De onzichtbare economie

Transcriptie

1 De onzichtbare economie zichtbaar gemaakt in Rotterdam Sergej Bulterman Seminar EVR 2013 Rotterdam, 21 mei

2 Inleiding Digitalisering van de Rotterdamse economie Flexibilisering van de Rotterdamse economie Toekomstige rol van Rotterdam 2

3 Het begrip onzichtbare onzichtbare economie Invalshoeken o Tastbaarheid (producten) o Zichtbaarheid (productieproces) o Meetbaarheid (informele economie) Economisch-maatschappelijke context o Historisch perspectief: van productie- naar kenniseconomie o Ruimtelijke weerslag: internationalisering en flexibilisering o Digitalisering als facilitator (en drijvende kracht) Transactiedenken en marktplaats als leidraad o Veranderingen in de transactie-economie o Ruimtelijke vertaling naar marktplaats Rotterdam, een treffend voorbeeld o Centrale rol in de fysieke wereldhandel o Toenemende scheiding tussen stad en haven 3

4 Digitalisering van de Rotterdamse economie Gebruik van digitale media door Rotterdammers 4

5 Gebruik van internet en bibliotheek door Rotterdammers % Rotterdammers Rotterdammers met internetaansluiting thuis (%) Rotterdammers die bibliotheek bezoeken (%) Bron: COS (diverse jaren), bewerking Bureon. 5

6 Digitalisering van de Rotterdamse economie Gebruik van digitale media door Rotterdammers Digitale economie in Rotterdam 6

7 Werkgelegenheid in internetgebonden detailhandel en videotheken aantal fulltime banen detailhandel via postorder of internet videotheken Bron: BZH (2012), bewerking Bureon. 7

8 Digitalisering van de Rotterdamse economie Gebruik van digitale media door Rotterdammers Digitale economie in Rotterdam Detailhandel als marktplaats voor consumenten 8

9 Effect van internetwinkelen op de vraag naar winkelvastgoed in Rotterdam tot 2020 m2 wvo overig in/om huis vrije tijd mode & luxe dagelijks Bron: Roots Beleidsadvies (2012) 9

10 10 Winkelhuren en kenmerken van winkelgebieden in Rotterdam Bron: Bureon/Roots Beleidsadvies (2012), o.b.v. I&O Research en WPM Centrum R'dam Bergse Dorpsstraat Zuidplein Alexandrium Keizerswaard Oude Watering Peppelweg Spinozaweg Zuiderboulevard Burgem. Baumannlaan Noorderboulevard Oudedijk Lage Land Binnenhof Hesseplaats Ambachtsplein Eudokiaplein Mia van IJperenplein Vrij Entrepot Franselaan Lusthofstraat Crooswijkseweg Stadhoudersplein Vuurplaat Kleiweg Mathenesserweg Schiedamseweg huurprijs per m2 waardering publiek huurprijzen [l] compleetheid aanbod aanbod daghoreca sfeer en uitstraling

11 Flexibilisering van de Rotterdamse economie Opkomst van zzp ers 11

12 Ontwikkeling aantal zzp ers (o.b.v. cijfers BRZ) zzp'ers overige bedrijfsvestigingen Bron: COS/BZH (2012). 12

13 Flexibilisering van de Rotterdamse economie Opkomst van zzp ers Thuiswerken en beleid van werkgevers 13

14 Thuiswerkers in de beroepsbevolking van de G4 en Nederland % van alle werkzamen 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 17,4% 16,8% 13,8% 12,1% 12,3% 12,4% 10,8% 9,0% 8,2% 7,8% Rotterdam Amsterdam Den Haag Utrecht Nederland Bron: CBS (2005/2009), WoON. 14

15 Beleid van werkgevers t.a.v. thuiswerken Ik heb voldoende mogelijkheden om werktijden naar wens in te vullen. 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% R'dam A'dam Den Haag ovg. NL R'dam A'dam Den Haag ovg. NL werkende ingezetenen werkenden in de stad mee eens neutraal mee oneens Bron: OSA (2009), Arbeidsaanbodpanel. 15

16 Flexibilisering van de Rotterdamse economie Opkomst van zzp ers Thuiswerken en beleid van werkgevers Ruimtelijke gevolgen 16

17 Invloed van HNW op de vraag naar kantoorruimte in de regio Rotterdam (2020) m2 vvo (x 1 mln.) 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 4,5 4,6 3,9 3,4 huidige voorraad vraag 2020 RKP HNW variant 20 m2 HNW variant 17 m2 Bron: SRR (2012); Bureon. 17

18 Toekomstige rol van Rotterdam Rotterdam als marktplaats voor consumenten en producenten Mengvormen van zakelijke en niet-zakelijke ontmoeting Van marktplaats naar ontmoetingsplek 18

19 Consumentgerichte functies in de binnenstad van Rotterdam, % ontwikkeling 40% 30% 20% 10% 0% -10% -20% 20% 15% 10% 5% 0% -5% -10% % aandeel binnenstad ontw [l] bijdrage aan binnenstad 1993 [r] ontw [l] bijdrage aan binnenstad 2012 [r] Bron: BZH (2012), bewerking Bureon. 19

20 20

21 Stellingen voor discussie De digitalisering heeft een drukkend effect op de economische en banengroei en daarmee de ruimtebehoefte voor economische functies in de stad. De functie van de (binnen)stad als fysieke marktplaats neemt verder af, die als fysieke ontmoetingsplaats blijft op peil. 21