JAARPLAN PLATTELÂNSPROJEKTEN WADDENEILANDEN. Werkbezoek Föhr en Amrum 2012 (Tuin Öömrang Hüs Amrum)

Transcriptie

1 JAARPLAN PLATTELÂNSPROJEKTEN WADDENEILANDEN Werkbezoek Föhr en Amrum 2012 (Tuin Öömrang Hüs Amrum)

2 Plattelânsprojekten Waddeneilanden Raadhuisplein KX Franeker Eilanden@fryslan.n Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 2

3 Plattelânsprojekten Waddeneilanden Inleiding Terugblik Inleiding Prioriteiten projectverwerving Speerpunten en acties Speerpunten Actiepunten Voortgang inzet Leader-budget Projectverwerving Kwantitatieve gegevens projectverwerving Grootschalige projecten Gebiedsplatform Ambtelijk overleg Projectbureau Communicatie Vooruitblik en Speerpunten 2012 en 2013 Wadden Inleiding en achtergrond Budgettair kader Algemeen Eigen budget LEADER Bepaling speerpunten Overige verwerving Overwegingen om projecten uit te sluiten...18 Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 3

4 4.1 Inleiding Aandachtspunten bij verwerving Stimulering plattelandseconomie Subsidie voor meerdere jaren c.q. exploitatie Subsidie aan boekwerken e.d Symposia en congressen Andere werkzaamheden in 2012/ Gebiedsplatform Waddeneilanden Ambtelijke projectgroep Communicatie...21 Communicatieactiviteiten Waddeneilanden Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 4

5 1. INLEIDING Voor u ligt het jaarplan van de Waddeneilanden Het beslaat de laatste twee jaar van het Gebiedskader Het gaat ook om de laatste twee jaar van het provinciaal Meerjarenprogramma (PMJP) Landelijk Gebied. We hebben te maken met aflopende budgetten. Een jaarplan voor de resterende periode biedt de beste mogelijkheden om het werk in het gebied af te ronden. Ook is er zo meer ruimte in tijd en energie om de volgende periode voor te bereiden. We werken nu al aan de voorbereiding van een Streekagenda Waddeneilanden. Het Gebiedskader dient mede als toetsingskader voor de beoordeling van subsidieaanvragen. Op grond van de subsidieverordening PMJP stelt het Gebiedsplatform daarbinnen door middel van jaarplannen prioriteiten en benoemt het speerpunten, waarmee het gebied in aan de slag gaat. Ook voor de komende jaren wordt het accent gelegd op de regiefunctie van het Gebiedsplatform. Dat is nodig wegens een afname van de ter beschikking staande middelen. Het is ook nodig om het eigen gebiedsbudget optimaal te benutten met het oog op de prioriteiten en speerpunten die het gebiedsplatform benoemt. Zij vormen de leidraad voor de regie. 2. TERUGBLIK INLEIDING Plattelânsprojekten verdeelt haar werk in twee hoofdtaken: de projectverwerving en het gebiedsproces. Onder projectverwerving vallen activiteiten die direct te maken hebben met de ondersteuning aan projecten, opstellen van projectplannen en doorgeleiden van subsidieaanvragen. Het gebiedsproces gaat over het bevorderen van samenwerking, vorming van clusterprojecten en het meewerken aan gebiedsontwikkeling. In 2013 eindigt de looptijd van het huidige gebiedsprogramma. Dat brengt ook met zich mee dat omvang van de beschikbare middelen afneemt en sommige budgetten zelfs helemaal zijn uitgeput. Om die reden heeft het Gebiedsplatform er bij de vaststelling van jaarplan 2011 voor gekozen om naast actieve projectverwerving ook in te zetten op de wat grootschaliger gebiedsprocessen zoals het gebiedsproces Duurzame Wadden. Via dit traject geeft het Gebiedsplatform sturing aan de ontwikkeling van de regio. Daarnaast wordt hiermee voorgesorteerd op toekomstige gebiedsgerichte activiteiten in de periode PRIORITEITEN PROJECTVERWERVING 2011 Plattelânsprojekten volgt de uitputting van de ter beschikking staande budgetten voor de onderscheiden doelen in het PMJP. Sommige budgetten lopen heel snel, andere blijven achter. Daarnaast worden soms ook nieuwe budgetten toegevoegd of kan door een wijziging van criteria een budget worden opengesteld voor projecten die tot dan toe niet gehonoreerd konden worden, of juist worden uitgesloten van subsidie. Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 5

6 2.3 SPEERPUNTEN EN ACTIES SPEERPUNTEN Het Gebiedsplatform heeft in het Gebiedskader nadruk op een aantal thema s willen leggen. In de voorgaande jaren heeft het platform de meest prioritaire thema s als speerpunten benoemd. Het platform heeft diverse malen ook naar voren gebracht dat speerpunten pas goed uit de verf komen als ze voor meerdere jaren worden vastgelegd. Dit is dan ook de reden dat de speerpunten uit 2010 deels opnieuw als speerpunt werden benoemd. Bij het speerpunt 4: (maritiem) Erfgoed is echter het woord maritiem tussen haakjes geplaatst omdat dit een te eng begrip is. Ook andere projecten waarbij het culturele erfgoed van de eilanden tot uitdrukking komt dient een kans te krijgen. Bij de speerpunten werden ook de doelen benoemd en de acties van het projectbureau om dat speerpunt in 2011 handen en voeten te geven. De speerpunten voor 2011 waren: - Versterken en diversificatie werkgelegenheid - Leefbaarheid/voorzieningen - Duurzaamheid - (maritiem) Erfgoed - Gezondheidstoerisme - Kwaliteitsimpuls openbare ruimte In onderstaande tabel staat aangegeven hoe vaak een project bij één van de speerpunten aansloot. Het is geen totaaloverzicht van de ingediende projecten, omdat ook een aantal projecten niet onder één van de speerpunten viel. En andere projecten sloten weer aan bij meerdere speerpunten. Speerpunten aantal Versterken en diversificatie werkgelegenheid 10 Leefbaarheid/voorzieningen 7 Duurzaamheid 5 (maritiem) Erfgoed 1 Gezondheidstoerisme 4 Kwaliteitsimpuls openbare ruimte 4 In 2011 blijkt dat het speerpunt versterken en diversificatie werkgelegenheid (micro ondernemingen) het meest heeft gescoord gevolgd door leefbaarheid en voorzieningen. Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 6

7 Wandelevenement Tussen Zand & Slik Wandelevenement op Ameland ACTIEPUNTEN Voor ieder speerpunt uit het jaarplan is een aantal concrete actiepunten opgesteld waar het projectbureau in 2011 voor aan de lat stond. Ook hier vindt overlap plaats met de actiepunten uit 2010 en We beperken ons dan ook niet tot de actiepunten die daadwerkelijk ook in 2011 opgestart zijn, maar geven ook aan hoe de actiepunten uit 2010 afgerond zijn en zullen we ingaan op de actiepunten die na 2011 nog afgerond zullen worden. Hieronder leest u de actiepunten en de resultaten. 1. Versterken en diversificatie werkgelegenheid Actie: in overleg met de ondernemersverenigingen/mkb afdelingen onderzoeken hoe ondernemers de status werelderfgoed goed kunnen benutten. Resultaat: Via het MKB overleg van de eilanden is een vertegenwoordiger afgevaardigd in de toeristische werkgroep van Werelderfgoed. 2. Leefbaarheid/voorzieningen Actie: per eiland minimaal één project op gebied van leefbaarheid/voorzieningen. Resultaat: Op ieder eiland is dit gerealiseerd. 3. Duurzaamheid Actie: werven van minstens één project op het gebied van duurzaamheid Resultaat: Er zijn vijf projecten aan snee geweest die aansloten bij het speerpunt duurzaamheid. Daarnaast is in het kader van het LEADER-programma opdracht gegeven aan LTO-projecten om een onderzoek te starten naar de Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 7

8 potentie van zonne-energie voor de toepassing op agrarische gebouwen. Verder is opdracht gegeven aan de Stichting Global Green Events om, samen met het projectbureau, een bijeenkomst te organiseren over de verduurzaming van evenementen en festivals op de Waddeneilanden. Actie: het voorbereiden van minstens één Waddenfondsproject op het gebied van duurzaamheid. Resultaat: Hiervoor is het stappenplan Duurzame Waddeneilanden gemaakt in opdracht van het samenwerkingsverband VAST t, wat naar alle waarschijnlijkheid onderdeel uit gaat maken van het pioniersprogramma Duurzame Havens en Energietransitie van het Waddenfonds. 4. (maritiem) Erfgoed Actie: opzetten van een eilandbreed of zelfs interregionaal project op (maritiem) erfgoed gebied. Resultaat: het projectbureau is nauw betrokken bij de Waddenfondsaanvraag voor het toegankelijk maken van meerdere bunkers op de eilanden en het opzetten van erfgoedroutes WOII. Verwacht wordt dat deze aanvraag onderdeel gaat worden van één van de pioniersprogramma s van het Waddenfonds en in 2012 ingediend kan worden. 5. Gezondheidstoerisme Op Terschelling is door het projectbureau een initiatief ondersteund om te komen tot een subsidieaanvraag voor een trainings- en logeerhuis voor mensen met een geestelijke en/of lichamelijke beperking afkomstig van het eiland en voor toeristen. Ook is het project Ameland voor iedereen ondersteund en zijn op Vlieland en Ameland strandovergangen toegankelijk gemaakt. 6. Kwaliteitsimpuls openbare ruimte. Actie: minimaal één fysiek project met ook een bijdrage aan het speerpunt duurzaamheid of gezondheidstoerisme. Resultaat: op Terschelling is een project gehonoreerd voor de herinrichting en verbetering van de toegankelijkheid van het VVV kantoor voor mensen met een lichamelijke beperking. Daarnaast is de reconstructie van Hollum als laatste project onder het doel fysieke woonomgeving positief geadviseerd. 2.4 VOORTGANG INZET LEADER-BUDGET Tot nu zijn zestien LEADER projecten door het platform goedgekeurd. In tegenstelling tot de andere doelen van het pmjp is LEADER wel een gebiedsbudget. Alle Friese gebieden hebben een budget van een kleine zes ton aan Elfpo (Europees geld) en een bijdrage van ,- aan provinciale cofinanciering. Daarmee is een bedrag van iets meer dan een miljoen aan bijdragen beschikbaar. Hiervan is een bedrag van vastgelegd. De LEADER tabel van de Waddeneilanden is als bijlage 1 bijgevoegd. Ons gebied heeft in tegenstelling tot de meeste andere gebieden het budget al voor een groot deel vastgelegd. Van de zestien projecten zijn er meerdere die in verschillende gebieden plaatsvinden, zoals de Waddenfilm en kwartiermaker werelderfgoedcentra. Dit zijn echter in formele zin geen interregionale projecten omdat alleen de kosten die door het platform worden gemaakt als interregionaal worden gezien. Ook zijn we actief met de Waddencentra in het hele Waddengebied en initiatieven rond de Atlantikwall. In het kader van LEADER hebben wel studiereizen plaatsgevonden naar Samsø ( 2007), naar Usedom (2009) en dit jaar naar Föhr en Amrum. Ook het budget voor Technische Hulp (groot ) is reeds volledig bestemd aan projecten en voorbereidingsacties. In 2011 is een ophoging van het LEADER-budget ontvangen met een ton. Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 8

9 2.5 PROJECTVERWERVING Bij de verantwoording van projecten worden de hoeveelheid beslisrijpe projecten als uitgangspunt genomen. Voor een dergelijk project is een volledige aanvraag beschikbaar en in de meeste gevallen ook een beleidsmatig preadvies voorgelegd aan het Gebiedsplatform Reguliere projecten bootshuis KNRM Vlieland In totaal zijn er 25 projecten in 2011 voorgedragen aan het gebiedsplatform. Deze projectomvang was het afgelopen jaar iets lager dan het niveau van wat vooraf was ingeschat in het jaarplan van Daar werd gesproken over 30 projecten. In het jaar 2009 werden 33 projecten aan het Platform voorgelegd, dus is er sprake van een lichte daling. De verdeling onder de indieners ziet er als volgt uit. vereniging/stichting/ dorpsbelang gemeente/overheid ondernemer Vlieland 3 3 Terschelling Ameland Schiermonnikoog 1 1 Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 9

10 Gemeenschappelijk Totaal KWANTITATIEVE GEGEVENS PROJECTVERWERVING In 2011 zijn 25 projecten aan het gebiedsplatform Waddeneilanden voor advies voorgelegd. Nadrukkelijk moet worden vermeld dat niet alle projecten van een positief advies zijn voorzien. Het totale projectvolume gerelateerd aan de 20 daadwerkelijk doorgeleide projecten bedraagt ,- en ruim 1/3 hiervan betreft subsidie. We hebben voor ons eigen gebied in bijlage 2 een overzicht opgenomen van alle projecten die in 2011 door het gebiedsplatform zijn behandeld GROOTSCHALIGE PROJECTEN Erfgoed WOII Wadden De Stichting Waddencentra heeft de coördinatie gehad van het vervolgproject voor de ontsluiting van een aantal bunkers uit de Tweede wereldoorlog op de Friese Waddeneilanden gekoppeld aan het opzetten van erfgoedroutes WOII op de eilanden. Dit als reactie op de eerdere afwijzing voor het Waddenfonds van een dergelijk project op alle Waddeneilanden en langs de waddenkust. Inmiddels is een concept Waddenfondsaanvraag hiervoor gereed en wacht op indieningmogelijkheden in Waddencentra(al) Het projectbureau is bij de voorbereiding van het project Waddencentra(al). Het gaat om het een project van de Stichting Waddencentra. Het initiatief is echter door het projectbureau genomen om met alle centra langs het Wad te komen tot een samenwerking gericht op inhoud. Na een eerste bijeenkomst georganiseerd door het projectbureau bleek dat er een brede behoefte was aan het ontwikkelen van gezamenlijk materiaal voor educatie, het gezamenlijk opzetten van een databank en het veel beter uitwissen van gegevens. Getracht wordt om het project aan te laten sluiten bij één van de pioniersprogramma s van het Waddenfonds. 2.6 GEBIEDSPLATFORM Het Gebiedsplatform heeft driemaal vergaderd in 2011 en heeft hierbij haar advies uitgebracht over 25 projecten en diverse overige zaken. Er stond ook een buitenlandse studiereis op het programma dit jaar, en wel naar de Duitse eilanden Föhr en Amrum. We hebben afgelopen jaar, op haar eigen verzoek, afscheid van Julia Arnscheid van Schiermonnikoog genomen. De vacature die hierdoor ontstond is wordt door Jan Dijkstra ingenomen. Ook is de vacature voor Tineke Hemminga van Ameland door Jaap Boersma opgevuld. Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 10

11 2.7 AMBTELIJK OVERLEG Ook de ambtelijke ondersteuning van de eilanden is in 2011 drie maal bijeen geweest. Naast het doornemen van de agenda en de onderwerpen voor het daaropvolgende platformoverleg, is er o.a. wat dieper ingegaan op de toekomstige organisatieontwikkeling van de provincie (streekagenda s) en overige provinciale ontwikkelingen, werkafspraken met VAST, etc. 2.8 PROJECTBUREAU Het projectbureau gaat weer verder in de vertrouwde samenstelling. Na een tijdelijke detachering bij de afdeling ERT, internationale programma s, is Yvonne de Vries per 1 februari weer teruggekeerd. 2.9 COMMUNICATIE In februari 2011 hebben we weer de projectenbrochure over 2010 uitgebracht. De brochure is verspreid onder alle projectindieners, het platform, gemeenten en overige organisaties waar mee wordt samengewerkt. Op de pagina projectvoorbeelden op de website zijn informatieve filmpjes te zien van projecten van Plattelânsprojekten door de jaren heen. Het is de bedoeling deze pagina, wanneer mogelijk, steeds meer aan te vullen met dit soort beelden. Nu staan er filmpjes in vanuit de gebieden Noardwest, Noordoost en Midden Fryslân. Communicatie is bezig om ook filmpjes van projecten op de Waddeneilanden eraan toe te voegen. Voor de vergaderingen van het platform worden de vergaderstukken in hard-copy verspreid. Deze stukken geven de leden voldoende basis om zich op de vergadering voor te kunnen bereiden. Voor meer achtergrondinformatie worden bij de aanvragen behorende projectplannen, begrotingen en overige stukken op de site geplaatst. Er zijn vier digitale nieuwsbrieven verschenen. Nieuwe projecten zijn hierin uitgelicht, de aankondiging van de tenders zijn er in opgenomen en ook de persberichten die we opstellen naar aanleiding van de platformvergadering zijn in de nieuwsbrieven meegenomen. Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 11

12 Het boek Boeren op Ameland, gepresenteerd aan gedeputeerde Hans Konst op 15 april 2011 In 2011 zijn er verschillende persmomenten geweest, waarbij in de (landelijke, regionale en lokale) media bericht werd over diverse projecten. Benoemd kan worden de serie Reis door de Wadden, een NCRV serie die tweemaal op het landelijke net is uitgezonden. Omrop Fryslân heeft op het landelijke net een tweedelige serie over de Duurzame Waddeneilanden getoond. 3. VOORUITBLIK EN SPEERPUNTEN 2012 EN 2013 WADDEN 3.1 INLEIDING EN ACHTERGROND Nu, na het vijfde jaar van de zevenjarige looptijd van het pmjp , zijn de belangrijkste budgetten waarvoor de projectverwerving via Plattelânsprojekten loopt al voor een groot deel besteed. Enkele budgetten, zoals verbeteren fysieke woonomgeving en nationale landschappen zijn al volledig benut. Dat onderstreept het succes van de integrale en programmatische gebiedsgerichte aanpak. Voor de laatste twee jaren van de pmjpperiode (2012 en 2013) houden we rekening met een vermindering van de oorspronkelijk geprogrammeerde budgetten. Dit loopt parallel met een periode waarin alle overheden (rijk, provincie en gemeenten) sterk bezuinigen. Desondanks gaan we er vanuit, dat in 2012 nog drie pmjp-tenders zullen kunnen worden opengesteld. In 2013 gebeurt dat niet meer, de laatste officiële tender sluit op 31 januari De mogelijke vrijval van de voorgaande jaren kan daarna nog worden ingezet. Vrijval ontstaat als projecten die wel zijn goedgekeurd, niet tot uitvoering komen, of goedkoper uitgevoerd worden. Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 12

13 Voor de verdere toekomst is het nog onzeker of en in welke mate vanaf 2014 weer nieuwe Europese-(POP-III), Rijks-(verlenging ILG) en provinciale budgetten voor het platteland en het landelijk gebied beschikbaar zullen komen. Wel is duidelijk, dat er vanuit Europa in het kader van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) opnieuw sprake zal zijn van een nieuwe impuls voor plattelandsontwikkeling in brede zin. Maar per saldo moeten we, met inachtneming van de omvangrijke bezuinigingen bij rijk, provincie en gemeenten, vanaf 2014 rekening houden met minder beschikbare middelen dan in de periode Dit betekent, dat alle partijen (provincie, gemeenten, Wetterskip, maar zeker ook maatschappelijke- en belangenorganisaties) de handen nog meer ineen zullen moeten slaan om zaken voor het platteland voor elkaar te krijgen. Dit vormt een van de redenen voor de provincie om het initiatief te nemen om plattelandsontwikkeling vorm te geven door middel van Streekagenda s en hieraan gezamenlijk, overheden en maatschappelijke partners, vorm en inhoud te geven. Zowel inhoudelijk als financieel. Dit sluit goed aan bij de koöperaasjegedachte. De voorbereiding daarvan zal de komende periode een aanzienlijk beslag leggen op de capaciteit van Plattelânsprojekten. Elk gebied heeft een eigen planning voor het proces. 3.2 BUDGETTAIR KADER ALGEMEEN In een bijlage bij het Gebiedskader is een overzicht gegeven van de vele verschillende financieringsbronnen en subsidieregelingen voor projecten op het platteland. Deze kaders zijn anno 2012 nog steeds in grote lijnen hetzelfde. Het gebiedsplatform heeft een verantwoordelijkheid voor een aantal gebiedsgerichte pmjp-doelen, zij heeft daarbij een zwaarwegende adviesrol. In deze paragraaf wordt specifiek ingegaan op dát budgettair kader van het pmjp. Zoals aangegeven zal de omvang van de pmjp-tenders lager zal zijn dan in de voorgaande jaren. De totaal beschikbare budgetten voor 2012, te verdelen dus over 3 tenders (1 maart mei 2012, 1 juni oktober 2012 en 1 november februari 2013), zijn in bijlage 3 aangegeven. Daarin is tevens vermeld wat het aangepaste totaalbudget per doel is voor de gehele pmjp-periode en wat daarvan t/m 2011 al beschikt, verplicht of aangevraagd is. De middelen die vrijvallen zullen in 2013 in één tender (1 maart mei 2013) worden ingezet. Met betrekking tot verwerving zullen we in zowel 2012 als in 2013 meer de nadruk leggen op de steeds beperkter wordende tijd om projecten te kunnen realiseren. Een goede tijdsplanning is hierbij van groot belang. Ook de financiering rond hebben en vergunningen op tijd hebben wordt steeds belangrijker. Bij de prioritering van de projecten zal dit ook meewegen. Tot slot zullen Gedeputeerde Staten bij sommige doelen nadrukkelijker letten op de spreiding over provincie. Artikel 9, lid 4 van de Kadersubsidieverordening pmjp biedt daarvoor de mogelijkheid, als het subsidieplafond per tender voor een bepaald doel wordt overschreden. Overigens is de projectverwerving niet alleen beperkt tot doelen uit het pmjp. Het projectbureau is nu ook al actief met andere budgetten Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 13

14 Aan ons de uitdaging om in 2012 en 2013 ook andere subsidiebronnen aan te boren. We kunnen daarbij denken aan geld dat beschikbaar is voor projecten in het kader van Waddenwandelen of middelen die in 2012 beschikbaar komen in relatie tot het Energieakkoord dat de Noordelijke provincies met het Rijk hebben gesloten of het Waddenfonds. Amelands produkt EIGEN BUDGET LEADER Het LEADER-budget (doel G31 van het pmjp) is een gebiedseigen budget. Dit budget is voor elk Fries gebied gelijk van omvang. Hoewel het hier niet om een grote bedragen gaat, biedt het aan het Gebiedsplatform wel de mogelijkheid om zelf regie te voeren op de wenselijke ontwikkelingen in de streek. Voor 2012 en 2013 is nog ongeveer beschikbaar. Daarnaast heeft het Platform nog de beschikking over Technische Hulp; daarin is nog een bedrag van ongeveer beschikbaar. Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 14

15 3.3 BEPALING SPEERPUNTEN Het Gebiedsplatform heeft in het Gebiedskader nadruk op een aantal thema s willen leggen. In de voorgaande jaren heeft het platform de meest prioritaire thema s als speerpunten benoemd. Het platform heeft diverse malen ook naar voren gebracht dat speerpunten pas goed uit de verf komen als ze voor meerdere jaren worden vastgelegd. Dit is dan ook de reden dat de speerpunten uit 2011 opnieuw als speerpunt worden benoemd. 1. Versterken en diversificatie werkgelegenheid De diversificatie van werkgelegenheid is een warme wens van het bestuurlijke deel van het platform. De werkgelegenheid wordt voor 80% gevormd door het toerisme en horeca. Een smalle basis dus. Liggen er nog grijpbare kansen voor het MKB? Kan verbreding plaatsvinden van de agrarische ondernemers en zo ja hoe. En hoe kunnen de ondernemers op de eilanden inspelen op het ambitiemanifest duurzame Waddeneilanden en gezondheidstoerisme? En welke nieuwe kansen zijn er ontstaan nu het Waddengebied Werelderfgoed status heeft gekregen. Het platform wil vooral de introductie van nieuwe concepten of nieuwe producten stimuleren. Dit speerpunt sluit aan bij doel G28 (stimulering en verbetering plattelandseconomie. De volgende acties van het projectbureau horen hierbij: Actie: op basis van het onderzoek naar de verbreding van de werkgelegenheid (Marijn Oud, maart 2012) acties formuleren die in het kader van de Streekagenda opgenomen en uitgevoerd kunnen worden. 2. Leefbaarheid/voorzieningen Het behoud van voorzieningen en daarmee ook de leefbaarheid staat onder druk. De specifieke problematiek van de eilanden vraagt om maatwerk. In bijvoorbeeld de Zorgsector leidt dit tot nieuwe situaties waarop ingespeeld moet worden. Ook de basisvoorzieningen zoals huisartsen, tandartsen, apotheken etc. staan onder druk. Zijn er volwaardige alternatieven voor voorzieningen die in de toekomst wellicht anders moeten worden ingevuld. Het gaat per eiland om maatwerk bijvoorbeeld door middel van clustering en/of het gebruik van nieuwe technologie. Op alle eilanden hebben we de afgelopen jaren al voorbeelden van gezien. Een aantal ervan is ondersteund door een bijdrage uit het PMJP. Dit speerpunt draagt bij aan de doelen G25 (verbetering leefbaarheid Platteland), maar kan ook onderdeel zijn van doel 31 (plattelânsprojekten/leader). Het projectbureau neemt de volgende acties; Actie: per eiland minimaal één project op gebied van leefbaarheid/voorzieningen. 3. Duurzaamheid De vijf Waddeneilanden hebben het ambitiemanifest Duurzaamheid in 2007 vastgesteld. Het doel is om in het jaar 2020 energieneutraal te zijn. De komende jaren worden gebruikt om stappen te zetten die in de richting van die ambitie gaan. De zogenaamde Duurzame Energie Teams zijn een belangrijke schakel, vooral op het gebied van draagvlak onder de bevolking. In 2007 is een start gemaakt met het thema duurzaamheid. In 2008 zijn de nodige projecten gestart en dat moet een vervolg krijgen. Voorts moet het één en ander verder handen en voeten krijgen zowel qua organisatie als het aanjagen van projecten. In oktober 2010 heeft de provincie een bijdrage van ruim 4 ton aan het Secretariaat de Waddeneilanden (VAST) toegekend. In september 2011 is het Stappenplan Duurzame Waddeneilanden uitgekomen. Naast duurzame energie ligt er ook een ambitie om zelfvoorzienend te zijn op het gebied van water. Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 15

16 Het Stappenplan is een prima aanzet voor de programmatische aanpak in het Waddenfonds. Voor de periode worden pioniersprogramma s opgesteld. De samenwerkende Waddengemeenten hebben de regie over het programma. Uitvoeringszaken kunnen een plek krijgen in het pioniersprogramma. Meer procesmatige onderdelen zouden ook via het pmjp (LEADER-programma) tot uitvoering gebracht kunnen worden. De volgende acties horen hier bij; Actie: werven van minstens één eilandbreed project op het gebied van duurzaamheid 4. (maritiem) Erfgoed Op alle eilanden is bij de voorbereiding van het gebiedskader aandacht gevraagd voor het (maritieme) erfgoed van de eilanden. Opvallend is dat dit onderwerp op alle vier Eilanden wordt genoemd, maar dat de invulling verschillend kan zijn. Op sommige eilanden wordt veel waarde gehecht aan de cultuurhistorie, terwijl andere eilanden vooral de maritieme historie koesteren. Hoe dan ook, het is een breed gedragen gevoel om aan dit thema te werken. Uitdaging daarbij is om een goede drager of kapstok te vinden. Het speerpunt valt hoofdzakelijk onder het doel G29 (erfgoed) en G30 (Cultuur) uit het PMJP. Deels wellicht ook onder E19 (versterken en verbeteren toeristisch voorzieningen niveau). Maar ook het Waddenfonds en het EVF zijn financieringsmogelijkheden. Actie: opzetten van een eilandbreed of zelfs interregionaal project op (maritiem) erfgoed gebied. 5. Gezondheidstoerisme Motorreddingsboot Brandaris, terug als monument op Terschelling Gezondheidstoerisme kan een bijdrage leveren aan de zo gewenste seizoenverlenging op de eilanden. Bovendien kan het een stimulans zijn om de voorzieningen op het gebied van zorg op de eilanden in stand te houden of zelfs te verbeteren. Samen met de spelers op het gebied van zorg (ook gemeenten en provincie), de ondernemers, platforms van mensen met beperking wordt uitgedokterd welke initiatieven passend zijn bij welk eiland. Gezondheidstoerisme past uitstekend bij doel E17d (verbeteren toegankelijkheid landelijk gebied voor mensen met een functiebeperking) en G28 stimuleren en verbreding plattelandseconomie. Allemaal doelen die een extra impulskunnen gebruiken. Actie: minimaal één project dat gezondheidstoerisme versterkt. Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 16

17 3.4 OVERIGE VERWERVING De werkzaamheden van het projectbureau bestaan uit enerzijds het werven van projecten en anderzijds procesmatige zaken; ook wel dynamisering genoemd. Voor wat betreft het verwerven is het van belang om naast de eigen speerpunten die doelen te bedienen die nog onvoldoende aan bod zijn geweest. Voor de thema s en doelen die niet als speerpunt zijn benoemd geldt dat projecten wel degelijk verder worden doorgeleid en dat initiatiefnemers op een goede wijze worden begeleid in de planvoorbereiding en uitvoering. De ambitie hierin is dat in elk geval 25 projecten in 2012 en 20 projecten in 2013 worden voorgelegd aan het Gebiedsplatform. Naast speerpunten en overige verwerving op de andere thema s kan het Platform besluiten tot passieve verwerving. Een reden daartoe kan zijn dat die thema s al voldoende aan bod zijn gekomen. Op dit moment is er nog geen aanleiding om op één van de thema s over te gaan op passieve verwerving. De enige uitzondering is betreft doel G26, verbeteren fysieke woonomgeving, maar dat geldt voor alle gebieden. Binnen de thema s en doelen zijn er wel overwegingen om bepaalde categorieën uit te sluiten. Deze worden benoemd in Hoofdstuk 4. Voor enkele thema s geldt dat er wijzigingen aanstaande zijn in het beleid of de accenten van verwerving. In het onderstaande een korte opsomming. In 2007 is in de notitie Fryslân, toeristische topattractie een koers uitgezet die ook de komende jaren in grote lijnen wordt gevolgd. Er is hiervoor een uitvoeringsagenda opgesteld, waarin de koers, doelstellingen, resultaten, middelen en de werkwijze worden beschreven. De accenten worden in de komende jaren sterker gelegd op duurzaam toerisme, landrecreatie, dagrecreatie en verbindingen met krimp en ruimtelijke kwaliteit. In het uitvoeringsprogramma Topattractie zijn en blijven de Wadden, de Friese meren en de Friese Elf Steden zich verder ontwikkelen als toeristische trekpleisters (Unique Selling Points). De Friese Wouden wordt hier als nieuw subprogramma aan toegevoegd. Deze USP s en subprogramma zullen in de eerste helft van 2011 worden uitgewerkt samen met de regiopartners in Zuidoost en Noordoost en worden geïntegreerd in de regionale gebiedsagenda s. Een verdere uitwerking, aanscherping, focus van deze programmalijnen is van belang. Deze uitwerking zal het programma Topattractie in 2011 samen met het gebied en plattelânsprojekten oppakken. Enerzijds omdat het budget voor Cultureel Erfgoed leeg raakt, anderzijds omdat er subsidieaanvragen worden gehonoreerd, waarvan de meerwaarde zowel thematisch als regionaal ernstig valt te betwijfelen, zullen voor 2012 de subsidiecriteria voor aanvragen om een bijdrage worden aangescherpt. Het gaat daarbij vooral om Projecten erfgoed. Op 14 september 2011 is het bestuurakkoord getekend waarmee het Waddenfonds overgaat van het Rijk naar de provincies Noord-Holland, Groningen en Fryslân. Hierna zijn de onderhandelingen gestart en afspraken gemaakt voor de uitvoering van het Waddenfonds door de provincies. In 2012 wordt de uitvoeringsorganisatie opgericht met een gemeenschappelijke regeling en één aanspreekpunt of loket. Voor de beschikkingen uit de vorige periode die door de Dienst Landelijk Gebied namens het Rijk zijn afgegeven wordt een overgangsdossier gemaakt. De verdere behandeling zal dan via de nieuwe uitvoeringsorganisatie lopen. De provincies kiezen er voor om programmatische afspraken te maken met partijen. Hiermee wordt ook ingezet op langer lopende projecten met onderlinge samenhang. Men begint in 2012 met een viertal (pioniers) programma s, te weten: Natuur en water Werelderfgoed, toerisme, recreatie, landschap en cultuurhistorie Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 17

18 Duurzame ontwikkeling havens en energietransitie Landbouw en Visserij De inschatting is dat rond de zomer 2012 kan worden ingeschreven. Een deel van de Waddenfondsmiddelen wordt door middel van een budget ingezet voor Lokale Innovaties. Voor 2012 is dit 2 miljoen en voor miljoen. Het geld moet bij dit budget snel en effectief inzetbaar zijn. De werkwijze en criteria voor Lokale Innovaties worden begin 2012 vastgesteld. Op ambtelijk niveau hebben de Gemeenten langs de kust en Eilandgemeenten over de input meegedacht. 4. OVERWEGINGEN OM PROJECTEN UIT TE SLUITEN 4.1 INLEIDING In hoofdstuk zijn de speerpunten benoemd. Er zijn geen thema s of doelen die volledig worden uitgesloten. Wel is er reden mede naar aanleiding van diverse discussies in het platform om aanvullende voorwaarden te stellen. Dit geldt vooral voor de doelen Leefbaarheid, Recreatie en Toerisme, en Stimuleren en verbreding plattelandseconomie. De voorwaarden en/of redenen om bepaalde initiatieven uit te sluiten zijn hieronder benoemd. 4.2 AANDACHTSPUNTEN BIJ VERWERVING Enerzijds omdat de budgetten tussen nu en eind 2013 geleidelijk uitgeput zullen raken, anderzijds omdat er subsidies worden verleend voor projecten waarvan diverse platformleden zich afvragen of die echt bijdragen aan de leefbaarheid c.q. verbetering van het gebied, worden - niet om projecten onmogelijk te maken maar wel om indieners aan de poort te ontmoedigen - de criteria m.b.t. projectverwerving voor 2011 en volgende jaren aangescherpt op de volgende punten: 1. indien met de projecten geen meerwaarde ontstaat voor de regionale doelen zoals verwoord in het Gebiedskader Waddeneilanden scoren ze lager dan projecten die dat duidelijk wel hebben. 2. de begrote kosten dienen helder en duidelijk te zijn verwoord; daarbij dient te worden uitgegaan van normbedragen dan wel een gemotiveerde afwijking daarvan; tevens dient duidelijk te zijn waar de verschillende kostenposten toe dienen en wat er voor geleverd wordt; dit is een uitwerking van artikel 8 kaderverordening 3. het projectbureau zal scherper toetsen op de criteria (zoals die in het gebiedskader en jaarplan staan) zodat een duidelijke prioritering zichtbaar wordt. 4. bij de intakegesprekken zal het projectbureau aanvragers wijzen op het belang om te voldoen aan de gebiedsdoelen en/of speerpunten. De gevolgen: lage score of geen subsidie worden duidelijk aan de aanvragers meegegeven. 5. het bijgeleverde exploitatieoverzicht wordt door het projectbureau nauwkeurig beoordeeld Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 18

19 6. Bij lokale leefbaarheidprojecten moet het gaan om projecten die alleen tot stand kunnen komen met een bijdrage uit het PMJP. Als het projectbureau de indruk heeft dat met een extra inspanning van vrijwilligers of gemeente het project ook gerealiseerd kan worden dan heeft dat de voorkeur. 4.3 STIMULERING PLATTELANDSECONOMIE Hoofddoel is de vestiging van nieuwe of ontwikkeling van bestaande kleinschalige economische bedrijvigheid op het platteland die de plattelandseconomie versterken. MKB-ondernemingen vormen de economische motor op het platteland. Onder de MKB-ondernemingen vormen de micro-ondernemingen een speciale groep. Micro-ondernemingen hebben minder dan 10 werknemers in dienst en hun omzet en balanstotaal is minder dan 2 miljoen op jaarbasis. Het stimuleren en/of begeleiden van vestiging, uitbreiding, innovatief vermogen en bedrijfsopvolging van deze micro-ondernemingen is van groot belang voor het platteland, met name ook voor behoud en/of uitbreiding van de werkgelegenheid Ook het ondersteunen van samenwerking en netwerkvorming van ondernemers valt hieronder. In het POP gaat het om de fisches 311, 312 en 313. Door schaalvergroting in de landbouw verliezen agrarische bedrijfsgebouwen hun functie. Soms is bedrijfsmatig hergebruik buiten de landbouw van vrij komende agrarische bebouwing aan de orde. Dit kan zowel economisch als landschappelijk van belang zijn voor het omringende platteland. Het kan ook gaan om de ontwikkeling van kleinschalige bedrijfslocaties of bedrijfsverzamelgebouwen. In de verordening is overigens opgenomen dat de ontwikkelingen moeten aansluiten bij een speerpunt uit het betreffende gebied en dat de bijdrage maximaal 20% van de subsidiabele investeringen bedraagt en een maximum bijdrage van ,- De problematiek op de eilanden voor wat betreft micro-ondernemingen is bijzonder. Als voorbeeld bierbrouwerijen. Het platform heeft onder het doel 28 een positief advies gegeven voor een bijdrage aan het opzetten van brouwerijen op Ameland en Terschelling als streekproduct. Projecten die ingediend worden moeten op dezelfde punten worden beoordeeld en normaliter zou daarom elke aanvraag tot hetzelfde besluit van GS moeten leiden. Echter bij een aanvraag van een tweede brouwerij op hetzelfde eiland kun je sterk twijfelen aan de haalbaarheid van twee bedrijven die hetzelfde nastreven. Het economische effect zal van het tweede bedrijf veel lager zijn dan van de eerste. Een bierbrouwerij op een ander eiland is geen probleem. Dit voorbeeld kun je ook doortrekken naar verbreding in de landbouw. Je wilt geen vijf zorgboerderijen op het zelfde eiland omdat er dan niet genoeg vraag is voor alle bedrijven om te kunnen overleven. Naast de voorwaarden zoals genoemd in de verordening (goed ondernemersplan, aansluiten bij speerpunt) wordt de aanvullende voorwaarde gesteld dat: De activiteit of het product nieuw en/of vernieuwend moet zijn voor het betreffende eiland. In 2011 werd kwekerij de Wilde Akelei geopend op Schiermonnikoog Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 19

20 4.4 SUBSIDIE VOOR MEERDERE JAREN C.Q. EXPLOITATIE De subsidie in het kader van het pmjp, maar dat eigenlijk voor alle subsidieprogramma s, is bedoeld voor een bijdrage in de investeringen. Er ligt wel een relatie met de exploitatie want door een bijdrage in de investering wordt de exploitatie in de navolgende jaren goedkoper. In sommige gevallen is de grens tussen investering en exploitatie minder hard te trekken.de lijn van het Platform is dat geen positief advies meer verstrekt wordt aan projecten voor dezelfde activiteiten. Wel kan een initiatiefnemer een aanvraag indienen voor andere onderdelen. Een bijdrage aan wisselexposities en dergelijke wordt uitgesloten; kortom: Een initiatiefnemer krijgt voor elk onderdeel/onderwerp slechts eenmaal subsidie SUBSIDIE AAN BOEKWERKEN E.D. Het gebiedsplatform krijgt regelmatig aanvragen over een bijdrage voor het opstellen van boekwerken, het maken van CD s etc. Het platform heeft in eerdere vergaderingen aangegeven, dat het maken van boekwerk of CD zelf onvoldoende is om te mogen rekenen op een positief advies. Ook een jubileum of iets dergelijks is geen extra aanleiding is voor een project. De situatie is anders als het boekwerk of andere informatiedragers, niet het doel is maar een middel om iets anders te bereiken. Of onderdeel is van een groter geheel. Positief geformuleerd leidt dit tot de volgende voorwaarde: Informatiedragers worden alleen ondersteund als het een middel is om een groter doel te bereiken SYMPOSIA EN CONGRESSEN Onze eilanden vormen een mooi decor voor het houden van een symposium of een congres. En dat gebeurt ook regelmatig. Een prima middel om buiten het hoogseizoen een hogere bezettingsgraad te bewerkstelligen. Een symposium is echter eenmalig en daarmee is het de vraag in hoeverre een symposium bijdraagt aan de te realiseren thema s uit het gebiedskader. Het organiseren van een congres of symposium is op zich onvoldoende om te mogen rekenen op een positief advies. Iets anders is het als de eilanders zelf de doelgroep zijn; dan is het meer de bottom up benadering die juist door het LEADER-programma wordt ondersteund. Symposia en congressen worden alleen ondersteund als er een meerwaarde is voor eilander organisaties of bevolking. 5. ANDERE WERKZAAMHEDEN IN 2012/ GEBIEDSPLATFORM WADDENEILANDEN Voor 2012 staan drie reguliere vergaderingen van het platform gepland. Deze data zijn afgestemd op de tenderdata uit het PMJP. In 2011 zijn we op een buitenlandse excursie naar Föhr en Amrum geweest. In 2012 wordt een projectenbezoek aan Schiermonnikoog voorbereid; dit is gepland in de eerste week van september. Samenstelling: zie bijlage 3 Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 20

21 5.2 AMBTELIJKE PROJECTGROEP De projectgroep bereidt de agenda van het gebiedsplatform voor en komt dus ook drie keer bijeen. Daarnaast werkt de ambtelijke projectgroep samen om tot clusterprojecten te komen in het kader van het Waddenfonds en soms rondom bepaalde thema s. Ook bij het proces rond de Streekagenda zal inzet gevraagd worden van de projectgroep. 5.3 COMMUNICATIE Elk jaar benoemen we per gebied de communicatieactiviteiten. Hieronder het overzicht van de in te zetten communicatiemiddelen. PERSMOMENTEN Plattelânsprojekten Waddeneilanden treedt geregeld naar buiten met mooie en succesvolle projecten. Het is goed hiervoor een aantal momenten in het jaar aandacht aan te besteden. Onze gebiedsgedeputeerde Tineke Schokker kan hierin een rol spelen, maar even belangrijk zijn de platformleden, die bij een dergelijk persmoment wat kunnen vertellen over een project op zijn of haar eiland. Social media Tegenwoordig worden alle persberichten van de provincie Fryslân automatisch doorgeleid naar Twitter. Nieuwsberichten en aankondigingen van bijeenkomsten zetten we nu ook bij het laatste nieuws op de website, zodat dit automatisch op het Twitter account van de provincie Fryslân verschijnt. Daarnaast heeft de provincie een Youtube kanaal, waar diverse filmpjes over projecten van de provincie te zien zijn. Plattelânsprojekten staat met verschillende filmpjes op dit Youtube kanaal. Bovendien zijn deze filmpjes ook rechtstreeks te zien op de website van Plattelânsprojekten. COMMUNICATIEACTIVITEITEN WADDENEILANDEN 2012 Digitale nieuwsbrieven (3 à 4 keer) Persberichten (na elke platformvergadering en bij bijzonderheden en bijeenkomsten) Redactionele artikelen Website Projectenbrochure Beveiligde webpagina voor de aanvullende stukken van de platformvergaderingen Bijeenkomsten, excursies, studiereizen, openingen e.d. Jaarplan 2012 en 2013 Plattelânsprojekten Waddeneilanden 21