Informatieboekje bij de handelingsdelen van Nederlands in havo-4

Transcriptie

1 Informatieboekje bij de handelingsdelen van Nederlands in havo-4 Havo Muurhuizen

2 Inhoud PTA Nederlands Toelichting op het PTA toetsen 3 Handelingsdelen en dossiers 4 Toelichting op de handelingsdelen in het PTA 5 Bijlage 1 Het leesverslag Richtlijnen voor het leesverslag 7 Leesverslag A De romananalyse 8 Leesverslag B- Het gebruik van recensies en biografie 10 Leesverslag C De persoonlijke verwerking 11 Bijlage 2 De boekverslagen Boekverslag 1 12 Boekverslag 2 12 Boekverslag 3 en 4: het duoboekverslag 13 Bijlage 3 De documentatiemap A Instructie documentatiemap 14 B Persoonlijk invulformulier documentatiemap 16 Bijlage 4 De betogende voordracht A Instructies voor de betogende opdracht 17 B Tips voor de betogende opdracht 18 C Spreekplan voor de betogende opdracht 19 D Beoordelingsformulier voor de betogende opdracht 21 Ruimte voor aantekeningen 23 Checklist: Overzicht van het leesdossier 24 Havo Muurhuizen 1

3 PTA voor het vak Nederlands HAVO 2013/2015 leerjaar 4 methode Op Niveau en Laagland, Literatuur en Lezer Aantal toetsen 16 herkansbaar 6 Omschrijving Magister Lesstof Periode Kolomkop Eindtermen Soort toets Tijdsduur in min. Weging rap Weging se Herkansen ja/nee Week nummer 4.1 Autobiografie Laagland Lit., 67, E HA - Nee 37 Brief Op Niveau, H1, C PW 45 1 Nee 39 Taalverzorging 1 Op Niveau H2, 1-50 C PW 45 1 Nee 41 Boek 1 Lezen Verslag klassikale roman E HA Leesvaardigheid: Op Niveau hfdst. 1 en 3 A PW 60 2 Ja Taalverzorging 2 Op Niveau H5, 1-44 C PW 45 1 Nee 50 Boek 2 Boekverslag 2 E HA Boek 3-4 Boekverslag 3-4 E HA Literatuur 1 Historische letterkunde ME-17 e eeuw, Laagland Lit. Cursus 8 E PW 60 2 Nee Taalverzorging 3 Op Niveau H8, 1-18 C PW 45 1 Nee 14 Boekentoets 1 4 Romans en Laagland Lit. Cursus 1+2 E PW 90 2 Nee 15 Documap1 Onderzoek E HA Voordrachten Betogende voordracht, Op Niveau H3, 18-19; H4, 37; blok FG B, D MO 10 1 Nee Samenvatten Op Niveau H7,3-7 A PW 90 2 Ja 27 Regeling voor herkansingen Herkansingen zoals aangegeven Berekening eindcijfer > Het eindcijfer is het gemiddelde van de eindcijfers van de examenonderdelen Domein A t/m E. 2

4 Toelichting op het PTA - toetsen Brief In een lesuur (week 39) schrijf je een brief waarvoor je een cijfer krijgt dat één keer meetelt. Taalverzorging In Op Niveau wordt in aparte hoofdstukken (hoofdstukken 2, 5 en 8) aandacht besteed aan taalverzorging en taalbeschouwing. Deze stof wordt in iedere periode getoetst aan de hand van een schrijfopdracht. Voorwaarde voor deelname aan deze toets is dat je de opdrachten gemaakt en nagekeken hebt. (week 41, 50 en 14) Teksttoets De toets in de toetsweek van periode 1 (week 47) heeft betrekking op de theorie van tekstanalyse en de gemaakte opdrachten uit Op Niveau, hoofdstukken 1 en 3. De theorie moet je kunnen toepassen op een tekst waarover je vragen moet beantwoorden. Historische letterkunde In de tweede toetsweek (week 11) wordt een toets historische letterkunde afgenomen die bestaat uit vragen over letterkunde in de Middeleeuwen en Renaissance. Boekentoets De boekentoets in periode 3 (week 15) is een schriftelijke toets van 90 minuten die twee keer meetelt. De vier boeken die je hebt gelezen, de gemaakte leesverslagen én cursus 1 en 2 uit Laagland literatuur & lezer komen hierbij aan bod. Je wordt geacht kennis te hebben van de onderdelen van de romananalyse. De gelezen recensies zijn ook onderwerp van de toets en je moet vaardigheden hebben ontwikkeld met betrekking tot het zelf schrijven van een recensie. Kortom, de onderdelen A, B en C van het leesverslag (zie bijlage 1)komen terug in de toets. Samenvatten Tijdens het eindexamen in 2015 hoeft geen samenvatting meer gemaakt te worden. Dit onderdeel komt echter wel aan de orde, zij het op een andere manier. Teksten en tekstgedeelten moeten in hoofdzaken uitgedrukt kunnen worden. Je moet de hoofdzaken ook kunnen beoordelen. Beknopte samenvattingen van tekstgedeelten zullen nog wel gevraagd worden. Tijdens de toets in toetsweek 3 (week 27) lees je daarvoor een flinke zakelijke tekst die twee keer meetelt voor het schoolexamen., Betogende voordracht Een belangrijk onderdeel van het schoolexamen is het toetsen van de mondelinge taalvaardigheid (domein B). Daarvoor maken voordrachten, discussies of debatten onderdeel uit van het PTA. Bij de betogende voordracht spreek je in duo s tien minuten voor de klas over een onderwerp dat je van tevoren in een groepje van vier hebt bestudeerd en waar je materiaal over hebt verzameld in je documentatiemap (zie bij handelingsdelen). Je moet door middel van een stelling met bijbehorende argumenten proberen je publiek te overtuigen van jouw standpunt. Het cijfer telt in de vierde klas één keer mee. 3

5 Je moet je documentatiemap bewaren want over hetzelfde onderwerp doe je in de vijfde klas het schoolexamen discussie. Denk dus zorgvuldig na over het onderwerp dat je kiest. Kijk voor informatie over (het schrijven van) een betoog ook op de site van Laagland: > leerlingensite > Laagland Praktisch > 3 Betoog. Handelingsdelen en dossiers Alle handelingsdelen zijn van belang voor het schoolexamen. Ze moeten dan ook bewaard worden tot aan het einde van de vijfde klas. De handelingsdelen worden samengevoegd in een schrijfdossier (de documentatiemap) en een leesdossier (met o.a. de boekverslagen). Ze vormen het uitgangspunt voor de (mondelinge) schoolexamens lezen / literatuur en schrijven. Beide dossiers moeten overzichtelijk zijn ingedeeld het duidelijk herkenbare onderdelen, ze moeten getypt zijn in een uniform lettertype en een verzorgde lay-out hebben. Het leesdossier bestaat uit de volgende handelingsdelen: De leesautobiografie (havo-4) de 4 boekverslagen van havo-4 de 4 boekverslagen van havo-5 de recensies van de gelezen boeken (havo 4+5) de stellingen over de gelezen boeken (havo-5) het eindverslag over alle gelezen boeken (havo 5) de literaire verwerkingsopdracht (havo-5) het poëzieverslag (havo-5) ook: de uitwerkingen van de literaire opdrachten uit Laagland, literatuur & lezer. Het schrijfdossier (de documentatiemap) bestaat uit de volgende handelingsdelen: het onderzoek naar een stelling over een maatschappelijk probleem de verantwoording van je keuze, het onderwerp en je standpunt een overzicht van de gebruikte bronnen de aantekeningen voor de betogende voordracht over het onderwerp in havo-5 wordt dossier aangevuld met een (individueel uit te voeren) meer uitgebreid onderzoek waarover ook een discussie gevoerd moet worden. Havo Muurhuizen 4

6 Toelichting op de handelingsdelen in het PTA Leesautobiografie In een leesautobiografie vertel jij iets over je leeservaringen. Je leesbiografie is daarmee een verslag van jouw persoonlijke leesgeschiedenis. Je gaat na welke verhalen, liedjes en gedichten iets voor jou hebben betekend en waarom. Wat werd vroeger aan je voorgelezen, wat las en lees je zelf? Wat is het mooiste dat je hebt gelezen? Lezen ze bij jou thuis veel? Misschien heb je juist moeite met lezen? In je leesautobiografie kun je al je ervaringen en opvattingen kwijt. Ga in gedachte maar eens terug naar je jeugdjaren, de basisschool, de onderbouw of de mavo. De leesautobiografie is getypt verslag in lettergrootte 12 en is minimaal één A4 tje (platte tekst; dus zonder plaatjes en witregels). Bedenk een geschikte titel en maak gebruik van tussenkopjes. Zorg voor een goede alineaverdeling Kijk voor de opzet van de leesautobiografie eventueel ook op de site Laagland: > leerlingensite > Laagland Praktisch > 5 leesautobiografie. Boekverslag 1 Boekverslag 1 maak je over de klassikale roman. Je doet dit volgens de richtlijnen voor het leesverslag (zie Bijlagen). Je maakt delen van het leesverslag samen met je docent en medeleerlingen tijdens de lessen. Bij het eerste boek hoort geen verwerkingsopdracht. Boekverslag 2 Boekverslag 2 maak je op dezelfde manier als boekverslag 1. Bij dit boek hoort wel een verwerkingsopdracht. Je moet kiezen uit één van de opdrachten in de betreffende bijlage. Kies een opdracht waar je al direct ideeën over hebt, die bij je boek past en waar je voldoende over kunt schrijven. Denk niet te lang na over je keuze. Welke opdracht je ook kiest, zorg ervoor dat je laat zien dat je het boek goed gelezen en begrepen hebt. Dat wil zeggen dat het bij alle opdrachten van belang is dat je veel concrete voorbeelden gebruikt uit het boek. Duoboekverslag De laatste twee boeken die je voor Nederlands in havo-4 moet lezen, verwerk je samen met een klasgenoot. De boeken die jullie kiezen moeten eenzelfde thema hebben. Je maakt van beide boeken een leesverslag volgens de richtlijnen voor het leesverslag. Deze taak kun je makkelijk verdelen: de een maakt een verslag van boek A, de ander van boek B. Daarnaast maak je samen een verwerkingsopdracht. N.B. je moet natuurlijk wel beide boeken lezen; over allebei worden vragen gesteld op de Boekentoets. Havo Muurhuizen 5

7 Documentatiemap In groepen van vier leerlingen doe je onderzoek naar een stelling. In periode 3 houd je in duo s een betogende voordracht over je stelling (zie bijlage 4, bladzijde 18). Het cijfer voor die voordracht bestaat uit de beoordeling van de inhoud van de documentatiemap en van de betogende voordracht zelf. Het onderzoek dat je daarvoor moet doen, moet als handelingsdeel opgenomen worden in je schrijfdossier / documentatiemap Nederlands. Ieder groepslid moet een compleet exemplaar van het verslag in zijn dossier hebben. In periode 1 van havo 5 moet je m.b.v. dezelfde documentatiemap het schoolexamen discussie doen. Bewaar je dossiers dus zorgvuldig. Havo Muurhuizen 6

8 Bijlage 1 Het leesverslag Richtlijnen voor het leesverslag In een leesverslag beschrijf je een door jou gelezen roman of verhaal (of verhalenbundel). Je maakt van alle boeken van je leeslijst een leesverslag. Elk leesverslag bestaat uit drie delen: A. de romananalyse B. de verwerking van recensies en het toevoegen van een biografie van de auteur C. je eigen persoonlijke verwerking Onderdeel A (de romananalyse) mag je van internet halen. Je zoekt een geschikte romananalyse en bestudeert deze kritisch. Staan er geen fouten in? Is de analyse volledig? Moet ik zelf aanvullingen doen of kan ik verschillende internetverslagen samenvoegen tot één goed verslag? Komt het internetverslag overeen met de eisen die Muurhuizen aan de romananalyse stelt? etc. Onderdeel B en C moet je zelf maken volgens de richtlijnen die hierna volgen. Voordat je begint aan het leesverslag moet je het volgende doen: 1. goedkeuring vragen aan de docent voor je romankeuze; 2. de gekozen roman lezen; 3. tijdig achtergrondinformatie verzamelen ( b.v. recensies, informatie over de auteur) 4. Achtergrondinformatie volgens de richtlijnen verwerken en gebruiken bij onderdeel A, B en C. In havo-4 worden vier boeken gelezen. Het eerste is een klassikaal boek, dat gezamenlijk wordt gelezen. Het tweede is er een naar eigen keuze en wordt individueel gelezen. Het derde en vierde boek kies je samen met een klasgenoot. De boeken hebben hetzelfde thema. Het leesverslag (het duoboekverslag) mag gedeeltelijk gezamenlijk gemaakt worden. Havo Muurhuizen 7

9 Leesverslag A - De romananalyse Deel A van het leesverslag bestaat uit de volgende onderdelen: 1 De titelbeschrijving Noteer achtereenvolgens: de naam van de schrijver, de titel van het boek, eventueel ondertitel, naam van de uitgeverij, plaatsnaam (van waar de uitgever is gevestigd), jaar van verschijning en eventueel de gelezen druk. Let op de interpunctie en cursiveringen van de titel. Bijvoorbeeld: Hart, M. t. De kroongetuige. De Arbeiderspers, Amsterdam/Antwerpen, 1994 (5 e druk). 2 Het motto: volledig overnemen (niet te verwarren met opgedragen aan.). Het motto (vaak een citaat uit een ander literair werk) heeft vaak betrekking op het thema van de roman. Het motto moet je verklaren (evt. vertalen). 3 Genre: alleen de term roman is hierbij onvoldoende. (zie Laagland blz.13) 4 Een samenvatting van het verhaal: vat de inhoud van het verhaal beknopt samen, een richtlijn is 100 tot 250 woorden. Schrijf op wat de belangrijkste gebeurtenissen van het verhaal zijn, hoe het verloopt en afloopt. Zorg dat je voldoende van het verhaal afweet om de boekentoets in periode 3 goed te kunnen maken. Zorg dus voor een gedegen samenvatting. 5 De personen: geef een volledige karakterbeschrijving van de belangrijkste personen en hun onderlinge relaties. Dit onderdeel is belangrijk en moet je uitgebreid behandelen. (zie Laagland blz. 23 en 24) 6 Perspectief/Vertelwijze: vermeld zo nodig ook welke betekenis het perspectief heeft voor het verhaal. Geef dus aan waarom juist dit perspectief is gekozen, wat is het effect ervan voor de lezer? (zie Laagland blz. 27 t/m 34) 7 Structuur van de roman: hoe zit het boek in elkaar? de opbouw in hoofdstukken, delen, etc. 8 Tijd: chronologisch/niet-chronologisch, flashbacks/flashforwards, tijdversnelling/tijdvertraging, verteltijd. (zie Laagland blz. 25) 9 Ruimte: Een verhaal speelt zich in een bepaalde tijd af en in een bepaalde ruimte. Het begrip ruimte wordt gebruikt om de omgeving aan te duiden waar de gebeurtenissen zich afspelen (plekken, plaatsen, streken, steden etc.). (zie Laagland blz.24) 10 Thematiek: het belangrijkste thema van het verhaal en de uitleg ervan, eventuele andere thema s. Wat is de betekenis en/of de bedoeling van de roman. (zie Laagland blz.19) Havo Muurhuizen 8

10 11 Motieven: elementen die in een verhaal herhaald worden zijn motieven. Bepaalde situatie, gebeurtenissen of gevoelens kunnen steeds terugkeren (verhaalmotieven) of bepaalde woorden of uitdrukkingen kunnen herhaald worden (leidmotieven). (zie Laagland blz. 26) 12 Titelverklaring: soms heeft een titel meerdere betekenissen! 13 Taalgebruik: modern/ouderwets, eenvoudig/ingewikkeld, beeldend/concreet, etc. Havo Muurhuizen 9

11 Leesverslag B - Het gebruik van recensies en biografie Een recensie is een beoordeling van een literaire tekst, toneelvoorstelling of speelfilm. Het doel van een recensie is dat je de lezer van jouw lees- of kijkervaring overtuigt. Op die manier spoor je lezers van je recensie aan het boek wel of niet te lezen, wel of niet naar die voorstelling of film te gaan. In de eerste plaats geef je jouw mening over de literaire tekst, toneelvoorstelling of film, onderbouwd met argumenten. In de tweede plaats geef je informatie over de inhoud, de verhaalopbouw en de achtergronden. Centraal in de recensie staat dus het persoonlijk waardeoordeel van de recensent. (zie ook Laagland, blz. 69) 1 Als je een recensie gebruikt, geef dan een goede titelbeschrijving van de gebruikte recensie. Bijvoorbeeld: D. Meijsing, Beter laat dan nooit, in: De Volkskrant, 21 september Voor elke roman gebruik je minimaal twee goede recensies. Ben kritisch op de kwaliteit van de recensies. Recensies via LiteRom zijn altijd goedgekeurd. Als je twijfelt, raadpleeg je docent. 3 Voeg de recensies bij je leesverslag in je leesdossier. 4 Streep de belangrijkste zinnen aan en geef in de kantlijn aan wat de functie is van de onderstreepte zinnen. Verwijs daarbij naar de onderdelen van de romananalyse. Als er bijvoorbeeld in de recensie iets gezegd wordt over het aspect tijd, zet dan in de kantlijn RA-tijd (romananalyse tijd). Gebruik daarvoor de volgende afkortingen: RA-tijd (informatie over tijd) RA-thema (informatie over een thema) RA-personen (informatie over personen) Let ook op de mening van de recensent en geeft die aan met: ME+ = positieve mening ME- = negatieve mening / kritische opmerking 5 Beantwoord voor elke recensie de vragen: a) Wat is het uiteindelijke waardeoordeel van de recensent over het boek? (positief, negatief, etc.)? Geef daarbij één of meer kenmerkende citaten uit de recensie waaruit duidelijk de mening van de recensent blijkt. b) Welke argumenten gebruikt hij daarbij? c) Wat is de waarde van deze bron voor jou, m.a.w. wat ben je er wijzer van geworden? 6 Biografie: Geef een korte biografie van de auteur die het door jou gekozen boek geschreven heeft (dus geen biografie van de recensent!). Havo Muurhuizen 10

12 Leesverslag C - De persoonlijke verwerking Dit onderdeel is het belangrijkste onderdeel van je leesverslag. Onderdeel A en B vormen een ondersteuning bij jouw eigen mening en argumentatie. Met name dit onderdeel is belangrijk voor je schoolexamen. Dit moet dus uitgebreid (minimaal een ½ A4) worden verwoord. De volgende vragen moeten daarvoor met goede redenen omkleed, worden beantwoord. Gebeurt dat niet helemaal goed, dan kan de docent een aanvullende verwerkingsopdracht geven. 1 Waarom/hoe heb je dit boek gekozen? 2 Wat vind jij van het boek dat je hebt gelezen? Verwerk in je antwoord minimaal drie van de volgende zeven literaire argumenten. soort argument Structurele argumenten (over de opbouw) Vernieuwingsargumenten (over de oorspronkelijkheid) Realistische argumenten Intentionele argumenten (over de intentie - bedoeling van de schrijver) Emotionele argumenten (over het effect op de emoties en gevoelens van de lezer) Morele argumenten (over de normen en waarden van de samenleving) voorbeeld Typerend voor Eilandgasten is de structuur. De hoofdstukken van de schoonmaakster verbinden de andere verhalen met elkaar. Natuurlijk is Mulisch niet de eerste schrijver die het fenomeen Hitler door middel van fantasie probeert te doorgronden. Maar zijn aanpak is zonder meer verrassend te noemen. Doordat Giphart de euthanasie van zijn moeder zo gedetailleerd beschrijft, wordt de werkelijkheid van de gebeurtenis versterkt. Het is duidelijk dat Mulisch in Siegfried zijn ideeën over schrijven en schrijverschap nog eens uit de doeken wil doen. Het gedeelte van de roman, waarin de pleegouders van Siegfried hun verhaal vertellen, is bijzonder spannend. Het einde van de roman maakt duidelijk dat wie zijn doel ten koste van alles wil bereiken, uiteindelijk met lege handen achterblijft. Stilistische argumenten (over de stijl) De roman is zeer leesbaar. De zinnen zijn helder gebouwd, de woordkeus is betrekkelijk eenvoudig. Lastiger te volgen zijn de filosofische uitspraken van Herter die de verhaallijn af en toe doorbreken. 3 Reageer op de secundaire literatuur die je hebt verwerkt. Ben je het eens met de uitspraken van de recensenten, waarmee wel, waarom niet enz. Werk hier met citaten uit de recensies Havo Muurhuizen 11

13 Bijlage 2 De boekverslagen Verwerkingsopdrachten bij boekverslagen Boekverslag 1 Boekverslag 1 maak je over de roman die gezamenlijk / klassikaal wordt gelezen. Dit verslag moet gemaakt worden volgens de richtlijnen voor het leesverslag (zie bijlage 2) maar alleen deel A, de romananalyse. Je maakt delen van het leesverslag samen met je docent en medeleerlingen tijdens de lessen. Bij het eerste boek hoort geen verwerkingsopdracht. Boekverslag 2 Ook voor boekverslag 2 gelden de richtlijnen voor het leesverslag. Nu moeten de onderdelen A (romananalyse) en B (recensies en biografie) gemaakt worden. Als verwerkingsopdracht kies je één van de onderstaande opdrachten: Welke opdracht je ook kiest, zorg ervoor dat je laat zien dat je het boek goed gelezen en begrepen hebt. Dat wil zeggen dat het bij alle opdrachten van belang is dat je veel concrete voorbeelden gebruikt uit het boek. 1 Waarom is het de moeite waard het boek dat jij gelezen hebt te bewaren, zodat mensen het over 100 jaar nog kunnen lezen? Welke ideeën, gevoelens, problemen, situaties en gebeurtenissen die in het boek beschreven worden, zijn van alle tijden (en dus over 100 jaar nog steeds actueel of interessant)? Schrijf hierover een betoog van ongeveer één A4 tje. Geef steeds concrete voorbeelden uit het boek. 2 Maak een toets voor het boek dat jij gelezen hebt. De toets die je maakt bestaat uit 10 waar/onwaar-vragen, 5 meerkeuzevragen (At/mD) en 5 open vragen. Zorg dat je vragen stelt over onderdelen van de romananalyse. Als je de vragen gemaakt hebt, geef je antwoord op de vragen. 3 Schrijf een brief aan de hoofdpersoon van het boek waarin je hem of haar adviezen geeft. Wat houdt de hoofdpersoon bezig? Wat is zijn/haar probleem? Welke ingrijpende gebeurtenissen maakt hij/zij mee? Ga hier in een brief van ongeveer één A4 tje op in. Gebruik verschillende concrete situaties en voorbeelden uit het boek. 4 Zoek drie actuele artikelen die passen bij het thema van het boek dat je gelezen hebt. Bespreek het verband tussen de artikelen en het thema, leg uit wat ze met elkaar te maken hebben: zijn er overeenkomsten of verschillen; wat vind je van de wijze waarop het thema in het boek aan de orde komt? Motiveer je antwoord aan de hand van voorbeelden uit het boek, de artikelen en de realiteit. Gebruik hiervoor ongeveer 400 woorden en voeg de artikelen toe. Havo Muurhuizen 12

14 Boekverslag 3 4: het duoboekverslag Ga voor het lezen van boek 3 en 4 (samen met een medeleerling) als volgt te werk: 1 kies een duopartner; 2 maak een keuze voor twee boeken over een bepaald thema; 3 laat de boeken goedkeuren door je docent; 4 controleer of er van elk boek twee recensies zijn; 5 verdeel de taken: wie gaat welk boek eerst lezen, en wie maakt over welk boek een leesverslag; 6 voor het boek waarvan je het leesverslag niet hoeft te maken, schrijf je natuurlijk wel je mening (leesverslag onderdeel C). Deze geef je aan je duopartner zodat hij zijn leesverslag compleet kan maken; 7 maak samen de verwerkingsopdracht (zie hieronder) 8 kopieer het verslag en stop beiden een compleet verslag in het leesdossier. De verwerkingsopdracht: Kruip in de huid van een auteur: samen schrijven jullie het eerste hoofdstuk van een nieuwe roman waarin de hoofdpersonen uit jullie twee boeken elkaar ontmoeten. De karakters van de hoofdpersonen blijven zoals deze waren in de boeken die jullie gelezen hebben. Verder heb je alle creatieve vrijheid: je bepaalt dus zelf het perspectief, de ruimte, de situatie, eventuele bijfiguren, etc. Tot slot bedenk je een titel die past bij het hoofdstuk. De lengte van het hoofdstuk is minimaal één A4 tje en maximaal twee A4 tjes (lettergrootte 12) Havo Muurhuizen 13

15 Bijlage 3: - De documentatiemap A - Instructie documentatiemap In groepen van vier leerlingen doe je onderzoek naar een actueel maatschappelijk onderwerp; je verzamelt hier informatie over en bedenkt een stelling die dat onderwerp kritisch belicht. De map, waarin je o.a. je informatie en je aantekeningen bewaart voor de betogende voordracht en de discussies, is een handelingsdeel van je (schrijf)dossier. Ieder groepslid moet een compleet exemplaar van het onderzoeksverslag (zie hieronder) in zijn dossier hebben. Om een goed verslag te maken volg je onderstaande stappen: 1 Vorm een viertal (lukt het niet een viertal te vormen, houd er dan rekening mee dat één groepslid de presentatie van de stelling alleen moet doen); 2 Kies een actueel maatschappelijk probleem; 3 Bedenk een stelling bij dit maatschappelijke probleem. De stelling moet open (er is geen kant-en-klare oplossing voor handen), controversieel (een onderwerp waarover de meningen flink uiteen lopen) en actueel zijn. 4 Schrijf een inleiding voor het verslag. Daarin moeten de onderstaande drie punten verwerkt worden: geef algemene informatie/uitleg over het probleem; geef aan waarom het onderwerp een probleem is; geef individueel je standpunt over de stelling. Ben je het met de stelling eens of oneens en waarom? 5 Zoek per leerling twee betogende/beschouwende bronnen over het onderwerp. Dat wil zeggen bronnen waarin meningen en argumenten staan. Controleer tijdig of je niet dezelfde bronnen hebt als een ander groepslid (dat is niet de bedoeling); 6 Onderstreep in de bronnen (minimaal 1 A4 per bron) de argumenten die je voor en tegen je stelling tegenkomt; 7 Bedenk na het lezen en onderstrepen van alle groepsbronnen met elkaar vier hoofdargumenten voor en vier tegen de stelling. Ondersteun de argumenten met goede voorbeelden, citaten van deskundigen, uitleg, etc. Elk uitgewerkt argument staat op een apart A4 tje en is minimaal een half A4 tje lang; 8 Schrijf nu nog een keer individueel je standpunt. Ben je veranderd van mening nu je meer van het probleem weet? Ondersteun je standpunt met argumenten. Je mag nu dus je eigen mening geven en hoeft het niet met je groepsleden eens te zijn; Havo Muurhuizen 14

16 9 Schrijf een evaluatie waarin je antwoord geeft op de onderstaande vragen: Hoe was de samenwerking? Wat heb je geleerd voor een volgende keer? Wat zijn de sterke en zwakke punten van het verslag? 10 Maak een bronvermelding van de gebruikte bronnen. Raadpleeg voor een correcte bronvermelding Op Niveau informatieboek pagina De lay-out van het verslag moet verzorgd zijn. Dit houdt in dat het verslag er als een eenheid uitziet en voorzien is van paginanummering. Leg de samenwerking en de planning van je groep vast in het formulier dat op de volgende bladzijde staat. Ieder lid van de groep bewaart zijn eigen afsprakenformulier. Per groep moet één formulier worden ingeleverd bij de docent. Havo Muurhuizen 15

17 B - Persoonlijke invulformulier documentatiemap Groepsleden: Maatschappelijk probleem: Stelling: Taakverdeling inleverdatum: Taak naam datum Inleiding schrijven Standpunt vooraf schrijven individueel Twee geschikte bronnen per leerling zoeken individueel Bronnen lezen en onderstrepen individueel Vier argumenten voor de stelling uitwerken samen Vier argumenten tegen de stelling uitwerken samen Standpunt achteraf schrijven individueel Evaluatie schrijven Bibliografie schrijven Lay-out verslag verzorgen en uitprinten Afspraken lay-out (lettertype, lettergrootte, etc): Havo Muurhuizen 16

18 Bijlage 4 De betogende voordracht A - Instructie voor de betogende voordracht 1 Spreektijd is minimaal 9 minuten, maximaal 12 minuten. Voor tijdsoverschrijdingen geldt de volgende aftrekregeling: 8-9 minuten = -1; 7-8 minuten = -2; minuten = -1/2; minuten = -1; minuten = -2. Leerlingen die alleen moeten spreken, moeten minimaal 5 minuten en maximaal 7 minuten spreken. Verder geldt voor hen dezelfde aftrek als voor duo s; 2 Spreekbeurtcijfer is met name gebaseerd op 2 onderdelen: inhoud (echt betoog, argumenten, tegenargumenten, weerleggingen, citaten) en presentatie. Beide aspecten tellen even zwaar; 3 Je moet naast het zelf spreken ook 2 duo s beoordelen. Voor deze beoordelingen worden ook punten gegeven. De beoordelingen moeten minimaal voldoende zijn. Dat houdt in dat je niet klakkeloos wat kreten opschrijft, maar de sprekers voorziet van nuttige tips en opbouwende kritiek. Beoordelingspunten: 1 punt voor een voldoende/goede beoordeling, 0 punten voor een slechte of geen beoordeling. Ben je afwezig tijdens een beoordeling, dan moet je jezelf inplannen op een ander beoordelingsmoment. Laat de docent dat weten; 4 Het middenstuk van je betoog bestaat uit minimaal 3 argumenten vóór en 3 argumenten tegen; met ontkrachtingen; 6 Je gebruikt minimaal 3 citaten van maximaal 1 minuut per citaat. Vergeet niet de bron te noemen! Bijv. Jip de Jong zegt in de Volkskrant van 13 januari 2005 dat (bla,bla,bla). Geef ook aan wat voor een functie Jip de Jong heeft. Je citaten moeten je argumenten geloofwaardiger en betrouwbaarder maken; 7 Zorg voor functioneel bordgebruik; 8 Voor te laat ingeleverde spreekschema s (zie volgende bijlage) en spreekplannen wordt puntenaftrek toegepast. N.B. Wie ziek is als de betogende voordracht gehouden moet worden, en niet is afgemeld, krijgt het cijfer 1.0 vanwege ongeoorloofd verzuim. Is je duopartner ziek dan zul je de betogende voordracht alleen moeten doen. Zorg er dus voor dat je beschikt over alle informatie zodat je in geval van nood alleen kunt presenteren. Havo Muurhuizen 17

19 B - Tips voor de betogende voordracht Zie ook: > leerlingensite > Laagland Praktisch > 3 Betoog en Op Niveau, paragraaf 53, pagina 73 en De toets spreekvaardigheid bestaat uit een betogende voordracht. Onder voordracht verstaan we een voorbereide spreekbeurt van ongeveer 10 minuten waarin je een onderwerp inleidt, uitwerkt en afsluit. 2 Om een goede voordracht te kunnen houden, heb je je gedocumenteerd. Je dient de artikelen die je in je documentatiemap hebt verzameld, ook daadwerkelijk te gebruiken. 3 Het spreekdoel van je voordracht is betogen. 4 Bij een betogende voordracht ga je uit van een aantrekkelijke stelling. Aanwijzingen voor het formuleren van zo n stelling vind je in par. 67, pagina 84 en 85 van Op Niveau 5 Om je doel te bereiken moeten inhoud, taalgebruik, presentatie en toon van je voordracht zijn aangepast aan het beoogde publiek (medeleerlingen, docenten). Meer informatie over publiekgericht spreken vind je in blok F van het informatieboek. Met behulp van de Schema publiekgerichtheid (paragraaf 4, pagina 12) en het Beoordelen presentatie (paragraaf 59, pagina 78) kun je snel zien of je op het goede spoor zit. 6 Het is raadzaam de opbouw en globale inhoud van de voordracht in een schema te zetten. Een uitgewerkt voorbeeld van zo n spreekplan vind je in paragraaf 54, pagina 75 en hieronder. Handig bij het opstellen van zo n plan is ook blok C, paragraaf 15 t/m 21: tekststructuren. 7 Het is vaak lastig een goed begin voor een voordracht te bedenken. Gebruik hierbij altijd paragraaf 12 van Op Niveau. Daar vind je aanwijzingen voor het houden van een pakkende inleiding. 8 Realiseer je dat een mondelinge presentatie heel wat anders is dan een schriftelijke presentatie. Als je een tekst leest, kun je rustig even over iets nadenken, een pauze inlassen, een stukje opnieuw lezen, of even een andere bron raadplegen. Dat kan allemaal niet als je naar een voordracht luistert. Dit heeft consequenties voor degene die de presentatie houdt. Als spreker kun je niet te veel informatie tegelijk aanbieden, dien je de informatie dus te doseren. Verder probeer je natuurlijk de aandacht van de luisteraar vast te houden door af en toe een aardig voorbeeld te geven of interessant illustratiemateriaal te tonen. Je kunt ook beter spreken aan de hand van trefwoorden, dan een uitgeschreven voordracht voor je hebben. Bij het voorlezen van (delen van) je verhaal verliest het publiek snel de aandacht. Bovendien kost je dat punten want de toets is een voordracht en geen voorleesbeurt! Havo Muurhuizen 18

20 C - Spreekplan voor de betogende voordracht Namen en klas Onderwerp centrale stelling Publiek Docent(e) en medeleerlingen Gebruikte bronnen voor citaten Wie Functie Inhoud (kort) Inleiding Vóórargument 1 Vóórargument 2 Havo Muurhuizen 19

21 Vóórargument 3 Tegenargument 1 + ontkrachting Tegenargument 2 + ontkrachting Tegenargument 3 + ontkrachting Slot/ conclusie Havo Muurhuizen 20

22 D Beoordelingsformulier voor de betogende voordracht Beoordeling betogende opdracht Namen duo: Namen beoordelaars: Beoordeling van opbouw/inhoud: denk daarbij aan: logische opbouw, geen Mijn eerste voorargument is..., goede uitleg van informatie, kwaliteit voorargumenten/ tegenargumenten/ ontkrachtingen, minimaal 3 goede citaten, deskundigheid sprekers, goede voorbereiding, boeiende inleiding, concluderend slot Goede Punten Tips / punten ter verbetering Havo Muurhuizen 21

23 Naam spreker 1: Beoordeling van de Publiekgerichtheid: denk daarbij aan: verstaanbaarheid, niveau taalgebruik (past het bij de spreker en publiek?), brengt de spreker het betoog op een boeiende manier, contact met de klas, gebruik illustratiemateriaal/powerpoint/bord, geïnteresseerde houding Goede Punten Tips / punten ter verbetering Naam spreker 2: Beoordeling van de Publiekgerichtheid: denk daarbij aan: verstaanbaarheid, niveau taalgebruik (past het bij de spreker en publiek?), brengt de spreker het betoog op een boeiende manier, contact met de klas, gebruik illustratiemateriaal/powerpoint/bord, geïnteresseerde houding Goede Punten Tips / punten ter verbetering Havo Muurhuizen 22

24 Ruimte voor aantekeningen Havo Muurhuizen 23

25 Checklist: Overzicht van het leesdossier Naam: Klas: H4 opdracht datum opmerkingen/ correctie goedkeuring Leesautobiografie Klassikale roman auteur: titel: Boek 2 + verwerkingsopdracht auteur: titel: Boek 3 / Duoboek + verwerkingsopdracht auteur: titel: Boek 4 / Duoboek + verwerkingsopdracht auteur: titel: Documentatiemap Onderwerp: Oefenbrief Leeropdracht Laagland Historische letterkunde Oefensamenvatting Paraaf voor compleet dossier Havo Muurhuizen 24