Eind 2007 wordt het verbetertraject van de Milieudienst geëvalueerd. Tevens zal het actualisatieproject worden afgerond.

Transcriptie

1 Jaarprogramma 2008 gemeente Gouda Inleiding In dit jaarprogramma zijn de afspraken tussen de Milieudienst Midden Holland en de gemeente Gouda vastgelegd voor de uitvoering van de milieutaken voor De kaders waarbinnen de afspraken zijn gemaakt zijn beschreven in de Uitgangspuntennotitie In deze notitie zijn tevens de belangrijkste ontwikkelingen op milieugebied toegelicht. Deze notitie is als bijlage bij het Jaarprogramma 2008 gevoegd. De gemaakte afspraken zijn vertaald naar capaciteit (uren) en de te leveren producten voor uw gemeente. De taakuitvoering van de Milieudienst betreft overgedragen en veelal gemandateerde taken en in sommige gevallen keuzetaken. Deze taken zijn in het Productenboek 2008 Milieudienst Midden-Holland beschreven. Het Productenboek is aangepast aan de nieuwe wetgevingssystematiek (Activiteitenbesluit) die per 1 januari 2008 van kracht wordt. Daarnaast hebben er enkele productaanpassingen plaats gevonden op basis van de ervaringen in Het Productenboek en de Uitgangspuntennotitie zijn in de septembervergadering van de Bestuurscommissie Milieudienst vastgesteld. Eind 2007 wordt het verbetertraject van de Milieudienst geëvalueerd. Tevens zal het actualisatieproject worden afgerond. Flexibiliteit jaarprogramma 2008 Om het jaarprogramma voor de gemeenten zo concreet mogelijk te maken is het programma, zowel qua activiteiten als qua urenbesteding zoveel mogelijk ingevuld. Daar waar voor een gemeente aanvullende of afwijkende afspraken zijn gemaakt, zijn deze opgenomen in de volgende paragrafen. De voorbereidingen voor het Jaarprogramma hebben in nauw overleg met de milieucoördinator van de gemeente plaats gevonden. Voor de handhaving wordt 90% 1 van de beschikbare capaciteit vooraf ingevuld, de bedrijven die in 2008 worden gecontroleerd zijn op naam benoemd. De 10% vrije capaciteit wordt gebruikt voor opleveringscontroles, extra controles naar aanleiding van klachten of verzoeken van de gemeenten of andere handhavingpartners. Verantwoording De gemeente heeft een vast aanspreekpunt binnen de Milieudienst. Per zaak kan, indien wenselijk, de dossierverantwoordelijk medewerker binnen de Milieudienst in het overleg worden betrokken. De voortgang van de taakuitvoering zal drie keer per jaar schriftelijk worden gerapporteerd aan de gemeente. Daarnaast vindt ongeveer één keer per zes weken overleg plaats over de voortgang, lopende zaken en/of ontwikkelingen. 1 Categorie 4: 100%; categorie 3 90%; categorie 2 80%. 1

2 . Handhaving De controles van de bedrijven in Midden Holland worden uitgevoerd conform het Handhavingsplan dat in september 2004 is vastgesteld door de Bestuurscommissie van de Milieudienst. Belangrijkste aspecten daarvan zijn de Toezichtstrategie die de frequentie regelt en de Sanctiestrategie die de afspraken regelt over sanctiemaatregelen bij gebleken tekortkomingen (zie bijlage 2). De Toezichtstrategie is bij de bespreking van de evaluatie van het verbetertraject van de Milieudienst aangepast en in de Bestuurscommissie van 20 juni 2005 vastgesteld. De wijzigingen zijn in december 2005 verwerkt in het Handhavingsplan. Het Handhavingsplan wordt in 2008 herzien. Afspraken voor 2008 In 2008 hanteren we het aangepast adequaat niveau 2 (VNG kengetallen), zoals besloten in de bestuursvergadering van 20 juni Voor de gemeente Gouda houdt dit het volgende in: Categorie Aangepast adequaat niveau nav VNG-kengetallen Huidige frequentie Aantallen 2008 Categorie 4 1 x per jaar 100 % 23 Categorie 3 1 x per 2 jaar 100 % 81 Categorie 2 1 x per 5 jaar 100 % 134 Categorie 1 Projectmatig op basis van risicoanalyse Projectmatig op basis van risicoanalyse 38 De capaciteit van de handhaving nodig voor adequaat niveau is gebaseerd op het inrichtingenbestand van Het inrichtingenbestand van 2007, gecorrigeerd op de actuele bedrijfsinformatie, is als basis gebruikt voor de selectie van de te controleren bedrijven. In 2008 wordt gemonitord of de andere werkwijze bij controles als gevolg van de invoering van het Activiteitenbesluit consequenties heeft voor de benodigde capaciteit. Het inrichtingenbestand van Midden Holland is in die periode nauwelijks gewijzigd. De invoering van het Activiteitenbesluit heeft geen consequenties voor de frequentie van de handhaving. In bijlage 3 zijn alle bedrijven die voor 2008 voor de gemeente Gouda op de planning staan voor een bedrijfscontrole bijgevoegd. De lijst is opgedeeld naar categorie en doorberekend naar benodigde capaciteit. Bij de uitvoering van de integrale controles wordt in 2008 opnieuw extra aandacht besteed aan preventieve maatregelen in het kader van de verruimde reikwijdte, opslag van gevaarlijke stoffen en andere veiligheidsaspecten. De bedrijfscontroles zullen zo veel mogelijk gelijkelijk verdeeld over 2008 worden uitgevoerd. De planning wordt hierop ingericht. Een controle wordt tot de productie 2008 gerekend, indien deze is uitgevoerd. 2 Het toepassen van aangepast adequaat niveau is tevoren door de VROM-inspectie goedgekeurd. 2

3 Branche-specifieke controles Het voorstel van de Milieudienst is om, deels binnen de reguliere uren, aan een aantal branches extra aandacht te besteden: horeca, glastuinbouw, vuurwerk, BRZO en propaantanks. Omdat de verdeling van deze branches per gemeente sterk verschilt worden voor 2008 per gemeente specifieke afspraken gemaakt. Specifieke afspraken gemeente Gouda Vuurwerk: In het kader van het vuurwerkbesluit moeten vuurwerkverkoopbedrijven jaarlijks worden gecontroleerd. Dat betekent voor de gemeente Gouda 4 extra controles per jaar. Horeca: In het kader van de nachtelijke Horeca controles wordt voor de gemeente Gouda jaarlijks 191 uur extra besteed. Propaan: In de gemeente Gouda zullen ongeveer 23 propaantanks worden gecontroleerd. Het gaat hier om inrichtingen die onder categorie 1 vallen. Regionale samenwerking In het jaarprogramma 2008 van het Samenwerkingsknooppunt Midden-Holland wordt een vertaalslag gemaakt vanuit de landelijke en provinciebrede handhavingsprioriteiten naar regionale handhavingsactiviteiten. De regionaal gemaakte afspraken sluiten aan bij en worden verwerkt in het jaarprogramma van de Milieudienst. In 2008 zullen de activiteiten op het gebied van veiligheid, glastuinbouw, boomkwekers, ketentoezicht op asbest en bouw- en sloopafval worden voortgezet. De landelijke prioriteit verboden consumentenvuurwerk zal in het reguliere werk worden aangepakt. Aanvullende activiteiten zoals natte koeltorens, de activiteiten AMvB en lozingen zullen zo veel mogelijk binnen het reguliere programma van handhaving worden ingepland. Samen met het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard zal worden bezien of samenwerking zinvol kan zijn op het gebied van erfafspoeling bij melkrundveehouderijen. In 2008 zal ook worden bezien op welke wijze vanuit het bestuur een bijdrage kan worden geleverd aan het oplossen of verminderen van de (middelzware) milieucriminaliteit. Overigens is het uitgangspunt voor het jaarprogramma van de regio Midden-Holland, dat de activiteiten en projecten die in samenwerking worden uitgevoerd, nauw aansluiten bij de dagelijkse werkzaamheden van de betrokken handhavingspartners. 3

4 Vergunningverlening De vergunningverlening zal door de invoering van het Activiteitenbesluit grote veranderingen doormaken. Het aantal vergunningplichtige bedrijven neemt af. Daar tegenover staat de komst van nieuwe producten die op basis van de voor procedures beschikbare uren met uw gemeente worden verrekend. In de septembervergadering van de Bestuurscommissie Milieudienst is afgesproken het aantal voor procedures gereserveerde uren in 2008 op het niveau van 2007 te handhaven. De Milieudienst monitort vanzelfsprekend het aantal gerealiseerde uren per gemeente. Wanneer er in de loop van 2008 sprake is van sterke afwijkingen zal in overleg met de aangesloten gemeenten gezocht worden naar een oplossing. Actualiseren vergunningen In 2006 is gestart met het wegwerken van de achterstanden van verouderde vergunningen. Het project wordt eind 2007 afgerond. Daarmee vervallen ook de extra kosten die de gemeenten hebben gemaakt om dit project mogelijk te maken. Planning 2008 De capaciteit voor procedures is vooralsnog gelijk aan de capaciteit voor De Milieudienst heeft in het aannamebeleid al enige tijd rekening gehouden met de komst van het Activiteitenbesluit. De volgende producten worden binnen het budget voor procedures verrekend: Wm-vergunningen en het intrekken daarvan, meldingen 8.40 en 8.19, maatwerkvoorschriften en nadere eisen, gelijkwaardigheidstoetsen, besluiten om een akoestisch onderzoek bij het indienen van een melding af te dwingen, APV-kennisgevingen luidruchtige activiteiten, ontheffingen verbranden buiten inrichtingen, kennisgevingen mobiele puinbreker, ontheffingen brijnlozing, beoordelingen E-PRTR verslag, oplevercontroles, bestuursrechtelijke handhaving, afhandeling bezwaar- en beroepsprocedures en besluiten naar aanleiding van een handhavingsverzoek. Verruimde Reikwijdte Ondanks het feit dat de financiering via het Rijk na 2007 (voorlopig) wordt stop gezet, gaat de Milieudienst voorlopig door met haar inzet op de verruimde reikwijdte. Begin 2008 zal hiervoor een plan ter beschikking zijn. De formatie voor 2008 wordt gefinancierd uit een door het AB goedgekeurde reservering uit het overschot van het jaar JKVHB: juridische ondersteuning, klachtentelefoon, milieuvluchten, helpdesk en beleidssupport: In het Productenboek is nog een aantal regio-brede activiteiten beschreven. De tijd hiervoor is zodanig ingepland dat de taken op een acceptabel niveau kunnen worden uitgevoerd. Specialismen en ROM-werkzaamheden. In 2007 is voor het eerst gewerkt met een nieuwe afrekensystematiek voor specialistische taken en ROMtaken. Samengevat komt deze nieuwe werkwijze neer op de volgende zes punten: 1. Een aantal taken, zoals specialistische regionale taken, ontwikkeling alsmede de NME/werkzaamheden worden op basis van een inwonersbijdrage afgerekend. 2. Voor de verantwoording van de tijdsbesteding van het specialistische werk maakt de Milieudienst voor een groot aantal producten gebruik van kengetallen, analoog aan de systematiek bij vergunningverlening en handhaving. 3. Jaarlijks geven gemeente en Milieudienst in het Jaarprogramma invulling aan de noodzakelijk uit te voeren specialistische werkzaamheden. In sommige gevallen kunnen deze werkzaamheden het beschikbare budget overschrijden. 4

5 4. Daarnaast kan de gemeente kiezen uit alle keuzetaken uit het Productenboek, zowel voor specialistische als voor ROM-werkzaamheden. 5. Indien gewenst maken gemeente en Milieudienst in het Jaarprogramma afspraken over extra te leveren specialistische en ROM-werkzaamheden tegen het reguliere uurtarief. 6. Extra werkzaamheden waarvoor geen afspraken zijn gemaakt in het jaarprogramma, kan de Milieudienst op offertebasis leveren tegen een hoger uurtarief (125%). In 2007 is gebleken dat de gemaakte afspraken voor specialistische en ROM-taken niet altijd realistisch waren. Met de individuele gemeenten is gezocht naar passende oplossingen. Getracht is om, in goed overleg met de milieucoördinator van de gemeente en de overige betrokkenen voor 2008 tot goede afspraken te komen. In Bijlage 4 is de invulling van deze taken opgenomen. Budget Het budget van de Milieudienst in 2008 is uit drie delen opgebouwd: Wm-taken, specialistische taken en ROM en een verzameling van overige taken. Wm taken In 2007 is de laatste stap van het groeiplan gezet om voor iedere gemeente met handhaving en vergunningverlening op adequaat niveau te komen. De capaciteit voor de Wm-taken wordt op adequaat niveau ingezet voorde handhaving. Deze inzet wordt bepaald door het aantal bedrijven per gemeenten en de categorie-indeling van deze bedrijven. Het resterende gedeelte van de beschikbare capaciteit voor Wm-taken is beschikbaar voor de procedures en aanverwante producten. Afwijkingen van de generieke verdeling van capaciteit voor een gemeente wordt bilateraal afgesproken. Als er ruimte is in de capaciteit wordt deze ingezet om de extra uren die de Milieudienst inzet voor de implementatie van nieuwe wetgeving, zoals het Activiteitenbesluit en de omgevingsvergunning. Specialistische taken en ROM Met ingang van 2007 worden de specialistische taken op een andere manier verantwoord. Zoals hierboven is toegelicht, spreken de gemeenten individueel af hoe de verdeling van het beschikbare budget over de verschillende disciplines is. De gemeente neemt naast het bestaande werkpakket tevens extra taken af op het gebied van de verzorging van milieueducatieve activiteiten (Zwanebloem). Voornoemde extra werkzaamheden worden apart gefinancierd. De verrekening van ROM-keuzetaken vindt apart en na de afloop van het jaar plaats. Dit om een gedetailleerde specificatie van de werkelijk uitgevoerde producten te kunnen geven die weer naar afzonderlijke deelbudgetten binnen de gemeente worden doorgedeclareerd. Overige taken Voor de uitvoering van de taken van Juridisch, Klachten, Milieuvluchten, Helpdesk en Beleidssupport (JKVHB) en beheer inrichtingenbestand zijn evenveel uren beschikbaar als in Het beschikbare budget voor inventarisaties en handhaving met andere partners groeit mee met de uren voor de handhaving. De JKVHB uren worden volledig ingepland, de overige uren worden voor 90% van de beschikbare tijd ingepland. De opbouw kent een tweetal kolommen De eerste kolom betreft de afspraken die binnen het milieujaarbudget vallen. De tweede kolom bevat afspraken die vanuit andere budgetten binnen de gemeente worden gefinancierd. 5

6 6

7 Akkoord Jaarprogramma 2008 Gouda Het jaarprogramma 2008 is doorberekend naar de bijdrage in uren en bedrag per gemeente. Voor de gemeente Gouda is de berekening als volgt: Te financieren binnen programma Milieu Gouda 2008: uren Structurele afspraken Vergunningverlening en handhaving Specialistische taken en ROM JKVHB 887 Inventarisaties en handhaving met andere partners 556 Vervuiling inrichtingenbestand 382 Goudse energietaken 600 Structurele Goudse korting Afgesproken bijdragen 2008 Te financieren buiten programma Milieu Gouda 2008: Regionale DUBO-consulent Extra budget ROM Extra budget specialistische taken Regionale energiecoördinator 186 Uurtarief 73,26 Totaal Aantal extra uren Gouda 2008: ,44 Beschikbare middelen voor 2008: Afgesproken bijdragen 2008: Uurtarief Milieudienst ,26 Bijdrage Zwanebloem ,00 Tijdsinzet Milieutaken 2008 in uren Goedgekeurde begroting Totaal te realiseren uren door Milieudienst 0 Afgesproken bijdragen Begrote bijdrage milieuprogramma Gouda ,44 Vastgesteld op: Burgemeester en Wethouders, de burgemeester, de secretaris, Milieudienst Midden-Holland, de directeur, Dhr. W.M. Cornelis Mevr. drs. L. Bakker Mevr. drs. A.D. Ruwhof 7

8 Bijlage 1 Uitgangspuntennotitie Inleiding Voor u ligt de Uitgangspuntennotitie 2008 van de Milieudienst Midden-Holland. In deze notitie worden de ontwikkelingen geschetst die in 2008 of de jaren daarna kunnen leiden tot een wijziging in de bedrijfsvoering van de Milieudienst dan wel in het aanbod van producten richting de aangesloten gemeenten. In feite vormt de Uitgangspuntennotitie de basis voor de jaarprogramma s 2008 die in het najaar van 2007 met de individuele gemeenten afgesproken worden. Algemeen Toekomst Milieudienst De afgelopen jaren hebben de werkzaamheden van de Milieudienst in het teken gestaan van het verbeterproces. Parallel hieraan heeft de professionalisering van de handhaving van milieuregels plaatsgevonden. Het verbeterproces is in 2002 gestart en zal in december 2007 worden afgerond. Veranderingen die binnen dit verbeterproces hebben plaatsgevonden hebben geleid tot een betere kwaliteit en effectiviteit van de werkzaamheden en uitbreiding van het personeelsbestand. Dit alles vanuit de visie professioneel, betrouwbaar en vertrouwd, waarbij de Milieudienst als uitvoeringsorganisatie van en voor de gemeenten opereert en het beleid door de gemeenten wordt bepaald. De komende jaren vinden er diverse, zowel regionale als bovenregionale ontwikkelingen plaats, die direct of indirect invloed zullen hebben op de Milieudienst zelf of op het ISMH als geheel. Vanuit de Bestuurscommissie Milieudienst is dan ook aangegeven dat er behoefte is om een discussie op te starten in het kader van de toekomstige ontwikkelingen in relatie tot de Milieudienst. De eerste uitkomsten van deze discussie zullen in de vergadering van de Bestuurscommissie van september 2007 worden besproken. Provinciale taken De provincie Zuid-Holland hanteert als sturingsfilosofie regionaal wat kan en provinciaal wat moet. In dat kader zijn in het voorjaar van 2007 met de verschillende milieudiensten in Zuid-Holland intentieverklaringen ondertekend, die tot doel hebben te onderzoeken op welke gebieden de samenwerking geïntensiveerd kan worden en welke provinciale taken op termijn naar de regio s overgedragen kunnen worden. In 2008 worden de uitgesproken intenties verder uitgewerkt. De Milieudienst zet in op overdracht van provinciale milieutaken, vanzelfsprekend met de bijbehorende financiering. Europa Europese wetgeving heeft steeds meer invloed op het Nederlandse milieubeleid. Deze ontwikkeling is op tal van terreinen merkbaar, bijvoorbeeld bij het beleid ten aanzien de luchtkwaliteit en de kaderrichtlijn water. Verwacht wordt dat met name de Europese invloed zal leiden tot nieuwe of aanvullende uitvoeringstaken. Enkele zijn in 2008 al terug te vinden in het Productenboek (BRZO audits, beoordeling E-PRTR verslagen). De interpretatie en uitvoering van Europese regelgeving is dermate ingewikkeld dat het de Milieudienst noopt daar extra en hoogwaardige capaciteit op in te zetten. Vooralsnog leidt dit niet tot kostenverhoging. Klimaat en energie Op dit moment krijgt milieu weer hernieuwde aandacht. Met name de klimaatverandering en de mogelijkheden om deze ontwikkeling stop te zetten dan wel te keren, staan volop in de belangstelling. De verwachting is dat er voor de intensivering van het klimaatbeleid nieuwe subsidiestromen (onder andere vernieuwde BANS2-klimaatsubsidieregeling) op gang komen. 8

9 Met negen gemeenten in de regio wordt gewerkt aan een structuur biedend Regionaal Klimaat-programma Midden-Holland Dit programma wordt in 2008 vastgesteld, waarna een regionale subsidieaanvraag zal worden voorbereid. Met deze subsidies worden de gemeenten in staat gesteld projecten uit het programma op te starten. De regionale energie coördinator ondersteunt en coördineert deze projecten. Wet op de ruimtelijke ordening Waarschijnlijk treedt op 1 juli 2008 de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening in werking. De Wet bevat een samenhangend pakket van regels, waarbij het behoud van een duurzame leefomgeving centraal staat. Rijk, provincies en gemeenten stellen ieder een structuurvisie voor hun gebied vast. Gemeenten worden verplicht om voor hun gehele gebied actuele bestemmings-plannen (maximaal 10 jaar oud) te hebben. Daarnaast wordt het instrumentarium voor de handhaving verbeterd. Belangrijk in het kader van het takenpakket van de Milieudienst is het voornemen van VROM om op korte termijn de Wet milieubeheer aan te passen waarbij gemeenten expliciet in staat gesteld worden om milieukwaliteitseisen vast te stellen, hetzij bij verordening, hetzij bij bestemmingsplan. De Milieudienst zal middels een regionale projectgroep de gevolgen voor haar advisering richting de gemeenten inventariseren. Omgevingsvergunning De invoering van de omgevingsvergunning is uitgesteld tot 1 januari De Milieudienst bereidt zich voor op de invoering en ondersteunt de aangesloten gemeenten daar waar mogelijk bij de ontwikkeling van werkprocessen en aanverwante zaken. Inzet van de Milieudienst daarbij is om die processen, die raken aan haar eigen werk, zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen. Indirecte lozingen Naast de controles die nu al in het kader van de Wet milieubeheer worden gedaan, komen er in de toekomst, na de invoering van de omgevingsvergunning en de nieuwe Waterwet, nieuwe taken op het gebied van indirecte lozingen bij. Landelijk is er nog een discussie gaande over de exacte taakverdeling tussen gemeenten en waterschappen. De Milieudienst volgt deze ontwikkeling en zal de betekenis ervan, in overleg met de waterschappen, nader uitwerken. Bouw- en woningtoezicht en asbest Vanuit een aantal aangesloten gemeenten is eind 2006 het verzoek gekomen of de Milieudienst op geheel vrijblijvende wijze bouw- en woningtoezicht taken kon gaan aanbieden. Een aantal regiogemeenten heeft capaciteitsproblemen op dit gebied. De Milieudienst is op deze vraag ingesprongen en inmiddels heeft een aantal gemeenten concrete opdrachten verstrekt. Indien blijkt dat deze vorm van dienstverlening een structureel karakter krijgt, zullen deze taken worden ingebed in de organisatie. De diverse producten zullen vooralsnog in een apart productenboek worden ondergebracht. Uitzondering hierop vormt het product asbestcontroles naar aanleiding van een sloopvergunning. Asbest is een prioriteit van het Landelijk Overleg Milieuwethandhaving (LOM). De rijksoverheid hecht zeer veel waarde aan een goede verwerking van asbest. De capaciteit van asbestdeskundigheid in de regio is beperkt. Op verzoek van de Bestuurscommissie Milieudienst stelt de Milieudienst met ingang van 2008 deskundigheid ter beschikking aan de gemeenten, die kan ondersteunen bij controles op sloopvergunningen. Hiertoe zijn twee medewerkers opgeleid. Het product wordt in het Productenboek als keuzeproduct aangeboden. Automatisering Op 1 september wordt binnen het handhavingsproces van de Milieudienst en het secretariaat Verseon ingevoerd (workflow-management). Tevens worden vanaf dat moment alle dossiers gedigitaliseerd. In 2008 wordt het workflow-systeem verder ingevoerd bij de andere werkprocessen binnen de Milieudienst. 9

10 De programmatuur is voorbereid om op een goede manier aan te kunnen sluiten bij de lokale, digitale loketten en de landelijke voorziening (gevolg van de invoering van het Activiteitenbesluit en de omgevingsvergunning). Opbouw Productenboek 2008 In grote lijnen ziet het Productenboek 2008 er hetzelfde uit als dat voor Bij vergunningverlening en handhaving is de volgorde van de producten gewijzigd. Bij sommige producten zijn kleine wijzigingen aangebracht en er zijn wat producten bij gekomen. Dit laatste is gebeurd, of op verzoek van een aantal gemeenten (keuzeproducten) of omdat deze producten een wettelijke verplichting voor de gemeenten zijn geworden. Uitvoering Wet milieubeheer Activiteitenbesluit Op 1 januari 2008 is het Activiteitenbesluit van kracht. Dit Besluit gaat de milieuvoorschriften bepalen voor het overgrote deel van de bedrijven in Nederland. Over het effect op het aantal te verlenen vergunningen bestaat op dit moment absoluut nog geen duidelijkheid. Dat er minder vergunningen verleend gaan worden is helder, maar in hoeveel gevallen maatwerkvoorschriften nodig zullen zijn om een bedrijf toch in zijn omgeving te kunnen inpassen, blijft een kwestie van het in de praktijk ervaren. Bij het bespreken van de jaarprogramma s zal er daarom van uit worden gegaan dat het aantal procedure-uren wel afneemt, maar dat deze worden gecompenseerd door een aantal nieuwe taken/producten die de Milieudienst namens de gemeenten verplicht moet uitvoeren. Een aantal van deze taken wordt in het onderstaande kort omschreven. De Milieudienst bereidt zich aan de hand van een plan van aanpak voor op de invoering van het Actviteitenbesluit. Naast een verandering in werkwijze, waarvoor de toezichthouders adequaat worden opgeleid, leidt de invoering van het Besluit ook tot een aantal nieuwe producten: maatwerkvoorschrift (vergelijkbaar met de huidige nadere eis), gelijkwaardigheidstoets en het besluit om bij een melding een akoestisch onderzoek af te dwingen. Bij vergunningplichtige bedrijven die nu onder het Besluit komen te vallen, blijven de vergunningvoorschriften tot 1 januari 2011 als maatwerkvoorschrift in stand. Voor die tijd moet bekeken worden of het nodig is om maatwerkvoorschriften op te leggen of dat de reguliere voorschriften uit het Besluit voldoende bescherming bieden. Dit betekent dat alle vergunningplichtige categorie 2 bedrijven in drie jaar gecontroleerd moeten worden (in plaats van vijf jaar). Bij het opstellen van de jaarprogramma s wordt hier rekening mee gehouden. De versnelde controle vindt binnen de bestaande budgetten plaats door voorrang te geven aan de huidige vergunningplichtige bedrijven. De Milieudienst is van plan om het bestand van type A bedrijven (niet meldingsplichtig, maar wel verplicht te voldoen aan de regels) op orde te houden door enerzijds de koppeling met de bestanden van de Kamer van Koophandel en anderzijds de inzet van gebiedsgerichte controles. De inzet past binnen de bestaande budgetten. E-PRTR Vanaf 1 januari 2007 moeten bepaalde categorieën bedrijven gegevens registreren en rapporteren volgens de European Pollutant Release and Transfer Register (E-PRTR) Verordening. De Verordening verplicht deze bedrijven hun emissies naar water, lucht, bodem en afvaltransporten te rapporteren aan de overheid. De eerste rapportage moet plaatsvinden voor 1 april 2008, over het verslagjaar Het bevoegd gezag moet deze gegevens beoordelen op volledigheid, consistentie en juistheid. Het bevoegd gezag stelt de gegevens vervolgens beschikbaar aan het Europese register. In de regio gaat het om ongeveer tien bedrijven. 10

11 Dit nieuwe product wordt aangeboden binnen het budget voor procedure-uren. Brijnlozingen In de glastuinbouw en bij boomkwekerijen is water van goede kwaliteit nodig. Deze bedrijven gebruiken vaak osmose-apparatuur om het grondwater, dat in periodes van beperkte regenval wordt gebruikt, te ontzilten. Het geconcentreerde afvalwater (brijn) is zout en wordt meestal geloosd in de bodem. In principe is dit op basis van het Lozingenbesluit bodembescherming verboden. Op 7 november 2006 hebben Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland de beleidsregel brijn vastgesteld. Tot 2013 worden brijnlozingen gedoogd, maar ze moeten wel gemeld worden en er moet ontheffing worden aangevraagd. Deze ontheffingen dienen in een aantal gevallen (Wm-vergunningplichtige bedrijven) door Burgemeester en wethouders te worden verleend. Dit nieuwe product wordt aangeboden binnen het budget voor procedure-uren. Gebiedsgerichte controles horeca en assimilatieverlichting Op verzoek van de gemeenten in Midden-Holland voert de Milieudienst al enige jaren gebiedsgerichte controles met betrekking tot de horeca en assimilatieverlichting uit. Van deze controles gaat een preventief effect uit. Overtreders kunnen ter plekke worden aangepakt. Tot op heden stonden deze producten niet in het Productenboek en werden ook niet als zodanig afgerekend. In het Productenboek 2008 komen ze terug. De verrekening zal plaatsvinden op basis van het aantal bedrijven in deze categorieën per gemeente. Het product wordt aangeboden binnen het reguliere budget voor handhaving. Propaantanks Naar aanleiding van de eerste bevindingen van het project Propaantanks, is de planning bijgesteld. Was het eerst de bedoeling om de circa tanks in de regio in drie jaar te controleren, gezien de ernst van de geconstateerde afwijkingen bij de reeds gecontroleerde tanks (onvoldoende afstand, geen veilige opstelplaatsen voor de tankwagens van de leveranciers van het propaan) heeft de Milieudienst alles op alles gezet om te controles binnen een jaar af te ronden. De financiële middelen zijn georganiseerd, inclusief een extra subsidie van de provincie Zuid-Holland. Tijdens de looptijd van het project wordt niet gehandhaafd op een overschrijding van de afstanden tot gevoelige objecten en de opstelplaats voor de tankwagens. Overige overtredingen worden vanzelfsprekend wel meteen gehandhaafd. Met diverse partijen wordt overlegd hoe een oplossing gerealiseerd kan worden. Projecten De Milieudienst neemt in 2008 in ieder geval deel aan twee projecten, die vermeldenswaardig zijn. Beide projecten worden binnen de bestaande budgetten uitgevoerd. In het kader van het streven van het Rijk om de toezichtslast voor bedrijven te beperken, wordt samen met de AID een project gedraaid bij melkrundveehouderijen in de Krimpenerwaard. In het project wordt onderzocht welke vormen van gezamenlijk toezicht de gewenste efficiency en effectiviteit opleveren. De rapportage staat medio 2008 gepland. De Bestuurscommissie Milieudienst heeft ingestemd met een pilot waarin bedrijven onaangekondigd worden gecontroleerd. Voorwaarde is wel dat alle categorieën bedrijven gelijk behandeld moeten worden. De pilot loopt de eerste helft van Daarna volgt de rapportage. 11

12 Specialismen Algemeen De in 2007 ingevoerde afrekensystematiek voor specialismen en ruimtelijke ordening/milieu heeft in de loop van het jaar tot de nodige aanpassingen en nadere afspraken binnen de jaarprogramma s geleid. Het is duidelijk wennen geweest. Voor 2008 wordt getracht de afspraken met een zo hoog mogelijk realiteitsgehalte vast te leggen. Besluit Bodemkwaliteit Het nieuwe Besluit Bodemkwaliteit treedt waarschijnlijk 1 januari 2008 in werking. Dit Besluit vervangt het Bouwstoffenbesluit. Als gevolg hiervan wijzigt het meldingenregime. Voortaan moeten meldingen centraal bij VROM worden ingediend. VROM sluist de meldingen door naar het bevoegd gezag. Het bevoegd gezag is tevens verplicht te beschikken over zogenaamde bodemfunctiekaarten. Deze dienen in ieder geval de functies wonen, industrie en landbouw te bevatten. De Milieudienst bereidt zich in 2007 voor op de komst van het Besluit. Indien de wijzigingen financiële gevolgen hebben, zal dit in de Ambtelijke Werkgroep Milieu en de Bestuurscommissie Milieudienst worden besproken. Ontwikkelingen geluid In 2007 is een nieuw product ontwikkeld: de hogere waarde procedure. Voorheen was de provincie bevoegd gezag, maar inmiddels is deze taak neergelegd bij de gemeentelijke overheid. Het product is nu ook opgenomen in het Productenboek Voor 1 januari 2009 moeten gemeenten in het kader van ISV een eindmelding sanering wegverkeerslawaai doen. Dit betekent dat er geïnventariseerd moet worden welke woningen oorspronkelijk voor sanering in aanmerking kwamen, welke daadwerkelijk zijn gesaneerd en welke dus in principe op de saneringslijst blijven staan. Wet luchtkwaliteit Op 15 november 2007 is de Wet luchtkwaliteit in werking getreden; deze vervangt het gelijknamige besluit. Eigenlijk is dit geen aparte wet, maar een wijziging van de Wet milieubeheer; Titel 5.2 van de Wet milieubeheer (luchtkwaliteitseisen) is in werking getreden. Belangrijkste doel van de wet is enerzijds bewaking van de luchtkwaliteit, anderzijds de doorgang van bouwprojecten te bevorderen. Grote projecten worden opgenomen in het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit. Van kleinere projecten wordt bepaald of ze in betekenende mate een bijdrage leveren aan de verslechtering van de luchtkwaliteit of niet. In het kader van de nieuwe luchtkwaliteitseisen is een regionaal actieprogramma opgesteld. Door generiek landelijk en internationaal beleid zal het aantal toekomstige knelpunten met betrekking tot de luchtkwaliteit in onze regio zeer beperkt zijn. In 2008 zal door de Milieudienst vooral uitvoering worden gegeven aan een aantal algemene maatregelen uit het actieprogramma, zoals onder andere het stimuleren van aardgasvulpunten in de regio, het eigen gemeentelijke wagenpark en communicatie-activiteiten. Natuur- en milieueducatie De vakgroep Natuur- en milieueducatie werkt op basis van een jaarlijks wisselend programma. Zij ondersteunt scholen in het primair en voortgezet onderwijs. Ook worden jaarlijks activiteiten voor scholieren ontwikkeld. De komende jaren legt de vakgroep meer de nadruk op milieucommunicatie omdat nieuwe ontwikkelingen, bijvoorbeeld op het gebied van klimaatverandering, dit vragen. Deze communicatieactiviteiten komen voornamelijk via projectfinanciering tot stand. Sinds 2007 verricht de Milieudienst tevens het pakket van werkzaamheden voor het primair onderwijs van de gemeente Gouda. Deze activiteiten worden vanuit het milieu-educatieve centrum De Zwanebloem uitgevoerd. 12

13 Ruimtelijke ordening en milieu Milieu-advisering De groei in de werkzaamheden van de afdeling ROM zet nog steeds door. De milieu-advisering bij ruimtelijke ontwikkelingen wordt met een aantal onderwerpen uitgebreid; naast de bekende onderdelen worden vanaf 2008 de volgende onderwerpen meegenomen: fysische bodemkwaliteit op basis van de Bodematlas, duurzaam bouwen en energie. Met het vaststellen van de Handreiking Milieukwaliteiten Midden-Holland door de BCM in de zomer van 2007 is voor een aantal gemeenten en grote projecten de ontwikkeling van gebiedsgericht beleid gestart. De verzorging van gebiedsgericht milieubeleid neemt een steeds grotere rol bij de advisering van de afdeling in. Plan- en besluitmer In 2006 is het m.e.r.-besluit aangepast aan de Europese regelgeving. Dit houdt onder meer in dat voor (middel)grote ontwikkelingen een planmer moet worden opgesteld. Voor zeer grote ontwikkelingen moet een besluitmer worden opgesteld. Beide rapportages kunnen worden gezien als een uitgebreid milieuhaalbaarheidsonderzoek, waarbij de milieugevolgen van een bepaalde ontwikkeling in kaart worden gebracht. De Milieudienst kan een dergelijke plan- of beluitmer verzorgen. Ook is het mogelijk een plan- of besluitmer van derden namens de gemeente te toetsen. Dit nieuwe product wordt vanaf 2008 aangeboden. Duurzaam bouwen en energie In 2008 zijn duurzaam bouwen en energie beiden bij de Milieudienst ondergebracht. De afstemming tussen de thema s zal hierdoor beter gaan verlopen. Samenwerking bij het opstellen en uitvoeren van het nieuwe regionale klimaatprogramma zal de belangrijkste taak zijn in Dit programma zal worden ondersteund door een subsdie aanvraag uit de BANS2-subsdieregeling. De dubodoelgroepen bestaande bouw en nieuwbouw zijn opgenomen in het klimaatprogramma. Andere acties worden: beleidsadvisering, energiebesparing, campagne woningbezitters, energielabelproject, energiebeheer, duurzame energie en duurzame subsidieproject (indien er budget gevonden kan worden) en uitbreiding ROM advisering met duurzaamheid. Zo wordt duurzaamheid op een integrale manier aangepakt binnen de regio. Ook wordt duurzaamheid ingezet bij NME-projecten in Communicatie rondom het klimaatprogramma wordt eveneens verzorgd. Er zal onder meer via de website over de klimaatprojecten worden gerapporteerd. Externe veiligheid Het Rijk heeft tot 2011 middels de Programmafinanciering Externe Veiligheid gelden beschikbaar gesteld voor de implementatie en uitvoering van het externe veiligheidsbeleid. De financiering verloopt via de provincies. De Milieudienst voert namens de gemeenten in de regio projecten en structurele werkzaamheden uit. De vakgroep Externe Veiligheid adviseert bij ruimtelijke plannen in de gemeenten en begeleidt/regisseert het opstellen van de verantwoording groepsrisico. De informatie met betrekking tot risicorelevante bedrijven wordt namens de gemeenten beheerd en actueel gehouden. Vergunningen van risicovolle bedrijven worden geactualiseerd op externe veiligheid. De Milieudienst stelt namens en in overleg met de gemeenten de regionale omgevingsvisie externe veiligheid op, die vervolgens met de individuele gemeenten wordt uitgewerkt in lokale omgevingsvisies. Vanaf 2011 worden de Rijksgelden verdeeld via het Gemeentefonds. De vakgroep biedt vanaf dat moment haar producten via de gebruikelijke afrekensystematiek aan de gemeenten aan. 13

14 Budget Het budget voor de uitvoering van wettelijke taken daalt in 2008 ten opzichte van het budget van de voorgaande jaren. Dit is het gevolg van de afronding van het actualiseringsproject eind In 2008 vindt een aanzienlijke verschuiving binnen het takenpakket vergunningverlening en handhaving plaats. Vooralsnog wordt (ook landelijk) aangenomen dat dit kostenneutraal kan gebeuren. Zowel binnen de Milieudienst als landelijk worden de werkzaamheden gemonitord zodat zonodig in de toekomst bijstelling kan plaatsvinden. Voor wat betreft de specialistische taken bodem en geluid/lucht en ROM wordt er naar gestreefd zo realistisch mogelijk afspraken in de jaarprogramma s op te nemen. 14

15 Bijlage 2 Beleidsafspraken handhaving Toezichtstrategie Het toezicht voor de gemeenten van de regio Midden-Holland is gebaseerd op de VNG * kengetallen (1996) voor het adequaat niveau van handhaving, waarbij de frequentie van controle is aangepast. Het inrichtingenbestand van de gemeenten is ingedeeld naar 4 categorieën van milieurisico. Voor frequentie gelden de volgende kengetallen per controle (zie tabel 4.1-1). Categorie * Categorie 1: Categorie 2: Categorie 3: Frequentie o.b.v risicoanalyse 1x per 5 jaar 1x per 2 jaar Categorie 4: 1x per jaar Tabel Overzicht VNG kengetallen (1996) de bepaling van categorie vindt plaats volgens een vaste methodiek; regelmatig worden de inrichtingen opnieuw beoordeeld; Het aangepaste niveau ten opzichte van de VNG betreft de categorieën 1 en 4. Voor de grote groep categorie 1 bedrijven, waar in het algemeen relatief lage milieurisico s aan verbonden zijn, is voor de periode een plan van aanpak opgesteld. Op basis van een risicoanalyse vindt hier per doelgroep een gerichte controle plaats. Voor de categorie 4 bedrijven geldt dat de frequentie is gehalveerd van 2x naar 1x per jaar. De reden hiervoor is dat met eenmaal een uitgebreide integrale controle de milieurisico s goed worden onderkend. Veelal is sprake van een tekortkoming gezien de complexiteit van de bedrijven en de veelheid aan milieuregels waaraan het bedrijf moet voldoen, zodat het bedrijf toch 2x per jaar wordt bezocht. Met een frequentie van 1x per jaar worden de middelen voor handhaving efficiënt ingezet zonder dat onaanvaardbare milieurisico s worden gelopen. Het toezicht vindt binnen de regio Midden-Holland plaats volgens een integrale controle voor de categorieën 2 t/m 4, waarbij alle aspecten van de Wet milieubeheer worden gecontroleerd. Minimale onderdelen van de integrale controle zijn: Bedrijfsbezoek; Controle op wijzigingen bedrijfssituatie en dekkendheid/ toereikendheid van vergunning of melding; Controle van de administratie met betrekking tot milieuaspecten, zoals afval, onderhoud, keuringen en certificaten; Controle op naleven voorschriften (AMvB s ** / vergunning); Actieve signalering handhavingspartners ; * VNG = Vereniging Nederlandse Gemeenten ** AmvB = Algemene Maatregel van Bestuur 15

16 Sanctiestrategie De gemeenten van de regio Midden-Holland conformeren zich aan de Landelijke Sanctiestrategie van maart Het doel van sancties is de situatie bij het bedrijf op orde te brengen, zodat wordt voldaan aan de milieuvoorschriften. Bij de toepassing van de sanctiestrategie zal dit doel bepalend zijn voor de afweging van de te nemen maatregelen. De toepassing van deze sanctiestrategie is binnen de Milieudienst nader uitgewerkt in de procesbeschrijving Handhaving. Onderdeel van de uitwerking is het bepalen van kernvoorschriften en beleidsmatige uitzonderingen binnen de regio. Op basis van gebleken effectiviteit is binnen de regio Midden-Holland de volgende algemene werkwijze van optreden afgesproken: Indien bij een controle van een bedrijf een tekortkoming wordt geconstateerd, stelt de Milieudienst een brief op met een termijn voor het oplossen van de tekortkoming en met een voorwaarschuwing. Indien bij hercontrole na deze termijn de tekortkoming voortduurt, zal de Milieudienst een dwangsomprocedure starten. De Milieudienst informeert de gemeenten over voorgenomen maatregelen, waarbij de gemeenten de mogelijkheid hebben om de strategie te wijzigen. Afwijkingen van deze algemene werkwijze worden onderbouwd. Binnen de regio Midden-Holland is met de politie afgesproken van alle overtredingen van kernvoorschriften een melding te doen. De politie verzorgt zelfstandig het opstellen van een procesverbaal. In bijzondere of complexe gevallen wordt bepaald of gelijktijdig optreden van politie en Milieudienst gewenst is. 16

17 Bijlage 3 Handhaving en procedures Jaarprogramma 2008 Gouda Ovezicht uren handhavingscontroles 2008 Totaal beschikbare uren 8290 Verhouding uren handhaving-vergunningverlening Adequaat Andere Beschikbare Verschoven handhaving MD 5020 niveau afspraak uren MD uren handhaving eigen beheer 0 Handhaving 61% 64% vergunningverlening 3270 Vergunningverlening 39% 36% 2984 Aantal Kental adequaat niveau Planning 2008 bedrijven frequentie uren uren aantal uren aantal Categorie 1 vergunning 17 meldingen 367 beide 0 Totaal 384 0, Categorie 2 vergunning 40 meldingen 558 beide 8 Totaal 606 0, Categorie 3 vergunning 30 meldingen 131 beide 4 Totaal 165 0, Categorie 4 vergunning 15 meldingen 6 beide 2 Totaal Extra handhavingsactiviteiten 0 Totaal

18 Lijst met te controleren bedrijven Loc nr Naam Straat Milieucat Gouds Aardewerkhuis Lage Gouwe A.L.P.A. Vogelenzang Holding B.V Sophiastraat Koop Tjuchem B.V. Groenheuvel Schieland-Broere Elektrotechni Schielands Hoge Zeedijk Energiebedrijf Zuider Ijsseldijk Energiebedrijf Oudebrugweg Prov. Zuid-Holland, D.W.M. Verlorenkost Katalytishe rioolgas verbrander Herpstraat C. Evers Goejanverwelledijk Fotostudio Egbert D' Hamecourt Antwerpseweg Rapide Offset Herpstraat Decork Vloeren (v/h Naturo Kurk) Lange Groenendaal Zwembad bij Bleulandflats Bleulandweg Steenhouwerij P. Overkamp Nijverheidsstraat Stolk Tandtechniek Marconistraat Energiebedrijf Midden-Holland NV Zuider IJsseldijk H.A.C. Valk Zeugstraat MC Nesselande Kampenringweg Th.A. van der Pool BV Goudkade Model- en Vormenmakerij Spruyt Achter de Vismarkt De Roode Leeuw Vest W. v Rooijen Vest Motorcrossclub Holland"" Stoofkade Bunnik tandtechniek Emmastraat Boerderij Gouda OudersVrucht"" Bloemendaalseweg Handelsondern. T. v.d. Valk Prins Hendrikstraat NKF electronics b.v Zuidelijk Halfrond Hadro Techniek VOF James Wattstraat John Lok dakbedekking Meridiaan Steenhouwerij Ben Overkamp Gouderaksedijk De Goudse Hout St. Manege Achterwillenseweg MBC De Sluis Ankerpad Parkeergarage Nieuwe Markt Conventstraat Dienst Beheer Zwolleweg Voskuil natuursteen Meridiaan CarWash Gouda V.O.F. Nieuwe Gouwe OZ Steenhouwerij A. Roodbol V.O.F. Achter de Kerk Kastart verfgroothandel BV Antwerpseweg Stukadoorsbedrijf De Keijzer Ambachtsstraat E.G.A. Afhaalcentrum Burgemeester Martenssngl Radder's Bakkerijen Constantijn Huygensstr SBB Graaf Florisweg Cafetaria Gouds Ambacht Nieuwstraat Rose Garden van Hogendorpplein 2 Goudse Steenhouwerij Overkamp BV Nijverheidsstraat Hogenelst Meridiaan Hotel Restaurant Campanile Kampenringweg Unichema Chemie B.V. Buurtje 2 18

19 41027 Restaurant Jean Marie Oudebrugweg Wiha Grondmechanica B.V. Marconistraat Centrum Buitenlandse Vrouwen Lange Groenendaal Buurthuis Nieuwe Park H.J.Nederhorststraat Koffiehuis Het Contact Nieuwe Markt Stichting Societeit De Gonz Jeruzalemstraat Buurthuis De Speelwinkel Raam Visbazar La Gamba Lange Groenendaal Robert Fleury Stichting IJssellaan ISMH Thorbeckelaan Meubelstoffeerder Koemans Meridiaan MONUTA Aalberseplein Wijkcentrum De Noorderzon Johan de Wittlaan Wijkcentrum De Buurtstee Gildenburg Wijkcentrum 't Wiel de Kortestraat Buurthuis margrietplein Halfords Nederland B.V. Nieuwe-Marktpassage Beve-meubel B.V. Antwerpseweg Buurthuis de Kade Jan Luykenstraat Buurthuis De Spoel Turfsingel Fa. M. Moons & Co. Lage Gouwe Hopman Beheer O.G. B.V. Tielweg A.N. Vane Provincialeweg Hoogheemraadschap Krimpenerwaa Gouderaksedijk Voskuilen Kampenringweg Cursuscentrum Koppers Turfmarkt Exploitatie Maatschappij Lopik Marconistraat A.J. Bouw James Wattstraat GLTC Ad Astra Groen van Prinsterersngl B.M. Lubbers Zuider IJsseldijk Schildersbedrijf Veldhuis James Wattstraat D.E. Oosterwijk Deotec"" Marconistraat Zandvoort Craft and Art Suppl Lange Groenendaal Marenka W.S. 2e Moordrechtse Tiendewg R. Tighadouini (v/h Kortleven) Koningin Wilhelminaweg Emco Constantijn Huygensstr Best Burger Hoogstraat Marhaba Walvisstraat Los Andes Korte Tiendeweg Van der Linden B.V. (zie info) Lekkenburg Schouten Aardewerkfabriek 1e H v Alphenstr Fa. Fr. van Katwijk Walestraat Bij H. van der 1e H v Alphenstr Car cleaning three stars Nieuwe Gouwe OZ Stadhuis Gouda Markt Schildersbedrijf De Jong en Co James Wattstraat Ratatouille Markt Bokhoven Bouw B.V. Zwolleweg Fes Raam Jongerencentrum Alouan Jan Verzwollestraat De Waardt Bouwmaterialen B.V. Nijverheidsstraat Vioolschool Viva La Musica Westhaven 2 19

20 42544 NS Telecom Nieuwe Gouwe OZ Societeit De Reunie Oosthaven 't Bikkertje Aaltje Bakstraat Slagerij Sluyter Bosweg Ballet Studio Ellij Pijpers Lethmaetstraat Grillroom De kleine Griek Agnietenstraat Vaderland slagerij De Rijkestraat Slagerij Echamal De Rijkestraat E.G.A. Nederland B.V. James Wattstraat Cafetaria Willy Burgemeester Martenssngl Wijkvereniging Ajour Bloemendaalseweg Turks Sociaal Cult. Ver. Mevlana sportlaan Cosy Place Zeugstraat Top Food Van Hogendorpplein Sportcentrum Fitform Vest Veelenturf Turfsingel Delifrance-Gouda V.O.F. Hoogstraat Armie Keramiek V.O.F. Vissteeg C.G. van Diest Keizerstraat M. El Bakioui Wilhelminastraat Motorcentrum Kruisinga Hanzeweg Spare Rib Express Gouda Keerkring Albert Heijn Lekkenburg Albert Heijn B.V. Markt Super de Boer Ruigenburg MCD Gouda Driewegplein C1000 De Rijkestraat Meubelstofeerderij Profi Goejanverwelledijk Restaurant Brunel Hoge Gouwe A.J. van Vliet (kaaswinkeltje) Lange Tiendeweg Banketbakkerij De Vlaam Markt Slagerij van Sprang Lange Tiendeweg 't Zonnetje Keizerstraat Theo Faase Stoffeerde Wachtelstraat G. van Kersbergen Kuiperstraat First Wok Afhaalcentrum Koningin Wilhelminaweg Bioscoop Arcade Agnietenstraat Eethuis The Corner Tollensstraat E. Verkaik Karekietstraat Naddi Club Raam Pizza Alvino Nieuwehaven V.O.F. Van Dijk & Zn. Doelenstraat Verfhandel Henk Natte Kleiwegstraat Installatiebedrijf Hageman Nieuwehaven Multi Vlaai Lange Tiendeweg Pannekoekenhuis Indesalon"" Karnemelksloot Cafetaria Vork Middenmolenplein Openbare Bibliotheek Lekkenburg Van Beynum Gouda B.V. Burg v Reenensngl Garage Verhoef Raam Hotel Mirage Westhaven H. van Dam Wethouder Venteweg 3 20

21 41022 Garage Kempenaar BV Zwolleweg Cafe Loss Wijdstraat Van Bunningen Gouda BV Edisonstraat Verzorgingstehuis Ronssehof Ronsseweg Gewoon Gouds Markt Th.J. van Dijk B.V. Marconistraat Goudse Verzekeringen Bouwmeesterplein Michaelis Autoverhuur Onder de Boompjes Van Loon B.V. Burg v Reenensngl Goudsche Ijzerwaren en gereedsch James Wattstraat H.M.S. Machines B.V. Marconistraat Broers Occasions B.V. Burg v Reenensngl Carservice Gouda Nieuwe Gouwe OZ N.V. Eneco Energie Nieuwe Gouwe OZ Horstmanreparatieservice Gouderaksedijk J. van Vliet Warmoezierskade B.J. Midden-Holland/Rotterdam Peperstraat Sportcity Groenhovenpark D. Annaars Vest Rogam Gouda Hanzeweg Autobedrijf de Winter Voorwillenseweg Kwik-Fit Albert Plesmanplein Citypool Zeugstraat De Spiegeltent G.A. Rutjes van d Turfmarkt Sikkens Service Centrum Kampenringweg MN Profiel B.V. Nieuwe Gouwe WZ Struijk Beheer B.V. Wachtelstraat Pizzeria Peppone Wijdstraat Gebr. Kruitbosch B.V. Jaagpad S. Aypay APK II Keuringsstation Keerkring Hoeve Tandtechniek Heemskerkstraat G. Piket James Wattstraat Bunnik's Logistics BV Stationsplein Blom's Automobielbedrijf Stavorenweg Menken Car vision Bodegraafsestraatweg Staalbouw De Jong & Zn. Voorwillenseweg Speciaalgarage Jac. Straver VOF Boelekade Het motorhuis Gouda Keerkring Aannemingsbedrijf Houtman B.V. Marconistraat De Marskramer B.V. Antwerpseweg CafT 't Hoekje Wilhelminastraat Esso Selfservice J.J. Hoekstra Schoonhovenseweg Rubavo Oudebrugweg Megamix Randstad B.V. Nijverheidsstraat Grand cafe 't Pakhuys Markt Van Ooijen-Nederhoff B.V. Gouderaksedijk SAS Gouda B.V. Tielweg Metaalwarenfabriek Metacon B.V. James Wattstraat Prins Willem Alexanderkazerne Groen van Prinsterersngl J.G. van Wijk Hovenierskade A. Hak Infranet B.V. James Wattstraat Woodies B.V. Zeugstraat Bia B.V. Marconistraat 3 21

22 Horeca Exp. Maatschappij de Zalm Markt Frimex Retail Services B.V. Elburgweg Gebroeders Geukes B.V. Onder de Boompjes Abee Spieringstraat Koffiehuis De Ref Nieuwehaven Automobielbedrijf Stolk B.V. Burg v Reenensngl Empire Beheer B.V. Meridiaan Adtech Milieutechniek B.V. Keerkring Koemans Verpakkingen B.V. Nieuwe Gouwe OZ Stichting Carmel college Groen van Prinsterersngl AVR Watersport B.V. Bodegraafsestraatweg Boonstoppel Gouda B.V. Goverwellesingel Autobedrijf B.e.R. Marconistraat Autoschade W. Vermeulen Gouderaksedijk Waiman Industrie Marconistraat Mc Donald's restaurant/mc Drive Nieuwe Gouwe OZ Oasen N.V. Nieuwe Gouwe OZ Grand Cafe New Orleans Markt Drukkerij Prevoo Raam Gebr. Van Vliet B.V. Schielands Hoge Zeedijk Windmolencoop. DeWindvogel"" Goudkade Veevoederfabriek C. Kruyt Onder de Boompjes Stichting Groene Hart Ziekenhuis Graaf Florisweg Compaxo Fijne Vleeswaren B.V. Schielands Hoge Zeedijk Benzinex Gouda Albert Plesmanplein NV Gouda Vuurvast Goudkade Stichting Groene Hart Ziekenhuis Bleulandweg M. van Ooijen en Zn. B.V. Goejanverwelledijk Gouda Damwand B.V. Goudkade Zelftankstation van Loon Goudse Poort Simonis Verf Edisonstraat Stubbe B.V. Edisonstraat Steenland Chocolate B.V. Burg v Reenensngl DGV Retail B.V Ankerpad DGV Exploitatie Oliehandel Hooge Prins Hendrikstraat Firma J. Bos & Zonen Sluisdijk AWZI Gouda Gouderaksedijk Carmeuse Nederland Nijverheidsstraat Polycel Industrie Van Kunststoff Nijverheidsstraat Mokveld Valves b.v. Nijverheidsstraat Flamco B.V. Industriestraat Shell Station De Andel (regio Ro Rijksweg A B.V. Gouda Chemiebouw Goudkade Eclipse Combustion B.V. Zwolleweg Metaalwarenfabriek Melkert BV Fluwelensingel 4 22