economie Regnr B&W dd 11 maart 2014 Openbaar Programma Ja, zonder beperkingen Innovatieve en excellente stad DT dd OR dd B&W

Nadere informatie

DISCOVER YOUR POWER WITH HZ OPEN DAG PROGRAMMA

DISCOVER YOUR POWER WITH HZ OPEN DAG PROGRAMMA DISCOVER YOUR POWER WITH HZ OPEN DAG PROGRAMMA WELKOM BIJ DE HZ RONDLEIDINGEN DOOR DE HOGESCHOOL HZ-studenten verzorgen vanuit het Atrium rondleidingen langs de algemene voorzieningen, zoals de mediatheek,

Nadere informatie

College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel. Aan Provinciale Staten, PS2008MME13-1 -

College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel. Aan Provinciale Staten, PS2008MME13-1 - PS2008MME13-1 - College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel Datum : 6 mei 2008 Nummer PS : PS2008MME13 Afdeling : ECV Commissie : MME Registratienummer : 2008int221948 Portefeuillehouder : Ekkers Titel

Nadere informatie

Cluster Commerciële Economie Communicatie Finance Groen en Voeding Contactpersoon Windesheim Flevoland

Cluster Commerciële Economie Communicatie Finance Groen en Voeding Contactpersoon Windesheim Flevoland Cluster Commerciële Economie Communicatie Finance Groen en Voeding Annemarie van Alphen Ancella Evers-de Boer (a.i.) Contactpersoon Windesheim Flevoland Hogescholen Christelijke HS Windesheim Avans HS

Nadere informatie

Associate degrees en de nieuwe Regeling macrodoelmatigheid hoger onderwijs

Associate degrees en de nieuwe Regeling macrodoelmatigheid hoger onderwijs Associate degrees en de nieuwe Regeling macrodoelmatigheid hoger onderwijs Veerle Sanderink Inhoud presentatie 1. Macrodoelmatigheid en CDHO 2. Ervaringen met Ad s 3. Nieuwe Regeling macrodoelmatigheid

Nadere informatie

1. De opbrengsten van de aanbevelingen van de commissie Bruijn

1. De opbrengsten van de aanbevelingen van de commissie Bruijn Bestuurlijke afspraken tussen de HBO-raad en de Minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschap, naar aanleiding van het advies Vreemde ogen dwingen van de Commissie externe validering examenkwaliteit hoger

Nadere informatie

Betreft Besluit macrodoelmatigheid verplaatsing hbo bacheloropleiding Mens en u w b rie f van Techniek 14 juli 2017

Betreft Besluit macrodoelmatigheid verplaatsing hbo bacheloropleiding Mens en u w b rie f van Techniek 14 juli 2017 +- \ 2o! yj'fy ONTVANGEN 2 9 SEP. 2017 Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Avans Hogeschool t.a.v. het College van Bestuur Postbus 90116 4800 RA

Nadere informatie

Evaluatie O&O-fonds. Algemeen Bestuur. Datum 9 december 2015 RWB/AB/AR/

Evaluatie O&O-fonds. Algemeen Bestuur. Datum 9 december 2015 RWB/AB/AR/ Evaluatie O&O-fonds Aan Algemeen Bestuur Datum 9 december 2015 Status Kenmerk Besluit RWB/AB/AR/2015-0674 INLEIDING Op 8 juli heeft het Algemeen Bestuur aangegeven om in haar overleg van 9 december 2015

Nadere informatie

3 1 MEI Ministerie van Ondenvijs, Cultuuren Wetenschap

3 1 MEI Ministerie van Ondenvijs, Cultuuren Wetenschap Ministerie van Ondenvijs, Cultuuren Wetenschap >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Christelijke Hogeschool Windesheim T.a.v. De heer Prof. dr. A.W.C.A. Cornelissen Postbus 10090 8000 GB ZWOLLE

Nadere informatie

Voorblad agendapunt 3 Stand van zaken speerpunt Informatiemanagement

Voorblad agendapunt 3 Stand van zaken speerpunt Informatiemanagement Voorblad agendapunt 3 speerpunt Informatiemanagement Ruud vd Belt en Peter Antonis In bijgaande notitie treft u de bestuursopdracht Informatiemanagement (IM) aan. De samenleving en werkorganisaties zijn

Nadere informatie

Het hbo ontcijferd 2005

Het hbo ontcijferd 2005 Het hbo ontcijferd 2005 HET HBO ONTCIJFERD 2005 april 2005 Colofon Titel: Het hbo ontcijferd 2005 Het hbo ontcijferd is een terugkerende publicatie van de HBO-raad en is gericht op de ontwikkelingen van

Nadere informatie

Beroepenveldcommissies voor de bouwsector in het mbo en hbo

Beroepenveldcommissies voor de bouwsector in het mbo en hbo Beroepenveldcommissies voor de bouwsector Samenvatting Rotterdam, April 2013 Karel Kans Ruud van der Aa Inhoudsopgave Aanleiding en doel onderzoek Uitkomsten van het onderzoek Wat weten de commissies te

Nadere informatie

KWANTITATIEVE REGIOANALYSE TECHNISCH BEROEPSONDERWIJS

KWANTITATIEVE REGIOANALYSE TECHNISCH BEROEPSONDERWIJS - editie 2007 KWANTITATIEVE REGIOANALYSE TECHNISCH BEROEPSONDERWIJS REGIO MIDDEN- EN WEST-BRABANT - Samenvatting - Een initiatief van index Technocentrum Midden- en West-Brabant index Technocentrum Mozartlaan

Nadere informatie

Welkom in TECHNUM! KwaliteitsKring Zeeland 14-02-08

Welkom in TECHNUM! KwaliteitsKring Zeeland 14-02-08 Welkom in TECHNUM! KwaliteitsKring Zeeland 14-02-08 TECHNUM in vogelvlucht Wat is Technum Welke participanten Waarom noodzakelijk Waar we voor staan Wat onze ambities zijn TECHNUM Zelfstandige onderwijsvoorziening

Nadere informatie

Factsheet. HBO-Monitor De arbeidsmarktpositie van hbo-afgestudeerden

Factsheet. HBO-Monitor De arbeidsmarktpositie van hbo-afgestudeerden HBO-Monitor 2018 De arbeidsmarktpositie van hbo-afgestudeerden Managementsamenvatting In deze factsheet staat de arbeidsmarktpositie van de hbo-afgestudeerden uit studiejaar 2016-2017 centraal. Eind 2018,

Nadere informatie

Ondernemerschap binnen Avans Hogeschool. Collegejaar

Ondernemerschap binnen Avans Hogeschool. Collegejaar Ondernemerschap binnen Avans Hogeschool Collegejaar 2016-2017 Pagina: 2 van 30 Colofon datum 7-11-2016 auteur versie 1.0 status Definitief Pagina: 3 van 30 Inhoudsopgave Samenvatting 4 1 Inleiding 5 2

Nadere informatie

Toelatingsvoorwaarden nieuwe profielen

Toelatingsvoorwaarden nieuwe profielen ECONOMIE (ECONOMICS) Accountancy ec of (ec of ) + Accountancy (Associate degree) ec of (ec of ) + Bedrijfs ec of (ec of ) + Bedrijfskunde MER ec of ec of ec of maw of Commerciële Economie (CE) ec of ec

Nadere informatie

GEMEENTE HOOGEVEEN. Voorstel voor burgemeester en wethouders. Onderwerp: Start HBO Hoogeveen

GEMEENTE HOOGEVEEN. Voorstel voor burgemeester en wethouders. Onderwerp: Start HBO Hoogeveen Onderwerp: Start HBO Hoogeveen Voorgesteld besluit: 1. t.b.v. voorbereiding opleiding CE Cultuurmanagement (start: studiejaar 2007-2008) 20.000,- beschikbaar stellen aan Hogeschool Drenthe. Genomen besluit

Nadere informatie

World Class Maintenance: dynamisch, innovatief, duurzaam.

World Class Maintenance: dynamisch, innovatief, duurzaam. World Class : dynamisch, innovatief, duurzaam. Wil Nederland met haar (maak)industrie excelleren en zich ontwikkelen als kennisland dan zal een aantal randvoorwaarden anders moeten worden ingevuld. op

Nadere informatie

DISCOVER YOUR POWER WITH HZ OPEN DAG PROGRAMMA

DISCOVER YOUR POWER WITH HZ OPEN DAG PROGRAMMA DISCOVER YOUR POWER WITH HZ OPEN DAG PROGRAMMA WELKOM BIJ DE HZ RONDLEIDINGEN DOOR DE HOGESCHOOL HZ-studenten verzorgen vanuit het Atrium rondleidingen langs de algemene voorzieningen, zoals de mediatheek,

Nadere informatie

Programma STUDIESUCCES VOOR IEDEREEN!

Programma STUDIESUCCES VOOR IEDEREEN! Programma STUDIESUCCES VOOR IEDEREEN! Meerjarig programma van de Hogeschool Rotterdam in het kader van afspraken met de minister van OC&W ter verbetering van de in-, door- en uitstroom van studenten. Basisnotitie

Nadere informatie

Besluit macrodoelmatigheid verplaatsing hbo bacheloropleiding Watermanagement

Besluit macrodoelmatigheid verplaatsing hbo bacheloropleiding Watermanagement 20^/123 Ministerie ONTVANGEN 2 G FFB. 2018 van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag HZ University of Applied Sciences t.a.v. College van Bestuur Postbus 364 4380

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2007 2008 31 200 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2008 Nr. 183 BRIEF

Nadere informatie

Onderbouwing Arbeidsmarktrelevantie Ad-opleidingen Een kader voor de uitwerking

Onderbouwing Arbeidsmarktrelevantie Ad-opleidingen Een kader voor de uitwerking Onderbouwing Arbeidsmarktrelevantie Ad-opleidingen Een kader voor de uitwerking Koninklijke vereniging MKB-Nederland Beleid, Onderzoek en Communicatie Delft, 9 januari 2006 Contactpersoon: Ir. G.F.W.C.

Nadere informatie

Macrodoelmatigheidsdossier BSc Business Analytics AANVRAAGFORMULIER NIEUWE OPLEIDING. 1. Basisgegevens. Tongersestraat LM Maastricht

Macrodoelmatigheidsdossier BSc Business Analytics AANVRAAGFORMULIER NIEUWE OPLEIDING. 1. Basisgegevens. Tongersestraat LM Maastricht AANVRAAGFORMULIER NIEUWE OPLEIDING 1. Basisgegevens Naam instelling(en) Contactgegevens Universiteit Maastricht School of Business and Economics Tongersestraat 53 6211 LM Maastricht 1 Naam Internationale

Nadere informatie

/ \ Ministerie van Onderwijs,

/ \ Ministerie van Onderwijs, / \ Ministerie van Onderwijs, Wetenschap ONTVANGEN fi 2 MEI 201/ Cultuur en >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Avans Hogeschool T.a.v. De heer drs. P.L.A. Rüpp Postbus 90.116 4800 RA BREDA Datum

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs. mei 2010

Feiten en cijfers. Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs. mei 2010 Feiten en cijfers Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs mei 2010 1 Feiten en cijfers Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs Inleiding Deze factsheet geeft informatie

Nadere informatie

Aandacht voor jouw ambitie!

Aandacht voor jouw ambitie! Aandacht voor jouw ambitie! ROC Rivor is hét opleidingscentrum van regio Rivierenland. Wij bieden een breed scala aan opleidingen, cursussen en trainingen voor jongeren en volwassenen. Toch zijn we een

Nadere informatie

- 1 - De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,

- 1 - De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, - 1 - Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 3 augustus 2012, nr. JOZ/378065, houdende regels voor het verstrekken van aanvullende bekostiging ten behoeve van het stimuleren

Nadere informatie

Accreditatieportret Fontys Hogescholen

Accreditatieportret Fontys Hogescholen Instellingstoets kwaliteitszorg, Fontys Hogescholen Accreditatieportret Fontys Hogescholen Het accreditatieportret geeft een overzicht van alle NVAO besluiten met betrekking tot accreditatie en toets nieuwe

Nadere informatie

Regeling Kwaliteit Voortgezet Onderwijs

Regeling Kwaliteit Voortgezet Onderwijs Algemeen Verbindend Voorschrift Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Bestemd voor het bevoegd gezag van scholen en scholengemeenschappen in het voortgezet

Nadere informatie

Subsector geografie. Sectorbeeld Gedrag & Maatschappij, Inspectie van het Onderwijs,

Subsector geografie. Sectorbeeld Gedrag & Maatschappij, Inspectie van het Onderwijs, Samenvatting... 2 Minst aantal opleidingen... 2 Minst aantal studenten... 3 Instroom neemt af... 3 Laagste uitval... 3 Lager diplomarendement... 3 Daling in switch... 3 Twee nieuwe opleidingen... 4 Weinig

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting 9

Samenvatting. Samenvatting 9 Samenvatting Sinds de introductie in 2001 van lectoraten in het Nederlandse hoger beroepsonderwijs wordt aan hogescholen steeds meer gezondheidsonderzoek uitgevoerd. De verwachting is dat dit niet alleen

Nadere informatie

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf Format samenvatting aanvraag Opmerking vooraf Mocht u de voorkeur geven aan openbaarmaking van de gehele aanvraag in plaats van uitsluitend onderstaande samenvatting dan kunt u dat kenbaar maken bij het

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs. Mei 2015

Feiten en cijfers. Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs. Mei 2015 Feiten en cijfers Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs Mei 2015 Feiten en cijfers 2 Inleiding Op 19 mei 2015 hebben de hogescholen hun strategische agenda #hbo2025: wendbaar & weerbaar1

Nadere informatie

TOETSINGSREGELING LECTORATEN

TOETSINGSREGELING LECTORATEN TOETSINGSREGELING LECTORATEN Den Haag, oktober 2007 2 Algemene voorwaarden Artikel 1 1. De toetsing van aanvragen voor lectoraten geschiedt voor zover het betreft bekostigde instellingen als bedoeld in

Nadere informatie

Mbo-instelling.. te dezen rechtsgeldig vertegenwoordigd door, hierna te noemen: de instelling.

Mbo-instelling.. te dezen rechtsgeldig vertegenwoordigd door, hierna te noemen: de instelling. Overeenkomst kwaliteitsafspraken mbo Overeenkomst tussen de Staatssecretaris van Economische Zaken en onderstaande onderwijsinstelling inzake de uitvoering van de Regeling kwaliteitsafspraken mbo. Partijen:

Nadere informatie

Besluit macrodoelmatigheid nevenvestiging hbo bachelor Technische Bedrijfskunde

Besluit macrodoelmatigheid nevenvestiging hbo bachelor Technische Bedrijfskunde t 2 0.8 /0 7 6 ONTVANGEN 0 3 SEP. 2018 Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap O Pfiö* > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag HZ University of Applied Sciences t.a.v. College van Bestuur

Nadere informatie

Programma Kick-off 11 mei 2015

Programma Kick-off 11 mei 2015 WELKOM Programma Kick-off 11 mei 2015 Corrie Broks & Co; Toelichting kaarten; De route tot vandaag; Actieprogramma; De route na vandaag; Intentieverklaring. Toelichting Kaarten Waarom? Hoe te gebruiken?

Nadere informatie

Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Waarom een techniekpact in Twente? Programmalijnen

Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Waarom een techniekpact in Twente? Programmalijnen Jaarverslag 2016 Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Techniekpact Twente klinkt steeds meer mensen bekend in de oren. Maar wat is het ook alweer? Techniekpact Twente is een uitvoeringsprogramma

Nadere informatie

Ja, zonder beperkingen Innovatieve en excellente stad. DT d.d. OR d.d. B&W d.d. OR d.d. Raad Raadsdocumenten 17-04-2012

Ja, zonder beperkingen Innovatieve en excellente stad. DT d.d. OR d.d. B&W d.d. OR d.d. Raad Raadsdocumenten 17-04-2012 zaak_id bericht_nummer Collegevoorstel ECONOMIE, CULTUUR EN ARBEID Reg.nr. B&W d.d. 17-04-2012 Openbaar Programma Ja, zonder beperkingen Innovatieve en excellente stad DT d.d. OR d.d. B&W d.d. OR d.d.

Nadere informatie

HBO-Bachelor - studentenaantal Economie en Recht

HBO-Bachelor - studentenaantal Economie en Recht Economie en Recht Accountancy en fiscaal Accountancy Avans Hogeschool 556 Accountancy en fiscaal Accountancy Christelijke Hogeschool Windesheim 289 Accountancy en fiscaal Accountancy De Haagse Hogeschool

Nadere informatie

2 De keuze van de hogeschool per individuele conversie geldt voor alle opleidingsvormen, inclusief de te beëindigen varianten. 1 Beoordeling instellingsconversietabellen CDHO 1 2 Opheffing Hogeschool Positief

Nadere informatie

Samenvatting ontwikkeling monitor sociaal domein Cranendonck

Samenvatting ontwikkeling monitor sociaal domein Cranendonck Samenvatting ontwikkeling monitor sociaal domein Cranendonck 2016-2017 Inhoud Voorwoord... 3 Doelstellingen monitor sociaal domein... 3 Meetbare doelstellingen... 4 Rol van raad en college... 4 Visie,

Nadere informatie

DAG VAN DE BEROEPSKOLOM 9 O K TO B E R 20 1 5

DAG VAN DE BEROEPSKOLOM 9 O K TO B E R 20 1 5 DAG VAN DE BEROEPSKOLOM MBO-HBO 9 O K TO B E R 20 1 5 Doelen Kijken wat al goed werkt Nagaan of iets bijdraagt aan de kwaliteit van de aansluiting en doorstroom Aangeven wat kan verder worden uitgewerkt

Nadere informatie

Collegevoorstel. Collegevoorstel. Ruimte en Economie. zaak_zaaknummer. Ja, zonder beperkingen Innovatieve en excellente stad

Collegevoorstel. Collegevoorstel. Ruimte en Economie. zaak_zaaknummer. Ja, zonder beperkingen Innovatieve en excellente stad zaak_id bericht_nummer Collegevoorstel bericht_id zaak_zaaknummer Ruimte en Economie Regnr 14/12057 B&W dd Openbaar Programma Ja, zonder beperkingen Innovatieve en excellente stad DT dd OR dd B&W dd OR

Nadere informatie

Eindadvies Theologische Universiteit Apeldoorn 24 oktober 2016

Eindadvies Theologische Universiteit Apeldoorn 24 oktober 2016 Eindadvies Theologische Universiteit Apeldoorn 24 oktober 2016 1. Inleiding De Reviewcommissie (hierna commissie) heeft kennisgenomen van: de prestatieafspraak zoals vastgelegd in de beschikking van 3

Nadere informatie

HOGER ONDERWIJS IN FLEVOLAND

HOGER ONDERWIJS IN FLEVOLAND Inleiding Het Hoger Onderwijs staat hoog op de politieke agenda van de Provincie Flevoland. Daar is alle reden toe. Het aandeel hoger opgeleiden in Flevoland blijft sterk achter bij het landelijk gemiddelde.

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2001 2002 28 000 VIII Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (VIII) voor

Nadere informatie

Regeling collegegeld

Regeling collegegeld Regeling collegegeld 2012-2013 Status: Vastgesteld door CvB met positief advies CMR d.d. 23 september 2011 over beleid ten aanzien van instellingscollegegeld. Wijzigingen als gevolg van wettelijke besluitvorming

Nadere informatie

Informatiebrief wetgeving bepaling hoogte collegegelden

Informatiebrief wetgeving bepaling hoogte collegegelden Informatiebrief wetgeving bepaling hoogte collegegelden In het Hoger Onderwijs wordt onderscheid gemaakt tussen wettelijk en instellingscollegegeld. Het wettelijk collegegeld wordt door de minister vastgesteld

Nadere informatie

Toelatingseisen en aanbevolen vakken NHL Hogeschool, Stenden Hogeschool en Hogeschool Van Hall Larenstein

Toelatingseisen en aanbevolen vakken NHL Hogeschool, Stenden Hogeschool en Hogeschool Van Hall Larenstein Toelatingseisen en aanbevolen vakken NHL Hogeschool, Stenden Hogeschool en Hogeschool Van Hall Larenstein In dit document is de landelijke lijst met toelatingseisen van alle opleidingen van de NHL Hogeschool,

Nadere informatie

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO. Opleiding Middenkaderfunctionaris bouw en infra

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO. Opleiding Middenkaderfunctionaris bouw en infra ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO ALBEDA COLLEGE Opleiding Middenkaderfunctionaris bouw en infra definitief augustus 2013 H3331188 Plaats: Rotterdam BRIN: Onderzoeksnummer: 00GT 242810 Onderzoek

Nadere informatie

3.1.1 Bezoekersaantallen Open Dag

3.1.1 Bezoekersaantallen Open Dag 3 Onze studenten 3.1 Oriëntatie op vervolgonderwijs 3.1.1 Bezoekersaantallen Open Dag Bezoekersaantallen per vestiging nov 06 2007 2008 2009 2010 De Haagse Hogeschool 2832 14926 15575 19529 17405 De Haagse

Nadere informatie

Besluit inzake macrodoelmatigheid hbo Ad Communicatie

Besluit inzake macrodoelmatigheid hbo Ad Communicatie ONTVANGEN 2 JULI 2017 Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap >Retouradres Postbus 16375 2500 EU Den Haag Avans Hogeschool T.a.v. De heer drs, P. L. A. Rüpp Postbus 90116 4800 RA BREDA en Studiefinanciering

Nadere informatie

Voortgangsrapportage Techniek Pact Zeeland 1.0

Voortgangsrapportage Techniek Pact Zeeland 1.0 Voortgangsrapportage Techniek Pact Zeeland 1.0 Voorjaar 2017 heeft het 3O-overleg het Techniek Pact Zeeland vastgesteld. Huis van de Techniek is gevraagd om de in het Techniek Pact Zeeland (TPZ) beschreven

Nadere informatie

Beroepenveldcommissies voor de bouwsector in het mbo en hbo

Beroepenveldcommissies voor de bouwsector in het mbo en hbo Beroepenveldcommissies voor de bouwsector in het mbo en hbo Samenvatting Opdrachtgever: Bouwend Nederland Rotterdam, april 2013 Beroepenveldcommissies voor de bouwsector in het mbo en hbo Samenvatting

Nadere informatie

OPLEIDINGSMANAGER MARKETING, SALES & TRADE

OPLEIDINGSMANAGER MARKETING, SALES & TRADE FUNCTIEPROFIEL OPLEIDINGSMANAGER MARKETING, SALES & TRADE HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM FACULTEIT BUSINESS EN ECONOMIE Inhoudsopgave 1.Hogeschool van Amsterdam 3 De organisatie 3 De missie 3 Faculteit Business

Nadere informatie

Protocol PDG en educatieve minor

Protocol PDG en educatieve minor Protocol PDG en educatieve minor 28 april 2014 Inhoud Protocol voor beoordelingen door de NVAO van de kwaliteit van de afstudeerrichtingen algemeen vormend onderwijs en beroepsgericht onderwijs, het traject

Nadere informatie

Managementsamenvatting

Managementsamenvatting Managementsamenvatting De Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs (CDHO) heeft als voornaamste taak het beoordelen van aanvragen die een wijziging in het opleidingsaanbod beogen. Om deze beoordelingen

Nadere informatie