Bestuursovereenkomst inzake voortzetting van de opvanglocatie Oisterwijk

Transcriptie

1 Bestuursovereenkomst inzake voortzetting van de opvanglocatie Oisterwijk Opvangcentrum : Oisterwijk Adres : Kievitsblekweg 4 te Oisterwijk Versie : concept 17 september 2019 Gemeentelijk zaaknummer : 72789

2 Bestuursovereenkomst inzake de vestiging van een opvanglocatie Partijen a. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers, gevestigd aan de Rijnstraat 8 te Den Haag, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de voorzitter van het bestuur van het COA, de heer dr. M. Schoenmaker, hierna te noemen: COA b. De gemeente Oisterwijk, gevestigd aan de Lind 44 te Oisterwijk, ingevolge artikel 171 van de Gemeentewet, ter uitvoering van het besluit van het college d.d. xxxx rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer drs. J.F.M. Janssen, de burgemeester, hierna te noemen: het gemeentebestuur Overwegende: dat het COA tot kerntaak heeft de opvang en huisvesting van vreemdelingen; dat het gemeentebestuur een positieve grondhouding heeft ten aanzien van de maatschappelijke opdracht met betrekking tot de opvang van asielzoekers door in te stemmen met het voortgezet gebruik van de bestaande opvanglocatie binnen de gemeente; dat het gemeentebestuur en het COA kennis hebben genomen van de uitkomsten van een kwantitatieve en kwalitatieve evaluatie en dialoogsessie; dat het COA en het gemeentebestuur een optimaal functioneren van de opvanglocatie in de plaatselijke gemeenschap en in relatie tot de betrokken diensten en instellingen willen bewerkstelligen door het maken van afspraken en het treffen van de nodige voorzieningen; dat de te maken afspraken betrekking hebben op de samenwerking tussen het COA en het gemeentebestuur, de bewoners van de opvanglocatie, veiligheid, de communicatie met omwonenden en inwoners van de gemeente en deelname van bewoners van de opvanglocatie aan de plaatselijke gemeenschap, alsmede de evaluatie van de bestuursovereenkomst; dat de bestuursovereenkomst onverlet laat dat het COA voor het gebruik van de opvanglocatie over de benodigde vergunningen moet beschikken; dat het gemeentebestuur zich binnen haar publiekrechtelijke verantwoordelijkheden inspant voor een zorgvuldige en voortvarende vergunningverlening; dat het Faciliteitenbesluit Opvangcentra, d.d. 29 juli 1994 (Stb. 636) en de aanvullingen van 8 juni 1998 (Stb. 347) en 25 januari 2001 (Stb. 60) van toepassing zijn, alsmede eventuele toekomstige wijzigingen en aanvullingen; dat de directe verantwoordelijkheid voor het nemen van de noodzakelijke maatregelen op de beleidsterreinen Onderwijs, Gezondheidszorg en Openbare Orde en veiligheid, behalve bij de gemeente en het COA, bij meerdere partijen ligt; dat het uitgangspunt is dat de randvoorwaarden voor de te nemen maatregelen in verband met de opvang van vreemdelingen op de beleidsterreinen Onderwijs, Gezondheidszorg en Openbare Orde en veiligheid voldoende in bestaande wet- en regelgeving zijn vastgelegd. komen het volgende overeen: Pagina 2

3 Hoofdstuk 1 Definities Artikel 1 Definities In deze overeenkomst wordt verstaan onder: a. Vreemdeling: de persoon die in de opvanglocatie van het COA wordt opgevangen, zoals bedoeld in artikel 3 van de Wet Centraal Orgaan opvang asielzoekers; b. Capaciteitsplaatsen: plaatsen in een opvanglocatie beschikbaar voor de opvang van vreemdelingen; c. Opvanglocatie: een opvangvoorziening waarin door of onder verantwoordelijkheid van het COA opvang wordt geboden aan vreemdelingen. Hieronder vallen een Opvangcentrum of een Noodopvang. d. Ingebruikname: het moment (de dag) waarop de eerste vreemdeling gebruik maakt van de opvanglocatie; e. Faciliteitenbesluit: het Faciliteitenbesluit Opvangcentra d.d. 29 juli 1994 (Stb. 636). Hoofdstuk 2 Opvanglocatie, bewoners en capaciteitsplaatsen Artikel 2 Opvanglocatie 1. Het gemeentebestuur stemt in met het voortgezet gebruik van de opvanglocatie aan Kievitsblekweg 4, te Oisterwijk door het COA. 2. Het COA gebruikt de opvanglocatie onder eigen verantwoordelijkheid als een opvangcentrum zoals bedoeld in het faciliteitenbesluit ten behoeve van de opvang van vreemdelingen. 3. Het bepaalde in deze overeenkomst laat de publiekrechtelijke bevoegdheden en verantwoordelijkheden van het gemeentebestuur onverlet. In het bijzonder levert het gebruik maken van die bevoegdheden geen aan het gemeentebestuur toe te rekenen tekortkoming of onrechtmatig handelen op, indien het gemeentebestuur op grond van geldende wet- en regelgeving dan wel op grond van besluiten van bestuursorganen van andere overheidslichamen dan wel rechterlijke uitspraken gehouden is om op een bepaalde wijze van haar publiekrechtelijke bevoegdheden gebruik te maken en zij dientengevolge geen uitvoering kan geven aan voor haar uit de overeenkomst voortvloeiende verplichtingen. Partijen zullen in dat geval met elkaar in overleg treden om de ongewenste gevolgen van het niet na kunnen komen van die verplichtingen zo veel mogelijk te beperken. Artikel 3 Bewoners en capaciteitsplaatsen 1. In de opvanglocatie worden maximaal 450 vreemdelingen opgevangen. 2. In de opvanglocatie worden maximaal 490 capaciteitsplaatsen gerealiseerd. 3. Het COA spant zich in voor een evenwichtige samenstelling van de bewoners voor wat betreft herkomst, geslacht, leeftijd en gezinssituatie. Instroom is daarbij bepalend. Het aantal vreemdelingen genoemd in lid 1 van dit artikel is inclusief de opvang van alleenstaande minderjarige vreemdelingen met een maximum van Het COA werkt met haar partners aan een aparte opvang voor vreemdelingen uit spoor 2 (evident kansarme asielaanvragen van asielzoekers afkomstig uit een veilig land van herkomst). Pagina 3

4 Het COA spant zich in om de asielzoekers uit deze groep in deze aparte opvang op te vangen, vanaf het moment en voor zover hierin opvangplekken beschikbaar zijn. 5. Op verzoek van het gemeentebestuur verstrekt het COA het gemeentebestuur, elke eerste werkdag van elk kwartaal, informatie over het aantal vreemdelingen dat in de gevraagde periode in de opvanglocatie verblijft. Eveneens verstrekt het COA daarbij informatie over de in het vorig lid bedoelde samenstelling van de bewoners, waarbij het COA gehouden is aan de Algemene verordening gegevensbescherming. Hoofdstuk 3 Veiligheid, communicatie, overleg en faciliteitenbesluit Artikel 4 Veiligheid 1. Het COA stelt, na overleg hierover te hebben gepleegd met het gemeentebestuur, een bedrijfsnoodplan vast dat voor de opvanglocatie zal gelden en waarmee wordt beoogd in voorkomende gevallen de hulporganisaties adequaat te kunnen doen handelen. Het plan zal door het COA in de daartoe bestemde gevallen worden gehanteerd. 2. Het COA garandeert 7 dagen per week begeleiding, aanwezigheid van beveiligers en bedrijfshulpverleners op de opvanglocatie. Indien alleenstaande minderjarige vluchtelingen worden opgevangen is er 24 uur per dag begeleiding. Het COA garandeert ook extra begeleiding, aanwezigheid van beveiligers en bedrijfshulpverleners op de opvanglocatie indien de omvang of duur van een calamiteit dat noodzakelijk maakt. 3. Het COA maakt van calamiteiten die plaatsvinden in de opvanglocatie melding aan de politie en zo nodig aan de burgemeester. 4. Indien medewerkers van het COA slachtoffer zijn geworden van een incident op de opvanglocatie, wordt er altijd aangifte gedaan door het COA. Indien bewoners van de opvanglocatie slachtoffer zijn geworden van een incident op de opvanglocatie, verzoekt het COA de bewoners om aangifte te doen. 5. Indien het, naar het oordeel van de burgemeester, noodzakelijk is om de politiecapaciteit tijdelijk te verhogen, brengt deze zijn wens in, in het driehoeks-overleg waarin naast de burgemeester ook de politie en het Openbaar ministerie zitting hebben. Artikel 5 Beperking overlast 1. Partijen willen geen overlast. Partijen spannen zich, samen met de ketenpartners, in om overlast te voorkomen en te beperken. Het COA spant zich in om overlastgevende asielzoekers op een speciale opvanglocatie te plaatsen, voor zover hierin opvangplekken beschikbaar zijn. 2. Het COA zorgt er voor dat alle bewoners van de opvanglocatie bekend zijn met de omgangsvormen in ons land en de geldende gedrags- en verkeersregels. 3. In bijlage C is een overzicht opgenomen van maatregelen om de overlast te voorkomen en te beperken. Artikel 6 Communicatie 1. Het COA draagt, in overleg met de gemeente, zorg voor de informatie aan de inwoners van de gemeente over de opvanglocatie. Partijen stellen daartoe samen een communicatieplan op. Pagina 4

5 2. Het COA organiseert jaarlijks een open dag voor inwoners uit de gemeente. 3. Het COA en het gemeentebestuur verstrekken elkaar onverwijld informatie die van belang is voor de uitvoering van de taken van het gemeentebestuur of het COA, die verband houden met de aanwezigheid van de opvanglocatie in de gemeente. 4. Het COA zorgt voor een telefonisch en online aanspreekpunt waar inwoners, diensten en instellingen terecht kunnen voor hun vragen, meldingen en/of klachten met betrekking tot de opvanglocatie, registreert deze en draagt zorg voor een correcte afhandeling. Artikel 7 Overlegcommissies 1. Ten behoeve van de opvanglocatie worden de volgende overlegcommissies ingesteld: a. Een bestuurlijk overleg b. Een ambtelijk overleg gericht op de algemene gang van zaken c. Een ambtelijk overleg gericht op de openbare orde d. Een omwonendenoverleg 2. De overlegcommissies worden nader uitgewerkt in bijlage B. Artikel 8 Uitkeringen Faciliteitenbesluit 1. De aanspraak op verstrekking van de uitkering als bedoeld in artikel 3, eerste lid en artikel 4, eerste lid van het Faciliteitenbesluit. 2. Het gemeentebestuur zal, conform artikel 8 van het Faciliteitenbesluit Opvangcentra, het COA schriftelijk en onderbouwd verzoeken om een hogere uitkering indien een bepaald onderdeel leidt tot een onbillijkheid van overwegende aard. Hoofdstuk 4 Evaluatie Artikel 9 Evaluatie 1. In de jaren 2021, 2023, 2025, 2027 en 2029 peilt de gemeente onder de inwoners de ervaring met de opvanglocatie. 2. Ten behoeve van de evaluatie zorgt het COA voor onder andere de volgende informatie op jaarbasis: a. Aantal bijeenkomsten overlegcommissie, aantal deelnemers en opsomming gespreksonderwerpen b. Aantal incidenten op de opvanglocatie c. Aantal geregistreerde meldingen en klachten en de wijze van afdoen. d. Opendag e. Nieuwsbrieven f. Overzicht activiteiten op het terrein van onder andere leefbaarheid en dagbesteding en inzet vrijwilligers g. Overzicht van de wijze waarop communicatie met de inwoners heeft plaatsgevonden h. Aantal medewerkers i. Aantal (maatschappelijke) stageplaatsen, werkervarings- en afstudeerplaatsen Pagina 5

6 3. Partijen evalueren in 2021, 2023, 2025, 2027 en 2029 de aanwezigheid van de opvanglocatie, onder andere op basis van de informatie uit lid 1 en 2 van dit artikel en lid 4 van artikel 3. Indien nodig maken partijen op basis van de evaluatie nadere werkafspraken. Hoofdstuk 5 Aanvullende werkafspraken Artikel 10 Aanvullende werkafspraken In aanvulling op deze bestuursovereenkomst hebben het gemeentebestuur en het COA, onder erkenning van elkaars bevoegdheden en verantwoordelijkheden, nadere aanvullende werkafspraken gemaakt. De aanvullende werkafspraken zijn vastgelegd in bijlage B, welke behoort bij deze bestuursovereenkomst. Hoofdstuk 6 Duur, verlenging, wijziging en beëindiging overeenkomst Artikel 11 Duur, tussentijdse beëindiging en verlenging 1. De bestuursovereenkomst wordt aangegaan voor de duur van 10 jaar en gaat in op 1 december 2020 en eindigt per 1 december De overeenkomst eindigt van rechtswege na het verstrijken van de in lid 1 genoemde periode. 3. Partijen kunnen gedurende de gebruiksperiode in onderling overleg, uiterlijk drie maanden voor afloop van deze overeenkomst, besluiten tot verlenging van de overeenkomst voor een alsdan nader overeen te komen termijn. 4. Het COA kan per aangetekende brief besluiten tot tussentijdse opzegging van de overeenkomst. Indien het COA overgaat tot tussentijdse opzegging geldt een opzegtermijn van tenminste 6 maanden. 5. Indien het COA in ernstige mate toerekenbaar tekortschiet in de nakoming van een of meerdere van haar uit hoofde van deze overeenkomst voortvloeiende verplichtingen en het COA na een schriftelijke ingebrekestelling met inachtneming van een redelijke termijn van tenminste 4 weken niet aan haar verplichtingen voldoet, is de gemeente gerechtigd deze overeenkomst met in achtneming van een opzegtermijn van tenminste zes maanden op te zeggen. Alvorens een opzegging te effectueren, treden partijen op bestuurlijk niveau met elkaar in overleg om te bezien of een oplossing in der minne kan worden bewerkstelligd, waarbij de gemeente zich rekenschap geeft van de publieke belangen die het COA met de uitoefening van haar wettelijke opvangtaak heeft te dienen en waarbij het COA zich rekenschap geeft van de publieke belangen die de gemeente met de uitoefening van haar wettelijke taak heeft te dienen. 6. Het COA verleent na afloop van de overeenkomst aan het gemeentebestuur het voorkeursrecht van koop van de aan het COA in eigendom behorende percelen, kadastraal bekend als gemeente Oisterwijk, sectie G, nrs. 2005, 2006, 2274 en 2275, zoals vastgelegd in de brieven BVMA/OA- U van 10 juni 1992 en DVMA/OA-U van 17 december 1992 van het ministerie van WVC aan de gemeente Oisterwijk. Het eerste recht van koop is voor de dan geldende waarde, te bepalen door een gezamenlijk ingehuurde onafhankelijk taxateur voor de economische waarde van de grond en opstallen. Pagina 6

7 Artikel 12 Tussentijdse wijziging van de bestuursovereenkomst en geschillen 1. Wijzigingen van deze overeenkomst zullen, na overeenstemming hierover tussen partijen, schriftelijk worden vastgelegd en als addendum aan deze overeenkomst worden gehecht. 2. In situaties waarin deze overeenkomst niet voorziet of in geval van geschillen, de uitleg en/of de uitvoering ervan, zullen partijen een maximale inspanning verrichten om deze geschillen in onderling overleg op te lossen. Hoofdstuk 7 Overige bepalingen Artikel 13 Overleg bij knelpunten uitvoering beleidsterreinen en gewijzigde wet- en regelgeving 1. Indien de bestaande wet- en regelgeving op de beleidsterreinen Onderwijs, Gezondheidszorg en Openbare orde en veiligheid niet afdoende blijkt te zijn en hierdoor een knelpunt op dat onderdeel ontstaat, dan zullen het COA en het gemeentebestuur zich gezamenlijk inspannen dit knelpunt aan te kaarten bij het verantwoordelijke Ministerie. 2. In geval van een wijziging van wet- of regelgeving die gevolgen heeft voor deze overeenkomst, treden partijen met elkaar in overleg over hoe deze gevolgen het beste kunnen worden opgevangen. Artikel 14 Considerans en bijlagen 1. De considerans ( overwegende ) en de in Artikel 13.2 genoemde Bijlagen maken integraal onderdeel uit van deze bestuursovereenkomst. Bij tegenstrijdigheid geldt de volgende volgorde (van boven naar beneden): a. (de tekst van) de artikelen b. (de tekst van) de considerans c. (de tekst van) de bijlagen 2. De volgende, door Partijen geparafeerde, Bijlagen vormen één onverbrekelijk geheel met deze bestuursovereenkomst: a. Bijlage A: Toelichting op de bestuursovereenkomst b. Bijlage B: Aanvullende werkafspraken als bedoeld in hoofdstuk 5 c. Bijlage C: Toelichting op de maatregelen om overlast te beperken Aldus overeengekomen, in tweevoud opgemaakt en ondertekend. [ plaats ] [ plaats ] [ datum ] [ datum ] gemeente Oisterwijk Centraal Orgaan opvang asielzoekers Drs. J.F.M. Janssen burgemeester Dr. M. Schoenmaker voorzitter van bestuur COA BIJLAGEN: Bijlage A: Toelichting Bestuursovereenkomst; Bijlage B: Aanvullende werkafspraken; Bijlage C: Aanpak overlast. Pagina 7

8 Bijlage A Toelichting Bestuursovereenkomst I - Doel Bestuursovereenkomst Inleiding Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zorgt er voor op grond van de Wet COA - dat vreemdelingen in een kwetsbare positie in een veilige en leefbare omgeving professioneel worden opgevangen en begeleid in een opvanglocatie. Het COA opent pas een opvanglocatie nadat de gemeente daarmee heeft ingestemd. In de bestuursovereenkomst staan afspraken tussen de gemeente en het COA over de vestiging van een opvanglocatie. Zoals onder overwegende is opgenomen in de bestuursovereenkomst dient het COA over de benodigde vergunningen te beschikken voordat een opvanglocatie in gebruik wordt genomen. De gemeente is door het ondertekenen van de bestuursovereenkomst niet gebonden deze vergunningen te verlenen, maar zal zich inspannen voor een zorgvuldige en voortvarende vergunningverlening. Het doel van de bestuursovereenkomst is: 1. Afspraken vastleggen over de vestiging van een opvanglocatie in de gemeente. 2. Inzichtelijk maken van de (wettelijke) verantwoordelijkheidsverdeling op de beleidsterreinen Onderwijs, Gezondheidszorg en Openbare orde en veiligheid, in relatie tot de opvanglocatie. Afspraken vastleggen over de vestiging van een opvanglocatie. In de bestuursovereenkomst zijn afspraken opgenomen die nodig zijn voor het gebruiken van de opvanglocatie. Daarbij valt te denken aan afspraken over welke locatie, of het een Opvangcentrum of Noodopvang betreft, het aantal bewoners, duur en welke wettelijke financiële uitkeringen beschikbaar worden gesteld (Faciliteitenbesluit). Voor meer informatie over de uitkeringen en berekensystematiek van het Faciliteitenbesluit kan de factsheet Uitkeringen Faciliteitenbesluit Opvangcentrum (versie juli 2016) geraadpleegd worden. In de factsheet van het COA Omgeving en Organisatie (versie juli 2016) is een uitgebreide toelichting opgenomen op de organisatorische en praktische aspecten, die de komst van de opvanglocatie met zich meebrengt: o.a. communicatie, veiligheid, leefbaarheid, terugkeer en vertrek en de bedrijfsvoering van het COA op de opvanglocatie. Beleidsterreinen Onderwijs, Gezondheidszorg en Openbare orde en veiligheid Op bovengenoemde beleidsterreinen ligt de directe verantwoordelijkheid bij meerdere partijen. Dit is belangrijk om te constateren en te realiseren voor de komst van de opvanglocatie. Uitgangspunt is dat de voor de opvang van vreemdelingen benodigde voorzieningen en de te nemen maatregelen afdoende zijn geregeld in de bestaande wet- en regelgeving. Indien de regelgeving op een Pagina 8

9 bepaalde onderdeel niet afdoende blijkt te zijn en hierdoor een knelpunt kan ontstaat, dan zullen het COA en de gemeente - eventueel met inschakeling van de VNG - zich gezamenlijk inspannen dit knelpunt aan te kaarten bij het verantwoordelijke Ministerie. Onderwijs In de Nederlandse leerplichtwet is opgenomen dat alle kinderen in de leerplichtige leeftijd naar school moeten. De gemeente is verantwoordelijk voor de huisvesting en inrichting van de onderwijsvoorzieningen en handhaving van de leerplicht. De leerplicht geldt dus ook voor kinderen in de opvanglocatie. Vanaf het moment dat deze kinderen staan ingeschreven in de BRP heeft de gemeente de wettelijke taak de leerplicht van deze kinderen te handhaven. Op grond van artikel 5a van het Faciliteitenbesluit kan de gemeente aanspraak maken op een uitkering verstrekt door het COA voor huisvesting van het basisonderwijs voor kinderen van de opvanglocatie. Voor meer informatie over het organiseren van onderwijs aan asielzoekerskinderen wordt verwezen naar het Informatiedocument onderwijs aan asielzoekerskinderen versie mei Gezondheidszorg Vreemdelingen die in opvanglocatie van het COA verblijven kunnen, net als ieder ander, naar bijvoorbeeld de huisarts, de verloskundige, de jeugdgezondheidszorg of het ziekenhuis. Het COA is op grond van artikel 9 van de Regeling verstrekkingen asielzoekers en andere categorieën vreemdelingen 2005 verantwoordelijk voor het beschikbaar stellen van reguliere gezondheidszorg aan vreemdelingen. Dit is vastgelegd in de Regeling Medische Zorg Asielzoekers (RMA). Het COA heeft met ingang van 1 januari 2018 de uitvoering van de RMA in handen gegeven van RMA healthcare. RMA healtcare heeft voor de organisatie van huisartsenzorg een eerstelijns GezondheidsZorg Asielzoekers(GZ A) ingericht. Gemeenten dragen verantwoordelijkheden op het terrein van de publieke gezondheidszorg. Deze verantwoordelijkheden zijn beschreven in de Wet publieke gezondheid (Wpg) en gelden ook voor vreemdelingen. GGD en voeren op grond van de Wpg voor alle bewoners van de opvanglocaties in de gemeente publieke gezondheidszorgtaken uit. In opvanglocaties gebeurt dat in het kader van een overeenkomst tussen het COA en GGD GHOR Nederland. De taken voor vreemdelingen in gemeenten zijn gelijk aan die voor andere inwoners van Nederland en vallen onder gemeentelijke verantwoordelijkheid. GGD GHOR Nederland ondersteunt de GGD en bij de uitvoering van deze taken. Het betreft onder andere de jeugdgezondheidszorg, infectieziektebestrijding, TBC-screening, Gezondheidsbevordering, Technische Hygiënezorg, SAO-HIV preventie en coördinatie van de lokale zorgketen. Per 1 januari 2019 is de jeugdhulp aan kinderen in opvanglocaties van het COA naar de gemeenten gegaan. Gemeenten zijn vanuit de Jeugdwet verantwoordelijk voor jeugdhulp aan alle minderjarige 1 zie site: Pagina 9

10 inwoners. In overleg tussen de Rijksoverheid (Justitie en Veiligheid), COA en VNG is in 2018 afgesproken dat de organisatie en de inkoop van de jeugdhulp voor asielzoekers per 1 januari 2019 van het COA is overgedragen aan gemeenten 2. In geval van crisis of een vermoeden van kindermishandeling (Veilig Thuis) is de gemeente verantwoordelijk, ook voor de bewoners van opvanglocaties. Voor meer informatie over gezondheidszorg voor bewoners van opvanglocaties wordt verwezen naar de volgende documenten: Factsheet Gezondheidszorg voor asielzoekers in Nederland april 2018 en Regeling Medische Zorg Asielzoekers 2. Openbare orde en veiligheid Met de inwerkingtreding van de Politiewet 2012 is er één politiekorps en één geldstroom naar de politie als geheel vanuit het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Jaarlijks wordt een vast totaalbudget voor de extra taken waaronder extra inzet van Afdeling Vreemdelingenpolitie, Identificatie en Mensenhandel (AVIM) in het kader van toezicht en handhaving, die voortvloeien uit de aanwezigheid van de opvanglocaties voor vreemdelingen aan de politie toegekend. Dit budget is opgenomen in de algemene bijdrage die de Minister van Veiligheid en Justitie ter beschikking stelt aan de politie. De tijdelijke budgetten voor deze taak zijn daarmee structureel gemaakt. Dit budget is versleuteld over de eenheden van het landelijke politiekorps. De burgemeester is op grond van de Gemeentewet verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid in de gemeente. De burgemeester en officier van justitie maken op grond van artikel 13 van de Politiewet in het driehoeksoverleg afspraken over de inzet van politie in de gemeente. Indien de politiecapaciteit in incidentele gevallen tekort schiet, zal dit eerst op districtsniveau en vervolgens op regionaal niveau moeten worden opgelost. Indien het niet lukt om binnen de regionale eenheid een oplossing te vinden voor de behoefte aan extra capaciteit, bestaat op grond van artikel 56 van de Politiewet de mogelijkheid tot tijdelijke opschaling van de politiecapaciteit. Het handhaven van de veiligheid binnen de opvanglocatie valt onder de verantwoordelijkheid van het COA. Indien incidenten binnen de opvanglocaties gevolgen kunnen hebben voor de openbare orde wordt door het COA in eerste instantie de politie geïnformeerd en zo nodig de burgemeester. Voor meer informatie over openbare orde en veiligheid kan de Handreiking verhoogde asielinstroom t.b.v. het lokaal bestuur en betrokken partners (versie november 2015) 3 geraadpleegd worden. 2 Zie site: 3 zie site : _Handreiking%20hoge%20asielinstroom_web_def.pdf Pagina 10

11 II - Artikelgewijze toelichting op Bestuursovereenkomst Artikel 1 Definities: a. Vreemdeling De term vreemdeling wordt gebruikt als verzamelterm voor alle bewoners van de opvanglocatie. Het betreft hier zowel asielzoekers, als bewoners die een verblijfsvergunning hebben maar nog geen reguliere huisvesting in een gemeente hebben. Hier wordt aansluiting gezocht bij de Wet Centraal orgaan opvang asielzoekers (artikel 3) en de Vreemdelingenwet b. Opvanglocatie Het Faciliteitenbesluit maakt voor de bekostiging onderscheid tussen art 3 en 4 (Opvangcentrum) en artikel 5 (Noodopvang). Onder Opvangcentrum vallen verschillende typen locaties 4 zoals AZC (Asielzoekerscentrum), COL (Centrale Ontvangslocatie), POL (Procesopvanglocatie), VBL (Vrijheidsbeperkende locatie) en GL (gezinslocatie). Onder Noodopvang vallen Noodopvang en Aanvullende Opvang (AVO) 5. De soort opvanglocatie (Opvangcentrum of Noodopvang) wordt vastgelegd in artikel 2, tweede lid van de Bestuursovereenkomst en is bepalend voor welke uitkering de gemeente aanspraak maakt o.g.v. het Faciliteitenbesluit (zie verder artikel 5 van de Bestuursovereenkomst). Artikel 2 Opvanglocatie In dit artikel worden afspraken gemaakt over waar de opvanglocatie gerealiseerd wordt en de soort opvanglocatie. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen een Opvangcentrum en een Noodopvang. Artikel 3 Bewoners en capaciteitsplaatsen Voor het COA is het van belang om de bezetting in een opvanglocatie optimaal te kunnen gebruiken. Daarom worden in de Bestuursovereenkomst zowel vreemdelingen als capaciteitsplaatsen benoemd. Om het maximum aantal vreemdelingen in de praktijk te kunnen onderbrengen in de opvanglocatie, is het logistiek noodzakelijk om meer capaciteitsplaatsen beschikbaar te hebben. Zo kan het voorkomen dat een gezin bestaande uit vier personen in een wooneenheid met capaciteit voor vijf personen wordt geplaatst. De vijfde capaciteitsplaats blijft daardoor vacant. Daarom zijn meer capaciteitsplaatsen nodig dan het maximum aantal op te vangen vreemdelingen. Niet elke capaciteitsplaats zal in de praktijk bezet worden. Voor het COA is de instroom leidend bij het plaatsen van vreemdelingen in opvanglocaties. Het COA maakt geen onderscheid naar nationaliteit, leeftijd, religie, achtergrond, etc. Het COA werkt met haar partners aan een aparte opvang voor vreemdelingen uit spoor 2. Bij aanmelding worden asielzoekers in een spoor geplaatst. Er zijn 5 sporen, Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 2086afhankelijk van het spoor wordt de asielprocedure ingevuld. Spoor 2: Evident 4 Zie site: 5 onder artikel 5 Faciliteitenbesluit vallen ook de zgn. AVO s (Aanvullende opvang). Voor AVO s worden geen bestuursovereenkomsten afgesloten, maar gemeenten worden wel conform artikel 5 Faciliteitenbesluit bekostigd. Pagina 11

12 kansarme asielaanvragen kunnen snel worden behandeld en afgewezen voor asielzoekers afkomstig uit een veilig land van herkomst of die reeds elders in de EU bescherming hebben. Voor meer informatie zie brief Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr Artikel 8 Uitkeringen Faciliteitenbesluit Op grond van het Faciliteitenbesluit maakt de gemeente aanspraak op verschillende eenmalige en periodieke vergoedingen die door of via het COA worden uitgekeerd. De hoogte van de periodieke uitkeringen zijn gerelateerd aan de capaciteit en bezetting van de opvanglocatie. De aanspraak op de uitkeringen vangt aan op de datum waarop de opvanglocatie voor bewoning in gebruik wordt genomen. Artikel 10 Aanvullende werkafspraken Dit artikel geeft aan dat in aanvulling op de Bestuursovereenkomst de gemeente met het COA aanvullende werkafspraken zijn gemaakt. Deze aanvullende werkafspraken zijn in bijlage B vastgelegd. Het betreft hier eventuele aanvullingen en uitwerkingen op de in de Toelichting Bestuursovereenkomst genoemde informatiedocumenten en factsheets. Dit kunnen afspraken zijn op het terrein van de organisatie van en diensten op de opvanglocatie. Dit gebeurt onder erkenning van elkaars bevoegdheden en verantwoordelijkheden binnen de gestelde wettelijke kaders. Artikel 11 Duur, verlenging, wijziging en beëindiging overeenkomst Dit artikel regelt de looptijd van de overeenkomst en eventuele opties voor verlenging. Tevens is optioneel een verlengingsmogelijkheid opgenomen. Artikel 13 en 14 Overige bepalingen Dit artikel regelt dat Bijlage A, B en C behoren bij de Bestuursovereenkomst. Tevens is opgenomen dat indien een knelpunt in de praktijk ontstaat waar in de bestaande wet- en regelgeving op de beleidsterreinen Onderwijs, Gezondheidszorg en Openbare orde en veiligheid, geen oplossing voor biedt, de gemeente en COA een gezamenlijk inspanning plegen eventueel met inschakeling van de VNG om dit knelpunt aan te kaarten bij het verantwoordelijke Ministerie. Het COA heeft hierin een inspanningsverplichting en geen resultaatsverplichting. De artikelen die hierboven niet staan beschreven maken geen deel uit van de model overeenkomst en zijn voor de gemeente Oisterwijk toegevoegd en daarom ontbreekt een toelichting. Pagina 12

13 Bijlage B Aanvullende werkafspraken Deze bijlage bevat aanvullende werkafspraken op de bestuursovereenkomst tussen het gemeentebestuur en het COA. 1. Organisatie en omgeving 1.1 Wettelijke taak COA De Wettelijke taak van het COA staat beschreven in de factsheet Organisatie en omgeving (versie juli 2016) paragraaf 1. Aanvullende afspraak: 1. Het COA zorgt voor een adequate aanpassing, inrichting en instandhouding van de opvanglocatie in overeenstemming met de ter zake geldende wettelijke en gemeentelijke regelgeving. Hiervoor dient het COA voor de opvanglocatie in het bezit te zijn van de benodigde vergunningen. 1.2 Communicatie Het thema Communicatie staat beschreven in de factsheet Organisatie en omgeving (versie juli 2016) paragraaf Veiligheid Het thema Veiligheid staat beschreven in de factsheet Organisatie en omgeving (versie juli 2016) paragraaf 2.2. Het thema Terugkeer en Vertrek staat beschreven in de factsheet Organisatie en omgeving (versie juli 2016) paragraaf 2.7. Hierin is ook een verwijzing opgenomen naar de Leidraad Terugkeer & Vertrek zoals deze onder regie van de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) is opgesteld. 1.4 Leefbaarheid en dagbesteding Het thema Leefbaarheid en dagbesteding staat beschreven in de factsheet Organisatie en omgeving (versie juli 2016) paragraaf 2.3. Aanvullende afspraak: 1. Het COA zorgt voor een aanbod van dagbestedingsactiviteiten binnen de opvanglocatie, zoals bijvoorbeeld sport, recreatieve activiteiten en (basale) Nederlandse taalles door vrijwilligers. Daartoe werkt het COA samen met lokale organisaties. 1.5 Overlegcommissies Het thema Overlegcommissie staat beschreven in de factsheet Organisatie en omgeving (versie juli 2016) paragraaf 2.4. Pagina 13

14 Aanvullende afspraken: Bestuurlijk overleg 1. Op bestuurlijk niveau zal ten minste één keer per jaar overleg plaatsvinden tussen het COA en de gemeente. Ambtelijk overleg gericht op algemene gang van zaken 1. Op ambtelijk niveau zal ten minste één keer per half jaar overleg plaatsvinden tussen het COA en de gemeente. Onderwerp van overleg is in elk geval de wijze waarop de werkafspraken worden uitgevoerd en de ontwikkelingen op de beleidsterreinen Onderwijs, Gezondheidszorg, Openbare Orde en veiligheid. Ten behoeve van dit overleg wijzen het COA en het gemeentebestuur elk een contactpersoon aan. De organisatie en voorzitterschap van dit overleg berust bij het COA. Ambtelijk overleg gericht op de openbare orde Op ambtelijk niveau zal één keer per zes weken een overleg plaatsvinden met het COA, politie, AVIM, NIDOS, Openbaar ministerie en gemeente. Onderwerp van overleg is de openbare orde. De organisatie en voorzitterschap van dit overleg berust bij het COA. Omwonendenoverleg 1. Het COA en de gemeente stellen gezamenlijk een omwonendenoverleg in ter bevordering van de relatie tussen de bewoners van de opvanglocatie en de direct omwonenden. Het COA faciliteert en financiert de vergaderkosten van het omwonendenoverleg. De organisatie en voorzitterschap van het omwonenden overleg berust bij het COA. 2. Het omwonendenoverleg zal één keer per zes maanden plaatsvinden op de opvanglocatie. 3. In de overlegcommissie hebben in ieder geval zitting: vertegenwoordigers namens het gemeentebestuur, de politie, direct omwonenden, door het COA aan te wijzen diensten en instellingen die in de opvanglocatie werkzaam zijn en het lokale COA-management. 1.6 Klachtafhandeling Het thema Klachtenafhandeling staat beschreven in de factsheet Organisatie en omgeving (versie juli 2016) paragraaf 2.5. Aanvullende afspraak: 1. Het COA zorgt voor een telefonisch en online aanspreekpunt waar inwoners, diensten en instellingen terecht kunnen voor hun vragen, meldingen en/of klachten met betrekking tot de opvanglocatie, registreert deze en draagt zorg voor een correcte afhandeling. 1.7 Vrijwilligers Het thema Vrijwilligers staat beschreven in de factsheet Organisatie en omgeving (versie juli 2016) paragraaf 2.6. Pagina 14

15 Aanvullende afspraak: 1. Het COA werft en begeleidt vrijwilligers die actief willen zijn in het opvanglocatie, sluit met deze personen een vrijwilligerscontract en draagt zorg voor een vergoeding. 1.8 Bedrijfsvoering Het thema Bedrijfsvoering staat beschreven in de factsheet Organisatie en omgeving (versie juli 2016) paragraaf 3.1. Aanvullende afspraken: 1. Voor zover (Europese) aanbestedingsregels dit toestaan, spant het COA zich in, diensten en producten die nodig zijn voor de uitvoering van de werkzaamheden, zoveel mogelijk vanuit de gemeente en de regio aan te trekken. 2. Werving van personeel door het COA geschiedt na overleg van het COA met het UWV Werkbedrijf. Voor zover (Europese) aanbestedingsregels dit toestaan en binnen het personeelsbeleid van het COA zal voor zover mogelijk personeel uit de gemeente of de regio worden aangetrokken. 3. Het COA spant zich in zoveel mogelijk (maatschappelijke) stageplaatsen, werkervarings- en afstudeerplaatsen op de opvanglocatie aan te bieden. 1.9 Voorzieningen Het thema Voorzieningen staat beschreven in de factsheet Organisatie en omgeving (versie juli 2016) paragraaf 3.2. Aanvullende afspraken: 1. Het COA voorziet de opvanglocatie van wifi. 2. Om de bereikbaarheid van de locatie te vergroten voor de hulpdiensten en het COA spant de gemeente zich in om het plaatsen van een zendmast op het terrein van het COA mogelijk te maken. 2. Beleidsterrein onderwijs In Bijlage A (Toelichting) van de Bestuursovereenkomst is in paragraaf Beleidsterreinen Onderwijs, Gezondheidszorg en Openbare orde en veiligheid een bondige samenvatting gegeven van het beleidsterrein Onderwijs en een verwijzing naar het Informatiedocument onderwijs aan asielzoekers versie mei Pagina 15

16 Aanvullende afspraken: 1. Het gemeentebestuur neemt maatregelen die bewerkstelligen dat wordt voorzien in onderwijs aan de leerplichtige kinderen die in de opvanglocatie verblijven. 2. Het gemeentebestuur huurt (conform de verhuurovereenkomst gesloten op 22 maart 2004) op het opvangcentrum grond (kadastraal aangeduid met Oisterwijk G 2274) waarop zij een schoolgebouw heeft geplaatst met bijbehorende speelplaats. 3. De middelbare school huurt op het opvangcentrum leslokalen. Daartoe sluiten de middelbare school en het COA een huurovereenkomst. Het gemeentebestuur maakt afspraken met de middelbare school over een subsidie van de huur. 4. Het gemeentebestuur vraagt aan het COA een uitkering voor de huisvesting van de voorzieningen voor basisonderwijs aan asielzoekers (OHBA regeling). 5. Het COA bekostigt het schoolzwemmen van in de opvanglocatie verblijvende leerlingen van het basisonderwijs op de opvanglocatie. Het gemeentebestuur bekostigt de kosten van het vervoer van deze leerlingen naar en van het gemeentelijk zwembad. 6. Schoolvervoer van en naar het primair, speciaal en voortgezet onderwijs wordt, indien noodzakelijk, door het COA, in samenwerking met de ouders geregeld en bekostigd. 7. Het COA zorgt er voor dat alle bewoners van de opvanglocatie bekend zijn met de omgangsvormen in ons land en de geldende gedrags- en verkeersregels. 8. Ten behoeve van de uitvoering van het beleidsterrein onderwijs verstrekt het COA het gemeentebestuur schriftelijke informatie met betrekking tot de van toepassing zijnde regelgeving. 3. Beleidsterrein gezondheidszorg In Bijlage A (Toelichting) van de Bestuursovereenkomst is in paragraaf Beleidsterreinen Onderwijs, Gezondheidszorg en Openbare orde en veiligheid een bondige samenvatting gegeven van het beleidsterrein Gezondheidszorg en een verwijzing naar de documenten Factsheet Gezondheidszorg voor asielzoekers in Nederland (april 2018) en Regeling Medische Zorg Asielzoekers (januari 2018). Het thema Jeugdhulp staat beschreven in de factsheet Jeugdhulp voor asielkinderen en amv (versie 2019). Aanvullende afspraken: 1. De verantwoordelijkheid voor het onderkennen en bestrijden van besmettelijke ziekten in het Opvangcentrum en de overige preventieve gezondheidszorgtaken ten behoeve van de bewoners, heeft het COA contractueel belegd bij GGD-GHOR Nederland. Dit laat de verantwoordelijkheid van het gemeentebestuur krachtens de Wet Publieke gezondheid te dien aanzien onverlet. 2. De verantwoordelijkheid van het eerste- en tweedelijns zorgaanbod heeft het COA contractueel belegd bij RMA healthcare die de Regeling Medische Zorg Asielzoekers (RMA) uitvoert. Pagina 16

17 Bijlage C Toelichting op de maatregelen om overlast te beperken Overlast, crimineel gedrag en agressie is onacceptabel. Dat geldt voor alle Nederlanders en ook voor nieuwkomers. Wij nemen de overlast zeer serieus en roepen mensen op dergelijke signalen te melden bij de politie, zodat gemeente, COA en politie hier iets aan kunnen doen. Incidenten hebben onze volle aandacht en worden direct aangepakt. Samenwerking Er is zeer regelmatig overleg tussen COA, gemeente en politie over het reilen en zeilen van het azc, zo ook over de signalen van overlast. Met gemeente, politie, COA, Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) en Openbaar Ministerie bespreken we wie er overlast heeft veroorzaakt en wat we er aan doen. Ook een zorginstelling kan daarbij getrokken zijn, als er sprake is van psychische problemen. Met al deze partners wordt besproken welke bewoners overlast veroorzaken en welke gezamenlijke aanpak gevolgd wordt. Zoals het uit elkaar halen van die groepen, het opleggen van vrijheidsbeperkende maatregelen, extra meldplicht en het uitvoeren van (extra) kamercontroles in samenwerking met politie. De IND behandelt met voorrang evident kansarme asielaanvragen en samen met de DT&V stellen we overlastgevers eerder in vreemdelingenbewaring. De politie doet op basis van aangiftes strafrechtelijk onderzoek en kan extra surveilleren als dat nodig is. De politie, IND en DT&V kunnen een gebiedsgebod opleggen, zodat een asielzoeker niet meer mag komen op de plek waar hij overlast heeft veroorzaakt. Het Openbaar Ministerie kan overlastgevers in vreemdelingenbewaring stellen. Wat doet het COA aan overlast? Het COA: maakt bewoners bekend met de huisregels van de opvanglocatie, de omgangsvormen, waarden en normen en de gedrags- en verkeersregels in ons land registreert incidenten doet aangifte indien medewerkers van het COA slachtoffer zijn geworden van een incident op de opvanglocatie verzoekt bewoners aangifte te doen, indien bewoners van de opvanglocatie slachtoffer zijn geworden van een incident op de opvanglocatie garandeert extra begeleiding, aanwezigheid van beveiligers en bedrijfshulpverleners op de opvanglocatie indien de omvang of duur van een calamiteit dat noodzakelijk maakt spreekt de asielzoekers aan bij overtredingen en heeft de onderstaande maatregelen ter beschikking maakt van calamiteiten die plaatsvinden in de opvanglocatie melding aan de politie houdt, als boete, verstrekking van vergoedingen in verhaalt schade op de asielzoeker legt extra meldplicht op voert kamercontroles uit in samenwerking met de politie Pagina 17

18 haalt groepen uit elkaar plaatst overlastgevers over naar een speciale opvanglocatie voor overlastgevende asielzoekers, een extra begeleiding en toezichtlocatie (EBTL) legt in een uiterst geval een locatieverbod op De leefbaarheid en veiligheid in en om een opvanglocatie staan bij het COA hoog in het vaandel. Er is 24 uur per dag beveiliging in en om de locatie aanwezig. Alle gebeurtenissen die de veiligheid, leefbaarheid en beheersbaarheid op een locatie raken worden geregistreerd. Op basis van onder andere deze registratie kan worden bekeken welke specifieke maatregelen het COA kan nemen op een opvanglocatie of m.b.t. betrokken personen. Het is daarbij van belang om scherp te zijn wanneer overlast gevend gedrag over gaat in crimineel gedrag, en wanneer de aanpak dus primair via het strafrecht dient te verlopen. Ook is er bij elke opvanglocatie een omwonenden-overleg waarin de aanpak van eventuele overlast voor de directe omgeving wordt besproken. Minderjarige asielzoekers Daar waar mogelijk worden de algemene maatregelen om overlastgevers aan te pakken ook toegepast op overlastgevende minderjarigen. Voor alleenstaande minderjarige asielzoekers waar bestaande maatregelen niet passen, maar waar wel ingegrepen moet worden gezien hun grensoverschrijdend gedrag in de opvang of omgeving, is gespecialiseerde opvang en begeleiding nodig buiten de COA-opvang. Hier is in samenwerking met voogdij-instelling Nidos een pilot mee gestart. Speciale opvang voor bewoners met psychische en psychiatrische klachten Het COA heeft ook te maken met bewoners, die niet te handhaven zijn op een azc, omdat ze psychische of psychiatrische problemen hebben. Het Centrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht biedt opvang en begeleidingsmogelijkheden voor bewoners met psychische klachten danwel met een psychiatrische ziektebeeld, waarbij verslavingsproblematiek geen contra-indicatie hoeft te zijn. Daarnaast is er de intensief begeleidende opvang (ibo). In de ibo vangt het COA bewoners op die onvoldoende in staat zijn om zelfstandig te functioneren in een reguliere opvanglocatie. Hun gedrag leidt tot problemen voor medewerkers en/of medebewoners. Deze bewoners verhuizen op vrijwillige basis tijdelijk naar een speciale opvanglocatie waar zij intensieve begeleiding krijgen. Ze leren onder meer vaardigheden en gedrag waarmee hun zelfredzaamheid toeneemt en zij beter kunnen functioneren in de opvang. Uitgangspunt is dat begeleiding en behandeling bijdragen aan herstel en/of verbetering. Het doel is altijd terugkeer naar de reguliere opvang. De Extra Begeleiding en ToezichtsLocatie (ebtl) voor overlastgevers Pagina 18

19 Overlastgevers kunnen ook als maatregel opgelegd krijgen dat ze geplaatst worden in een ebtl. Ook hier is het beoogde doel om door intensieve begeleiding te werken aan gedragsverbetering, waarbij terugkeer naar de reguliere opvang het uitgangspunt is. Sinds het najaar van 2017 zijn er twee ebtl s: in Hoogeveen en Amsterdam. Kleine groep hoort niet in de opvang thuis De relatief kleine groep die zorgt voor gevoelens van onveiligheid bij medewerkers en andere bewoners hoort niet in onze opvang thuis. Daarvoor zijn inzet, expertise en bevoegdheden nodig op het gebied van handhaving en toezicht en in een andere setting dan de COA-setting. Wij zijn hierover in gesprek met de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) en onze opdrachtgever, het ministerie van Justitie en Veiligheid. Samen met deze partijen werken we aan oplossingen en maatregelen die verder gaan dan nu het geval is. Versnelling van die maatregelen is nodig, dat wijzen de signalen van medewerkers uit. Pagina 19