De Vlaams-Brabantse. serristen / streekproducten / fiets- en wandelroute / wijnproducenten / wedstrijd

Transcriptie

1 De Vlaams-Brabantse tafeldruif en wijnbouw serristen / streekproducten / fiets- en wandelroute / wijnproducenten / wedstrijd

2 De Vlaams-Brabantse tafeldruif Wist u dat de druiventeelt reeds een lange traditie kent in de provincie Vlaams-Brabant? Verschillende plaatsnamen zoals Bertem, Diest, Erps, Heverlee en Keerbergen zijn namelijk wijngaardtoponiemen die hun oorsprong kennen in de middeleeuwen. Anno 2008 is de tafeldruif en de wijnbouw in onze provincie nog steeds springlevend. Denk maar aan de recente bekroning van de Vlaams-Brabantse tafeldruif met de Europese Oorsprongsbenaming. Ook de mousserende wijn Chardonnay Meerdael ontving de prestigieuze medaille Mousseux De provincie Vlaams-Brabant is dan ook fier om haar gastronomisch erfgoed aan u voor te stellen. De volgende pagina s tonen een glimp van de traditionele druiventeelt, de veelzijdigheid van de druivenregio s en natuurlijk van de heerlijke tafeldruiven en wijnen. Lekkerbek of wijnliefhebber? Aan u de keuze. Maar vergeet vooral het wedstrijdformulier niet in te vullen zodat u binnenkort van beide kan genieten! Monique Swinnen, gedeputeerde provincie Vlaams-Brabant De teelt van de tafeldruif in serres kende een explosieve groei in het begin van de vorige eeuw. De streek telde in 1960 bijna serres en Hoeilaart en Overijse kregen de toepasselijke naam Glazen dorpen. Door de invoer van goedkope tafeldruiven uit zuiderse landen en de oliecrisis begin jaren 70 sloten veel serristen hun deuren. Niettemin heeft de Vlaams- Brabantse druif nog niets aan kwaliteit ingeboet waardoor het een ongeëvenaard tuinbouwproduct blijft, onlosmakelijk verbonden met de streek. De druivenfeesten en de jaarlijkse verkiezing van de druivenkoningin getuigen van deze rijke traditie. Met liefde voor het vak De Vlaams-Brabantse tafeldruif staat voor traditionele druivenrassen, geteeld in de druivenstreek en in verwarmde serres. De dertigtal nu nog actieve druiventelers zijn gedreven vakmensen die de stiel geleerd hebben van vader op zoon. We vroegen Filip Luppens en Ronald Vanderkelen uit Overijse naar hun liefde voor het vak. Met veel enthousiasme vertelden beide serristen over de dagelijkse verzorging van hun druiven. Een grote, krokante én zoete druif telen heeft heel wat voeten in de aarde en vraagt veel handenarbeid. Ook de oogst gebeurt nog louter manueel. Beide telers zijn ervan overtuigd dat deze ambachtelijke productie de Vlaams-Brabantse tafeldruiven zo uniek maakt. De erkenning van de Vlaams-Brabantse tafeldruif als Beschermde Oorsprongsbenaming is voor hen dan ook een echte kroon op het werk. Dat de consument steeds milieubewuster wordt en veilig voedsel een evidentie vindt liet zich ook in deze sector voelen. Beide tuinders zien dit niet als een negatieve evolutie. Filip Luppens stapte begin 2000 zelfs over naar de bioteelt. LABEL STREEKPRODUCTEN Om zeker te zijn dat onze kostbare streekproducten niet zouden verdwijnen, zijn er verschillende labels in het leven geroepen. De volgende labelpiramide van regionale, Vlaamse en Europese erkenningen geeft dit visueel weer: hoe hoger de erkenning in deze piramide, hoe strenger de criteria die gelden voor streekproducten. Het label Vlaams-Brabants streekproduct is een regionaal label. De volgende criteria worden vooropgesteld : 1. zijn de grondstoffen streekeigen? 2. gebeurt de productie in de streek? 3. is het product traditioneel en ambachtelijk? 4. is het product typisch Vlaams-Brabants? De druiventeelt leent zich eigenlijk goed voor bio, veel plagen zijn goed te bestrijden door natuurlijke vijanden. Wij creëren een natuurlijk evenwicht in de serre. Maar soms houden wij ons hart vast, één rupsje kan al serieuze schade aanrichten. Over de afzet horen we de telers niet klagen. De consument weet de tafeldruiven nog steeds te waarderen. De afzetkanalen zijn de laatste jaren wel sterk gewijzigd. Vroeger kwamen groothandelaars een volledige serre opkopen. Nu worden de druiven vooral aan de man gebracht door thuisverkoop. Een klein deel wordt op markten verkocht en een nog beperkter deel geraakt bij de consument via de supermarkt. Ook op evenementen zoals de Gordel worden de tafeldruiven sterk gesmaakt. Druiventaartje en tiramisu uit Overijse Ingrediënten voor het taartje: 4 plakjes bladerdeeg / 80 g boter / 64 blauwe tafeldruiven uit Overijse / 40 g suiker met citroen Ingrediënten voor de tiramisu: 8 petit beurre koekjes / 1 dl Maraschino druivenlikeur / 20 blauwe tafeldruiven uit Overijse / 3 dl room / 2 dl druivensap Bereiding van het taartje: prik het midden van de bladerdeegplakjes door en schik er de druiven op. Verdeel er de boter over en bepoeder met wat suiker. Snijd de zijkanten kort in, en besmeer ze met wat water. Plaats gedurende een 8-tal minuten in een voorverwarmde oven van 200 C. Bereiding van de tiramisu: meng de room met de likeur en de Maraschino. Doe in een slagroomapparaat, kidde, en zet onder druk of klop alle ingrediënten licht op met de mixer. Plet de koekjes. Presenteer de druiven in een glaasje, daarop komt de aspuma en werk af met de geplette petit beurre. Presentatie: Presenteer een glaasje en een taartje. Culinair Ateljee - Stefaan Daeninck Indien de criteria van VLAM (Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing) en Europa dit toelaten, kan de producent begeleid worden door Streekproducten Vlaams-Brabant om een hoger label te behalen: streekproduct.be (VLAM) Europese labels: BOB: Beschermde OorsprongsBenaming BGA: Beschermde Geografische Aanduiding GTS: Gegarandeerde Traditionele Specialiteit Streekproducten Vlaams-Brabant verbindt zich ertoe om de producenten in dit proces bij te staan. Met veel trots vermelden we nogmaals dat de Vlaams-Brabantse tafeldruif het Europese Label Beschermde Oorsprongsbenaming (BOB) heeft ontvangen. Deze kwaliteitsvolle tafeldruif krijgt de Europese erkenning en bescherming waar ze recht op heeft. i n f s t r e e k p r o d u c t e n v l a a m s b r a b a n t. b e w w w. s t r e e k p r o d u c t e n v l a a m s b r a b a n t. b e

3 De Vlaams-Brabantse tafeldruif De Vlaams-Brabantse wijnbouw Serrefietsen in de druivenstreek 34 km >> bewegwijzerd: via knooppunten >> terrein: heuvelend, deels onverhard De druivenstreek vindt u in het uiterste zuiden van het Dijleland. De route verbindt de vier druivengemeenten tot een uitdagend rondje serrefietsen. Het traject (34 km) loopt grotendeels over verharde wegen. Ongeveer een derde van de tocht bestaat uit onverharde, maar goed berijdbare wegen. Hier en daar mag u zich aan een stevige klim of afdaling verwachten. Langs uw weg, of even van het netwerk weg, komt u tijdig een fietscafé tegen om even uit te blazen. U stapt op uw fiets in het centrum van Hoeilaart (Willem Eggerickxstraat, t.h.v. de uitgang van het Jan van Ruusbroeckpark) en u trapt richting Overijse via knooppunt 41. Wip even binnen in Den Bonten Os op het Justus Lipsiusplein. In deze 17deeeuwse afspanning huist het Druivenmuseum. Na uw bezoek weet u alles over het serristenleven. Dan gaat het verder richting Huldenberg via knooppunt 6-7 en 57. Hier kiest u voor knooppunt 60. Na zes kilometer fietsen door het Zoniënwoud bereikt u Jezus Eik. Van hieruit gaat het naar knooppunt 41 en via knooppunt 42 komt u aan op het vertrekpunt. Dankzij de zuidelijk gelegen heuvels, vinden we in Vlaams-Brabant rode en witte wijnen terug en zelfs schuimwijnen. We stellen onze wijnproducenten voor, we beginnen onze tocht in Overijse en eindigen in Bekkevoort. Ga ook eens op bezoek bij de wijnbouwers. Chardonnay Meerdael (Vaalbeek, Oud-Heverlee) In 1994 startten Paul Vleminckx en An Lefever de aanplanting van stokken Chardonnay. Tussen 1998 en 2000 werd het domein uitgebreid tot wijnstokken. De planttechniek, snoeiwijze en verzorging van de wijngaard gebeuren volgens de laatste hoogtechnologische normen. De Chardonnay Meerdael Brut wordt gemaakt op een domein in Vaalbeek (Oud-Heverlee). Vaalbeek ligt in de buurt van Leuven, midden in de prachtige omgeving van Heverlee bos en Meerdaalwoud. Paul Vleminckx - Monarkenweg Oud-Heverlee Chardonnay Meerdael behaalt gouden medaille Mousseux 2005 Wijnkelder Soniën (Overijse) Een heel bijzonder druif- annex wijnbedrijf is Soniën. Het familiebedrijf bestaat al dertig jaar en wordt geleid door de broers Flup en Pips Luppens en echtgenotes. Zij verkopen kwaliteitsdruiven mét biogarantielabel sinds 2003 druivensap, artisanaal bereide schuimwijn, Soniënwijnen (rood, wit en rosé), aperitieven met namen als Zuzeke s Eik of Welriekende, en sterkere borreltjes en likeuren. Pips Luppens - Brusselsesteenweg Overijse Hageling-Bio (Tienen) De wijngaard met druiven voor de Hageling ligt ten noorden van Tienen op de Deelberg. In 1993 werden er 2700 druivenstokken aangeplant van verschillende rassen, later werden ook meer resistente rassen aangeplant. Alle druiven worden op ecologische wijze geteeld, gecontroleerd door BLIK (= het controleorganisme voor de biologische landbouw) en verlopen volgens de EG richtlijn. Daardoor dragen deze wijnen het BIOGARANTIE label sinds Hugo Bernar - Vianderdal Tienen /

4 Win een duo-ticket De Vlaams-Brabantse wijnbouw Degustatie tafeldruiven en wijn! Ten Bunder (Aarschot) Ten Bunder startte in 2001 met de aanplanting van druivelaars op een ideale zuiderhelling. De snoeiwijze laat veel zon en wind toe in de wijngaard. Druiven worden met de hand geoogst en gecontroleerd en garanderen een ambachtelijke en kleinschalige verwerking. Er is witte en rode wijn en een rosé mousserende wijn die 14 maanden heeft gegist op fles. Bruno Cools - Speelhovenstraat Aarschot Domein Tempelberg (Lubbeek) Sedert 1972 zijn vader Maurice Fol en zoon Frank Fol met wijn bezig. Sinds 1992 wordt de wijn gecommercialiseerd onder de naam Lindener. Maurice stond aan de wieg van een kwaliteitsproject de Hagelandse wijnen. Verschillende toprestaurants bieden de Lindener op hun wijnkaart aan. Misschien heeft dit wel te maken met de erkenning van de wijn als Gecontroleerde Oorsprongs Benaming (GOB)? Maurice & Frank Fol - Houwaartstraat Lubbeek Uylenbergher (Holsbeek) Wijnhoeve Boschberg (Scherpenheuvel-Zichem) De Uylenbergher wijngaard ligt op de Uilenberg te Sint-Pieters-Rode. Alle wijnstokrassen Sirius, Regent en Johanniter (aanplant 2008) zijn ziekteresistent. Na de uitbouw van een kleine wijngaard in de achtertuin werd in 2004 begonnen met de aanleg van een grotere wijngaard op een nabijgelegen perceel. De Regent 2007 (rode wijn met eiklagering) Gecontroleerde Oorsprongs Benaming, werd verkozen tot beste Hagelandse Wijn van Naast een wijngaard heeft de familie Goemans nog een grote houtoven voor zelfgebakken brood en pizza. Ontdek een klein stukje Italië in het Hageland! Een wandeling in een gedeelte van de wijngaarden, een wijndegustatie en een zeer volledige uitleg over alles wat met wijnbouw en Hagelandse wijnen te maken heeft, in Wijnhoeve Boschberg kan het allemaal. De wijngaard ligt aan de voet van de Basiliek van Scherpenheuvel op een zandleemgrond met een ondergrond van ijzerzandsteen. De druiven worden manueel geplukt en de wijn rijpt in eikenhouten vaten. André Goemans - Matantjesstraat Holsbeek Antwerpen Amsterdam Antwerpen E19 Londerzeel Kapelle-op-den-Bos Brabantse Kouters OostVlaanderen Gent Oostende E40 Zemst Opwijk Merchtem Wemmel Asse Machelen Zaventem Liedekerke Tielt-Winge Herent Kortenberg Holsbeek Leuven Brussel Bruxelles Kraainem Wezembeek-Oppem Tervuren Lennik HAGELAND Pajottenland en Zennevallei Halle E19 Mons Paris Linkebeek Beersel Sint-Genesius-Rode Pepingen Herne Kortenaken Geetbets Lubbeek Boutersem Bertem Dijleland Drogenbos Sint-Pieters-Leeuw Gooik Limburg Bekkevoort Glabbeek Roosdaal Bever Rotselaar Ternat Dilbeek Galmaarden E314 Aachen Köln Grimbergen Kampenhout Vilvoorde Steenokkerzeel Diest Aarschot Tremelo Haacht Meise GROENE GORDEL Affligem Keerbergen Boortmeerbeek Scherpenheuvel-Zichem Begijnendijk Oud-Heverlee Bierbeek Huldenberg Hoeilaart Zoutleeuw Tienen Linter Hoegaarden Jos & Olga Beckx - Frans Smeyersstraat Scherpenheuvel-Zichem Kunst-en wijnhoeve Elzenbosch (Assent) De hoeve Elzenbosch ligt in Assent tussen Leuven en Diest. Naast de fruitplantages is er een wijngaard op de zuiderhelling van de Rijnrodeberg, t Waanveld en de Kluisberg. Vandaag tellen de wijngaarden stokken, vooral Muller-Thurgau, Rosa Muskat en Optima, een weinig Sieger, Ortega, Riesling en Pinot op een oppervlakte van 2ha80. De wijn die sinds 1979 op de hoeve op een ambachtelijke manier op eikenhouten vaten wordt gemaakt, is droog en toch zacht, fris en fruitig met een bloemig of kruidig karakter. Jos & Malou Boyen - Rijnrode Assent Wilt u onze heerlijke wijnen en tafeldruiven persoonlijk degusteren? Op donderdag 25 september 2008 om 19 uur organiseert de dienst Landbouw samen met de vzw Streekproducten Vlaams-Brabant een degustatie van tafeldruiven en wijnen in het provinciehuis Vlaams-Brabant. Hiervoor hebben we 30 duo-tickets in de aanbieding. De druiventelers komen zelf hun Vlaams-Brabantse Tafeldruif aan jullie voorstellen en geven uitleg bij de verschillende rassen en hun typische karakteristieken. De smaak van de verschillende rassen kunt u zelf beoordelen tijdens de degustatie. De degustatie van de Vlaams-Brabantse wijnen wordt begeleid door 2 professionele sommeliers Norry Verheyden en Michel Dewolfs van t wijngenoegen uit Tienen. Meer info ivm de deelname aan de wedstrijd, z.o.z naam voornaam Overijse E411 Namur Luxembourg E40 Liège Köln Landen Wijnkelder Kluisberg (Bekkevoort) Waals-Brabant Luik Domein Chartreuzenberg (Holsbeek) Bovenop de Chartreuzenberg te Holsbeek, bevindt er zich een druivenplantage van Herman en Gerda Van Goidsenhoven. Het begon met de aanplanting van 50 druivenstokken, maar is uitgegroeid tot 1200 stokken op een oppervlakte van 60 are. Voor de aanplanting werd er bewust gekozen voor de resistente druivensoorten Regent en Johanitter omdat er in ons klimaat veel schimmelziektes zijn. Zo kan Herman met een natuurlijk product op de markt te komen. Herman & Gerda Van Goidsenhoven - Chartreuzenberg Holsbeek Op de Kluisberg verbouwden kluizenaars honderden jaren geleden al wijn. De opbrengst van de eerste aanplanting uit 1983 was voortreffelijk, maar de wijnbouw bleef nog een hobby. Door de snelle groei van de wijnkelder en de goede verkoop aan particulieren, kleinhandel, horeca en groothandel, werd de wijnkelder in 1999 omgebouwd tot een vennootschap. Van jaar tot jaar kent Kluisberg een groeiend succes en biedt hij een ruime keuze aan gevarieerde wijnsoorten. straat postcode telefoonnummer Jos Vanlaer - Rijnrode Bekkevoort gemeente nr.

5 De Vlaams-Brabantse wijnbouw Wijngaardstappen in Tielt-Winge 9,5 km >> bewegwijzerd zeshoekige bordjes met een rode kleur De wandeling vertrekt aan de kerk van Tielt. Na minder dan een kilometer wandelt u al door de natuur richting het Walenbos, een beschermd natuurgebied dat zich uitstrekt in de vallei en langs de hellingen van de Roeselberg en de Alsberg tussen Tielt en Houwaart. U stapt door het centrum van Houwaart en langs het kerkje (kijk even boven de kerkdeur, daar ziet u het onthoofde beeld van de patroonheilige Sint-Dyonisius). Op het dorpsplein klinkt het beeld van den Hagelander op uw gezondheid (mét een glaasje Hagelandse wijn natuurlijk). Vrijwel onmiddellijk belandt u weer in de velden. Aan de voet van de Houwaartse Berg stapt u voorbij het kapelletje met de twee linden naar boven door een holle weg. Op de beschutte flanken van de Houwaartse Berg vindt u de eerste wijngaarden, maar ook een lemen hoevetje met witbeschilderde muren, de typische woning van de Hagelander. U stapt verder via de Bergweideweg naar de Neringe, waarna u in het Walenbos de Motte weer oversteekt. Langs de Sint-Annastraat en de Boterstraat komt u weer aan op het startpunt. BON Degustatie tafeldruiven en wijn wedstrijd Win een duo-ticket Degustatie tafeldruiven en wijn! Schrijf u nu in door deze bon ingevuld terug te sturen vóór donderdag 18 september 2008 (postzegel geldt als bewijs) naar vzw Streekproducten Vlaams-Brabant - Provincieplein Leuven, en misschien wint u samen met uw partner of vriend(in) wel een heerlijke degustatie van onze tafeldruif en wijnen? Een onschuldige hand zal 30 duo s gelukkig maken. De gelukkige brengt zijn partner of vriend(in) mee als chauffeur. Vóór de aanvang van de degustatie ondertekent de winnaar een document waarin men bevestigt dat één persoon BOB of BOBETTE is. Tijdens de wijndegustatie krijgt Bob of Bobette een degustatie van heerlijke fruitsappen uit Vlaams-Brabant! wedstrijd Colofon: Een uitgave van de Provincie Vlaams-Brabant, dienst land- en tuinbouw, september 2008 / coverfoto: Jan Hoogsteyns / foto s: Provincie Vlaams-Brabant, toerisme Vlaams-Brabant, Luk Collet, Wouter Rawoens, Willy Vandenbergh, Studio Dewit, Streekproducten vzw, Dominic Verhulst en Regionaal Landschap Noord-Hageland / lay-out: grafische cel provincie Vlaams-Brabant / V.U. Marc Collier, provinciegriffier / O.n.: ) Info: dienst land- en tuinbouw, tel , landbouw@vlaams-brabant.be / beleidsverantwoordelijke: gedeputeerde Monique Swinnen.