Deel 1: algemene aspecten (door Harry van Buggenum)

Transcriptie

1 20 JAAR BEEKHERSTEL door Waterschap Roer en Overmaas Met vallen, opstaan en weer doorgaan.. # Succesfactoren # Faalfactoren Deel 1: algemene aspecten (door Harry van Buggenum) Harry van Buggenum & Rob Gubbels Beleid Bij de oprichting van WRO in 1987 drie aangewezen zetels in Algemeen Bestuur voor Natuur, Landschap en Milieu (hiervan 1 lid in het Dagelijks Bestuur) Beleid Een van de eerste meest belangrijke besluiten: vrij meanderende beken moeten zo blijven!! Roer Beleid Integrale waterbeheersplannen (het 1 e was Zuidelijk-Zuid Limburg ) Toekennen ecologische functie aan beken Algemeen ecologische functie (= basisniveau) Specifiek ecologische functie (= nastreven van een ± natuurlijk systeem Beleid Grondbeleid (A) verwerving meanderstroken c.q. herinrichtingsstroken Smal = 3-5 meter (gem. 4 m) Medium = 5-15 meter (gem. 10 m) Breed = 5 25 meter (gem.15 m) aan elke zijde van de beek (B) Aankoop van ruilgronden (ook buiten het beekdal) (C) Soms ook aangaan van erfpacht-overeenkomst (D) Samenwerking met terreinbeheerders (EHS) 1

2 Meanderstroken c.q. herinrichtingsstroken vastgelegd in waterbeheersplan Maatschappelijk draagvlak Voldoende financiële middelen beschikbaar krijgen - relatief veel inwoners ( ) + een beperkt aantal km beek (slechts 650 km) - subsidies Blauw = 2 x 4 m Oranje= 2 x 10m Rood = 2 x 15m Maatschappelijk draagvlak Ecologie laten meeliften met droge voeten Maatschappelijk draagvlak Gebiedsontwikkelingen (= kansen benutten), o.a. 1. WCL Midden-Limburg (Waardevol Cultuur Landschap) 2. Landschapspark De Graven 3. Landschapspark Susteren 4. Landinrichting Centraal- Plateau Zuid-Limburg 5. Landinrichting Mergelland- Oost 6. Natuurcompensatie door derden 7. Stedelijke vernieuwingen 8. Europese Kaderrichtlijn Water Maatschappelijk draagvlak Aandacht voor recreatief medegebruik Roer en Overmaas Intern draagvlak Toename van interesse bij collega s (van civiel-technisch denken naar integraal denken) - Interne voorlichtingsbijeenkomsten - Toelichting tijdens Afdelingsexcursies - Veel blijven praten -. en vooral complimenten geven 2

3 Geen extern draagvlak (persoonlijke belangen c.q. bezwaarprocedures) B.v. herinrichting Middelsgraaf al voorzien in WBP Situatie anno 2011(nog steeds niet heringericht) Verschillen van inzicht tussen NL en D B.v. herinrichting Rode Beek Sittard-Millen (= landsgrens) D NL Situatie vóór herinrichting Verschillen van inzicht tussen NL en D B.v. herinrichting Rode Beek Sittard-Millen (= landsgrens) Functies van aangrenzend landgebruik Onontkoombaar conflict tussen intensief landgebruik en GET D NL Situatie na herinrichting Gebiedsontwikkelingen = te veel belangen en uit elkaar lopende prioriteiten WCL Midden-Limburg (Waardevol Cultuur Landschap) Landschapspark De Graven Landschapspark Susteren Landinrichting Centraal- Plateau Landinrichting Mergelland- Oost Natuurcompensaties door derden Stedelijke vernieuwingen Europese Kaderrichtlijn Water Beheer en onderhoud is niet meegenomen bij planvorming Gevolg (1) afnemend draagvlak bij de afdeling onderhoud (2) op dit moment is een enorme inspanning nodig voor het opstellen van beheers- en onderhoudsplannen (BOP s) (3) groter risico dat doelstellingen niet worden gehaald 3

4 Lange voorbereidingstijd in relatie tot betrouwbaarheid van projectpartners 4 jarige bestuur cyclus van gemeente en rijk Vrijwilligheid t.a.v. bijvoorbeeld grondverwerving en landinrichting Toegezegde g cofinanciering. En nu het hele circus rondom de bezuinigingen en EHS Locatiespecifieke knelpunten 1) Aanwezigheid watermolens (o.a. molenrechten, energieopwekking) 2) Archeologie en andere cultuurhistorische aspecten 3) Hengelsport 4) Drinkwaterbescherming 5) Oude vuilstorten 6) Aanwezigheid mijnsteen 7) Flora- en faunawet en N # Hoe was het? Deel 2: 20 jaar beekherstel (door Rob Gubbels) # Wat hebben we gaan? # Wat leverde het op? = 67 km beekherstelprojecten in kleine en grotere hapklare brokjes van gemiddeld 1,6 ± 1,5 km = 115 km via landinrichtingen in het Heuvelland (o.a. KRW) beekherstel = ± 50 km Herstel Zuid-Limburgse bronbeekjes b.v. Platergrub bij Epen Herstel Zuid-Limburgse bronbeekjes b.v. Platergrub bij Epen 19-okt-1994: overkluisde bronbeek 10-jan-1995: bosaanplant uitgevoerd 25-okt-1994: ontkluisde bronbeek 10-april-2010: natuurlijk bronbosbeekje 4

5 Herstel Midden-Limburgse bronbeekjes b.v. Pepinusbeek i.s.m. gemeente Echt-Susteren Tot 1995: Sparrenbos met greppels Herstel Midden-Limburgse bronbeekjes b.v. Pepinusbeek i.s.m. gemeente Echt-Susteren R4 R3 Monsterpunten R3= droogvallend bovenloopje R4= bronbeekje Vanaf 1996: natuurlijke bronloopjes - Macrofauna - Diatomeeën - Waterkwaliteit Herstel Midden-Limburgse bronbeekjes b.v. Pepinusbeek i.s.m. gemeente Echt-Susteren Macrofauna score op KRW-maatlat : GET al (bijna) bereikt 1,0 0,8 Bronbeek (R4) Bovenloopje (R3) Projectnaam: Maasnielderbeek Straat Roermond (KRW-type R4) Situatie 1992 en verwerving herinrichtingsstrook EKR (Maatlatten n) 06 0,6 0,4 0,2 0, Projectnaam: Maasnielderbeek Straat Roermond (KRW-type R4) Projectnaam: Maasnielderbeek Straat Roermond (KRW-type R4) Situatie 1994: vrij meanderende beekloop in pionierfase Leerpunten en resultaten, o.a. - Bodemonderhoud blijft nodig (agrarische medefunctie) - Veel houtige opslag (extensieve begrazing houdt dit niet tegen)

6 1996 Projectnaam: Vloedgraaf fase 3 Nieuwstadt (KRW-type R18) Situatie 1990: rechte beek met betegeld bodem en oevers 2007 De uitvoering in de winter van (filmpje) Projectnaam: Vloedgraaf fase 3 Nieuwstadt (KRW-type R18) Vanaf 1995: eerste natuurlijke ontwikkeling zichtbaar Projectnaam: Vloedgraaf fase 3 Nieuwstadt (KRW-type R18) Situatie 2011: niet meer van een natuurlijke beekloop te onderscheiden Leerpunt: combinatie van beekherstel én waterkwaliteitsverbetering leidt tot indrukwekkende verbetering van de aquatische natuur 1997: verbetering waterkwaliteit hi 2002 hi : genormaliseerde en betegelde beek 1995: slingerende/meanderende bovenloop 2002: idem 2007: slingerende/meanderende boven- en middenloop

7 Planning beekherstel Vloedgraaf fase 4 en aansluitende Geleenbeek Vloedgraaf fase 4: gedeeltelijk een ecologische teleurstelling Aanwezigheid van waterwingebied: de beekbodem en oever moesten worden bekleed met een ondoordringbare kleibodem Consequenties voor: meanderproces 2002 mate van begroeiing/beschaduwing Doelrealisatie =? Projectnaam: Ontkluizing Rode beek Schinveld (KRW-type R13) Projectnaam: Ontkluizing Rode beek Schinveld (KRW-type R13) Aanleggen van overkluizing in jaren 60 Situatie 2010 Projectnaam: Ontkluizing Rode beek Schinveld (KRW-type R13) Projectnaam: Ontkluizing Rode beek Schinveld (KRW-type R13) De visie (artist impression) De bezwaren van de bewoners - Waar blijft mijn parkeerplaats? - Veiligheid - Ratten - 7

8 Projectnaam: Ontkluizing Rode beek Schinveld (KRW-type R13) Uiteindelijk toch in uitvoering Meer praktijkervaring in de middag-workshop Herinrichting Pepinusbeek en Putbeek 1996, 2001, 2003 en 2005 (KRW type R4) Situatie vóór de herinrichting Oude en nieuwe herinrichtingsplannen, monitoringsrapportages, etc. zijn te downloaden via onze site ( Telefoon: Telefax: Internet: 8