LOI Hogeschool. HBO-Bacheloropleiding Bouwkunde. Beperkte opleidingsbeoordeling

Transcriptie

1 LOI Hogeschool HBO-Bacheloropleiding Bouwkunde Beperkte opleidingsbeoordeling Netherlands Quality Agency (NQA) December 2011

2 2/63 NQA LOI Hogeschool: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde (BOB)

3 Inleiding Dit visitatierapport bevat de beoordeling van de bestaande hbo-bacheloropleiding Bouwkunde van LOI Hogeschool. De beoordeling is uitgevoerd door een visitatiepanel dat door NQA in opdracht van LOI Hogeschool is samengesteld. Het panel is in overleg met de opleiding samengesteld en is voorafgaand aan de visitatie goedgekeurd door de NVAO. Het rapport beschrijft de bevindingen, overwegingen en conclusies van het panel. Het is opgesteld conform het Beoordelingskader voor de beperkte opleidingsbeoordeling van de NVAO (6 december 2010) en het NQA Protocol 2011 voor de beperkte opleidingsbeoordeling. De visitatie heeft plaatsgevonden op 7 en 8 november Het visitatiepanel bestond uit: De heer ir. P. Lubbers (voorzitter, domeindeskundige) De heer H.T. Groenendijk (domeindeskundige) De heer prof. ir. F.J.M. Scheublin (domeindeskundige) De heer dr. H.G.K. Hummel (adviseur panel voor afstandsonderwijs) De heer D. Arhin (studentlid) Mevrouw drs. I.G.A. Smid (extern), auditor van NQA, trad op als secretaris van het panel. Bij de aanvraag werd door de instelling een kritische reflectie aangeboden die naar vorm en inhoud voldeed aan de eisen van het desbetreffende beoordelingskader van de NVAO en aan de eisen van het NQA Protocol Het panel heeft de kritische reflectie bestudeerd en een bezoek aan de opleiding gebracht. De kritische reflectie en alle overige (mondeling en schriftelijk) verstrekte informatie hebben het visitatiepanel in staat gesteld om tot een weloverwogen oordeel te komen. Voorafgaand aan het voorbereidend overleg heeft LOI Hogeschool een presentatie gegeven om het panel te informeren over de organisatie, het afstandsonderwijs en de digitale leeromgeving. De opleiding Bouwkunde is, zoals hiervoor aangegeven, door het panel beoordeeld conform de drie standaarden van de beperkte opleidingsbeoordeling. Echter, omdat voor de opleiding Bouwkunde de eerste afgestudeerden medio 2013 worden verwacht, is het voor het panel op het moment van visitatie niet mogelijk geweest het gerealiseerde eindniveau te beoordelen. Dit betekent dat het panel in deze rapportage een gedeeltelijk oordeel uitspreekt over standaard 3 met uitzondering van het gerealiseerde eindniveau. Het betekent ook dat tijdens de bezoekdag geen afstudeerwerken zijn bestudeerd en geen gesprekken zijn gevoerd met afgestudeerden en hun begeleiders. NQA heeft deze werkwijze met de NVAO afgestemd en de afspraak gemaakt dat wanneer in 2013 de eerste studenten van de opleiding afstuderen, hetzelfde panel een aanvullend onderzoek uitvoert op basis waarvan de gerealiseerde kwaliteit wordt beoordeeld. NQA LOI Hogeschool: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde (BOB) 3/63

4 Het visitatiepanel verklaart dat de beoordeling van de opleiding in onafhankelijkheid heeft plaatsgevonden. Utrecht, 19 december 2011 Panelvoorzitter Panelsecretaris De heer ir. P. Lubbers Mevrouw drs. I.G.A. Smid 4/63 NQA LOI Hogeschool: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde (BOB)

5 Samenvatting Het oordeel over de bacheloropleiding Bouwkunde van LOI Hogeschool is voldoende. Een onderbouwing van het oordeel is opgenomen in deze samenvatting en in het beoordelingsrapport. De opleiding Bouwkunde van LOI Hogeschool leidt studenten op tot bouwkundig ingenieur die als afgestudeerden op hbo-niveau werkzaam zijn binnen het hele spectrum van beroepen in de bouw. Afgestudeerden van de opleiding ontvangen de titel Bachelor of Built Environment. Studenten kunnen in de hoofdfase van de opleiding kiezen uit twee afstudeerrichtingen: Constructie en techniek en Procesmanagement. Standaard 1 Beoogde eindkwalificaties Het panel beoordeelt de eindkwalificaties als voldoende. De opleiding heeft haar eindkwalificaties direct ontleend aan de landelijk vastgestelde domeincompetenties, zoals die zijn beschreven in het document Bachelor of Built Environment (BBE), een toekomstgerichte profielbeschrijving (2006). Dit profiel is opgesteld in samenspraak met het beroepenveld en vastgesteld door de HBO-raad. De eindkwalificaties sluiten naar het oordeel van het panel goed aan bij de eisen uit het werkveld. De opleiding werkt met in totaal vijf domeincompetenties. Door de competenties (in combinatie met de modulen) te relateren aan de beschrijvingen van de Dublin descriptoren toont de opleiding aan dat deze qua niveau aansluiten bij het beoogde hbo-bachelorniveau. De opleiding profileert zich door de aangeboden afstudeerrichtingen: Constructie en techniek en Procesmanagement. Met de richting Constructie en techniek biedt de opleiding studenten een breed assortiment aan constructieve vakken, die sterk technisch van aard zijn en een grote mate van diepgang hebben. Met de richting Procesmanagement sluit de opleiding, zo vindt het panel, goed aan bij de vraag die in de markt aanwezig is. Het panel kan zich vinden in de keuze van de opleiding voor deze twee afstudeerrichtingen. De opleiding heeft een landelijk georiënteerde focus en een bescheiden focus op de internationale context. Dit komt met name door het landelijk profiel dat is gericht op de Nederlandse beroepscontext. De opleiding zou zich, wat het panel betreft, meer kunnen verdiepen/richten op de internationale context en deze meer in het programma laten terugkomen. Standaard 2 Onderwijsleeromgeving Het panel beoordeelt de onderwijsleeromgeving als voldoende. De domeincompetenties van de opleiding zijn uitgewerkt in deelcompetenties en leerdoelen. De competenties vormen de basis van het programma en komen in voldoende mate aan bod, zo vindt het panel. NQA LOI Hogeschool: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde (BOB) 5/63

6 De opleiding bestaat uit een propedeuse (60 EC) en een hoofdfase (180 EC). Het programma volgt de vijf fasen van de voortbrengingscyclus van producten en diensten in het domein Built Environment, te weten: definiëren, ontwerpen, specificeren, uitvoeren en beheren. In het per 1 september 2011 aangepaste programma zijn hier nog vijf thema s aan toegevoegd die inhoudelijk aansluiten op een deelgebied in de beroepspraktijk van het domein Built Environment. Deze thema s zijn: introductie bouwkunde, oriëntatie op de bouwpraktijk, ontwerpen, management en, tot slot, engineering/bouwproces, onderhoud en beheer. Het programma van de opleiding is gestructureerd langs vier leerlijnen. Hierbinnen staat het verweven van kennis en kunde centraal en werkt de student aan projecten die relevant zijn voor de specifieke beroepspraktijk. Het panel heeft geconstateerd dat het opdoen van kennis en de toepassing daarvan in praktijkopdrachten in het programma voldoende tot uitdrukking komen. De opleiding maakt daarbij gebruik van zeer actuele literatuur. Het panel heeft ook gezien dat de opdrachten steeds complexer worden naarmate het programma vordert. De opleiding biedt studenten afstandsonderwijs met als belangrijkste uitgangspunten aanbodgestuurde ontwikkeling van kennis, begeleiding door praktijkdocenten en integratie van de werkplek van de student in de opleiding. Het panel heeft vastgesteld dat de opzet van de opleiding goed is afgestemd op de doelgroep van werkende volwassenen. Studenten wordt de mogelijkheid geboden tijd,- plaats,- en tempo-onafhankelijk te studeren. De digitale leeromgeving, de opbouw van het programma, de lesstof, waarin inhoud en begeleiding worden gecombineerd, en de gehanteerde werkvormen sluiten hier naar het oordeel van het panel op aan. Studenten van de opleiding zijn tevreden over het geboden afstandsonderwijs. Zij zijn positief de flexibiliteit van het programma en de uitwerking van het onderwijs in een online leeromgeving. Het panel is positief over de kwaliteit van de docenten als het gaat om vakinhoud, ervaring, opleidingsniveau- en achtergrond en actuele kennis van de beroepspraktijk. Het panel is daarnaast positief over de digitale leeromgeving die de student alle informatie biedt om het programma optimaal te doorlopen. Het panel concludeert op basis van het bovenstaande dat de opleiding er in slaagt om een onderwijsleeromgeving te creëren, die studenten in staat stelt om de eindkwalificaties te realiseren. Standaard 3 Toetsing en gerealiseerde eindkwalificaties Het panel beoordeelt de toetsing als voldoende. Over de gerealiseerde eindkwalificaties kan het panel geen oordeel geven, omdat er op het moment van visitatie nog geen studenten waren afgestudeerd. Het panel is op basis van het toetsbeleid, de bestudeerde toetsen, opdrachten en beoordelingen van oordeel dat de opleiding beschikt over een adequaat systeem van toetsing en beoordeling. De competenties worden op meerdere momenten in de opleiding 6/63 NQA LOI Hogeschool: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde (BOB)

7 getoetst en beoordeeld. Dit gebeurt via examens en praktijkopdrachten. Voor interne examens en praktijkopdrachten zijn beoordelingscriteria- en richtlijnen en een toetscesuur beschikbaar. Een beoordeling van een examen en opdracht wordt altijd door twee, en indien nodig drie, onafhankelijke beoordelaars uitgevoerd. Het panel ziet, als onderdeel van het Onderwijs- en Examenreglement, een aantal verbeter- en aandachtspunten als het gaat om de nakijk- en bewaartermijn van examens en de feedback door docenten op gemaakte toetsen. Het panel kan geen oordeel uitspreken over de gerealiseerde eindkwalificaties, omdat de opleiding nog geen afgestudeerden heeft. In 2013 wanneer de eerste studenten van de opleiding naar verwachting afstuderen, zal hetzelfde panel een aanvullend onderzoek uitvoeren op basis waarvan de gerealiseerde kwaliteit wordt beoordeeld. NQA LOI Hogeschool: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde (BOB) 7/63

8 8/63 NQA LOI Hogeschool: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde (BOB)

9 Inhoudsopgave 1 Basisgegevens van de opleiding 11 2 Beoordeling 15 Standaard 1 Beoogde eindkwalificaties 15 Standaard 2 Onderwijsleeromgeving 19 Standaard 3 Toetsing en gerealiseerde resultaten 30 3 Eindoordeel over de opleiding 37 4 Aanbevelingen 39 5 Bijlagen 41 Bijlage 1: Eindkwalificaties van de opleiding 43 Bijlage 2: Overzicht opleidingsprogramma 45 Bijlage 3: Deskundigheden leden visitatiepanel en secretaris 49 Bijlage 4: Bezoekprogramma 55 Bijlage 5: Bestudeerde documenten 59 Bijlage 6: Verklaring van correctheid en volledigheid 63 NQA LOI Hogeschool: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde (BOB) 9/63

10 10/63 NQA LOI Hogeschool: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde (BOB)

11 1 Basisgegevens van de opleiding Administratieve gegevens van de opleiding 1. Naam opleiding in CROHO Bouwkunde 2. Registratienummer opleiding in CROHO Oriëntatie en niveau Hbo-bachelor 4. Aantal studiepunten 240 EC 5. Afstudeerrichting(en) Constructie en techniek Procesmanagement 6. Variant Deeltijd 7. Locatie Afstandsonderwijs, vanuit Leiderdorp 8. Jaar vorige visitatie en datum besluit NVAO Toets nieuwe opleiding: 23 november 2005 Besluit NVAO: 25 juli 2006 Administratieve gegevens van de instelling 9. Naam instelling Stichting LOI Hoger Onderwijs (LOI Hogeschool) 10. Status instelling Rechtspersoon voor Hoger Onderwijs 11. Resultaat instellingstoets kwaliteitszorg Toets gepland voor voorjaar 2013 Inhoudelijke informatie over de opleiding 12. Inhoudelijk profiel opleiding De opleiding hbo Bouwkunde leidt bouwkundig ingenieurs op die als afgestudeerden op hbo-niveau aan de slag kunnen binnen het hele spectrum van beroepen in de bouw. De competentieontwikkeling van de student is gerelateerd aan de vijf fasen van het bouwproces: Programmafase, Ontwerpfase, Uitwerkingsfase, Uitvoeringsfase en Gebruiksfase. De opleiding is opgebouwd uit de thema s: Introductie Bouwkunde Oriëntatie op de bouwpraktijk Ontwerpen Management Onderhoud en beheer Ieder thema omvat een aantal modulen en wordt afgesloten met een portfolio-opdracht. In deze opdracht moet de student kennis en inzicht van verschillende modulen integreren en toepassen en producten opleveren die in de beroepspraktijk ook moeten worden gemaakt. Deze themagerichte structuur is tevens gekoppeld aan de toetsing van de beroepsgerichte en algemene hbocompetenties. Naast een brede basis wordt in het laatste thema van de hoofdfase een keuze gemaakt voor een specialisatie op het vlak van Constructie en Techniek of Procesmanagement. NQA LOI Hogeschool: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde (BOB) 11/63

12 13. Beoogd werkveld alumni De hbo bouwkundig ingenieur houdt zich bezig met de realisatie van bouwprojecten en kan werkzaam zijn in alle fasen van het bouwproces en kan aan de slag bij architectenbureaus, ontwerpbureaus, advies- en ingenieursbureaus, bouwbedrijven, aannemersbedrijven, woningcorporaties, projectontwikkelaars en overheid. De opleiding richt zich op de Nederlandse situatie en maakt gebruik van de expertise van de organisaties Bouwen met Staal, Betonvereniging en Centrum Hout. De afstudeerrichting sluit aan op een bepaalde range van functies. Afstudeerrichting Constructie en techniek op de functiecategorie Ontwerpen (bijvoorbeeld Constructief ontwerper, Medewerker projectvoorbereiding en planning), afstudeerrichting Procesmanagement op de functiecategorie Uitvoering (bijvoorbeeld Projectleider en Bouwplaatsmanager). 14. Plaats opleiding in organisatiestructuur hogeschool De opleiding hbo Bouwkunde valt onder het assortiment Techniek van LOI Hogeschool. Naast hbo Bouwkunde worden in samenwerking met Hanzehogeschool Groningen drie hbo-opleidingen Engineering aangeboden: hbo Elektrotechniek, hbo Technische bedrijfskunde en hbo Werktuigbouwkunde. Naast de hbo-opleidingen wordt tevens een aantal hbo-deelprogramma s aangeboden die direct zijn gerelateerd aan voornoemde bacheloropleidingen. 15. Belangrijkste wijzigingen in opleiding sinds vorige visitatie Start afstudeerrichting Procesmanagement (november 2006) Aanpassing modulevolgorde propedeuse om studeerbaarheid te vergroten (2007) Aanpassing lesmateriaal Constructieberekeningen 1 Beton, Staal, Hout aan de Eurocodes (2008/2009) Opname module Onderzoeksvaardigheden (2009) Het doorvoeren van een thematisch ingedeeld opleidingsprofiel gebaseerd op ontwikkeling en toetsing van domeincompetenties (document Bachelor of Built Environment (BBE), een toekomstgerichte profielbeschrijving). Hierdoor vormen de domeincompetenties de ruggengraat van de opleiding en kaderen zij gelijktijdig de beoogde eindkwalificaties van de opleiding (2011) Inzetten van een maatwerkportfolio, het toegroeien naar het vereiste eindniveau in de afstudeerwerken, door toevoeging van een meer integrale aanpak van op te leveren beroepsproducten vanuit de eigen werkomgeving aan alle fasen van de opleiding (2011) Aanpassing leerdoelen en leerplan Samenwerking in de bouw in aansluiting op ontwikkelingen als ketenintegratie en ander samenwerkings-/contractvormen in de beroepspraktijk (2011) Nieuwe module Duurzaam bouwen (2011) 12/63 NQA LOI Hogeschool: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde (BOB)

13 Kwantitatieve gegevens over de opleiding 1. In- door- en uitstroomgegevens Onderstaande tabel geeft het aantal studenten aan dat in de periode 2006 tot en met 2011 is gestart met de opleiding, het aantal dat is gestopt en het aantal studenten dat per saldo actief is. Doorstroomgegevens van de opleiding naar studiejaar zijn niet beschikbaar, omdat studenten flexibel studeren. Er zijn geen uitstroomgegevens beschikbaar, omdat er nog geen studenten zijn afgestudeerd. Aantal Totals Nieuw Group HBO Constructie en Techniek HBO Procesmanagement Gestopt Group HBO Constructie en Techniek HBO Procesmanagement Actief Group HBO Constructie en Techniek HBO Procesmanagement Gerealiseerde docent-studentratio De opleiding biedt afstandsonderwijs aan. Per module zijn meerdere docenten beschikbaar voor het beoordelen van inzendopgaven en het beantwoorden van vragen door studenten. De opleiding kan geen uitspraak doen over hoeveel uren docenten per tijdsperiode of per groep studenten besteden en kan geen vertaling geven in een docent-studentratio. De projectleider maakt tijdens het ontwikkelproces van een module een schatting van de benodigde docentcapaciteit. 3. Gemiddeld aantal contacturen per fase van de studie De opleiding kan geen concrete cijfers geven over het gemiddeld aantal contacturen vanwege de studievariant afstandsonderwijs. Het contact tussen studenten en docenten bestaat uit contact. In de opleiding zijn bij de afstudeerrichting Constructie en Techniek drie praktijkdagen en bij de afstudeerrichting Procesmanagement twee praktijkdagen geprogrammeerd waarin sprake is van contactonderwijs. NQA LOI Hogeschool: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde (BOB) 13/63

14 14/63 NQA LOI Hogeschool: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde (BOB)

15 2 Beoordeling Het visitatiepanel beschrijft hieronder per standaard van het NVAO beoordelingskader de bevindingen, overwegingen en conclusies. Het eindoordeel over de opleiding volgt in hoofdstuk 3. Standaard 1 Beoogde eindkwalificaties De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen. Bevindingen Beroepsbeeld De hbo-bacheloropleiding Bouwkunde van LOI Hogeschool leidt studenten op tot bouwkundig ingenieurs die als afgestudeerden op hbo-niveau aan de slag kunnen binnen het hele spectrum van beroepen in de bouw. De bouwkundig ingenieur houdt zich bezig met de realisatie van bouwprojecten en kan werkzaam zijn in alle fasen van het bouwproces. Afgestudeerden van de opleiding zijn, afhankelijk van de gekozen afstudeerrichting, werkzaam in een bepaalde range van functies. De afstudeerrichting Constructie en Techniek sluit aan op de functiecategorie Ontwerpen (bijvoorbeeld constructief ontwerper en medewerker projectvoorbereiding en planning), de afstudeerrichting Procesmanagement op de functiecategorie Uitvoering (bijvoorbeeld projectleider en bouwplaatsmanager). Deze functies worden met name vervuld bij architectenbureaus, ontwerpbureaus, advies- en ingenieursbureaus, bouwbedrijven, aannemersbedrijven, woningcorporaties, projectontwikkelaars en overheid. Afgestudeerden van de opleiding ontvangen de titel Bachelor of Built Environment. De opleiding Bouwkunde van LOI Hogeschool heeft het beroepsbeeld beschreven in het document Functies en kernkwalificaties van de bouwkundig ingenieur (2011). Zij baseert zich bij de beschrijving van het beroepsbeeld op het landelijk gevalideerde document Bachelor of Built Environment (BBE), een toekomstgerichte profielbeschrijving (2006) van de Hoger Onderwijs Groep Bouw & Ruimte. De eindkwalificaties De eindkwalificaties van de opleiding bestaan uit vijf domeincompetenties en zijn beschreven in het document Portfolio-opdrachten HBO Bouwkunde Constructie en Techniek en HBO Bouwkunde Procesmanagement (2011). De vijf competenties zijn: 1. Initiëren, 2. Ontwerpen, 3. Specificeren, 4. Uitvoeren en 5. Beheren. De competenties sluiten aan op de vijf fasen van de voortbrengingscyclus van producten en diensten die in het domein Built Environment te herkennen zijn. Deze fasen zijn definiëren, ontwerpen, specificeren, uitvoeren en beheren. NQA LOI Hogeschool: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde (BOB) 15/63

16 De opleiding heeft elke competentie uitgewerkt in twee of meer deelcompetenties en geeft daarnaast een korte beschrijving van de context en het beroepsdomein waarin de competentie aan de orde is. De eindkwalificaties van de opleiding zijn gebaseerd op de landelijk gevalideerde en vastgestelde eindkwalificaties van de bachelor of Built Environment. Deze zijn beschreven in het document Bachelor of Built Environment (BBE), een toekomstgerichte profielbeschrijving (2006) van de Hoger Onderwijs Groep Bouw en Ruimte. Dit profiel is tot stand gekomen in nauwe relatie met het beroepenveld, brancheorganisaties en met vertegenwoordigers van hogescholen die vertegenwoordigd zijn in een landelijke werkgroep en expertgroep. Het beroepsprofiel en de domeincompetenties zijn in 2006 tijdens een landelijke validatiebijeenkomst gevalideerd. In het document Bachelor of Built Environment (BBE), een toekomstgerichte profielbeschrijving (2006) is een verslag opgenomen van deze validatiebijeenkomst en een overzicht van alle betrokken partijen. Het overzicht met opleidingscompetenties, inclusief deelcompetenties, is opgenomen in bijlage 1 van dit visitatierapport. Naast de vijf domeincompetenties, door de opleiding B- competenties genoemd, hanteert de opleiding vijf A-competenties. Deze competenties komen overeen met de vijf Dublin descriptoren: 1. Kennis en inzicht, 2. Toepassen van kennis en inzicht, 3. Oordeelsvorming, 4. Communicatie en 5. Leervaardigheden. Om het beoogde hbo-bachelorniveau aan te tonen, heeft de opleiding in matrices aangegeven hoe de gehanteerde domeincompetenties en de bijpassende curriculumonderdelen aansluiten bij de beschrijvingen van de Dublin descriptoren voor het bachelorniveau. De opleiding Bouwkunde kent twee afstudeerrichtingen: (1) Constructie en Techniek en (2) Procesmanagement. Voor beide afstudeerrichtingen gelden dezelfde domeincompetenties, zij het met een andere nadruk. In het curriculum van de afstudeerrichting Constructie en Techniek ligt de nadruk op de competenties Ontwerpen en Specificeren. In het curriculum van Procesmanagement ligt focus op de competenties Specificeren en Uitvoeren. De voorgenoemde vijf domeincompetenties kunnen door de student op drie niveaus worden ontwikkeld: basis, gevorderd en expert. Voor elk van deze niveaus geeft de opleiding in de kritische reflectie een omschrijving en een typering van het soort opdrachten waarin deze niveaus te herkennen zijn. De opleiding heeft dit in het document Toetsing hbo Bouwkunde (2011) concreet gemaakt door aan elke praktijk- en portfolio-opdracht (waarin door de student aan de domeincompetenties wordt gewerkt) een niveau toe te kennen en deze uit te werken in termen van verantwoordelijkheid (mate van zelfstandigheid), reikwijdte, complexiteit en transfer. In de laatste opdracht van de hoofdfase moet de student het niveau van expert bereiken. Dit houdt onder meer in dat de student meerdere rollen tegelijk moet kunnen vervullen (bijvoorbeeld als ontwikkelaar en innovatief ondernemer) en dat hij moet kunnen omgaan met alle voorkomende en realistische aspecten van het bouwmanagement. Dit kunnen innovatieve aanbestedingsvormen zijn, maar ook een faillissement. Het panel ziet in de omschrijving van de opdrachten een stijging in niveau terug. 16/63 NQA LOI Hogeschool: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde (BOB)

17 Om een relevant en actueel programma te bieden, volgt de opleiding zoals gezegd de landelijk overeengekomen domeincompetenties die zijn opgesteld door de Hoger Onderwijs Groep Bouw & Ruimte. Om het programma up to date te houden maakt de opleiding gebruik van de input van de beroepenveldcommissie Built Environment van LOI Hogeschool en de kennis van landelijke brancheorganisaties als Bouwen met Staal, Centrum Hout en de Betonvereniging, waarin twee ontwikkelaars van de opleiding participeren. Het verslag van de beroepenveldcommissie (recent geïnstalleerd en in oktober 2011 voor het eerst bijeengekomen) en de gesprekken van het panel met vertegenwoordigers van het werkveld, docenten en ontwikkelaars van lesmateriaal (die allen afkomstig zijn uit en werkzaam zijn in het relevante werkveld) tonen aan dat de opleiding geadviseerd en geïnformeerd wordt over actuele ontwikkelingen in het beroepenveld. Positionering nationaal De opleiding geeft in de kritische reflectie aan dat de opleiding zich richt op de Nederlandse beroepspraktijk en dat zij met haar eindkwalificaties aansluit bij het landelijk vastgestelde beroepsprofiel voor de Bachelor of Built Environment. De opleiding is daarmee vergelijkbaar met andere Nederlandse hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde. In de kritische reflectie geeft de opleiding aan dat zij zich, ten opzichte van andere Nederlandse hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde, profileert door de aangeboden afstudeerrichtingen Constructie en Techniek en Procesmanagement. Met de afstudeerrichting Constructie en Techniek neemt de opleiding een eigen positie in doordat in het programma sterk het accent wordt gelegd op constructie in staal, beton en hout. De opleiding heeft deze keuze onder meer gemaakt op basis van signalen uit het werkveld. Studenten met wie het panel heeft gesproken herkennen deze profilering. Studenten vertelden het panel dat zij vanwege deze insteek en de combinatie met afstandsonderwijs hebben gekozen voor deze afstudeerrichting. Met de afstudeerrichting Procesmanagement biedt de opleiding een afstudeerrichting die zich richt op het uitvoerend bouwbedrijf. Doordat de opleiding de afstudeerrichting Procesmanagement als hbo-bacheloropleiding aanbiedt is er naast de algemene bouwkundige vorming in het eerste jaar van de opleiding tevens sprake van verdieping en specialisatie in de volgende jaren van de opleiding. Positionering internationaal De opleiding heeft een bescheiden focus op de internationale context, namelijk vanuit de gedachte dat de Nederlandse bouwsector in toenemende mate te maken heeft en krijgt met Europese samenwerking, toenemende globalisering, Europese aanbestedingen en normstelling en wijzigingen in internationale regelgeving. De opleiding is van mening dat het om deze reden van belang is aandacht te besteden aan internationalisering in het curriculum. Vooralsnog wordt daar in het curriculum op beperkte schaal aandacht aan besteed. Door middel van de module Geschiedenis van de bouwkunst en de module Bouwconstructie komt de student in aanraking met de internationale context. In de modulen Constructieberekeningen, Contracteren en Bouwrecht wordt aandacht besteed aan de Europese regelgeving. NQA LOI Hogeschool: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde (BOB) 17/63

18 Een internationale positionering ten opzichte van buitenlandse (vergelijkbare) curricula is niet nadrukkelijk aanwezig. Dit komt door het landelijk beroepsprofiel dat is gericht op de Nederlandse beroepscontext. De opleiding geeft in de kritische reflectie aan dat de Nederlandse bouwwereld een van oudsher ambachtelijk karakter heeft, waarbij op het terrein van constructie en detaillering vanuit de beroepsgroep een duidelijke focus op de Nederlandse situatie bestaat. Ook brancheorganisaties als Bouwen met staal, Centrum Hout en de Betonvereniging, van wiens expertise de opleiding gebruikt maakt voor de invulling van het programma, zijn nationaal georiënteerde organisaties. Het opleidingsmanagement geeft naar aanleiding van vragen van het panel over de internationale positionering van de opleiding aan dat de focus op de Nederlandse beroepspraktijk tot uitdrukking komt in het programma van de opleiding. De opleiding ziet dit ook terug in de programma s van andere Nederlandse hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde. Wel heeft de opleiding via internet een programmavergelijking gedaan met bacheloropleidingen bouwkunde en techniek in Engeland, Duitsland en België. Doel van deze vergelijking was om te bepalen waar de opleiding Bouwkunde van LOI Hogeschool Europees gezien staat. De opleiding heeft vastgesteld dat er verschillen bestaan als het gaat om de focus en diepgang van de programma s. Programmatisch komt dat tot uitdrukking door de keuze in Engeland, Duitsland en België voor een groter aantal kleine vakken van minder EC ten opzichte van de opleiding Bouwkunde van LOI Hogeschool waarbij aam de aan de afstudeervarianten gerelateerde specifieke aandachtsgebieden meer gewicht is toegekend. Overwegingen De opleiding leidt op tot Bachelor of Built Environment. De vijf eindkwalificaties van de opleiding zijn direct ontleend aan de landelijk vastgestelde eindkwalificaties van de bachelor of Built Environment (2006). Het document Bachelor of Built Environment (BBE), een toekomstgerichte profielbeschrijving (2006) is in afstemming met het werkveld, brancheorganisaties en hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde ontwikkeld en is vastgesteld door de HBO-raad. Het panel heeft de vijf domeincompetenties bestudeerd en stelt vast dat de opleiding de student hiermee een relevant en up to date programma van eindkwalificaties biedt. Het vindt dat de competenties inhoudelijk relevant en actueel zijn voor het domein waartoe wordt opgeleid en dat deze op heldere wijze zijn geconcretiseerd in deelcompetenties. Door de domeincompetenties en curriculumonderdelen (per afstudeerrichting) te relateren aan de beschrijvingen van de Dublin descriptoren heeft de opleiding aangetoond dat deze qua niveau aansluiten bij het beoogde hbo-bachelorniveau. De twee matrices die de opleiding heeft opgesteld voor beide afstudeerrichtingen zijn hiervan het bewijs. Het panel is positief over de zorgvuldige wijze waarop de opleiding de domeincompetenties heeft gekoppeld aan niveaus (basis, gevorderd en expert) en deze vervolgens heeft verbonden aan modulen en opdrachten in het curriculum. Met deze verbinding is de groei in competenties en zelfstandigheid van de student geborgd en te monitoren. De opleiding Bouwkunde profileert zich door de aangeboden afstudeerrichtingen: Constructie en Techniek en Procesmanagement. Het panel herkent de profilering in het programma van de afstudeerrichting Constructie en Techniek. Het vindt dat de opleiding studenten een breed 18/63 NQA LOI Hogeschool: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde (BOB)

19 assortiment aan constructieve vakken biedt, zoals mechanica, staal, hout en beton. Het ziet dat de constructieve vakken sterk technisch van aard zijn en een grote mate van diepgang hebben. Het panel is hierover zeer positief. De naamgeving van de afstudeerrichting Procesmanagement is het panel niet eerder tegengekomen bij vergelijkbare hbo-opleidingen, echter het uitstroomprofiel van deze richting is naar de mening van het panel vergelijkbaar met opleidingen als Bouwtechnische bedrijfskunde en Bouwmanagement. Het panel is van mening dat de opleiding met deze afstudeerrichting goed aansluit bij de vraag die in de markt aanwezig is. Daarnaast kan het panel zich vinden in de keuze van de opleiding voor deze twee afstudeerrichtingen. De meer vormgevende richtingen zoals architectuur zijn lastig via afstandsonderwijs te verzorgen. Het panel heeft vastgesteld dat een internationale positionering ten opzichte van buitenlandse (vergelijkbare) curricula vooralsnog niet aanwezig is. Dit komt mede door het landelijk profiel dat is gericht op de Nederlandse beroepscontext. Desondanks zou het panel een duidelijke visie van de opleiding op de internationale context graag meer dan nu het geval is terug zien in het programma. Conclusie Het panel komt op basis van bovenstaande overwegingen tot het oordeel voldoende. Standaard 2 Onderwijsleeromgeving Het programma, het personeel en de opleidingsspecifieke voorzieningen maken het voor de instromende studenten mogelijk de beoogde eindkwalificaties te realiseren. Vooraf De opleiding Bouwkunde heeft in 2010, in het kader van het opgeleverde hogeschoolbrede richtmodel (strategisch model) en daarin herziene didactische uitgangspunten, alsmede de ontwikkelingen in het werkveld, het programma en de opzet van de opleiding beoordeeld. Deze beoordeling heeft ertoe geleid dat in 2011 een aantal aanpassingen in het programma zijn doorgevoerd. Deze aanpassingen hebben niet geleid tot een inhoudelijk nieuw programma, maar zijn vanuit didactisch oogpunt gemaakt om de studeerbaarheid van het programma (verder) te verbeteren en toekomstgericht te actualiseren. De belangrijkste wijzigingen zijn de ordening van het programma in themablokken, de herziening van drie modulen (naamswijziging), de omvorming van praktijkopdrachten tot portfolio-opdrachten, de volgorde van een aantal modulen en de herverdeling van EC. Tot slot is één nieuwe module aan het programma toegevoegd: de module Duurzaam Bouwen. Studenten die het lopende programma volgen maken het programma af waarvoor zij zich hebben ingeschreven. Wel wordt de volgorde van de hoofdfase aangepast aan de thema-indeling en worden de praktijkopdrachten uit de hoofdfase van deze studenten vervangen door portfolio-opdrachten en wordt aan hen de module Duurzaam bouwen aangeboden. Hierdoor is het programma van de lopende studenten, op enkele modules uit de propedeuse na, vergelijkbaar met het programma dat per 1 september 2011 wordt aangeboden. NQA LOI Hogeschool: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde (BOB) 19/63