Het Menselijke skelet vertelt
|
|
- Guus Michiels
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het Menselijke skelet vertelt o 1 Hoi! Ik ben Evy Cuypers, archeologe! Ik ben François-Xavier, fysisch antropoloog! "Op de opgravingen te Tell Tweini in Syrië hebben we een graf ontdekt. Na het voorzichtig opgraven met borsteltje en truweel, willen we nu het skelet uit het graf zorgvuldig bestuderen. De dode lag op de rug met de benen opgetrokken. Tussen de armen vonden we ook nog de resten van een baby. Rondom het skelet lagen grafgiften zoals potten uit aardewerk en de overgebleven dierenbeenderen van voedseloffers. " Het graf is gevonden onder een vloer naast een muur. (links: een luchtfoto van Tell Tweini, midden: tekening of grondplan van deel van de opgraving, rechts: archeologe Evy legt het graf bloot)
2 2 1. Een fysisch antropoloog is Wat doet een fysisch antropoloog Skeletfiche Welke beenderen van het skelet zijn bewaard gebleven voor het onderzoek? Zo weten de archeoloog en fysisch antropoloog onmiddellijk hoe compleet de menselijke overblijfselen zijn. Kleur de botten Benoem de botten
3 3 ONDERZOEKSTAFEL 1 GESLACHT VAN EEN MENS A. Bestudeer aandachtig de schedel aan de hand van onderzoeksdossier 1. B. Vergelijk de schedel die op je onderzoekstafel ligt met de schedel van de skelettafel, zie je verschillen? C. Vul de onderstaande fiche in en bepaal zo het geslacht van de dode in het graf van Tell Tweini. Studie van de onderkaak (nummer 5) Bekijk de onderkaak van de schedel uit het graf van Tell Tweini. Wanneer het de schedel van een man is, dan zal de kaak breed zijn. Als het de schedel van een vrouw is, dan is de kaak smaller. Is de onderkaak van de schedel breed, mannelijk? (schrap) JA NEE Studie van de achterzijde (nummer 3) De overgang tussen de onderkant en de achterkant van de schedel van een vrouw is vloeiend. Bij de schedel van een man is er een knik, de achterhoofdknobbel. Is er een dikke achterhoofdsknobbel waar te nemen op de schedel van het graf van Tell Tweini, mannelijk? (schrap) JA NEE Studie van het tepelbeen (nummer 2) Het slaapbeen is naar onderen toe uitgestulpt, deze uitstulping is het tepelbeen. Bij de schedel van een vrouw is deze uitstulping kleiner en smaller dan bij de schedel van een man. Is het tepelbeen van de schedel groot, mannelijk? (schrap) JA NEE Studie van het voorhoofd (nummer 4) Het voorhoofd van een vrouw loopt recht of vertikaal naar boven. Bij een man buigt het voorhoofd af naar achter. Loopt het voorhoofd sterk naar achter, mannelijk? (schrap) JA NEE Studie van de glabella (nummer 1) De overgang van de neus naar het voorhoofd is bij vrouwen vloeiend. Bij mannen is deze overgang niet vloeiend, de onderkant van het voorhoofd is daar dikker en steekt wat naar voren. Zie je een verdikking ter hoogte van de wenkbrauwen, mannelijk? (schrap) JA NEE BESLUIT: Wat kan je uit dit onderzoek afleiden? Het skelet uit het graf van Tell Tweini is van een...
4 ONDERZOEKSTAFEL 2 GESTALTE VAN EEN MENS o 4 "Je ziet hier het dijbeen van een man of vrouw. Was deze man of vrouw groter dan jijzelf? Met de formule van Trottner kan je het uitrekenen" A. Meet op de juiste manier de lengte van het dijbeen (= Femur). Volg de instructies in het onderzoeksdossier om dat op de juiste manier te doen. (F =... cm) B. Bereken de gestalte van de overledene, zowel als het een man of een vrouw zou zijn. Formule voor de lengte van een man: (2,38 X F) + 61,41 = (... X... cm) +... = (... cm) +... =... cm Formule voor de lengte van een vrouw: (2,47 X F) + 54,10 = (... X... cm) +... = (... cm) +... =... cm BESLUIT: Wat kan je uit dit onderzoek afleiden? Indien het een man dan is de lengte... cm Indien het een vrouw was dan is de lengte... cm Deze man / vrouw was groter / kleiner dan mezelf.
5 ONDERZOEKSTAFEL 3 OUDERDOM MENSEN: GEBIT o 5 "Om de leeftijd van het individu dat we gevonden hebben in het graf van Tell Tweini te weten te komen, kunnen we het gebit en de beenderen bestuderen." A. Neem onderzoeksdossier 3 door en vul onderstaande vragen op. B. Bekijk de tanden van de schedel gevonden te Tell Tweini. Rond welke leeftijd zijn je melktanden gewisseld?... Wat gebeurt er met je tanden als je ouder wordt? Denk aan je oma of opa. Als je ouder wordt, dan... Ligt de leeftijd waarop de definitieve tanden uitvallen vast?... Hoe jonger de persoon is gestorven, hoe gemakkelijker / moeilijker het is om zijn exacte leeftijd te achterhalen aan de hand van de studie op tanden. (schrap) Waarom? Kijk naar de tanden en onderkaak. Schat de leeftijd van deze persoon. (omcirkel) Kijk naar de tanden en onderkaak van de schedel uit het graf van Tell Tweini. Zie je slijtage op de tanden? (...). Hoeveel tanden tel je? (...). Zijn er al tanden uitgevallen? (...) Nu je dat allemaal weet, schat de leeftijd van deze persoon (omcirkel) BESLUIT: Na het onderzoek van het gebit. We schatten dat de leeftijd van de overledene uit het graf van Tell Tweini ligt tussen:... en... jaar
6 6 ONDERZOEKSTAFEL 4 OUDERDOM MENSEN: BEENDEREN "Om de leeftijd van het individu dat we gevonden hebben in het graf van Tell Tweini te weten te komen, kunnen we het gebit en de beenderen bestuderen." A. Bekijk onderzoeksdossier 4 zie hoe botten groeien vanuit de uiteinden. B. Onderzoek het dijbeen van de overledene uit het graf van Tell Tweini. Welke volwassenheid bereik je het eerst? (omcirkel) Biologische Volwassenheid - Wettelijke volwassenheid Wanneer is het sleutelbeen volledig volgroeid?... Op een X-ray zie je duidelijk de botten van een hand, maar het kraakbeen tussen de vingerkootjes niet. Welk van de bovenstaande foto's is van een kind? (omcirkel) LINKS RECHTS Aan de uiteinden van de lange beenderen kan je zien of ze nog moeten groeien. De bovenstaande foto is het kniegewricht van het dijbeen van het skelet uit het graf van Tell Tweini. Beschrijf wat je ziet. Het bepalen van de leeftijd van een persoon aan de hand van het skelet is niet gemakkelijk. Echt nauwkeurig is het eigenlijk niet mogelijk. Of toch, denk eens goed na. Is het gemakkelijker om de leeftijd van kinderen te bepalen, of kan je net van volwassenen nauwkeurig de leeftijd schatten. (leg uit) BESLUIT: Na het onderzoek van het dijbeen. (schrap)... We schatten de leeftijd van de overledene uit het graf van Tell Tweini:...
7 7 3. Resultaten "Het skelet werd voorzichtig opgegraven en nauwkeurig onderzocht. De naam van de persoon dat in het graf begraven ligt kennen we niet, maar wat weten we nu wel? Verzamel de resultaten en schrijf ze kort neer in een rapport."
Archeologieatelier - vondstenmateriaal onder de loep
Archeologieatelier - vondstenmateriaal onder de loep fibula 102 In het depot nemen archeologen het opgegraven vondstenmateriaal onder de loep. Tijdens het bestuderen van het vondstenmateriaal maken ze
Nadere informatieDe presentatie rond de trap
Kijktocht OER! Plus 6000 jaar geleden woonden er al mensen in dit gebied. Het is de prehistorie; de tijd van de jagers en boeren. De mensen noemen we Swifterbantmensen. Deze kijktocht helpt je ontdekken
Nadere informatieMeer dan Botten van Dieren
Meer dan Botten van Dieren o 1 Hoi! Ik ben Veerle Linseele, archeozoöloge. "Op de opgravingen te Tell Tweini in Syrië, onderzoek ik de resten van dieren die tussen het andere archeologische materiaal gevonden
Nadere informatieHet Menselijk Skelet Vertelt Begeleiding
Het Menselijk Skelet Vertelt Begeleiding Vak Onderwijsvorm Onderwerp Beginsituatie Eindtermen Vakgebonden (Leerplan VVKSO, 1997/025) Lesdoel Schoolagenda Media Biologie ASO, TSO Het menselijke skelet De
Nadere informatieb. Bekijk het laatste deel van de maquette, de kwelders. Waarom staat daar geen dorpje, denk je?
Kijktocht OER! basis 6000 jaar geleden woonden er al mensen in dit gebied. Het is de tijd van de jagers en verzamelaars. De mensen noemen we Swifterbantmensen. Hoe ze leefden en hoe hun gebied eruitzag,
Nadere informatieGalerij van de Mens - Ons lichaam
. Vul onderstaande tabel aan. Galerij van de Mens - Ons lichaam Werkblad - Niveau Welkom in het gedeelte Ons Lichaam van de Galerij van de Mens. Stap na stap zal je veranderingen ontdekken die je lichaam
Nadere informatieWerkblad schedels groep 1
Werkblad schedels groep 1 De lengte van het dier is ongeveer 5 keer de lengte van de schedel Hoe lang is de schedel? Meet langs de zijkant Hoe breed is de oogkas? Schedel nr 1 Schedel nr 2 Schedel nr 3
Nadere informatieVan je juf of meester krijg je een plaatje. Er zijn vier verschillende plaatjes.
Opdracht 1 Deze opdracht doe je in een groepje van vier. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Er zijn vier verschillende plaatjes. 1. Zoek in de klas naar een klasgenoot met een ander plaatje dan
Nadere informatieAanwijzing: Lees de verhalen op de borden boven de kist goed; er staan aanwijzingen op. Kijk goed in de kist. Valt je daar iets bijzonders op?
Ondergronds Opdrachten groepen 5, 6 en 7 In Ondergronds gaan kinderen aan de slag als een echte archeoloog. Ondergronds is een reconstructie van een archeologische opgraving. De leerlingen werken met echte
Nadere informatieIk en de maatschappij. Gezondheid
Ik en de maatschappij Gezondheid Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Gerda Verhey Inhoudelijke redactie: Ina Berlet Eindredactie: Daphne Ariaens
Nadere informatieHet gebit. Globaal bestaat iedere kaakhelft (uitgaand van vier kaakhelften, namelijk rechtsboven, linksboven, rechtsonder en linksonder) uit:
Het gebit Tanden en kiezen De voortanden van het paard worden snijtanden genoemd. Zij worden gebruikt om tijdens het grazen voedsel te pakken en af te snijden. De kiezen worden premolaren en molaren genoemd.
Nadere informatieAuditieve oefeningen bij het thema: dinosaurussen
Auditieve oefeningen bij het thema: dinosaurussen Boek van de week: 1; De archeoloog 2; Dinosaurussen 3; Tom en de dinosaurussen in het museum 4; Dinosaurussen Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende
Nadere informatieOpdracht. Closetpot en reservoir
Opdracht Closetpot en reservoir Uitvoeringen Toiletten zijn in verschillende uitvoeringen te koop. Zo heb je verschillende: - ophangsystemen van de closetpot - ophangsystemen van het reservoir - vormen
Nadere informatieVoorbereiding post 2. Eten zoals je gebekt bent Groep 3-4-5
Voorbereiding post 2 Eten zoals je gebekt bent Groep 3-4-5 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 2: Eten zoals je gebekt bent, voor groep 3, 4 en 5. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieActiviteiten introductiefase
Activiteiten introductiefase Activiteit 1: Iedereen is uniek Doel: De eerste activiteit is een inleidende opdracht waarmee de uniekheid van ieder mens geïllustreerd wordt. Wat heb je nodig? - Ruimte waarin
Nadere informatieVaststellen van de identiteit van een Nomen Nescio
Vaststellen van de identiteit van een Nomen Nescio Laatste kans op identificatie Als het graf van een onbekende (Nomen Nescio, of NN er) wordt geruimd, dan is dit de laatste kans om de identiteit vast
Nadere informatie6,8. Werkstuk door een scholier 1479 woorden 24 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Inhoudsopgave:
Werkstuk door een scholier 1479 woorden 24 januari 2004 6,8 300 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave: 2. Inhoudsopgave 3. Voorwoord 4. Probleemstelling 5. Historische inleiding 6. Hoofdstukken
Nadere informatieVoorbereiding post 2. Eten zoals je gebekt bent Groep 3-4-5
Voorbereiding post 2 Eten zoals je gebekt bent Groep 3-4-5 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 2: Eten zoals je gebekt bent, voor groep 3, 4 en 5. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Skelet Hoofdstuk 1 Waarom een spreekbeurt over het skelet? Ik wil graag een spreekbeurt over het skelet houden omdat ik het een interessant onderwerp vind. Ik wil aan jullie laten zien dat het skelet niet
Nadere informatieNaam: BOTTEN EN SPIEREN Het menselijk lichaam
Naam: BOTTEN EN SPIEREN Het menselijk lichaam Waarom heb je botten nodig? Het skelet is onmisbaar. Het houdt je overeind en geeft je lichaam vorm. Zonder het skelet zou je een soort pudding zijn. Je skelet
Nadere informatieLESDOELEN LEERINHOUD WERKVORMEN/MEDIA/ORGANISATIE TIJD LESDOELEN LEERINHOUD WERKVORMEN/MEDIA/ORGANISATIE TIJD
Wat gebeurt er in het spijsverteringsstelsel. De organen van het spijsverteringsstelsel kunnen opnoemen. Beschrijving kunnen geven van wat er met het voedsel in de mond gebeurt. 1. LESBEGIN Korte herhaling
Nadere informatiewerkbladen thema 6 feestdagen en vrije tijd
werkbladen thema 6 feestdagen en vrije tijd 6.0 vragen bij de film alleen Kijk naar de film. Geef antwoord op de vragen. eerste ronde filmkijken Badria wordt vandaag 5 jaar. Jan koopt een boek voor Badria.
Nadere informatie3,7. Antwoorden door een scholier 706 woorden 15 april keer beoordeeld
Antwoorden door een scholier 706 woorden 5 april 0,7 keer beoordeeld Vak Biologie Vita: In beweging schedelbeenderen spaakbeen bovenkaak 5 ellepijp onderkaak 6 opperarmbeen halswervels 7 borstbeen 5 sleutelbeen
Nadere informatieActiviteitenschema Archeologie
Activiteitenschema Archeologie Soort activiteit: Spullen opgraven uit de zandbak. Tijdsindeling: 5 Minuten de plaatjes in de zandbak verstoppen. 5 Minuten vertellen over hoe de mensen vroeger wat zochten
Nadere informatieDe eerste boeren Het dorp
De eerste boeren Later gaan de mensen zelf eten verbouwen. Wortels en bonen, en graan om brood van te bakken. De mensen hebben ook schapen en koeien. De jagers zijn boeren geworden. Het dorp Boeren trekken
Nadere informatieMaak hier de gaatjes voor in je multomap. Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN. Dit boekje is van
Maak hier de gaatjes voor in je multomap Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN _ Dit boekje is van Welkom bij de Romeinen! In Welkom bij de Romeinen maak je kennis met het Romeinse leven. Je zult merken
Nadere informatieSpreekbeurtpakket - het skelet
Spreekbeurtpakket - het skelet Inleiding spreekbeurt voor de leerling: het skelet De voorbereiding van de spreekbeurt over het skelet. 10 tips 1. Start met het verzamelen van materiaal. Heel veel over
Nadere informatieNaut. Natuur en techniek HANDLEIDING THEMA 4 LES 2
Naut Natuur en techniek HANDLEIDING THEMA 4 LES 2 8 Thema 4 Voortplanting thema 4 Voortplanting les 1 les 2 les 3 les 4 72 2 VOORAF Vertel dat bij voortplanting vaak wordt gezegd: dat gaat over de bloemetjes
Nadere informatieConcept art, les 2 - Anatomie Yannis Bolman, GAR 2e jaar
Concept art, les 2 - Anatomie Yannis Bolman, GAR 2e jaar Het lichaam is meest geavanceerde biologisch organisme. Er is niets vergelijkbaars qua complexiteit en stelt ons in staat alles te doen wat we om
Nadere informatieEerste tandje? Poetsen!
Eerste tandje? Poetsen! Poets zodra het eerste tandje doorbreekt Je kindje is al weer 6 maanden. Een mijlpaal. Grote kans dat er binnenkort een tandje doorbreekt. Je ziet misschien al een dikke bobbel
Nadere informatieWachtkamerfolder Eerste tandje? Poetsen!
Wachtkamerfolder Eerste tandje? Poetsen! Poets zodra het eerste tandje doorbreekt Je kindje is al weer 6 maanden. Een mijlpaal. Grote kans dat er binnenkort een tandje doorbreekt. Je ziet misschien al
Nadere informatieObductie Informatie voor nabestaanden
00 Obductie Informatie voor nabestaanden 1 Inleiding U heeft deze folder gekregen omdat uw echtgenoot, familielid of dierbare is overleden. De behandelend arts heeft u gevraagd of obductie gedaan mag worden.
Nadere informatie1B HOU VAN JE LICHAAM!
1B HOU VAN JE LICHAAM! - Verzorging - "ik hoor en ik vergeet, ik zie en ik onthoud, maar ik doe en ik begrijp" Naam:... Klas:... Jolijn Torfs & Lore Goossens studenten TO KHL 1 Verzorging van het lichaam
Nadere informatieHoe maak ik... Naam: Groep:
Hoe maak ik... Naam: Groep: Inleiding Een spreekbeurt houden is niet niets! Je moet daar heel wat voor kunnen. Wat dacht je van: Goed kunnen lezen Goed kunnen begrijpen wat je leest Goed dingen kunnen
Nadere informatieVoorbereiding post 2. Eten zoals je gebekt bent Groep 1-2
Voorbereiding post 2 Eten zoals je gebekt bent Groep 1-2 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 2: Eten zoals je gebekt bent, voor groep 1 en 2. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieDe beenderen in het hoofd vormen samen de schedel. De schedel word gedragen door de wervelkolom die in de romp naar beneden loopt.
THEMA 8 Paragraaf 1 het skelet De mens heeft ( net als alle andere gewervelden) een inwendig skelet of geraamte. Dit skelet bestaat uit vele beenderen (botten). De beenderen in het hoofd vormen samen de
Nadere informatieInleidende tekst: Laat de kinderen thuis afbeeldingen zoeken van over thema tanden poetsen. Laat de website www.glimlachen.
Lestitel: Bouw van het gebit + tandhygiëne Inleidende tekst: Laat de kinderen thuis afbeeldingen zoeken van over thema tanden poetsen. Laat de website www.glimlachen.be bezoeken Opdrachten: 1. Bouw van
Nadere informatieDiertjes vangen en bekijken
Hossebos wateropdracht 1 Diertjes vangen en bekijken Zoek een plekje aan de waterkant, waar je goed bij het water kunt. Leg alle materialen klaar. Vul het aquarium half met water en zet het op een plekje
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE. Praktische informatie 26 Ontdekbladen bij les 2 30 Correctiebladen bij les 2 33
2 INHOUDSOPGAVE LES 1 Praktische informatie 5 Lesbeschrijving bij les 1 blok 1 9 Verhaal bij les 1 blok 1 11 Lesbeschrijving bij les 1 blok 2 14 Verhaal bij les 1 blok 2 18 Ontdekbladen bij les 1 blok
Nadere informatieW.O. Tweede leerjaar Geert DE JAEGER
P ZEK NAAR DIN S! W.. Tweede leerjaar Geert DE JAEGER Wat weten we reeds over dino s? We gebruiken vaak de afkorting dino's. Eigenlijk zeg je dinosaurussen of dinosauriërs. Dat betekent : reuzen hagedis.
Nadere informatieThema 4 Voortplanting
Naut samenvatting groep 8 Mijn Malmberg Thema 4 Voortplanting Samenvatting Zaad, plant, boom De voortplanting zorgt ervoor dat mensen, dieren en planten kunnen voortbestaan. Bij planten vindt de bevruchting
Nadere informatieHet kasteel van Dracula
Uit het dagboek van Jonathan Harker: Het kasteel van Dracula 4 mei Eindelijk kom ik bij het kasteel van Dracula aan. Het kasteel ligt in de bergen. Er zijn geen andere huizen in de buurt. Ik ben moe. Het
Nadere informatieDossier T. rex voor Naturalis. Darwinweg 2 Postbus 9517 2300 RA Leiden. T 071 751 96 00 F 071 751 96 66 www.naturalis.nl
Dossier T. rex voor Naturalis Darwinweg 2 Postbus 9517 2300 RA Leiden T 071 751 96 00 F 071 751 96 66 www.naturalis.nl Inhoud 1. De opgraving 5 2. Facts & figures 7 Het skelet 7 Tientje voor T. rex 7
Nadere informatieMiddeleeuws Oldenzaal
D S T R K C N T Opdracht 1 Bekijk de kaart op de volgende bladzijde. 1. Waar kun je aan zien dat dit een oude kaart is? 2. Wat valt je op aan de manier waarop Oldenzaal vroeger gespeld werd? 3. Welke vorm
Nadere informatieOpdrachtenboekje. Waterkant
enboekje Dit boekje is van Naam:... School:... Groep:... Waterkant - 1 - Dit heb je nodig Lichtgrensmeter 2 loeppotjes aquariumbakje plastic lepel of klein schepnetje groot schepnet zoekkaart waterdiertjes
Nadere informatieModule E: Van wie zijn de haren op het dode lichaam?
Module E: Van wie zijn de haren op het dode lichaam? Situatieschets Bij het onderzoek door de politie is gebleken dat er op het lichaam van Willem enkele haren zijn gevonden. Die kunnen afkomstig zijn
Nadere informatieOpwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is
rcheobode Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is archeoloog. Hij hoort bij de groep archeologen die nu aan het opgraven is in Oosterhout in het gebied Vrachelen. Daar wordt over een jaar
Nadere informatieKRUISWOORDRAADSEL 1: WILDE DIEREN
KRUISWOORDRAADSEL 1: WILDE DIEREN KRUISWOORDRAADSEL 1: WILDE DIEREN Vul de benamingen van onderstaande dieren in rooster 1 in. 10 3 6 18 16 12 8 23 21 22 19 5 9 17 4 15 14 20 27 1 7 2 13 26 24 25 11 KRUISWOORDRAADSEL
Nadere informatieDocentenblad 4 Monteren 1
Docentenblad 4 In monteren 1 krijgt de leerling een overzicht van handboormachines, boorsoorten, boordiameters en plugdiameters. Vervolgens moet hij of zij gaten boren in een gipsmuur met massieve stenen.
Nadere informatieColofon: Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam, 2015.
Colofon: Mijn Pad is gemaakt door Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol (2015), Lectoraat Disability Studies; Diversiteit in Participatie, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool
Nadere informatieZijn wij allemaal gelijk??? Eén van de grootste gepropageerde leugens aller tijde is wel: De gelijkheids-leugen!
Zijn wij allemaal gelijk??? Eén van de grootste gepropageerde leugens aller tijde is wel: De gelijkheids-leugen! Inleiding Ons wordt op de scholen en in de media voorgehouden dat alle mensen / rassen gelijk
Nadere informatieWerkblad 1 / Maskers
Werkblad 1 / Maskers Je draagt het masker op je voorhoofd, zodat je er net onderdoor kunt kijken. Plak hier en wegwerpbekertje of een bakje van een toetje zoals Danoontje. Biggetje: 1. Knip het masker
Nadere informatie( Hoe moet deze oefeningen doen? )
Relaxatieoefeningen ( Wat zijn Relaxatieoefeningen? ) Deze opdracht bestaat uit oefeningen die je kunnen helpen om te relaxen. ( Waarom relaxatieoefeningen? ) Mensen weten dikwijls niet meer hoe ze kunnen
Nadere informatieGeraamte vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 13 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/63335 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieGraven in de stad da s archeo-logisch!
Hallo daar! Ik ben het, Francine Decadt, een bekende Ieperse archeologe. Kijk maar eens goed wat ik hier allemaal heb opgegraven! t Is geen kattenpis, hoor! Graven in de stad da s archeo-logisch! In de
Nadere informatieMuseumexpeditie Werkboek 12-14 jaar
Museumexpeditie Werkboek 12-14 jaar Naam: Inleiding Welkom in Natuurmuseum Fryslân. Wat leuk dat je ons museum bezoekt! Dit werkboekje leidt je rond door bijna het hele museum. Als je de bordjes van de
Nadere informatieExamen HAVO. wiskunde A. tijdvak 2 woensdag 23 juni 13.30-16.30 uur
Examen HAVO 2010 tijdvak 2 woensdag 23 juni 13.30-16.30 uur wiskunde A Dit examen bestaat uit 21 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 83 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met
Nadere informatieMIND & MOVEMENT COACH. Bewegen
Bewegen Om te kunnen bewegen hebben we spieren nodig, maar ook een skelet dat ons lichaam vorm geeft en de beweging mogelijk maakt. Onze gewrichten zorgen er voor dat dit mogelijk is binnen ons lichaam.
Nadere informatieEr vaart een boot op het grote meer
Er vaart een boot op het grote meer Er vaart een boot op het grote meer, met discipelen en de Heer. Maar bij storm en lelijk weer, roepen de vrienden: Help ons Heer! De Here zegt dan: Zwijg,wees stil.
Nadere informatieSpeklappen en rookworsten
Opdracht 1 Deze opdracht doe je in een groepje van vier. Nodig: A3-papier, zwarte stift. Om vlees te kunnen eten, worden er dieren geslacht. In jouw gemeente waren er vanaf 1850 veel slachterijen en vleesfabrieken
Nadere informatieObductie. Informatie voor nabestaanden
Obductie Informatie voor nabestaanden 2 U heeft deze folder gekregen omdat uw echtgenoot, familielid of dierbare is overleden. De behandelend arts heeft u gevraagd of obductie (ook wel autopsie, lijkschouwing
Nadere informatie1.Inleiding De beheerder van een productiebos wil voordat de bomen gekapt worden
BO 6 Tijdsinvestering: Bomen meten Tijdstip: lente, zomer of herfst 1.Inleiding De beheerder van een productiebos wil voordat de bomen gekapt worden Nodig: Materiaal hoogtemeter Meetlint werkbladen potloden
Nadere informatienijntje stoelendans spelregels
nijntje stoelendans spelregels 1 nijntje stoelendans voor: vanaf: speelduur: 2+ spelers 1 jaar 15 min. Een volwassene plaatst twee AAAbatterijen in het compartiment aan de onderkant van de muziekdoos.
Nadere informatieAls ze later bij oma zijn, geeft hij oma een dikke kus en blijft hij even praten. Maar na de limonade en spekkies zegt Jos: Nu ga ik vissen.
Het meisje op de boot Een vreemde vis Iets heel bijzonders Op het spreekuur In het museum Bekkie is ziek Waar is Bekkie? Een muis in huis Een takje met poten Over de schutting Op ruiltocht Door de sluis
Nadere informatieCalcimatics start steeds met een opwarming. Zo is de overgang dan niet-bewegen naar actief worden niet te bruusk en voorkom je letsels.
CALCIMATICS 1. De opwarming Calcimatics start steeds met een opwarming. Zo is de overgang dan niet-bewegen naar actief worden niet te bruusk en voorkom je letsels. Als een vogel in de lucht - Houding:
Nadere informatie2.5!"FAMILIETREKJES. # basistaak DOEL MATERIAAL ORGANISATIE VERLOOP
2.5!"FAMILIETREKJES # basistaak DOEL MATERIAAL ORGANISATIE VERLOOP - luisteren: begrijpen van instructies voor een zoekopdracht, in dit geval een stamboom samenstellen van een denkbeeldige familie - begrijpen
Nadere informatieOpgeschminkte lijkvlekken
De waarheid vinden met forensische opsporing Opgeschminkte lijkvlekken Forensics is een wondermiddel, maar ook noeste arbeid. Jeroen Hofman ging mee op oefening met studenten. foto s Jeroen Hofman tekst
Nadere informatieOpdracht 1 Hoe werden mensen vroeger begraven? Je krijgt een fotoblad met oude grafmonumenten, zoals een piramide en een hunebed.
D S T R K C N T Opdracht 1 Hoe werden mensen vroeger begraven? Je krijgt een fotoblad met oude grafmonumenten, zoals een piramide en een hunebed. 1. Welk grafmonument staat op welke foto? Schrijf de goede
Nadere informatieVollenhove Wonen op een havezate
D S T R K C N T Opdracht 1 Nodig: foto van jezelf als klein kind, fotoblad opdracht 1 In Vollenhove staat de havezate Oldruitenborgh. De havezate is al heel oud. Bijna 250 jaar geleden, rond 1770, woonden
Nadere informatieCompetentie: Leergebied: Zuid Nederland. Toepassen
Techniekkit: Domein: Competentie: Leergebied: Zuid Nederland Constructies Toepassen Aardrijkskunde Nederland is vol met rivieren. Om de rivier te kunnen oversteken bouwt men bruggen. Dan hoef je niet op
Nadere informatieLeergebied: Zuid Nederland. Constructies
Techniekkit: Domein: Competentie: Leergebied: Zuid Nederland Constructies Toepassen Geschiedenis Mensen bouwen al duizenden jaren huizen om in te wonen. In de prehistorie woonden de mensen in Limburg al
Nadere informatieEerste tandje? Poetsen!
Eerste tandje? Poetsen! Poets zodra het eerste tandje doorbreekt Je kindje is al weer 6 maanden. Een mijlpaal. Grote kans dat er binnenkort een tandje doorbreekt. Je ziet misschien al een dikke bobbel
Nadere informatieHosanna. Hosanna! Hosanna! De Heer komt voorbij. Zwaai met de takken en zing nu blij.*
& speelblad Hosanna Hosanna! Hosanna! De Heer komt voorbij. Zwaai met de takken en zing nu blij.* Hosanna! Hosanna! Hij is onze Heer. Leg alle jassen maar voor Hem neer. ** * Doe of je een palmtak in je
Nadere informatieThema Gezondheid. Lesbrief 2. De huisarts
Thema Gezondheid Lesbrief 2. De huisarts Inleiding Deze les gaat over praten bij de huisarts. Een man, meneer Kaya, is aan de beurt. Hij praat met de huisarts over zijn probleem. Wat leert u in deze les?
Nadere informatieTechniekkit: Oost Nederland. Domein: Overbrengingen. Competentie: Ontwerpen Toepassen Reflectie. Leergebied: Aardrijkskunde
Techniekkit: Oost Nederland Domein: Overbrengingen Competentie: Ontwerpen Toepassen Reflectie Leergebied: Aardrijkskunde 1. Mensen zijn vaak onderweg. Naar school, het werk, de sportclub, opa en oma of
Nadere informatieOefeningen bij nekklachten
Oefeningen bij nekklachten Inleiding U bent in het het Kennemer Gasthuis geweest voor uw nekklachten. In deze folder bieden wij u tips en oefeningen betreffende nekklachten. Het is een aanvulling op de
Nadere informatieBreda Valkenberg
Breda Valkenberg 1994-1995 Fysisch antropologisch onderzoek L. de Jonge MA Erfgoedrapport Breda 182 ISSN: 2210-9552 COLOFON Titel: Valkenberg 1994 1995, fysisch antropologisch onderzoek Erfgoedrapport
Nadere informatieSAFARIPARK BEEKSE BERGEN
SAFARIPARK BEEKSE BERGEN Lespakket groep 7 en 8 Zo, wij zullen jou eens een spannend lesje leren! Groep 7 Opdracht 1 Wij hebben in het safaripark verschillende giraffen. Ga er eens goed voor zitten om
Nadere informatieis geraden, kan er besproken worden welke eigenschappen er allemaal bij dat dier passen.
Introductie De kaarten zijn bestemd voor kinderen, maar kunnen ook goed gebruikt worden door volwassenen. Op de voorkant van elke kaart staat een tekening van een dier, een eigenschap die kenmerkend is
Nadere informatieWeekprogramma: 1 jaar Zichzelf in de spiegel bekijken en gezichtsuitdrukkingen nadoen
Dit ben ik! Weekprogramma: Week 1; 0 jaar Zichzelf in de spiegel bekijken. 1 jaar Zichzelf in de spiegel bekijken en gezichtsuitdrukkingen nadoen 2 jaar Aanwijzen en benoemen delen van het gezicht. 3 jaar
Nadere informatieOok de volledige spiraal van de stroken van lengte 1, 3, 5,, 99 past precies in een rechthoek.
Een spiraal In deze opgave bekijken we rechthoekige stroken van breedte en oneven lengte:, 3, 5,..., 99. Door deze stroken op een bepaalde manier aan elkaar te leggen, maken we een spiraal. In figuur is
Nadere informatieKinderdagverblijf programma Dit ben ik
Kinderdagverblijf programma Dit ben ik Week 5 Datum 27 t/m 31 januari 09.15 uur - Kring: Kern 0 1½ het gezicht van Puk. Spiegeltje in Puk zijn rugzak. Wat is dat nou? 09.20 uur - Voorleesboek: Kikker is
Nadere informatieMens in actie. Zo groot ben jij!
Handvaardigheid klas 2H/V februari 2015 Mens in actie Op de foto hiernaast is een bronzen beeld van een schaatser te zien, aangebracht aan de muur van het stadhuis van Haastrecht. Het beeld is gemaakt
Nadere informatieOverzicht van de binnenwerken van de basiliek (Fase III)
Overzicht van de binnenwerken van de basiliek (Fase III) Het samenstellen van het dossier voor de binnenwerken van de basiliek vroeg veel tijd zo werd het juni 2009 met toewijzing na openbare aanbesteding
Nadere informatieSamenvatting Biologie Boek 2: Je lichaam
Samenvatting Biologie Boek 2: Je lichaam Samenvatting door S. 823 woorden 12 oktober 2014 6,8 15 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Basisstof 2. De 4 functies van het skelet : Stevigheid
Nadere informatieActuele opdracht leesvaardigheid Gamen en school februari - 2014 3bk
Actuele opdracht leesvaardigheid Gamen en school februari - 2014 3bk Opdracht 1 Je mening over gamen. a Game jij graag? b Wat leer je van gamen? c Welke nadelen heeft gamen? Opdracht 2 Lees tekst 1 verkennend.
Nadere informatieSpreekbeurt Biologie Olifanten
Spreekbeurt Biologie Olifanten Spreekbeurt door een scholier 2460 woorden 26 december 2004 6,2 317 keer beoordeeld Vak Biologie Olifanten Inhoud 1. Wat is een olifant? 2. Soorten 3. opgroeien 4. Olifanten
Nadere informatieOntwerp je eigen prefabhuis
Ontwerp je eigen prefabhuis Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Wist jij dat er in Nederland iets meer dan 7 miljoen huizen staan? Tegenwoordig worden de meeste
Nadere informatieVertaling Uitgave maart 2014 Bonsaiblad Satsuki Kenkyu
Vertaling Uitgave maart 2014 Bonsaiblad Satsuki Kenkyu Les 3: De basis methodes om jonge planten te vormen door bedrading(deel 2) Door Isamu Enomoto (officieel lector van de Japanse Satsuki Vereniging)
Nadere informatieLEVENDE BOTTEN, STERKE BOTTEN
Mission X: Train Like an Astronaut LEVENDE BOTTEN, STERKE BOTTEN Naam leerling In deze les leer je manieren kennen om je botten sterk te houden en zie je het effect van verminderde zwaartekracht op len.
Nadere informatieSchokland Werelderfgoed Kijktocht voortgezet onderwijs
Schokland Werelderfgoed Kijktocht voortgezet onderwijs Opdracht 1 Bij de tekst Schokland Werelderfgoed op de grond. 1a. Deze luchtfoto is gemaakt rond 1930. Toen was Schokland nog echt een eiland. Waarom
Nadere informatieMütze Gr. 50/56-86/92
Mütze Gr. 50/56-86/92 Dit mutsje is supersnel klaar. Gebruik restjes rekbare tricot of stof van shirts die te klein geworden zijn. Mix de stofjes door elkaar. Pas op: er is kans op verslaving! Omdat de
Nadere informatieLou en Lena in Ecuador
Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena in Ecuador Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, wij zijn Lou en Lena! Kom, we nemen je mee naar
Nadere informatie- Verzorging - "ik hoor en ik vergeet, ik zie en ik onthoud, maar ik doe en ik begrijp"
1B HA HA TSJOEM! - Verzorging - "ik hoor en ik vergeet, ik zie en ik onthoud, maar ik doe en ik begrijp" Naam:... Klas:... Jolijn Torfs & Lore Goossens studenten TO KHL INHOUDSOPGAVE 1/ Probleem p 3 2/
Nadere informatie13. MICROBEWEGINGEN VOOR IN DE BADKAMER
13. MICROBEWEGINGEN VOOR IN DE BADKAMER De badkamer is een uitgelezen plek voor MicroBewegingen. Als het goed is, kom je er ook meerdere malen per dag. Een mooie ruimte om eens te bekijken wat je daar
Nadere informatienatuurkunde Compex natuurkunde 1,2 Compex
Examen HAVO 2010 tijdvak 1 vrijdag 28 mei totale examentijd 3 uur tevens oud programma natuurkunde Compex natuurkunde 1,2 Compex Vragen 1 tot en met 14 In dit deel van het examen staan vragen waarbij de
Nadere informatiePrezi les 1: Website:
Les 1 Bouw van het hart Inhoud 1. De leerkracht vertelt dat de leerlingen tijdens deze les het gaan hebben over de bouw van het hart. 2. De leerkracht laat het skelet van een mens zien en vraagt de leerlingen
Nadere informatieLes 1. 1 En jij? O 2 keer per jaar O 3 keer per jaar O 4 keer per jaar. Wat is een rapport? 1. Krijgt jouw kind een rapport?
Les 1 Wat is een rapport? 1 En jij? 1. Krijgt jouw kind een rapport? O ja O nee 2. Krijgen kleuters ook een rapport? O ja O nee 3. Kreeg jij vroeger in de school ook een rapport? O ja O nee Wanneer? Wat
Nadere informatieBlauw. DNA-kluis. Opspori ng. Runnen op de golfcourse. Gezinsvoogd vervolgd. Processen-verbaal kloppen niet
Het politievakblad Jaargang 4-1 maart 2008-5 Blauw Opspori ng Runnen op de golfcourse Processen-verbaal kloppen niet DNA-kluis Gezinsvoogd vervolgd Reportage Tekst: Hans Vogelsang Foto s: Harro Meijnen
Nadere informatieSonar. Klas: 2T. Docent: Wi
Sonar Naam: Klas: 2T Docent: Wi Inhoud De komende drie lessen ga je de opdrachten uit dit mapje maken. Lees dit eerst goed door zodat je weet hoe we gaan werken. Doelen: Je kan vier dieren benoemen die
Nadere informatie