Hoe herken ik mensen met een lichte verstandelijke beperking
|
|
- Rosa Bauwens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoe herken ik mensen met een lichte verstandelijke beperking Een beknopte handreiking en enkele tips voor de omgang bestemd voor medewerkers van politie & justitie, maatschappelijk werk en reclassering
2 Waarom deze folder? Vanuit het justitiële- en omringende werkveld komt steeds vaker het verzoek om informatie en dan met name de vraag om een eenvoudige handreiking hoe een lichte verstandelijke beperking te herkennen is en enkele tips voor een adequate manier van omgang. De vermaatschappelijking van de zorg zet zich steeds verder door in Nederland. In de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking is dat onder meer zichtbaar in de verschuiving van het wonen in grote instellingen naar kleinschalig en/of begeleid zelfstandig wonen. De beschermende omgeving is daardoor meer op de achtergrond geraakt met ingrijpende gevolgen voor mensen met een verstandelijke beperking. Men moet voldoen aan de hoge eisen die de maatschappij aan zijn burgers stelt; autonomie en eigen verantwoordelijkheid zijn daarin sleutelbegrippen. Mensen met een (lichte) verstandelijke beperking wonen door deze vernieuwende ontwikkelingen steeds vaker midden in de samenleving en ook zij kunnen grensoverschrijdend gedrag vertonen en strafbare feiten begaan. Steeds meer worden zij als gewone burger daarop aangesproken en komen dan in aanraking met politie en justitie. De afgelopen jaren is er sprake van een groeiend aantal mensen met een (lichte) verstandelijke beperking die in detentie verblijven in justitiële inrichtingen. Het justitiële werkveld is de afgelopen jaren dan ook in toenemende mate geconfronteerd met deze mensen en hun problematiek; er is merkbaar behoefte aan informatie en kennis over deze kwetsbare groep mensen. 2
3 Over wie hebben we het? Bijna iedereen kent wel een voorbeeld uit z n eigen omgeving: volwassen mensen die moeilijk kunnen leren en telkens opnieuw uitleg nodig hebben, die je dingen voor moet doen alvorens ze begrijpen wat je bedoelt en die ook in de sociale omgang hun beperkingen hebben. Kortom, mensen die een stevig steuntje in de rug en wat extra hulp hard nodig hebben om zich te kunnen handhaven in de maatschappij. Het is in de omgang niet altijd gelijk duidelijk of iemand een lichte verstandelijke beperking heeft. Mensen zijn vaak een meester in het verbergen van hun beperking(en). Toegeven en accepteren dat je langzaam leert of niet echt handig bent in sociale situaties doe je natuurlijk niet graag. Het heeft wel tot gevolg dat men voortdurend op de tenen moet lopen en met stress te maken heeft om de verstandelijke en sociale beperkingen voor de buitenwereld te verbloemen. Moeilijke situaties worden het liefst vermeden om te voorkomen dat men door de mand valt en gezichtsverlies lijdt. In het verleden sprak men achtereenvolgens over zwakzinnigen, geestelijk gehandicapten of verstandelijk gehandicapten ; nu is de algemeen gangbare benaming mensen met verstandelijke beperkingen. Naast de beperkte verstandelijke vermogens is er ook sprake van tekortkomingen in de sociale vaardigheden en in het vermogen om zich aan de omgeving aan te passen. Een extra moeilijkheid kan zijn dat naast de verstandelijke beperking ook nog psychiatrische problematiek (autisme, angsten, depressie, achterdocht, etc) een rol speelt. Deze kan zo op de voorgrond treden dat de aanwezigheid van een verstandelijke beperking makkelijk over het hoofd wordt gezien. 3
4 Waarom is het belangrijk de verstandelijke beperking te herkennen? Mensen met een verstandelijke beperking hebben er baat bij als de omgeving op de hoogte is van hun (on)mogelijkheden en daar rekening mee kan houden. Door minder hoge eisen te stellen, is er minder kans dat deze kwetsbare mensen in moeilijke of risicovolle situaties terecht komen. Wanneer mensen met een verstandelijke beperking worden benaderd op een manier die rekening houdt met hun (verstandelijk) niveau, hoeven zij niet meer de schijn op te houden dat zij alles snappen of kunnen. Dat scheelt een hoop spanning en stress voor de betreffende persoon. Indien de verstandelijke beperking niet of te laat onderkend wordt (of zelfs genegeerd), dan worden deze mensen langdurig boven hun niveau aangesproken. Dit kan een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van psychische- en gedragsstoornissen. 4
5 Enkele praktische tips voor het herkennen van een lichte verstandelijke beperking 1 Informeer naar de schoolopleiding Aanwijzingen die van belang zijn: het hebben gevolgd van speciaal onderwijs (MLK/ZMLK), niet afgemaakt vervolgonderwijs, veel verschillende scholen, veelvuldige doublures. 2 Informeer naar sociale contacten Meestal is er sprake van een zeer beperkt sociaal netwerk en heeft men grote moeite met het aangaan van sociale contacten. Kijk of iemand buiten de familiecontacten ook nog andere sociale contacten heeft, zijn er vriendschappen met leeftijdsgenoten, hoe handhaaft iemand zich in detentie. 3 Laat wat rekensommen maken Laat wat optel- en aftreksommen maken. Eenvoudige rekensommetjes (bijvoorbeeld 21-9) lukken al vaak niet. Vermenigvuldigen en delen is meestal ook te moeilijk. Ook moeite met het accuraat teruggeven van wisselgeld kan een aanwijzing zijn. 4 Laat wat schrijven Laat wat (persoonsgegevens) opschrijven; bv naam, adres, geboortedatum + plaats. Daar heeft men vaak al moeite mee en probeert dit te ontwijken, bang om schrijffouten te maken of erger. 5 Taal & Begrijpen Let op het verkeerd gebruik van uitdrukkingen of andere opvallende fouten in het taalgebruik waaruit blijkt dat iemand niet precies begrijpt wat de woorden eigenlijk betekenen. Ook kun je vragen de betekenis van spreekwoorden of gezegdes uit te leggen (bijvoorbeeld de appel valt niet ver van de boom ). Let ook op zaken als het niet begrijpen van grapjes. Inconsistente informatie over gebeurtenissen, verwarring over data of tijden, niet begrijpen van oorzaak-gevolg en niet onthouden of begrijpen van (impliciete) regels kunnen voorkomen. 6 Observeer gedrag Heeft iemand moeite met klokkijken, kijkt iemand bij voorkeur naar kinderlijke programma s, heeft iemand kinderlijke hobby s, stelt iemand veelvuldig dezelfde vragen, kan iemand terugvertellen wat je hebt uitgelegd, is er sprake van traagheid, duurt het wat langer dan normaal voordat iemand reageert op je vragen? 5
6 Praktische tips voor de omgang In de omgang met mensen met een (lichte) verstandelijke beperking zijn de volgende zaken nuttig om te weten: Communicatie Gebruik korte zinnen; niet meer dan één boodschap of vraag. Gebruik eenvoudige woorden. Geef de tijd om een vraag te kunnen beantwoorden. Check of je boodschap is begrepen; niet simpel vragen of iemand iets heeft begrepen, maar vraag wát begrepen is of laat terug vertellen wat je hebt uitgelegd! Leg nooit meer dan 2 à 3 keuzes voor. Houding Wees consequent en voorspelbaar in je gedrag. Wees duidelijk in wat je verwacht. Wees ondersteunend en biedt wat extra hulp. Voel je gerust betrokken, maar laat je niet meeslepen in alle problematiek. Bejegening Probeer goed te luisteren en neem de persoon serieus in zijn doen en laten. Ga (indien mogelijk) mee naar moeilijke situaties zodat je zaken kunt uitleggen en naderhand nog eens kunt verduidelijken (bijvoorbeeld rechtbank of doktersbezoek). Maak een stappenplan voor ingewikkelde opdrachten (eenvoudige stap-voor-stap instructies). Geef tips voor ander gedrag in situaties die zorgen voor conflicten, ergernis en overlast. Maak gebruik van veel herhaling (bij bijvoorbeeld nieuwe dingen of uitleg). Gebruik visuele hulpmiddelen als een kalender of agenda. Wanneer een deskundige inschakelen? ls communicatie en omgang zo problematisch verlopen dat men het zelf als een last ervaart. De persoon in kwestie zichtbaar hinder heeft van zijn/haar gedrag en beperkingen dat gesproken kan worden van sociaal lijden. 6
7 Adressen Voor advies of vragen over herkenning, omgang en bejegening van mensen met een lichte verstandelijke beperking kunt u terecht bij de 5 landelijk erkende instellingen die gespecialiseerd zijn in onderzoek, diagnostiek en behandeling van mensen met een licht verstandelijke beperking. De Borg is het samenwerkingsverband van deze instellingen. Regio Friesland, Groningen en Drenthe Trajectum - Hoeve Boschoord Adres Boylerstraat 4, 8387 XN Boschoord Telefoon (0561) l.bos@hoeveboschoord.dji.minjus.nl Internet Regio Overijssel en Gelderland Trajectum - Hanzeborg Adres Postbus 300, 7200 AH Zutphen Telefoon (0575) algemeen@hanzeborg.nl Internet Regio Utrecht, Noord-Holland en Flevoland Altrecht ggz, afdeling Wier Adres Dolderseweg 164, 3734 BN Den Dolder Telefoon (030) wiersecretariaat@altrecht.nl Internet Regio Zuid-Holland en Zeeland Ipse de Bruggen SGLVG (forensische) behandeling Adres Spoorlaan 19, 2471 PB Zwammerdam Telefoon (0172) zorgloket@ipsedebruggen.nl Internet Regio Noord-Brabant en Limburg Dichterbij, specialistische zorg Adres Postbus 5029, 5800 GA Venray Telefoon (0478) office@dichterbij.nl Internet Het samenwerkingsverband Expertisecentrum De Borg Adres Dolderseweg 164, 3734 BN Den Dolder Telefoon: deborg@altrecht.nl Internet: 7
8 De regio s Dit is een uitgave van expertisecentrum De Borg. Zonder toestemming van De Borg mag niets uit deze uitgave worden overgenomen.
Licht verstandelijke beperking. Praktische tips voor herkennen. voor professionals
Licht verstandelijke beperking Praktische tips voor herkennen voor professionals Begrijp je wat ik bedoel? Kinderen en jongeren zijn er bij gebaat wanneer vroegtijdig wordt herkend of er sprake is van
Nadere informatieMijn kind heeft een LVB
Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking. Voor verwijzers
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Voor verwijzers Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Veel mensen met een licht
Nadere informatieMEE Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking.
MEE Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Voor verwijzers Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Veel
Nadere informatieLicht verstandelijk beperking? Hoe herken je mensen met een licht verstandelijke beperking. Hoe kom je samen verder?
Licht verstandelijk Hoe herken je mensen met een licht verstandelijke beperking. Hoe kom je samen verder? Wat gaan we doen: Signalen van een licht verstandelijke beperking Wat is een licht verstandelijke
Nadere informatieLVB-ouders en het risico op kindermishandeling en huiselijk geweld. factsheet
LVB-ouders en het risico op kindermishandeling en huiselijk geweld factsheet LVB-ouders en het risico op kindermishandeling en huiselijk geweld Het staat volop in de belangstelling: de participatiesamenleving.
Nadere informatieGebruikersgids mensen met een licht verstandelijke beperking en ernstige gedragsproblemen en/of psychiatrische aandoeningen (SGLVG-behandeling)
Gebruikersgids mensen met een licht verstandelijke beperking en ernstige gedragsproblemen en/of psychiatrische aandoeningen (SGLVG-behandeling) Algemene informatie Informatie per zorgzwaartepakket (ZZP)
Nadere informatieWeet wat je kan. In gesprek over LVB. Werkboek voor naasten
Weet wat je kan In gesprek over LVB Werkboek voor naasten Weet wat je kan 2.0 2017 Trajectum Een herziene versie van Weet was je kan 2015 Trajectum Deze versie komt overeen met de online versie. De module
Nadere informatieOndersteuning bij leven met een beperking
Ondersteuning bij leven met een beperking Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking MEE Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Raad en daad als het om mensen met een verstandelijke
Nadere informatieGEBRUIKERSGIDS ZORGZWAARTEPAKKETTEN 2010. Behandeling in. Algemene informatie Informatie over het zorgzwaartepakket (ZZP)
GEBRUIKERSGIDS ZORGZWAARTEPAKKETTEN 2010 Behandeling in een SGLVGbehandelcentrum Algemene informatie Informatie over het zorgzwaartepakket (ZZP) Informatie over zorgzwaartepakketten voor mensen met een
Nadere informatieBehandelvisie. De bijzondere zorgvraag van (forensische) SGLVG cliënten
Behandelvisie De bijzondere zorgvraag van (forensische) SGLVG cliënten Als derdelijns behandelcentra in de zorg voor geestelijke gezondheid richten wij ons op het opheffen en hanteerbaar maken van ernstige
Nadere informatieOndersteuningsaanbod op het terrein van mensen met een licht verstandelijke beperking die middelen gebruiken
Ondersteuningsaanbod op het terrein van mensen met een licht verstandelijke beperking die middelen gebruiken Interventies 2 Meetinstrument SumiD-Q 2 Open en Alert 2 Kennis 2 Kennisplein gehandicaptensector
Nadere informatieHerkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking
Herkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking Doelgroep s Heeren Loo, Almere: Alle leeftijden: kinderen, jongeren & volwassenen (0 100 jaar) Alle niveaus van verstandelijke
Nadere informatiemiddelengebruik en verstandelijke beperking Een folder voor hulpverleners uit de verslavingszorg
middelengebruik en verstandelijke beperking Een folder voor hulpverleners uit de verslavingszorg Eric komt in begeleiding om zich te laten behandelen voor alcohol- en cannabisgebruik. Hij doet vlot zijn
Nadere informatieQ1 Loopt uw indicatie voor een Wmovoorziening. huishoudelijke hulp) binnenkort af? (dit staat in het indicatiebesluit dat u ontvangen heeft)
Q1 Loopt uw indicatie voor een Wmovoorziening via de gemeente (bijv. huishoudelijke hulp) binnenkort af? (dit staat in het indicatiebesluit dat u ontvangen heeft) Beantwoord: 2.458 Overgeslagen: 9 Ik maak
Nadere informatieVergoedingen en polisvoorwaarden zorgverzekering
pagina 1 van 8 Vergoedingen en polisvoorwaarden zorgverzekering Regelmatig komen bij de Zorgbelangorganisaties en ConsumentendeZorg.nl klachten en vragen binnen over vergoedingen van behandelingen of medicijnen.
Nadere informatiehttp://monitor.npcf.nl/engine.asp?guid=dd89b5b6b1e248a08d0633901ab0390c&p...
pagina 1 van 7 Keuze en vergelijking Hoe bepaalt u welke arts voor u het beste is? Deze vragenlijst gaat over het maken van keuzes in de zorg en het vergelijken van informatie om een keuze te kunnen maken.
Nadere informatieIedereen wordt graag respectvol behandeld, dus ook de persoon met een handicap. Enkele algemene tips voor het omgaan met personen met een handicap:
Gedragscode VAL: omgaan met personen met een handicap (bron: www.parantee.be en www.gripvzw.be) Het is belangrijk dat onze maatschappij toegankelijk is voor iedereen, en iedereen heeft recht om de sport
Nadere informatieSolliciteren (2) Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? De sollicitatiebrief
Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over de sollicitatiebrief en het curriculum vitae (c.v.). Wat wordt er van je verwacht? Na het bestuderen van deze kaart kun je: vertellen wat je schrijft in
Nadere informatieMEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Jeugd & Gezin
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Jeugd & Gezin We redden het niet met de opvoeding van ons kind. Is er iemand bij wie we terecht kunnen? Iemand die ons begrijpt? Ons kind heeft een beperking,
Nadere informatieWEET WAT JE KAN In gesprek over LVB
WERKBOEK VOOR NAASTEN WEET WAT JE KAN In gesprek over LVB Trajectum & Transfore maart 2015 N Inhoudsopgave Weet wat je kan Werkboek voor naasten Inleiding... 3 Samenvatting deelnemerswerkboek... 4 Deel
Nadere informatieOndersteuning bij leven met een beperking
Ondersteuning bij leven met een beperking Niet-aangeboren hersenletsel MEE Niet-aangeboren hersenletsel Raad en daad als het om mensen met NAH gaat Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) overkomt je. Door
Nadere informatieTerrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag?
Terrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag? Publieksversie Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie. Dit is ook
Nadere informatieGeweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut
Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben
Nadere informatieMensen met afasie hebben moeite met taal, maar zij zijn niet gek!
Afasie Logopedie Afasie is een taalstoornis die ontstaat door schade aan de hersenen, bijvoorbeeld na een beroerte of CVA (hersenbloeding, herseninfarct). In deze folder leest u hoe afasie ontstaat en
Nadere informatieFit in je Hoofd, Goed in je Vel.
Fit in je Hoofd, Goed in je Vel. Goed in je vel zitten Vandaag: 1) Wat is geestelijk gezond? 2) Fit in je Hoofd en 10 positieve stappen 3) Slot en doel 1) Wat is geestelijk gezond? Wie zich mentaal goed
Nadere informatieFactsheet persbericht
Factsheet persbericht Nut vakbonden onbekend bij jongeren 30 november 2011 Inleiding Van oktober 2011 tot november 2011 hield Zoekbijbaan.nl het Nationale Bijbanen Onderzoek. Aan het onderzoek deden 2464
Nadere informatieZICHT OP LVB-JONGEREN
ZICHT OP LVB-JONGEREN Een jongen komt een paar keer niet op een afspraak. De ambtenaar herkent dit niet als mogelijk signaal van een licht verstandelijke beperking (LVB) en sluit het dossier af, onder
Nadere informatieMethodisch werken binnen Lang Verblijf. woonzorg en dagbesteding
Methodisch werken binnen Lang Verblijf woonzorg en dagbesteding 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Gentle Teaching 4 Middelen 5 Voor wie is Gentle Teaching? 5 3. Competentievergrotend werken 6 Middelen
Nadere informatieTerrorisme en dan verder
Terrorisme en dan verder Hoe kunt u omgaan met de gevolgen van een aanslag? - Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie.
Nadere informatieInhoudsopgave Beginpagina...1 Vragenlijst...2 Afsluitende pagina...7
20151020 NETQ verwarde personen/ggz Inhoudsopgave Beginpagina...1 Vragenlijst...2 Afsluitende pagina...7 i Beginpagina Beste heer, mevrouw, Aedes krijgt van leden regelmatig signalen over overlast en andere
Nadere informatieModule 4 Making progress Unit 1 Mind your safety
Unit 1 Mind your safety 1 Ik heb een memo geschreven in het Nederlands. Hierin staat: hoe laat we moeten inchecken; welke papieren we bij ons moeten hebben; hoeveel handbagage we mogen meenemen aan boord;
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen Kortdurend Behandelaanbod
Persoonlijkheidsstoornissen Kortdurend Behandelaanbod U bent niet de enige Een op de tien Nederlanders heeft te maken met een persoonlijkheidsstoornis of heeft trekken hiervan. De Riagg Maastricht is gespecialiseerd
Nadere informatieInformatie en advies voor ouders
Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders 1 2 Wist u dat de gevolgen van het zien of horen van geweld in het gezin net zo groot zijn als zelf geslagen worden? Ook als het geweld gestopt
Nadere informatieik? Houd je spreekbeurt over GGNet
ik? Houd je spreekbeurt over GGNet 1 Houd je spreekbeurt over GGNet Krijg je zelf hulp van GGNet Jeugd? Of je vader/moeder/broer(tje)/zus(je) of iemand anders die je kent? Werkt één van je ouders bij GGNet?
Nadere informatieHoe herken je ze en hoe ga je er mee om?
Hoe herken je ze en hoe ga je er mee om? Tips voor omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Tel. 088-00 75 000 www.meewering.nl Waarom dit boekje? Iedere professional, die met cliënten,
Nadere informatieMaak kennis. met GGZ Friesland
Maak kennis met GGZ Friesland Psychische klachten hebben veel invloed op het dagelijks leven. Elke dag is een uitdaging en het is moeilijk om een normaal leven te leiden, contacten te onder houden, naar
Nadere informatieattitudes zelfstandig leren kennis vaardigheden
zelfstandig leren Leren leren is veel meer dan leren studeren, veel meer dan sneller lijstjes blokken of betere schema s maken. Zelfstandig leren houdt in: informatie kunnen verwerven, verwerken en toepassen
Nadere informatieTijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling
8 tips voor een goed gesprek met je leerling Edith Geurts voor Tijdschrift Kindermishandeling Het kan zijn dat je als leerkracht vermoedt dat een kind thuis in de knel zit. Bijvoorbeeld doordat je signalen
Nadere informatieKINDEREN LEKKER IN HUN VEL
KINDEREN LEKKER IN HUN VEL 1. Welkom wij zijn Karin Hallegraeff en Noelle van Delden van Praktijk IKKE Karin stelt zich voor en er komt een foto van Karin in beeld. Noelle stelt zich voor en er komt een
Nadere informatieBegeleiding en behandeling voor jongvolwassenen met ASS. De Spil
Begeleiding en behandeling voor jongvolwassenen met ASS. De Spil Intensieve begeleiding, behandeling en zinvolle daginvulling. Zorg op maat in een kleinschalige voorziening De Spil is er voor jongvolwassenen
Nadere informatieWaar gaan we het over hebben?
Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Als je verliefd op iemand bent is dat vaak een fijn gevoel. Als de ander dan ook verliefd op jou is, wordt dit gevoel alleen maar sterker. Het is echter niet altijd
Nadere informatieInleiding. Autisme & Communicatie in de sport
Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?
Nadere informatie12 mei 2015. Onderzoek: Vertrouwen in de politie
12 mei 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen
Nadere informatieLicht verstandelijke beperking: Signaleren en aansluiten
Licht verstandelijke beperking: Signaleren en aansluiten Jolanda Douma Onderzoekscoördinator LKC LVB 24 januari 2019 Congres De Professional Centraal Amersfoort Training ontwikkeld voor het project Gewoon
Nadere informatie! Laat u inspireren en ga de uitdaging aan! ! Stel uzelf de vraag wat het kan opleveren en waar mogelijkheden liggen!
Inleiding Vrijwilligerscentrale Haarlem e.o. ziet al een aantal jaren de aanloop van kwetsbare burgers toenemen. Uit onderzoek van Movisie blijkt dat kwetsbare burgers onvoldoende op het netvlies te staan
Nadere informatieAUTISME EN MONDZORG. Informatie en tips voor mondzorgverleners
AUTISME EN MONDZORG Informatie en tips voor mondzorgverleners AUTISME: EEN SOMS ONZICHTBARE HANDICAP Autisme komt bij ongeveer 1% van de Nederlandse bevolking voor. Dat betekent dat iedere mondzorgverlener
Nadere informatieTips bij het in gesprek gaan met een burger met een licht verstandelijke beperking
Tips bij het in gesprek gaan met een burger met een licht verstandelijke beperking S.N. Kuik (2014, ongepubliceerd) Inleiding Het in Gesprek gaan met iemand met een LVB vergt nogal wat van Gespreksvoerders.
Nadere informatieLeer uw kind De Ondergoedregel.
1. Leer uw kind De Ondergoedregel. Ongeveer één op de vijf kinderen is slachtoffer van seksueel geweld, waaronder seksueel misbruik. U kunt helpen voorkomen dat het uw kind overkomt. Leer uw kind De Ondergoedregel.
Nadere informatieLeefstijltraining PLUS. LEDD 27 november Tonko Hoffman, Psycholoog Petra Pols, GGZ Verpleegkundig Specialist i.o. Forensisch FACT-LVB Palier
Leefstijltraining PLUS LEDD 27 november 2014 Tonko Hoffman, Psycholoog Petra Pols, GGZ Verpleegkundig Specialist i.o. Forensisch FACT-LVB Palier Agenda Voorstellen Achtergrond team F-FACT-LVB Achtergrond
Nadere informatieVerbindingsactietraining
Verbindingsactietraining Vaardigheden Open vragen stellen Luisteren Samenvatten Doorvragen Herformuleren Lichaamstaal laten zien Afkoelen Stappen Werkafspraken Vertellen Voelen Willen Samen Oplossen Afspraken
Nadere informatieOns vignet laat zien wat we graag willen bereiken, namelijk mensen tot groei en bloei brengen als persoon en in hun relaties met andere mensen.
OptiMent OptiMent is er voor kinderen, jongeren en volwassenen die een steun(tje) in de rug kunnen gebruiken. We helpen om psychische klachten zo goed mogelijk te voorkomen. Wie al problemen heeft, kan
Nadere informatieUtrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave Wat betekent het dat uw kind moeilijk lerend is en wat 3
Nadere informatieVoel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008
Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008 Gevoel en emoties / definitie Emoties: in biologische zin: affectieve reacties. Prikkeling van dit systeem geeft aanleiding tot allerlei lichamelijke reacties.
Nadere informatieogen en oren open! Luister je wel?
ogen en oren open! Luister je wel? 1 Verbale communicatie met jonge spelers Communiceren met jonge spelers is een vaardigheid die je van nature moet hebben. Je kunt het of je kunt het niet. Die uitspraak
Nadere informatieThema: Problemen voor V&D. Handleiding en opgaven niveau AA. Opgave 1: Samen
Handleiding en opgaven niveau AA Thema: Problemen voor V&D Een uitgebreide uitgeschreven aanpak vindt u in de Instapmodules: www.nieuwsbegrip.nl Download & prints Instapmodules Nieuwsrekenen. Benodigd
Nadere informatieVroegsignalering van een LVB / zwakbegaafdheid - waarom en hoe
Vroegsignalering van een LVB / zwakbegaafdheid - waarom en hoe Jolanda Douma Onderzoekscoördinator LKC LVB 8 maart 2018 Praktijkdag Programmaraad Afgeleid van de training ontwikkeld voor het project Gewoon
Nadere informatieZorgverzekeringen 2015
Q1 We beginnen met vier stellingen over zorgverzekeringen in algemene zin. Hiervoor heeft u niet uw nieuwe polisvoorwaarden nodig. Waar of niet waar? Als ik dezelfde zorgverzekering bij dezelfde zorgverzekeraar
Nadere informatieInformatie voor ouders
Weerbaarheid Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien, dat is handig!
Nadere informatieChecklist. Balans in Beeld. www.kennispleingehandicaptensector.nl/balansinbeeld
Checklist Balans in Beeld www.kennispleingehandicaptensector.nl/balansinbeeld www.kennispleingehandicaptensector.nl info@kennispleingehandicaptensector.nl www.twitter.com/pleinpraat www.linkedin.com Forum
Nadere informatieCommon European Framework of Reference (CEFR)
Common European Framework of Reference (CEFR) Niveaus van taalvaardigheid volgens de Raad van Europa De doelstellingen van de algemene taaltrainingen omschrijven we volgens het Europese gemeenschappelijke
Nadere informatieWeet wat je kan Samenvatting op kaarten
Samenvatting op kaarten 16 kaarten met samenvattingen van de inhoud van de module, psychoeducatie over een Lichte verstandelijke Beperking (LVB) voor cliënten en hun naasten. De kaarten 1 14 volgen de
Nadere informatieZorgverzekeringen 2015
Q1 We beginnen met vier stellingen over zorgverzekeringen in algemene zin. Hiervoor heeft u niet uw nieuwe polisvoorwaarden nodig. Waar of niet waar? Als ik dezelfde zorgverzekering bij dezelfde zorgverzekeraar
Nadere informatieWorkshop Mindfulness Gemeente Halderberge Betsie Wagemakers. Het enige moment wat telt is:
Workshop Mindfulness Gemeente Halderberge Betsie Wagemakers Het enige moment wat telt is: NU Programma 1. Wat is mindfulness? 2. Wat levert mindfulness op? 3. Evaluatie van de ingevulde enquête. 4. De
Nadere informatieDenk jij dat je. vastloopt tijdens. je studie?
Denk jij dat je vastloopt tijdens je studie? Soms loopt het leven niet zoals jij zou willen. Misschien ben je somber, twijfel je erover wie je bent, loopt het niet zo met contacten of worstel je met je
Nadere informatieSociale/pedagogische vragenlijst
Bijlage 1 Sociale/pedagogische vragenlijst voor ouders en begeleiders van mensen met een matige tot (zeer) ernstige verstandelijke beperking, al dan niet in combinatie met een lichamelijke beperking 1
Nadere informatieStemrapport Kern met Pit finale 2016 19/3/2016. Uitslag. 1 e prijs Groningen Zorgproject Wedde dat 't lukt. 2 e prijs Noord-Holland Kickmee!
Stemrapport Kern met Pit finale 2016 19/3/2016 Uitslag 1 e prijs Groningen Zorgproject Wedde dat 't lukt 2 e prijs Noord-Holland Kickmee! 3 e prijs Flevoland Samen leven samen spelen Positie Kern Projecttitel
Nadere informatieKennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking. Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016
Kennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016 Esther Glas Sandra Segers OUDERSCHAP Stelling 1 Mensen met een verstandelijke
Nadere informatieUtrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Zeer moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een zeer moeilijk lerend kind
Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Zeer moeilijk lerend Uitleg over het leven van een zeer moeilijk lerend kind Inhoudsopgave Wat betekent het dat uw kind zeer moeilijk lerend
Nadere informatieBegeleiding van kind en ouders op de SEH. Leerdoelen. ontwikkeling. 20% van de patienten die een SEH bezoeken is jonger dan 16 jaar.
Begeleiding van kind en ouders op de SEH Module 3 vervolgopleiding SEH-vpk Monique Vermaas Verpleegkundige SEH UMCN st Radboud Leerdoelen Aan het eind van de les heeft de cursist kennis en inzicht in de
Nadere informatieGESPREKKEN VOEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG:
AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je een verzorgde brief schrijven. - Kun je op een juiste manier werkwoorden vervoegen. - Schrijf je op een juiste manier in meervoud. - Gebruik je hoofdletters op een
Nadere informatieZorgprogramma. Emergis, kinder- en jeugdpsychiatrie. Amares
Zorgprogramma Amares Emergis, kinder- en jeugdpsychiatrie Deze folder is bedoeld voor kinderen en jongeren die behandeling krijgen bij Amares. De folder is ook bedoeld voor ouder(s)/verzorger(s) die binnenkort
Nadere informatieSlachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg
Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt
Nadere informatieOmgaan met kanker. Moeheid
Omgaan met kanker Moeheid Vermoeidheid is een veelvoorkomende bijwerking van kanker of de behandeling ervan. Ruim 60% van alle mensen zegt last van vermoeidheid te hebben, zelfs dagelijks. De vermoeidheid
Nadere informatieWat is de invloed van uw zorgverzekeraar?
pagina 1 van 10 Wat is de invloed van uw zorgverzekeraar? De rol van de zorgverzekeraar verandert. De zorgverzekeraar heeft steeds meer invloed op de kwaliteit van de zorg. Bijvoorbeeld de kwaliteit van
Nadere informatieIk heb geen pasklare antwoorden
Ik heb geen pasklare antwoorden door Johan de Koning Mensen met een licht verstandelijke beperking komen vaker in aanraking met justitie dan anderen. Hoe worden zij begeleid? Lector Hendrien Kaal wil dat
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding. Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent. Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent
Kind-In-Zicht Inhoudsopgave Inleiding Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent Als je een tiener en tussen 9 en 12 jaar bent Als je een puber en tussen
Nadere informatieWelkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door
Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme Hulpmiddelen en materialen Vragen? Autisme?
Nadere informatieForensische Psychiatrie
Forensische Psychiatrie Wij zijn er voor mensen die (dreigend) grensoverschrijdend of strafbaar gedrag vertonen. 2 Forensische Psychiatrie De afdeling Forensische Psychiatrie is er voor mensen die (dreigend)
Nadere informatieVIEREN MET KINDEREN GEBED OM VERGEVING
VIEREN MET KINDEREN GEBED OM VERGEVING De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus van elke viering een belangrijke betekenis en functie. De afstand die in het dagelijkse leven tussen God en mens is
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,
Nadere informatieDoofblinde cliënten in een Audiologisch Centrum. Steffie Hendriks-Buurman, 2014
Doofblinde cliënten in een Audiologisch Centrum Doofblind? Combinatie van visuele en auditieve beperking Doof-/slechthorendheid en blind,-/slechtziendheid Doofblind? Belemmert mensen in communicatie, verwerven
Nadere informatieKan ik het wel of kan ik het niet?
1 Kan ik het wel of kan ik het niet? Hieronder staan een aantal zogenaamde kan ik het wel, kan ik het niet-schalen. Deze hebben betrekking op uw taalvaardigheid in zowel het Nederlands als het Engels.
Nadere informatieAutisme begeleiding of aansturing? Workshop Platformdag gehandicapten 9 april 2015 Chul Joo Ro
Autisme begeleiding of aansturing? Workshop Platformdag gehandicapten 9 april 2015 Chul Joo Ro Voorzet Voorzet is gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met autisme sinds 1994. Actief in Noord en
Nadere informatieWelkom bij GGNet Jeugd! Informeren en deelnemen
GGNet Jeugd Ook voor u! Wat kan en mag u van GGNet Jeugd verwachten? Informatie voor ouders en andere direct betrokkenen van kinderen en jongeren die in behandeling zijn bij GGNet Jeugd 2 Als moeder vind
Nadere informatieAandachtspunten en tips voor gesprekken met ouders en kinderen 7
Bijlage 4 Aandachtspunten en tips voor gesprekken met ouders en kinderen 7 Richtlijnen Jeugdhulp / KOPP / richtlijn / pagina 69 Deze bijlage geeft hulpverleners tips en suggesties voor het gesprek met
Nadere informatieHet zou het beste zijn als maatschappelijke steunsystemen georganiseerd werden door de gemeente.
1. Het zou het beste zijn als maatschappelijke steunsystemen georganiseerd werden door de gemeente. 2. De overheid moet niet achter de voordeur van mensen willen treden. Dat is privégebied en de eigen
Nadere informatie- Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt geschreven. - Je hebt aanmoediging nodig om je huiswerk te noteren.
Schoolse competenties Competentie 1: Agendagebruik - Je schrijft je huiswerk in je agenda als dit wordt opgegeven. - Je agenda ziet er verzorgd uit. - Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt
Nadere informatieMet welke vragen. 2 Diagnostisch Centrum
REINAERDE Diagnostisch Centrum Onderzoek, advies en behandeling Iedereen wordt in het dagelijks leven wel eens geconfronteerd met zijn eigen mogelijkheden én onmogelijkheden. Als die onmogelijkheden uw
Nadere informatieTips bij slechthorendheid
Libra R&A Audiologie Tips bij slechthorendheid Deze folder is bedoeld voor mensen die met elkaar in gesprek willen gaan en waarbij een van de gesprekspartners slechthorend is. Technische hulpmiddelen,
Nadere informatieInformatiebrochure. Stichting. Goed. met. Training, voorlichting & scholing. voor iedereen die met psychiatrie te maken heeft
Informatiebrochure Stichting Goed met Training, voorlichting & scholing voor iedereen die met psychiatrie te maken heeft Waar denkt u aan bij het woord psychiatrie? Gek Geuzennaam of stigma? Psychiatrie
Nadere informatieMagie voor het verkopen van je huis Leer hoe je in korte tijd je huis kunt verkopen en ook nog voor een gunstige prijs. Desirée
Life Coach Désirée Snelling Berg Magie voor het verkopen van je huis Leer hoe je in korte tijd je huis kunt verkopen en ook nog voor een gunstige prijs. Desirée 2011 Magie voor het verkopen van je huis
Nadere informatieICT in de gezondheidszorg
pagina 1 van 6 ICT in de gezondheidszorg Met behulp van de computer is veel mogelijk. Ook in de gezondheidszorg. Voor u als patiënt kan het gebruik van computers ervoor zorgen dat u meer informatie heeft.
Nadere informatieInhoudsopgave Beginpagina...1 Vragenlijst...2 Afsluitende pagina...8
20170602 NETQ verwarde personen Inhoudsopgave Beginpagina...1 Vragenlijst...2 Afsluitende pagina...8 i Beginpagina Beste heer, mevrouw, Aedes krijgt van leden regelmatig signalen over overlast en andere
Nadere informatieEen crisiskaart omdat je het voor jezelf het beste weet
Crisiskaart Een crisiskaart omdat je het voor jezelf het beste weet Consulent Crisiskaart Nel van kempen Diane Hek Crisiskaart Wat is een crisiskaart: Een uitvouwbaar kaartje van bankpasformaat. Samenvatting
Nadere informatieDocentenhandleiding KIES VAARDIG! klas 1/2 VMBO-TL/HAVO/VWO
Docentenhandleiding KIES VAARDIG! klas 1/2 VMBO-TL/HAVO/VWO INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 Lesdoelen 4 Overzicht werkvormen 5 Uitleg werkvormen 1. Beeld bij kiezen 6 2. Grote en kleine keuzes 6 3. Gevolgen
Nadere informatieUMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren
UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren Informatie voor kinderen, jongeren en ouders Wat staat er in deze folder? Inleiding voor ouders 1 Informatie
Nadere informatieWat te doen met zwakke begrijpend lezers?
Wat te doen met zwakke begrijpend lezers? Cor Aarnoutse Wat doe je met kinderen die moeite hebben met begrijpend lezen? In dit artikel zullen we antwoord geven op deze vraag. Voor meer informatie verwijzen
Nadere informatie