Minor. Startup Ville. Modulehandleiding City Tour Guide. Startup Job. Startup Happy Startup. Square. Startup Pro Government Culture Science History

Transcriptie

1 Minor Startup Ville Modulehandleiding City Tour Guide Leiden Startup Citymap BioScience Flower Corporates Health Startup Job Other Services Society Just Startup Happy Startup Startup Square Tech Startup Creativity & Communication Startup Pro Government Culture Science History Mark Eckhart Hogeschool Leiden 2019 Startup Ville is een gezamenlijk product van Hogeschool Leiden, PLNT en Area071

2 Inleiding Beste villager, welkom in ons dorp. In deze tourguide of handleiding maken we je wegwijs door ons startuplandschap, wat kun je de komende tijd verwachten en wat verwachten wij van jou, als kersverse bewoner? Ben jij al klaar voor jouw start(up) in Startup Ville? Ons dorp is een gemeenschap van jullie, als gepassioneerde startupstudenten, maar we brengen in onze community de hele Leidse regio op het gebied van startups samen, zoals de innovatiehubs Area071 (100+ startupcommunity) en PLNT (innovatiecentrum van Gemeente, Universiteit en Hogeschool Leiden). In Startup Ville willen we je wegwijs maken in de wereld van de startup. Ondernemerschap laat zich echter niet vangen in een keurslijf, dus we hebben een flexibel programma ontwikkeld, waarin iedereen met interesse of ambitie binnen de startupwereld aan zijn trekken komt. We hebben een centraal programma, waarin iedereen aan de slag gaat met zijn of haar persoonlijke doelen qua ondernemerschap en/of ondernemendheid, Startup College. Wie ben ik als ondernemer? Welke vaardigheden en kennis heb ik? Waar liggen mijn talenten en passies? Bovendien leer je hierin ook allerlei tools, trends en technieken die je later in je loopbaan, als ondernemer of medewerker, kunt toepassen om iets nieuws van de grond te krijgen, zoals Lean Startup, Design Thinking, Growth Hacking, UX en Business Modeling. Daarnaast kies je meteen binnen de minor ook een specialisatie. Ik wil bij een startup stage lopen, dat kan via Startup Job. Ik wil samen met een paar andere talenten een app of ander technisch product ontwikkelen. Kies dan voor het programma Tech Startup. Of je wilt de wereld een beetje beter maken en echt van betekenis zijn voor de maatschappij met een product of dienst voor een betere wereld, kies dan voor Happy Startup. Je kunt ook je eigen professie/opleiding vertalen naar een startup en we hebben zelfs al de eerste klanten voor je via ons startupnetwerk. Kies dan voor Startup Pro. Ook andere ideeën zijn welkom, doe dan mee aan Just Startup. De minor bestaat uit twee periodes van tien weken, waarbij het ook mogelijk is om alleen het eerste blok mee te doen. In het eerste blok staat je Proof of Concept centraal. We hebben een idee als tech, happy of andere startup, hoe kunnen we daar iets van maken dat interessant is voor investeerders om de volgende stap te zetten? Kom met een prototype, bewijzen dat de klant erom vraagt, een pitch en een investor proposal (mini businessplan) om de funding van de grond te krijgen. Heb je een GO, dan is het tijd om het in de periode daarna echt van de grond te krijgen. NO GO, maar nog wel de passie, sleutel verder aan je oorspronkelijke idee. NO GO en geen passie voor je eigen idee, help anderen om mee te werken aan hun startup. Dat kan bij een succesvolle startup van medestudenten, maar er zijn

3 voldoende echte startups bij ons programma aangesloten om daar via een stage aan mee te doen of er opdrachten voor uit te voeren. How to startup your business? Het antwoord op deze vraag is in het afgelopen decennium drastisch gewijzigd. De 20 e eeuw werd beheerst door twee invalshoeken, de businessplaninsteek (plan before you do) versus de Just do it! mentaliteit (gewoon doen en we zien wel). Gaat het bij een businessplan erom om eerst te leren en daarna pas te lanceren. Denk het eerst uit en ga het dan als plan uitvoeren. Bij de Just do it entrepreneurs gaat erom om meteen te beginnen. Wat heb ik aan een visie en strategie als ik alleen een product moet maken en er klanten voor moet interesseren. Marketingplan, Organisatieplan, Financieel plan en ga zo door Pfff, zo n businessplan is alleen maar ballast. Ik kan het geeneens. Marktonderzoek? Segmenteren? Organisatiestructuur en cultuur??? Balans, W&V rekening, kasstromen??? Een businessplan, dat is iets voor mensen met een MBA of zoiets. Leren doen we achteraf wel, of het nu geslaagd is of niet, we hebben er allemaal veel van geleerd. In de 21 e eeuw wordt ons perspectief wat dat betreft erg verruimd. Twee ontwikkelingen gaan het businesslandschap in het nieuwe millennium overheersen, namelijk het Business Model Canvas (Osterwalder, 2005) en de Lean Startup (Ries, 2011). Bij het businessmodel gaat het erom dat je de gehele business uit kunt schrijven in één overzicht. Je hoeft niet weken- of maandenlang te werken aan je businessplan, nee, je kunt alles kwijt in 1 canvas.

4 Figuur 1 Business Model Canvas (Osterwalder, 2005/2009) De andere grote trend is Lean StartUp. Voordat je een product lanceert kun je wel maanden- of zelfs jarenlang werken aan de perfectionering van je plan en product, maar het gevaar daarvan is dat je misschien wel afhaakt, of wordt ingehaald door de concurrentie, of nog erger dat blijkt dat niemand het product daadwerkelijk koopt. Uit marktonderzoek bleek dat zoveel % het wil hebben, maar wat mensen zeggen in een marktonderzoek en wat klanten echt doen (kopen) is een wereld van verschil. Volgens de Lean Startup moet je het leermoment dan ook vervroegen. Ga meteen aan de slag met een product. Het minimal viable product (MVP), het minimaal levensvatbare product, d.w.z. een product dat slechts de basisfunctionaliteit bezit en ook niet helemaal perfect is, omdat de eerste klanten vooral blij zijn met je product en de eerste foutjes accepteren. Launch and learn, is dat niet hetzelfde als Just do it. Nee, bij de Lean Startup is een entrepreneur vooral gericht op het leerproces. Het gaat erom dat je tot een werkend businessmodel komt. Je lanceert niet zomaar iets, maar vooral met de insteek om te leren. 1 Uitgangspunten Ondernemen als belevenis Ondernemen is niet alleen boekenwijsheid, ondernemen is doen, andere mensen ontmoeten, netwerken, praten met leveranciers, klanten en ga zo door. Behalve de basistheorie zal je vooral aan de slag gaan met de praktijkopdrachten die je wekelijks krijgt met ook echte praktische vragen. Waar moet ik opletten als ik naar de bank ga, door een opdracht te presenteren voor een echte bankier. Netwerken door netwerkborrels te bezoeken. Leren over logo -, huisstijl- en websitedesign, door onder begeleiding van een expert echt een website te maken. Niet werken vanuit een schoollokaal of in je kamertje thuis, maar in een echte ondernemersomgeving met echte andere ondernemers. Deelwerelden van entrepreneurship Ondernemen vereist diverse disciplines en inzichten. Dat zijn bij ons de diverse deelwerelden binnen ondernemersland. Via een vijftal opdrachten leer je via elke opdracht een deelwereld binnen het ondernemingslandschap/businessmodel kennen. Vijf deelwerelden 1) De ideeënwereld/van idee naar visie (denk en doe als een designer) 2) De wereld van het onderzoek (naar probleem, markt en empathie) 3) De wereld van product- en dienstontwikkeling via een MVP 4) De wereld van marketing, verkoop en growth hacking

5 5) De wereld van finance en funding Beleef de Leidse startupscene Wij willen de Leidse startupwereld voor jou toegankelijk maken. Krijg les van echte Leidse startups. Een echte ondernemer als coach, opdrachtgever en/of jurylid! Door de founders van de Leidse startupscene in te zetten, willen wij je de echte startupexperience geven. Kies je eigen startup-weg Startups staan voor diversiteit, wij willen je dan ook niet in een keurslijf dwingen. De eerste 2 weken ga je op zoek naar jouw startuppassie. Je eigen app of gadget via een tech startup? De wereld een beetje beter maken via een sociale startup (Happy Startup)? Je opleiding vertalen naar een bedrijfje, bijvoorbeeld een fysiotherapiepraktijk of een marketingbureau (Startup Pro) Stage lopen bij een startup (Startup Job)? Of je hebt gewoonweg een super idee (Just Startup)? Alles kan en mag! De tool- en mindset voor de 21 e eeuw Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg. Wees bescheiden en blij met wat je hebt. Dat is onze poldermentaliteit, die we van jongs af aan hebben geleerd van onze ouders en school. Studenten in Silicon Valley staan wat betreft heel anders in de wereld. De Stanford Universiteit heeft al diverse studenten afgeleverd, die echt de wereld wilden veranderen, zoals de founders van Google, Instagram en Snapchat. Bovendien staat Stanford ook aan de basis van diverse nieuwe tools en methodieken, zoals Design Thinking en Lean Startup. In Startup Ville willen we jou de startuptools geven, die je de rest van je leven mee kan nemen als ondernemer of als werknemer. Ontdekkingsreis In Startup Ville vormt ontdekken het centrale uitgangspunt. Ontdekken van de deelwerelden, ontdekken van jezelf als entrepreneur/founder, maar ook het

6 ontdekken van een werkend businesssmodel. Hebben we iets waarmee we echt geld kunnen verdienen? Hebben we iets dat de klant graag gebruikt? Een belangrijke denker binnen de Lean Startup beweging is Steve Blank. In zijn optiek is een startup: A temporary organization designed to search for a repeatable and scalable businessmodel (Blank, 2005/2012) Het is een zoektocht naar een werkend businessmodel en zodra je dat gevonden hebt kun je echt van start om op te schalen naar een echt volgroeide business. Hoe Blank die zoektocht/ontdekkingstocht inricht vormt een belangrijke rode draad binnen deze minor. Meer hierover in de volgende paragraaf. 2 Werkwijze en toetsing Learning by doing and a little bit of thinking Ondernemerschap is doen, maar toch kan een beetje denken geen kwaad. Onze onderwijsopzet werkt volgens een vast stramien. We hebben 1 dag dat we elkaar allemaal zien, dat is Meetup Monday. We beginnen de dag met een standup, wat hebben we vorige week allemaal gedaan? Kort en krachtig in een half uurtje. De overige uren van de dag staan in het teken van nieuwe skills, nieuwe tools, nieuwe insights, nieuwe quests en een coachmomentje. We sluiten de dag met een wrapup, wat gaan we komende week doen? Om de dagen daarna die voornemens echt waar te maken! Prove your Startup Blok 1 Learn (& Launch)/15 ec In dit blok ga je op zoek naar jouw passie, het grote idee en maken we de eerste beginstappen om dit te vertalen naar een echte startup. Via vijf (tweewekelijkse) startup-quests, die je elke keer moet presenteren aan een jury van startupprofessionals, word je getoetst of jouw idee, jouw team, jouw product, jouw marketing en jouw financiële verhaal wel kloppen. Ook zullen we je ondersteunen in het specialisme, dat je hebt gekozen. Een tech startup of een sociale startup? Dat zijn verschillende deelwerelden en wij hebben daar verschillende workshops en experts voor. Bovendien ga je op zoek naar je eigen talent. Wat zijn je vaardigheden? Waar ligt jouw passie? Maar bovenal, wat is jouw mindset? Wil jij als piraat of held de wereld veroveren of veranderen, of ben je al blij met een leuke baan en blijf je liever je hele leven in het gareel lopen van

7 de maatschappij. Oh ja, stage lopen kan en mag ook, we willen echter wel dat je bij het stagebedrijf jouw nieuwe inzichten deelt. Kernproducten: Een proof of concept, een businessplan, een pitch, een prototype, marketing en de eerste klantorders Launch your Startup Blok 2 Launch (& Learn)/15 ec extra Yes, we hebben een fantastisch idee. We hebben in blok 1 gezien dat de klant het product wil hebben. Ook hebben we verder gewerkt aan ons prototype. We hebben zelfs een klein beetje geld opgehaald bij de laatste pitch in blok 1. Yes, we kunnen van start gaan. De basisbegrippen en -tools hebben we ook onder de knie gekregen. Het is tijd om te knallen. We laten jullie nog meer los, je krijgt de hele week de tijd om jullie droom te realiseren. Uiteraard krijg je daarbij de ondersteuning van experts die je kunnen helpen. Wekelijks helpt een mentor je bij de verdere ontwikkeling van je startup en tweewekelijks moet je de voortgang wel pitchen voor jullie stakeholders. Had je geen vruchtbaar startup-idee in blok 1, wees niet getreurd, je kunt altijd bij een andere startup aan de slag als teammember of als stagiair. Een andere minor mag natuurlijk ook. De vraag is wel, wil je dat, als je als villager kennis hebt gemaakt met die mooie Leidse startupscene. Tja, er is nog zoveel werk aan de winkel, ook bij die andere startups. Kernproducten: Een echte startup, echte funding, een echt product, echte klanten en zo kunnen we nog wel een tijdje doorgaan met jouw echte startup. 2.1 Inhoudelijke werkwijze Blok 1 Customer Development De Lean Startup is binnen de startupwereld de grote trend van de afgelopen jaren. Binnen de stroming zijn diverse methodieken/varianten ontstaan om tot een Lean Startup te komen. Een benadering die ook het businessmodel integreert vormt de Customer Development methode van de eerder genoemde Steve Blank. Als mentor van grondlegger Eric Ries heeft hij aan de basis gestaan van de hele beweging, maar onderscheidt hij ook een concreet stappenplan om tot een werkend businessmodel te komen.

8 Figuur 2 The four steps of customer development (Blank, 2005) De eerste twee hoofdstappen, (1) Customer Discovery en (2) Customer Validation, hebben vooral te maken met de zoekfase. Als alles goed gaat eindigen ze met een werkend businessmodel. In Silicon Valley wordt dit moment ook wel aangeduid met product/marktfit, hebben we een product gevonden, waar ook een markt voor is. Daarna gaat het om verdere executie van het gevonden businessmodel. In de minor draait het vooral om de eerste fase, de zoekfase. Stap 1) Customer Discovery Discovery, wat willen we precies ontdekken. In de Customer Discovery fase staat een viertal vragen centraal: Have we identified a problem a customer wants to see solved? Does our product solve this customer problem or need? If so, do we have a viable and profitable business model? Have we learned enought to go out and sell? (Blank, 2012) Figuur 3 Stap 1) Customer Discovery (Blank, 2005)

9 Stap 2) Customer Validation De tweede hoofdstap is Customer Validation. Dit is het deel dat je het product daadwerkelijk op de markt gaat brengen en de eerste groep gebruikers gaat aanspreken. Nu gaan we de volgende stap zetten in ons businessmodel en het model testen/valideren met echte gebruik(er)scijfers. Zo stelt Blank, Customer Validation goes to the next step and determines whether a product/market fit can be validated by orders or usage (Blank, 2012). Figuur 4 Stap 2) Customer Validation (Blank, 2005) Dit zijn dus de twee hoofdstappen die we zullen maken tijdens de minor. Om het voor jullie behapbaar te maken hebben we dit opgesplitst in een vijftal hoofdopdrachten. Customer Discovery-opdrachten Opdracht 1) From vision to businessmodel (van idee naar startup) Opdracht 2) Test the problem/solution (product/marktonderzoek) Customer Validation-opdrachten Opdracht 3) Sell the product (marketing) Opdracht 4) Make the product (team & ontwikkel- en maakproces) Opdracht 5) Userproof for founders/investors (finance) De hoofdopdrachten komen ook overeen met de vijf deelwerelden, die we eerder hebben beschreven. Elke opdracht kent een aantal basisonderdelen en subopdrachten. Daarin proberen we theorie en praktijk zoveel mogelijk te combineren. Het begint met een theorieles op de maandag, waarin de belangrijkste theorie wordt behandeld en de opdracht

10 wordt toegelicht. Daarna krijgen jullie een praktische workshop, waarin een essentiële praktijkcomponent van de opdracht wordt behandeld. Vervolgens ga je daadwerkelijk aan de slag met de opdracht en subopdrachten. Tot slot, anderhalve week later, op de woensdag moet je de opdracht presenteren voor een vakjury. Indien je dit hebt gehaald kun je aan de slag met een nieuwe opdracht. Zo niet, dan moet je de opdracht opnieuw gaan doen. 2.2 Onderwijsopzet Leerlijnen Leerlijn Inhoud Toetsing Conceptuele Leerlijn Integrale Leerlijn Specialisme Vaardigheden en persoonlijke ontwikkeling Business modelling en Lean Startup Reader Collegedictaat Project Vijftal opdrachten met betrekking tot een deelstap binnen Customer Development en Deelwerelden (Businessmodel) Tech Startup, Social Startup, Just Startup, Startup Job of Startup Pro. Waar ligt jouw passie? Waar liggen jouw kernkwaliteiten? Huiswerkopdrachten Wekelijkse kennistoets Vijf opdrachten (met diverse subopdrachten) die elk gepresenteerd worden aan de vakjury Verdiepende opdrachten, zoals werkbezoeken, presentaties, blog, etc. Wekelijkse opdrachten en een eindpresentatie. De minor bestaat uit een tweetal leerlijnen. Bij de conceptuele leerlijn staat het kennisaspect centraal. Kennis wordt aangeboden via een wekelijkse les/hc en een reader. Voor aanvang van een les dient de student een deel van reader door te nemen. De les begint met een kennistoets van de te voorbereiden stof. De integrale leerlijn is het project zelf en bestaat uit de eerder beschreven vijf hoofdopdrachten. Bij de reflectieleerlijn staat de ontwikkeling van de student als ondernemer centraal. Toetsing De toetsing komt overeen met de leerlijnen. 20% Kennistoets (als gemiddelde van 5 kennistoetsen/individueel cijfer) 60% Vijf hoofdopdrachten (elke hoofdopdracht telt even zwaar mee/groepscijfer) 20% Vaardigheden-lijn, opdrachten Voor het kennisdeel dient het eindgemiddelde minimaal een 5,5 te zijn. Voor de vijf hoofdopdrachten dient een team voor elke opdracht minimaal een 5,5 te halen. Bij

11 het niet halen van een hoofdopdracht dient het team de opdracht meteen te herkansen. Een team kan pas naar de volgende hoofdopdracht indien voldaan is aan de voorgaande opdracht. Bij de kennistoets vindt herkansing plaats in overleg met de theoriedocent. Literatuur Voor het kennisdeel is een online reader van artikelen. Voor aanvang van elke opdracht/theorieles dien je een aantal artikelen te bestuderen. Weekopzet Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Meetup Werken aan Werken aan Werken aan Werken aan Monday startup startup startup startup Ochtenddeel Startup College Verstrekking van opdrachten Coaching Middagdeel SkillsLab Startup Specialisme Middagdeel Een challenge En presentatie van de opdrachten Waar? PLNT Waar? PLNT Een week heeft een vast stramien. Op de maandagen wordt de relevante theorie behandeld. Voor aanvang van daarvan dien je een leesopdracht te doen als voorbereiding van de wekelijkse kennistoets. Alle contactmomenten voor de conceptuele en integrale leerlijn vinden plaats bij de partnerorganisatie, PLNT, Langegracht, Leiden. Buiten de contactmomenten kun je bij PLNT werken aan je startup. Studielast De studielast per periode bedraagt: 15 EC: 15x28 uur = 420 uur. Jullie hebben per week 14 contacturen, dus dat betekent dat jullie 26 uur per week zelf aan de minor moeten werken: studeren en opdrachten uitvoeren. 3.2 Teamformatie De teams bestaan uit 1, 2, 3 of 4 personen. De teams worden samengesteld na de eerste presentatieopdracht, Het Beste Idee van Leiden. Op basis van je voorkeuren qua idee, teamgenoten en je competenties zullen tot de teamsamenstelling komen.

12 3.3 Mogelijke producten en diensten Welke product of diensten kun je bedenken. Alles en kan en mag. Pas echter wel op, we hebben maar 10 weken de tijd, dus probeer je wel een beetje te beperken. Het moet ook haalbaar zijn in een korte periode. Ervaring leert dat diensten, bijvoorbeeld een training, een adviesbureau, een webshop, e.d., vaak makkelijker te realiseren zijn dan echt het ontwikkelen van een fysiek producten, bijvoorbeeld het maken van een nieuw type armbandje, helm, of iets anders waarvoor je echt een fabricageproces in gang moet zetten. 3.4 Literatuur Voor de conceptuele leerlijn dien je voor elke sessie een leeropdracht uit te voeren. De leeropdracht wordt steeds getoetst bij aanvang van een nieuwe opdrachtinstructie. Alle informatie die je steeds nodig hebt voor een (huiswerk)opdracht staat op elo. 3.5 Beoordeling Opdrachten De integrale leerlijn wordt getoetst via een vijftal opdrachten. Bij verstrekking van de opdracht krijg je een beoordelingsformulier mee, waarop je beoordeeld wordt.