Meten van microplastic

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Meten van microplastic"

Transcriptie

1 Meten van microplastic Sicco Brandsma, Martin van Velzen, Heather Leslie

2 Plastic in verzorgings-, en schoonmaakproducten 2

3 Plastic fibers afkomstig van synthetische textiel Noordzee sediment RWZI effluent Mossel Oester Noordzee water 3

4 Zeewater bemonstering Bemonstertechniek Deeltjes grote limiet (µm) Bemonstering Referenties NOAA, U Tacoma Mazur sampler (sleepnet) 330 Oppervlaktewater met debietmeter Washington (USA) Manta trawl (sleepnet) 333 Plankton net 80 Zoöplankton net 450 plankton or neuston nets (continu plankton recorders) 330 Oppervlaktewater, ca. 500 tot 3000 m 3 per sleep. Meestal uitgedrukt in km 2 Oppervlaktewater van 0 tot 0.3 m, bemonstervolume <1 m 3 Oppervlaktewater van 0 tot 0.3 m, bemonstervolume van 10 tot 100 m 3 Bemonsteren van water op 10 m diepte, bemonstervolume ca. 3 m 3 Algalita (USA), Cefas (UK), Ministry I&M (NL) Norén et al. (2008) (SE) Norén et al. (2008) (Sweden) North Sea Foundation (NL) U. Plymouth (UK) Bongo plankton net 333 Mid-depth waterkolom Lattin et al (USA) Epibenthic sled 333 Water net boven de zeebodem Lattin et al (USA) Manta trawl (sleepnet) Bongo plankton net Epibenthic sled 4

5 Discussie zeewater bemonstering Meeste zeewater studies worden deeltjes <330 µm niet gemeten. Deeltjes <330 µm zijn juist toxicologische relevant: Veroorzaken ontstekingen, toxicologische effecten in mosselen, kunnen cellen beschadigen, remmen de fotosynthese in algen. Humane/dier modellen blijkt dat <330 µm negafeve effecten kunnen veroorzaken. Er blijken ook meer deeltjes <330 µm te zijn dan >330 µm. Tot nu toe geen detecfe van nanoplasfc in zeewater. 5

6 CleanSea bemonsterapparaat Voordelen ten opzichte van bestaande technieken Bestaan niet uit plasfc delen volledig roestvrijstaal (geen contaminafe). Kan deeltjes verzamelen tot 50 µm. Kan tot liter water per uur bemonsteren. Kan worden toegepast op oppervlaktewater en op grotere dieptes. 6

7 Microplastic (>> 1 µm) in Noordzee water Deeltjes grote limiet Gemeten deeltjes Bemonstering Referenties 280 µm Toename van microplastic in CPR studies sinds 1960, piek (1980s): fibers/m 3 Bemonstering op 10 m diepte periode van 40 jaar, scheepvaart routes UK Thompson et al µm deeltjes/m µm deeltjes/m 3 Haven en veerdienst locaties in Zweden, bemonsterdiepte 0 tot 3 m Haven en veerdienst locaties in Zweden, bemonsterdiepte 0 tot 3 m Norén 2008 Norén mm 102,000 PE deeltjes/m 3 Haven naast polyethyleen fabriek Norén µm deeltje/liter Skagerrak, de zuidkust van Noorwegen Norén & Naustoll µm Microplastic veelvuldig gemeten, vooral in zuidelijke Noordzee UK kustlijn en Noordzee Edwards et al µm 0.9 deeltjes/m 3 (gemiddelde) Nederlandse Noordzee kust Leslie et al

8 Discussie microplas9c in zeewater Hoeveelheid MP in oppervlaktewater kan worden beïnvloed door wind. GrooXe, vorm en samenstelling kan helpen bij idenfficeren van de bron. Het nemen van een veldblanco! Aanbevolen eenheid: aantal deeltjes, klassengrooxe en gewicht per m 3 8

9 Microplas9c in Noordzee sediment Bemonstertechniek Eckman happer, supernatant van verzadigde NaCl oplossing Eckman happer; supernatant van verzadigen NaCl oplossing ; 2 μm filter Gemeten deeltjes PlasFc gemeten in 23/30 monsters. Ca. 2.5 deeltjes/50 ml sediment (estuariën) ; ca. 5.5 (subftaal). Tussen de 2 en 332 ( hotspot ) plasfc deeltjes per 100 ml. Tussen de 1 en 8 deeltjes per 50 ml Bovenste 3 cm van de strandlijn sediment; plasfcs met hogere dichtheid waren sterker vertegenwoordigd Van Veen happer (38 µm filter) Van Veen happer (0.7 μm filter) Havens: deeltjes/kg dw Voor de kust: deeltjes/kg dw Estuaria: 3300 deeltjes/ kg dw Noordzee: 440 deeltjes/ kg dw Bemonsterloca9e Referen9es Estuaria (UK) Thompson et al Zweedse kust plaatsen Norén 2008 Tamar Estuary (UK) Browne et al Belgische havens, Noordzee Claessens et al stafon Nederlandse estuaria en Leslie et al Noordzee 9

10 Discussie microplas9c in sediment MicroplasFc scheiden van sediment door middel van drijvend vermogen. Door gebruik maken van verzadigd NaCl oplossing (1.2 g/ml) kunnen plasfcs met hogere dichtheid wel goed gescheiden worden van het sediment. Onderschaing van de zwaardere polymeren. Sediment = afvalputje.. En daardoor een belangrijke matrix voor het meten van microplasfc in het milieu. Aanbevolen eenheid: aantal deeltjes/kg dw. 10

11 Analyse van microplas9c in sediment 11

12 Microplas9c in RWZI effluent in Nederland Monstertype Loca9e deeltjes /L aantal monsters (n) Jaar effluent LocaFe 1 48 ± effluent LocaFe 1 51 ± effluent LocaFe 2 54 ± effluent LocaFe 3 55 ± influent LocaFe 1 68 ± effluent LocaFe influent LocaFe effluent LocaFe effluent LocaFe influent LocaFe ± influent LocaFe ± effluent LocaFe 5 41 ± In RWZI Effluent in Nederland word gemiddeld tussen de 41 tot 89 deeltjes/l aangetroffen. Microplastic tussen de µm 12

13 Extrac9e en detec9e van microplas9c Monstervoorbewerking stappen: - Dichtheid scheiding en filtrafe - Zuur, base of enzym awraak reacfes - Field flow fracfonering (FFF) Iden9ficeren van de polymeren: Microscoop Fourier- Transform- Infraroodspectroscopie(FTIR) Raman microscopie Hyperspectral imaging technieken Pyrolyse/GCMS Direct Analysis in Real Time MassaSpectrometrie (DART- MS) 13

14 Analy9sche uitdagingen MP met kleine deeltjesgroo_e meest gizige fracfe maar het moeilijkste te detecteren, idenfficeren en kwanfficeren. Verwering en toevoegen van addi9even bemoeilijkt de idenfficafe Detec9egevoeligheid QA/QC Kwaliteitscontrole en gecerfficeerd referenfe materiaal Harmonisering van de rapportage eenheid/leiderschap voor gemeenschappelijke database. Microplas9c is een verzamelnaam voor een groep plasfc deeltjes die kan variëren in 6 ordes van grote, en kan bestaan uit wel 5000 verschillende plasfc samenstellingen.(campusplasfcs.com) 14

15 Waar staan we nu MicroplasFc heez zich wereldwijd verspreid, vertoond potenfele ecologische effecten en het opruimen ervan is bijna onmogelijke opgave. Eerste interlaboratoriumstudie in water is een feit. (Joel Baker, University of Washington Tacoma) NaFonale en regionale monitoringprogramma s zijn schaars. 15

16 Toekomst Interlaboratorium studies/netwerk Meer onderzoek naar het optimaliseren van de analytische methodes. Formuleren van de onderzoeksvragen wat hebben we nodig en wat willen we weten?.. IMPA CT In- flow Mul9dimensional Par9cle Analysis/Characteriza9on Technology TA- COAST2a ( Comprehensive Analy1cal Science and Technology ) subsidie van NWO. VU & Deltares PhD candidate Liron Zada (Nov 2014 Nov 2018) 16

17 SAVE THE DATE! 3 DEC 2015 Online registra9on project.eu Co- funded 17 by the European Union under grant agreement No

18 Dichtheid plastics NaCl has the benefit of being cheaper and more environmentally friendly but does not account for plastics that have a density higher than 1.2 g/ml (compare Appendix 2). Plastic material with a lower density than 1.2 g/ml comprises >55.7% of the most commonly demanded plastics in Europe, according to PlasticsEurope, where 19.8% is defined as others and therefore has an unknown density [27]. Polymer Afkorting % of plastic demand Dichtheid Molecuul formule Low density polyethylene LDPE (C2H4)nH2 Polyvinylchloride PVC (C2H3Cl)n High density polyethylene HDPE (C2H4)nH2 Polyethylene terefpthalate PET (C10H8O4)n Polypropylene PP (C3H6)n Polystyrene/Expanded PS/EPS (C8H8)n Polyamide PA included in others (19.8%) (C6H11NO)n Polyamide PA included in others (19.8%) (C6H11NO)n 18

19 Rubbergranulaat op kunstgrasvelden 19

Over plastic soep, size matters en hoe het tij te keren?

Over plastic soep, size matters en hoe het tij te keren? Over plastic soep, size matters en hoe het tij te keren? Dick Vethaak Ferdi Rizkiyanto Ferdi Rizkiyanto Wie Ben Ik? Ecotoxicoloog Onderzoek naar zwerfafval op het strand Plastic soep - mondiaal en lokaal

Nadere informatie

Microplastics in zoetwater: hoe heet wordt de soep gegeten? Dick Vethaak Deltares & VU-IVM University

Microplastics in zoetwater: hoe heet wordt de soep gegeten? Dick Vethaak Deltares & VU-IVM University Microplastics in zoetwater: hoe heet wordt de soep gegeten? Dick Vethaak Deltares & VU-IVM University Waterinfodag, s-hertogenbosch, 31 maart 2016 Noordzee ontvangt jaarlijks ca 20.000 ton zwerfafval

Nadere informatie

Onderstaande diameters geven u een idee van de afmetingen van onze zalfpotten. Ook de hoogte van de zalfpot met deksel wordt vermeld.

Onderstaande diameters geven u een idee van de afmetingen van onze zalfpotten. Ook de hoogte van de zalfpot met deksel wordt vermeld. 31 Afmetingen Zalfpotten Onderstaande diameters geven u een idee van de afmetingen van onze zalfpotten. Ook de hoogte van de zalfpot met deksel wordt vermeld. H D 35 ML/30 G D : 3,3 cm H : 5,4 cm 70 ML/60

Nadere informatie

Het probleem van plastic zwerfafval in rivieren

Het probleem van plastic zwerfafval in rivieren Het probleem van plastic zwerfafval in rivieren Dick Vethaak KIMO/VNG/RWS Conferentie Geen Plastic naar Zee 30-11-2017, Den Haag @ A.D. Vethaak, Deltares Rivieren als transportmiddel voor plastic afval

Nadere informatie

Tien oppervlaktewatermonsters Vijftien sedimentmonsters M. van Voorst J.L. Spier

Tien oppervlaktewatermonsters Vijftien sedimentmonsters M. van Voorst J.L. Spier Analyse van microplastics in de Noordzee Tien oppervlaktewatermonsters Vijftien sedimentmonsters M. van Voorst J.L. Spier Analyse van microplastics in de Noordzee Tien oppervlaktewatermonsters Vijftien

Nadere informatie

Plastics: Mondiaal en lokaal probleem

Plastics: Mondiaal en lokaal probleem Plastics: Mondiaal en lokaal probleem Lisbeth Van Cauwenberghe Prof. Dr. Colin Janssen Lisbeth.VanCauwenberghe@UGent.be Plastic, een succesverhaal! 1850 Celluloid 1970 1 st plastic bumpers 1939 Nylon 1907

Nadere informatie

Microplastics in het water: een nieuwe groep van opduikende gevaren

Microplastics in het water: een nieuwe groep van opduikende gevaren Microplastics in het water: een nieuwe groep van opduikende gevaren Dick Vethaak Deltares & VU University Amsterdam Ferdi Rizkiyanto Plastic soep - mondiaal en lokaal probleem Noordzee ontvangt jaarlijks

Nadere informatie

Toekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie

Toekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie Toekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie Gijs van Kuik, em. HL TU-Delft 3 april 2017 Waar staat windenergie: 164 m Ø 8 MW turbine 5 windcentrales van 700 MW in de Noordzee Inbedding

Nadere informatie

ASSORTIMENT AFVALZAKKEN

ASSORTIMENT AFVALZAKKEN ASSORTIMENT AFVALZAKKEN EURO PRODUCTS AFVALZAKKEN VOOR IEDERE BRANCHE EEN OPLOSSING Afvalzakken zijn onmisbaar. De kwaliteit moet goed zijn want niets is zo vervelend als een afvalzak die openscheurt.

Nadere informatie

Raming van de kleur volgens de Pt-Co schaal

Raming van de kleur volgens de Pt-Co schaal Raming van de kleur volgens de Pt-Co schaal januari 2006 1/5 WAC/II/A/002 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR EN MATERIAAL... 3 4.1 APPARATUUR... 3 4.2 MATERIAAL...

Nadere informatie

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive 1 Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive Femke Boom Open Universiteit Naam student: Femke Boom Studentnummer: 850762029 Cursusnaam: Empirisch afstudeeronderzoek:

Nadere informatie

Uitwerkingen van de opgaven uit: BASISCHEMIE voor het MLO ISBN 9789077423875, 3 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 10 Concentratie bladzijde 1

Uitwerkingen van de opgaven uit: BASISCHEMIE voor het MLO ISBN 9789077423875, 3 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 10 Concentratie bladzijde 1 Hoofdstuk 10 Concentratie bladzijde 1 Opgave 1 rekenformule: c(b) = ------- toepassen: n B V opl. Bereken de analytische concentratie (mol/l) in elk van de volgende oplossingen: a 5,00 mol NaCl in 5,00

Nadere informatie

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen

Nadere informatie

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen Voorschoolse vorming en de ontwikkeling van kinderen 1 De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van Kinderen The Relationship between Early Child Care, Preschool Education and Child Development

Nadere informatie

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten?

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Does Gentle Teaching have Effect on Skills of Caregivers and Companionship and Anxiety

Nadere informatie

ph-dynamiek Noordzee

ph-dynamiek Noordzee Royal Netherlands Institute for Sea Research ph-dynamiek Noordzee historische metingen, inzichten en perspectief dr. Steven van Heuven (NIOZ) prof.dr. Gert-Jan Reichart (NIOZ) met bijdragen van: prof.dr.

Nadere informatie

Bijlage 1.3 Bodemdaling in het Eems-Dollardgebied in relatie tot de morfologische ontwikkeling

Bijlage 1.3 Bodemdaling in het Eems-Dollardgebied in relatie tot de morfologische ontwikkeling Bijlage 1.3 Bodemdaling in het Eems-Dollardgebied in relatie tot de morfologische ontwikkeling........................................................................................ H. Mulder, RIKZ, juni

Nadere informatie

BAM - Bemonsterings- en analysemethodes voor bodem in het kader van het mestdecreet Bodem Bepaling van snel vrijkomende organische stikstof

BAM - Bemonsterings- en analysemethodes voor bodem in het kader van het mestdecreet Bodem Bepaling van snel vrijkomende organische stikstof - Bemonsterings- en analysemethodes voor bodem in het kader van het mestdecreet Bodem Bepaling van snel vrijkomende organische stikstof VERSIE 3.0 juni 2010 Pagina 1 van 5 BAM/deel 1/12 1 PRINCIPE Het

Nadere informatie

Molecular Biosensors for medical diagnostics (MBx)

Molecular Biosensors for medical diagnostics (MBx) Molecular Biosensors for medical diagnostics (MBx) Staff: Leo van IJzendoorn Arthur de Jong Holger Kress Menno Prins (DHL) + ca 5-10 studenten AIO s Matthias Irmscher Loes van Zijp Alexander van Reenen

Nadere informatie

Hoe proper is onze zee?

Hoe proper is onze zee? Hoe proper is onze zee? Colin Janssen Medewerking van M. Claessens en P. Roose Laboratorium voor Milieutoxicologie en Aquatische Ecologie Universiteit Gent Vervuiling een vlag die vele ladingen dekt? Vele

Nadere informatie

Aanvulling hoofdstuk 1 uitwerkingen

Aanvulling hoofdstuk 1 uitwerkingen Natuur-scheikunde Aanvulling hoofdstuk 1 uitwerkingen Temperatuur in C en K Metriek stelsel voorvoegsels lengtematen, oppervlaktematen, inhoudsmaten en massa Eenheden van tijd 2 Havo- VWO H. Aelmans SG

Nadere informatie

{gallery}product2{/gallery} Wat zijn de voordelen van het verwarmen met houtbriketten?

{gallery}product2{/gallery} Wat zijn de voordelen van het verwarmen met houtbriketten? {gallery}product2{/gallery} Houtbriketten zijn gemaakt van droog, houtbriketten onbehandeld houtafval vorm zoals zijn zaagsel geperst en snippers met een restv uit d Bioenex OÜ biedt uitstekende kwaliteit

Nadere informatie

Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager

Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager We@Sea 1973 2012 Energie potentieel van de Noordzee Offshore windturbineparken in NL Ronde 1 2 windturbineparken

Nadere informatie

14.170,- Alizé 420 CP. Standaarduitrusting o.a.: Pakket Exclusive :

14.170,- Alizé 420 CP. Standaarduitrusting o.a.: Pakket Exclusive : Alizé 420 CP 14.170,- 620 cm 420 cm 907 kg Maximaal toelaatbaar gewicht: 1120 kg 882 cm 90 Liter koelkast Alizé 455 CP 17.180,- Aantal slaapplaatsen: 2 + 2 670 cm 470 cm 1096 kg Maximaal toelaatbaar gewicht:

Nadere informatie

C OMES HET LICHTKLIMAAT EN DE SCHELDEBODEM IN BEWEGING

C OMES HET LICHTKLIMAAT EN DE SCHELDEBODEM IN BEWEGING HET LICHTKLIMAAT EN DE SCHELDEBODEM IN BEWEGING Oorsprong van Estuarien Zwevend Materiaal Schelde Estuarium Westerschelde Beneden Zeeschelde Boven-Zeeschelde Noordzee Schelde Rivier terug naar de rivier

Nadere informatie

Global TV Canada s Pulse 2011

Global TV Canada s Pulse 2011 Global TV Canada s Pulse 2011 Winnipeg Nobody s Unpredictable Methodology These are the findings of an Ipsos Reid poll conducted between August 26 to September 1, 2011 on behalf of Global Television. For

Nadere informatie

Microplastic in Noordzee zwevend stof en cosmetica

Microplastic in Noordzee zwevend stof en cosmetica 1 1-ii and Ta7 Microplastic in Noordzee zwevend stof en cosmetica H.A. Leslie, PhD Eindrapportage W-12/01 12 januari 2012 2 This report is released by: Jacob de Boer Head, Dept. of Chemistry and Biology

Nadere informatie

Innovatie in kunststoffen voor duurzaamheid

Innovatie in kunststoffen voor duurzaamheid 0 Innovatie in kunststoffen voor duurzaamheid Filip Du Prez Polymer Chemistry Research Group Ghent University, Belgium www.pcr.ugent.be Workshop innovatie in kunststoffen november 2010 1 Polymer Science

Nadere informatie

Energie uit Water. - Hype of Kans - Marcel Bruggers Deltares 29 april 2010

Energie uit Water. - Hype of Kans - Marcel Bruggers Deltares 29 april 2010 Energie uit Water - Hype of Kans - Marcel Bruggers Deltares 29 april 2010 Duurzame Energie uit Water Laagverval waterkracht Aquatische biomassa Golfenergie Thermische energie uit de zee Getij-energie bassin/

Nadere informatie

MyDHL+ ProView activeren in MyDHL+

MyDHL+ ProView activeren in MyDHL+ MyDHL+ ProView activeren in MyDHL+ ProView activeren in MyDHL+ In MyDHL+ is het mogelijk om van uw zendingen, die op uw accountnummer zijn aangemaakt, de status te zien. Daarnaast is het ook mogelijk om

Nadere informatie

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking

Nadere informatie

BAM - Bemonsterings- en analysemethodes voor bodem in het kader van het mestdecreet Bodem Bepaling van nitraatstikstof

BAM - Bemonsterings- en analysemethodes voor bodem in het kader van het mestdecreet Bodem Bepaling van nitraatstikstof - Bemonsterings- en analysehodes voor bodem in het kader van het mestdecreet Bodem Bepaling van nitraatstikstof VERSIE 3.1 juni 2010 Pagina 1 van 5 BAM/deel 1/04 1 PRINIPE Voor de bepaling van nitraatstikstof

Nadere informatie

Boskalis Beach Cleanup Tour. van Stichting De Noordzee

Boskalis Beach Cleanup Tour. van Stichting De Noordzee Boskalis Beach Cleanup Tour van Stichting De Noordzee 2014 MyBeach Cleanup Challenge 2013 2 Resultaten MyBeach Cleanup Challenge 2013 350 km Noordzeekust schoonmaken in één maand Een team van Stichting

Nadere informatie

WATERFILTERS HANDMATIG EN DISC-FILTRATIE. Tuinbouwtechniek & -benodigdheden. KaRo BV Tulpenmarkt PK Zwaagdijk

WATERFILTERS HANDMATIG EN DISC-FILTRATIE. Tuinbouwtechniek & -benodigdheden. KaRo BV Tulpenmarkt PK Zwaagdijk Arkal's filtration systems use a specially designed disc filtration technology. Color-coded Polypropylene or Nylon discs are grooved on both sides to a specific micron size. A series of these discs are

Nadere informatie

Transport van zwerfvuil via rivieren. Myra van der Meulen (Deltares) en Dick Vethaak (Deltares/ IVM)

Transport van zwerfvuil via rivieren. Myra van der Meulen (Deltares) en Dick Vethaak (Deltares/ IVM) Transport van zwerfvuil via rivieren Myra van der Meulen (Deltares) en Dick Vethaak (Deltares/ IVM) Microplastics: een snelgroeiend milieuprobleem - Geschatte bijdrage van zwerfvuil in zee vanaf land is

Nadere informatie

De relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl. The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style

De relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl. The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style De relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style Jenny Thielman 1 e begeleider: mw. dr. Esther Bakker 2 e begeleider: mw. dr.

Nadere informatie

Wind en regen in de toekomst - wat zeggen de KNMI'14 scenario's?

Wind en regen in de toekomst - wat zeggen de KNMI'14 scenario's? Wind en regen in de toekomst - wat zeggen de KNMI'14 scenario's? Andreas Sterl (KNMI) wind hurricanes (orkanen) regen zicht + mist weer van de toekomst Achtergrond: CO 2 en temperatuurstijging Stijging

Nadere informatie

SEPTEMBERCURSUS CHEMIE HOOFDSTUK 3: STOICHIOMETRIE

SEPTEMBERCURSUS CHEMIE HOOFDSTUK 3: STOICHIOMETRIE SEPTEMBERCURSUS CHEMIE HOOFDSTUK 3: STOICHIOMETRIE 1 OVERZICHT 1. Basisgrootheden en eenheden 2. Berekening van het aantal mol 3. Berekening in niet-normale omstandigheden 4. Oplossingen 5. Berekeningen

Nadere informatie

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 12 14 16 3 6 11 1 12 7 1 2 5 4 3 9 10 8 18 20 21 22 23 24 25 26

Nadere informatie

Post-ASCO 2014 Nieuwe geneesmiddelen. Hans Gelderblom

Post-ASCO 2014 Nieuwe geneesmiddelen. Hans Gelderblom Post-ASCO 2014 Nieuwe geneesmiddelen Hans Gelderblom Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

van der windt packaging solutions and services Vuilniszakken

van der windt packaging solutions and services Vuilniszakken van der windt packaging solutions and services Vuilniszakken Geen afval de deur uit zonder de juiste zak! Afvalzakken zijn onmisbaar. De kwaliteit moet goed zijn want niets is zo vervelend als een afvalzak

Nadere informatie

Bepaling van petroleumether extraheerbare stoffen in water

Bepaling van petroleumether extraheerbare stoffen in water Bepaling van petroleumether extraheerbare stoffen in water Januari 2012 1/5 WAC/IV/B/005 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR, MATERIAAL EN REAGENTIA... 3 4.1

Nadere informatie

Ondiepe Kust, Schiermonnikoog, Egmond, Macrobenthos, Medusa, 2005

Ondiepe Kust, Schiermonnikoog, Egmond, Macrobenthos, Medusa, 2005 Laan van Westenenk 501 Postbus 342 7300 AH Apeldoorn The Netherlands TNO- B&O-DH Zandige kust www.tno.nl T +31 55 549 34 93 F +31 55 549 39 01 info@mep.tno.nl Date 18 th Oktober 2005 Author J.A. van Dalfsen

Nadere informatie

2010 Integrated reporting

2010 Integrated reporting 2010 Integrated reporting Source: Discussion Paper, IIRC, September 2011 1 20/80 2 Source: The International framework, IIRC, December 2013 3 Integrated reporting in eight questions Organizational

Nadere informatie

Samen duurzamer uerpakken. Baslsregels Duurzame Verpakkln.gen.

Samen duurzamer uerpakken. Baslsregels Duurzame Verpakkln.gen. Samen duurzamer uerpakken Baslsregels Duurzame Verpakkln.gen. versie 01.I 2019 Overbodig verpakkingsmateriaal weglaten Reduceren formaat en gewicht verpakkingen S;muleren hergebruik Verpakking kan

Nadere informatie

Aanvulling op meetprotocol bepalen samenstelling PMD-afval van huishoudens specifiek voor pilot Versie 27 oktober 2017

Aanvulling op meetprotocol bepalen samenstelling PMD-afval van huishoudens specifiek voor pilot Versie 27 oktober 2017 Aanvulling op meetprotocol bepalen samenstelling PMD-afval van huishoudens specifiek voor pilot Versie 27 oktober 2017 1. Specifiek voor Pilot 2 1.1 Achtergrond Pilot 2 1.2 Aanvullende werkzaamheden Pilot

Nadere informatie

A1 Wat is de boodschap van de Plastic Soup Surfer? Zijn boodschap/missie is om aandacht te vragen voor plastic afval in zee

A1 Wat is de boodschap van de Plastic Soup Surfer? Zijn boodschap/missie is om aandacht te vragen voor plastic afval in zee ANTWOORDMODEL PROEFLES PLASTIC SOUP SURFER mei 2016 Antwoordmodel opdracht A (T1) A1 Wat is de boodschap van de Plastic Soup Surfer? Zijn boodschap/missie is om aandacht te vragen voor plastic afval in

Nadere informatie

STEAM-UP Stand van Zaken

STEAM-UP Stand van Zaken STEAM-UP Stand van Zaken Synergie met Onderhoud Co-funded by the Intelligent Horizon2020 Energy Europe Programme Programme of the European of the European Union Union The The sole sole responsibility responsibility

Nadere informatie

Energie opslag. Potentiële energie van water HUMSTERLAND ENERGIE. October 29, 2018 Opgesteld door: Walther L. Walraven

Energie opslag. Potentiële energie van water HUMSTERLAND ENERGIE. October 29, 2018 Opgesteld door: Walther L. Walraven Energie opslag Potentiële energie van water HUMSTERLAND ENERGIE WWW.HUMSTERLANDENERGIE.NL October 29, 2018 Opgesteld door: Walther L. Walraven Energie opslag Potentiële energie van water Natuurkundige

Nadere informatie

Genetische testen. Professor Martina Cornel and Professor Heather Skirton Gen-Equip Project.

Genetische testen. Professor Martina Cornel and Professor Heather Skirton Gen-Equip Project. Genetische testen Professor Martina Cornel and Professor Heather Skirton Gen-Equip Project. Inzicht krijgen in genetische testen en testresultaten Inhoud Wat is genetisch testen? Klinische toepassingen

Nadere informatie

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Kees den Blanken Cogen Nederland Driebergen, Dinsdag 3 juni 2014 Kees.denblanken@cogen.nl Renewables genereren alle stroom (in Nederland in

Nadere informatie

Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV. Rapport Nummer: C052/05

Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV. Rapport Nummer: C052/05 Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus 68 Centrum voor 1970 AB IJmuiden Schelpdier Onderzoek Tel.: 0255 564646 Postbus 77 Fax.: 0255 564644 4400 AB Yerseke E-mail: visserijonderzoek.asg@wur.nl

Nadere informatie

Naar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening

Naar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening Naar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening J.W. Tolkamp - SOLIDpower 23/01/2017 The research leading to these results has received funding from the European Union s 7 th Framework

Nadere informatie

Help plastic afval de zeeën uit

Help plastic afval de zeeën uit Help plastic afval de zeeën uit 8 Plastic afval in zee is een toenemend probleem dat honderden diersoorten aantast. Ook zijn er grote onzekerheden over de indirecte effecten. Voldoende reden voor onmiddellijke

Nadere informatie

COST: European cooperation in science and technology. NETLAKE COST Action ES1201

COST: European cooperation in science and technology. NETLAKE COST Action ES1201 Name NETLAKE COST Action ES1201 COST: European cooperation in science and technology DOEL: Onderzoeken en oplossen van internationale vraagstukken MIDDEL: Coördineren en afstemmen van onderzoek middels

Nadere informatie

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt The role of mobility in higher education for future employability

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt The role of mobility in higher education for future employability The role of mobility in higher education for future employability Jim Allen Overview Results of REFLEX/HEGESCO surveys, supplemented by Dutch HBO-Monitor Study migration Mobility during and after HE Effects

Nadere informatie

Bepaling van opgelost chroom VI in water door ionenchromatografie

Bepaling van opgelost chroom VI in water door ionenchromatografie Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van opgelost chroom VI in water door ionenchromatografie Versie oktober 2013 WAC/III/C/050 1 TOEPASSINGSGEBIED Deze methode beschrijft

Nadere informatie

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A.

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A. Bent u gemotiveerd? Een Experimenteel Onderzoek naar de Invloed van een op het Transtheoretisch Model Gebaseerde Interventie op de Compliance bij de Fysiotherapeutische Behandeling van Psychiatrische Patiënten

Nadere informatie

Resultaten VGO en gerelateerde studies: inzichten in de relatie veehouderij en gezondheid? Dick Heederik IRAS Universiteit Utrecht

Resultaten VGO en gerelateerde studies: inzichten in de relatie veehouderij en gezondheid? Dick Heederik IRAS Universiteit Utrecht Resultaten VGO en gerelateerde studies: inzichten in de relatie veehouderij en gezondheid? Dick Heederik IRAS Universiteit Utrecht VGO studie Geen aanwijzingen voor meer ziekte door zoönoseverwekkers of

Nadere informatie

Iiv íd C Delta res. Aanslibbing Deurganckdok. Numerieke modelsimulaties met Slib3D. 15 Juni 2010

Iiv íd C Delta res. Aanslibbing Deurganckdok. Numerieke modelsimulaties met Slib3D. 15 Juni 2010 Iiv íd C Delta res International Marine & Dredging Consultants E no bllh Q D 011Q LÍ f 0 5 Aanslibbing Deurganckdok Numerieke modelsimulaties met Slib3D Beschrijving Slib3D Calibratie hydrodynamica en

Nadere informatie

Lucht Niet niets 9-11. Auteur: Christian Bertsch. jaar. Benaming van de activiteit:

Lucht Niet niets 9-11. Auteur: Christian Bertsch. jaar. Benaming van de activiteit: 9-11 jaar Benaming van de activiteit: Lucht Niet niets Wetenschappelijke inhoud: Natuurkunde Beoogde concepten: Dichtheid van vaste stoffen en vloeistoffen Beoogde leeftijdsgroep: 9-11 jaar oud Duur van

Nadere informatie

Prenataal testen voor genetische aandoeningen begrijpen. Professor Martina Cornel & Professor Heather Skirton Gen-Equip Project.

Prenataal testen voor genetische aandoeningen begrijpen. Professor Martina Cornel & Professor Heather Skirton Gen-Equip Project. Prenataal testen voor genetische aandoeningen begrijpen Professor Martina Cornel & Professor Heather Skirton Gen-Equip Project. Prenataal testen verwijst naar het testen van de foetus tijdens de zwangerschap

Nadere informatie

Verzuring van de Noordzee: oorzaken, gevolgen, en perspectief

Verzuring van de Noordzee: oorzaken, gevolgen, en perspectief Faculteit Geowetenschappen Departement Aardwetenschappen Nationaal Programma Zee- en Kustonderzoek (ZKO) Verzuring van de Noordzee: oorzaken, gevolgen, en perspectief Mathilde Hagens (Universiteit Utrecht)

Nadere informatie

Quagga s: droom of nachtmerrie? Miguel Dionisio Pires

Quagga s: droom of nachtmerrie? Miguel Dionisio Pires Quagga s: droom of nachtmerrie? Miguel Dionisio Pires Slide Guido Waajen Fig 5 modified from Gulati, Dionisio Pires & Van Donk 2008 Quick scan waterkwaliteit en ecologie Volkerak-Zoommeer Experiments with

Nadere informatie

Trends in Kunststoffen

Trends in Kunststoffen Trends in Kunststoffen Trends in Polymeren voor toeleveranciers en OEM-ers ESEF, maart 2014 Ir. Martin van Dord DPI Value Centre & NRK Dr. Louis Jetten DPI Value Centre Kunststoffen: organische polymeren

Nadere informatie

Bepaling van petroleumetherextraheerbare stoffen in water

Bepaling van petroleumetherextraheerbare stoffen in water Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van petroleumetherextraheerbare stoffen in water Versie januari 2012 WAC/IV/B/005 Inhoud INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED 3 2 PRINCIPE 3

Nadere informatie

GROENE KOOLWATERSTOFFEN. Marcel Weeda, Remko Detz, Jeffrey Sipma

GROENE KOOLWATERSTOFFEN. Marcel Weeda, Remko Detz, Jeffrey Sipma GROENE KOOLWATERSTOFFEN Marcel Weeda, Remko Detz, Jeffrey Sipma AANLEIDING: Grote belangstelling voor waterstof in de aanloop naar, en binnen het Klimaatakkoord Scenario s, projecties en schattingen voor

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Brudin, S. S. (2010). One- and two-dimensional analysis of complex anionic mixtures

Citation for published version (APA): Brudin, S. S. (2010). One- and two-dimensional analysis of complex anionic mixtures UvA-DARE (Digital Academic Repository) One- and two-dimensional analysis of complex anionic mixtures Brudin, S.S. Link to publication Citation for published version (APA): Brudin, S. S. (2010). One- and

Nadere informatie

Investigations on the Nitrogen Cycle in the Coastal North Sea H. Fan

Investigations on the Nitrogen Cycle in the Coastal North Sea H. Fan Investigations on the Nitrogen Cycle in the Coastal North Sea H. Fan Samenvatting Dit proefschrift gaat over de stikstofcyclus in het Nederlandse kustgebied, waarbij zowel de waterkolom als het sediment

Nadere informatie

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel

Nadere informatie

KOKOPUR 1-5 IE. Kokosfilterbed voor huishoudelijk afvalwater

KOKOPUR 1-5 IE. Kokosfilterbed voor huishoudelijk afvalwater KOKOPUR 1-5 IE 3 HUISHOUDELIJK AFVALWATER 1 2 4 5 6 BIOLOGISCH BEHANDELD WATER Kokopur kokosfilterbed 1. voorbezinker 2. pompput met dompelpomp 3. irrigatienetwerk onder bovenste kokoslaag 4. actieve kokoslagen

Nadere informatie

WORKSHOP : COMPTENCES FOR THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS ( SDGs )

WORKSHOP : COMPTENCES FOR THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS ( SDGs ) WORKSHOP : COMPTENCES FOR THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS ( SDGs ) Jos van Hal, MSc 24th May 2019 Recent publication: SDGs INSPIRATIONAL OR ASPIRATIONAL? HOW TO OPERATIONALISE AND IMPLEMENT THE SUSTAINABLE

Nadere informatie

Fragmentatie van Productieketens

Fragmentatie van Productieketens Fragmentatie van Productieketens ( It is not about what you sell, but what you do ) Harry Garretsen Bankraad, 6 september 2013 This project was funded by the European Commission, Research Directorate General

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22618 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Schans, Martin van der Title: Blowup in the complex Ginzburg-Landau equation Issue

Nadere informatie

Outline. International Child Abduction Incoming Cases. A comparison between the Netherlands, England & Wales, Sweden and Switserland

Outline. International Child Abduction Incoming Cases. A comparison between the Netherlands, England & Wales, Sweden and Switserland International Child Abduction Incoming Cases A comparison between the Netherlands, England & Wales, Sweden and Switserland Merel Jonker Christina G. Jeppesen de Boer 26 November 2015 Outline Background

Nadere informatie

Initiatiefvoorstel Flexibele Taalcursus

Initiatiefvoorstel Flexibele Taalcursus Initiatiefvoorstel Flexibele Taalcursus 8 juni 2018 English summary It is no secret that the active student has a busy schedule and wants to keep on developing and challenging him- or herself. This often

Nadere informatie

AXIOMATIEK VAN GETALLEN, vergezichten vanuit mijn ivoren toren

AXIOMATIEK VAN GETALLEN, vergezichten vanuit mijn ivoren toren AXIOMATIEK VAN GETALLEN, vergezichten vanuit mijn ivoren toren Bas Edixhoven Universiteit Leiden KNAW symposium Rekenen, 30 juni 2014 Wat volgt is slechts mijn eigen mening. Deze aantekeningen zal ik op

Nadere informatie

Product naam: MM01315

Product naam: MM01315 Product naam: MM01315 Specificaties MM01315 : Groep rmatuur Soort Buiten rmaturen Levensduur L90 15.000u R 82 Wattage 15W Beschermingsgraad IP65 Lichtkleur 2700K (warmwit) Lengte 518mm Fitting Diameter

Nadere informatie

Lezing FHI te Leusden

Lezing FHI te Leusden Lezing FHI te Leusden M. Geusebroek Maart 2014 ECN-L--14-012 Gasanalyse bij ECN Ervaringen op micro-en macroschaal Lezing FHI - Leusden Maart 2014 www.ecn.nl Inhoud 1. ECN en ECN Environment & Energy Engineering

Nadere informatie

Functioneren van het voedselweb in het Eems estuarium onder gemiddelde en extreme omstandigheden

Functioneren van het voedselweb in het Eems estuarium onder gemiddelde en extreme omstandigheden Functioneren van het voedselweb in het Eems estuarium onder gemiddelde en extreme omstandigheden Victor N. de Jonge, november 2013 Het Eems estuarium vormt ecologisch gezien één groot geheel, maar dat

Nadere informatie

Vier voorbeelden van Fourier

Vier voorbeelden van Fourier Vier voorbeelden van Fourier Gjerrit Meinsma Mathematisch Café 1 Overzicht 1. Wereldkampioen matrix-vectorproduct 2. Fast Fourier Transform (FFT) 3. Voorbeelden: routers jpeg producten antialiasing Mathematisch

Nadere informatie

Asbest besmetting in straalgrit incident management bij Shell NL

Asbest besmetting in straalgrit incident management bij Shell NL Asbest besmetting in straalgrit incident management bij Shell NL Onverwacht voorkomen, blootstelling en beheersing Shell downstream productie, Nederland Petrochemische industrie en ruwe olie terminal André

Nadere informatie

Klimaatsverandering en de mariene omgeving, ver van ons bed?

Klimaatsverandering en de mariene omgeving, ver van ons bed? Klimaatsverandering en de mariene omgeving, ver van ons bed? JOHAN ROBBENS Studiedag Landbouw en Klimaat 17 april 2018, Melle Impact van klimaatsverandering op de zee Verzuring van oceanen Verhoging Temperatuur

Nadere informatie

Blauwalgen & genomics

Blauwalgen & genomics Workshop Blauwalgen & genomics, Amersfoort, 2010 Blauwalgen & genomics CSI in het waterbeheer Ron van der Oost CSI Overzicht Genomics Blauwalgen: traditionele analyses Alternatieven met genomics? Discussiepunten

Nadere informatie

Thermal Coating implementation project.

Thermal Coating implementation project. Thermal Coating implementation project Menso.Molag@TNO.NL VVG: Dutch Automotive LPG association Coating implementatie onderzoek 1. Onderzoek naar de effectiviteit van hittewerende bekledingssystemen Convenant:

Nadere informatie

UNIVERSELE LICHTE VOLUMEBOXEN Serie 1400/ Op poten

UNIVERSELE LICHTE VOLUMEBOXEN Serie 1400/ Op poten UNIVERSELE LICHTE VOLUMEBOXEN Serie 1400/1425 Op poten 4 Grootvolumeboxen met volledig gladde binnenwanden 4 Keuze: gesloten bodem en wanden of geperforeerde bodem en wanden (serie PB1400/A) 4 Op poten

Nadere informatie

Plastic in de oceaan, een publiek debat

Plastic in de oceaan, een publiek debat Plastic in de oceaan, een publiek debat Waarom is plastic vervuiling een probleem? Ronny Blust Professor Milieufysiologie en Toxicologie Universiteit Antwerpen JPI Oceans- Ephemare project 1 Het probleem

Nadere informatie

MCDA methodiek in SELFIE: meten en wegen

MCDA methodiek in SELFIE: meten en wegen MCDA methodiek in SELFIE: meten en wegen Maureen Rutten-van Mölken SELFIE tweede nationale workshop 29 maart 2018 Agenda 12:00 12:30u Inloop met koffie, thee en broodjes 12:30 12:45u Voorstelrondje 12:45

Nadere informatie

Is de draagkracht van de Oosterschelde voor schelpdieren bereikt?

Is de draagkracht van de Oosterschelde voor schelpdieren bereikt? Is de draagkracht van de Oosterschelde voor schelpdieren bereikt? Pauline Kamermans, Wouter van Broekhoven, Luca van Duren, Sven Ihnken, Henrice Jansen, Jacco Kromkamp, Sairah Malkin, Tim Schellekens,

Nadere informatie

Verkennend Onderzoek Microplastic in het beheersgebied van Waterschap Rivierenland

Verkennend Onderzoek Microplastic in het beheersgebied van Waterschap Rivierenland Verkennend Onderzoek Microplastic in het beheersgebied van Waterschap Rivierenland Projectrapport Wageningen Universiteit Droevendaalsesteeg 3 Postbus 47 6700 AA Wageningen Telefoon: 0317-48 07 00 Fax:

Nadere informatie

Press release Statistics Netherlands

Press release Statistics Netherlands Press release PR00-277 8-12-2000 9:30 AM Inflation rate in November levelling out Consumer prices in November were up 3.0% on November last year. The inflation rate is therefore 0.1% lower than last month,

Nadere informatie

ROOKGASREINIGING OTEP: NLQF/EQF

ROOKGASREINIGING OTEP: NLQF/EQF ROOKGASREINIGING OTEP: NLQF/EQF niveau 5 (nr. test) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Datum : Tijdsduur : 2 uur Tijd : 13.00-15.00

Nadere informatie

Optimalisatie van glasaalmigratie vanuit de Noordzee naar de IJzer in de Ganzepoot te Nieuwpoort

Optimalisatie van glasaalmigratie vanuit de Noordzee naar de IJzer in de Ganzepoot te Nieuwpoort Optimalisatie van glasaalmigratie vanuit de Noordzee naar de IJzer in de Ganzepoot te Nieuwpoort Film Ijzer Situering Situering Vroeger? Vroeger? Slag bij Nieuwpoort (2 juli 1600) Vroeger? Slag bij Nieuwpoort

Nadere informatie

Chemisch rekenen, zo doe je dat!

Chemisch rekenen, zo doe je dat! 1 Chemisch rekenen, zo doe je dat! GOE Opmerkingen vooraf: 1. Belangrijke schrijfwijzen: 100 = 10 2 ; 1000 = 10 3, enz. 0,1 = 1/10 = 10-1 ; 0,001 = 1/1000 = 10-3 ; 0,000.000.1 = 10-7, enz. gram/kg = gram

Nadere informatie

Bromtoon en trilling, als gevolg van een niet-akoestisch signaal?

Bromtoon en trilling, als gevolg van een niet-akoestisch signaal? Bromtoon en trilling, als gevolg van een niet-akoestisch signaal? Dirk van der Plas Stichting Laagfrequent Geluid Low Frequency Noise Foundation www.laagfrequentgeluid.nl Normaal LFg Bromtoon, Bovengemiddeld

Nadere informatie

Landelijk Diabetes Congres 2016

Landelijk Diabetes Congres 2016 Landelijk Diabetes Congres 2016 Insuline Pompen, zelfcontrole en sensoren, need to know Thomas van Bemmel, Internist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn Disclosures (potentiële) belangenverstrengeling zie hieronder

Nadere informatie

FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN

FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN Dr. Ir. Leen Bastiaens Hernieuwbare componenten VITO Not for distribution

Nadere informatie

Verspreiding van microplastics. 23 mei 2017 Verspreiding van microplastics

Verspreiding van microplastics. 23 mei 2017 Verspreiding van microplastics Verspreiding van microplastics 23 mei 2017 Verspreiding van microplastics 1 Aanleiding 23 mei 2017 Verspreiding van microplastics 2 Doel In beeld brengen van de verspreidingsroutes Kwantificeren van de

Nadere informatie