Molecular Biosensors for medical diagnostics (MBx)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Molecular Biosensors for medical diagnostics (MBx)"

Transcriptie

1 Molecular Biosensors for medical diagnostics (MBx) Staff: Leo van IJzendoorn Arthur de Jong Holger Kress Menno Prins (DHL) + ca 5-10 studenten AIO s Matthias Irmscher Loes van Zijp Alexander van Reenen Kelly Yang Marijn Kemper Andrea Ranzoni F-vleugel N-laag 1 e en 2 e verdieping

2 Inhoud Korte introductie van Point-of-Care biosensoren Biosensoren gebaseerd op magnetische deeltjes MBx: sensortechnologie en biofysica Stageonderwerpen TUe / Applied Physics / Molecular Biosensors PAGE 1

3 Voorbeeld van een biosensor De glucosesensor voor diabetici wegwerp strip - een druppel bloed (microliter) - analyse resultaat na 5 seconden beschikbaar! essentie: - glucose wordt herkend door enzym redox reactie geeft meetbare stroom niet bruikbaar voor lage concentraties PAGE 2 3

4 Detectie van eiwitten glucose hormonen eiwitten mm µm nm pm fm M = mol/l Sandwich immunoassay met magnetische nanodeeltjes herkenning van eiwitten met antilichamen uit immuunsysteem eiwit antilichaam sensoroppervlak TUe / Applied Physics / Molecular Biosensors PAGE 3

5 Biosensoren met magnetische actuatie vangen van eiwitten actueren & concentreren magnetisch selecteren sample POC optische detectie concentratie biomarker pm! total internal reflection Department of applied physics PAGE 4

6 MBx: sensortechnologie en biofysica van concentraties eigenschappen van moleculen en cellen - meten van eiwit interacties (onderling en met oppervlakken) - meten van mechanische eigenschappen van eiwitten en cellen - meten van de respons van cellen op stimulatie Aanleggen van krachten: magnetisch pincet (torque + trekkrachten) optisch pincet AFM (vanaf voorjaar 2011) PAGE 5 9

7 Voorbeeld: uitoefenen van draaimoment (torque) instrumentatie voor aanleggen roterend magneetveld image analysis! balans hydrodynamische wrijving en magnetische kracht torque (Ben DeClerq) PAGE 6 12

8 Moleculaire modelsystemen ProteinG IgG IgG-IgG systeem: grote uitwijking na deformatie niet terug naar evenwichts positie Angle (degrees) field direction no field -80 0,0 2,5 5,0 7,5 10,0 12,5 15,0 Time (s) Department of applied physics PAGE 7 Angle (degrees) Selectiviteit + nieuwe biofysica field off field on Time (s)

9 Cel onderzoek met een optisch pincet deeltje blijft in focus 3D trapping : gradient force & scattering force microscoop objectief laser een deeltje van 500 nm wordt ingevangen: PAGE 8

10 Cel onderzoek met een optisch pincet Holografische tweezers kunnen meerdere deeltjes tegelijk vangen: sample objectief LCD hologram 1 micron silica deeltjes (real time) Dufresne, et al (1998, 2001) Department of applied physics PAGE 9

11 Cel onderzoek met een optisch pincet Wat gebeurt er wanneer een deeltje bij een cel wordt gebracht? Department of applied physics PAGE 10

12 Cel onderzoek met een optisch pincet Department of applied physics PAGE 11

13 Cel onderzoek met een optisch pincet Fluctuatie van het deeltje in de trap geeft informatie over bindingskracht / moleculaire interacties aan het membraan 35 pn/µm 50 pn/µm bindingskrachtκ omgekeerd evenredig met fluctuaties κ = kt / x 2 Department of applied physics PAGE 12

14 Cel onderzoek met een optisch pincet Chemische gradienten veroorzaken een respons van cellen: macrophage achtervolgt bacterie David Rogers, Vanderbilt Univ. USA Holger Kress Nature methods 2009 Department of applied physics PAGE 13

15 Stagemogeljkheden MBx: jonge groep met uitdagend multidiciplinair onderzoeksveld Stage/afstudeer onderwerpen op gebied van: - onderzoek aan magnetische actuatie en mechanische eigenschappen van moleculen en cellen - onderzoek aan en met holografische optisch pincet - onderzoek met hoge resolutie optische microscopie en TIR aan deeltjes mobiliteit / binding aan oppervlakken - moleculaire interacties en cel respons - in de nabije toekomst (2011) AFM onderzoek aan ontvouwing eiwitten en moleculaire interacties Voor actuele projecten: l.j.van.ijzendoorn@tue.nl of kom langs in de F-vleugel! Department of applied physics PAGE 14

9. Nederlandse Samenvatting

9. Nederlandse Samenvatting 9. Nederlandse Samenvatting Cellen in ons lichaam zitten niet alleen. Iedere cel is omgeven door andere cellen en een fiber netwerk genaamd de extracellulaire matrix (ECM). Dit netwerk geeft structuur

Nadere informatie

Studentnummer: Schrijf je naam en studentnummer op elk vel. Omcirkel het juiste antwoord.

Studentnummer: Schrijf je naam en studentnummer op elk vel. Omcirkel het juiste antwoord. Naam: Studentnummer: FLP1 Tentamen 31 05 2013, 14:00 17:00h Dit tentamen bestaat uit 25 opgaven op 6 bladzijden. Schrijf je naam en studentnummer op elk vel. Omcirkel het juiste antwoord. Je mag boek,

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Chapter 1 Nederlandse samenvatting Dit proefschrift gaat over de toepassing van een wat ongewone soort van microscopie in de biologie: atomaire kracht microscopie. Atomair geeft hier aan wat het oplossend

Nadere informatie

hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3

hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Samenvatting Aderverkalking is een ziekte die bij bijna iedereen voorkomt, in bepaalde grote bloedvaten door het hele lichaam. Het verloop van de ziekte kan versneld worden door bijvoorbeeld genetische

Nadere informatie

Risicobeoordeling van nanomaterialen

Risicobeoordeling van nanomaterialen Risicobeoordeling van nanomaterialen Nanozilver in textiel 1 05 november 2010 Inhoud 1. Introductie risicobeoordeling 2. Risicobeoordeling van nanomaterialen 3. Nanozilver in textiel 2 Risicobeoordeling

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting 205. Amyloïden: van moleculaire structuur tot mechanische eigenschappen

Samenvatting. Samenvatting 205. Amyloïden: van moleculaire structuur tot mechanische eigenschappen Samenvatting 205 Samenvatting Amyloïden: van moleculaire structuur tot mechanische eigenschappen Ongeveer 15 tot 20% van het menselijk lichaam bestaat uit eiwitten, ongeveer gelijk aan het eiwitpercentage

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35972 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Wang, Qiang Title: Photon detection at subwavelength scales Issue Date: 2015-10-27

Nadere informatie

Moleculaire mechanismen. De connectie tussen interacties van eiwitten en activiteiten van cellen

Moleculaire mechanismen. De connectie tussen interacties van eiwitten en activiteiten van cellen Moleculaire mechanismen De connectie tussen interacties van eiwitten en activiteiten van cellen The Hallmarks of Cancer Hanahan and Weinberg, Cell 2000 Niet afhankelijk van groei signalen Apoptose ontwijken

Nadere informatie

Medische Toepassingen van pixel detectors. Jan Visser

Medische Toepassingen van pixel detectors. Jan Visser Medische Toepassingen van pixel detectors Courtesy ATLAS collaboration Jan Visser Viva Fysica, Amsterdam January 2015 Courtesy Linda B. Glaser Foto s maken in Hoge Energie Fysica Vertex resolutie ~ 15

Nadere informatie

op de overgang van het dekglaasje naar het waterige sample. Hierdoor worden alle lichtstralen op dezelfde plek gefocusseerd, ook als we dieper het

op de overgang van het dekglaasje naar het waterige sample. Hierdoor worden alle lichtstralen op dezelfde plek gefocusseerd, ook als we dieper het In het Nederlands vertaald is de titel van mijn proefschrift: Optische pincetten, biomoleculen en coöperativiteit. In de volgende pagina s probeer ik uit te leggen wat die termen met elkaar te maken hebben,

Nadere informatie

In hoofdstuk 2 worden de verschillende ionisatie technieken (secondaire ionen massa spectrometrie (SIMS) en matrix geassisteerde laser

In hoofdstuk 2 worden de verschillende ionisatie technieken (secondaire ionen massa spectrometrie (SIMS) en matrix geassisteerde laser Een van de grootste uitdagingen voor wetenschappers in de 21 ste eeuw is om te begrijpen hoe verschillende biomoleculaire componenten, zoals RNA, DNA, hormonen, lipiden, suikers en eiwitten, met elkaar

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38444 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Haan, Arthur den Title: Nuclear magnetic resonance force microscopy at millikelvin

Nadere informatie

Bloedplaatjes of trombocyten die belangrijk zijn voor de bloedstolling.

Bloedplaatjes of trombocyten die belangrijk zijn voor de bloedstolling. Flowcytometrie bij PNH PNH is het gevolg van een genetische verandering in een bloedstamcel. Als gevolg hiervan ontbreken bij afstammelingen van deze cel bepaalde eiwitten. Deze eiwitten hebben gemeenschappelijk,

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Chapter 9 Inleiding Het dengue virus (DENV) en het West Nijl virus (WNV) behoren tot de Flaviviridae, een familie van kleine sferische virussen met een positief-strengs RNA genoom.

Nadere informatie

Snelle on-site en multi-analiet diagnostische testen voor microbiologische voedselveiligheid

Snelle on-site en multi-analiet diagnostische testen voor microbiologische voedselveiligheid Snelle on-site en multi-analiet diagnostische testen voor microbiologische voedselveiligheid 7-6-2017, Aart van Amerongen AgriFoodTop Symposium, Wageningen Detectie van risicofactoren Voedselveiligheid

Nadere informatie

Samenvatting in het Nederlands

Samenvatting in het Nederlands Samenvatting in het Nederlands Algemeen Een goed functionerend zenuwstelsel is van essentieel belang voor ons dagelijkse, bewuste en onbewuste handelen en denken. Het functioneren van het zenuwstelsel

Nadere informatie

hij deze richting heeft bepaald, hoe zorgt hij dan dat hij ook daadwerkelijk begint te bewegen? Om dit soort vragen te beantwoorden moeten we nog

hij deze richting heeft bepaald, hoe zorgt hij dan dat hij ook daadwerkelijk begint te bewegen? Om dit soort vragen te beantwoorden moeten we nog 1 Samenvatting Cellen zijn de fundamentele eenheid van alle organismen die we met het blote oog kunnen zien. Ze bestaan in allerlei vormen en kunnen alle functies vervullen die mensen nodig hebben om te

Nadere informatie

Chapter 9. Nederlandse samenvatting

Chapter 9. Nederlandse samenvatting Chapter 9 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Geschat wordt dat ongeveer 20-30% van de bevolking drager is van Staphylococcus aureus (S. aureus), een Gram-positief

Nadere informatie

Samenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor.

Samenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor. Samenvatting Het immuunsysteem Het menselijke lichaam bevat een uniek systeem, het immuunsysteem, wat ons beschermt tegen ongewenste en schadelijk indringers (ook wel lichaamsvreemde substanties of pathogenen

Nadere informatie

Functionalized Upconversion Nanoparticles for Cancer Imaging and Therapy K. Liu

Functionalized Upconversion Nanoparticles for Cancer Imaging and Therapy K. Liu Functionalized Upconversion Nanoparticles for Cancer Imaging and Therapy K. Liu Samenvatting Het in beeld brengen van tumoren in een vroeg stadium met behulp van fluorescentie en de daaropvolgende behandeling

Nadere informatie

De rol van immuun cellen in de ziekte van Alzheimer

De rol van immuun cellen in de ziekte van Alzheimer De rol van immuun cellen in de ziekte van Alzheimer Tjakko van Ham Klinische Genetica, Erasmus MC, Rotterdam t.vanham@erasmusmc.nl Microglia, immuun cellen van het brein Wat weten we wel & wat weten we

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Dit proefschrift gaat over celdeling in bacteriën. Voor mij is het fascinerende van een bacterie zoals Escherichia coli dat het zich ongelofelijk snel kan vermenigvuldigen door in lengte te groeien en

Nadere informatie

Chapter 9. Nederlandse samenvatting Curriculum vitae List of publications

Chapter 9. Nederlandse samenvatting Curriculum vitae List of publications Chapter 9 Nederlandse samenvatting Curriculum vitae List of publications Nederlandse samenvatting Bij orgaan transplantatie patiënten is een goede onderdrukking van de immunologische reactie tegen het

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting 149 150 Nederlandse Samenvatting Het immuunsysteem beschermt ons lichaam tegen de invasie van lichaamsvreemde eiwiten en schadelijke indringers, zoals bijvoorbeeld bacteriën. Celen die de bacteriën opruimen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Het immuunsysteem Ons immuunsysteem beschermt ons tegen allerlei ziekteverwekkers, zoals bacteriën, parasieten en virussen, die ons lichaam binnen dringen.

Nadere informatie

Blauwalgen & genomics

Blauwalgen & genomics Workshop Blauwalgen & genomics, Amersfoort, 2010 Blauwalgen & genomics CSI in het waterbeheer Ron van der Oost CSI Overzicht Genomics Blauwalgen: traditionele analyses Alternatieven met genomics? Discussiepunten

Nadere informatie

Figuur 1 Schematische opstelling van de STM

Figuur 1 Schematische opstelling van de STM Zdenko van Kesteren Scanning Tunneling Microscope Vorige keer bekeken we de Atomic Force Microscope (AFM). De krachtige kijker die een resolutie had in de orde van de grootte van een atoom. Een andere

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/40283 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Hou, L. Title: Photothermal studies of single molecules and gold nanoparticles

Nadere informatie

In search for biomarkers of aging: A proteomics approach Rinse Klooster

In search for biomarkers of aging: A proteomics approach Rinse Klooster Samenvatting Het begrijpen van het verouderingsproces Onderzoek aan zowel hoge als lage eukaryotische modelsystemen heeft laten zien dat verschillende processen bij het verouderingsproces betrokken zijn.

Nadere informatie

Integrated Raman and electron microscopy. Correlative chemical specificity and nanoscale resolution. Frank Timmermans

Integrated Raman and electron microscopy. Correlative chemical specificity and nanoscale resolution. Frank Timmermans Integrated Raman and electron microscopy Correlative chemical specificity and nanoscale resolution Frank Timmermans Paranymphs André Timmermans Agustin Enciso Martinez Introductie Remainder of this presentation

Nadere informatie

ICP-MS: een veelbelovende tool in de detectie en analyse van nanodeeltjes

ICP-MS: een veelbelovende tool in de detectie en analyse van nanodeeltjes ICP-MS: een veelbelovende tool in de detectie en analyse van nanodeeltjes Nadia Waegeneers Unit Trace Elements Operational Department Chemical Safety of the Food Chain Veterinary and Agrochemical Research

Nadere informatie

het belichtingsvolume in drie dimensies begrensd en tevens het kleinst haalbare in optische microscopie. Het hoofdstuk eindigt met een overzicht van h

het belichtingsvolume in drie dimensies begrensd en tevens het kleinst haalbare in optische microscopie. Het hoofdstuk eindigt met een overzicht van h In de afgelopen decennia is biologisch onderzoek zich steeds meer gaan richten op processen die zich afspelen op de micrometer - en zelfs nanometerschaal. Dit heeft ervoor gezorgd dat moleculaire interacties

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/44297 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Valk, Ramon van der Title: Responding to environmental cues : the adaptive qualities

Nadere informatie

Inleiding Beweging in de cel op nanoschaal bekeken

Inleiding Beweging in de cel op nanoschaal bekeken Inleiding Beweging in de cel op nanoschaal bekeken Lapptop Natuurkunde 2 voorjaar 2011 Jante Salverda 20 januari 2011 Inleiding Programma 20 januari, 14.00-16.00: college celbiologie (huiswerk) 27 januari,

Nadere informatie

Workshop Bio (Biosensor/DNA) 7 april 2011 HAV0-4

Workshop Bio (Biosensor/DNA) 7 april 2011 HAV0-4 Workshop Bio (Biosensor/DNA) 7 april 2011 HAV0-4 Evenement Op 7 april brachten 18 leerlingen van 2 scholen uit de regio een bezoek aan de High Tech Campus en kregen de mogelijkheid om een kijkje te nemen

Nadere informatie

De logica van bacteriele groei

De logica van bacteriele groei The dream of every cell is to become two cells (Francois Jacob, 1971) De logica van bacteriele groei Bij ideale condities: dubbeling binnen 20 min een top-downbenadering Na 24 uur: 1021 cellen Hoe krijgt

Nadere informatie

Uitwerkingen Basischemie laboratoriumonderwijs hoofdstuk 11

Uitwerkingen Basischemie laboratoriumonderwijs hoofdstuk 11 Uitwerkingen Basischemie laboratoriumonderwijs hoofdstuk 11 Opgave 11.1 Definitie Definitie van een molecuul Een molecuul is het kleinste deeltje van een moleculaire stof dat nog alle chemische eigenschappen

Nadere informatie

Samenvatting. Figuur 2

Samenvatting. Figuur 2 Cellen, de bouwstenen van ons lichaam, zijn verassend goed georganiseerde systemen. Verrassend, aangezien cellen erg klein zijn. Een typische cel in ons lichaam is tientallen micrometer in doorsnede, duizend

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20093 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Guédon, Constant Marcel Title: Molecular charge transport : relating orbital structures

Nadere informatie

Complementariteit van Micro-XRF en SEM-EDX in materiaalonderzoek. Jens Lenaerts

Complementariteit van Micro-XRF en SEM-EDX in materiaalonderzoek. Jens Lenaerts Complementariteit van Micro-XRF en SEM-EDX in materiaalonderzoek Jens Lenaerts Overzicht Specificaties Micro-XRF Specificaties SEM-EDX Vergelijkende studie van Micro-XRF vs. SEM-EDX Toepassingen in materiaalonderzoek

Nadere informatie

Samenvatting. de differentiatie van cellen;

Samenvatting. de differentiatie van cellen; Samenvatting Groei en ontwikkeling. Elk organisme, of het nu een mens, een plant of een bacterie is, heeft ermee te maken. Het iszelfs zo belangrijk datleven simpelweg niet zou kunnen bestaan zonder groei

Nadere informatie

Samenvatting Hoofdstuk 1 hoofdstuk 2

Samenvatting Hoofdstuk 1 hoofdstuk 2 Hoofdstuk 1 geeft een overzicht van de achtergronden van biomateriaalgerelateerde infecties (BAI) en de mogelijke strategieën om deze infecties te voorkomen. De lezer wordt meegenomen in het onderwerp

Nadere informatie

Signaaltransductie versie

Signaaltransductie versie Signaaltransductie versie 2015-2016 Vragen bij COO over hoofdstuk 16 van Alberts Essential Cell Biology, 4e druk De vragen die voorkomen in het COO-programma zijn op dit formulier weergegeven. Het is de

Nadere informatie

Universiteitsdagp. Nanomaterialen voor een duurzame toekomst? zaterdag 1 april Prof. Petra de Jongh Jessi van der Hoeven

Universiteitsdagp. Nanomaterialen voor een duurzame toekomst? zaterdag 1 april Prof. Petra de Jongh Jessi van der Hoeven Universiteitsdagp zaterdag 1 april 2017 Nanomaterialen voor een duurzame toekomst? Prof. Petra de Jongh Jessi van der Hoeven Overzicht Energie Fossiele brandstoffen - geweldig handig! Duurzame energie

Nadere informatie

Love and Fear of Water: Water Dynamics around Charges and Apolar Solutes S.T. van der Post

Love and Fear of Water: Water Dynamics around Charges and Apolar Solutes S.T. van der Post Love and Fear of Water: Water Dynamics around Charges and Apolar Solutes S.T. van der Post Samenvatting Water is meer dan een oplosmiddel Het leven op aarde is gebaseerd op water: vrijwel alle organismen,

Nadere informatie

Intracellular molecular diffusion probed with nonlinear optical microscopy Potma, Eric Olaf

Intracellular molecular diffusion probed with nonlinear optical microscopy Potma, Eric Olaf University of Groningen Intracellular molecular diffusion probed with nonlinear optical microscopy Potma, Eric Olaf IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF)

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21004 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21004 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21004 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Burgel, Nathalie Daniëlle van Title: Host-pathogen interactions in Lyme disease

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/18950 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/18950 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/18950 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Velthuis, Arend Jan Wouter te Title: A biochemical portrait of the nidovirus RNA

Nadere informatie

Appendix Nederlandse samenvatting Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments

Appendix Nederlandse samenvatting Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments Appendix Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments Appendix Het menselijk lichaam, dat bestaat uit biljoenen cellen, wordt dagelijks blootgesteld aan gevaarlijke stoffen die

Nadere informatie

Chapter 9. Nederlandse samenvatting

Chapter 9. Nederlandse samenvatting Chapter 9 Nederlandse samenvatting 150 Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING De natuurlijke afweer van het lichaam wordt verzorgd door het immuunsysteem. Zonder immuunsysteem zouden pathogenen zoals virussen

Nadere informatie

Welk Filter Past Bij Welke Filtertechniek Met Welk Rendement

Welk Filter Past Bij Welke Filtertechniek Met Welk Rendement Welk Filter Past Bij Welke Filtertechniek Met Welk Rendement Datum: 6 oktober 2005 Gerrit Wijbenga Filtrair B.V. Naam Functie Filtrair Lid Introductie : Gerrit Wijbenga : Product Manager Filtrair B.V.

Nadere informatie

Topologische materialen geven nieuwe draai aan elektronica

Topologische materialen geven nieuwe draai aan elektronica Topologische materialen geven nieuwe draai aan elektronica Topologische isolatoren zijn materialen die zowel eigenschappen van geleiders als van isolatoren bezitten. Doordat de elektronenbanden in deze

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. (voor iedereen dus )

Nederlandse samenvatting. (voor iedereen dus ) (voor iedereen dus ) Iedere dag staan we bloot aan ontelbare schadelijke micro-organismen en stoffen. Om te overleven is het immuunsysteem constant in actie om deze factoren in ons lichaam te bestrijden.

Nadere informatie

Verhogen van energie efficiëntie in industriële heaters

Verhogen van energie efficiëntie in industriële heaters Verhogen van energie efficiëntie in industriële heaters Arthur Groenbos Product Manager Gas Analyzers arthur.groenbos@nl.yokogawa.com M. 0651538935 Introductie Yokogawa gaat dieper in op het verbeteren

Nadere informatie

Basiskennis en Basisvaardigheden IV (404)

Basiskennis en Basisvaardigheden IV (404) ASISKENNIS EN ASISVAARDIGHEDEN IV 404 asiskennis en asisvaardigheden IV (404) SCHEIKUNDE 404.01 De kandidaat kan het scheiden van mengsels in verschillende zuivere stoffen 404.02 De kandidaat kan de opbouw

Nadere informatie

in een isolator? Dr. Erik van Heumen

in een isolator? Dr. Erik van Heumen Hoe verandert een metaal op de nanoschaal in een isolator? Dr. Erik van Heumen Outline Hoe/waarom verandert een metaal in een isolator? Hoe maak je dit zichtbaar op de nanoschaal? Metaal Isolator overgang

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting De rol van proteïne kinase A in de vorming van galkanaaltjes door levercellen Een mens is opgebouwd uit cellen. Iedere cel is omgeven door een membraan die de inhoud van de cel

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19067 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Meevissen, Moniek Hubertina Joanna Title: Schistosoma mansoni egg glycoproteins

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING INLEIDING Nanotechnologie is een nieuwe manier van materialen maken. Met behulp van nanotechnologie kunnen vaste stoffen heel gericht en op zeer kleine schaal, namelijk 1 x 10-9

Nadere informatie

Workshop Bio (Biosensor/DNA) 17 maart 2010 HAV0-4 Evenement

Workshop Bio (Biosensor/DNA) 17 maart 2010 HAV0-4 Evenement Workshop Bio (Biosensor/DNA) 17 maart 2010 HAV0-4 Evenement Op 17 maart brachten 28 leerlingen van 4 scholen uit de regio een bezoek aan de High Tech Campus en kregen de mogelijkheid om een kijkje te nemen

Nadere informatie

Samenvatting. Een studie van individuele gouden nanodeeltjes met. niet-lineaire optische technieken

Samenvatting. Een studie van individuele gouden nanodeeltjes met. niet-lineaire optische technieken Een studie van individuele gouden nanodeeltjes met niet-lineaire optische technieken Heel globaal gaat mijn proefschrift over de interactie tussen lichtpulsen en gouden nanodeeltjes. Gouden nanodeeltjes

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Om een meercellig organisme goed te kunnen laten functioneren is het essentieel dat cellen met elkaar communiceren. Intercellulaire communicatie kan plaatsvinden via de uitscheiding van hormonen en groeifactoren

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/46596 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Carattino, A. Title: Gold nanorod photoluminescence : applications to imaging

Nadere informatie

Hoofdstuk 2: Kenmerken van reacties

Hoofdstuk 2: Kenmerken van reacties Hoofdstuk 2: Kenmerken van reacties Scheikunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Onderwerpen Scheikunde 2011 20122012 Stoffen, structuur en binding Kenmerken van Reacties Zuren en base Redox Chemische technieken

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37091 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Devid, Edwin Johan Title: Exploring charge transport properties and functionality

Nadere informatie

Chapter 10 C H A P T E R. Nederlandse Samenvatting

Chapter 10 C H A P T E R. Nederlandse Samenvatting Chapter 10 C H P R ederlandse Samenvatting 10 175 S M V I G Haemostase Hartinfarct en beroerte zijn het gevolg van trombi (bloed stolsels) die belangrijke vaten afsluiten en daardoor weefsel beschadiging

Nadere informatie

Workshop bio, dd

Workshop bio, dd Workshop bio, dd 30-01-2007 Plan: Jet-Net heeft voor de tweede keer de workshop Bio georganiseerd. Deze activiteit laat middelbare scholieren zien dat Philips steeds meer de weg in slaat van health care.

Nadere informatie

157 De ontdekking van de natuurlijke aanwezigheid van antisense oligonucleotiden in eukaryote cellen, die de expressie van specifieke eiwitten kunnen reguleren, heeft in de afgelopen tientallen jaren gezorgd

Nadere informatie

NANO. Vraag 1. Crazy little things called. Bert Koopmans Faculteit Technische Natuurkunde / center for NanoMaterials (cnm)

NANO. Vraag 1. Crazy little things called. Bert Koopmans Faculteit Technische Natuurkunde / center for NanoMaterials (cnm) Crazy little things called NANO Bert Koopmans Faculteit Technische Natuurkunde / center for NanoMaterials (cnm) Vraag 1 /Eureka!Cup Docentendag, Eindhoven 2012 31-1-2012 1 Vraag 2 /Eureka!Cup Docentendag,

Nadere informatie

Onderzoeksmethodologie aan de hand van een case study:

Onderzoeksmethodologie aan de hand van een case study: Onderzoeksmethodologie aan de hand van een case study: Oppervlakte modificaties door in vitro assemblage van Streptomyces coelicolor Chaplin cel wand eiwitten Stappenplan onderzoeksmethodologie 1. Kies

Nadere informatie

Samenvatting. Injectie van SiC deeltjes in Al

Samenvatting. Injectie van SiC deeltjes in Al In technologische toepassingen wordt het oppervlak vaak het meeste belast. Dit heeft geleid tot het ontstaan van een nieuw vakgebied, de oppervlakte technologie. Constructie-onderdelen falen door hoge

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29019 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Ariotti, Silvia Title: Function and behavior of CD8+ T cells in the skin Issue

Nadere informatie

Immuunreactie tegen virussen

Immuunreactie tegen virussen Samenvatting Gedurende de laatste eeuwen hebben wereldwijde uitbraken van virussen zoals pokken, influenza en HIV vele levens gekost. Echter, vooral in de westerse wereld zijn de hoge sterftecijfers en

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/44732 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Torren, Alexander J.H. van der Title: Growing oxide thin films in a low-energy

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting 121 Samenvatting Antioxidanten spelen een belangrijke rol in tal van biochemische processen, variërend van het ontstaan van ziekten tot het verouderen van voedingsmiddelen. Om deze rol accuraat te kunnen

Nadere informatie

Boekenlijst LS&T Studiejaar

Boekenlijst LS&T Studiejaar Boekenlijst LS&T Studiejaar 2015-2016 Propedeuse BT (voorkeur BT) Voor voorkeur FS: zie verderop LLS101VN1 Werken in het lab MDD CT VT CH BT Kramer-Pals en v.d. Meulen Veiligheid in het laboratorium (Heron

Nadere informatie

We gaan stemmen, pak uw telefoon!

We gaan stemmen, pak uw telefoon! www.sendsteps.com We gaan stemmen, pak uw telefoon! SMS 1 2 SMS naar 2255 Typ Antwoord uw keuze (bv. Antwoord b) Internet 1 2 Ga naar sendc.com Log in met Antwoord Stemmen is anoniem Geen extra

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.: Dr. Molewaterplein 40 3015 GD Rotterdam Nederland Locatie(s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Locatie Afkorting Dr. Molewaterplein 40 3015 GD Rotterdam Nederland Flexibele

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20986 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Akkılıç, Namık Title: Fluorescent electrochemistry : towards controlled redox-switching

Nadere informatie

VW N excursie op woensdag 7 maart 2012 naar AMOLF. Science Park Amsterdam

VW N excursie op woensdag 7 maart 2012 naar AMOLF. Science Park Amsterdam VW N excursie op woensdag 7 maart 2012 naar AMOLF Science Park Amsterdam Ruim 10 leden weten door de stromende regen de weg naar aan AMOLF op het Science Park te Amsterdam te vinden. Binnen in het hoofdgebouw

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/50492 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Wagenaar, Jelmer J.T. Title: Magnetic resonance force microscopy for condensed

Nadere informatie

Microcmanipulatie met licht: Het Optisch Pincet

Microcmanipulatie met licht: Het Optisch Pincet Microcmanipulatie met licht: Het Optisch Pincet P. J. H. Bronkhorst, G. J. Brakenhoff Inleiding Vanuit de sterrenkunde is reeds lang bekend dat licht krachten kan uitoefenen. Een voorbeeld hiervan is het

Nadere informatie

Voorkennistoets De Bewegende Aarde Voorkennis voor het basisdeel H1, H2, H3

Voorkennistoets De Bewegende Aarde Voorkennis voor het basisdeel H1, H2, H3 Voorkennistoets De Bewegende Aarde Voorkennis voor het basisdeel H1, H2, H3 A. wiskunde Differentiëren en primitieve bepalen W1. Wat is de afgeleide van 3x 2? a. 3x b. 6x c. x 3 d. 3x 2 e. x 2 W2. Wat

Nadere informatie

vwo voeding en vertering

vwo voeding en vertering vwo voeding en vertering Resorptie van glucose In het celmembraan komen allerlei transporteiwitten voor. Er zijn enkelvoudige transporteiwitten die gefaciliteerde diffusie van een bepaalde stof door het

Nadere informatie

Moleculair mechanistisch redeneren

Moleculair mechanistisch redeneren Workshop Moleculair mechanistisch redeneren EVIE GOOSSEN & INGER VAN DER MEULEN Afbeeldingen met eiwitinteracties Mechanistisch weergave expliciete weergave van hoe een proces verloopt Leren voor het examen?

Nadere informatie

Workshop Biosensor/DNA 5 maart 2009 HAV0-4

Workshop Biosensor/DNA 5 maart 2009 HAV0-4 Workshop Biosensor/DNA 5 maart 2009 HAV0-4 Evenement Op 5 maart brachten 24 leerlingen van 2 scholen uit de regio een bezoek aan de High Tech Campus en kregen de mogelijkheid om een kijkje te nemen bij

Nadere informatie

6 Projectinformatie: Rotterdam (Wassende Weg) nat reinigen

6 Projectinformatie: Rotterdam (Wassende Weg) nat reinigen 6 Projectinformatie: Rotterdam (Wassende Weg) nat reinigen 6.1 Inleiding Uit onderzoek van de gemeente Rotterdam is gebleken dat de stad, net zoals veel grote steden, last heeft van luchtvervuiling. Dit

Nadere informatie

Foutief verhoogd vitamine B12: Pitfalls in een immuno-assay

Foutief verhoogd vitamine B12: Pitfalls in een immuno-assay Foutief verhoogd vitamine B12: Pitfalls in een immuno-assay Januari 2013 Dr. AP van Rossum (klinisch chemicus) Bronovo Ziekenhuis, Den Haag Pitfalls in de Vitamine B12 assay Aanleiding: Hypersegmentatie

Nadere informatie

Fysiologie / Metabolisme stofwisseling

Fysiologie / Metabolisme stofwisseling Fysiologie / Metabolisme stofwisseling Onder de fysiologie vallen bij de sportmassage de volgende onderdelen: Celleer/cytologie Weefselleer/histologie Stofwisseling/metabolisme Spijsvertering Hart, bloedvaten

Nadere informatie

in de route kunnen activeren. Een groep van enzymen die ook deel uitmaken van deze cascade zijn de mitogen-activated protein kinases (MAP kinases).

in de route kunnen activeren. Een groep van enzymen die ook deel uitmaken van deze cascade zijn de mitogen-activated protein kinases (MAP kinases). Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 1 geeft een algemene introductie tot de immuunresponsen die worden opgewekt door helminthen; wormen, waarvan de meeste soorten parasitair zijn. Twee typen zijn te onderscheiden:

Nadere informatie

Large scaling scanning microscope. Demonstratiemodel Near-Field Scanning Optical Microscope (NSOM).

Large scaling scanning microscope. Demonstratiemodel Near-Field Scanning Optical Microscope (NSOM). Large scaling scanning microscope. Demonstratiemodel Near-Field Scanning Optical Microscope (NSOM). Onderzoek van onderwijs van Erwin Bosma, ter afsluiting van de master Science Education and Communication-specialisatie

Nadere informatie

Communicatie over Oppervlaktereinheid. Koos Agricola Océ Technologies BV Technology of Sense BV

Communicatie over Oppervlaktereinheid. Koos Agricola Océ Technologies BV Technology of Sense BV Communicatie over Oppervlaktereinheid Koos Agricola Océ Technologies BV Technology of Sense BV Oppervlaktereinheid Communicatie Meting Meetmethoden Reinheidsnormen Toepassingen Inhoud 2 Oppervlaktereinheid

Nadere informatie

Feed4Foodure. Interacties in de darm. darm 30/10/2013. Voeding, darmgezondheid en immuniteit (VDI) Technieken en procedures.

Feed4Foodure. Interacties in de darm. darm 30/10/2013. Voeding, darmgezondheid en immuniteit (VDI) Technieken en procedures. Feed4Foodure Voeding, darmgezondheid en immuniteit (VDI) Technieken en procedures Astrid de Greeff Interacties in de darm Management, Omgeving, Genotype (Voedings)- interventie voeding microbiota darm

Nadere informatie

Proefexamen PsBK1. Centraal Exameninstituut Complementaire Zorg

Proefexamen PsBK1. Centraal Exameninstituut Complementaire Zorg Proefexamen PsBK1 Centraal Exameninstituut Complementaire Zorg Dit proefexamen PsBK1 bestaat uit 15 meerkeuzevragen. Het werkelijke examen PsBK1 bestaat uit 60 meerkeuzevragen. Duur van het examen PsBK1

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting INLEIDING Nanotechnologie is het gebruik van zeer kleine stoffen of structuren waarmee nieuwe producten en toepassingen gecreëerd worden. De term nano komt van het Griekse woord

Nadere informatie

Leerlingenhandleiding Vaccinatie practicum, 2015 1

Leerlingenhandleiding Vaccinatie practicum, 2015 1 Leerlingenhandleiding Vaccinatie practicum, 2015 1 Kopiëren van (delen van) deze handleiding is alleen toegestaan voor gebruik in de klas. Leerlingenhandleiding Vaccinatie practicum, 2015 2 Introductie

Nadere informatie

Samenvatting Inleiding

Samenvatting Inleiding Inleiding In onze dagelijkse ervaring wordt de wereld om ons heen goed beschreven door de klassieke mechanica die voornamelijk door Newton is ontwikkeld. Een van de kenmerken hiervan is dat aan voorwerpen

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Schistosomen en het immuunsysteem van de gastheer De parasieten van de schistosoma familie zoals Schistosoma mansoni en Schistosoma haematobium veroorzaken de ziekte schistosomiasis, ook wel

Nadere informatie