Doorkiesnummer : 434 Uw brief van : Etten-Leur, 18 juni 2007 Onderwerp : beheersproblematiek verbonden partijen

Transcriptie

1 Aan de gemeenteraden van de gemeenten Aalburg, Alphen-Chaam, Baarle Nassau, Bergen op Zoom, Breda, Drimmelen, Etten-Leur, Geertruidenberg, Halderberge, Moerdijk, Oosterhout, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen, Tholen, Werkendam, Woudrichem, Woensdrecht en Zundert Gemeente Etten-Leur Roosendaalseweg AA Etten-Leur Postbus GA Etten-Leur T: F: E : info@etten-leur.nl I : Kenmerk : Contactpersoon : Wim Voeten Afdeling : griffie Doorkiesnummer : 434 Uw brief van : Etten-Leur, 18 juni 2007 Onderwerp : beheersproblematiek verbonden partijen Geachte gemeenteraden, Uw gemeente neemt deel aan een groot aantal verbonden partijen. Deze partijen voeren een aantal van de taken, die uw gemeente moet verrichten, uit. Voor het uitvoeren van deze taken stelt uw raad via de programmabegroting middelen beschikbaar. Veelal is een lid van uw college van burgemeester en wethouders vertegenwoordigd in het bestuur van een verbonden partij. Al een groot aantal jaren staat de aansturing en de beheersbaarheid van deze verbonden partijen hoog op de politieke agenda. Immers gemeenteraden willen vooraf afspraken maken welke taken verbonden partijen voor de gemeente uitvoeren en welke kosten daarmee gemoeid zijn. Ook willen de gemeenteraden achteraf kunnen controleren of wat is afgesproken ook daadwerkelijk is gerealiseerd. Mede daarom is ook al een aantal initiatieven genomen om in samenwerking tussen gemeenten tot afspraken te komen over de aansturing en beheersbaarheid van verbonden partijen. Recent is nog een pilot project uitgevoerd betreffende de aansturing van de Regionale MilieuDienst (RMD) in Roosendaal. Tot op heden zijn naar aanleiding van deze initiatieven nog geen concrete afspraken vastgelegd. Door middel van deze brief roepen wij de raden van de 19 gemeenten die deelnemen aan het Bestuursconvenant West-Brabant op om tot afspraken te komen over het verbeteren van de aansturing en de beheersbaarheid van verbonden partijen. In deze brief doen wij hiertoe suggesties. Wanneer wij de discussies over de aansturing en de beheersbaarheid van de verbonden partijen in de diverse raden samenvatten, dan blijkt dat gemeenteraden: het noodzakelijk vinden dat de financiële en beleidsmatige beheersbaarheid alsmede de doelmatigheid van verbonden partijen wordt vergroot; geconfronteerd worden met het feit dat het begrotingsproces van verbonden partijen in de tijd gezien niet synchroon loopt met de gemeentelijke begrotingsprocessen; Openingstijden Stadskantoor Etten-Leur: Zonder en met afspraak: ma. t/m vrij. van 9.00 uur uur en ma. van uur uur. Uitsluitend op afspraak: ma. t/m vrij. van tot uur.

2 2 in het algemeen aan het bestuur van verbonden partijen vooraf geen duidelijk beleids- en financieel kader meegeven; geconfronteerd worden met het feit dat het productenpakket van verbonden partijen in hoge mate aanbodgericht is en dat vanuit de gemeenten te weinig vraagsturing plaatsvindt; Voor de gemeenten Bergen op Zoom, Oosterhout en Roosendaal vormde de discussie over de beheersbaarheid van verbonden partijen mede de aanleiding om de rekenkamer West- Brabant een onderzoek te laten verrichten naar de beheersbaarheid van verbonden partijen. Een aanbeveling die uit alle drie de onderzoeken naar voren komt luidt: Laat in samenwerking met andere gemeenten die het aangaat periodiek een onafhankelijke, deskundige audit verrichten naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van de verrichtingen van de verbonden partij. Laat daarnaast de periodieke beoordeling van de meerwaarde van de deelname aan de verbonden partij ingebed raken in de gemeenschappelijke P&C-cyclus die de gemeenten voornemens zijn in te richten. Tevens wordt in de drie rekenkamerrapporten aanbevolen om tijdens elke nieuwe raadsperiode in ieder geval een evaluatie uit te voeren naar het bestuurlijk arrangement met elk van de verbonden partijen. Schenk daarbij ook aandacht aan het maatschappelijke belang dat met deelname aan de specifieke verbonden partij wordt gediend en naar de maatschappelijke meerwaarde van de deelname. Leg de periodieke evaluatie vast in het bestuurlijke arrangement dat met de verbonden partij is of wordt getroffen. Gelet op de oproep tot samenwerking, die ondermeer blijkt uit de voornoemde rekenkameronderzoeken, hebben wij in de griffierskring West-Brabant/Tholen een discussie gevoerd over de wijze waarop de griffiers een bijdrage kunnen leveren aan de verbetering van de aansturing en de vergroting van de beheersbaarheid van verbonden partijen. Naar ons oordeel kan de verbetering van de aansturing en de vergroting van de beheersbaarheid van verbonden partijen gerealiseerd worden door: a) verbetering procesmatige aansturing; b) stellen van algemene uitgangspunten voor beleidsmatige en financiële aansturing; c) stellen van specifieke beleidsmatige en begrotingsuitgangspunten; d) van de ambtelijke afstemming: In de bijgevoegde notitie wordt hierop nader ingegaan. Tevens wordt in de notitie op basis van deze maatregelen een aanbeveling aan de raden geformuleerd. Uit deze notitie blijkt dat nadere afspraken met andere gemeenten die deelnemen aan verbonden partijen noodzakelijk zijn om tot een betere beheersbaarheid van deze verbonden partijen te komen. Wij verzoeken uw raad op basis van deze brief uw college te verzoeken om in het kader van de Regiegroep West-Brabant mede aan de hand van de bijgevoegde notitie tot nadere afspraken te komen over de beleidsmatige en financiële aansturing van de verbonden partijen. Uiteraard is bij het maken van afspraken maatwerk geboden. Immers er is een aanzienlijk aantal verbonden partijen. Ook neemt niet elke gemeente deel aan de verbonden partijen die in de regio bestaan. Om een overzicht te bieden van de verbonden partijen zijn deze in een bijlage bij deze notitie zo volledig mogelijk weergegeven. Meer informatie over de verbonden partijen waaraan uw gemeente deelneemt kunt u vinden in de paragraaf verbonden partijen die is opgenomen in de programmabegroting van uw gemeente. Voor het beantwoorden van vragen over deze brief kunt u contact opnemen met uw raadsgriffier. Hoogachtend, Namens het griffiersoverleg West-Brabant/Tholen, drs. W.C.M. Voeten, Raadsgriffier gemeente Etten-Leur.

3 3 AANSTURINGS- EN BEHEERSPROBLEMATIEK VERBONDEN PARTIJEN 1. Probleemstelling De gemeenten Aalburg, Alphen-Chaam, Baarle Nassau, Bergen op Zoom, Breda, Drimmelen, Etten-Leur, Geertruidenberg, Halderberge, Moerdijk, Oosterhout, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen, Tholen, Werkendam, Woudrichem, Woensdrecht en Zundert nemen deel aan meerdere verbonden partijen. Zij hebben daarin zowel een bestuurlijk belang (bestuursverantwoordelijkheid, stemrecht) als een financieel belang (hetgeen inhoudt dat de gemeente financiële middelen inbrengt en medeverantwoordelijk is voor de oplossing van eventuele financiële problemen) als een beleidsmatig belang (hetgeen inhoudt dat gemeentelijke taken worden uitgevoerd door een verbonden partij). Besluiten van besturen van verbonden partijen leiden veelal tot verplichte uitgaven voor de deelnemende gemeenten. De gemeenten lopen hierdoor een zeker risico terwijl hun invloed op de besluitvorming in sommige gevallen gering en in de meeste gevallen indirect is. De gemeenten kunnen voorts in een (te) laat stadium geconfronteerd worden met ongewenste beleidsmatige en financiële risico s. Daarnaast komt het niet zelden voor dat de informatievoorziening vanuit de verbonden partijen richting de deelnemende gemeenten op een gebrekkige en weinig uniforme wijze plaatsvindt en dat er sprake is van een moeizame of ontbrekende afstemming tussen de deelnemende gemeenten. De beheersbaarheid (zowel in bestuurlijke, financiële en beleidsmatige zin) van verbonden partijen is voor verbetering vatbaar. Dit zowel in het belang van de deelnemende gemeenten als in het belang van de verbonden partijen zelf. Nu de gemeenten de afgelopen jaren geconfronteerd zijn met forse bezuinigingen door het rijk, is de noodzaak tot verbetering van de aansturing en de beheersbaarheid van verbonden partijen nog actueler geworden, aangezien het ook richting deze partijen mogelijk moet zijn om bezuinigingsdoelstellingen te realiseren. In deze notitie wordt ingegaan op de vraag hoe de aansturing en de beheersbaarheid kan worden verbeterd. 2. Welke regelingen Op grond van de Wet Regelingen (WGR) is in elke gemeente een register aanwezig met betrekking tot de gemeenschappelijke regelingen waaraan de gemeente deelneemt. Tevens is hierin aangegeven met welke andere gemeenten men deelneemt. In de programmabegrotingen van de verschillende gemeenten is een paragraaf opgenomen waarin wordt aangegeven aan welke verbonden partijen de gemeenten deelnemen. 3. Oorzaken van beperkte beheersbaarheid van verbonden partijen Zonder een compleet beeld na te willen streven, kunnen de volgende oorzaken worden genoemd voor de beperkte aansturing en beheersbaarheid van verbonden partijen: - aan het bestuur van verbonden partijen wordt door de gemeenten vooraf geen duidelijk beleids- en financieel kader meegegeven. Dit komt onder meer omdat aan de start van het begrotingsproces van verbonden partijen vaak geen bestuurlijk debat vooraf gaat over de strategische ontwikkelingen; - het begrotingsproces van verbonden partijen loopt in de tijd gezien niet synchroon met de gemeentelijke begrotingsprocessen.

4 4 - bestuurders van deelnemende gemeenten, die tevens lid zijn van het Algemeen Bestuur en/of Dagelijks Bestuur van een verbonden partij, kunnen geconfronteerd worden met conflicterende belangen van de verbonden partij en van de gemeente die zij vertegenwoordigen; - het productenpakket van verbonden partijen is in hoge mate aanbodgericht; vanuit de gemeenten vindt te weinig vraagsturing plaats; - agenda en vergaderstukken worden vaak te kort voor de vergadering verstuurd, waardoor de bestuurder onvoldoende voorbereid aan de vergadering deelneemt c.q. zich onvoldoende heeft kunnen laten informeren en adviseren door zijn ambtenaren c.q. onvoldoende in de gelegenheid is geweest om desgewenst tot communicatie en afstemming te komen met de bestuurders van de overige deelnemende gemeenten c.q. onvoldoende of geen communicatie en afstemming indien noodzakelijk of gewenst heeft gehad met het college van burgemeester en wethouders dan wel met de functionele raadscommissie of de gemeenteraad; 4. Vormgeving versterking aansturing van verbonden partijen Voor het efficiënt en effectief functioneren van een verbonden partij is het van belang dat het bestuurslidmaatschap op een deskundige, gemotiveerde wijze en met betrokkenheid wordt ingevuld. Voor de deelnemende gemeenten geldt dat hun belangen in de verbonden partij door het door hen afgevaardigde bestuurslid goed moeten worden behartigd. Zeker als de begrotingspositie of de beleidsuitgangspunten van de deelnemende gemeenten in het geding komen door het functioneren van de verbonden partij of door besluiten ten aanzien van het te voeren beleid, de uit te voeren taken en het financiële beleid en beheer. De oorzaken van beperkte beheersbaarheid van verbonden partijen kunnen worden weggenomen of gemitigeerd door het nemen van een viertal maatregelen: a) verbetering procesmatige aansturing; b) stellen van algemene uitgangspunten voor beleidsmatige en financiële aansturing; c) stellen van specifieke beleidsmatige en begrotingsuitgangspunten (indien noodzakelijk); d) van de ambtelijke afstemming. a. Verbetering procesmatige aansturing De behartiging van bovengenoemde belangen van zowel de verbonden partijen als de gemeenten vergt op zijn minst, dat de bestuurders meestal afgevaardigden van het college van burgemeester en wethouders van een deelnemende gemeente goed voorbereid aan de bestuursvergaderingen van de verbonden partij deelnemen. Goed voorbereid houdt in, dat de vergaderstukken goed zijn bestudeerd en getoetst aan het belang van zowel de verbonden partij als dat van de gemeente. Hiervoor is het nodig dat de bestuurder voldoende gelegenheid heeft gehad om over de vergaderstukken informatie of advies in te winnen van zijn ambtenaren en hierover al naar gelang gebleken behoefte te overleggen met zijn collega-bestuurders uit de andere deelnemende gemeenten. Gesteld kan worden dat ten aanzien van complexe en belangrijke stukken zoals de begroting, de jaarrekening, de tussentijdse rapportages van de verbonden partijen, voorstellen en nota s met betrekking tot strategische keuzes en het te voeren beleid alsmede de bedrijfsvoering, zeker behoefte zal bestaan, ja zelfs moet bestaan, aan deskundig ambtelijk advies ten behoeve van de bestuurder. Om hiervan zeker te kunnen zijn, zullen ook de ambtenaren ruim de gelegenheid moeten hebben gehad om zich in deze stukken te verdiepen, hierover de nodige toelichting te krijgen door en van gedachten te kunnen wisselen met de directie en of het management van de verbonden partij en hierover te overleggen met collega-ambtenaren van de overige deelne-

5 5 mende gemeenten. Ook voor de ambtenaren geldt dat deskundigheid, motivatie en betrokkenheid voorwaarden zijn voor een goede advisering. Ten aanzien van die belangrijke vergaderdocumenten, die van politiek of bestuurlijk gewicht worden geacht, moet er eveneens tijd zijn voor overleg van de bestuurder met het college van B&W, met collega-bestuurders van andere gemeenten en met de functionele raadscommissie dan wel de gemeenteraad. In de praktijk is gebleken dat de termijnen die hiervoor door besturen van verbonden partijen worden geboden aan de deelnemende gemeenten, te krap bemeten zijn ook al zijn deze overeenkomstig de wettelijke termijnen volgens de WGR. Het belang van zowel de verbonden partij als van de deelnemende gemeenten is er bij gebaat, dat deze termijnen zodanig ruim worden gesteld dat op een behoorlijke wijze overleg kan worden gevoerd en besluiten kunnen worden genomen. Gedacht wordt aan de volgende aanlevertermijnen: Voor complexe en belangrijke vergaderstukken als begroting, jaarrekening en strategische documenten waarbij de visie van de gemeenteraad van belang is, is het vanwege de vergadercyclus van de raad gewenst om de stukken tenminste acht weken vóór de bestuursvergadering van de verbonden partij ter beschikking te hebben; Voor de complexere vergaderstukken (bijvoorbeeld tussenrapportages) waarbij consultatie van de raad niet noodzakelijk is, kan een termijn van vier weken vóór de bestuursvergadering van de verbonden partij gelden; Voor overige reguliere vergaderstukken kan volstaan worden met een termijn van twee weken vóór de bestuursvergadering van de verbonden partij. Conclusie Voor alle betrokken partijen is het van belang dat de vergaderstukken van verbonden partijen zodanig tijdig worden toegezonden (aan de bestuurder en aan de behandelende ambtenaar) dat deze goed bestudeerd en van advies voorzien kunnen worden en dat daarover collegiaal overleg mogelijk is en eventueel afstemming met de bevoegde bestuursorganen van de gemeente. Jaarplanning De verruiming van de termijnen waarop vergaderstukken worden toegezonden vanuit de verbonden partijen vergt in sommige gevallen een cultuuromslag. Er zal een veel strakkere vergaderplanning en een veel strakkere vergaderdiscipline moeten worden aangehouden. Met betrekking tot de complexe stukken (met name begroting en jaarrekening), die naar verwachting op enig moment op de agenda van het bestuur zullen worden geplaatst, zal (per verbonden partij) een jaarplanning ontwikkeld moeten worden. Bestuurders en ambtenaren van de deelnemende gemeenten hebben dan de mogelijkheid, maar ook de verplichting, om hiermee in de eigen planningen rekening te houden. b. Stellen van algemene uitgangspunten voor financiële aansturing verbonden partijen worden beschouwd als een verlengstuk van het lokaal bestuur. Richting verbonden partijen zullen daarom dezelfde soort beleidsmatige en financiële kaders gesteld moeten worden als de gemeenten voor hun eigen beleidsmatige kaderstelling en financiële huishouding stellen. Voorstel Voorgesteld wordt dat bij de bepaling van de beleidsmatige kaders voor verbonden partijen de volgende algemene uitgangspunten gehanteerd worden:

6 6 1. Het vaststellen van de hoofdlijnen van beleid (de kaders) is een exclusieve bevoegdheid van de gemeenteraden 2. Wanneer raden van mening zijn dat het doelmatiger is om in samenwerking met andere gemeenten activiteiten die vanuit door de gemeenteraden vastgestelde beleidskaders moeten worden uitgevoerd, kunnen hiervoor verbonden partijen worden ingeschakeld 3. Het uitvoeren van activiteiten vanuit gemeentelijke beleidskaders impliceert voor verbonden partijen het aanbieden van een basispakket (voor alle deelnemende gemeenten) en een mogelijkheid tot het bieden van maatwerk (voor enkele van de deelnemende gemeenten) Voorgesteld wordt dat bij de bepaling van het financiële kader voor verbonden partij en de volgende algemene uitgangspunten in onderling overleg te concretiseren: 1. De wijze van compensatie voor lonen en prijzen conform een overeen te komen systematiek; 2. De wijze waarop compensatie voor autonome groei per verbonden partij wordt toegepast (indien van toepassing); 3. Afspraken aangaande het al dan niet toepassen van compensatie voor bedrijfsvoeringszaken (zoals functiewaardering en pensioenontwikkelingen) 4. Afspraken aangaande Nieuw beleid in de situatie van going concern 5. Afspraken aangaande Nieuw beleid in de situatie van growing concern N.B. Gezien het feit dat de diverse verbonden partijen / samenwerkingsverbanden verschillende financieringsmethodieken (kunnen) hebben moet bij de concretisering van bovengenoemde algemene uitgangspunten per verbonden partij / samenwerkingsverband maatwerk geleverd worden. Bijvoorbeeld als sprake is van output-financiering moet wellicht eerder gedacht worden aan maximale stijgingspercentages voor de prijs per eenheid product, of aan beperking van het aantal af te nemen producten. c. Stellen van specifieke beleidsmatige en begrotingsuitgangspunten Specifieke beleidsmatige en begrotingsuitgangspunten kunnen worden gehanteerd ter verbijzondering van de algemene uitgangspunten van de beleidsmatige en financiële aansturing van verbonden partijen of ter doorbreking daarvan als daartoe dringende aanleiding bestaat. Jaarlijks zullen de gemeenten dit moeten bepalen en met elkaar moeten afstemmen. Indien gemeenten maatwerkafspraken willen maken ten behoeve van de uitvoering van beleid dienen deze in overleg met de verbonden partij en de andere deelnemende gemeenten te worden vastgelegd Indien gemeenten specifieke bezuinigingsmaatregelen willen treffen, zal tijdig een gemeenschappelijk standpunt vanuit de gemeenten moeten worden bepaald, dat vervolgens in het DB/AB van de verbonden partij kan worden ingebracht. Ook als het gaat om nieuw beleid, zoals dat onder punt 5 van de algemene uitgangspunten van de financiële aansturing is benoemd, is tijdige standpuntbepaling door de gemeenten en tijdige bespreking in het DB/AB van de verbonden partij van belang. In tegenstelling tot specifieke bezuinigingsmaatregelen zal het initiatief voor deze discussie veelal van bestuur en directie van de verbonden partij uitgaan. Het is derhalve wenselijk dat voorafgaand aan het begrotingsproces van de verbonden partij tussen de gemeenten onderling en de verbonden partij afstemming plaatsvindt over de algemene en specifieke uitgangspunten voor de begroting.

7 7 d. Organisatie van de ambtelijke afstemming Met behulp van de jaarplanning per verbonden partij dient te worden nagegaan op welke momenten en ten aanzien van welke complexe stukken ambtelijke afstemming noodzakelijk is. In de tijdbalk (van elke verbonden partij) dient dit te worden vastgelegd. Tevens dient dit afstemmingsoverleg vooraf gegaan te worden door een toelichting door de directie van de verbonden partij. Soms zal het noodzakelijk zijn dat naast inhoudelijke expertise ook financiële ambtelijke expertise aanwezig is. De gemeenten zijn zelf verantwoordelijk voor de deelname aan dit ambtelijk afstemmingsoverleg van de daarvoor meest in aanmerking komende ambtenaar of ambtenaren. Wanneer de vorenstaande maatregelen worden genomen, kan tot een betere aansturing van verbonden partijen worden gekomen. Door het nemen van vorenstaande maatregelen, wordt ook het volgen van de onderstaande aanbeveling mogelijk. Aanbeveling aan de gemeenteraden voor het sturen op verbonden partijen Aansturing van verbonden partijen is de taak van het college. De raad moet controleren of het college dit goed doet en zonodig het college bijsturen. Hij kan dit op drie manieren doen: 1. Algemene en specifieke kaders (bij)stellen en controleren - De raad kan een Nota Verbonden partijen vaststellen, met algemene kaders. Kernvraag daarbij is: Hoe gaan wij als gemeente om met verbonden partijen? Bij het ontwerpbesluit tot deelname aan een afzonderlijke verbonden partij kan de raad specifieke meerjarige kaders stellen. Hij kan vervolgens de aansturing van de verbonden partijen aan het college overlaten. Het verdient aanbeveling deze specifieke meerjarige kaders overigens iedere raadsperiode te actualiseren. Dit mede omdat in deze specifieke meerjarige kaders doelen, kosten enz. worden vastgelegd. - Het college kan dan jaarlijks in begroting en jaarverslag van de gemeente rapporteren of de taakuitvoering door de verbonden partij binnen de gestelde kaders gebeurt. De raad kan dit controleren. - Eventuele wijzigingsvoorstellen over de taakuitvoering door de verbonden partij (geld, doelen, prestaties) zou het college op het goede moment aan de raad moeten voorleggen, dat wil zeggen: bij kaderbrief/perspectievennota als dit is het moment waarop de raad de belangrijke politieke beleidsmatige beslissingen neemt over nieuw beleid, bezuinigingen enz., en bij de begroting als dát het moment is waarop de raad beslist over de belangrijke koerswijzigingen voor het volgende jaar. 2. Periodieke evaluatie en heroverweging - Het valt aan te raden dat de deelname aan een verbonden partij periodiek bijvoorbeeld eenmaal per raadsperiode wordt geëvalueerd (uitvoering van de gemeentelijke taak, bereiken van gemeentelijke doelen, kosten voor de gemeenten enz.) - Zo n evaluatie zou kunnen worden uitgevoerd door het college of door de Rekenkamercommissie, al dan niet in samenwerking met andere deelnemende gemeenten - Cruciaal is dat de raad zich een politiek oordeel vormt over de evaluatie, én dat hij gevolgen kan verbinden aan dat politieke oordeel (bijvoorbeeld beëindiging of wijzigen deelname). 3. De raad kan de beïnvloedingsmogelijkheden van het college controleren - Het is de taak van het college om de verbonden partij aan te sturen. Belangrijke vraag daarbij is of het college voldoende mogelijkheden heeft om de taakuitvoering door de verbonden partij te beïnvloeden. De raad kan dit controleren Wanneer de hiervoor weergegeven aanbeveling wordt overgenomen, ontstaat ideaaltypisch het volgende model voor het sturen op verbonden partijen. Bij een verbonden partij die een collegetaak uitvoert en dat doen veel verbonden partijen zou de raad zoveel mogelijk op dezelfde wijze moeten sturen en controleren als hij dat doet wanneer de taak door de eigen gemeentelijke dienst wordt uitgevoerd of wordt uitbesteed. In concreto:

8 8 Algemeen - De raad stelt een nota Verbonden partijen vast met daarin algemene afspraken over hoe de gemeente omgaat met verbonden partijen. Aanloopfase - De raad neemt een beslissing of er sprake is van een publiek belang - De raad stelt vast dat deelname aan de verbonden partij substantiële voordelen met zich meebrengt ten opzichte van andere instrumenten. - De raad stelt heldere, meerjarige kaders vast voor de verbonden partij, met: o SMART geformuleerde gemeentelijke doelen o de prestaties (= producten, diensten) die de verbonden partij voor de gemeente gaat leveren, gerelateerd aan de kosten voor de gemeente o afspraken over risicobeheersing o afspraken over informatievoorziening (explicitering informatiebehoefte raad; informatie over doelbereiking, prestaties, kosten, risicobeheersing) o afspraken over beïnvloedingsmogelijkheden voor de gemeente, waaronder in elk geval a) de (juridische) bevoegdheden van het bestuur van de verbonden partij en de beslissingen die dat bestuur voorlegt aan de deelnemende gemeenten, b) de mogelijkheden en voorwaarden voor beëindiging van deelname, en de voorwaarden waaronder de gemeente geld beschikbaar stelt (bijvoorbeeld doelbereiking, prestaties) o een evaluatiebepaling gekoppeld aan de bevoegdheid tot heroverweging (wijziging/beëindiging deelname) Uitvoeringsfase - De verbonden partij krijgt, binnen de meerjarige kaders, zoveel mogelijk vrijheid om haar gemeentelijke taken uit te voeren. - Het college rapporteert in begroting en jaarverslag van de gemeente of de taakuitvoering door de verbonden partij conform de door de raad gestelde kaders plaatsvindt. - Begrotingsvoorstellen van de verbonden partij met substantiële gevolgen voor de gemeentelijke begroting betekenen dat de meerjarige kaders die de raad voor de verbonden partij heeft vastgesteld moeten worden aangepast. Daarom lopen dergelijke begrotingsvoorstellen mee in de besluitvorming van de raad over de belangrijkste beleidswijzigingen voor het komende begrotingsjaar, namelijk (meestal) bij de kaderbrief/perspectievennota of (soms) bij de begroting. - De wijze waarop de verbonden partij haar gemeentelijke taak uitvoert wordt periodiek geëvalueerd. De raad heroverweegt periodiek de taakuitvoering door de verbonden partij op grond van deze evaluatie; dit leidt tot ongewijzigde voortzetting, gewijzigde voortzetting of beëindiging van de deelname. 13 juni 2007 Griffierskring West-Brabant/Tholen BIJLAGE: OVERZICHT VERBONDEN PARTIJEN

9 9 BIJLAGE: OVERZICHT VERBONDEN PARTIJEN Regeling / Deelnemende gemeenten Saver NV Roosendaal Bergen op zoom, Roosendaal, Halderberge Woensdrecht Uitvoering afvalinzamlings- en reinigingsdiensten Financiering Deelnemende gemeenten betalen een bijdrage, gebaseerd op de kosten van de uitvoering van werkzaamheden. Gestort aandelenkap. van ,-- Elke gemeente wijst lid van b&w aan die gemeente vertegenwoordigt in de algemene vergadering van aandeelhouders gemeente draagt risico omtrent voortbestaan van het bedrijf, c.q. het aandelenkapitaal. NV Rewin West Brabant Tilburg Sociaal Economische Samenwerking West-Brabant Roosendaal Regeling WSW- Brabant Roosendaal Regeling RMD Roosendaal Aalburg, Alphen-Chaam, Baarle-Nassau, Bergen op Zoom, Breda, Drimmelen, Etten-Leur, Geertruidenberg, Halderberge, Moerdijk, Oosterhout, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen, Tholen, Werkendam, Woensdrecht, Woudrichem en Zundert Daarnaast zijn SES West- Brabant, NV Rewin West- Brabant en KvK Midden- Brabant en KvK West- Brabant aandeelhouder Aalburg, Alphen-Chaam, Baarle-Nassau, Bergen op Zoom, Breda, Drimmelen, Etten-Leur, Geertruidenberg, Halderberge, Moerdijk, Oosterhout, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen, Werkendam, Woensdrecht, Woudrichem en Zundert Participanten: ROC West-Brabant,CWI, UWV, Syntens, MKB- Brabant, SAGA, ECABO, CNV, ZLTO, MHP, Kamer van Koophandel Levensfasebewust. Bergen op Zoom, Etten- Leur, Halderberge, Moerdijk, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen, Woensdrecht en Zundert Eigenaargemeenten: Aalburg, Bergen op Zoom, Geertruidenberg, Halderberge, Moerdijk, Roosendaal, Rucphen en Woensdrecht. Daarnaast 2 contractgemeenten en 11 overige klantgemeenten Rewin stimuleert bedrijfsvesting in West-Brabant en stimuleert bedrijven in West- Brabant om projecten te ontwikkelen die de economische concurrentiekracht van West- Brabant versterkt Het bevorderen van de werkgelegenheid en het versterken van de economische structuur in West- Brabant. Het schap heeft tot doel in haar rechtsgebied de Wet sociale werkvoorziening uit te voeren door op zo doelmatige mogelijke wijze de taken en bevoegdheden op het terrein van de gesubsidieerde arbeid en arbeidsintegratie te behartigen RMD neemt voorbereidende coördinerende en uitvoerende taken op zich op het terrein van milieu. Zij voert deze taken uit voor de aangesloten gemeenten De gemeenten nemen deel in het aandelenkapitaal; jaarlijks wordt via een bedrag per inw oner bijgedragen in de exploitatie. de gemeenten dragen bij in de exploitatie via een bedrag per inw oner Financiering geschiedt door rijkssubsidie, bijdragen van derden en Gemeenten 1. de gemeenten sluiten contracten af voor de uit te voeren werkzaamheden. 2. de gemeenten hebben een startkapitaal gestort, desintegratievergoeding GSV. de gemeenten en de andere aandeelhouders zijn is in de raad van commissarissen vertegenwoordigd. (Elke gemeente is vertegenwoordigd door een lid van b&w). Een aantal gemeenten is door een lid van b&w vertegenwoordigd in de raad van commissarissen. verlies inleg aandelenkapitaal behoud werkgelegenheid medewerkers RE- WIN Elke gemeente is in het bijdrage per inwoner algemeen bestuur vertegenwoordigd door een lid Uittredingsbepalin- in exploitatie van b&w. Een aantal gen: Opzegtermijn is gemeenten is in het dagelijks bestuur vertegenmeen bestuur van 1 jaar. Het Algewoordigd door een lid van het SES bepaalt de b&w kosten van uittreding op basis van de schade voor het samenwerkingsverband. Afhankelijk van de rentestand te stellen op 7 tot 10 maal de jaarlijkse bijdrage. Elke gemeente is via een lid van het College van B&W vertegenwoordigd in het algemeen bestuur. Een aantal gemeenten vaardigt een collegelid af naar het dagelijks bestuur Elke gemeente is door een afgevaardigde uit de raad vertegenwoordigd in het algemeen bestuur. 1.sterk afhankelijk van rijkssubsidie m.b.t. financiering 2. omzet is afhankelijk van economische ontwikkelingen eigenaargemeenten dragen bij in nadelig exploitatieresultaat.

10 10 Regeling / Deelnemende gemeenten Regeling Openbare Gezondheidszorg West Brabant (GROGZ) RAV Regeling Veiligheidsregio Middenen West-Brabant Bijdrage per inwoner Na het aangaan van deze regeling kan een rechtspersoon alleen uittreden na instemming van het algemeen bestuur, dat de gevolgen van uittreden regelt (artikel 33 gemeenschappelijke regeling). regeling GSV Westelijk Noord- Brabant Roosendaal Aalburg, Alphen-Chaam, Baarle-Nassau, Bergen op Zoom, Breda, Drimmelen, Etten-Leur, Geertruidenberg, Halderberge, Moerdijk, Oosterhout, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen, Werkendam, Woensdrecht, Woudrichem en Zundert Inhoud geven aan de voor de deelnemende gemeenten noodzakelijke en de door de deelnemende gemeenten gewenste samenwerking op het terrein van de openbare gezondheidszorg en de preventieve gezondheidszorg Aalburg, Alphen-Chaam, regionaal ambulancevervoer Baarle-Nassau, Bergen op Zoom, Breda, Drimmelen, Etten-Leur, Geertruidenberg, Halderberge, Moerdijk, Oosterhout, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen, Werkendam, Woensdrecht, Woudrichem en Zundert. Aalburg, Alphen-Chaam, Baarle-Nassau, Bergen op Zoom, Breda, Dongen, Drimmelen, Etten-Leur, Geertruidenberg, Gilze en Rijen, Goirle, Halderberge, Hilvarenbeek, Loon op Zand, Moerdijk, Oisterwijk, Oosterhout, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen, Tilburg, Waalwijk, Werkendam, Woensdrecht, Woudrichem en Zundert Bergen op Zoom, Halderberge, Moerdijk, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen, Tholen en Woensdrecht Financiering de deelnemende gemeenten dragen bij in het nadelig saldo naar rato van het aantal inw oners Elke gemeente is door een afgevaardigde van b&w vertegenwoordigd in het algemeen bestuur. Een aantal gemeenten is door een afgevaardigde van b&w vertegenwoordigd in het dagelijks bestuur De deelnemende gemeenten dragen bij in het een lid van B&W verte- Elke gemeente is door nadelig saldo genwoordigd in het dagelijks en algemeen bestuur Het openbaar Bijdrage per inwoner lichaam heeft tot doel de samenwerking bij voorbereiding en de uitvoering van een doelmatig georganiseerde en gecoordineerde hulpverlening in het werkgebied Regeling in afbouw de gemeenten dragen bij in het exploitatiesaldo naar rato van het aantal deelnemers. Alle deelnemende gemeenten vaardigen hun burgemeester af naar het algemeen bestuur. Een aantal gemeenten is in de persoon van de burgemeester vertegenwoordigd in het dagelijks bestuur 1.de gemeenten dragen bij in het nadelig saldo 2 de geneeskundige zorg afstemmen op de aanvaardbare kosten Uittredingsbepalingen: Voor uittreding geldt een opzegtermijn van een kalenderjaar. De uittredende gemeente is gedurende 3 achtereenvolgende jaren na afloop van het begrotingsjaar waarin de uittreding plaatsvindt een bijdrage ter grootte van resp. 100%, 66% en 33% verschuldigd. De gemeente draagt bij in het nadelig saldo. Uittredingsbepalingen: Elke gemeente kan bij eensluidende besluiten van raad en college de deelname aan deze regeling opzeggen met ingang van twee kalenderjaren na het jaar waarin deze besluiten zijn genomen. De gemeente brengt deze besluiten terstond ter kennis van het dagelijks bestuur. Het Algemeen bestuur regelt de financiële verplichtingen en de overige gevolgen van de uittreding. Elke gemeente is in het Exploitatiesaldo algemeen bestuur vertegenwoordigd door een lid van b&w. Een aantal gemeenten is in het dagelijks bestuur vertegenwoordigd door een lid van b&w

11 11 Regeling / Deelnemende gemeenten Regeling voor de uitvoering van beheerstaken Tav kleinschalig Collectief Vervoer Regionaal Archief West-Brabant Milieu en afval regio Breda Baarle-Nassau, Breda, Geertruidenberg, Roosendaal, Rucphen, Werkendam, Woudrichem, Zundert, Aalburg, Alphen- Chaam, Bergen op Zoom, Drimmelen, Steenbergen, Etten-Leur, Halderberge, Moerdijk, Oosterhout Woensdrecht en provincie Noord-Brabant Gemeenten Etten-Leur, Halderberge, Moerdijk en Zundert en waterschap Brabantse Delta Aalburg, Alphen-Chaam, Baarle Nassau, Breda, Drimmelen, Etten-Leur, Geertruidenberg, Moerdijk (heeft besloten tot uittreding, financiële consequenties worden onderzocht), Oosterhout, Werkendam, Woudrichem en Zundert Financiering Samenwerking is de bijdrage bestaat uit gericht op een een bedrag per inwoner kwalitatief goed en duurzaam financierbaar kleinschalig collectief vervoer voor mensen met en zonder functiebeperking Aan RAWB overgedragen archieven en verzamelingen in goede, geordende en toegankelijke staat bew aren en voor breed publiek beschikbaar stellen alsmede relevante nietoverheidsarchieven en verzamelingen verwerven en beheren en toezicht uitoefenen op het beheer van nog niet overgebrachte archiefbescheiden van de aangesloten deelnemers Doelmatig georganiseerde en gecoordineerde afstemming tussen gemeenten op de beleidsterreinen milieu en afval en de uitvoering van de gemeenschappelijke taken op het gebied van afval te bewerkstelligen. Daarnaast behartigt het openbaar lichaam de belangen van de deelnemende gemeenten bij de nazorg van de Regionale Stortplaats Zevenbergen en de Afvalstoffenberging Bavel-Dorst bijdrage bestaat uit een bedrag per inw oner bijdrage bestaat uit een bedrag per inw oner de vertegenwoordiging bestaat uit een lid van het college in het portefeuillehoudersoverleg. Van elke gemeente heeft lid van het College zitting in het algemeen bestuur Van elke gemeente neemt een collegelid deel aan het portefeuillehoudersoverleg Aantal gemeenten levert (in de persoon van een collegelid) een lid in het dagelijks bestuur Bijdrage per inw o- ner. Uittreden door een gemeente is slechts mogelijk indien: de vervoersovereenkomst(en) met de vervoerder is (zijn) ontbonden of beëindigd, verandering van landelijke weten regelgeving daartoe noopt, de gezamenlijke evaluatie van de werking van de regeling voor een deelnemer leidt tot de conclusie dat deelname behoort te worden gestopt, voortzetting van de samenwerking in redelijkheid niet meer van de betrokken partner kan worden gevergd Bijdrage per inw oner Bijdrage per inwoner Uittredingsbepalingen: Schriftelijk door het betreffende bestuursorgaan. Opzegtermijn van een kalenderjaar. Het Dagelijks Bestuur doet een voorstel aan de raden van de deelnemende gemeenten over de financiële verplichtingen alsook over de overig gevolgen van de uittreding. Ten minste tweederde van het aantal gemeenten dient daarmee in te stemmen.

12 12 Regeling / Deelnemende gemeenten Stichting Inkoopbureau West-Brabant Bank Nederlandse Gemeenten Vliegveld Seppe Alphen-Chaam, Baarle Nassau, Binnenmaas, Cromstrijen, Drimmelen, Etten-Leur, Geertruidenberg, Gilze en Rijen, Moerdijk, Oud-Beijerland, s-gravendeel, Tholen, Werkendam, Woensdrecht, Woudrichem, Zundert Creëren van voordelen, op zowel financieel, kwalitatief en procesmatig gebied voor zelfstandige gemeenten o.a. door het faciliteren van het regionaal inkoopbureau en voorts al hetgeen met e.e.a. rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn Staat (helft v.d. aandelen) Bank van en voor andere helft in handen van overheden en gemeenten, provincies en instellingen voor waterschappen maatschappelijk Breda, Roosendaal, Etten- Leur, Halderberge, Oosterhout, Moerdijk, Rucphen, Steenbergen, Zundert Drimmelen, Geertruidenberg, Bergen op Zoom, Woensdrecht en Kamer van Koophandel Regiobureau Breda Aalburg, Alphen-Chaam, Baarle Nassau, Breda, Drimmelen, Etten-Leur, Geertruidenberg, Moerdijk, Oosterhout Werkendam, Woudrichem en Zundert belang Het tot ontwikkeling brengen, het beheer en de exploitatie van het vliegveld Seppe. Het behartigen van de streekbelangen en de infrastructurele verbetering van West-Brabant. Het op doelmatige wijze bewerkstelligen van beleidsinhoudelijke afstemming en samenwerking op verschillende beleidsterreinen. Behartigen van regiobelangen op diverse beleidsterreinen maakt intergemeentelijke samenwerking noodzakelijk. De beleidsterreinen zijn: Volkshuisvesting, Ruimtelijke ordening, Verkeer en vervoer en Algemene Zaken Financiering Gemeenten hebben aandelen van 2,50 per aandeel Het gestorte kapitaal bedraagt ,-. Er zijn 398 aandelen Bedrag per inwoner Elke gemeente levert 1 persoon in stichtingsbestuur Gemeenten zijn aandeelhouder Gemeenten zijn aandeelhouder Gemeenten zijn aandeelhouder. Elke gemeente aandeelhouder Gemeenten zijn vaardigt collegelid af naar de Algemene vergadering van Aandeelhouders. Aantal gemeenten levert lid van de Raad van Commissarissen de vertegenwoordiging bestaat uit een lid van het college in elk van de vier portefeuillehoudersoverleggen Bedrag per inwoner Uittredingsbepalingen: Opzegtermijn is 1 jaar. Eerste 3 jaar na uittreding; respectievelijk 100%, 66% en 33% van laatste bijdrage verschuldigd aan overige deelnemers.

13 13 Regeling / Deelnemende gemeenten regeling Werk- Drimmelen, Oosterhout, Aalburg, Geertruidenberg, voorzieningschap Werkendam en Woudrichem Arbeid Voor Allen (WAVA) NV Intergas Gemeenten Aalburg (113), Alphen-Chaam (99), Baarle-Nassau (60), Breda (191), Dongen (22), Drimmelen (271), Geertruidenberg (208), Haaren (102), Halderberge (209), Heusden (61), Hilvarenbeek (143), Moerdijk (191), Oisterwijk (57), Oosterhout (514), Rucphen (220), Steenbergen (57), Tilburg(196), Waalwijk (49), Werkendam (254), Woensdrecht (205) en Woudrichem (138); NV Nederlandse Gasunie (382) NV Brabant Water Vrijwel alle gemeenten in Noord-Brabant Elke gemeente vaardigt Gemeenten zijn collegelid af naar de aandeelhouder Algemene vergadering van Aandeelhouders. Een aantal gemeenten vaardigt een collegelid af naar de raad van commissarissen Regeling Welstandszorg Noord Brabant (te Den Bosch) Werkendam, Woudrichem, Woensdrecht, Rucphen, Alphen-Chaam, Baarle Nassau, Drimmelen, Geertruidenberg, Halderberge, Moerdijk en Steenbergen Het schap heeft tot doel in haar rechtsgebied de Wet sociale werkvoorziening uit te voeren door op zo doelmatige mogelijke wijze de taken en bevoegdheden op het terrein van de gesubsidieerde arbeid en arbeidsintegratie te behartigen Financiering Financiering geschiedt door rijkssubsidie, bijdragen van derden en Gemeenten Het verzorgen van Gemeenten zijn aandeelhouder een optimale energielevering op een veilige en betrouwbare manier De levering van Gemeenten zijn aandeelhouder drinkw ater van hoge kwaliteit, w ater op maat en watergerelateerde producten en diensten de deelnemende gemeenten bij te staan in hun zorg voor de vormgeving van gebouwen en bouwwerken zowel op zichzelf als in verband met de bestaande omgeving of de te verwachten ontwikkeling daarvan Financiering geschiedt door andere inkomsten en bijdragen van gemeenten Elke gemeente is via een lid van het College van B&W vertegenwoordigd in het algemeen bestuur. Een aantal gemeenten vaardigt een collegelid af naar het dagelijks bestuur Elke gemeente vaardigt collegelid af naar de Algemene vergadering van Aandeelhouders. Een aantal gemeenten vaardigt een collegelid af naar de raad van commissarissen 1.sterk afhankelijk van rijkssubsidie m.b.t. financiering 2. omzet is afhankelijk van economische ontwikkelingen Uittredingsbepalingen: Elk van de gemeenten kan besluiten dat de deelneming aan deze regeling wordt opgezegd ingaande twee kalenderjaren na het verstrijken van het jaar waarin het besluit tot opzegging is genomen (termijn kan worden verkort). Bedoelde besluiten worden terstond ter kennis gebracht van het Dagelijks Bestuur. Er worden door het Algemeen Bestuur financiële verplichtingen gesteld als gevolg van de uittreding Gemeenten zijn aandeelhouder Algemeen bestuur bestaat uit 1 lid per deelnemende gemeenten Bijdrage per inwoner Uittredingsbepalingen niet concreet geregeld in de regeling

14 14 Regeling / Deelnemende gemeenten Financiering Roosendaal Borchwerf II B.V., geves- vennootschap is 100 % Gemeente Roosendaal Het doel van de Aandelenbelang: tigd Roosendaal het oprichten en Roosendaal als stille vennoot Eigen vermogen: optreden van de per commanditaire Vreemd vermogen: n.v.t. vennootschap Borchwerf II CV, die zorgdraagt voor en verantwoordelijk is voor de exploitatie van het industrieterrein Borchwerf II. Borchwerf II B.V., gevestigd Oud Gastel, gemeente Halderberge Borchwerf II C.V., gevestigd Oud Gastel, gemeente Halderberge NV Essent Roosendaal en Halderberge Roosendaal en Halderberge Diverse provincies en gemeenten Het doel van de vennootschap is het oprichten en als beherend vennoot optreden van de commanditaire vennootschap Borchwerf II en het doen van de ontwikkelingen van het bestemmingsplan / bouwplan Borchwerf II Aandelenbelang: Roosendaal 25% Halderberge 25% Heijmans Infrastructuurontwikkeling BV 50% Eigen vermogen: per realiseren Vreemd vermogen: n.v.t. Het doel van de vennootschap is het uitoefenen van een onderneming, omvattende de realisatie van de ontwikkeling van het bedrijventerrein Borchwerf II en het beheer van en beschikken over registergoederen, het verstrekken en aangaan van geldleningen en het stellen van zekerheden. Als beherend vennoot treedt op Borchwerf II BV. Essent N.V. is de houdstermaatschappij van een aantal groepsmaatschappijen in Nederland, Duitsland en België, die zich bezighouden met het leveren van energie, warmte en milieuen kabeldiensten Vermogensparticipatie: Roosendaal Borchwerf II BV 24% (100% Gemeente Roosendaal) Halderberge Borchwerf II BV 24% (100 % Gemeente Halderberge) Heijmans Infrastructuur BV 48% 0 Borchwerf II BV 4% Eigen vermogen: Vreemd vermogen: Aandelen Lid algemene vergadering van aandeelhouders aandeelhouder

15 15 Regeling / Deelnemende gemeenten NV Monumentenfonds Brabant en Veghel alsmede Stich- Gemeenten Roosendaal (gevestigd te Vught) ting Monumenten Fonds Brabant en F. Van Lanschot Bankiers NV, CZ verzekeringen Doelstelling van de NV is het op professionele wijze aankopen, restaureren en beheren van bedreigde gebouwen in Zuid Nederland. Daarbij worden nieuwe bestemmingen gezocht voor een zoveel mogelijk rendabele exploitatie met respect voor het onvervangbare karakter van deze gebouwen. regeling Brand- Zoom en Roosendaal Gemeenten Bergen op weer Bergen op Zoom - Roosendaal Stichting Diverse gemeenten uit administratiekantoor heel Nederland Dataland Havenschap Moerdijk Gemeente Moerdijk (en provincie Noord-Brabant De Regeling Brandweer Bergen op Zoom - Roosendaal voert voor de beide gemeenten de brandweertaken uit en voert tevens taken uit op het gebied van vergunningverlening. Zoals eerder in het meerjarenbeleidsplan is aangekondigd in 2006 akkoord gegaan met een verbeterplan bedrijfsvoering, repressie, preparatie en beleidsondersteuning Dataland is een initiatief van vijfentwintig grote Nederlandse gemeenten ( ). Deze gemeenten hebben Dataland opgezet als het landelijke centraal loket voor informatie over alle gebouwen in Nederland. Namens de betrokken gemeenten maakt Dataland deze gegevens toegankelijk voor bedrijfsleven en overheid. Deelnemende gemeenten bieden daartoe ieder half jaar alle gebouweninformatie aan Dataland aan Financiering Aandelen (provincie draagt bij in exploitatie) Bijdrage per inwoner Gemeenten die willen participeren in Dataland kopen certificaten van de Stichting Administratiekantoor Dataland Gemeenten vertegenwoordigd in bestuur Diverse exploitaties zijn positief. Er bestaat een risico dat dit niet over een voldoende breedte van de exploitaties lukt Bijdrage per inwoner

16 16 Regeling / Deelnemende gemeenten Financiering gem. regeling Moerdijk-Roosendaal Moerdijk en Roosendaal inzameling van gft, restafaval en grof t.b.v. inzameling huishoudelijk afval van gft, restafaval en grof huishoudelijk afval Regionale brandweer Gemeenten in Zeeland De Regionale Bijdrage per inwoner Zee- Brandweer Zee- land/gezamenlijke land wordt in de Meldkamer Zeeland nabije toekomst (GMZ)/ RAV- omgevormd naar Zeeland de "ZEEuwse Veiligheidsregio (ZEEV)" waarin Brandweer, GHOR, Ambulancevervoer via de RAV-Zeeland en Politie nauw gaan samenwerken. GGD Zeeland Gemeenten in Zeeland Het primaire doel Bijdrage per inwoner van het in stand houden van de GGD Zeeland is het bevorderen van de algemene gezondheidstoestand van de bevolking. De GGD Zeeland geeft uitvoering aan de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid. Stichting Maatschappelijk Gemeenten in de Ooster- Door het aanbie- Subsidiëring door ge- Werk schelderegio den van maatmeenten Oosterschelderegio schappelijk werk (SMWO) wordt getracht het goed maatschappelijk functioneren van de hulpvrager te bevorderen. Door het subsidiëren van deze instelling op het terrein van het maatschappelijk werk wordt voorzien in de hulpvragen van de inw o- ners Centrum Indicatiestelling Zorg Gemeenten dragen bij in exploitatietekort De gemeente wordt in het Veiligheidscollege (in oprichting) van de Regio Zeeland door de burgemeester vertegenwoordigd Portefeuillehouders nemen deel in bestuur Bijdrage per inwoner Bijdrage per inwoner Zorgindicatiestelling gemeenschappelijke Regeling Reïntegratiebedrijf Zeeland Openbaar Lichaam Afvalstoffenverwijdering Zeeland Gemeenten in de Oosterschelderegio Gemeenten in Zeeland mensen daar waar mogelijk detacheren directe relatie tussen de gemeentelijke bijdrage en de inkoop van diensten door gemeenten

17 17 Regeling / Deelnemende gemeenten regeling Saschelderegio Gemeenten in de Oostermenwerkingsverband Welzijnszorg Oosterschelderegio Deze gemeenschappelijke regeling is getroffen ter realisering van de gezamenlijke beleidsvoorbereiding, besluitvorming en beleidsuitvoering op een aantal terreinen van de welzijnszorg Financiering