Bewonersavond wateroverlast in de Zeeheldenbuurt

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Bewonersavond wateroverlast in de Zeeheldenbuurt"

Transcriptie

1 Bewonersavond wateroverlast in de Zeeheldenbuurt Datum: Locatie: Wijkbureau Noord Oost, FC Dondersstraat1,Utrecht Aanwezig: plm. 120 bewoners Aart Meijles Michiel Rijsdijk Arjen Kruithof Erwin Rebergen Ingrid Rohde Projectmanager Gemeente Utrecht, gespreksleider Adviseur Stedelijk Water-Riolering gemeente Utrecht Adviseur Stedelijk Water-Grondwater, gemeente Utrecht Beheerder stedelijk water gemeente Utrecht Wijkadviseur wijkbureau Noordoost Notulist: Coen van Steijn (Notuleerbureau De Ridder) NB: vragen van bewoners zijn cursief weergegeven. 1. Opening Aart Meijles heet alle aanwezigen van harte welkom en geeft het woord aan Michiel. Michiel Rijsdijk stelt zich voor en vertelt zich voornamelijk bezig te houden met de klimaatverandering en wat er als stad bij komt kijken om iedereen droge voeten te laten houden. Afgelopen zomer zijn er veel meldingen gekomen van enorme hoosbuien, vooral uit de Zeeheldenbuurt. Deze avond is bedoeld om de bewoners te informeren over de riolering en samen te kijken naar mogelijke oplossingen. 2. Inleiding Michiel legt aan de hand van een presentatie uit wat er de afgelopen zomer gebeurd is. Aanleiding: wateroverlast souterrainwoningen Werking riolering Wat is en vinden we overlast? Wie aan zet: burger of gemeente? Strategie om wateroverlast in souterrainwoningen te voorkomen Zowel op 28 juli als op 2 augustus 2014 is er veel neerslag gevallen in en rondom Utrecht. Op 28 juli viel er vooral veel neerslag in Utrecht-West en op 2 augustus in Utrecht-Oost. De piekintensiteiten in de Zeeheldenbuurt waren in beide gevallen 26 mm in 1 uur. Dit is erg veel voor Nederlandse begrippen. De gevallen hoeveelheden zijn groter dan de riolering kan verwerken. 2.1 Oorzaken wateroverlast Wateroverlast in souterrains kan komen door: - Bovengrondse instroom; regenwater vanaf de weg en uit de tuin - Ondergrondse instroom; vanuit grondwater of regen door het kleipakket - Instroom vanuit de riolering via toiletten en/of douches en/of schrobputjes In de Zeeheldenbuurt ligt een gemengd rioolstelsel: regenwater en vuil water worden door 1 leiding afgevoerd naar de rioolwaterzuivering. Die afvoer naar de zuivering is heel beperkt. Er gaat ongeveer 1 mm per uur naar de rioolwaterzuivering. Alles wat daar overheen gaat, kan het riool tot 7 mm bergen in het rioolstelsel. De resterende neerslag wordt via het riool afgevoerd naar oppervlaktewater, waar een overstort voor nodig is - ook met beperkte capaciteit. Het stelsel heeft een maximale ontwerpcapaciteit, die berekend wordt op basis van neerslaggebeurtenissen die eens per 2 jaar voorkomen: die hebben een intensiteit van ong. 20 1/8

2 mm per uur. Het stelsel kan dus minimaal 20 mm per uur afvoeren naar oppervlaktewater, met als uitgangspunt dat de straten droog blijven. Dit is hoe de zorgplicht voor de gemeentelijke riolering nu is ingevuld. Naast de afvoercapaciteit van het rioolstelsel is ook de afvoercapaciteit van de straatkolken van belang. Deze kan niet afdoende zijn doordat er te veel regenwater valt of dat de kolk verstopt zit door bijvoorbeeld bladeren 2.2 Het functioneren en capaciteit van het openbaar riool en de binnenhuisriolering Michiel legt aan de hand van een theoretisch model van de riolering uit dat al het verharde oppervlak, zoals wegen, daken en pleinen aangesloten zijn op het riool; de tuinen niet. Als er veel regen komt de waterpeil in het riool hoger dan de vloer van de souterrainwoningen. Het rioolwater komt dan omhoog uit de toiletten en andere sanitaire voorzieningen in het souterrain. Als een tuin aangesloten is op de riolering, dan loopt de tuin vol vanuit het riool. Tenzij er in het riool een terugslagklep aanwezig is a) Als er eens in anderhalf jaar een laagje water in de kelder komt, valt dat dan niet onder de zorgplicht van de gemeente? Michiel bevestigt dit. b) Wordt erover nagedacht om de norm van de zorgplicht aan te passen? Michiel vertelt dat de gemeente overweegt zwaardere ontwerpbuien te gaan hanteren voor nieuwe riolering die wordt aangelegd. Er is een klimaatoriëntatieplan gemaakt, waarin leidingen staan die vergroot moeten worden om de toename van neerslag te verwerken. c) Moeten het vuile water en het regenwater niet apart afgevoerd worden? Waar het kan wel, maar dit is niet overal mogelijk, zo laat Michiel weten. d) Is de hoogte van het oppervlaktewater van invloed op dit model of op de afstand van de riolering t.o.v. de overloop? Michiel legt uit dat beide aspecten invloed hebben op het functioneren van de riolering. Als het oppervlaktewater hoger komt dan het niveau van de overstort dan zorgt het voor extra opstuwing van het water in de riolering. Ook geldt dat hoe groter de afstand tot de overloop (overstort), hoe groter de opstuwing en hoe hoger het water in het riool komt te staan. 2.3 Wateroverlast door afvoer neerslag Michiel legt uit dat het water, wanneer het peil van het riool erg stijgt, boven het vloerpeil uit kan komen. Het water kan dan vanuit het riool in het souterrain omhoog komen of via de putjes in de tuin. Als het water vanuit het riool zo hoog stijgt dat het op straatniveau komt, dan kan het zelfs bovengronds de woning in lopen. 2.4 Wateroverlast vanuit oppervlaktewater Uiteindelijk heeft het riool vanuit de Zeeheldenbuurt een overstort naar de Biltse Grift, en die staat op stadspeil: 0,58 meter boven NAP (zeeniveau) De tuinen liggen gemiddeld op 1,2 meter boven zeeniveau en het straatpeil op 2 meter. Het peil van de vloeren varieert. Bij de hevige buien vorige zomer is het oppervlaktewater met circa 0,3 m gestegen ten opzichte van het normale stadspeil. a) Daar zit het probleem niet; er zijn woningen ondergelopen waar de vloer niet lager ligt dan de tuinen. De meeste mensen waarbij het ondergelopen is wonen niet in de kelder, maar aan de achterkant, ter hoogte van het maaiveld. b) Is het grondwaterpeil de laatste 20 jaar toegenomen? Arjen meldt dat er in de reeksen van metingen geen structurele stijging te zien is. Het grondwater infiltreert op de Heuvelrug en dat stroomt onder Utrecht door. Daar is niets aan te regelen, dus we passen het woonniveau aan op het grondwater. De wijkwatergangen worden op peil gehouden: die hebben een relatie met het grondwater, maar die bepalen niet de stijghoogte. c) Zakt het grondwaterpeil als je rond de Zeeheldenbuurt het oppervlaktewaterpeil lager legt? 2/8

3 Arjen antwoordt dat de grondwaterstand in van het eerste watervoerende pakket gelijk blijft. d) Wat is er dan veranderd aan het oppervlaktewater? Erwin legt uit dat er in 93 iets veranderd is: vroeger was er een zomer- en winterpeil in de stad: s winters stond het 15 cm. lager. In 93 is het winterpeil op het zomerpeil gelegd. Daardoor kan het zijn dat ook het grondwater s winters lokaal iets hoger ligt, maximaal 15 cm. Het probleem afgelopen zomer is geweest dat het oppervlaktewater nog eens 30 cm hoger is geweest. e) Het is onzin dat het oppervlaktepeil geen invloed heeft op het grondwater. Erwin legt uit dat het oppervlaktewaterpeil geen effect heeft op de grondwaterstand van het 1 e watervoerende pakket; het grondwater dat heel hoog zit, daar kan het wel effect op hebben. De oppervlaktewaterpeilen zijn aangepast om het waterpeil in de polder van Maartensdijk op niveau te houden: dat was de reden voor de verandering. f) In de jaren 60 waren er boerenslootjes bij de technische school. Ook was er een grote plas. Logisch dat het droog komt te liggen als dat oppervlaktewater wordt weggehaald. g) Bij het Waterschap wordt bepaald hoe hoog het grondwater mag zijn. Ook zou bodemdaling een rol kunnen spelen. Michiel antwoordt dat er wel veen aanwezig is in de grond, maar daar zit een kleilaag boven dus het oxideert niet. Michiel verwacht niet dat het veen is gaan inklinken. h) Waarom is juist de Zeeheldenbuurt zo getroffen? Michiel antwoordt dat het vooral souterrainwoningen die getroffen zijn. 2.5 Oppervlaktewater- en Grondwateroverlast Tijdens de heftige neerslag is het oppervlaktewaterpeil 30 cm gestegen. Volgens de norm mag het eens in de 10 jaar 30 cm mag stijgen en eens in de 100 jaar mag het zelfs tot maaiveldniveau komen. Doordat de overloop op de Biltse Grift gelijk is aan de oppervlaktewaterstand, stijgt deze ook 30 cm. Dit niveau is bijna gelijk aan de vloer van het huis en het maaiveld in de tuin. Het is dan haast niet mogelijk om het regenwater nog af te kunnen voeren naar de Biltse Grift, zonder dat het hoger komt dan het vloerpeil. De gemiddelde hoge grondwaterstand in de Zeeheldenbuurt bedraagt 0,5 meter +NAP. Bij extreem natte periodes, zoals oktober 2013, kwam er nog 20 cm bij en stijgt het tot 0,7meter +NAP. Dan is er nog capillaire werking, waardoor de grond tot +0,9m NAP vochtig is. In het hele gebied is een kleilaag aanwezig, dus het regenwater dat valt, zeker in de tuinen, blijft daarop hangen. Dat gaat omhoog en veroorzaakt ook vochtige muren. Het is de moeite waard om te kijken naar de grondopbouw in de tuinen. Aandachtspunt 2.6 Normering wateroverlast-wie is aan zet: bewoner of gemeente? De gemeente toetst wanneer er sprake is van wateroverlast vanuit het openbaar gebied. Wanneer er melding is van water in de tuin of in het huis, is het de vraag of het water van openbaar terrein op particulier terrein komt: Komt het water vanaf openbaargebied, dan neemt de gemeente maatregelen-mits dit eenvoudig op te lossen is. Komt het water vanuit de tuin of het riool, dan neemt de eigenaar maatregelen. a) Eenvoudig op te lossen is een erg grijs gebied. Michiel antwoordt dat het dan uit onderzoek moet blijken, afgewogen tegen andere maatregelen. b) Heeft de bebouwing van het Veemarktterrein invloed? Michiel legt uit dat de Veemarktterrein in een ander peil en rioleringsgebied ligt, wat geen invloed heeft op het functioneren van het stelsel in de Zeeheldenbuurt. Daarnaast is er minder verhardoppervlak op het Veemarktterrein gekomen, waardoor minder water naar het riool en de watergangen gaat.. c) Een bewoner heeft zelf een onderzoek laten doen, waaruit bleek dat er een groot gat in de grespijp zit. Worden die pijpen wel gecontroleerd? 3/8

4 Nee, de grespijpen worden niet structureel gecontroleerd. Alleen bij een melding wordt dit onderzocht. Aandachtspunt d) Zijn er tekeningen van de riolering? Michiel: niet van de riolering onder de huizen. Wel zijn er tekeningen van de riolering in het openbaargebied: Michiel zal dit achterhalen. De tekening wordt als bijlage aan het verslag toegevoegd. Aandachtspunt e) Hoe is aan te tonen dat de gemeente aansprakelijk is? Michiel antwoordt dat het gaat om water van straatniveau naar het huis: een foto of filmpje volstaat. Hoewel de tuin particulier terrein is, is een pleintje openbaar terrein: als het water daarvandaan de tuin in loopt, heeft de gemeente een zorgplicht. Michiel bevestigt dit. f) g) Zijn er andere overheidsinstellingen die voor instroom vanaf het riool of de waterstand verantwoordelijk zijn? Gemeente is verantwoordelijk voor het functioneren van de riolering, het waterschap voor het waterpeil in het oppervlaktewater 2.7 Voorkomen van overlast Michiel legt uit dat er bij de meeste mensen momenteel één aansluitleiding is, waarop zowel het dak (de regen) als de toiletten zijn aangesloten. Een oplossing is om het regenwater apart naar het riool te brengen en een terugslagklep te plaatsen in de leiding van het toilet naar het riool: een lastige klus. De waterproblematiek in het huis is dan opgelost; het lastige is de tuin, die ligt op een kleipakket waardoor het regenwater niet wegstroomt. Qua riolering is het dus te doen; de tuin is en blijft dus een bottleneck. a) Het is mogelijk om het hemelwater van de voorzijde van het dak op straat te lozen: dan is het de verantwoordelijkheid van de gemeente. Michiel meldt dat dat mogelijk is, maar dat afvoer van de achterkant van de woning dan nog steeds een probleem blijft. b) Dit is gemakkelijk op te lossen: er liggen nog beerputten. Aandachtspunt c) Misschien is een structurele oplossing een drainage om het gebouw, die er met een afvoerpomp in de voortuin voor zorgt dat het water dat omhoog komt in het riool terecht komt. Erwin nuanceert dat dit alleen een oplossing is wanneer het grondwater door de bodem omhoog komt. Waarschijnlijk wel; er is ook last van vocht in de muren. Erwin vindt het belangrijk te weten of dit probleem bij veel mensen voorkomt: dan kan de gemeente overwegen om naast het riool ook een drain te gaan leggen om op te lozen. De bewoner heeft niet helemaal helder of dat het probleem is: dat is cruciaal om te weten. Er is veel vocht in de kelders en het komt ook uit de douche, het riool. Een andere bewoner voegt toe dat dit bij hem, in de Trompstraat, ook speelt. 2.8 Toekomst Michiel vervolgt de presentatie. Gemeente o Inventarisatie van probleemlocaties o Bloksgewijs mogelijkheden onderzoeken voor ontwatering van de tuinen o Kennisdeling met de bewoners die maatregelen willen nemen aan de woning Bewoners o Aanpassen woningen aan de regelgeving Hoe kan de gemeente de wijk het beste bijstaan? Voor een goed beeld van het probleem zal er een enquêteformulier opgestuurd worden, waarna bloksgewijs gekeken gaat worden wat de problemen, oplossingsmogelijkheden en bewonersinitiatieven zijn. Voor de bewoners met een 4/8

5 woning onder straatniveau is het verplicht om met een terugslagklep of pomp te lozen op het rioolstelsel, zodat de terugstroom niet plaats kan vinden. a) De tuinen lagen er al; de straat ligt zo hoog dat er niet voldaan kan worden aan de norm. Dit is meer een probleem van de regelgeving dan van de hoogte van tuinen. Erwin vertelt dat de afstand tussen het niveau van het oppervlaktewater en het grondwater en het niveau van de tuin kleiner is dan de norm die gemeente en waterschap hanteren. Het is cruciaal dat de bewoners de tuinen niet hebben verlaagd. De woningen zijn gebouwd met de tuinen op maaiveldniveau: de gemeente zou de straat moeten verlagen. Michiel meldt dat er na het verlagen van de straat naar tuinniveau de tuin nog steeds relatief laag ligt ten opzichte van de Biltse Grift. Aart hoort dat er verschillende oplossingen mogelijk zijn. De gemeente gaat de toekomstbestendigheid van de riolering onderzoeken. Aandachtspunt Wat is er op korte termijn al te doen? Is dat de terugslagklep en de pomp? Michiel bevestigt dit, maar dat is wel meteen een investering van euro. b) Ik draai het riool gewoon dicht bij dit soort buien, maar woon toevallig aan een sloot waarop de regenpijp uit komt. c) Bewoner Willem Barentszstraat: er is een enorm hoogteverschil t.o.v. de tuin in de garageweg aan de achterkant: daar kun je met kleppen niet tegenop. Michiel vertelt dat het bij de gemeente ligt dat het water niet van de parkeerplaats naar de tuin mag stromen. Er zal ook gekeken moeten worden naar hoe de tuinen ontwaterd kunnen worden. d) Er zijn 2 discussies: Het grondwaterpeil in de kelder fluctueert 20 cm over het hele jaar. Als het heel hard regent is het 30 cm: 5 cm boven het diepste punt van het vloerniveau. Dat is grondwater, daar kun je niets aan doen, en dan dat wordt niet bemalen. Het niveau van stijgen en dalen is min of meer het grondwater dat meeloopt en een beetje de verzadiging van de straten en tuinen. Het Waterschap regelt dat het niveau in de open waterwegen niet te hoog wordt. Als dat te vol loopt, zetten ze ergens een sluis open of een gemaal aan. Het probleem dat de meeste mensen hebben in de buurt hebben is de 30 cm fluctuatie en daar is, behalve een pompje, niets aan te doen. Al het regenwater aan de achterkant, dat in de tuin terechtkomt, komt gewoon uit het putje. Dat moet je mechanisch afvoeren; of de straat nu 10 of 20 cm hoger of lager ligt, maakt in principe niets uit. Er komt zo veel water naar beneden dat het niet afgevoerd wordt: dat is de capaciteit van de hemelwaterafvoer i.c.m. de hoeveelheid neerslag. Het gaat om 2 verschillende waterstromen: grondwater en regenwater. e) In de tussentijd is er op hetzelfde riool van alles gebouwd, waaronder Tuindorp Oost. Hier moet de gemeente t.o.v. de capaciteit van het rioolstelsel rekening mee houden. Aandachtspunt f) De hoosbuien in de zomer is een totaal andere problematiek dan die in de winter: langdurige natte perioden en veel te hoge grondwaterstanden: In de winter moet het grondwaterpeil omlaag In de zomer heb je bij hevige buien terugslagkleppen en een goede ontwatering van de tuinennodig Michiel is daarop benieuwd hoeveel mensen problemen hebben met: - Structurele grondwateroverlast: ong. 50 mensen - Overstromende riolering in de zomer: ong. 30 mensen - Wateroverlast in de tuin: ong. 80 g) Ik heb sinds 4 jaar een waterdichte bak in het souterrain en sindsdien geen last meer van grondwater. h) Is het mogelijk om het niveau van de overstort structureel te verlagen? Michiel antwoordt dat dat het niveau van de Biltse Grift is: die staat structureel op 0,58 m. 5/8

6 Erwin bevestigt dat het oppervlaktewaterpeil te reguleren is, maar heel Utrecht Oost zit daaraan vast, inclusief een groot deel van Nieuwegein, tot aan de hele Hollandse IJssel. De discussie met het Waterschap over het aanpassen van het hele gebied is gevoerd en dat gaat niet gebeuren. Ook staat het Waterschap er niet om te springen om hiervoor een apart stukje te maken. i) Het is belangrijk om de oplossing collectief aan te besteden: als de helft van de straat bijv. kleppen installeert en de andere helft niet, dan zou het kunnen dat dat meer problemen oplevert voor de helft die de kleppen niet geïnstalleerd heeft. j) Het riool is 20 jaar geleden vervangen: wanneer gebeurt dat opnieuw? Michiel meldt dat het riool pas over 70 tot 90 jaar weer aan vervanging toe is. k) Heeft de vervanging van de riolering 20 jaar geleden invloed heeft gehad op de grondwaterstand: de oude was bij de voegen lek en fungeerde min of meer als een drainagesysteem. Michiel weet niet precies hoe de staat van het riool was, maar dat is een mogelijkheid. l) In de presentatie is aangegeven dat de gemeente gaat inventariseren en kennis delen; de bewoners moeten de woningen aanpassen. Dit voelt erg eenzijdig. Michiel antwoordt dat regelgeving meer politiek is dan techniek, dat maakt het lastig. De bewoner verwacht van de gemeente een bereidheid om het probleem te helpen oplossen. Michiel legt uit dat de regelgeving duidelijk is: als de woning lager ligt dan straatniveau ben je verplicht om een terugslagklep te plaatsen. Daar zou de gemeente het sec mee af kunnen doen; dit doet de gemeente niet, vanwege begrip voor het probleem van de bewoners. Daar is deze avond voor. m) Het regenwater moet via de putten (straatkolken) naar het riool kunnen. Die putten zijn vaak verstopt: is er regelgeving voor het schoonhouden van die putten? Michiel antwoordt dat de straatkolken eens per jaar gereinigd worden. Aandachtspunt n) Dertig jaar geleden was er veel meer natuurlijke opvangcapaciteit, waarvan nu veel verhard en bebouwd is. Er is te weinig afvoermogelijkheid door te kleine opvangcapaciteit. Als pieken niet voorkomen kunnen worden door verlaging van de overstort, is het misschien wel mogelijk om bassins te creëren om tijdelijk in op te vangen. Michiel kan niet met zekerheid zeggen dat dit werkt: het water moet dan nog steeds van A naar B. Bovendien is dit een grote investering. Het idee wordt meegenomen. Aandachtspunt o) Is deze avond een signaal voor de gemeente om tot actie over te gaan? Michiel antwoordt dat dit parallel zal lopen aan het enquêteproces. In het noorden van het land staat een gemaal: kan er niet een gemaal aan het einde van de overstort gezet worden zodat het leeggetrokken kan worden? Michiel meldt dat die een enorme capaciteit zou moeten hebben en dat dit daarmee een hele dure maatregele is. p) Is er geen goed beeld van de hoeveelheid storingen die zich hebben voorgedaan? Dan zou het goed zijn een meldpunt te maken op de website van de gemeente, waar de bewoners informatie en contactgegevens achter kunnen laten. Michiel gaat hier achteraan. Aandachtspunt q) Ik heb in het souterrain op de Alexander Numankade gewoond: die is volgelopen. De huisbaas kon daar niets aan doen en al die tijd is dit een beschimmelde ruimte geweest. Dit was de reden om te verhuizen; helaas is nu nergens een betaalbare woning te vinden, en is er bovendien geen werk. Er kan lang gepraat worden, maar actie is nodig. De bewoner vertelt zelf een onderzoek op touw gezet te hebben, waarin veel werk is komen te zitten. Hiermee is de gemeente al veel werk en geld bespaard. Het is nu zaak dat er nu iets gaat gebeuren! r) Is het mogelijk om een kelder betaalbaar waterdicht te krijgen, want een klep heeft een beperkte levensduur en kan verstoppingen veroorzaken. s) Een andere bewoner raadt de gemeente aan om met het Waterschap in overleg te gaan: wie weet kunnen zij, als ze weten van de problemen, wat druk van de ketel halen. Erwin kaart de wens van een lager oppervlaktewaterpeil graag aan bij het Waterschap, maar de ervaring tot nu toe is geweest dat de problematiek te lokaal is, om daarvoor het oppervlaktewaterpeil in een heel groot gebied aan te passen.. Het waterschap kan het 6/8

7 oppervlaktewaterpeil aanpassen, maar de vraag is nog of dat voldoende effect heeft op het grondwaterpeil. t) Een bewoner benadrukt dat de enquêtes breder uitgezet moeten worden dan alleen deze wijk: dit is meer dan een lokaal probleem. Zo zijn er bij Wilhelminapark ook problemen. u) Heeft de gemeente een tijdspad in gedachten? Michiel antwoordt dat dit nog niet helder is, maar doet een schatting van minimaal een jaar, gezien de gebleken omvang van het probleem. Het is belangrijk om een tot collectieve oplossingen te komen. 3. Conclusies Aart vat samen dat deze avond een aantal dingen heeft opgeleverd: Het onderscheid tussen het zomer- en winterprobleem Het verschil tussen grondwater, oppervlaktewater en regenwater De mogelijkheid van een terugslagklep De gemeente gaat aandacht besteden aan het riool De gemeente gaat breed een enquête rondsturen ter inventarisatie Aandachtspunt a) Het zou goed zijn om een bureau op te zoeken dat gespecialiseerd is in het geven van hoogwaardig advies over mogelijke oplossingen, om die met het hele collectief in te huren. Aart laat weten dat de gemeente dit idee zal meenemen, inclusief advies over het waterdicht maken van de kelder en de risico s daarvan. Aandachtspunt b) Een bewoner zou een bewonersproject op willen zetten om het woord te voeren namens de wijk en om de gemeente te ondersteunen: zo kan het proces versneld worden. Aart beaamt dit en meldt dat geïnteresseerden zich hiervoor kunnen aanmelden. c) Bij het versturen van de enquêtes is het belangrijk om te zorgen dat het bij de daadwerkelijke eigenaren van de studentenwoning terechtkomt. Aandachtspunt d) Een bewoner wil graag informatie over de laatste vervanging van de riolering. Een tekening met de leeftijd van de riolering wordt bij het verslag gevoegd Aandachtspunt e) In hoeverre is dit probleem in de politiek onderschat? Erwin vertelt dat er een vierjaarlijks rioleringsplan gemaakt wordt waarin gemeentelijk beleid wordt uitgezet. De informatie van vandaag en van de raadsinformatieavond wordt input voor dat plan. Hij raadt iedereen aan problemen te melden bij de gemeente: zo kan voorkomen worden dat het verder onderschat wordt. Ook komt dit onderwerp in het voorjaar op de agenda bij de raad en zal er een raadsinformatieavond komen waar bewoners bij kunnen zijn. f) Tot slot wijst een van de bewoners erop dat het toch grappig is dat deze problemen voorvallen in een wijk met de naam: Zeeheldenbuurt. Sluiting Om uur dankt Aart alle aanwezigen en sluit de bijeenkomst. Geïnteresseerden voor het bewonersproject kunnen zich aanmelden bij Michiel Rijsdijk (telefoon: of m.rijsdijk@utrecht.nl). Aandachtspunten Gemeente Utrecht 1. Goed kijken naar de grondopbouw van de tuinen 2. Nagaan hoe vaak de grespijpen gecontroleerd worden 3. Het gebruik van beerputten als (deel van) oplossing onderzoeken 4. De toekomstbestendigheid van de riolering onderzoeken 5. Rekening houden met nieuwbouw t.o.v. de rioolcapaciteit 6. Nagaan hoe vaak de putten gereinigd worden i.v.m. verstoppingen 7. Nadenken over het idee van bassins voor meer opvangcapaciteit 8. Een meldpunt op de website van de gemeente organiseren 9. Ter inventarisatie een enquête rondsturen, breder dan alleen de Zeeheldenbuurt; hierbij erop 7/8

8 letten dat het bij de daadwerkelijke eigenaren van de gebouwen aankomt 10. Op zoek gaan naar een gespecialiseerd bureau voor advies, ook aangaande het waterdicht maken van kelders en de risico s daarvan 11. Informatie over de laatste vervanging van het riool verschaffen 8/8

Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt

Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt Waarom aan de slag in de Agniesebuurt? Oude stadswijken zoals de Agniesebuurt, die dichtbebouwd zijn met veel verharding en weinig open water en groen, zijn kwetsbaar

Nadere informatie

Survey results - 15-06-2015

Survey results - 15-06-2015 Survey results - 15-06-2015 Survey name Onderzoek wateroverlast Lombok+Zeeheldenbuurt Selection date 28-04-2015-15-06-2015 1. Sinds wanneer bent u bewoner/bewoonster van uw woning? Minder dan 1 jaar geleden

Nadere informatie

Bewonersavond wateroverlast in Zeeheldenbuurt

Bewonersavond wateroverlast in Zeeheldenbuurt Bewonersavond wateroverlast in Zeeheldenbuurt Datum: Locatie: Wijkcentrum De Helden, Jan van Galenstraat 6, Utrecht Aanwezig: plm. 100 bewoners Rob Bonte Royal Haskoning DHV, voorzitter Kees Geldof Wethouder

Nadere informatie

Nieuwe riolering in uw straat

Nieuwe riolering in uw straat R Nieuwe riolering in uw straat Vervangen riolering Binnenkort wordt de riolering in uw straat vervangen. Wat doet de gemeente en waarvoor bent u verantwoordelijk? We hopen in ieder geval dat u zo min

Nadere informatie

Bij antwoord datum, kenmerk en onderwerp vermelden

Bij antwoord datum, kenmerk en onderwerp vermelden Postadres Postbus 16200, 3500 CE Utrecht Telefoon 030-286 11 10 www.utrecht.nl De (plaatsvervangend) leden van Commissie Stad en Ruimte Behandeld door E.W. Rebergen Doorkiesnummer 030-28 64332 E-mail e.rebergen@utrecht.nl

Nadere informatie

EEN BODEM VOOR WATER

EEN BODEM VOOR WATER EEN BODEM VOOR WATER Hemel en grondwaterbeleid Breda 2011 RWZI De gemeente is verantwoordelijk voor de afvoer van afvalwater naar de rioolwaterzuivering (RWZI: een soort wasmachine voor water). RWZI De

Nadere informatie

Presentatie van gebiedsavond Peilbesluit Zegveld Gebiedsavond De Haak 29 oktober 2018

Presentatie van gebiedsavond Peilbesluit Zegveld Gebiedsavond De Haak 29 oktober 2018 Presentatie van gebiedsavond Peilbesluit Zegveld Gebiedsavond De Haak 29 oktober 2018 In gesprek over het water(peil) in De Haak, Zegveld en alternatieven voor het toekomstig waterpeil Programma Welkom

Nadere informatie

Wateroverlast Lombok en Zeeheldenbuurt in Utrecht

Wateroverlast Lombok en Zeeheldenbuurt in Utrecht Wateroverlast Lombok en Zeeheldenbuurt in Utrecht Wateroverlast Lombok en Zeeheldenbuurt in Utrecht Uitgebracht aan: Gemeente Utrecht Postbus 10080 3505 AB UTRECHT Auteur ir. A. Linckens Kenmerk BN25

Nadere informatie

Tips om wateroverlast op eigen perceel tegen te gaan

Tips om wateroverlast op eigen perceel tegen te gaan Tips om wateroverlast op eigen perceel tegen te gaan Voorwoord In dit boekje zijn maatregelen om wateroverlast op particulier terrein te voorkomen samengevat. Dit is een overzicht van maatregelen uit de

Nadere informatie

Beter omgaan met hemelwater

Beter omgaan met hemelwater Beter omgaan met hemelwater Informatie over het afkoppelen van het dakoppervlak Wat kunt u doen? Van alles eigenlijk. Een van de gemakkelijkste dingen die u gewoon thuis kunt doen, is de regenpijp doorzagen.

Nadere informatie

Stromingsbeeld Rotterdam

Stromingsbeeld Rotterdam Rotterdam centraal en Provenierswijk Bert de Doelder 17-4-2014 Stromingsbeeld Rotterdam Z Maas Freatische grondwaterstand N diepe polders NAP 6,2 m holocene deklaag NAP -5 m 1e watervoerend pakket 1e

Nadere informatie

Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens

Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens Ir. Emil Hartman Senior adviseur duurzaam stedelijk waterbeheer Ede, 10 april 2014 Inhoud presentatie Wat en hoe van afkoppelen Wat zegt de wet over hemelwater

Nadere informatie

Nieuwe afvoerroutes via maaiveld en retentiegebieden voorkomen wateroverlast in Enschede-Noord

Nieuwe afvoerroutes via maaiveld en retentiegebieden voorkomen wateroverlast in Enschede-Noord Maatregelen 3 Enschede Nieuwe afvoerroutes via maaiveld en retentiegebieden voorkomen wateroverlast in Enschede-Noord Het noorden van Enschede is in de loop van de vorige eeuw veranderd van een sterk landelijk

Nadere informatie

Verslag bewonersavond 24 november 2016

Verslag bewonersavond 24 november 2016 Verslag bewonersavond 24 november 2016 Datum: 28 november 2016 Betreft: Aanpak grondwateroverlast Villapark Eindhoven Kenmerk: BY11, NOT20161128 Bestemd voor: Gemeente Eindhoven Opgesteld door: Wareco

Nadere informatie

SCHRIFTELIJKE VRAGEN AAN HET COLLEGE Nb: vragen en antwoorden worden verzonden aan College, MT en alle raadsleden.

SCHRIFTELIJKE VRAGEN AAN HET COLLEGE Nb: vragen en antwoorden worden verzonden aan College, MT en alle raadsleden. SCHRIFTELIJKE VRAGEN AAN HET COLLEGE Nb: vragen en antwoorden worden verzonden aan College, MT en alle raadsleden. INDIENING Steller vragen: J.H.Maas, PvdA Datum: 11 januari 2013 Onderwerp: grondwateroverlast

Nadere informatie

Anne Mollema IGWR. Grondwater in de Stadhouderslaan en omgeving

Anne Mollema IGWR. Grondwater in de Stadhouderslaan en omgeving Anne Mollema IGWR Grondwater in de Stadhouderslaan en omgeving Inhoud Water in de stad, hoe zit dat in elkaar Wie is waarvoor verantwoordelijk Wanneer is er een probleem Grondwaterstanden gemeten Wat kunt

Nadere informatie

Doel: voorkom regenwateroverlast!

Doel: voorkom regenwateroverlast! http://bit.ly/2pjgadl Wereldtemperatuur 188-216 Ontwikkeling extreme neerslag Doel: voorkom regenwateroverlast! Masterclass klimaatadaptatie Kennemerland, 18 mei 217. Harry van Luijtelaar, Stichting RIONED

Nadere informatie

grondwater doorgrond wat kunt u doen tegen grondwateroverlast?

grondwater doorgrond wat kunt u doen tegen grondwateroverlast? grondwater doorgrond wat kunt u doen tegen grondwateroverlast? grondwater doorgrond Grondwater bestaat uit regenwater en oppervlaktewater dat in de bodem is weg gezakt en kwelwater dat onder druk uit lager

Nadere informatie

Hoe kom ik van grondwaterproblemen af?

Hoe kom ik van grondwaterproblemen af? Wat is grondwater? Grondwater is zoals het woord zelf al aangeeft het water dat zich in de grond bevindt. We zien het meestal niet totdat we het onverwacht tegenkomen of er zelfs overlast van ondervinden

Nadere informatie

Programma Water en klimaatveranderingen

Programma Water en klimaatveranderingen Programma Water en klimaatveranderingen Ger Renkens / Luuk Postmes 7 juni 2016 Doel Beschermen van de volksgezondheid en het milieu en het leveren van een bijdrage aan het in stand houden en verbeteren

Nadere informatie

Regenwater leid je niet om de tuin!

Regenwater leid je niet om de tuin! Regenwater leid je niet om de tuin! Regenwater is te waardevol om direct het riool in te laten lopen. Vang het op en gebruik het goed. Kijk voor tips op www.denhaag.nl/water Regenwater leid je niet om

Nadere informatie

Schematisatie oplossingen in systeem. Terugslagklep

Schematisatie oplossingen in systeem. Terugslagklep 2A. Terugslagklep huisaansluiting Overlastsituatie Afvalwater stroomt bij hevige regenbuien vanuit het riool naar huis en tuin. Zie paragraaf 3.2 uit het rapport: Aanpak wateroverlast Lombok en Zeeheldenbuurt

Nadere informatie

Bijdorp. 15 maart Watersysteem Bijdorp. Geachte mevrouw, heer,

Bijdorp. 15 maart Watersysteem Bijdorp. Geachte mevrouw, heer, DATUM 15 maart 2016 REGISTRATIENUMMER ONDERWERP Watersysteem Bijdorp Geachte mevrouw, heer, 1. Aanleiding De wijk Bijdorp ondervindt bij zware neerslag wateroverlast. De gemeente Schiedam en Delfland zijn

Nadere informatie

Klimaatverandering in Utrecht. Erwin Rebergen Beheerder/Beleidsadviseur stedelijk water gemeente Utrecht Groenmoetjedoen!

Klimaatverandering in Utrecht. Erwin Rebergen Beheerder/Beleidsadviseur stedelijk water gemeente Utrecht Groenmoetjedoen! Klimaatverandering in Utrecht Erwin Rebergen Beheerder/Beleidsadviseur stedelijk water gemeente Utrecht Groenmoetjedoen!-dag,12 juni 2016 De klimaatopgave, omgaan met 1. Intensievere neerslag 2. Stijging

Nadere informatie

Wateroverlast Maasniel

Wateroverlast Maasniel Wateroverlast Maasniel Inhoud presentatie Wettelijke zorgplicht gemeente Werking rioolstelsel Neerslaggegevens Situatie Maasniel Wettelijke zorgplicht gemeente Zorgplicht stedelijk afvalwater Zorgplicht

Nadere informatie

Wateroverlast in de Westelijke Langstraat

Wateroverlast in de Westelijke Langstraat Wateroverlast in de Westelijke Langstraat Wateroverlast Westelijke Langstraat Westelijke Langstraat is van oudsher een nat gebied waar afwatering belangrijk is. Dat is duidelijk te zien aan de vele slagen

Nadere informatie

rio+ WATEROVERLAST G.E.C. RIBBIUSLAAN EN JAN KOOIJMANLAAN ALBRANDSWAARD

rio+ WATEROVERLAST G.E.C. RIBBIUSLAAN EN JAN KOOIJMANLAAN ALBRANDSWAARD rio+ WATEROVERLAST G.E.C. RIBBIUSLAAN EN JAN KOOIJMANLAAN ALBRANDSWAARD Auteur Datum J. Stok 30-11-2016 Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 Meldingen bewoners... 4 Locatiebezoek...

Nadere informatie

Effectieve aanpak wateroverlast in woningen bij zomerse buien in IJsselstein

Effectieve aanpak wateroverlast in woningen bij zomerse buien in IJsselstein 15 IJsselstein Effectieve aanpak wateroverlast in woningen bij zomerse buien in IJsselstein 190 De bewoners van woningen aan de Hoge Biezen in IJsselstein durfden in de zomer amper op vakantie te gaan.

Nadere informatie

Watertoets De Cuyp, Enkhuizen

Watertoets De Cuyp, Enkhuizen Watertoets De Cuyp, Enkhuizen Definitief Bouwfonds Ontwikkeling Grontmij Nederland B.V. Alkmaar, 6 april 2009 Verantwoording Titel : Watertoets De Cuyp, Enkhuizen Subtitel : Projectnummer : 275039 Referentienummer

Nadere informatie

Programma van de avond: vgrp 2015-2019 Inwonersbijeenkomst. Positie vgrp5 gemeentebeleid. Even voorstellen. Relaties met beleid / plannen

Programma van de avond: vgrp 2015-2019 Inwonersbijeenkomst. Positie vgrp5 gemeentebeleid. Even voorstellen. Relaties met beleid / plannen vgrp 2015-2019 Inwonersbijeenkomst 8 Januari 2015 19:45 20:00 20:05 20:15 22:00 Programma van de avond: Welkom en voorstelronde Toelichting doel bijeenkomst Wat is een vgrp? Gesprek met de inwoners adv

Nadere informatie

DSI regenwater infiltratie.

DSI regenwater infiltratie. DSI regenwater infiltratie. De adequate oplossing van een actueel probleem. Klimaatverandering. Het klimaat verandert. Met als gevolg een toename van de duur en frequentie van wateroverlast, verkeersonveiligheid

Nadere informatie

Grondwateroverlast. Den Haag

Grondwateroverlast. Den Haag terov Actieplan Grondwateroverlast Den Haag Anne Toeters Raadslid D66 Den Haag Dennis Groenewold Fractievertegenwoordiger D66 Den Haag maart 2018 Inleiding Het klimaat verandert. Er zijn steeds vaker lange

Nadere informatie

Bewonersavond wateroverlast in de Zeeheldenbuurt

Bewonersavond wateroverlast in de Zeeheldenbuurt Bewonersavond wateroverlast in de Zeeheldenbuurt Datum: Locatie: Wijkcentrum De Helden Aanwezig: plm. 40 bewoners Edgar de Bruijn Projectmanager Waterproof Erwin Rebergen Beheerder/beleidsadviseur stedelijk

Nadere informatie

De locatie Het ontwerp van het winkelcentrum en directe omgeving is opgenomen in figuur 1.

De locatie Het ontwerp van het winkelcentrum en directe omgeving is opgenomen in figuur 1. Notitie Datum: 17 juni 2015 Betreft: Afkoppelen nieuwbouw Handelstraat, Apeldoorn Kenmerk: BP30, NOT20150617 Bestemd voor: Bun Projectontwikkeling BV Ter attentie van: de heer J. Spriensma Opgesteld door:

Nadere informatie

Bij antwoord datum, kenmerk en onderwerp vermelden

Bij antwoord datum, kenmerk en onderwerp vermelden Postadres Postbus 16200, 3500 CE Utrecht Telefoon 030-286 10 00 www.utrecht.nl De (plaatsvervangend) leden van Commissie Stad en Ruimte Behandeld door E.W. Rebergen Doorkiesnummer 030-28 64332 Ons kenmerk

Nadere informatie

GOUDA STEVIGE STAD AANPAK OVERLAST BODEMDALING BINNENSTAD

GOUDA STEVIGE STAD AANPAK OVERLAST BODEMDALING BINNENSTAD GOUDA STEVIGE STAD AANPAK OVERLAST BODEMDALING BINNENSTAD De bodem onder onze binnenstad daalt al eeuwen. Dat leidt tot overlast. In deze folder leest u meer over oorzaak, gevolgen en aanpak. STAD MET

Nadere informatie

Onderzoek voorkomende wateroverlast Gemeente Mill en Sint Hubert

Onderzoek voorkomende wateroverlast Gemeente Mill en Sint Hubert Onderzoek voorkomende wateroverlast Gemeente Mill en Sint Hubert Inhoud 1. Inleiding... - 1-1.1. Aanleiding... - 1-1.2. Doel... - 1-1.3. Is wateroverlast op te lossen?...- 1-1.4. Inspraak en proces...

Nadere informatie

Rioleringsplan Tivolikerk te Eindhoven

Rioleringsplan Tivolikerk te Eindhoven Project : Rioleringsplan Tivolikerk te Eindhoven Projectnummer : NC8110503 Versie : definitief Datum : 15 juli 2008 Aanleiding Het terrein van de Tivolikerk en het naastgelegen Zusterhuis aan de Heezerweg

Nadere informatie

Het regent, het regent

Het regent, het regent Het regent, het regent Wat te doen bij een veranderend klimaat? Naam: Stefan Meijer (gemeente Heiloo) en Hartger Griffioen (LNH) Datum: donderdag 15 januari 2015 Even voorstellen Stefan Meijer 37 jaar

Nadere informatie

Bewonersavond Zeeheldenbuurt Waterproof 22 juni /07/2017 1

Bewonersavond Zeeheldenbuurt Waterproof 22 juni /07/2017 1 Bewonersavond Zeeheldenbuurt Waterproof 22 juni 2017 05/07/2017 1 Programma Plenair deel (19.30 tot ongeveer 20.30) 1. Welkom (Edgar de Bruijn) 2. Blik op Zeeheldenbuurt Waterproof (bewoner ZHB) 3. Interview

Nadere informatie

PvE Stedelijk Water. Deel: Functionele Eisen Grondwater. Versie 1.1

PvE Stedelijk Water. Deel: Functionele Eisen Grondwater. Versie 1.1 PvE Stedelijk Water Deel: Functionele Eisen Grondwater Versie 1.1 Stadsbeheer / Stadsontwikkeling Water / Ingenieursbureau Datum : 8 mei 2018 Wijziging : Versie : 1.0 Status : Definitief Bezoekadres: De

Nadere informatie

Gemeente Meerssen. Algemene informatie en tips over het beperken en/of voorkomen van wateroverlast door extreme buien

Gemeente Meerssen. Algemene informatie en tips over het beperken en/of voorkomen van wateroverlast door extreme buien Gemeente Meerssen Algemene informatie en tips over het beperken en/of voorkomen van wateroverlast door extreme buien Het regent, het regent Steeds vaker en steeds meer! Nederland en water horen onafscheidelijk

Nadere informatie

E richard.wilbrink@mwhglobal.com Van. Advies toekomstige hemelwaterberging en afvoer

E richard.wilbrink@mwhglobal.com Van. Advies toekomstige hemelwaterberging en afvoer Aan Gemeente Maassluis Behandeld door Richard Wilbrink T.a.v. De heer E. Zeeman E richard.wilbrink@mwhglobal.com Van Richard Wilbrink MSc. T 015-7511854 Betreft Voorbereidende onderzoeken winkelcentrum

Nadere informatie

Afkoppelen hemelwater. Oude Pastoriebuurt. Auteur(s): Dhr. T. van den Kerkhof Dhr. R. Thijssen 04-09 - 2015

Afkoppelen hemelwater. Oude Pastoriebuurt. Auteur(s): Dhr. T. van den Kerkhof Dhr. R. Thijssen 04-09 - 2015 Afkoppelen hemelwater Oude Pastoriebuurt Auteur(s): Dhr. T. van den Kerkhof Dhr. R. Thijssen 04-09 - 2015 Opening - welkom Ton van den Kerkhof Projectleider Roy Thijssen Adviseur riolering en water Luuk

Nadere informatie

Miezeren of plenzen...

Miezeren of plenzen... Miezeren of plenzen... voor elke bui de juiste aanpak Voor onze beleving én de manier waarop we met regen (moeten) omgaan, maakt het uit hoeveel water er naar beneden komt. Die hoeveelheid kan per bui

Nadere informatie

INDELING INLEIDING (AANLEIDING?) GRONDWATERBEHEER IN DELEN DE WATERWET OVERLAST EN ONDERLAST: DE PROBLEMEN VERBONDEN.

INDELING INLEIDING (AANLEIDING?) GRONDWATERBEHEER IN DELEN DE WATERWET OVERLAST EN ONDERLAST: DE PROBLEMEN VERBONDEN. INDELING Grondwaterbeheer in de stad: een kans Peter den Nijs Inleiding Grondwaterbeheer in de stad: een kans Beleid grondwater stedelijk gebied Het wordt alleen maar slechter Afsluiting en vragen Grondwaterbeheer

Nadere informatie

Drainage voorkomt grondwateroverlast. Ontwateren van uw perceel voorkomt grondwateroverlast in huis en tuin

Drainage voorkomt grondwateroverlast. Ontwateren van uw perceel voorkomt grondwateroverlast in huis en tuin Drainage voorkomt grondwateroverlast Ontwateren van uw perceel voorkomt grondwateroverlast in huis en tuin Inleiding Als gevolg van een hoge grondwaterstand kan grondwater overlast veroorzaken in huis

Nadere informatie

Welkom. Grondwaterproblematiek Krimpenerwaard. Erwin Heeringa(Nederlek)

Welkom. Grondwaterproblematiek Krimpenerwaard. Erwin Heeringa(Nederlek) Welkom Grondwaterproblematiek Krimpenerwaard Erwin Heeringa(Nederlek) Inleiding Inhoud Grootonderhoud Prinsessebuurt Ontstaan grondwaterproblematiek Maatschappelijk impact / juridisch Burgers Bestuurders

Nadere informatie

De uitkomsten van het onderzoek van TAUW en de toetsing aan het huidige beleid, zijn in deze memo samengevat.

De uitkomsten van het onderzoek van TAUW en de toetsing aan het huidige beleid, zijn in deze memo samengevat. MEMO Datum : 24 mei 2016 Aan Van : Stadsdeelcommissie Noord : Hans van Agteren Onderwerp : Grondwateroverlast Enschede Noord Inleiding In het Gemeentelijk RioleringsPlan (GRP) zijn zeven gebieden benoemd

Nadere informatie

Impressie(informatieavond(rioolvervanging(Straatweg( Datum:(8(september(2015( Opstelling(verslag:(Tineke(van(Oosten(en(Sieb(de(Jong((cgOH)(

Impressie(informatieavond(rioolvervanging(Straatweg( Datum:(8(september(2015( Opstelling(verslag:(Tineke(van(Oosten(en(Sieb(de(Jong((cgOH)( Impressie(informatieavond(rioolvervanging(Straatweg( Datum:(8(september(2015( Opstelling(verslag:(Tineke(van(Oosten(en(Sieb(de(Jong((cgOH)( Indeling(van(de(avond:(van(19.00(uur(tot(21.00(uur(konden(bewoners(van(de(Straatweg(informatie(

Nadere informatie

2. Afkoppelen en vasthouden van regenwater Van regenton naar tuinbeek naar vijver of poel 11

2. Afkoppelen en vasthouden van regenwater Van regenton naar tuinbeek naar vijver of poel 11 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Bergen van water in de buurt 3 1.2 Schoon oppervlaktewater in de wijk 4 1.3 Wat u kunt doen 5 2. Afkoppelen en vasthouden van regenwater 7 2.1 Van regenton 8 2.2 naar tuinbeek

Nadere informatie

Wateroverlast Opheusden. welkom

Wateroverlast Opheusden. welkom Wateroverlast Opheusden welkom Bewonersavond 19 november 2014 Programma 19.00 uur: Ontvangst 19.30 uur: Opening door voorzitter (Henk van Bockel) 19.35 uur: Welkomstwoord (burgemeester Veerhoek) 19.40

Nadere informatie

DE WATERVRIENDELIJKE STADSTUIN. 2 mei 2016 PRESENTATIE TER INSPIRATIE C A P E. u i n a r cchitectuur

DE WATERVRIENDELIJKE STADSTUIN. 2 mei 2016 PRESENTATIE TER INSPIRATIE C A P E. u i n a r cchitectuur DE WATERVRIENDELIJKE STADSTUIN 2 mei 2016 PRESENTATIE TER INSPIRATIE C A P E ttuinar u i n a r cchitectuur h i t c t u r EVEN VOORSTELLEN... C A P E plein ttuinarchitectuur u i n a r c h i t c t u u r

Nadere informatie

Samenvatting Gemeentelijk Rioleringsplan Wormerland. planperiode 2013 t/m 2017

Samenvatting Gemeentelijk Rioleringsplan Wormerland. planperiode 2013 t/m 2017 Samenvatting Gemeentelijk Rioleringsplan Wormerland planperiode 2013 t/m 2017 13 maart 2012 1.1 Inleiding De gemeente is wettelijk verplicht een Gemeentelijk Rioleringsplan (hierna te noemen: GRP) op te

Nadere informatie

Berekening hwa-riool Oranjebuurt te Riel

Berekening hwa-riool Oranjebuurt te Riel Berekening hwa-riool Oranjebuurt te Riel Gemeente Goirle projectnr. 219713 revisie 3.0 12 juli 2010 Opdrachtgever Gemeente Goirle Afdeling Realisatie en beheer Postbus 17 5050 AA Goirle datum vrijgave

Nadere informatie

Wateroverlast Wouw. ICM case study. Marcel Zandee 8 maart 2017

Wateroverlast Wouw. ICM case study. Marcel Zandee 8 maart 2017 Wateroverlast Wouw ICM case study Marcel Zandee 8 maart 2017 Inhoud van de presentatie Waar ligt Wouw? Aanleiding studie Situatie Opbouw model Resultaten simulaties Conclusies Vragen 2 Waar ligt Wouw?

Nadere informatie

Voorontwerp infiltratievoorzieningen en RWA- leidingen

Voorontwerp infiltratievoorzieningen en RWA- leidingen MEMO Aan Van Kopie Dossier Project Betreft : Woningstichting Barneveld : Wolter Tijssen : Wouter Woortman : B4699-03-004 : Watertoets : Voorontwerp waterhuishouding Ons kenmerk : WA-LW20090339 Datum :

Nadere informatie

Stappenplan Hydrodynamische berekeningen & Pilot Voorthuizen

Stappenplan Hydrodynamische berekeningen & Pilot Voorthuizen Stappenplan Hydrodynamische berekeningen & Pilot Voorthuizen Introductie Modelleren (een vergelijking) Stappenplan!? waarom? Doel en Modeltypen De modelopbouw & validatie (Voorthuizen) Controle resultaten

Nadere informatie

Informatieavond Bouwkavels Molenbeek

Informatieavond Bouwkavels Molenbeek Informatieavond Bouwkavels Molenbeek Informatieavond Bouwkavels Molenbeek Programma informa+eavond 1. Welkom en uitleg van het proces na de ondertekening van de reserveringsovereenkomst door Ariën Schaap

Nadere informatie

Gemeentelijk Riolerings Plan

Gemeentelijk Riolerings Plan Gemeentelijk Riolerings Plan 2018-2022 dorpspraat over aanpak van wateroverlast Laren, maart en april 2018 Programma deel 1: kaders en historie deel 2: wat gebeurt er? deel 3: welke oplossingen? deel 4:

Nadere informatie

Wateroverlast Informatie over de meest voorkomende waterproblemen

Wateroverlast Informatie over de meest voorkomende waterproblemen Wateroverlast Informatie over de meest voorkomende waterproblemen Colofon Dit is een uitgave van de gemeente Zeewolde Augustus 2011 Oplage: 2500 exemplaren Fotografie Gemeente Zeewolde fresh fotooz Productie

Nadere informatie

Voortgangsbericht De Bruuk juli 2016

Voortgangsbericht De Bruuk juli 2016 Voortgangsbericht De Bruuk juli 2016 Op 4 juli organiseerde de provincie Gelderland in De Sleutel in Breedeweg een inloopavond over de ontwikkelingen in De Bruuk. Vanuit het bewonerscollectief kregen wij

Nadere informatie

Waterhuishouding en riolering Groot Zonnehoeve

Waterhuishouding en riolering Groot Zonnehoeve Waterhuishouding en riolering Groot Zonnehoeve Inleiding Dit document is opgesteld als vervolg en update van de analyse van de waterhuishouding, opgesteld in januari 2008. Toen is geconstateerd dat de

Nadere informatie

Quick-scan water-op-straat Houtkwartier

Quick-scan water-op-straat Houtkwartier Quick-scan water-op-straat Gemeente Leiden 11 november 2014 Versie 1 BC4091-104 HASKONINGDHV NEDERLAND B.V. WATER TECHNOLOGY Documenttitel Quick-scan water-op-straat Verkorte documenttitel Status Versie

Nadere informatie

Water en vocht in of rond uw huis?

Water en vocht in of rond uw huis? Water en vocht in of rond uw huis? Een ondergelopen kelder, schimmel in de badkamer, een tuin die blank staat. Meestal moet u, als (huis)eigenaar, erfpachter of huurder waterproblemen zelf verhelpen. In

Nadere informatie

Rioleringsplan. Plan Mölnbekke te Ootmarsum. Projectnummer: 2653. Opdrachtgever: Lintmolenbeek B.V. In opdracht van: Lintmolenbeek B.V.

Rioleringsplan. Plan Mölnbekke te Ootmarsum. Projectnummer: 2653. Opdrachtgever: Lintmolenbeek B.V. In opdracht van: Lintmolenbeek B.V. Rioleringsplan Plan Mölnbekke te Ootmarsum Projectnummer: 2653 Opdrachtgever: Lintmolenbeek B.V. In opdracht van: Lintmolenbeek B.V. Postbus 66 7630 AB Ootmarsum Status Concept Opgesteld door: Dhr. H.

Nadere informatie

Onderzoek hoge grondwaterstanden regio zuid Kennemerland afgerond.

Onderzoek hoge grondwaterstanden regio zuid Kennemerland afgerond. Onderzoek hoge grondwaterstanden regio zuid Kennemerland afgerond. Veel bewoners in de gemeenten van Zuid-Kennemerland hebben de afgelopen winter grondwateroverlast gemeld. In opdracht van de samenwerkende

Nadere informatie

Richtlijn versus maatwerkberekening

Richtlijn versus maatwerkberekening Memo DM 1063841 Aan: Peter Van Hoof [peter@vanhoof-watermanagement.nl] Van: HDSR Datum: 23 juni 2016 Onderwerp: Notitie maatwerkberekening Vierde Kwadrant Kockengen In deze memo heeft het waterschap een

Nadere informatie

Regenwater in de tuin. Beperk wateroverlast Voorkom verdroging Maak je tuin Waterklaar Tips in deze folder

Regenwater in de tuin. Beperk wateroverlast Voorkom verdroging Maak je tuin Waterklaar Tips in deze folder in de tuin Beperk wateroverlast Voorkom verdroging Maak je tuin Waterklaar Tips in deze folder Wateroverlast door verandering van het klimaat Een wadi is een verlaging in een grasveld of tuin, waar water

Nadere informatie

Regenwatersystemen op de testbank

Regenwatersystemen op de testbank Regenwatersystemen op de testbank Harry van Luijtelaar Stichting RIONED RIONEDdag, 5 februari 215 Overzicht presentatie Aanleiding Rekentool (testbank) Extreme buien Vergelijken functioneren systemen Conclusies/lessen

Nadere informatie

Thema 3: Klimaat en water

Thema 3: Klimaat en water Thema 3: Klimaat en water Opwarming van de steden en de mogelijkheden van gras Karen Huijsmans Sweco Praktijk van waterberging op sportparken Jan Coppens Smits 25 september 2018 ConGRAS 1 inhoud Karen

Nadere informatie

Waterparagraaf Heistraat Zoom

Waterparagraaf Heistraat Zoom Waterparagraaf Heistraat Zoom In Zeelst aan de Heistraat is een ontwikkeling gepland. Voor deze ontwikkeling dient een omgevingsvergunning te worden opgesteld waarvan deze waterparagraaf onderdeel uit

Nadere informatie

Nieuwsbrief Klimaat maatregelen Nieuwe Uitleg in Bakel

Nieuwsbrief Klimaat maatregelen Nieuwe Uitleg in Bakel Nieuwsbrief Klimaat maatregelen Nieuwe Uitleg in Bakel Het veranderende klimaat en de verstedelijking brengen grote uitdagingen met zich mee. Regenbuien worden steeds extremer en komen vaker voor, met

Nadere informatie

: SAB Prinses Margrietlaan Best Betreft : Watertoets ontwikkeling Prinses Margrietlaan nabij nr. 24

: SAB Prinses Margrietlaan Best Betreft : Watertoets ontwikkeling Prinses Margrietlaan nabij nr. 24 Logo MEMO Aan : Henrike Francken Van : Michiel Krutwagen Kopie : Dossier : BA1914-112-100 Project : SAB Prinses Margrietlaan Best Betreft : Watertoets ontwikkeling Prinses Margrietlaan nabij nr. 24 Ons

Nadere informatie

Integraal Waterplan Haarlem. Erhard Föllmi afd. OGV/SZ 17 sept. 2014

Integraal Waterplan Haarlem. Erhard Föllmi afd. OGV/SZ 17 sept. 2014 Integraal Waterplan Haarlem Erhard Föllmi afd. OGV/SZ 17 sept. 2014 Inhoud presentatie 1. Enkele begrippen 2. Waterplan Haarlem Aanleiding en doel Gerealiseerde maatregelen Actualisatie Geplande maatregelen

Nadere informatie

Waterhuishoudingsplan Schaapsloop voorbereiding rioolmaatregelen

Waterhuishoudingsplan Schaapsloop voorbereiding rioolmaatregelen Waterhuishoudingsplan Schaapsloop voorbereiding rioolmaatregelen Inventarisatie bereikbaarheidsplan, sessie 1 Maandag 10 juni 2013, Sloperbedrijf Van Putten Angela de Vries Rob de Haas Gemeente Valkenswaard

Nadere informatie

Het waterbeleid van de provincie Limburg is beschreven in het Provinciaal Waterplan Limburg, dd. 20 november 2009.

Het waterbeleid van de provincie Limburg is beschreven in het Provinciaal Waterplan Limburg, dd. 20 november 2009. Memo Ter attentie van Project management Den Dekker B.V. Datum 03 januari 2013 Distributie Projectnummer 111850-01 Onderwerp Parkeerterrein Jumbo Heythuysen Geachte heer Bosman, 1 WATERBELEID Het streven

Nadere informatie

Riolering 120 kilometer

Riolering 120 kilometer De gemeente Leiderdorp heeft 120 kilometer riolering onder de grond 1. 108 km vrijverval, waarvan ca. 80 km. gemengd riool en 28 km. (verbeterd-) gescheiden stelsel. 2. 12 km drukriolering. Vrijverval

Nadere informatie

Gemeente Den Haag. De voorzitter van Commissie Leefomgeving DSB/ RIS juni Grondwater. Geachte voorzitter,

Gemeente Den Haag. De voorzitter van Commissie Leefomgeving DSB/ RIS juni Grondwater. Geachte voorzitter, Wethouder van Binnenstad, Stadsontwikkeling Kerngebieden en Buitenruimte B.A. Revis Gemeente Den Haag De voorzitter van Commissie Leefomgeving DSB/2015.238 RIS 283346 0703536598 16 juni 2015 Grondwater

Nadere informatie

Water en de Irenebuurt

Water en de Irenebuurt Water en de Irenebuurt 7 december 2015 Zuidas & Water Wensen en belangen buurt Inbreng vanuit twee werksessies met bewoners: Goede afwatering in de buurt voorkomt wateroverlast in tuinen en kelders Grondwaterstand

Nadere informatie

Bovengrondse maatregelen blijken robuuste, eenvoudige en goedkope aanpak van wateroverlast in Tholen

Bovengrondse maatregelen blijken robuuste, eenvoudige en goedkope aanpak van wateroverlast in Tholen 5 Tholen Bovengrondse maatregelen blijken robuuste, eenvoudige en goedkope aanpak van wateroverlast in Tholen 50 De afgelopen jaren vielen in Tholen meerdere buien die resulteerden in wateroverlast en

Nadere informatie

tuinweek 2015 Water(overlast) in de tuin Lara de Graaf Landschapsarchitect Groei & Bloei Houten 16 juni 2015

tuinweek 2015 Water(overlast) in de tuin Lara de Graaf Landschapsarchitect Groei & Bloei Houten 16 juni 2015 tuinweek 2015 Water(overlast) in de tuin Lara de Graaf Landschapsarchitect Groei & Bloei Houten 16 juni 2015 Voorstellen multifunctionele landbouw functieverandering landschappelijke inpassing gebiedsontwikkeling

Nadere informatie

Waterproof Zeehelden Gezamenlijke aanpak

Waterproof Zeehelden Gezamenlijke aanpak Waterproof Zeehelden Gezamenlijke aanpak Bewonersavond 16-11-2016 1 Programma Welkom 19.30 Toelichting stand van zaken 19.35 Praattafels 20.45 Einde uitloop 21.30 Info: www.utrecht.nl/waterproof vragen:

Nadere informatie

De projectlocatie ligt globaal op de coördinaten: X = 140.650 en Y = 447.600.

De projectlocatie ligt globaal op de coördinaten: X = 140.650 en Y = 447.600. Bijlage I Technische beoordeling van de vergunningsaanvraag van Ontwikkelingsverband Houten C.V. voor het onttrekken van grondwater ten behoeve van de bouw van een parkeerkelder onder het nieuw realiseren

Nadere informatie

Maatregelen wateroverlast Straat ## Zwanenburg. Uitgebracht aan: Gemeente Haarlemmermeer

Maatregelen wateroverlast Straat ## Zwanenburg. Uitgebracht aan: Gemeente Haarlemmermeer Maatregelen wateroverlast Straat ## Zwanenburg Uitgebracht aan: Gemeente Haarlemmermeer Auteur mw. ir. M. ten Hagen Kenmerk BP91 RAP20150729 Vrijgave ir. S.M. Geurts van Kessel Datum 10-09-2015 Status

Nadere informatie

Grondwater in stedelijk gebied

Grondwater in stedelijk gebied Grondwater in stedelijk gebied Kruisbestuiving met de afdeling riolering 29 mei 2013 Jacqueline Flink Waterbalans Grondwateraanvulling uit neerslag??? Grondwateraanvulling GBKA (~ BGT) goede info over

Nadere informatie

Samen de wateroverlast te lijf. Een beroep van bewoners op de Gemeente Rotterdam

Samen de wateroverlast te lijf. Een beroep van bewoners op de Gemeente Rotterdam Samen de wateroverlast te lijf Een beroep van bewoners op de Gemeente Rotterdam Bewonerswerkgroep Wateroverlast Rotterdam Rotterdam, oktober 2006 2 Inhoudsopgave Pagina 1. Inleiding... 5 2. Oorzaken van

Nadere informatie

Informatie Aanleg & Beheer Riolering

Informatie Aanleg & Beheer Riolering Informatie Aanleg & Beheer Riolering Afdeling Buitenruimte Januari 2013 Inhoudsopgave Bladzijde 1 1. Inleiding Bladzijde 2 2. Begripsbepalingen Bladzijde 2-4 3. Onderhoud en beheer Bladzijde 5-6 4. Ontluchting

Nadere informatie

: gemeente Heerde : Evert de Lange : Rob Boshouwers (DHV), Jasper Timmer (Waterschap Veluwe)

: gemeente Heerde : Evert de Lange : Rob Boshouwers (DHV), Jasper Timmer (Waterschap Veluwe) ogo MEMO Aan Van Kopie Dossier Project Betreft : gemeente Heerde : Evert de Lange : Rob Boshouwers (DHV), Jasper Timmer (Waterschap Veluwe) : BA7950-100-100 : Bedrijventerrein Wapenveld Noord : Watertoetsnotitie

Nadere informatie

Hoe maak ik mijn tuin waterklaar? wateroverlast. Een klimaatvriendelijke

Hoe maak ik mijn tuin waterklaar? wateroverlast. Een klimaatvriendelijke in de tuin Hoe maak ik mijn tuin waterklaar? Minder wateroverlast Een klimaatvriendelijke tuin Subsidie Wateroverlast door verandering van het klimaat Het is goed om te weten dat gemeenten, samen met waterschappen,

Nadere informatie

Projectnummer: C Opgesteld door: Joost Veltmaat. Ons kenmerk: :0.11. Kopieën aan:

Projectnummer: C Opgesteld door: Joost Veltmaat. Ons kenmerk: :0.11. Kopieën aan: MEMO ARCADIS NEDERLAND BV Mercatorplein 1 Postbus 1018 5200 BA 'shertogenbosch Tel 073 6809 211 Fax 073 6144 606 www.arcadis.nl Onderwerp: 2D berekening water op straat Blarenkamp Ottersum 'shertogenbosch,

Nadere informatie

Riolering buitengebied Veelgestelde vragen en antwoorden

Riolering buitengebied Veelgestelde vragen en antwoorden gemeente Ede Riolering buitengebied Veelgestelde vragen en antwoorden U woont in een gebied waar het huishoudelijk afvalwater via een pompput op de drukriolering wordt geloosd. Omdat de werking van drukriolering

Nadere informatie

In opdracht van Jansen Bouwontwikkeling BV is ons bureau betrokken bij de waterhuishouding van het project Ceres te Bemmel.

In opdracht van Jansen Bouwontwikkeling BV is ons bureau betrokken bij de waterhuishouding van het project Ceres te Bemmel. NOTITIE NUMMER : P11-0455 : ONDERWERP : advies waterhuishouding : DATUM : 17 december 2012 PLAATS : ELST OPGESTELD DOOR : H.W. Boom 1 Algemeen In opdracht van Jansen Bouwontwikkeling BV is ons bureau betrokken

Nadere informatie

Aanvraag rioolvergunning

Aanvraag rioolvergunning Aanvraag rioolvergunning Persoonlijke gegevens Vul hier uw persoonlijke gegevens in. De aanvrager moet de eigenaar zijn Voorletters Tussenvoegsels Naam Straatnaam en huisnummer Postcode Woonplaats Telefoonnummer

Nadere informatie

KLACHTENLIJST BOMEN Meeuwenstraat.

KLACHTENLIJST BOMEN Meeuwenstraat. KLACHTENLIJST BOMEN Meeuwenstraat. Algemeen. Een aantal jaren geleden zijn er nieuwe stoeptegels gelegd. I.v.m. de ondergrondse wortels van de bomen is het trottoir toen eveneens opgehoogd. Voor de huizen

Nadere informatie

Bestemd voor : Van Dun advies B.V., t.a.v. de heer P. Monster, Dorpsstraat 54, 5113 TE ULICOTEN. Van : ing. G. Spruijt Paraaf :

Bestemd voor : Van Dun advies B.V., t.a.v. de heer P. Monster, Dorpsstraat 54, 5113 TE ULICOTEN. Van : ing. G. Spruijt Paraaf : Memo Datum : 31 oktober 2012 Bestemd voor : Van Dun advies B.V., t.a.v. de heer P. Monster, Dorpsstraat 54, 5113 TE ULICOTEN Van : ing. G. Spruijt Paraaf : Projectnummer : 20120560-00 Betreft : Invulling

Nadere informatie

Waterbewustzijn Molenhoek. Rogér Derksen

Waterbewustzijn Molenhoek. Rogér Derksen Waterbewustzijn Molenhoek Rogér Derksen 1 AGENDA MOLENHOEK KLIMAATBEWUSTZIJN 1. Voorstelrondje 2. Presentatie en achtergrond 3. Vragen 2 Voorstellen Rogér Derksen Projectleider civiele techniek, adviseur

Nadere informatie

Klimaatverandering: waterbestendige gebouwen en terreinen

Klimaatverandering: waterbestendige gebouwen en terreinen Nationaal Congres Sanitaire Technieken 2017 Klimaatverandering: waterbestendige gebouwen en terreinen Samenstelling: Will Scheffer (TVVL) Presentatie: Oscar Nuijten (Edu4Install/TVVL) met o.a. informatie

Nadere informatie