Programma Gooi en Vechtstreek

Transcriptie

1 Programma Gooi en Vechtstreek Colofon Uitgave Provincie Noord-Holland Postbus MD Haarlem Tel.: Fax: Eindredactie Provincie Noord-Holland Directie Beleid Sector NRL Stuurgroep Gooi en Vechtstreek Postbus DA Haarlem Tel.: Fotografie Provincie Noord-Holland tenzij anders vermeld Grafische verzorging Xeroxmediaservices Oplage 150 exemplaren Haarlem, maart 2016 Omslag Ster van Loosdrecht, foto Paul Paris jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:49

2 2 jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:49

3 Programma Gooi en Vechtstreek Provincie Noord-Holland Inleiding 8 2 Gebiedsbegrenzing Gooi en Vechtstreek INHOUD 10 3 Resultaten per deelgebied 12 4 Diemerscheg Problematiek en opgaven Ambitie Naarden buiten de vesting Problematiek en opgaven Ambitie Robuust Naardermeer & Noordelijke Vechtstreek Problematiek en opgaven Ambitie Oostelijke Vechtplassen (totaal) Problematiek en opgaven Ambitie Oostelijke Vechtplassen: Ankeveen 30 9 Oostelijke Vechtplassen: Kortenhoef Oostelijke Vechtplassen: Loosdrecht t Gooi & De Kampen Problematiek en opgaven Ambitie Organisatie Opdracht en mandaat stuurgroep Gooi en Vechtstreek Samenstelling Stuurgroep Verhouding stuurgroep met andere commissies Financiën Bijlage: bij dit programma hoort een losse bijlage met per project de financiering, organisatie en planning. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:49

4 4 INLEIDING De Gooi en Vechtstreek is een bijzonder gebied. Strategisch gelegen tussen Amsterdam, Almere, Amersfoort en Utrecht en met een diversiteit aan landschap, cultuurhistorie en creativiteit, is de Gooi en Vechtstreek een aantrekkelijk vestigingsgebied. Met een hoog voorzieningenniveau en toegang tot de Randstad biedt deze regio een unieke combinatie van wonen, recreëren, werken en welzijn. De grote diversiteit aan landschappen is een van de belangrijkste kernwaarden van het gebied. Het open veenweidelandschap, de Vechtplassen met laagveenmoerassen, de heidevelden en de besloten bosgebieden van het Gooi en de vele monumenten uit het rijke verleden zijn bijzondere kwaliteiten om te behouden en te versterken. Door de komst van het Groene Uitwegprogramma is hier afgelopen jaren door partijen gezamenlijk invulling aan gegeven. De doelstellingen van het Groene Uitwegprogramma (zie kader uitgangspunten Groene Uitweg ) zijn onverkort van toepassing en een van de pijlers van dit programma Gooi en Vechtstreek. Met dit programma Gooi en Vechtstreek willen we de samenwerking in de regio verder uitbouwen door samen te werken aan de uitvoering van de volgende opgaven: Ontwikkeling Metropolitane Landschap De Gooi en Vechtstreek vormt door haar centrale ligging de achtertuin van de sterk verstedelijkte regio s van Amsterdam, Utrecht en het Gooi. Daardoor heeft deze regio een belangrijke functie als uitloopgebied voor de stedeling. De grote verscheidenheid aan landschappen, natuurgebieden en de vele cultuurhistorische schatten geven het gebied een eigen identiteit en een grote meerwaarde aan de kwaliteit van dit deel van de Randstad. Het bezoek door bewoners en gebruikers van buiten de regio vormt een belangrijke basis voor de regionale economie. Gelet op de forse woningbouwopgaven, de grootschalige investeringen in infrastructuur en de dynamiek in de landbouw is de uitdaging om deze unieke gebiedskwaliteiten te behouden en te versterken. Een belangrijke opgave is het verbeteren van de beleefbaarheid van het gebied. Dit kan door verbetering van routenet werken voor fietsen, wandelen en varen en een betere (inter) nationale profilering. Dit draagt bij aan een groei van de lokale of regionale economie op een manier die past bij het unieke en kwetsbare - karakter van de Gooi- en Vechtstreek. Uitvoering Natuur- en wateropgaven Een belangrijke opgave is de afronding van het Natuurnetwerk Nederland (NNN) in de regio zodat een ecologisch goed werkend netwerk van natuurgebieden jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:49

5 Gebiedsprogramma Naarden buiten de Vesting Provincie Noord-Holland 5 ontstaat dat voldoet aan de door de EU gestelde eisen (Natura2000 doelstellingen). Concreet betekent dit: het realiseren van de restant-taakstelling natuur (circa 2000 ha NNN) en het opheffen van de barrièrewerking veroorzaakt door de infrastructuur tussen de natuurgebieden (circa 20 knelpunten door wegen, spoorlijnen en vaarten). Daarbij gaat het om het creëren van een robuust ecologisch systeem waarin ruimte is voor natuurlijke processen en waarin de natuurlijke potenties (de gradiëntrijke overgang en schoon kwelwater) worden benut. Een aanzienlijk deel van de Vechtstreek is aangewezen als Natura 2000 gebied. Om deze gebieden goed te beschermen en herstellen worden er ook herstelmaatregelen uitgevoerd als onderdeel van de PAS maatregelen (programmatische aanpak stikstof). In de Vechtstreek zijn, in deelgebieden die zijn aangewezen binnen de EU-Kaderrichtlijn Water (KRW), een groot aantal maatregelen nodig die moeten leiden tot een aanzienlijke verbetering van het watersysteem met als grootste opgave de waterkwaliteitsverbetering in de Loosdrechtse Plassen. Versterken regionale economie Belangrijke economische doelstellingen van het programma zijn de verbetering van de landbouwstructuur in de Noordelijke Vechtstreek en de revitalisering van de (water)recreatiesector in de Vechtplassen, incl. het aanpakken van de baggerproblematiek. Daarbij is de uitdaging om zorg te dragen voor een duurzame combinatie tussen de economische ontwikkeling van het gebied en het duurzaam beheer van natuur, landschap, recreatiegebieden en -voorzieningen. Het vinden van oplossingen voor een duurzaam beheer zal de komende jaren een belangrijk aandachtspunt zijn bij de uitvoering van het programma. Hierbij kan onder meer gedacht worden aan het stimuleren van investeringen en ontwikkelingen die resulteren in lagere beheerlasten, verhoging van de kwaliteit van natuur en landschap maar ook realisatie en verbetering van (de kwaliteit van) recreatieve voorzieningen. Het versterken van de landbouwsector is een belangrijk onderdeel van het programma. Een vitale landbouwsector is een voorwaarde om het unieke agrarisch cultuurlandschap van de Vechtstreek in stand te houden. Werkwijze Dit programma Gooi en Vechtstreek beoogt het tot stand brengen van duurzame en integrale gebiedsoplossingen voor de diverse opgaven en het versnellen van de uitvoering van de voorgestelde projecten. Het programma Gooi en Vechtstreek bouwt voort op de werkwijze van de Groene Uitweg (zie kader hieronder). Deze werkwijze kenmerkt zich door een integrale en gebiedsgerichte benadering, waarbij partijen vanuit een gezamenlijke verantjpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:49

6 6 woordelijkheid werken aan de realisatie van de verschillende gebiedsopgaven. Met een zorgvuldige afweging van deelbelangen en waar mogelijk strategische koppelingen tussen opgaven, partijen en middelen. Waar zich kansen voordoen en er geen belemmeringen zijn (no regret projecten), wordt de uitvoering van projecten in gang gezet. Hiermee heeft het programma een impulswerking voor de uitvoering van bestaande projecten en schept het elan voor nieuwe projecten. De samenwerking in het gebied krijgt vorm in de stuurgroep Gooi en Vechtstreek. Deze stuurgroep, die de opvolger is van de gebiedscommissie Amstel, Gooi en Vechtstreek, fungeert als het bestuurlijk platform dat de overall verantwoordelijkheid draagt voor de realisatie van dit programma. UITGANGSPUNTEN GROENE UITWEG De uitgangspunten van het Groene Uitwegprogramma zijn onverkort van toepassing op het programma Gooi en Vechtstreek : Evenwicht De ruimtelijke en groenblauwe kwaliteiten van de Regio vormen een belangrijke meerwaarde voor het vestigingsklimaat in de Noordvleugel. Deze kwaliteiten staan door met name rode en infrastructurele ontwikkelingen onder druk. Een juist evenwicht tussen, en waar mogelijk het samengaan van, roodgrijze ontwikkelingen en ruimtelijke/groenblauwe kwaliteiten is onontbeerlijk voor de toekomst van het gebied in zijn geheel. Samenwerking Het vasthouden aan de autonome ontwikkeling en klassieke posities is geen optie. Gekozen is voor een op consensus gerichte en toekomstgerichte samenwerking. Samenhang, integraliteit en gedeelde verantwoordelijkheid voor het totale programma zijn noodzakelijk voor een voortvarende uitvoering. Dit betekent dat deelvraagstukken in een breder verband worden opgepakt en partijen niet alleen werken voor hun eigen problematiek maar verantwoordelijkheid nemen voor het gehele programma. Financiering Partijen dragen naar vermogen en bevoegdheden eraan bij dat er gelijkwaardig (evenwichtig en gelijktijdig) wordt geïnvesteerd in de verschillende programmaonderdelen. Zonder geld en instrumenten geen uitvoering. Voor het welslagen van het programma zal ook gezocht moeten worden naar nieuwe financieringsbronnen voor inrichting en beheer en met name de beschikbaarheid van een goed grondinstrumentarium is van cruciaal belang. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:49

7 Programma Gooi en Vechtstreek Provincie Noord-Holland 7 Speerpunten Vertrekpunt van het programma is de opgave om de kwaliteiten van de hele regio voor de toekomst te behouden en versterken en ervoor te zorgen dat het gebied aan de ruimtelijke en groenblauwe verwachtingen en vragen voor de 21e eeuw kan voldoen. Er zijn zes speerpunten benoemd die aangeven voor welke opgaven de stuurgroep komende tijd staat en die recht doen aan zowel de sectorale als integrale belangen. Deze speerpunten zijn inhoudelijk richtinggevend voor projectindieners en verschaffen helderheid voor diegenen die gaan investeren in het gebied: 1 Bekendheid, toegankelijkheid en verblijfskwaliteit landelijk gebied; 2 Leesbaarheid van landschap en cultuurhistorie; 3 Vernieuwend ondernemerschap; 4 Duurzaam beheer landelijk gebied; 5 Ontwikkeling van robuuste natuur; 6 Verbetering van abiotische omstandigheden. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:49

8 8 GEBIEDSBEGRENZING GOOI EN VECHTSTREEK jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:49

9 Gebiedsprogramma Naarden buiten de Vesting Provincie Noord-Holland 9 GEBIEDSBEGRENZING GOOI EN VECHTSTREEK Het werkingsgebied van de stuurgroep Gooi en Vechtstreek is weergegeven op de kaart in bijlage 1. Het gebied bestaat uit het Gooi, de Vechtstreek, de Diemerscheg, de Kievitsbuurt (deel van de provincie Utrecht dat meegenomen wordt in de planvorming van Oostelijke Vechtplassen) en het deel van Amstelland dat gelegen is in het Groene Uitweggebied. Als sprake is van Gooi en Vechtstreek dan wordt in dit kader gedoeld op dit totale gebied. Het programma Gooi en Vechtstreek is gelegen in twee provincies: In Noord-Holland binnen de gemeenten Amsterdam, Diemen, Weesp, Gooise Meren, Wijdemeren, Huizen, Blaricum, Laren en Hilversum. In de Provincie Utrecht valt het westelijk deel van de Loosdrechtse plassen onder het programma Gooi en Vechtstreek, gelegen in gemeente Stichtse Vecht. Het programma omvat een gebied met een oppervlakte van ongeveer ha binnen de Provincie Noord-Holland en ha in de Provincie Utrecht. Hiervan bestaat in Noord-Holland bijna ha uit bebouwing en infrastructuur, ha uit water, ha uit bos en recreatieterrein, ruim 800 ha heide, 65 ha zandgronden (o.a. zandverstuivingen), 325 ha akkerland en ha grasland. In dit gebied wonen ca mensen. Binnen het gebied is ha begrensd als natuur. Daarvan is ha reeds gerealiseerd. Van de restantopgaven dient 995 ha nog verworven te worden, 703 ha is reeds verworven maar nog niet ingericht. Binnen het Utrechtse gedeelte is ca. 100 ha begrensd als Groene Contour, ha als (gerealiseerde) Natuur en ca. 300 ha als Nog te ontwikkelen natuur. Het gebied is onderverdeeld in zeven deelgebieden. Er is gekozen voor een gebiedsindeling die zo goed mogelijk aansluit bij de huidige processen en projecten. De indeling heeft tot doel om de uitvoering van opgaven te vereenvoudigen en meer slagkracht te organiseren. De volgende deelgebieden zijn onderscheiden: 1 Diemerscheg, incl. Holendrechterpolder 1) 2 Naarden buiten de Vesting 3 Robuust Naardermeer, incl. agrarisch kerngebied Noordelijke Vechtstreek 2) 4 Ankeveen (Oostelijke Vechtplassen) 5 Kortenhoef (Oostelijke Vechtplassen) 6 Loosdrecht (Oostelijke Vechtplassen) 7 t Gooi & De Kampen 1 Hoewel de Holendrechterpolder ligt in de Amstelscheg, is het project ondergebracht bij het deelgebied Diemerscheg omdat het nieuwe natuurgebied in de Holendrechterpolder onderdeel uitmaakt van de natuurboog die eveneens is ondergebracht bij de Diemerscheg. 2 Het agrarisch kerngebied van de Noordelijke Vechtstreek is ondergebracht bij het deelgebied Robuust Naardermeer, omdat de kavelruil die in Noordelijke Vechtstreek speelt direct gekoppeld is aan de realisatie van NNN van Robuust Naardermeer. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:49

10 3 10 RESULTATEN PER DEELGEBIED Vecht bij Weesp, foto Siebe Swart jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:52

11 Gebiedsprogramma Naarden buiten de Vesting Provincie Noord-Holland 11 RESULTATEN PER DEELGEBIED De opgaven in de regio zijn omvangrijk. Om focus te krijgen op de uitvoering zijn deze vertaald naar concrete resultaten voor de periode Er is onderscheid gemaakt tussen procesresultaten en uitvoeringsresultaten (zie bijlage 2). Wanneer sprake is van procesresultaten gaat het vaak om het vormgeven van de projectinhoud en organiseren van de besluitvorming over voorgestelde projecten, inclusief de begroting en dekking. Wanneer sprake is van uitvoeringsresultaten ligt het accent op het aanjagen van de uitvoering van projecten. In het programma zijn drie projecten aangeduid als zogenaamde showcases ; projecten waarin de meerwaarde van bestuurlijke samenwerking tussen betrokken partijen concreet zichtbaar wordt en actief wordt uitgedragen. Dit zijn de showcase Duurzaam beheer Diemerbos, de showcase Verder met Vesting Muiden (integraliteit) en de showcase Pilot veenslib (aanjagen uitvoering). Per deelgebied is in de volgende hoofdstukken aangegeven wat de belangrijkste opgaven en te behalen resultaten zijn. Voor de natuuropgave is dat in onderstaande tabel weergegeven (zie kader). Realisatie natuuropgave in cijfers verwerving 3) NNN inrichting Verbinden en ontsnipperen Diemerscheg 35 ha 102 ha 4 Naarden buiten de Vesting 1 ha 21 ha 2 Robuust Naardermeer 65 ha 142 ha 3 Oostelijke Vechtplassen 195 ha 147 ha 1 t Gooi/De Kampen 41 ha 104 ha 10 Totaal realisatie 337 ha 516 ha 20 Toelichting: Diemerscheg: De realisatie van de Baai van Ballast (aankoop en inrichting 26 ha NNN), de inrichting van de Waterlandtak (43 ha NNN via natuurcompensatie, de inrichting van natuurcompensatiegebieden in het Diemerbos (24 ha landje Oudejans en 9 ha in zoekgebied die nog aangekocht moet worden). Daarnaast een kwaliteitsimpuls voor 25 ha bestaande NNN in de Gemeenschapspolder en de aanleg van faunapassages bij de Vecht, Amsterdam-Rijnkanaal, Gaasp/N236 en lokale weg(en) in de Waterlandtak. Naarden buiten de Vesting: De realisatie van de Gooimeertak, met 21 ha NNN in de BOBM polder (in 2015 grotendeels ingericht) en de faunapassages bij knooppunt Muiderberg (A1 en lokale weg/naardertrekvaart). Nog 1 ha dient te worden aangekocht (is op vrijwillige basis vooralsnog niet gelukt) Robuust Naardermeer: De realisatie van de Waterlandtak (realisatie 40 ha NNN, na aankoop ha) en de buffer rond het Naardermeer (realisatie 102 ha NNN, na aankoop circa 50 ha). Daarnaast het ecoduct Voormeertunnel, een ecoduct onder spoor in Waterlandtak (nut en noodzaak en omvang dient nog nader onderzocht) en een cluster van kleinere faunapassages onder het spoor in het Naardermeergebied. Oostelijke Vechtplassen: De realisatie van 147 ha NNN in Vuntus en de aankoop van 195 ha in de deelgebieden t Hol (30 ha), Holland Ankeveense Polder /Stichts Ankeveense Polder (30 ha), Groenewoud/Kortenhoef-Oost (55 ha) en Weersloot/Egelshoek (80 ha). De aanleg van een ecoduct onder de N201. Gooi/De Kampen: De realisatie 104 ha NNN in de Kampen, na verwerving van 41 ha. En de aanleg van vijf natuurbruggen (3 bij Hoorneboeg en 2 bij Laarderhoogt) en vijf kleinere faunapassages. 3 Lees voor verwerving: grond beschikbaar krijgen voor natuurinrichting. Naast verwerving zijn ook andere opties denkbaar zoals particulier natuurbeheer. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:52

12 4 12 DIEMERSCHEG Veeneikbrug, foto Michiel Veldkamp jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:53

13 Gebiedsprogramma Naarden buiten de Vesting Provincie Noord-Holland 13 DIEMERSCHEG 4.1 Problematiek en opgaven In de jaren negentig is het Diemerbos aangelegd. In eerste instantie als productiebos maar in de loop der jaren is het bos omgevormd tot stadsbos met een recreatieve functie. In 2014 zijn de deelnemende partners van de stuurgroep Diemerbos een samenwerking aangegaan om in de periode het investeringsprogramma Diemerbos fase 2 te realiseren (m.n. stadland-verbindingen) en om gezamenlijk op zoek te gaan naar nieuwe financieringsmogelijkheden voor het beheer van het Diemerbos. Aanleiding hiervoor waren (1) het wegvallen van de financiering voor beheer van het bos door bezuinigingen en (2) de snelweguitbreiding Schiphol-Amsterdam-Almere (SAA) die forse ingrepen met zich mee brengt in het bos (verbreding en bypass A9-A1, natuurcompensatie). Vanuit een groter schaalniveau kunnen deze problemen beter worden aangepakt. Daarom is begin 2015 tussen Provincie Noord-Holland en de stuurgroep Diemerbos afgesproken om de scope te verleggen tot de Diemerscheg en daarin ook de realisatie van het NNN mee te nemen (zie onderstaande kaart). 4.2 Ambitie 2020 In de Diemerscheg wordt de komende jaren gewerkt aan de aanleg van recreatieve paden en voorzieningen, de uitbreiding van het rijkswegennet en aan de bijbehorende natuurcompensatie. De ambitie is om de werkzaamheden in nauwe samenhang met elkaar te realiseren zodanig dat het gebied recreatief versterkt wordt en het NNN wordt voltooid. De recreatieve verbindingen vanuit (nieuwe) woonwijken blijven ook komende jaren een belangrijk aandachtspunt. Voor de voltooiing van het aaneengesloten natuurnetwerk is de realisatie van de ecologische zones de natuurboog en de Waterlandtak van belang, alsmede de inrichting van het natuurgebied in de Holendrechterpolder. Ook de kustzone langs het IJmeer is onderdeel van dit deelprogramma. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:54

14 14 Deze ambitie vertaalt zich in de volgende resultaten voor de periode : (1.1) Duurzaam beheer (proces) In 2020 is sprake van duurzaam beheer van de natuur- en recreatiegebieden in de Diemerscheg (m.n. het Diemerbos), waarbij de financiering van het beheer alsmede het eigendom, beheer en onderhoud goed zijn geborgd. Het beheerbudget bestaat in 2020 voor een substantieel aandeel uit private financiering. Aspecten die van belang zijn bij het ontwikkelen van duurzame beheeroplossingen zijn: nadere verkenning en invulling inverdienopties (rapportage stuurgroep Diemerbos uit 2014), verevening op schaalniveau Diemerscheg, kostenreductie door minder versnippering in beheer(ders), kwaliteitsslag NNN Gemeenschapspolder. Zie kader Showcase Duurzaam beheer Diemerbos. (1.2) Diemerbos fase 2 + natuurcompensatie In 2020 is het investeringsprogramma Diemerbos fase 2 afgerond. Daarmee zijn er zes nieuwe recreatieve verbindingen gerealiseerd (waaronder een fietsbrug over de Gaasp) en is er 24 hectare nieuwe natuur gerealiseerd, incl. enkele faunauittreedplaatsen langs de Gaasp. (1.3) Natuurboog In 2018 is de natuurverbinding Natuurboog (traject Diemerbos <-> Holendrechterpolder) gereed. Hiervoor zijn de maatregelen uit het rapport Uitvoeringsplan Natuurboog Amsterdam Zuidoost (okt 2014) uitgevoerd. Waar mogelijk wordt de uitvoering gecombineerd met watercompensatiemaatregelen en maatregelen aan de Gaasperplas. (1.4) Waterlandtak-West De ecologische verbinding de Waterlandtak-West is in 2020 gereed of in uitvoering 4). Dit betekent dat: De fauna uittreedplaatsen langs het Amsterdam Rijnkanaal (ARK) gereed zijn en goed aansluiten op de natuur aan weerszijden. De invulling van de natuurcompensatie in de Diemerscheg* gereed is en nauw is afgestemd met de stuurgroep Diemerbos. De Waterlandtak functioneel is voor de beoogde doelsoorten. *als onderdeel van de natuuropgave is in 2020 gerealiseerd: 24 ha in de Gemeenschapspolder als onderdeel van Diemerbos fase 2 43 ha in de Bloemendalerpolder 8 hectare natuur opgeleverd in de Gemeenschapspolder (natuurcompensatie Rijkswaterstaat) 4,5 hectare natuur Meereveld tussen spoor en A1 bij knooppunt Diemen Circa 4 hectare landschappelijke inpassing gerealiseerd (bij Betlem ) Met de realisatie van de Waterlandtak is het Diemerbos een integraal onderdeel van het Natuurnetwerk Nederland, met goed functionerende ecologische verbindingen tussen het Diemerbos en de Vechtoevers en IJmeerkust (Baai van Ballast, Bovendiep). (1.5) Baai van Ballast De natuuropgave van de Baai van Ballast (26 ha NNN) is in 2020 gerealiseerd. In 2016 is er zicht op de benodigde maatregelen om dit te bereiken. Het accent van de maatregelen zal liggen op het verbinden van de Baai van Ballast met de natuur in de omgeving en het duurzaam borgen van het natuurbeheer, inclusief een oplossing voor de versnipperde eigendomssituatie. (1.6) Holendrechterpolder De NNN en de natuurcompensatie opgave in de Holendrechterpolder is in 2020 gerealiseerd (deels in 2016 en deels in 2019 (Slaperdijk). 4 De planning van de uitvoering is voor het grootste deel afhankelijk van de werkzaamheden aan de snelweg. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:54

15 Programma Gooi en Vechtstreek Provincie Noord-Holland 15 Showcase duurzaam beheer Diemerbos Het Diemerbos heeft een beheerprobleem: de kosten van het gewenste beheer van het bos zijn hoger dan het jaarlijks beschikbare beheerbudget. Ook zijn er gronden ingericht als recreatiegebied maar is het eigendom en de beheerverantwoordelijkheid voor deze gronden niet bij een beheerorganisatie belegd. Deze showcase behelst het gezamenlijk oplossen van deze problematiek zodat er in 2020 sprake is van duurzaam beheer van het Diemerbos. Om hiertoe te komen zijn in de volgende acties benoemd: Vergroten beheerinkomsten met nieuwe inverdienmogelijkheden In februari 2015 is door de stuurgroep Diemerbos en Provincie Noord-Holland afgesproken dat de komende jaren gezamenlijk wordt gewerkt aan het vergroten van de inkomsten voor het beheer door een aantal inverdienopties uit te werken en in praktijk te brengen. In de stuurgroep Diemerbos is afgesproken dat er in 2020 een substantieel aandeel van het beheerbudget gefinancierd wordt vanuit private middelen. Dit is in dit programma gekwantificeerd als: In 2020 moet minimaal 60% van de jaarlijkse beheerbegroting door inverdienactiviteiten gefinancierd zijn. Het jaarlijks tekort op het beheer (uitgaande van ambitieniveau stadsbos) is circa In het rapport Advies vervolgproces inverdienmogelijkheden Diemerbos (dec 2014) is een opsomming gegeven van de mogelijke inverdien opties. In 2014 is begonnen met de eerste inverdienopties toe te passen, zoals het organiseren van evenementen. De opsomming uit het advies vormt de basis voor de verkenning en uitrol van andere inverdienopties. Sommigen vereisen bestuurlijke stappen of een planologische borging. Om te zorgen dat inverdienmogelijkheden ten goede komen van het beheer van het Diemerbos, zijn afspraken over verevening van de inkomsten noodzakelijk tussen de partijen. Verminderen beheerkosten Het leidend principe voor het Diemerbos is het ambitieniveau stadsbos, met als terugvaloptie struinbos. Stadsbos is een bos voor uiteenlopende gebruikersgroepen met een gevarieerd voorzieningenniveau, kwalitatief goede fiets-, wandel- en ruiterpaden en een speelbos als centraal attractiepunt. Om de beheerkosten te verminderen in het Diemerbos (inclusief de Gemeenschapspolder) wordt onderzocht of andere beheermodellen (zoals inschakelen stadsboeren) een besparing op de kosten kunnen betekenen. Ook wordt gezocht op welke manier de beheerders in het gebied efficiënter kunnen opereren. Borgen eigendom en beheer Circa 60 ha recreatieterrein/bos is eigendom van overheid (Provincie of Rijkswaterstaat) en is tot op heden niet overgedragen aan een eindbeheerder. Vanwege het gelijkberechtingsprincipe is één op één doorleveren van overheidsgronden naar een terrein beherende instantie in principe niet toegestaan. Dit heeft tot gevolg dat doorlevering van natuurgronden naar een geschikte terreinbeheerder lastig is. Bovendien kan grondbeleid de doelstelling om het gebied duurzaam te beheren in de weg staan (mogelijkheden inverdienen en efficiënt beheer van het gebied). Hier staan Rijkswaterstaat en Provincie voor eenzelfde probleem. Gezamenlijk wordt in deze showcase gezocht naar een rechtmatige oplossing die efficiënt en goed beheer op duurzame wijze waarborgt. Daarbij wordt landelijke kennis en ervaring benut. Dit vraagt om maatwerk en goede bestuurlijke afspraken. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:55

16 16 NAARDEN BUITEN DE VESTING Schootsvelden Naarden jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:55

17 Gebiedsprogramma Naarden buiten de Vesting Provincie Noord-Holland 17 NAARDEN BUITEN DE VESTING 5.1 Problematiek en opgaven In het buitengebied van Naarden spelen diverse opgaven op het vlak van natuur, recreatie, landbouw en cultuurhistorie en landschap. Eind 2011 is op verzoek van de toenmalige gebiedscommissie AGV gestart met een integraal planvormingsproces (o.a. door het organiseren van een schetsschuit in Naarden) waarbij - onder bestuurlijk trekkerschap van de Regio Gooi en Vechtstreek - de verschillende opgaven verder geconcretiseerd zijn. Dit heeft in 2014 geresulteerd in het integrale gebiedsprogramma Naarden buiten de Vesting. Dit gebiedsprogramma bestaat uit negen projecten (zie kaart). Een aantal projecten is tijdens het planvormingsproces al uitgevoerd (no regret projecten). In 2015 is het programma vastgesteld door de betrokken overheden (Regio Gooi en Vechtstreek, Provincie Noord-Holland, Gemeente Muiden, Gemeente Naarden en Hoogheemraadschap AGV) en voor zeven projecten zijn daarbij in een convenant, dat op 13 november 2015 is ondertekend, afspraken gemaakt over uitvoering en financiering. 5.2 Ambitie 2020 In 2020 is het gebiedsprogramma Naarden buiten de Vesting gerealiseerd. Voor de onderdelen Verder met Vesting Muiden en Naardermeent vindt in 2016 eerst nadere uitwerking plaats alvorens besluitvorming plaatsvindt over de scope en financiering van deze twee onderdelen. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:56

18 18 Deze ambitie vertaalt zich in de volgende resultaten voor de periode : (2.1) Verder met vesting Muiden (proces) In 2020 zijn de Oostelijke Vestingwerken van Muiden en de zuidelijke schootsvelden van Muiden hersteld en opnieuw ingericht, zodanig dat ecologische, landschappelijke, cultuurhistorische, recreatieve en bereikbaarheidsdoelstellingen optimaal geïntegreerd zijn. In 2016 wordt hiervoor een integraal plan uitgewerkt. (2.2) Naardermeent (proces) In 2017 ontstaat duidelijkheid over de wijze waarop de natuuropgaven (onderdeel van NNN) in de Naardermeent duurzaam worden gerealiseerd en veiliggesteld. (2.3) Gooimeertak In 2020 is de natuurverbinding tussen Naardermeer Gooimeer gerealiseerd en is het natuurbeheer van deze zone op een duurzame wijze geborgd. De verbindingszone bestaat uit de faunapassage onder de A1, een faunapassage onder de lokale weg en de Naardertrekvaart, 21 ha NNN in de BOBM polder en de ecologische inrichting van de golfbaan Naarderbos. (2.4) Agrarische structuurverbetering Naarden De agrarische structuur van het landbouwgebied van de gemeente Naarden (BOBM polder, schootsvelden, Naardermeent) is in 2020 geoptimaliseerd waarbij agrarische bedrijven met een economisch renderende bedrijfsvoering een belangrijke bijdrage leveren aan het beheer van het landschap. De pacht van de grondbankgronden (zie 2.5.) ondersteunt de agrarische structuurverbetering door grond zoveel als mogelijk uit te geven aan agrariërs uit de directe omgeving. (2.5) Schootsvelden vesting Naarden Alle overheidsgronden in de schootsvelden van Vesting Naarden zijn in 2020 duurzaam veiliggesteld via de grondbankconstructie GNR/ANV. Het betreft circa 35 ha grond die momenteel nog eigendom is van de gemeente Naarden, Provincie Noord-Holland, Regio Gooi en Vechtstreek en het Rijk.In 2020 zijn op vier plekken in de schootsvelden rond Naarden de zichtlijnen hersteld door het weer geschikt maken van verruigde/vervuilde gronden voor landbouwkundig gebruik (grasland). Het betreft gronden die in eigendom zijn van gemeente Naarden. (2.6) Binnendoor vaarverbinding In 2020 is een nieuwe vaarverbinding gerealiseerd tussen de Naardertrekvaart en het Gooimeer. De bestaande waterinfrastructuur in de Naardertrekvaart (Keetpoortsluis, Naarderpoortbrug, Hakkelaarsbrug en Irenebrug) is daarbij geschikt gemaakt voor intensievere vaarrecreatie en de capaciteit van de bestaande Trekvaart is vergroot. Met de nieuwe binnendoor vaarverbinding is voor (kleinere) boten de mogelijkheid ontstaan om een veilige vaarroute te kiezen voor het traject Vecht - Gooimeer (binnendoor i.p.v. via het IJmeer). (2.7) Capaciteitsvergroting Naardertrekvaart Als onderdeel van de binnendoor vaarverbinding (2.6), wordt de capaciteit van de bestaande trekvaart tussen de vesting Naarden en de aftakking naar Gooimeer vergroot om gecombineerd gebruik van de vaart voor motorboten en roeiers mogelijk te maken. (2.8) Passantenhaven In 2020 is een nieuwe passantenhaven gerealiseerd op de kop van het industrieterrein Gooimeer Zuid. Hiermee wordt de openheid en het zicht op de Vesting Naarden verbeterd (deel industrieterrein wordt afgebroken) en wordt Naarden een aantrekkelijke bestemming voor vaarrecreanten. (2.9) Wandelpad Vesting - Stadzigt In 2017 is een wandelpad gerealiseerd tussen de vesting Naarden en Stadzigt (Naardermeer). Hiermee is een wandelverbinding ontstaan tussen het Zuiderzeepad (langeafstandwandelpad) en het rondje Naardermeer. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:56

19 Programma Gooi en Vechtstreek Provincie Noord-Holland 19 Showcase Verder met Vesting Muiden In 2011 door het Rijk het Tracébesluit Schiphol - Amsterdam - Almere (SAA) vastgesteld waarin is voorzien in de capaciteitsvergroting van de snelweg, met onder andere de verlegging van de A1 bij Muiden door middel van een aquaduct onder de Vecht. Dit biedt ook ruimte voor een natte verbinding langs de A1 tussen het Naardermeer en het IJmeer (de Waterlandtak). Ook is de planvorming van de gebiedsontwikkeling Bloemendalerpolder (inclusief Brediusgronden) en het KNSF-terrein in een afrondende fase. Middelpunt van al deze projecten is de Vesting Muiden. Het landschap rond de vesting zal ingrijpend veranderen en de toename van inwoners door de nieuwe woonwijken en bezoekers door nieuwe recreatieve routes vormt een grote uitdaging om de identiteit en de leefomgeving in stand te houden en te verbeteren. Ondanks dat de ingrepen in het landschap groot zijn, bieden deze ook de gelegenheid om de vesting en het strategische landschap van de waterlinie weer te herstellen. Verder liggen er kansen voor agrarische structuurverbetering, het volledig vrijmaken van gronden voor de afronding van het NNN en het optimaal inpassen van de Waterlandtak. Ook ligt er een opgave voor het duurzaam beheer van het gebied, zowel rondom Muiden als in de Bloemendalerpolder. De grootste projecten zijn het herstellen van de oostelijke vestingwerken en het herstel van de zuidelijke schootsvelden door middel van het zo optimaal mogelijk inpassen van infrastructuur en het herstellen van het open polderlandschap. Verder bevat het programma verbeteringen op recreatief en toeristisch vlak, zoals het toevoegen van wandelroutes langs de Vecht en over de vestingwerken. In het schootsveld is bijzonder aandacht voor het optimali-seren van de Waterlandtak en het zorgen voor een duurzaam beheer, wat hier kan samengaan met agrarische structuurverbetering. In deze showcase worden bestuurlijk afspraken gemaakt over de wijze waarop invulling kan worden gegeven aan de verschillende doelstellingen. Zeker in de schootsvelden ligt de sleutel tot succes in het zo goed mogelijk samenwerken van alle betrokken partijen. Dit resulteert in 2016 in een integraal plan met een voorstel voor het vervolg (financiering en organisatie). Bron: MTD landschapsarchitecten i.o.v. Gemeente Muiden jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:56

20 6 20 ROBUUST NAARDERMEER & NOORDELIJKE VECHTSTREEK Bezoekerscentrum Stadzigt, foto Michiel Veldkamp jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:58

21 Programma Gooi en Vechtstreek Provincie Noord-Holland 21 ROBUUST NAARDERMEER & NOORDELIJKE VECHTSTREEK 6.1 Problematiek en opgaven Het Naardermeer is geheel begrensd in het kader van het Natuur Netwerk Nederland (NNN) en als Natura 2000 gebied. Het natuurbeleid is erop gericht om op nationale en Europese schaal bij te dragen aan het in stand houden en uitbreiden van unieke natuurwaarden. Het begrensde natuurgebied bestaat uit een deel binnen de kade (het oorspronkelijke Naardermeer) en een deel buiten de kade (nieuwe natuurterreinen in de zg. schil Naardermeer). Deze nieuwe natuurgebieden in de schil van het Naardermeer zijn nodig om enerzijds een bufferzone rond het Naardermeer te creëren tegen verstoring door externe invloeden (bemesting, verdroging) en anderzijds om nieuwe habitats te realiseren voor het behalen van de natuurdoelen uit NNN en Natura ). De natuurgebieden in de schil rond het Naardermeer zijn nog niet volledig gerealiseerd. Er dient nog circa 145 ha te worden ingericht en nog 65 ha te worden verworven. Deze 65 ha betreft de verwerving van de laatste cruciale percelen die nodig zijn om de NNN en Natura 2000 doelen te halen. Afgelopen jaren is de verwerving van deze percelen met het huidige (vrijwillige) instrumentarium niet gelukt. Om hierin versnelling aan te brengen hebben LTO en NM in 2014 gezamenlijke een brief aan Provincie Noord-Holland gestuurd met daarbij een concrete aanpak voor de verwerving van laatste stukken NNN. Onderdeel van dit voorstel is de inzet van zwaarder instrumentarium waaronder volledige schadeloosstelling en/of onteigening. De stuurgroep zal dit voorstel betrekken bij het kiezen van de vervolgstrategie om de natuurgebieden rond het Naardermeer af te ronden. Voor het behalen van de natuurdoelstellingen is het van groot belang om de gehele zone na realisatie onder beheer van één natuurbeheerder te brengen. Dit maakt het mogelijk dat: het gebied een eigen integraal waterbeheerregime krijgt waardoor de aanwezige Natura 2000 habitattypen en Natura 2000 doelsoorten zich ter plekke beter kunnen ontwikkelen. De waterpeilen kunnen aangepast worden op de natuurfunctie en de waterkwaliteit zal verbeteren doordat bemesting achterwege kan blijven. een integraal begrazingsbeheer kan worden ingesteld zonder dat het gebied in meerdere delen uiteenvalt, wat kostenverhoging en minder natuurrendement oplevert. Het wegzijgen van water uit het Naardermeer binnen de kaden wordt tegengegaan, waardoor de noodzaak om gebiedsvreemd water in te laten minder wordt. Dit is van positieve invloed op de waterkwaliteit in het Naardermeer binnen de kade. de buffering tegen externe invloeden, zoals de influx van stikstof vanuit landbouwgebieden en snelwegen, effectiever kan worden vormgegeven. de ecologische verbinding tussen het Naardermeer en andere belangrijke natuurgebieden veel beter kan gaan functioneren. Andere doelstellingen Noordelijke Vechtstreek De agrarische structuur in de Noordelijke Vechtstreek is niet optimaal omdat verschillende melkveehouders te maken hebben met versnipperd eigendom (met kleine huiskavels en veel veldkavels). Om het waardevol agrarisch cultuurlandschap te behouden worden sinds 2008 op vrijwillige basis kavelruilen en boerderijverplaatsingen geïnitieerd waarmee de agrarische structuur in de Noordelijke Vechtstreek wordt verbeterd en waarmee indien mogelijk er agrarische gronden beschikbaar komen voor de begrensde natuurgebieden zodat natuurinrichting hier in de toekomst mogelijk wordt. Met Groene Uitwegmiddelen zijn de projecten rondje Naardermeer en fietsbrug Nigtevecht opgestart. Deze projecten voorzien in belangrijke schakels in het fietsroutenetwerk. Bij rondje Naardermeer gebeurt dat in combinatie met de aanleg van faunapassages onder de spoorlijn. 5 Op dit moment bevindt zich al een redelijke oppervlakte van het habitattype H3150 Meren met krabbenscheer en fonteinkruiden in het Naardermeer buiten de kade en is het gebied van groot belang voor de Natura 2000 doelsoorten bittervoorn, kleine modderkruiper, platte schijfhoren en snor. Met inrichting in het oostelijke deel wordt beoogd het uitbreidingsdoel voor het habitattype H6410 Blauwgraslanden te gaan invullen. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:58

22 Ambitie 2020 In 2020 is de NNN opgave rond het Naardermeer gerealiseerd zodat hier de beoogde bufferzone (met bijbehorend waterpeil) is ontstaan. Daarnaast is in 2020 de ecologische verbinding tussen het Naardermeer en de Vechtoevers tot stand gekomen (Waterlandtak) en is de barrière-werking van het spoor verminderd door aanleg van de Voormeertunnel (nieuwe fietsverbinding en faunapassage) en een aantal faunapassages onder het spoor in het Naardermeergebied. De agrarische structuur in Noordelijke Vechtstreek is verder verbeterd (circa 600 ha structuurverbetering). Bij Nigtevecht is de nieuwe fietsbrug over het Amsterdam Rijnkanaal gerealiseerd. Deze ambitie vertaalt zich in de volgende resultaten voor de periode : (3.1) NNN Schil Naardermeer In 2020 is de NNN in de schil rond het Naardermeer gerealiseerd, incl. de daarbij benodigde peilaanpassingen. Meer concreet: 30 ha NNN in de Keverdijk-Oost, 47 ha NNN in de Hilversumse Bovenmeent en 25 ha NNN in de Keverdijkse en Overscheense Polder (KOP) zijn aangekocht en ingericht. (3.2) Boerderijverplaatsingen Ten behoeve van NNN realisatie rond het Naardermeer en de agrarische structuurverbetering in de Noordelijke Vechtstreek zijn in 2017 de benodigde boerderijverplaatsingen (2 stuks) en bijbehorende kavelruilen tot stand gekomen (3.3) Agrarische structuurversterking Noordelijke Vechtstreek In 2020 wordt de agrarische structuur in Aetsveldse polder, Keverdijkse polder en Noordpolder verbeterd conform eerdere afspraken (600 ha structuurverbetering, gebruik provinciale eigendommen voor kavelruil en grondbank, subsidieregeling agrariërs). jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:58

23 Programma Gooi en Vechtstreek Provincie Noord-Holland 23 (3.4) Waterlandtak Oost (Naardermeer - Vechtoever) In 2018 is de Waterlandtak tussen Naardermeer en de Vechtoevers gerealiseerd. Hiertoe is in de Keverdijkse Polder West 40 ha NNN gerealiseerd. In 2016 is duidelijk of er voor het goed functioneren van de Waterlandtak een faunapassage nodig is onder de spoorlijn (traject Almere - Weesp). (3.5) Rondje Naardermeer Rondje Naardermeer: In 2018 is de Voormeertunnel met fietspad en faunapassage uitgevoerd en zijn faunapassages onder het spoor gerealiseerd. (3.6) Fietsbrug Nigtevecht In 2020 is bij Nigtevecht de nieuwe fietsbrug over het Amsterdam-Rijnkanaal gerealiseerd. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :07:58

24 7 24 OOSTELIJKE VECHTPLASSEN (TOTAAL) Naardenmeer, foto Siebe Swart jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:00

25 Programma Gooi en Vechtstreek Provincie Noord-Holland 25 OOSTELIJKE VECHTPLASSEN (TOTAAL) 7.1 Problematiek en opgaven In de Oostelijke Vechtplassen is sprake van omvangrijke natuur- en wateropgaven. Er ligt de taakstelling om circa 1000 ha nieuwe natuur (NNN) te realiseren en om de Natura 2000 doelstellingen te behalen. Het waterschap en andere overheden en terreinbeheerders staan voor de opgave om vanuit de Kaderrichtlijn Water de waterkwaliteit te verbeteren. De stuurgroep constateert tezamen met de ondernemers en bewoners van het gebied een achteruitgang van de kwaliteit van de leefomgeving en een teruglopend aantal toeristen. Het gebied oogt verrommeld, voorzieningen zijn verouderd en de watersportsector floreert niet meer zoals vroeger. De aanwijzing als Natura 2000 gebied wordt door een aantal partijen gezien als grote bedreiging voor de, inmiddels kwetsbaar geworden, lokale economie. Er is sprake van achterstallig onderhoud en de beheerders (Plassenschap Loosdrechtse Plassen, Natuurmonumenten) hebben moeite om het beheer van recreatieve voorzieningen te financieren. Er is in met name de Loosdrechtse Plassen sprake van een omvangrijk baggerprobleem waardoor de bevaarbaarheid is afgenomen. Opwervelend slib beperkt het doorzicht en daarmee de waterkwaliteit. In het verleden zijn diverse initiatieven genomen om (delen van) deze problematiek in Oostelijke Vechtplassen aan te pakken. Deze zijn echter vaak gestrand door onduidelijkheid over financiering, of over verantwoordelijkheden. Gezamenlijk planvormingstraject In maart 2014 heeft een grote groep belanghebbenden zich tijdens een tweedaagse werksessie ( Schetsschuit ) gebogen over de problemen en opgaven van de Oostelijke Vechtplassen. De breed gedragen conclusie luidde: de problematiek en opgaven van de Oostelijke Vechtplassen zijn dermate omvangrijk en complex (met elkaar verweven) dat gebiedsgerichte samenwerking tussen belanghebbende partijen, alsmede regie op het planvormingsproces, nodig is om tot uitvoering te komen. In juni 2014 heeft de toenmalige gebiedscommissie AGV de hieruit voortgekomen aanpak voor het vervolgproces in Oostelijke Vechtplassen vastgesteld: Een gezamenlijk en integraal planvormingsproces om de diverse problemen aan te pakken. Het planvormingsproces resulteert in integrale plannen waarin de verschillende opgaven (natuur, water en recreatie/toerisme) en wensen van belanghebbenden zo goed mogelijk een plek krijgen. Knelpunten en kansen worden in beeld gebracht en in samenhang opgelost. Partijen zien het als gezamenlijke verantwoordelijkheid om voor elk deelgebied tot samenhangende oplossingen te komen die zo goed mogelijk recht doen aan ieders belang. De nadere planvorming en uitvoering vindt plaats in vier deelgebieden (zie kaart): 1 Ankeveen 2 Kortenhoef 3 Loosdrecht (onderverdeeld in Kievitsbuurt en Loosdrechtse Plassen) 4 Tienhoven (provincie Utrecht) Het deelgebied Tienhoven wordt verder niet meegenomen in de planvorming. De realisatie van opgaven in dit deelgebied wordt verder opgepakt door Provincie Utrecht. In dit deel van het gebied zijn de natuuropgaven grotendeels gerealiseerd. Er zal wel afstemming plaatsvinden omdat de Natura 2000 doelstellingen voor Oostelijke Vechtplassen voor alle vier de deelgebieden gelden. De uitwerking van de maatregelen in de vier deelgebieden moeten gezamenlijk resulteren in het behalen van deze doelstellingen. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:00

26 Ambitie 2020 In 2017 is de gezamenlijke planvorming 6) in het Oostelijke Vechtplassengebied afgerond. Hierbij zijn integrale oplossingen gevonden of besluiten genomen over de in beeld gebrachte knelpunten. Dit betreft met name knelpunten die betrekking hebben op strijdige belangen tussen recreatie-, water- en natuuropgaven. Deze opgaven worden vertaald naar concrete plannen en projecten. Ook zijn afspraken gemaakt over het duurzaam beheer, inclusief een lange termijn oplossing voor de baggerproblematiek in de Loosdrechtse plassen. Er is dan helderheid ontstaan over het vervolg van de projecten Horstermeerpolder en Groenewoud. In het planvormingsproces zijn de Natura 2000 doelen vertaald naar concrete maatregelen en zijn go or no go -besluiten genomen over alle projecten van Vaart in de Vaart. Deze ambitie vertaalt zich in de volgende overall resultaten voor de periode : (4.1) Agenda vervolgproces Oostelijke Vechtplassen (proces) In 2016 wordt in de stuurgroep G&V ter besluitvorming een agenda (set van afspraken) voorgelegd over het vervolgproces in Oostelijke Vechtplassen dat gericht is op de gezamenlijke planvorming. De afspraken behelzen ten minste de volgende punten: Financiering (o.a. subsidieaanvraag & fondsenwerving voor de komende 4 jaar). Gezamenlijke en samenhangende communicatie gedurende de processen. Wisselwerking en samenhang van het Oostelijke Vechtplassengebied met andere trajecten zoals: MIRT, MRA, Geopark, HUL 7), Natura 2000 beheerplan, aansluitende netwerken (recreatieve netwerken, NNN). 7 No regret projecten worden direct in gang gezet. De start van veel andere projecten hangt nog samen met het gezamenlijk planvormingsproces Oostelijke Vechtplassen. Dit proces moet ertoe bijdragen dat ook de andere projecten in gang worden gezet om de benoemde uitvoeringsresultaten (bijlage 2) te behalen. Daarnaast kan het planvormingsproces resulteren in nieuwe projecten die via de stuurgroep - kunnen worden opgenomen in het geactualiseerd programma Gooi en Vechtstreek. 8 Historical Urban Landscape (Unesco aanpak omgeving grote stedelijke gebieden). jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:01

27 Programma Gooi en Vechtstreek Provincie Noord-Holland 27 (4.2) Visie recreatie en toerisme (proces) In 2016 ligt er een eigen regionale visie recreatie en toerisme (incl. verblijfsrecreatie met een ruimtelijke vertaalslag van de ambities) voor de Oostelijke Vechtplassen. Met deze visie worden de volgende concrete resultaten beoogd: het bieden van een toetsingskader dat de betrokken overheden in staat stelt om in 2017 keuzes te maken bij een aantal lastige dilemma s in het planproces (verbinding Loosdrechtse plassen Wijdeblik, varen op Raaisloot); de betrokken overheden in staat stellen om in 2017 projecten voor de drie recreatieve routenetwerken (varen, fietsen, wandelen) vast te stellen, incl. trekkers en financiering; zicht bieden op mogelijkheden voor verblijfsrecreatie en één of enkele grote trekpleisters; een eenduidige, gecoördineerde promotie & marketing voor Oostelijke Vechtplassen; er is in 2016/2017 een Marketing en Promotieplan voor het Oostelijke Vechtplassen gebied. (4.3) Projectenlijst natuur (proces) In 2017 ligt er een geaccordeerde projectenlijst om een robuust en aaneengesloten natuurgebied in de OVP te krijgen, incl. benodigde natuurverbindingen en maatregelen om de Natura 2000 doelen te behalen. De lijst is voorzien van projecttrekkers, financiering en het benodigde instrumentarium. (4.4) Quickscan wandelpaden (proces) In 2016 is vanuit de Quick scan wandelpaden een keuze gemaakt welke wandelpaden uitgevoerd worden, inclusief planning. De quickscan wandelpaden betreft een rapportage van het bureau lopende zaken met een voorstel voor prioritering tussen de aanleg van nieuw te realiseren wandelpaden uit het fiets- en wandelpadenplan Vechtstreek zoals opgenomen in het Groene Uitwegprogramma) (4.5) Duurzaam beheer recreatieve voorzieningen (proces) In 2016 is er zicht op concrete afspraken over het duurzaam beheer van de (recreatieve) voorzieningen en infrastructuur (structureel borgen) (> 2 jaar). jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:01

28 28 OOSTELIJKE VECHTPLASSEN: ANKEVEEN Hilversumse Bovenmeent, foto Michiel Veldkamp jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:02

29 Programma Gooi en Vechtstreek Provincie Noord-Holland 29 OOSTELIJKE VECHTPLASSEN: ANKEVEEN In de Hollands Ankeveense Polder (HAP) en Stichts Ankeveense polder (SAP) zijn de natuur en wateropgaven uitgewerkt in een concreet plan waarin ook de recreatieve wensen en de eventueel benodigde compensatiemaatregelen voor extra vaarbewegingen op de s Gravelandse Vaart zijn meegenomen. De verwerving van gronden voor de realisatie van nieuwe natuur (NNN) ligt op schema om de opgave in 2027 te kunnen afronden. Er zijn diverse recreatieve maatregelen genomen om de beleefbaarheid van het gebied te vergroten. Deze ambitie vertaalt zich in de volgende resultaten voor de periode : (5.1) Ruimtelijk plan Ankeveen (proces) In 2016 ligt er een ruimtelijk integraal plan voor het deelgebied Ankeveen waarin helderheid is ontstaan over (1) varen over s Gravelandsevaart/Karnemelksloot en eventueel mitigerende maatregelen (verleggen fiets/wandelpaden Bovenmeent, aanleg extra natuurvriendelijke oevers), (2) de benodigde nieuwe wandelpaden, (3) de natuur en watermaatregelen rondom de Horstermeerpolder (eventueel met compensatie maatregelen voor de effecten van de toegenomen vaarbewegingen). (5.2) Planvorming NNN HAP/SAP (proces) In 2018 is er een plan voor de natuurinrichting van de NNN in de Hollands Ankeveense en Stichts Ankeveense polder (circa 75 ha NNN, incl. waterkwaliteitsmaatregelen en Natura 2000 maatregelen). Er is zicht op uitvoering van dit plan in (5.3) Voetgangersbrug s Graveland (no regret) In 2016 is er een voetgangersbrug (ter hoogte van het bezoekerscentrum NM, op de plek waar voorheen een pontje lag) over de s Gravelandsevaart gerealiseerd. (5.4) Natuurvriendelijke inrichting Spiegelplas (no regret) In 2016 zijn oevers in de noordwesthoek van de Spiegelplas natuurvriendelijk ingericht (1,75 km). (5.5) Defosfatering Kortenhoef Noord (no regret) In 2018 is de defosfateringsinstallatie bij de inlaat Kortenhoef Noord gerealiseerd, om te zorgen voor kwalitatief goed inlaatwater voor Kortenhoef. Daarmee worden de plassen weer helder en plantenrijk. (5.6) Herstelplan Spiegelplas/Wijde Blik In 2017 is het herstelplan Spiegelplas en Wijde Blik uitgevoerd. (5.7) Wandelpad Kijkuit (no regret) In 2017 is het wandelpad over de dijk van de Horstermeerpolder (vanuit Kijkuit over de Horstermeerpolderdijk) gerealiseerd. (5.8) Verwerving NNN HAP/SAP In de Hollands Ankveense Polder en Stichts Ankeveense Polder ligt een taakstelling om voor 2027 circa 75 ha nieuwe natuur te realiseren (NNN). In 2020 is hiertoe 30 ha aan nieuwe percelen verworven/beschikbaar gekomen t.b.v. de inrichting van NNN (HAP/SAP). N.B. In het deelgebied Ankeveen is in het verleden vanuit de ILG commissie een gebiedsproces in gang gezet in de Horstermeerpolder. Hierdoor vindt momenteel - onder regie van een aparte Stuurgroep Horstermeerpolder - een planvormingsproces plaats dat zich in een afrondend stadium bevindt. Op basis van die resultaten worden in 2016 in de stuurgroep Gooi en Vechtstreek nadere afspraken gemaakt over de uitvoering van opgaven in de Horstermeerpolder. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:02

30 30 OOSTELIJKE VECHTPLASSEN: KORTENHOEF s-gravenlandse vaart, foto Flickr Grote vriendelijke reus jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:02

31 Programma Gooi en Vechtstreek Provincie Noord-Holland 31 OOSTELIJKE VECHTPLASSEN: KORTENHOEF Er is uiterlijk in 2020 een forse slag gemaakt met de verwerving voor de natuuropgaven in de oostflank. De water, natuur en recreatieopgaven zijn vertaald in breed gedragen integrale plannen en waar mogelijk zijn onderdelen hiervan reeds gestart of uitgevoerd. Het watergebiedsplan (incl. peilbesluit)opgesteld door het Waterschap, biedt mogelijk nog extra kansen of vergt aanvullende maatregelen om de wateropgaven te behalen. Deze ambitie vertaalt zich in de volgende resultaten voor de periode : (6.1) Groenewoud (proces) In 2016 is er een besluit genomen over het project Groenewoud (PPS project ism NV Afvalzorg) en de koppeling met de realisatie van de NNN opgave in Kortenhoef Oost (160 ha NNN). Er is nog een restant verwervingsopgave van 80 ha. (6.2) Raaisloot (proces) In 2016 is er een besluit genomen over het varen in de Raaisloot als onderdeel van het programma Vaart in de vaart. (6.3) Vaarverbinding Wijde Blik Loosdrechtse plassen (proces) In 2017 is er een besluit genomen over het al dan niet realiseren van de vaarverbinding Wijde Blik Loosdrechtse plassen als onderdeel van het programma Vaart in de vaart. (6.4) Verwerving NNN t Hol (no regret) In 2018 is de verwerving in NNN gebied t Hol (60 ha) gerealiseerd. (6.5) NNN Kortenhoef Oost In 2020 is in Kortenhoef Oost 55 ha aan nieuwe percelen verworven/beschikbaar gekomen t.b.v. de inrichting van NNN. Daarmee kan de gehele polder (130 ha) worden ingericht. (6.6) Zuidersluis (no regret) In 2018 is de bediening van de Zuidersluis geautomatiseerd ten behoeve van de bereikbaarheid van de s-gravelandsevaart (midden) en de Gooise vaart naar de oude haven in Hilversum. (6.7) Faunapassage N201 In 2020 is de N201 voorzien van faunapassages waardoor een robuuste natuurverbinding ontstaat tussen de natuurgebieden Vuntus en Kortenhoef Oost (voor tenminste de doelsoorten otter en boommarter). (6.8) Defosfatering Hilversums Kanaal In 2019 is de defosfatering van het Hilversums Kanaal gerealiseerd, om te zorgen voor kwalitatief goed inlaatwater voor de Wijde Blik en Kortenhoef. Daarmee worden de plassen weer helder en plantenrijk. (6.9) Inrichtingsplan NNN t Hol In 2018 is een inrichtingsplan voor NNN gebied t Hol gereed (incl. waterkwaliteitsmaatregelen). jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:02

32 10 32 OOSTELIJKE VECHTPLASSEN: LOOSDRECHT Drecht, foto Michiel Veldkamp jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:04

33 Programma Gooi en Vechtstreek Provincie Noord-Holland 33 OOSTELIJKE VECHTPLASSEN: LOOSDRECHT Er is in 2020 een forse slag gemaakt met de aanpak van de baggerproblematiek. In de oostflank is de grondverwerving t.b.v. de natuur en wateropgaven ver gevorderd en er wordt op basis van een breed gedragen integraal ruimtelijk plan gewerkt aan maatregelen voor recreatie, natuur en water. Deze ambitie vertaalt zich in de volgende resultaten voor de periode : (7.1) Ruimtelijk plan Loosdrecht (proces) In 2016 ligt er een (ruimtelijk) integraal plan voor deelgebied Loosdrecht, incl. Oud Loosdrechtsedijk, Weerslootgebied, Boomhoek en Sypesteyngebied. In dit plan wordt duidelijkheid gegeven hoe om te gaan met (1) het resterende probleem van zwevend slib, (2) de realisatie en impact van de Natura 2000 doelstellingen, (3) de oplossing voor de totale veenslibproblematiek/ visie op veenslib, (4) de invulling van recreatieve routes, (5) een uitwerking van de visie op de verblijfsrecreatie en (6) mogelijke oplossingen voor duurzaam beheer (recreatieve voorzieningen, bagger, exoten). (7.2) Toekomstvisie Kievitsbuurt/Scheendijk (proces) In 2016 ligt er een toekomstvisie voor het deelgebied Kievitsbuurt/Scheendijk die als basis kan dienen voor een ruimtelijke uitwerking en gewenste inrichting. (7.3) Duurzaam beheer Loosdrechtse plassen en aanpak baggerproblematiek (proces) In 2017 is er een uitgewerkt plan van aanpak opgesteld voor het duurzaam onderhoud en beheer van de Loosdrechtse plassen, incl. de hiervoor benodigde maatregelen en toe te passen methodieken. Daarbij is tevens een duurzame oplossing aangedragen voor de baggerproblematiek, en een planning van de uit te voeren maatregelen met een doorkijk tot Er is bestuurlijk draagvlak gecreëerd en er zijn afspraken met publieke en private partijen gemaakt over verantwoordelijkheden, de financiering van de maatregelen en een verdeelsleutel voor de bijdragen van alle partijen. Zie kader Showcase De Pilot Veenslib. (7.4) Herinrichting Vuntus In 2016 is de herinrichting van de Vuntus gereed (ca. 147 ha kwaliteitsimpuls NNN). Met de nieuwe inrichting wordt het watersysteem geoptimaliseerd (polderdoorstroomprincipe, langer vasthouden van kwelwater), de natuur verbeterd ( oude petgaten hersteld, kappen bossages/ruigtes, plaggen) en komen er mogelijkheden voor recreatief medegebruik (kanoroute en wandel-spoor aan de oostzijde). (7.5) Pilot veenslib (no regret) De pilot veenslib is in het voorjaar van 2017 uitgevoerd. In 2015 komt de financiering rond en in de zomer van 2016 wordt de uitvoering gestart. (7.6) Defosfatering Bethunewater (no regret) In 2017 is defosfatering van het Bethunewater als inlaatwater voor Loosdrecht gerealiseerd, om te zorgen voor kwalitatief goed inlaatwater voor de Loosdrechtse Plassen. Dit draagt bij aan het weer helder en plantenrijk worden van de plassen. (7.7) Polderdoorstroomprincipe Met de toepassing van het polderdoortroomprincipe in de oostflank van de Vechtplassen, wordt het aanwezige schone kwelwater (vanuit de Heuvelrug) gezuiverd en zo goed mogelijk benut voor het herstel van de oorspronkelijke kwelafhankelijke vegetaties (waaronder Natura 2000 doelsoorten). Dit draagt ook bij aan verbeteren van het inlaatwater voor de Loosdrechtse Plassen en het weer helder en plantenrijk worden. (7.8) Natuurvriendelijke oevers Loosdrecht In 2018 is de resterende KRW opgave aan natuurvriendelijke oevers (7.000 m2) in Loosdrecht gerealiseerd. Naast het verbeteren van natuurlijk biotoop draagt het aanleggen van dergelijke oevers bij aan de waterkwaliteit en doorzicht (door tegengaan van afkalvingen). jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:04

34 34 (7.9) Natuureilanden (no regret) In 2020 zijn er minimaal twee nieuwe natuureilanden gerealiseerd waarmee een belangrijke bijdrage wordt geleverd aan de Natura 2000 doelstellingen (uitbreiding rietbiotoop t.b.v. kwetsbare moerasvogels) en het oplossen van de veenslibproblematiek (door het veenslib als bouwstof te gebruiken). Waar mogelijk hebben de eilanden ook een recreatieve nevenfunctie en dragen ze bij aan verbetering van de waterkwaliteit. In 2016 wordt hiervoor een LIFE aanvraag voorbereid en ingediend. (7.10) Verwerving Weerslootgebied (no regret) In 2020 is in het NNN gebied Weersloot/Achteraf/Egelshoek 80 ha aan nieuwe percelen verworven/beschikbaar gekomen t.b.v. inrichting natuur. (7.11) Inrichting Weerslootgebied In 2020 is in het begrensde NNN gebied Weersloot/Achteraf/Egelshoek 160 ha ingericht conform het eindbeeld uit Natura 2000plan en uitkomst planvormingstraject Oostelijke Vechtplassen. (7.12) Wandel en vaarverbinding Ster van Loosdrecht In 2020 is het wandelpad door de Ster van Loosdrecht en de vaarverbinding naar Sypesteyn gerealiseerd, conform Vaart in de Vaart en het voorstel van de wandelroute de Ster (Groene Uitweg). Legakkers, foto Joannie van Es jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:06

35 Programma Gooi en Vechtstreek Provincie Noord-Holland 35 Showcase De pilot veenslib Met het pilotproject veenslib kan op een kosteneffectieve wijze en door publiek-private samenwerking in de praktijk ervaring worden opgedaan met verschillende technieken voor het toepassen van bagger/veenslib als bouwstof. Daarmee worden natuurvriendelijke oevers aangelegd. Hierdoor worden legakkers beschermd en wordt een start gemaakt met verbetering van de waterkwaliteit en aanpak van het verwijderen van veenslib in de plassen. De resultaten worden gemonitord, en ervaringen kunnen worden toegepast op vervolgprojecten die als doel hebben om het baggerprobleem van de Loosdrechtse Plassen op te lossen en Locaties Pilot veenslib (indicatief) daarmee zo veel mogelijk een win-win situatie te creëren voor natuur, waterkwaliteit, recreatie en cultuurhistorie. De totale kosten zijn geraamd op 1,5 miljoen euro. Dit bedrag is bijeengebracht door alle betrokken gebiedspartijen, te weten Provincie NoordHolland, Provincie Utrecht, Gemeente Stichtse Vecht, Gemeente Wijdemeren, Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht, Plassenschap en ook de private partijen. Muijenveldse wetering Zuidelijke Kievitsbuurt Meters jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:08

36 36 1 T GOOI & DE KAMPEN Hilversumse hei, foto Panoramio Johan Zuidema jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:08

37 Programma Gooi en Vechtstreek Provincie Noord-Holland 37 T GOOI & DE KAMPEN 11.1 Problematiek en opgaven Het Gooi is het Hollandse deel van de Heuvelrug, de stuwwal die vanaf het Gooimeer als één grote zandrug doorloopt tot in de zuidoosthoek van de provincie Utrecht. Het buitengebied van de Gooise gemeenten is grotendeels in beheer als natuurterrein en wordt beheerd door het Goois Natuurreservaat (GNR). Om het NNN af te ronden ligt er een taakstelling van 130 ha om de Gooise Engen (de resterende eeuwenoude akkertjes met bijzondere natuurwaarden) duurzaam veilig te stellen. Daarnaast ligt er een belangrijke opgave om de verschillende natuurgebieden van het Gooi met elkaar te verbinden door faunapassages zoals natuurbruggen. Er worden door het GNR verschillende plannen ontwikkeld om de natuurlijke en recreatieve kwaliteit van de natuurgebieden te verbeteren en de bereikbaarheid te vergroten. Er liggen plannen en concrete projecten op het gebied van natuureducatie, kinderspeelplekken in de natuur (o.a. speelbossen), nieuwe stad-land verbindingen (waaronder rondje Hilversum), betere parkeervoorzieningen en de verbetering van het vrijwilligerswerk in het groen. Een aandachtspunt is momenteel het ontbreken van voldoende financieringsmogelijkheden om dergelijke plannen te realiseren. In de noordoosthoek van de Gooi en Vechtstreek ligt De Kampen, een veenweidegebied dat belangrijk is voor de weidevogels en onderdeel is van het nationaal landschap Arkemheen-Eemland. Hier ligt een NNN restant opgave van circa 100 ha Ambitie 2020 De NNN opgave van de Kampen wordt de komende jaren gerealiseerd, evenals de natuurverbindingen Laarderhoogt en Hoorneboeg met natuurbruggen. Ook het natuurontwikkelingsplan Huydecopersweg ter plaatse van de te verplaatsen aansluiting Hilversum op de A27 wordt gerealiseerd. Verschillende (vaak integrale) plannen voor de afronding van het NNN en het verbeteren van de natuurlijke en de recreatieve mogelijkheden worden ontwikkeld. Er wordt een visie natuur en landschap voor de Gooi en Vechtstreek opgesteld om richting te geven aan toekomstige ontwikkelingen en te helpen bij besluitvormingsprocessen voor toekomstige projecten zoals toekomstige ontwikkeling voor de MRA en de verkenningen MIRT A1 oost?. (zie kader) Deze ambitie vertaalt zich in de volgende resultaten voor de periode : (8.1) Aanpak afronding NNN (proces) In 2017 is er een plan van aanpak voor de realisatie van de restant opgave NNN in de Gooise Engen (circa 130 ha NNN), de natuur verbindingen en het duurzaam beheer van de nog niet veiliggestelde NNN in t Gooi (landgoed Zonnestraal, Naardermeent/ Oostermeent, landgoed Hoorneboeg). (8.2) Visie landschap (proces) In 2016 ligt er een gezamenlijke en visie voor de ontwikkeling en het behoud van natuur en landschap in de Gooi en Vechtstreek, met zicht op duurzaam beheer (wat zijn de kernkwaliteiten, hoe zijn deze te behouden, welke strategische koppelingen en nieuwe financieringsbronnen spelen hierbij een rol). De visie bouwt voort op de visie Groene Uitweg en behelst naast landschap ook recreatie, toerisme, cultuurhistorie, landbouw en water. De visie is voldoende concreet en gericht opgesteld zodat het als basis kan dienen voor het verkrijgen van externe financieringsmogelijkheden (Private fondsen, compensatie, EU fondsen). Zie kader Visie Landschap Gooi en Vechtstreek. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:08

38 38 (8.3) Recreatief knooppunt Sint Janskerkhof/Laarderhoogt (proces) In 2016 wordt een plan voor de herontwikkeling van het manegeterrein bij Sint Janskerkhof in samenhang met het PWN terrein Laarderhoogt aan de stuurgroep voorgelegd. Volgens de huidige inzichten bevat het plan de bouw van een schaapskooi, publieksvoorzieningen, in combinatie met de herbestemming van het watertorenensemble en omgeving (Laarderhoogt en het te realiseren duurzaamheidscentrum). (8.4) Recreatief knooppunt Franse Kampweg N236 (proces) Begin 2016 wordt een uitwerkingsplan voor het recreatief knooppunt Fransche Kamp ter besluitvorming aan de stuurgroep voorgelegd. In dit uitwerkingsplan zijn de verplaatsing van de huidige parkeervoorzieningen en de inrichting van het nieuw recreatief knooppunt opgenomen. Ook wordt in het plan de koppeling gelegd met de reconstructie van de Franse Kampweg N236 en de Naarderweg N525 die eind 2016 door Provincie Noord-Holland zal worden gestart. (8.5) Heidebrug Westerheide (proces) In 2016 wordt in de stuurgroep een plan van aanpak voorgelegd voor de realisatie van het project Heidebrug Westerheide over de N525 Hilversumseweg in Laren. (8.6) De Groene Schakel (proces) In 2020 is de ecologische verbinding De Groene Schakel gerealiseerd. Hiermee is een natuurverbinding tot stand gekomen tussen de Utrechtse Heuvelrug en de Gooise natuurgebieden. In 2016 wordt hiertoe door GNR een plan gepresenteerd in de stuurgroep waarin zichtbaar wordt hoe dit project samenhangt met andere projecten waaronder verbreding A27, de aanpassing van de inrichting en wegverlegging op Anna s Hoeve, de aanleg van de HOV Huizen-Hilversum, de aanleg van een natuurbrug over de spoorlijn Hilversum-Amersfoort, een faunapassage over de A27 en de natuurontwikkeling op het Landgoed Monnikenberg. Visie Landschap Gooi en Vechtstreek De stuurgroep Gooi en Vechtstreek werkt toe naar een gezamenlijke visie landschap, met als vertrekpunt de Groene Uitwegvisie die in 2008 is opgesteld (voor een groot deel van het gebied) en behelst naast landschap ook recreatie, toerisme, cultuurhistorie, landbouw en water. De Regio Gooi en Vechtstreek neemt het initiatief om in 2016 te komen tot deze visie. Deze visie dient een gemeenschappelijk basisdocument te zijn dat uitgangspunten bevat hoe we met trends en ontwikkelingen omgaan die invloed hebben op de leefomgeving. Nadrukkelijk wordt aangestuurd op een praktische visie waarmee (1) concrete acties en maatregelen zichtbaar worden, (2) een koppeling gelegd is met het spoor landschap van het MIRT onderzoek voor de A1 oost en (3) een belangrijke basis ontstaat voor het verkrijgen van externe financieringsmogelijkheden. Er is een toenemende bereidheid tot samenwerking binnen de Gooi en Vechtstreek die zich heeft vertaald in een door alle regiogemeenten gedragen identiteit: Gooi en Vechtstreek: groen, creatief en monumentaal De Gooi en Vechtstreek is een ondernemende regio waarbinnen hoge kwaliteit van leven centraal staat. Het gebied kenmerkt zich door de groenblauwe oase en het innovatieve klimaat in een monumentale omgeving. Een regio met een rijk verleden én toekomst met aandacht voor vakmanschap. Strategisch gelegen tussen Amsterdam, Almere, Amersfoort en Utrecht, met een diversiteit aan landschap, cultuurhistorie en creativiteit, is Gooi en Vechtstreek een aantrekkelijk vestigingsgebied. Met een hoog voorzieningenniveau en toegang tot de Randstad zorgt dit alles voor een unieke combinatie van wonen, werken en welzijn. Deze identiteit geldt als vertrekpunt voor de samenwerking, maar ligt ook aan de basis van de ontwikkeling en positionering van de regio naar de toekomst. Daarnaast wordt er momenteel door colleges en raadsleden gezamenlijk een regionale samenwerkingsagenda opgesteld, waarbij landschap naar voren komt als een van de belangrijke kernwaarden. Enkele speerpunten die zijn aangedragen: behoud en versterking landschappelijke waarden, samenwerking op groen en blauw, samenwerking beheerorganisaties, benutten de potentie van de gehele regio op het gebied van recreatie en toerisme. Het is tijd om de sterke karakteristieken van de verscheidenheid aan landschappen in Gooi en Vechtstreek in beeld te brengen, inclusief de historie in relatie tot andere landschappen in de metropolitane regio. Vanuit die regio moet vervolgens stil worden gestaan bij de vraag hoe die kernkwaliteiten verder versterkt of beter benut kunnen worden. Waar liggen ontwikkelopgaven voor het wonen, het werken en recreëren? Waar liggen kansen om dat zo te doen dat de kernkwaliteit van dat landschap en de natuur kunnen worden versterkt? Hoe is de diversiteit aan landschappen te versterken en te accentueren (zoals de openheid van het plassengebied en de heidegebieden en de beslotenheid van de bosgebieden en randzones)? Welke organisaties en partijen kunnen daar een bijdrage aan leveren? Hoe gaat de stuurgroep om met de eigen ontwikkelopgave vanuit de Gooi en Vechtstreek? Is het zinvol om het gebied een status mee te geven (Geopark, HUL 8), Nationaal Park) die gewenste ontwikkelingen ondersteunt? 8 Historical Urban Landscape (Unesco aanpak omgeving grote stedelijke gebieden). jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:08

39 Programma Gooi en Vechtstreek Provincie Noord-Holland 39 (8.7) NNN de Kampen In 2020 is de NNN opgave in de Kampen (102 ha NNN) gerealiseerd (na verwerving/beschikbaar krijgen van 40 ha) (8.8) Verbinding Hoorneboeg In 2019 is de natuurverbinding Hoorneboeg gereed, zodat het Hilversums Wasmeer en de Hoornboegse Heide worden verbonden. De A27, de spoorlijn Hilversum-Utrecht en de N417 zijn voorzien van natuurbruggen. (8.9) Verbinding Laarderhoogt In 2017 is de Verbinding Laarderhoogt gereed waarmee er een natuurverbinding is ontstaan tussen de Blaricummerheide en de Wester- en Bussummerheide. De natuurbruggen A1 en Naarderstraat zijn gereed. (8.10) Plan Huydecopersweg In 2020 is 34 ha natuur gerealiseerd (als compensatie voor wegverbreding en wegomlegging) en toegevoegd aan de NNN. De realisatie omvat ook een recreatieve inrichting en waterberging, conform afspraken met de Provincie, GNR, Hilversum en Rijkswaterstaat. (8.11) Uitvoeringsplan Ontsnippering t Gooi In 2020 zijn tenminste vijf van de nog resterende ontsnipperingspunten uit het Uitvoeringsplan Ontsnippering t Gooi gerealiseerd. (8.12) Waterparel Zanderij Crailoo In 2016 is het project Waterparel Zanderij Crailoo uitgevoerd waarmee de NNN hier een kwaliteitsverbetering heeft ondergaan. (8.13) Natuurontwikkeling Dassenveld In 2020 is op circa 8 ha bestaande NNN nabij de natuurverbinding Hoorneboeg een natuurinrichtingsproject uitgevoerd en is het beheer geregeld zodat ook het natuurrendement van de ecologische verbinding Hoorneboeg wordt verhoogd. Het betreft percelen die reeds als bestaande natuur zijn aangewezen maar die nu nog agrarisch beheerd worden. (8.14) Inrichting natuur MOB Bussum In 2018 is het natuurdeel (ca. 9 ha) van het voormalig mobilisatiecomplex Bussum volledig ingericht. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:09

40 40 2ORGANISATIE Convenant Naarden buiten de Vesting, foto Ted Jansen jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:12

41 Programma Gooi en Vechtstreek Provincie Noord-Holland 41 ORGANISATIE 12.1 Opdracht en mandaat stuurgroep Gooi en Vechtstreek De uitvoering van de hiervoor benoemde ambities wordt een flinke uitdaging. Dit vraagt om een goede samenwerking tussen de betrokken overheden onderling en tussen overheden en de belangenorganisaties in het gebied. Deze samenwerking krijgt vorm in de stuurgroep Gooi en Vechtstreek. Deze stuurgroep, die de opvolger is van de gebiedscommissie Amstel, Gooi en Vechtstreek, fungeert als het bestuurlijk platform dat de overall verantwoordelijkheid draagt voor de realisatie van dit programma. De opdracht van de stuurgroep is het zorgdragen voor-, en bewaken van-, de realisatie van het programma. Dit doet de stuurgroep door het aanjagen van de uitvoering, het bewaken van de kwaliteit van de plannen (waaronder de integraliteit en duurzaamheid ervan) en waar nodig - het oplossen van dilemma s/doorbreken van patstellingen om de uitvoering vlot te trekken. De stuurgroep heeft de mogelijkheid om nieuwe projecten te initiëren en/of te prioriteren tussen projecten als dit de realisatie ten goede komt, en zal eventuele nieuwe initiatieven beoordelen op hun bijdrage aan de programmadoelstellingen. Jaarlijks zal de stuurgroep het programma Gooi en Vechtstreek actualiseren en over de voortgang verantwoording afleggen aan de organisaties die in de stuurgroep vertegenwoordigd zijn. De voortgang van het programma zal door de provincie Noord- Holland worden meegenomen in de jaarlijkse update van het Provinciaal Meerjarenprogramma Groen (PMG). Hiermee wordt de financiering geborgd. Ten aanzien van de Groene Uitweg-middelen neemt de stuurgroep de rol over van de voormalige gebiedscommissie AGV Samenstelling Stuurgroep De volgende organisaties zijn op bestuurlijk niveau of directieniveau in de stuurgroep vertegenwoordigd: Provincie Noord-Holland (voorzitter) Provincie Utrecht Regio Gooi en Vechtstreek, vertegenwoordiger namens gemeenten Gooi en Vechtstreek Regio Gooi en Vechtstreek, vertegenwoordiger namens gemeenten Gooi en Vechtstreek Regio Gooi en Vechtstreek, vertegenwoordiger namens gemeenten Gooi en Vechtstreek Gemeente Amsterdam Groengebied Amstelland Gemeente Diemen Gemeente Stichtse Vecht Hoogheemraadschap Amstel Gooi en Vechtstreek Rijkswaterstaat LTO-Noord, mede namens de agrarisch natuurverenigingen Vechtvallei en De Amstel. Natuurmonumenten Staatsbosbeheer Goois Natuurreservaat HISWA/RECRON/Watersportverbond Plassenschap Loosdrecht e.o. De programmamanager Gooi en Vechtstreek is tevens secretaris van de stuurgroep. Deze programmamanager wordt geleverd door de provincie Noord-Holland. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:12

42 Verhouding stuurgroep met andere commissies Het programma Gooi en Vechtstreek bestaat uit een groot aantal projecten. Deze zijn geclusterd in zeven deelprogramma s. Elk van de deelprogramma s heeft of krijgt een eigen bestuurlijke trekker. In sommige gevallen is een subcommissie actief om de uitvoering vorm te geven en de integraliteit van de plannen te waarborgen. Hieronder is dit schematisch weergegeven. De bestuurlijke trekkers en eventuele subcommissies leggen regelmatig verantwoording af aan de stuurgroep Gooi en Vechtstreek. Dit zal worden geborgd door de bestuurlijke trekkers / voorzitters van de subcommissies zitting te laten nemen in de stuurgroep Gooi en Vechtstreek. Alle besluitvorming ten aanzien van scopewijzigingen en de financiering van het programma zullen via de stuurgroep Gooi en Vechtstreek verlopen, zodat deze stuurgroep haar regierol optimaal kan vervullen. Ook besluitvorming over het toevoegen van nieuwe projecten zal via de stuurgroep Gooi en Vechtstreek verlopen. In Oostelijke Vechtplassen vindt momenteel de vorming van het programma nog plaats. In dit planvormingsproces vindt een belangenafweging tussen functies plaats en wordt gezamenlijk de scope bepaald. De bestuurlijk trekker van het planvormingsproces Oostelijke Vechtplassen is de Provincie Noord-Holland, i.c. de portefeuillehouder water. In de loop van 2016 zal dit leiden tot afgebakende deelprogramma s met projecten en mogelijk meerdere bestuurlijk trekkers. Vooralsnog wordt het onderscheid in drie deelgebieden (Ankeveen, Kortenhoef, Loosdrecht) aangehouden. De Gooi- en Vechtstreek maken onderdeel uit van de Metropoolregio Amsterdam. Op de schaal van de MRA hebben provincies en gemeenten een visie opgesteld op het landschap in de metropoolregio. Voor de uitvoering van de gezamenlijke visie zoekt de Stuurgroep Metropolitaan Landschap de samenwerking met de Stuurgroep Gooi- en Vechtstreek. De visie biedt richting en de regio de mogelijkheid hun betekenis voor de metropool te vergroten. Een bestuurder uit de stuurgroep Gooi en Vechtstreek wordt als vertegenwoordiger namens de regio Gooi en Vechtstreek aangewezen als lid van de stuurgroep Metropolitaan Landschap. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:12

43 Programma Gooi en Vechtstreek Provincie Noord-Holland 43 Showcases De stuurgroep Gooi en Vechtstreek heeft enkele specifieke showcases benoemd waarin de meerwaarde van bestuurlijke samenwerking zichtbaar wordt en actief wordt uitgedragen. Per showcase is een bestuurlijk trekker benoemd. Showcases Verder met Vesting Muiden Duurzaam beheer Diemerbos Pilot veenslib + vervolg veenslib Loosdrechtse plassen Bestuurlijk trekker Regio Gooi en Vechtstreek Groengebied Amstelland Provincie Noord-Holland Bestaande stuurgroepen Afgelopen jaren is voor deelopgaven een aantal bestuurlijke overlegorganen ingesteld die komende tijd nog een belangrijke bijdrage leveren aan het programma 9). Er vindt nauwe afstemming plaats tussen deze overlegorganen en de stuurgroep Gooi en Vechtstreek. Mocht zich in de toekomst een natuurlijk moment aandienen, dan kan besloten worden om een bestaand bestuurlijk overleg op te heffen of te laten opgaan in de stuurgroep Gooi en Vechtstreek. Bestaande bestuurlijke overleggen Kavelruilcommissie Noordelijke Vechtstreek Stuurgroep Horstermeerpolder Stuurgroep fietsbrug Nigtevecht Bestuurlijk trekker LTO Provincie Noord-Holland Provincie Noord-Holland 9 De stuurgroep Horstermeerpolder en kavelruilcommissie Noordelijke Vechtstreek zijn benoemd op voordracht van de voormalige gebiedscommissie AGV en ook als (tijdelijke) subcommissies van de overall gebiedscommissie. jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:12

44 13 44 FINANCIËN Loosdrecht, foto Michiel Veldkamp jpl_programma Gooi en Vechtstreek _binnw.indd :08:14