Verder in dit nummer:

Transcriptie

1 Economie Monitor Brabant Tweede kwartaal Positieve ontwikkelingen, blijvende onzekerheid De Brabantse economie vertoont een lichte verbetering. Dit komt onder meer tot uiting in de groei van het aantal vacatures en de daling van het aantal niet werkende werkzoekenden. Ook toenemend vertrouwen bij consumenten en producenten en de stijging van de woningverkopen duiden op een verbetering. Tegenover deze positieve ontwikkelingen staat dat er de komende tijd nog volop onzekerheden zijn, zowel nationaal als internationaal. Deze onzeker heid wordt geïllustreerd door de bijstelling van de verwachte economische groei in Nederland voor 2010 van 1,5% naar 1,25% door het CPB (juni 2010). Verder in dit nummer: Economische ontwikkeling Toekomstige economische ontwikkeling Bedrijfsleven Arbeidsmarkt Vastgoedmarkt Kenniseconomie Economische groei door meer vraag vanuit het buitenland, maar onzekerheden blijven Brabantse productiebedrijven signaleren een toenemende vraag vanuit het buitenland en het vertrouwen van ondernemers in de industrie is voor het eerst in bijna twee jaar tijd weer positief. Het CPB verwacht groei voor 2010 en 2011, na de economische krimp in Daar tegenover wijst het CPB ook op belangrijke onzekerheden op economisch terrein. Na de verkiezingen is het nationale economische beleid voor de komende jaren nog niet vastgesteld. Daarnaast worstelt Europa nog volop met de effecten van de economische crisis en dreigen na de finan ciële instellingen nu ook landen - net als in Grieken land - in een financiële crisis te komen. Bedrijfsleven: toename bedrijfsvestigingen en faillissementen Net als eind 2009 hebben in het eerste kwartaal van 2010 meer bedrijven zich in Brabant gevestigd. In totaal zijn er sinds het begin van 2010 circa vestigingen bijgekomen. In het tweede kwartaal gingen echter ook meer ondernemingen failliet. In april en mei was er al sprake van 80 faillissementen, tegenover 26 in het gehele eerste kwartaal. Arbeidsmarkt: eerste voorzichtige tekenen van herstel De arbeidsmarkt in Noord-Brabant vertoont de eerste tekenen van herstel. Het aantal vacatures neemt sinds het einde van het vorige jaar gestaag toe, terwijl de werkloosheid enigszins afneemt. Vooral in de uitzendbranche groeit het aantal vacatures, een ontwikkeling die past bij de eerste fase van het aantrekken van de arbeidsmarkt. Bedrijven hebben wel weer arbeidskrachten nodig, maar zijn nog niet bereid om werknemers direct in dienst te nemen. Het inhuren van uitzendkrachten is een aantrekkelijke optie. Vastgoed: toename aantal verkochte woningen en stijging prijzen In het eerste kwartaal van 2010 zijn de huizenprijzen in Brabant gestegen en zijn meer woningen verkocht. Dit kan wijzen op begin van herstel van de woningmarkt. Het is echter te vroeg om hieraan al conclusies te verbinden. Overzicht ontwikkeling belangrijkste indicatoren Economische ontwikkeling Consumentenvertrouwen Producentenvertrouwen Inkoopmanagersindex Bedrijfsleven Startende bedrijven Faillissementen Arbeidsmarkt Vacatures Werkloosheid: aantal nww ers Vastgoedmarkt Prijs koopwoningen Woningverkopen Opname kantorenmarkt Opname bedrijfsruimten Totaal beeld

2 Economie monitor Brabant Economische ontwikkeling, Huidige stand van zaken COEN enquête laat wisselend beeld zien De Conjunctuurenquête Nederland (COEN) gaat in op economische prestaties, concurrentiepositie, productie, voorraad en orderpositie. Uit de conjunctuurenquête van het tweede kwartaal van 2010 blijkt dat de economie van Brabant een wisselend beeld vertoont. De economie is op drie punten vooruit gegaan, maar is voor drie andere indicatoren nog negatief. Uitkomsten COEN enquête kwartaal De indicator voor productie (oordeel huidige productiecapaciteit) daalt in het 2e kwartaal van 2010 van 4,3 naar -0,5. De meeste bedrijven rapporteren een daling van de productie. De score van Noord-Brabant op de orderpositie verbetert zich, maar is met een waarde van -18,8 nog steeds negatief. De indicator voor de concurrentiepositie is verbeterd van 0 naar 1,8 en is hiermee hoger dan de waarde voor Nederland (0,7). De beoordeling voor het economische klimaat is nog steeds negatief, maar heeft zich wel verbeterd sinds het eerste kwartaal van COEN enquête Productie en Orderpositie Concurrentie- Economisch 2e kwartaal 2010 voorraad positie klimaat Noord-Brabant -0,5-18,8 1,8-5,2 Nederland 0,2-22,9 0,7-9,1 Bron: COEN enquête (2e kwartaal 2010) Conjunctuurbeeld in Nederland iets verbeterd Het conjunctuurbeeld was eind mei iets beter dan eind april. De meeste indi catoren in de Conjunctuurklok liggen nog steeds in de fase van laagconjunctuur. Veertien van de vijftien indi catoren presteren onder hun langjarig gemiddel de. De economie groeide in het eerste kwartaal van 2010 minimaal. Het volume van het bruto binnen- Bron: CBS Conjunctuurbericht, juni 2010 lands product was 0,1% groter dan in het eerste kwartaal van De geringe toename volgt op vijf kwartalen van sterke krimp. Ten opzichte van het voorafgaande kwartaal groeide de economie in het eerste kwartaal met 0,2%. Hierbij is rekening gehouden met werkdag- en seizoeneffecten. Het is het derde achtereenvolgende kwartaal met een positieve kwartaal-op-kwartaalgroei. Toekomstige economische ontwikkeling Toenemende vraag vanuit het buitenland De NEVI PMI Inkoopmanagersindex in mei was 56,5. Dit is vergelijkbaar met april (56,9). Voor de elfde opeenvolgende maand nam het aantal nieuwe orders in Nederland (sterk) toe. Vooral vanuit het buitenland werd meer afgenomen. Ook de productie nam aanzienlijk toe, maar deze groei was minder dan in de afgelopen vier maanden. De voorraad gereed product daalde opnieuw, terwijl de personeels bestanden enigszins toenamen. De productiebedrijven kochten in mei aanzienlijk meer materialen in. Als gevolg van de toenemende productie en handel werden ook de levertijden een stuk langer (sterkste toename sinds bijna drie jaar). Ook de inkoopprijsinflatie steeg fors; de stijging was een van de grootste in de geschiedenis van de index. De stijging van de verkoopprijzen was iets lager dan in april. Vertrouwen Brabantse consument stijgt, maar is nog negatief Het Brabantse consumentenvertrouwen stijgt in het eerste kwartaal van 2010 van -20 naar -9. Hiermee is deze indicator nog steeds positiever dan het Nederlandse gemiddelde (-11). Het consumentenvertrouwen in Brabant is, na een dieptepunt van -33 in het vierde kwartaal van 2008, weer terug op het niveau van begin Consumentenvertrouwen Noord-Brabant Nederland Bron: CBS Consumentenvertrouwen in Noord-Brabant en Nederland Consumentenvertrouwen in Noord-Brabant en Nederland Consumentenvertrouwen loopt fractie terug, productie industrie neemt toe Het consumentenvertrouwen liep in mei een fractie terug. De ondernemers in de industrie waren voor het eerst in bijna twee jaar tijd echter weer optimistisch. De zakelijke dienstverleners waren positief over de verwachte omzet, maar minder positief dan in april. De industrie produceerde in april 10% meer dan in april Het uitvoervolume van goederen was ruim 17% groter dan een jaar eerder. Bron: CBS Conjunctuurbericht, juni 2010

3 Producentenvertrouwen positief De ondernemers zijn in mei 2010 positiever gestemd dan voorafgaande maanden. De indicator van het producentenvertrouwen komt uit op 0,4 en is daarmee voor het eerst in 2010 positief. De verbetering komt voort uit het vertrouwen van producenten in een toename van hun productie in de nabije toekomst. Beperkte economische groei in 2010 en 2011 In zijn juniraming komt het CPB voor 2010 en 2011 uit op economische groei in Nederland van respectievelijk 1,25% en 1,75%. Eerder ging het CPB nog uit van respectievelijk 1,5% en 1,75%. Na de krimp van het BBP met 4% in 2009 duidt een stijging in 2010 op een bescheiden herstel, volgend op een relatief korte, maar heftige periode van economische neergang. De Nederlandse economische ontwikkeling loopt in de pas met de wereldwijde ontwikkelingen en is daar ook sterk van afhankelijk (zoals ook bleek in de periode van neergang). Het herstel in 2010 en 2011 is bijna volledig toe te schrijven aan het aantrekken van de wereldhandel, die vanaf de tweede helft van 2009 een stijgende lijn laat zien. De consump tie levert dit jaar een bescheiden positieve bijdrage aan de groei, net als de overheidsbestedingen. Deze positieve bijdrage wordt echter volledig tenietgedaan door een verdere daling van de investeringen in woningen en een daling van de bedrijfsinvesteringen. Het CPB geeft naast de verwachting van lichte economische groei in 2010 en 2011 ook aan dat de komende jaren vooral onzekerheid heerst. Onzekerheid blijft groot De onzekerheid rond de raming is groter dan gebruikelijk, zowel over internationale als binnenlandse omstandigheden. Voor de stabiliteit van de euro is het nodig dat diverse landen met geloofwaardige hervormings- en bezuinigingsmaat regelen komen.lukt dat, dan heeft dat wel nadelige gevolgen voor de korte termijnontwikkeling van de relevante wereldhandel en daarmee voor de Nederlandse economie. Lukt dat niet, dan komen Europese banken mogelijk opnieuw in de problemen wanneer beleggers zich terugtrekken uit staatsobligaties van landen die begrotingsproblemen in hun ogen niet voort varend genoeg aanpakken. Van belang voor de Nederlandse economie is daarnaast hoe snel, hoe sterk en op welke manier de nieuwe regering gaat bezuinigen. Europa nog niet uit de crisis Na de problemen bij private financiële instellingen dreigt de financiële crisis nu een volgende fase in te gaan, waarbij potentiële wanbetaling door overheden de financiële stabiliteit in gevaar brengt. De grote vraag is in hoeverre de hernieuwde financiële onrust het herstel van productie en werk gelegenheid zal schaden. In de hoogontwikkelde economieën is dat herstel nog maar net op gang gekomen. Op grond van de ontwikkelingen in het eerste kwartaal zijn de prognoses van de groei van de wereldhandel en de groei van het mondiale bbp iets opwaarts bijgesteld. De Europese in- en uitvoer alsmede het bbp blijven echter sterk achter, wat een neerwaarts effect heeft op de voor Nederland relevante wereld handel. Voor het eurogebied wordt een bbp-groei geraamd van slechts 1% in 2010 en 1,5 % in Achter deze gemiddelden gaan grote internationale verschillen schuil. Bron: CPB, Juniraming, 23 juni 2010 Bedrijfsleven Meer starters en meer faillissementen in mei Na een daling in april 2010 is het aantal starters in mei met 15% toegenomen. In totaal ging het om 674 bedrijven. Hiertegenover staat dat ook het aantal faillissementen toenam, van 27 in april naar 53 in mei. Dit is een duidelijke toename ten opzichte van het eerste kwartaal van 2010, toen het totale aantal faillissementen nog 26 bedroeg. Brabant volgt hiermee de landelijke trend van een toenemend aantal faillisse menten. 0,70 0,60 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 Onderstaande grafiek toont het aantal starters en faillissementen in Noord-Brabant en Nederland als percentage van het totale aantal bedrijven. De grafiek laat duidelijk zien dat het aantal starters als percentage van het aantal bedrijven in Nederland iets hoger ligt dan in Noord-Brabant. Het relatieve aantal faillissementen ligt in Nederland echter ook duidelijk hoger. Aantal starters en faillissementen (% van totaal aantal ondernemingen) Aantal starters en faillissementen (% van totaal aantal ondernemingen) 0,00 jun 09 jul 09 aug 09 sep 09 okt 09 nov 09 dec 09 jan 10 feb 10 mrt 10 apr 10 mei 10 Startende ondernemingen in Noord-Brabant Faillissementen Noord-Brabant Startende ondernemingen in Nederland Faillissementen Nederland Bron: KvK, bewerking ECORYS (2010) Cijfers betreffende starters en faillissementen zijn afgezet tegen het totale aantal bedrijven

4 Economie monitor Brabant Arbeidsmarkt Constante groei aantal vacatures Vanaf november 2009 laat het aantal vacatures in Noord- Brabant een constante groei zien. Waar in november 2009 nog ruim vacatures open stonden, waren dit er in april 2010 bijna De sterkste groei werd gerealiseerd in West-Brabant: van circa in november 2009 naar bijna vacatures in april Voor de totale provincie geldt dat het aantal beschikbare vacatures in het afgelopen half jaar sterker is gestegen dan gemiddeld in Nederland. Deze groei van het aantal vacatures kan worden gezien als een teken van het aantrekken van de economie en de arbeidsmarkt. Aantal vacatures Stand vacatures Noord-Brabant Stand vacatures Noord-Brabant Bron: UWV Werkbedrijf (Regionale arbeidsmarktinformatie), bewerking ECORYS Uitzendbranche is sector met hoogste aantal vacatures Uitgesplitst naar sectoren laten de regio s Zuidoost-, Noordoost- en Midden-Brabant qua vacatures eenzelfde patroon zien. De uitzendbranche is hier de sector met het grootste aantal vacatures (in totaal bijna 2.400). Sectoren met weinig vacatures zijn de land- en bosbouw, financiële instellingen en onderwijs. In West-Brabant is de land- en bosbouw juist de sector met de meeste vacatures, gevolgd door de uitzendbranche. Het grote aantal vacatures in de uitzendbranche duidt, evenals de stijging van het aantal vacatures, op een mogelijk beginnend herstel van de economie. Bedrijven hebben personeel nodig, maar zijn nog voorzichtig met het inhuren van vaste werknemers. Het inhuren van flexibele arbeid via uitzendbureaus is een interessante oplossing. jun 09 jul 09 aug 09 sep 09 okt 09 nov 09 dec 09 jan 10 feb 10 mrt 10 apr 10 Zuidoost-Brabant Noordoost-Brabant Midden-Brabant West-Brabant Land en bosbouw West Midden Zuidoost Noordoost Bron: UWV Werkbedrijf (april 2010) Vacatures per sector (april 2010) Bouwnijverheid Handel Horeca Financiële instellingen Uitzendbureau Openbaar bestuur Onderwijs Overige dienstverlening Daling werkloosheid Na de sterke toename van de werkloosheid sinds medio uitgedrukt in het aantal niet werkende werkzoekenden (nww ers) - is deze de afgelopen maanden en vooral in april weer enigszins afgenomen. Noord-Brabant volgt hierbij de Nederlandse trend. Op het hoogtepunt in januari 2010 bedroeg het aantal nww ers in Noord-Brabant bijna Eind april was dit aantal teruggelopen tot bijna Tijdens de groeiperiode van het aantal nww ers in 2009 was de stijging in Noord-Brabant sterker dan in Nederland als geheel. Dit is een teken van de relatieve grote conjunctuurgevoeligheid van de Brabantse economie. Indexcijfer juni 2009 = 100 Werkloosheid: aantal nww ers Werkloosheid: aantal nww ers jun 09 jul 09 aug 09 sep 09 okt 09 nov 09 dec 09 jan 10 feb 10 mrt 10 apr 10 Noord-Brabant Nederland Bron: UWV Werkbedrijf (april 2010), bewerking ECORYS Werkloosheid in Nederland daalt De werkloosheid daalde in mei voor de tweede maand op rij. In de periode maart-mei waren er werklozen minder dan in de periode februari-april. Vergeleken met het eerste kwartaal van 2009 waren er in Nederland in het eerste kwartaal van 2010 circa minder banen. Hiermee is de werk - g elegenheid het afgelopen jaar sterk afgenomen. Toch stonden er eind maart nog vacatures open. Dit zijn er minder dan eind december. Bron: CBS Conjunctuurbericht, juni 2010

5 Meeste niet-werkende werkzoekenden in Zuidoost-Brabant Zuidoost-Brabant kent zowel absoluut als relatief de meeste niet-werkende werkzoekenden (nww ers) in de provincie. Zo vormt de groep in deze regio bijna 7% van de beroepsbevolking, terwijl de nww ers in de andere regio s 5 tot 6% van de beroepsbevolking uitmaken. Een deel van het hoge percentage in Zuidoost-Brabant kan worden verklaard vanuit het beperkte aantal vacatures. Zo is ook het aantal vacatures in deze regio lager dan in de andere Brabantse regio s. In de afgelopen maanden is het aantal nww ers in Zuidoost- Brabant net als in de andere regio s wel gedaald. Dit geldt ook voor Nederland als geheel. Ouderen grootste groep nww ers De grootste groep nww ers bestaat uit jarigen. In alle regio s van Noord-Brabant vormen zij ongeveer de helft van het totale aantal nww ers. De jarigen vormen in absolute zin de kleinste leeftijdsgroep. Dit is overigens niet verwonderlijk aangezien dit in aantallen jaren ook de kleinste leeftijds groep is. In Midden-Brabant is het aandeel van de jarigen het grootst; bijna 15% van het totale aantal nww ers in die regio valt in deze leeftijdscategorie. Nww'ers naar leeftijdscategorie als percentage van het totaal West- Midden- Zuidoost- Noordoost- Brabant Brabant Brabant Brabant jarigen 11,3 14,9 11,7 10, jarigen 38,8 37,8 38,8 38, jarigen 50,0 47,3 49,5 51,1 Bron: UWV (2010), bewerking ECORYS Voorspelling banen in 2011 Vroegtijdig schoolverlaters als % van totaal aantal leerlingen Aantal vacatures en nww ers per COROP gebied West-Noord-Brabant West- Midden- Zuidoost- Noordoost- Banen in 2009 Brabant Brabant Brabant Brabant Industrie Bouw Zakelijke dienstverlening Zorg en welzijn Voorspelling banen in 2011 Industrie Bouw Zakelijke dienstverlening Zorg en welzijn Bron: UWV (2010) 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 Vroegtijdig schoolverlaters als % van totaal aantal leerlingen Legenda Aantal vacatures Aantal nww Midden-Noord- Brabant Bron: COEN enquête (2e kwartaal 2010) Noordoost-Noord-Brabant Zuidoost-Noord-Brabant Aantal Aantal vacatures nww ers West-Brabant Midden-Brabant Noordoost-Brabant Zuidoost-Brabant Daling totaal aantal banen voorspeld In de arbeidsmarktprognose van het UWV wordt voor 2011 een lichte daling van het aantal arbeidsplaatsen in Noord- Brabant verwacht (-1% ten opzichte van 2009). Bovendien zal als gevolg van de economische crisis naar verwachting een verschuiving plaatsvinden in de economische structuur. Het aantal arbeidsplaatsen in de industrie en bouwnijverheid neemt sterk af en het aantal banen in de zakelijke dienstverlening en met name de zorgsector zal toenemen. In de traditioneel sterk vertegenwoordigde industrie zal het aantal arbeidsplaatsen afnemen met 6% in Noordoost-Brabant tot ruim 8% in West-Brabant. In de zorgsector verwachten we juist een toename, die uiteenloopt van bijna 4% in Zuidoost- Brabant tot ruim 9% in Midden-Brabant. Percentage vroegtijdig schoolverlaters neemt licht toe Tot afgelopen jaar vertoonde het percentage vroegtijdig schoolverlaters zonder diploma (VSV ers) in Brabant een lichte daling: van 4,1% in schooljaar 2005/2006 tot 3,5% in schooljaar 2007/2008. Het afgelopen jaar nam het percentage VSV ers in drie van de vier regio s weer toe. Hiermee kwam het percentage VSV ers in de totale provincie uit op 3,6%. In West- en Midden-Brabant ligt het aantal VSV ers hoger dan gemiddeld in Nederland. 2,5 2005/ / / /2009 West-Brabant Zuidoost-Brabant Bron: Ministerie van OCW, bewerking ECORYS Midden-Brabant Provincie Noordoost-Brabant Nederland

6 Economie monitor Brabant Vastgoedmarkt Verkoop woningen stijgt In het eerste kwartaal van 2010 wisselden ruim woningen in Brabant van eigenaar. Dit is een stijging van 20% ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2009 en duidelijk meer dan het gemiddelde in Nederland (14,7%). De duur van te koop staande woningen is als gevolg van de crisis nog steeds hoog. In Brabant stond een woning gemiddeld 160 dagen te koop, terwijl het landelijk gemiddeld om 125 dagen ging. Verkochte woningen naar woningtype Verkochte woningen naar woningtype De huizenprijzen in Noord-Brabant zijn in april gestegen. De prijsindex van woningen steeg met 0,9 punten naar 107,1. Dit is vergelijkbaar met de ontwikkeling van de huizenprijzen in de rest van Nederland. Het is echter te vroeg om al te kunnen spreken van daadwerkelijk herstel. Voor de maand mei heeft het CBS al aangegeven dat in Nederland als geheel er geen verder prijsherstel heeft plaatsgevonden. te koop staan woningen Duur te koop staan woningen 100% 200 Percentage van verkochte woningen 80% 60% 40% 20% 0% Kwartaal Gemiddelde verkooptijd (dagen) Kwartaal Tussenwoning Hoekwoning 2-onder-1-kap Vrijstaand Appartement Bron: NVM makelaars Noord-Brabant Nederland Overzicht indicatoren markt voor kantoren en bedrijfsruimten (2009) Den Bosch/ Brabant Kantorenmarkt Breda Eindhoven Tilburg gemiddeld Nederland Opname stand m m m m m2 Opname tov % -68% -15% -44% -35% Huurprijs per m2/jaar 126 per m2/jaar 126 per m2/jaar 125 per m2/jaar 146 per m2/jaar Huurprijs tov ,80% 0% -3,50% -2% -2,70% Leegstand in ,5% 14,4% 9,2% 11,0% 13,3% Leegstand tov ,1% 3,1% 0,4% 1,2% 1,3% Bedrijfsruimten Opname stand m m m m m2 Opname tov % -59% -25% -35% -42% Huurprijs per m2/jaar 43 per m2/jaar 44 per m2/jaar 43 per m2/jaar 51 per m2/jaar Huurprijs tov ,80% 0% 0,40% -0,80% -3,80% Bron: DTZ Zadelhoff (cijfers 2009) Markt voor kantoren en bedrijfsruimten krimpt De markt voor kantoor- en bedrijfsruimte in Noord-Brabant is in 2009 gekrompen. De opname van kantoorruimte is afgenomen met 44%, terwijl ook de huurprijs daalde (-2%) en de leegstand toenam (+1,2%). De regio Den Bosch / Tilburg kende in 2009 met m2 de grootste opname van Brabant. Ook de leegstand is met 9,2% in deze regio het laagst. Voor wat betreft de bedrijfsruimten zijn de opname en huurprijzen ten opzichte van 2008 gedaald met respectievelijk 35% en 0,8%. Deze krimp is minder groot dan gemiddeld in Nederland. Zo nam de Nederlandse opname van bedrijfsruimten met 42% af, terwijl de huurprijzen kelderden met gemiddeld 3,8%. Op de markt voor bedrijfsruimten laat de regio Breda de grootste opname zien in 2009 ( m2). De huurprijzen in deze regio daalden met bijna 3%. Op dit gebied vertoont alleen de regio Den Bosch / Tilburg een stijging (+0,4%). De markten van commercieel vastgoed reageren vertraagd op ontwikkelingen in de conjunctuur en de werkgelegenheid. Verwacht wordt dat deze vastgoedmarkten pas gaan groeien als de werkgelegenheid en productie langere tijd groei laten zien.

7 Kenniseconomie Top 3 R&D-bedrijven gevestigd in Noord-Brabant Gerangschikt naar R&D-investeringen is de top 3 van bedrijven in Nederland gevestigd in Brabant. Philips voert de top 30 bedrijfs-r&d van het Technisch Weekblad aan met ruim 700 miljoen. ASML (Veldhoven) en NXP (Eindhoven) volgen met R&D-investeringen van respectievelijk 426 en 237 miljoen. Ten opzichte van 2008 zijn de totale investeringen van deze bedrijven in R&D echter gedaald. In de top 30 zijn nog zes andere Brabantse bedrijven te vinden, waardoor bijna een derde van de top van Nederland wordt gevormd door bedrijven uit Brabant. Gebaseerd op totale investeringen gaat het zelfs om meer dan 50%. Werkgelegenheid in R&D boven Nederlands gemiddelde Uit gegevens van Stichting Brainport blijkt dat in Noord- Brabant circa 1,8 promille van de beroepsbevolking in R&D werkt. Dit is ruim boven het Nederlandse gemiddelde (circa 1,3 promille) en net boven het gemiddelde van de EU15 (circa 1,5 promille). Brabant kan hiermee met recht worden aangeduid als de R&D regio van Nederland.

8 Colofon De Economie Monitor Brabant geeft een integraal beeld van belangrijke, actuele ontwikkelingen in de Brabantse economie, waar mogelijk gespiegeld aan landelijke ontwikkelingen, op basis van diverse bronnen. De Economie Monitor Brabant is een uitgave van de provincie Noord-Brabant, in samenwerking met SER Brabant en de Kamer van Koophandel. Opdrachtgever Provincie Noord-Brabant Samenstelling ECORYS Nederland B.V Vormgeving Cragt Communicatie & Creatie Contactadres ECORYS Nederland B.V. Postbus AD Rotterdam Voor meer informatie over de Economie Monitor Brabant en andere relevante documenten over de economie in Noord-Brabant: