Nieuwe perspectieven Gemeente Dordrecht

Transcriptie

1 Nieuwe perspectieven Belangrijkste bevindingen jaarrekeningcontrole

2 1. Uw team Marc Steehouwer Audit partner Mobiel: Erik de Groot Senior manager Mobiel: Jeroen van Schajik Senior Manager IT Audit Mobiel: Bart van Winsen Junior manager Mobiel:

3 1.1 Uw primaire opdracht Voldoet de jaarrekening aan de in de wet gestelde eisen? Getrouw beeld (in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten en Wet normering topinkomens) Financiële rechtmatigheid van de baten en lasten, alsmede de balansmutaties. Verenigbaarheid van het jaarverslag met de jaarrekening Waar heeft u behoefte aan? Uitkomsten: managementletter, accountantsverslag en controleverklaring

4 1.2 Belangrijkste elementen normenkader Externe wet & regelgeving, zoals Besluit begroting en verantwoording Wet normering topinkomens Single information Single audit Europese aanbestedingswet Aanbestedingswet Participatie wet WMO Interne regelgeving, zoals Financiële verordening Algemene Subsidieverordening

5 1.3 Verantwoordelijkheden BDO Waar toetsen wij aan Besluit begroting en verantwoording (BBV) Controleverordening en controleprotocol gemeente Nederlandse controlestandaarden (NV COS) Besluit accountantscontrole decentrale overheden Wet ter voorkoming van witwassing en financieren terrorisme (melding ongebruikelijke transacties) Controleprotocol Wet normering topinkomens Nota verwachtingen accountantscontrole SiSa.

6 1.4 Inzicht in belangrijke verbonden partijen GR Dienst Gezondheid en Jeugd GR Drechtwerk GR Omgevingsdienst ZHZ Veiligheidsregio ZHZ GR Drechtsteden Uitvoering van Jeugdhulp Uitvoering voormalig WSW Uitvoering wettelijke milieutaken Uitvoering taken veiligheid Alblasserdam Uitvoering van onder andere: Belastingheffing Participatiewet Wmo Diverse administratieve processen Controleverklaring Jaarrekening Uitvoering Drechtstedelijk KlantContactCentrum Sliedrecht Hendrik-Ido- Ambacht Uitvoering van beschermd wonen regiogemeenten conform de Wmo 11 Gemeenten in Zuid-Holland- Zuid Pagina 6

7 1.5 Rapportages en verklaringen Managementletter/ boardletter incl. uitkomsten IT-audit naar aanleiding van de interim-controle met concrete aanbeveling ter verbetering van de interne beheersing. Controleverklaring bij de jaarrekening met daarin ons oordeel ten aanzien van het getrouwe beeld en de financiële rechtmatigheid. Accountantsverslag naar aanleiding van de jaarrekeningcontrole met een nadere duiding en uiteenzetting van ons oordeel bij de jaarrekening als geheel en daaruit voortvloeiende aanbevelingen.

8 2.1 Aandachtspunten controle 2017 RECHTMATIGHEID AANBESTEDINGEN RESERVES GRONDEXPLOITATIES MATERIËLE VASTE ACTIVA VERBONDEN PARTIJEN SISA VERANTWOORDING RECHTMATIGHEID SOCIAAL DOMEIN VOORZIENINGEN

9 2.1 De jaarrekening is getrouw De jaarrekening 2017 is getrouw Uit de controle blijken geen ongecorrigeerde controleverschillen, derhalve zullen wij een goedkeurende controleverklaring voor getrouwheid verstrekken. Een goedkeurende verklaring met betrekking tot de getrouwheid betekent dat de jaarrekening 2017 een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2017 als van de activa en passiva per 31 december 2017 in overeenstemming met het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) voor Provincies en Gemeenten. Resterende, niet-verwerkte controleverschillen 2017 getrouwheid Nummer Omschrijving Betreft post/toelichting Fouten Onzekerheden 1 Geen Totaal 0 0 Materialiteit (1% voor fouten / 3% voor onzekerheden) Performance materialiteit (65% van de materialiteit) Door de raad vastgestelde rapporteringstolerantie De performancematerialiteit is een afslag die we hanteren op de materialiteit om het risico op onontdekte en niet gecorrigeerde fouten tot een passend laag niveau terug te brengen, omdat we voor de controle gebruik maken van deelwaarnemingen. Uit onze controle is een aantal controleverschillen gebleken, deze zijn door de gemeente gecorrigeerd en verwerkt in de definitieve jaarrekening. Het betreft onder andere correcties op de voorzieningen, de verwerking van grondexploitaties, SiSa bestedingen en presentatiecorrecties. In het accountantsverslag zullen wij een staatje opnemen met de gecorrigeerde controleverschillen. 9

10 2.2 De jaarrekening is rechtmatig De jaarrekening is rechtmatig. Uit de controle blijken de volgende rechtmatigheidsfouten. Resterende, niet-verwerkte controleverschillen 2017 rechtmatigheid Nummer Omschrijving Betreft post/toelichting Fouten Onzekerheden 1 Getrouwheidsfouten diverse posten 0 2 Fouten Europees aanbesteden Inkopen Fout begrotingsrechtmatigheid diverse lasten 0 4 Fout investeringskredieten investeringen Totaal Materialiteit (1% voor fouten / 3% voor onzekerheden) Performance materialiteit (65% van de materialiteit) Door de raad vastgestelde rapporteringstolerantie 0,00 0,00 10

11 2.2 De jaarrekening is rechtmatig Toelichting onrechtmatigheden Kredietoverschrijdingen in het kader van begrotingsrechtmatigheid In het kader van de begrotingsrechtmatigheid hebben wij tevens de lastenoverschrijdingen op investeringskredieten beoordeeld om vast te stellen of de gerealiseerde uitgaven binnen de door de gemeenteraad geautoriseerde begroting zijn gebleven. Uit deze analyse blijkt dat op diverse investeringskredieten sprake is van een overschrijding van de door de gemeenteraad vastgestelde investeringskredieten. Ten aanzien van de investeringskredieten is een krediet voor Jeugd & Onderwijs voor 0,1 miljoen overschreden. De overschrijding ten opzichte van de begroting weegt mee als rechtmatigheidsfout. Het betreft 0,02% van de totale lasten van de gemeente in Aanbestedingen In het kader van de rechtmatigheidscontrole hebben wij de juiste toepassing de Europese aanbestedingsrichtlijnen gecontroleerd aan de hand van een zogenaamde inkoopanalyse. Naar aanleiding van deze inkoopanalyse hebben wij lasten uit hoofde van een aantal contracten als onrechtmatig meegewogen in ons oordeel. Het betreft in totaal tien contracten waarbij de uitgaven in 2017 een bedrag betreffen van 1,5 miljoen. Dit betreft 0,3% van de totale lasten van de gemeente in

12 2.2 De jaarrekening is rechtmatig Begrotingsrechtmatigheid Lastenoverschrijdingen in het kader van begrotingsrechtmatigheid De gemeente heeft op pagina 6 en 7 van de jaarrekening een cijfermatige opstelling opgenomen van het resultaat ten opzichte van de begroting en de verschillen op programmaniveau ten opzichte van de begroting. Hieronder hebben wij de twee staatjes opgenomen en deze zullen wij toelichten. 12

13 2.3 Top 4 aandachtspunten voor IVA vijfs jaars termijn IVA vijfs jaars termijn Voor geactiveerde kosten die samenhangen met voorbereidingskosten, bijvoorbeeld voor grondexploitaties, dat de afschrijvingstermijn van de IVA maximaal vijf jaar is. Hieruit volgt dat voor geactiveerde voorbereidingskosten voor grondexploitaties binnen vijf jaar een grex geopend moet worden. Dit houdt in dat voor een grondexploitatie door de gemeenteraad moet zijn vastgesteld. 2. Actualisatie voorzieningen Actualisatie voorzieningen De gemeente voert diverse taken en werkzaamheden uit. Hiermee hangt samen dat op onderdelen risico s worden gelopen. Indien aan de verslaggevingscriteria voldaan wordt moet in voorkomende situaties voor verwachte verliezen of verplichtingen een voorziening worden gevormd. Voor de jaarrekening 2018 is een aandachtspunt een scan uit te voeren of hiervan sprake is en overeenkomstig een voorziening te vormen of bij te stellen. 3. Onderbouwingen meerjaren onderhoudsplannen 4. Second opinion interne uitgevoerde taxaties Onderbouwingen meerjaren onderhoudsplannen Indien de gemeente onderhoudsvoorzieningen heeft gevormd is een verplichting dat de gemeente beschikt over een actueel onderhoudsplan. Dit plan mag maximaal vijf jaar oud zijn. Tevens is het van belang dat de stand van de voorziening ultimo boekjaar aansluit bij de stand die volgt uit het onderhoudsplan. De schattingen die ten grondslag liggen aan het onderhoudsplan moeten voldoende zijn onderbouwd. Second opinion op intern uitgevoerde taxaties grondexploitaties De gemeente heeft voor de onderbouwing van grondprijzen in de grondexploitaties gebruik gemaakt van een taxateur die in dienst is bij de gemeente. De gemeente heeft waarborgen getroffen om de onafhankelijkheid zoveel mogelijk te waarborgen, echter blijven risico s bestaan voor de onafhankelijkheid aangezien de taxateur in dienst is bij de gemeente. De intern uitgevoerde taxaties zijn niet kritisch onderzocht door een externe partij om de interne taxaties te evalueren. Wij hebben een deskundige ingeschakeld om de intern uitgevoerde taxaties te beoordelen. Voor 2018 adviseren wij een externe partij in te schakelen om de aanvaardbaarheid van de interne taxaties vast te stellen. 13

14 2.4 Uw financiële positie vergeleken 2,50 Ratio weerstandsvermogen 2,40 60,0% 50,0% 40,0% Solvabiliteitsratio 48,0% 49,0% 50,0% Gemeente Gemid. NL* 51,0% 2,00 30,0% 28,1% 1,50 1,00 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 1,00 1,70 1,00 PB17 JR16 PB18 JR17 Netto schuldquote 74,0% 50,0% 65,7% 60,0% 52,0% PB17 JR16 PB18 JR17 20,0% 10,0% 0,0% 18,0% 16,0% 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% PB17 JR16 PB18 JR17 Ratio grondexploitatie 10,0% 8,0% 6,0% PB17 JR16 PB18 JR17 16,6% 9,0% * De bron voor de gemiddelden NL betreft het gemiddelde over 2016 voor gemeenten in de categorie inwoners volgens het dashboard op 14

15 2.4 Uw financiële positie vergeleken Financiële positie: positieve trend ingezet Onze rol in relatie tot het weerstandsvermogen en financiële kengetallen De analyse van het weerstandsvermogen en de financiële kengetallen is een onderdeel van het jaarverslag en de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. Vanuit onze controlerende rol dienen wij vast te stellen of het jaarverslag (en dus deze paragraaf) niet strijdig is met de jaarrekening en geen materiële onjuistheden bevat. De kengetallen moeten altijd in relatie tot elkaar worden bezien. Uit de combinatie van de kengetallen kan een beeld worden gemaakt van de financiële positie van de gemeente. Daarbij kan ook inzichtelijk worden gemaakt wat de oorzaak is van een sterke of zwakke financiële positie. De financiële kengetallen geven, met de inherente beperkingen hierbij, inzicht in (de ontwikkeling) uw financiële positie, mede in relatie tot de landelijke benchmark. Weerstandsvermogen gemeente Dordrecht is ruim voldoende In de paragraaf weerstandsvermogen heeft het college een overzicht opgenomen van de weerstandscapaciteit. De weerstandscapaciteit bedraagt volgens deze paragraaf 42,5 miljoen. Het weerstandsvermogen ultimo 2017 is berekend door optelling van de algemene reserve stad en de algemene reserve grondbedrijf, het rekeningresultaat en de post onvoorzien. Ingeval van calamiteiten is het mogelijk om een deel van deze reserves een andere aanwending te geven. In de paragraaf weerstandsvermogen zijn de relevante risico s benoemd. De gemeente Dordrecht heeft op basis van interne berekeningen het totale bedrag aan risico s waaraan de organisatie is blootgesteld bepaald op 17,5 miljoen. Het weerstandsvermogen van de gemeente Dordrecht is voldoende te noemen. In de kadernota en het resultaatsbestemmingsvoorstel zitten voorstellen voor toekennen van middelen aan bestemmingsreserves zodat na besluitvorming hierover het kengetal van 2,4 vermoedelijk lager zal uitvallen. Solvabiliteit en netto-schuldquote De solvabiliteit bedraagt ultimo %. Voor de solvabiliteit geldt dat hoe hoger dit percentage is, hoe beter de gemeente in staat is om haar verplichtingen op lange termijn de voldoen. De solvabiliteit van de gemeente Dordrecht ligt ruim boven het landelijk gemiddelde over 2016 voor gemeenten in de categorie tussen de tot inwoners. De netto schuldquote bedraagt 59%. De netto-schuldquote geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie en de hoogte van de investeringen uit het nabije verleden. De netto-schuldquote ligt iets onder het landelijke gemiddelde over 2016 voor gemeenten in de categorie tussen de tot inwoners. Zowel de solvabiliteit als de netto-schuldquote laten een positieve ontwikkeling zien ten opzichte van vergelijkbare gemeenten. 15

16 2.4 Uw financiële positie vergeleken Financiële positie: positieve trend ingezet Ratio grondexploitatie Voor de ratio grondexploitatie geldt dat hoe lager deze is, hoe beter. De ratio grondexploitatie van de gemeente Dordrecht is relatief laag doordat de grondpositie (de waarde van de grond) ten opzichte van de totale baten laag is, en beter dan het landelijk gemiddelde van vergelijkbare gemeenten. In de voorraadpositie is op het onderhanden werk de verliesvoorziening voor projecten met een verwacht negatief resultaat in mindering gebracht. Voor een verdere toelichting op de grondexploitaties verwijzen wij naar hoofdstuk

17 2.5 Grondexploitaties Grondexploitatie: schattingen aanvaardbaar Schattingen grondexploitaties Inherent aan het opmaken van een jaarrekening, is dat het college schattingen moet maken. Bepaalde schattingen zijn van bijzonder belang door hun invloed op de jaarrekening en de waarschijnlijkheid dat toekomstige gebeurtenissen significant afwijken van de verwachtingen van het management. Een goed inzicht in de jaarrekening vereist kennis van deze posten. Als onderdeel van de controle hebben wij de aanvaardbaarheid van de schattingen beoordeeld. In het hierna opgenomen overzicht hebben wij van de jaarrekeningposten waaraan een belangrijke schatting ten grondslag ligt grafisch weergegeven op welke wijze wij de door het college gebruikte mate van prudentie inschalen. De schaal is daarbij van links naar rechts ingedeeld van (te) optimistisch naar (te) conservatief met de classificatie neutraal in het midden. De met cijfers weergegeven schattingsposten willen wij in het bijzonder onder de aandacht brengen. Per relevante schattingspost is na het grafische overzicht een tekstuele toelichting opgenomen. 1. Grondexploitaties 1 Te conservatief Conservatief Neutraal Optimistisch Te optimistisch (controleverschil) maar acceptabel maar acceptabel (controleverschil) 17

18 2.5 Grondexploitaties Grondexploitatie: schattingen aanvaardbaar Actualisatie en bijstelling grondexploitaties De grootste balanspost met betrekking tot onderhanden projecten betreft de voorraden (grondexploitatie). Door de invloed van de parameters (zoals kostenstijgingen, fasering, druk op verkoopprijzen, rente-effecten) die bepalend zijn voor de in de toekomst te realiseren opbrengsten hebben wij bij onze controle de grondexploitaties diepgaand gecontroleerd. De risico's voor de grondexploitaties zijn in essentie terug te brengen tot drie P s: Planning: is de tijdsplanning van de projecten afgestemd op de (on)mogelijkheden in de markt? Immers, de marktbehoefte bepaalt welke projecten op welk moment te realiseren zijn. Programmering: in de afgelopen jaren hebben economische ontwikkelingen geleid tot belangrijke wijzigingen in vooral de woningbehoefte. Is er een kritische analyse van de mix van woningen (huur, koop, vrije kavel appartementen, etc.) in de projecten in relatie tot de huidige marktvraag in de gemeente? Prijs: inherent gevolg van de economische crisis is dat de verkoopprijzen van woningen en dus van grond onder druk staan. Is afgewogen welke prijzen kunnen worden gehandhaafd, rekening houdend met het risico dat gronden later of in het geheel niet worden afgenomen? Deze drie P s zijn tijdens de jaarrekeningcontrole besproken met uw medewerkers. Tijdens deze gesprekken zijn de uitgangspunten kritisch besproken. De grondexploitaties zijn met deze uitgangspunten per 31 december 2017 geactualiseerd. Tevens is beoordeeld of het onderhanden werk in de jaarrekening op een juiste wijze zijn gewaardeerd en of er mogelijk een (aanvullende) verliesvoorziening moet worden getroffen. Wij vinden de schattingen die ten grondslag liggen aan de grondexploitaties aanvaardbaar. 18

19 bdo.nl Nieuwe perspectieven In de nieuwe economie doen kansen zich sneller voor dan ooit. Nieuwe spelregels geven een boost aan zakelijk werken. En een nieuwe generatie staat klaar om het anders te doen. Beter, slimmer, innovatiever. Wie succesvol wil ondernemen, moet zelf ook vernieuwen. Open staan voor verandering. En met open vizier kijken naar de mogelijkheden die voor ons liggen. Nieuwe perspectieven, dát is wat BDO u wil bieden. En kan bieden, dankzij onze unieke combinatie van lokale marktkennis en een internationaal netwerk. Persoonlijke dienstverlening en een professionele aanpak. BDO helpt u graag om vanuit een andere invalshoek naar uw business te kijken. Zodat u de juiste beslissingen neemt om uw organisatie sterker, wendbaarder en succesvoller te maken. Of u nu een mkb-bedrijf, familiebedrijf, publieke organisatie of internationale onderneming bent. BDO kijkt graag met u vooruit. Samen komen we tot nieuwe inzichten en nieuwe kansen in uw markt. Samen creëren we nieuwe perspectieven. BDO Accountants & Adviseurs verleent vanuit 28 vestigingen in heel Nederland en met ruim professionals diensten op het gebied van accountancy, belastingadvies en consultancy. BDO adviseert ondernemingen in tal van branches en is sterk in de advisering aan het Nederlandse middenbedrijf, (semi-) overheidsinstellingen en familiebedrijven. Of het nu gaat om een controle van uw jaarrekening, de begeleiding van een ingewikkelde overname of een fiscaal advies op maat. In alle gevallen heeft u te maken met professionals. Zowel lokaal, regionaal, landelijk als internationaal. BDO maakt deel uit van het internationale BDO-netwerk (actief in 158 landen, meer dan medewerkers wereldwijd) dat bestaat uit zelfstandige en onafhankelijke organisaties, die over de hele wereld onder de merknaam BDO actief zijn op het gebied van de zakelijke dienstverlening. Dat maakt ons in alle opzichten bijzonder betrokken. Kijk voor meer informatie op All rights reserved 2017