Geschiedenis van de West-Europese concertmuziek. Academie Waregem Johan Sabbe
|
|
- Quinten Vos
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Geschiedenis van de West-Europese concertmuziek Academie Waregem Johan Sabbe
2 1. Inleiding Doel Muziek kan vele soorten informatie bevatten (expressieve, historische, metaforische, filosofische). Muziek is een non-verbale taal die ons toelaat binnen te dringen in de esthetiek, de opvattingen en de tradities van een andere tijd en cultuur. Muziek is meer dan entertainment. De grote muziek die behoort tot de canon van de westerse muziektraditie, is representatief voor de intellectuele mogelijkheden van die tijd, net als de werken van Shakespeare, Newton en Freud. De bedoeling van deze cursus is om het relevante te leren begrijpen in die muziek, om de wijsheid en menselijkheid van anderen beter te begrijpen, om uiteindelijk die muziek te kunnen ervaren als iets levend. Definitie Het begrip West-Europese concertmuziek is moeilijk te onderscheiden van andere muziek. Enkele bedenkingen: West Europese concertmuziek - is niet hetzelfde als klassieke muziek - is geen tegenstelling van populaire muziek - is geen tegenstelling van commerciële muziek Wel: muziek die veel informatie bevat op melodisch, harmonisch en ritmisch vlak en die meestal langer duurt dan de gemiddelde populaire muziek. Muziek als spiegel - Westerse concertmuziek heeft een constante stilistische verandering ondergaan. In de meeste andere culturen heeft muziek een religieuze functie en is de muziek dus eerder een bastiljon tegen verandering. - Die voortdurende verandering kwam door het concept van de componist die zijn werk ondertekent, die verantwoording aflegt voor zijn werk, die zich wil profileren, die origineel wil zijn en altijd opnieuw op zoek gaat naar nieuwe vormen van expressie. - Wat expressief is verandert voortdurend (gevoel, god, intellect, smaak, ) - De verandering loopt parallel met maatschappelijke veranderingen. Nu verandert de samenleving veel vlugger dan vroeger. De muziek dus ook. Componisten zijn mensen De componist is geen idiot-savant, geen halfgod of held. De romantiek heeft ons opgezadeld met een mythisch beeld van de componist. Componisten zijn in de eerste plaats vaklui, architecten van klank.
3 2. De Oudheid (3500 v. Chr n. Chr) Uit een periode die 4000 jaar geduurd heeft zijn er slechts een veertigtal fragmenten bewaard. Muziek werd op papyrus genoteerd en dat doorstaat de tand des tijds niet. De enige andere bronnen die we hebben over muziek zijn instrumenten, afbeeldingen van instrumenten en orkesten en theoretische geschriften over muziek. Vroege instrumenten zijn: harpen, fluiten, rietblazers, trommen, kithara s (= soort gitaar), cymbalen,. Belangrijk voor de verdere geschiedenis is de Helleense beschaving - muziek heeft religieuze oorsprong, magische kracht (Appolo, Orfeus) - doel van muziek is expressie van menselijke gevoelens, muziek zet woorden kracht bij (toneel-opera) en kan de ziel van de mens raken, kan de mens veranderen. - virtuositeit stond in hoog aanzien - muziek is een microkosmos, die in klank de orde en schoonheid van de macrokosmos weerspiegelt. - verband muziek en wiskunde (monochord van Pythagoras) Bekendste overgebleven fragment: de Stasimon uit Orestes (Euripides) Luisterfragment: reconstructie Vergelijk: opera Mozart Gregoriaanse zang
4 3. De Middeleeuwen 3.1. Vroege Middeleeuwen ( ): Gregoriaans Na de ineenstorting van Romeinse Rijk (455 na Chr.) gaat de antieke cultuur verloren en breekt een periode aan van chaos. Al wat werd overgeleverd van de antieke cultuur werd bewaard door de Kerk, meerbepaald de kloosters. In die tijden van chaos kon de kerk enkel overleven door een strakke, bijna militaire structuur. De Kerk wilde zich onderscheiden van de cultuur van de Joden en die van de heidenen. Alles werd dus aan strenge regels onderworpen. Onder het bewind van paus Gregorius I ( ) wordt de liturgie gestandaardiseerd. Er worden richtlijnen voor het gebruik van muziek ontworpen. Drie belangrijke elementen: - Muziek is enkele nuttig als het in dienst staat van goddelijke, perfecte schoonheid. - Muziek moet in dienst staan van het woord van God: enkele vocale muziek en dienst van de ceremonie - Geen dans en dus ook geen dansritmes (die doen teveel denken aan wat in de onderbuik leeft). Luisterfragment: Waarom is deze muziek ontspannend en geschikt voor meditatie? - - -
5 3.2. Late Middeleeuwen ( ): Ars Antiqua en Ars Nova. Europa herleeft in deze periode. Door nieuwe landbouwtechnieken ontstaat een bevolkingsexplosie. De steden groeien. Steden zijn in essentie coöperaties en er ontstaat dan ook de behoefte aan meer specialisatie op alle vlakken. De kunsten herbloeien op. - Architectuur: de eerste monumentale architectuur sinds de oudheid - Opvoeding: oprichting van de eerste universiteiten - Schilderkunst en beeldhouwkunst van Gothiek. Muziek: polyfonie: het spelen van meer dan twee onafhankelijke melodieën tegelijk Dit veronderstelt: - Notatie - Componist - Compositietechnieken en -theorie Ars Antiqua Hoogtepunt tussen aan de Notre Dame Bekendste componisten: Leoninus en Perotinus. Compositietechniek: organon - Basis van de compositie is een gregoriaanse melodie (volgens de overlevering waren die melodieën heilig) die wordt uitgerekt en waar melismatische melodieën bovenop kwamen. De onderste stem, de tenor (>Lat: houder ), zingt deze melodie die ook cantus firmus werd genoemd. - De tenor wordt vaak gesteund door een instrument Ars Nova Op einde van de Middeleeuwen: de waanzinnige veertiende eeuw, een periode van chaos. - Het schisma in de kerk: het pauselijk gezag boet in aan autoriteit. - De adel betwist het gezag van de kerk - Veel kritiek op uitspattingen van geestelijken - De pestepidemieën jarige oorlog zorgt voor continue chaos - Opkomst van een nieuwe klasse: de stedelijke burgerij Opkomst van nieuw humanisme: einde van de theocratie - Literatuur: vertalingen van geschriften uit de oudheid in volkstaal en nieuwe literatuur in de volkstaal (Chaucer, Boccaccio), nieuwe genres zoals satire - Opbloei van niet-religieuze cultuur: volkslied, liefdespoëzie, Bekendste componist/dichter: Guillaume de Machaut ( ) Bekendste werk: Messe de Notre Dame Compositietechnieken: zeer complexe polyfonie bovenop cantus firmus (=hand van God) - Structureel zeer complexe ritmiek (isoritmiek) - Invloed van complexe architectuur - Veel niet-religieuze onderwerpen - Nieuwe genres: motet, ballade, rondeau - Vaak twee verschillende melodieën met verschillende teksten. Met de Ars Nova eindigt een tijdvak waarin het religieuze het voornaamste doel van de expressie was en komt het individuele, het menselijke centraal te staan..
6 4. de Renaissance 4.1. inleiding De Renaissance (letterlijk: wedergeboorte) was in de Europese geschiedenis een periode van opbloei van kunst, wetenschap en letteren die haar grondslag had in de "wedergeboorte" van de verworvenheden van de Klassieke Oudheid. De Renaissance begon in Italië in de 13e of 14e eeuw en liep in de rest van Europa door tot in de 16e of 17e eeuw. Als in de Middeleeuwen god centraal stond (theocentrisme), staat vanaf nu de mens centraal (antropocentrisme). Belangrijke gebeurtenissen en tendensen: - Herwaardering van de cultuur uit de oudheid die zich uit in de architectuur, de literatuur, de filosofie en de kunst - Ontdekkingsreizen - Reformatie en verval van de kerkelijke macht - Uitvinding van de boekdrukkunst: de eerste massamedia. Ideeën gaan zich vlugger verspreiden. Grote bloei van de kunst: aandacht voor de anatomie van de mens, het naakt, realisme, olieverftechniek, perspectief, Botticelli, Rafaël, Da Vinci, Michelangelo, Het centrum van deze beweging was Italië. In de muziek: de muziekcultuur van de oudheid wordt bestudeerd: - Expressie van gevoelens, het Griekse ideaal, wordt de belangrijkste bekommernis van de componist, zowel voor religieuze als profane muziek. De componisten krijgen ruimte om te experimenteren. - Voor het eerst in tweeduizend jaar worden de theorieën van Pythagoras verder uitgewerkt. Belangrijke veranderingen in de muziek - Het ritme van de muziek moet gebaseerd zijn op de articulatie van de woorden (vocale muziek is nog steeds het belangrijkste). Geen isoritmische structuren en geen melismes meer. - De muziek moet de betekenis van de woorden proberen uit te beelden (woordschildering). - Er wordt gezocht naar uniforme stemmingen, gebaseerd op de theorie van Pytagoras. - De ontdekking van de harmonie: er ontstaan regels voor het gebruik van polyfonie. De melodieën moeten de harmonie respecteren. Grootste componist: Josquin Desprez ( ) - Werd dankzij de boekdrukkunst de eerste wereldberoemde componist. - Heel vloeiende, conjucte, imitatieve polyfonie - Gedacht rond harmonie - Articulatie controleert de melodie - Bekendste werk: L homme Armé.
7 4.2. Religieuze muziek: de mis en de reformatie De mis De mis was de belangrijkste vorm voor de componisten van de renaissance. De eerste vijf delen van het ordinarium (=de vastliggende delen van een liturgie) waren de vaste delen die elke op muziek werden gezet: kyrie, gloria, credo, sanctus/benedictus, agnus dei. De componisten brachten eenheid aan in het geheel door één melodie te nemen als uitgangspunt en die als cantus firmus (opnieuw: de hand van God) te gebruiken voor elk deel. 3 soorten missen: - cantus firmus mis: de c.f. is een gregoriaans gezang. De muziek was dus niet erg ritmisch, modaal en eenvoudig - parafrasemis: de c.f. wordt aangepast aan de modernere smaak - parodiemis: de c.f. is een profane melodie: dit verhoogde de betrokkenheid van de luisteraar. Luistervoorbeeld: Desprez: Agnus Dei de reformatie : Luther s academische stellingen tegen de handel in aflaten starten de protestantse beweging : start van de tegenbeweging (contrareformatie): Het concilie van Trente. Voor de muziek in de mis worden de componisten in hun vrijheid beperkt. Het woord moet weer centraal staan geen parodiemissen meer polyfonie mag de verstaanbaarheid van de woorden niet in de weg staan geen luide instrumenten in de mis de zangers moeten duidelijk articuleren. - De redder van de polyfonie: Palestrina ( ) Bekendste werk: Missa Papa Marcelli - Volmaakte, heel zuivere polyfonie - Niet virtuoos - Sereen en transparant - Diatonisch en conjuncte melodieën (bijna gregoriaans) - Grote invloed tot op de dag van vandaag.
8 4.3. profane muziek: het madrigaal, op zoek naar expressie Madrigaal = vierstemmig vocaal werk waarbij de expressie van de tekst centraal staat. De teksten zijn meestal van hoge kwaliteit, geschreven door de beste dichters (o.a. Petrarca). Het genre ontstond in Italië. Expressiemiddelen: - natuurlijke articulatie - harmonie - woordschildering Muziektheorie houdt zich vooral bezig met het onderzoeken naar hoe muziek emotionele effecten bij de luisteraar kan teweegbrengen (o.a. Zarlino). In hun zoektocht naar originaliteit en verfijnde expressie gingen de madrigalisten erg ver in het experimenteren met harmonie. Beruchtste madrigalist: Gesualdo ( ) - rijke amateur: componeerde voor zijn plezier, voor zichzelf, moest aan niemand verantwoording afleggen en schreef dan ook heel originele muziek - dubbele moordenaar, masochist en moeilijke mens in het algemeen - de Wagner van Napels : zeer bizarre harmonieën. Luistervoorbeeld: Io Parto "Io parto" e non più dissi, che il dolore Privò di vita il core. Allor proruppe in pianto e disse Clori Con interrotti omèi: "Dunque ai dolori Io resto. Ah, non fia mai Ch'io non languisca, in dolorosi lai." Morto fui, vivo son, che i spirti spenti want Tornaro in vita a sì pietosi accenti voelen "Ik ga" en meer kon ik niet zeggen, Want pijn doodde het leven in mijn hart. Hij huilde vol smart en Clori sprak klagend: "mij blijft enkele deze pijn Ik zal nooit iets anders meer doen dan dit droeve lied zingen." Ik stierf, maar moet wel nog leven, enkel levenden kunnen zo een pijn Woordschildering is overal in dit madrigaal. Enkele voorbeelden dolore : lange noten, dalende chromaitiek di vita : vlug ritme morto : lange lage noten spirti spenti : dode geesten pietosi accenti : patethisch Harmonie: a barbershopquartet on acid Andere componisten: Orlando Lassus, Cypriano di Rore, William Byrd
9 5. De Barok ( ) 1600: de opvoering van de eerste opera 1750: de dood van Bach barroco (>Port.) = onregelmatig gevormde parel= pejoratief 5.1 Inleiding: enkele luistervoorbeelden Bach Brandeburgs concert nr. 2 Luistervraag: welke adjectieven kun je gebruiken om deze muziek te beschrijven? Vergelijk de aard van de religiositeit en de emotionele impact van deze twee werken: Palestrina: - aard van religiositeit: - emotionele impact: Bach: Magnificat - aard van religiositeit: - emotionele impact: Vergelijk de aard van wat wordt uitgedrukt en de emotionele impact van volgende twee werken: Gesualdo: io parto Aard van expressie: Emotionele impact: Purcell: Dido s Lament Aard van expressie: Emotionele impact:
10 5.2 De tijdsgeest: intellectualisme - Verdere secularisatie en meer macht voor de monarchie (absolutisme) - Rationalisme: Descartes, Hume, Locke, Leibniz - Wetenschap: Newton, Leeuwenhoek, Kepler, Harvey, Galilei Algemene filosofisch-wetenschappelijke visie op de wereld: - De wereld zit op een rationele systematische manier in elkaar. - Dieu Horlogier 5.3 De geest van de kunst in de Barok. - Fascinatie voor emotionele extremen, extravagantie, overdadig, gedetailleerd, fascinatie voor menselijke gevoelens (theater Shakespeare! - en opera!), weelderig - Fascinatie voor controle, orde, codificatie, systeem, logica en symmetrie die zich op elk vlak van de muziek zal uiten: gebruik van basso continuo, functionele harmonie, welgetemperd systeem, majeur en mineur i.p.v. modi, metrum, maatstrepen, enz net door die doorgedreven controle wordt instrumentale muziek een volwassen genre. - groots en pompeus 5.4 Twee nationale karakters: Italië en Duitsland Italië: de Latijnse traditie van de kerk - cultivatie van vocale muziek door de traditie van de kerk en de invloed van de taal - structureel eenvoudig en direct - cultivatie van de liedkunst: direct expressief - ontstaan van opera - ontstaan van concerto (>opera) Les Incontournables : Vivaldi en Corelli Duitsland: reformatie en de aard van de Duitse taal. - Luther s idee over muziek: muziek is een abstracte intellectuele bezigheid die altijd spiritueel van aard is, ook als die muziek instrumentaal is (>Oudheid) - De taal in de liturgie is de volkstaal (Duits). De hymnen behoren tot de culturele bagage van elke gelovige. - Aard van de Duitse taal beïnvloedt de muziek: geen melismen, niet vloeiend, syllabisch, scherpere ritmes, weinig versiering Les Incontournables : Händel en Bach 5.5 Enkele compositievormen 1. De fuga Meest representatieve muzikale procedure voor de Barok: - melodisch heel extravagant - zeer systematische organisatie van niet-strikte imitatieve polyfonie. In elke fuga zijn er 3 delen: 1. de expositie: voorstellen van het subject (=thema) in elke stem: dux (I) comes (V) dux (I) etc
11 Elke subject gaat over in een contrasubject dat voorkomt uit het subject. 2. episode: een tussenspel dat meestal modulerend is 3. hernemingen van het subject De keuze van het subject is erg belangrijk: het moet mogelijkheden in zich hebben. Het subject wordt niet ontwikkeld, maar onderzocht op zijn mogelijkheden. 2. De ritornello. Het eerste deel uit een concerto werd meestal geschreven in ritornello : een tutti gespeelde melodie wordt afgewisseld met solistische passages. De herhalingen van de melodie zijn niet altijd volledig en worden vaak getransponeerd. Later ontwikkelde zich hieruit de rondovorm. 3. De passacaglia en de chaconne Een reeks variaties op een harmonische progressie of baslijn Opera Voorlopers: Grieks drama en middeleeuws liturgisch drama De Florentijnse Camerata: een vereniging van intellectuelen, dichters en componisten die ervan overtuigd waren dat het Griekse drama uit de Oudheid gezongen moest geweest zijn en werken wilden schrijven die de traditie van het Griekse drama weer tot leven moesten brengen. - zang moest het ritme volgen van de spreektaal (recitatieven) - zang moest verstaanbaar zijn - de begeleiding moest eenvoudig zijn - muziek moet het karakter van de personages weergeven. Eerste componisten: Caccini en Peri. Eerste grote meesterwerk: Monteverdi s Orfeo
12
Klassieke Muziekgeschiedenis De Middeleeuwen (500 1500)
Klassieke Muziekgeschiedenis De Middeleeuwen (500 1500) Algemeen Als je aan de Middeleeuwen denkt, dan denk je waarschijnlijk aan grote kastelen, ridders en jonkvrouwen. Natuurlijk, dit is een gedeelte
Nadere informatieVoorbereiding toets Muziekgeschiedenis Klas: AAT 2017/2018
Naam: Voorbereiding toets Muziekgeschiedenis Klas: AAT 2017/2018 Beantwoord de volgende vragen ter voorbereiding op de dossiertoets muziekgeschiedenis. Indien de opdracht Studie en Beroep onvoldoende wordt
Nadere informatieneumenschrift notatie als geheugensteun met kleine tekentjes die enkel verloop melodie aangeven, maar geen ritme of absolute toonhoogte
Muziekgeschiedenis samenvatting lessenserie 1 Les 1 Middeleeuwen (500 1450) 476 Val van westelijk Romeinse rijk Kerk neemt centrale rol in Feodaal stelsel (leenstelsel) ±600 paus Gregorius de Grote en
Nadere informatieART HISTORY. V4 Renaissance 1400-1530
ART HISTORY V4 Renaissance 1400-1530 Tijdlijn Renaissance = wedergeboorte van de klassieke cultuur De klassieken zijn het grote voorbeeld. Het aardse leven is belangrijk. De mens bepaalt het eigen lot.
Nadere informatieWerkstuk door een scholier 1625 woorden 9 september keer beoordeeld
Werkstuk door een scholier 1625 woorden 9 september 2002 5 138 keer beoordeeld Vak Muziek Belangrijke gebeurtenissen in de Middeleeuwen: - In 1600 werd het gregoriaans verdrongen door de meerstemmige muziek.
Nadere informatieSamenvatting Muziek Op Maat Hoofdstuk 1 t/m 3 H.1. - Middeleeuwen
Samenvatting door een scholier 1278 woorden 9 april 2009 8,1 27 keer beoordeeld Vak Methode Muziek Muziek op maat Samenvatting Muziek Op Maat Hoofdstuk 1 t/m 3 H.1. - Middeleeuwen Kerk centrale plaats
Nadere informatieDe term barok wordt gebruikt voor kunst die gemaakt werd tussen 1600 en 1750.
Barok 1. Wanneer? De term barok wordt gebruikt voor kunst die gemaakt werd tussen 1600 en 1750. Wat bestond er al? Scheepvaart. Verre afstanden moesten per boot afgelegd worden. Zelfs de duikboot bestond
Nadere informatieSamenvatting Muziek Hoofdstuk 1 en 2
Samenvatting Muziek Hoofdstuk 1 en 2 Samenvatting door een scholier 1416 woorden 27 juli 2012 7,5 8 keer beoordeeld Vak Methode Muziek Muziek op maat Begrippen middeleeuwen: Bourdon: begeleidingsfiguur
Nadere informatie2,5. Samenvatting door een scholier 1026 woorden 27 juli keer beoordeeld
Samenvatting door een scholier 1026 woorden 27 juli 2012 2,5 7 keer beoordeeld Vak Methode Muziek Muziek op maat H1 middeleeuwen Nieuwe ontwikkelingen in de middeleeuwen - Muziek werd gespeeld in kerken
Nadere informatieLes 3 Monniken en Ridders MUZIEK
Les 3 Monniken en Ridders MUZIEK Annemieke Hooijschuur en Hanneke de Jong Les 3 Monniken en Ridders MUZIEK Wereldlijke en Geestelijke Voorkennis De leerlingen zijn enigszins op de hoogte van de levenswijze
Nadere informatieSamenvatting CKV Kunsthistorisch overzicht 1 - Klassieke oudheid tot de 19e eeuw
Samenvatting CKV Kunsthistorisch overzicht 1 - Klassieke oudheid tot de 19e eeuw Samenvatting door S. 721 woorden 4 juni 2004 4 24 keer beoordeeld Vak CKV Beknopte samenvatting van het schoolboek Kunsthistorisch
Nadere informatieMIDDELEEUWEN. 1. Algemeen 2. Gregoriaans 3. Ontwikkeling meerstemmigheid 4. Wereldlijke muziek 5. Instrumenten 6. Stijlkenmerken. 1.
MIDDELEEUWEN (UITTREKSEL DIGISCHOOL) 1. Algemeen 2. Gregoriaans 3. Ontwikkeling meerstemmigheid 4. Wereldlijke muziek 5. Instrumenten 6. Stijlkenmerken 1. Algemeen In de eerste eeuwen na Christus raakte
Nadere informatieMuziekvakexamens 2008
Muziekvakexamens 2008 Muziekgeschiedenis Klassieke muziek Dinsdag 17 juni 2008 11.00-14.00 uur Naam: Woonplaats: Dit examen dient duidelijk leesbaar, dus met vulpen, ballpoint, fijne schrijfstift of scherp
Nadere informatieStijlperiodes. Middeleeuwen ca ca Renaissance Barok en Rococo Classicisme Romantiek e eeuw
Muziekgeschiedenis Stijlperiodes Middeleeuwen ca. 500 - ca. 1450 Renaissance 1450 1600 Barok en Rococo 1600-1750 Classicisme 1750-1810 Romantiek 1800-1925 20 e eeuw MIDDELEEUWEN Periode: ca. 500 ca. 1450
Nadere informatie1643) 1. Introductie 2. Melodische aspecten 3. Belangrijke cadensen 4. Gebruikte toonvoorraad. Analyse door Stan Kuunders,
Canzon Terza G. Frescobaldi (1583-1643) 1643) Analyse door Stan Kuunders, www.degitarist.nl Index 1. Introductie 2. Melodische aspecten 3. Belangrijke cadensen 4. Gebruikte toonvoorraad Introductie G.
Nadere informatieEindexamen Muziek vwo 2003-I
3 Antwoordmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 punt toegekend. Orlandus Lassus - Osculetur me 1 onderdeel 4 2 twee van de volgende: Het onderdeel is volledig achtstemmig. Er wordt
Nadere informatieVoor polyfone muziek bestaan er een aantal specifieke vormen. De belangrijkste daarvan zijn de canon en de fuga.
Polyfone muziek Inleiding Polyfonie is een Grieks woord dat letterlijk veel klank betekent. Het wordt gebruikt voor meerstemmige muziek waarbij elke stem zelfstandig is. Er is dus niet één melodie met
Nadere informatieDe renaissance!! Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis.!
De renaissance Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis. Deze term betekent letterlijk de wedergeboorte, en is een kunststroming uit
Nadere informatieInleiding geschiedenis Griekenland
Europa rond de Middellandse Zee rond 500 v. Chr. Sint-Janslyceum s-hertogenbosch, Theo Manders Inleiding geschiedenis Griekenland Rond 2000 v. Chr. Stedelijke centra: Op Kreta, Minoische cultuur Op Griekse
Nadere informatieDierbaren lezer. den Muzenmeester. Ik, den Muzenmeester, voel mijn einde naderen en schrijf daarom mijn testament.
Dierbaren lezer Ik, den Muzenmeester, voel mijn einde naderen en schrijf daarom mijn testament. Voor ik dezen stoffigen wereld verlaat, wil ik u mijnen schat toevertrouwen. Heel mijn leven heb ik mijne
Nadere informatieLatijn en Grieks in de 21ste eeuw
Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn en/of Grieks? Als leerling in het laatste jaar van de basisschool sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het
Nadere informatieInleiding geschiedenis Griekenland
Europa rond de Middellandse Zee rond 500 v. Chr. Sint-Janslyceum s-hertogenbosch, Theo Manders Inleiding geschiedenis Griekenland Rond 2000 v. Chr. Stedelijke centra: Op Kreta, Minoische cultuur Op Griekse
Nadere informatieNu'ge bouwwerken Realis5sche beeldhouwkunst Schilderkunst met perspec5ef Veel mozaïek Vereren van de keizer Afname geloof in goden Toename geloof in
750 0 500 Nu'ge bouwwerken Realis5sche beeldhouwkunst Schilderkunst met perspec5ef Veel mozaïek Vereren van de keizer Afname geloof in goden Toename geloof in God 4 de 10 de eeuw 10 de 13 de eeuw 13 de
Nadere informatieGeloven en redeneren. Religie en filosofie
Geloven en redeneren Religie en filosofie Historisch overzicht Pantheïsme en polytheïsme De spiltijd Het oosten Boeddhisme Confucianisme Taoïsme Het westen Jodendom, christendom, islam Filosofie Het begin
Nadere informatieTijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) / Renaissance
Tijdvakken Tijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) / Renaissance K.A. * Het begin van de Europese overzeese expansie * Het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een
Nadere informatieBasiscursus Klassieke muziek
Basiscursus Klassieke muziek George Frideric Handel (1685-1759) Watermusic (1717) Door Hélène Codjo Les 02 Kenmerken van de Barok 1. Instrumenten Violoncello, contrabas en klavecimbel = Basso continuo
Nadere informatieEeuwfeest Herenkoor Parochieel zangkoor Sancta Cecilia
Eeuwfeest Herenkoor Na oprichting van onze parochie Antonius van Padua in 1905 ontstond de behoefte aan een parochiekoor en werd ruim 10 jaar later in 1916 een koor opgericht met de naam: Parochieel zangkoor
Nadere informatieART HISTORY Renaissance. V4-cp3 De Renaissance
ART HISTORY Renaissance V4-cp3 De Renaissance 1400-1530 Tijdlijn Invloed van steden en haar burgerij groeit steeds verder. In Italië ontstonden sterke stadsrepublieken. Het bestuur bestaat uit vooraanstaande
Nadere informatieREMEDIËRINGSOEFENINGEN BESTEMMING 1: DE LANGE 16 de EEUW
Oriënteren 1. Duid de lange 16 de eeuw aan op de tijdlijn. 2. Naar welke ontdekkingsreiziger werd de Nieuwe Wereld vernoemd? Waarom? (doc 19) Socio-economisch EEN GODDELIJKE ORDE 1. Wat bedoelt de schrijver
Nadere informatieDe variatievorm. Soorten variaties. Luistervoorbeelden. Johann Pachelbel: Canon in D
De variatievorm Stel: je hebt een thema geschreven waar je erg tevreden over bent. Of je vindt een bestaand liedje prachtig. Dan kan je hierop variaties schrijven: je verandert het tempo, het ritme, de
Nadere informatieDe symfonie. Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen.
De symfonie Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen. Welke van deze symfonieën spreekt je het meest aan en waarom? Welke van deze symfonieën spreekt je het minst
Nadere informatieRENAISSANCE. 1. Algemeen 2. Franco-Vlaamse school 3. Venetiaanse School 4. Geestelijke muziek 5. Wereldlijke muziek 6. Instrumenten 7.
RENAISSANCE (UITTREKSEL DIGISCHOOL) 1. Algemeen 2. Franco-Vlaamse school 3. Venetiaanse School 4. Geestelijke muziek 5. Wereldlijke muziek 6. Instrumenten 7. Stijlkenmerken 1. Algemeen De term "Renaissance"
Nadere informatieSamenvatting Nederlands Literatuurgeschiedenis
Samenvatting Nederlands Literatuurgeschiedenis Samenvatting door een scholier 772 woorden 19 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Dautzenberg Nederlands Literatuur geschiedenis Middeleeuwen
Nadere informatieTijd van pruiken en revoluties 1700 1800
Onderzoeksvraag: Op welke gebieden wilden de Verlichtingsfilosofen de bestaande maatschappij veranderen? Rationalisme = het gebruiken van gezond verstand (rede/ratio) waarbij kennis gaat boven tradities
Nadere informatieDe klassieke tijdlijn
De klassieke tijdlijn In de lessen geschiedenis heb je waarschijnlijk al gehoord over de tijdlijnen, of de historische periodes en waarschijnlijk ook over exacte datums zoals 476. In dit documentje kom
Nadere informatieLatijn: iets voor jou?
: n j i t a L r o o v s iet jou? De Romeinen en wij Waar komen onze letters vandaan? Hoe komen we aan de namen van de maanden? De antwoorden op vele van deze vragen vind je vaak in het verleden bij de
Nadere informatieVoorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 2 Dinsdag 22 juni uur
Muziek Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak Dinsdag juni.0 6.00 uur 9 99 Opgavenboekje Examennummer... Naam... Dit examen bestaat uit 54 vragen. Voor elk vraagnummer is aangegeven
Nadere informatieFragment Timaeus, uit: Plato.Verzameld werk. Vert. Xaveer de Win. Baarn: Ambo, 1978: 215-216.
Oudheid De ideeën uit de Oudheid zijn erg belangrijk voor onze westerse klassieke muziek. Daarom is er een hoofdstuk aan gewijd. We kunnen hier echter nog niet zoveel muziek laten horen omdat we van de
Nadere informatieKenmerken items Middeleeuwen: BOUWKUNST
Kenmerken items Middeleeuwen: BOUWKUNST Onderdelen plattegrond kerk plattegrond heeft de vorm van een kruis koor (absis) op het oosten (komt de zon op= verrijzenis Christus) Kenmerken Romaanse kerk Geometrische
Nadere informatieDe Jefferson Bijbel. Thomas Jefferson
De Jefferson Bijbel Thomas Jefferson Vertaald en ingeleid door: Sadije Bunjaku & Thomas Heij Inhoud Inleiding 1. De geheime Bijbel van Thomas Jefferson 2. De filosofische president Het leven van Thomas
Nadere informatieEindexamen muziek vwo I
Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend. F. Schubert - Wohin? 1 maximumscore 1 (a) - a - b - a - a 2 maximumscore 2 veel korte notenwaarden / triolen (of
Nadere informatieFuncties en Invalshoeken Kunst
Inleiding Kunst Algemeen Functies en Invalshoeken Kunst Overal om ons heen zien we kunst: of het nou in de gangen van school is, in het museum, of in een kerk het hangt er vol mee. In heel uiteenlopende
Nadere informatieClassicisme is een korte tijdsperiode in de muziek. Ze loopt van 1750 tot 1810.
Classicisme 1. Wanneer? Classicisme is een korte tijdsperiode in de muziek. Ze loopt van 1750 tot 1810. Dit is de periode van de industriële revolutie. De technologie en de wetenschap kennen een grote
Nadere informatiePolitieke Filosofie Oudheid en Middeleeuwen
Politieke Filosofie Oudheid en Middeleeuwen Geschiedenis en politieke filosofie Geschiedenis Beschrijving feitelijke gebeurtenissen. Verklaring in termen van oorzaak en gevolg of van bedoelingen. Politieke
Nadere informatieEisen standaardpakket Algemene Theoretische vakken, klassiek
Eisen standaardpakket Algemene Theoretische vakken, klassiek SOLFÈGE A / B Solfège A: klassikaal a. het herkennen/noteren van een aantal intervallen, drie- en vierklanken (in functionele liggingen) met
Nadere informatieThema 6 Uitingen. Les 6.1 Een dirigent van steen ( woordenboeken nodig bij de les) 3.Dirigeren:het leiden door de maat te slaan met een maatstokje
Les 6.1 Een dirigent van steen ( woordenboeken nodig bij de les) WOORDWEB: 1.Het orkest: Een grote groep mensen die samen muziek maken op verschillende instrumenten. 2.De dirigent: De leider van het orkest
Nadere informatieDe didactische analyse van partituren: Rococo-Concerto voor klarinet en piano Jurriaan Andriessen (1973) Eerste deel
De didactische analyse van partituren: Rococo-Concerto voor klarinet en piano Jurriaan Andriessen (1973) Eerste deel A. Basisschema voor de analyse van de partituur 1. Macroscopisch A. Componist 1. Historische
Nadere informatieTALEN EN CULTUREN VAN GRIEKENLAND EN ROME
TALEN EN CULTUREN VAN GRIEKENLAND EN ROME GRIEKS LATIJN KCV AAN HET STEDELIJK GYMNASIUM JOHAN VAN OLDENBARNEVELT TE AMERSFOORT (Plaatje 1 & 2) De klassieke talen en kcv aan het gymnasium Aan het Gymnasium
Nadere informatieStromingen in vogelvlucht
Stromingen in vogelvlucht Grieken en Romeinen (Klassiek Erfgoed) 500 v. Chr. tot 400 n. Chr. Middeleeuwen (Goddelijke Orde) 500 tot 1500 Renaissance (Homo Universalis) 1500 tot 1600 Barok en Rococo (Verleiding
Nadere informatie11 De ontdekking van de mens en de wereld - internet oefentoets
11 De ontdekking van de mens en de wereld - internet oefentoets Opdracht 1 Wat is de Sokratische methode? Opdracht 2 Waarom werd Sokrates gedwongen de gifbeker te drinken? Opdracht 3 Waarom zijn onze zintuigen
Nadere informatieAANTEKENINGEN WAAROM WERD GOD EEN MENS?
AANTEKENINGEN Alles draait om de visie op Jezus Christus. Door de eeuwen heen is er veel discussie geweest over Jezus. Zeker na de Verlichting werd Hij zeer kritisch bekeken. De vraag is waar je je op
Nadere informatieVOX LUMINIS & GOEYVAERTS T R I O
ZA 21 SEPTEMBER 2013 20:00 AV E R B O D E, A B D I J K E R K ABDIJSTRAAT 1 VOX LUMINIS & GOEYVAERTS T R I O VOX L U M I N I S Lionel Meunier artistieke leiding GOEYVAERTS TRIO Kristien Roels viool Kris
Nadere informatieles 1 The sunshine doel
44 Moet je doen muziek groep 7 les 1 zingen luisteren spelen vastleggen bewegen The sunshine De les begint met het zingen van een zomers lied over activiteiten in de zon. Daarna beelden de leerlingen met
Nadere informatieKunstfilosofisch Kwartet
Kunstfilosofisch Kwartet dr. Rob van Gerwen Departement Wijsbegeerte Universiteit Utrecht Chassé Breda, februari-maart 2016 Inhoudsopgave Website http://www.phil.uu.nl/~rob/ 1 Vooraf 1 2 Muzikale expressiviteit
Nadere informatieMens- en wereldbeeld - HV 12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/61301
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 June 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/61301 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieVoorwoord 7. Inleiding 9. Renaissance, humanisme, verlichting 13 Renaissance en humanisme 15 Verlichting 20
Inhoud Voorwoord 7 Inleiding 9 Renaissance, humanisme, verlichting 13 Renaissance en humanisme 15 Verlichting 20 David Hume 35 Hume en Kant 37 Het postume werk 45 Korte levensloop 49 James Boswell 59 Laatste
Nadere informatieOp reis door het rijk der Letteren en der Godgeleerdheid
History Christiane Simone Stadie Op reis door het rijk der Letteren en der Godgeleerdheid Herinneringen van mijne academiereis in 1843 (Abraham Des Amorie van der Hoeven Jr.) Seminar paper Christiane
Nadere informatieGROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1
GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1 Tijdvak Jagers en boeren; van de eerste mensen 3000 v. C. prehistorie; van de eerste mensen - 3000 v.c. Samenlevingstype: eerst jagers/verzamelaars,
Nadere informatieVerdeling vakinhoud leerlijn muziek groep 1-8
Verdeling vakinhoud leerlijn muziek groep 1-8 Definities Puls: in de maat (in een vierkwartsmaat 1,2,3,4 en in een driekwartsmaat 1,2,3) Afterbeat: Op de beat speel je op de tellen 1 en 3 van de maat,
Nadere informatieZondag 16 oktober 2016 Koorstage in de orthodoxe parochie H. Andreas te Gent Onder de leiding van Paul Morreel
Zondag 16 oktober 2016 Koorstage in de orthodoxe parochie H. Andreas te Gent Onder de leiding van Paul Morreel De opkomst voor de eerste koorstage die plaats vond in de schoot van de parochie te Gent was
Nadere informatieLevend Brood voor onderweg
Ton van Eijk Levend Brood voor onderweg Een theologisch commentaar bij de litanie van het Heilig Sacrament 's-hertogenbosch 5 Inhoud Woord vooraf 7 Inleiding 9 Tekst en vertaling 23 De aanroepingen 35
Nadere informatieMuziekgeschiedenis. Galant versus Gelehrt 1740. Stan Kuunders, www.degitarist.nl. Essay galant versus gelehrt 1740 Stan Kuunders, www.degitarist.
Muziekgeschiedenis Galant versus Gelehrt 1740 Stan Kuunders, www.degitarist.nl Essay galant versus gelehrt 1740 Stan Kuunders, www.degitarist.nl Galante Stijl versus Gelehrt De 18 e eeuw kenmerk zich als
Nadere informatieDE REFORMATIE DEEL 1. Vijf inleidende vragen: Naar Nathan Busenitz (Grace Ministries Seminary)
DE REFORMATIE DEEL 1 Vijf inleidende vragen: Naar Nathan Busenitz (Grace Ministries Seminary) Vijf inleidende vragen: 1. Wanneer is de Reformatie begonnen? Vijf inleidende vragen: 1. Wanneer is de Reformatie
Nadere informatieOnderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur?
Onderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur? De bijzondere plaats in staatskundig opzicht en de bloei in economische en cultureel opzicht van de Nederlandse
Nadere informatieSamenvatting Muziek Hoofdstuk 1 t/m 4: Oude muziek
Samenvatting M Hoofdstuk 1 t/m 4: Oude m Samenvatting door M. 2202 woorden 26 oktober 2013 9,2 2 keer beoordeeld Vak M Hoofdstuk 1: Middeleeuwen. Middeleeuwen: gregoriaans Kerk was heel belangrijk, er
Nadere informatieInhoudsopgave. Voorwoord 5. Inleiding 11
Inhoudsopgave Voorwoord 5 Inleiding 11 1 Eerste verkenning 15 1.1 Waarom is kennis van religie belangrijk voor journalisten? 16 1.2 Wat is religie eigenlijk? 18 1.2.1 Substantieel en functioneel 18 1.2.2
Nadere informatieV4 cp3 Romaans Gotiek
ART HISTORY De middeleeuwen 500-1400 V4 cp3 Romaans 1000-1200 Gotiek 1200-1400 Tijdlijn Vroege middeleeuwen Gotiek RomaRoans Romaans Christendom als bindende factor Doordat het centrale gezag in Europa
Nadere informatieMuziekopdracht. 1950-heden. Naam: Klas: Docent:
Muziekopdracht 1950-heden Naam: Klas: Docent: Muziekopdracht: 20ste eeuw (1950-heden) Ga naar http://www.sitepalace.com/develsteinhavo4/muziek.html. Hier vind je links naar muziek(clips) die je nodig hebt
Nadere informatie(schrijf je je naam hierboven op?) Dit materiaal is ontwikkeld door en eigendom van van Marieke voor de Wind.
Naam: Bach (schrijf je je naam hierboven op?) Inhoud Welkom! blz. 3 De Barok blz. 4 Johann Sebastian Bach blz. 9 De familie Bach blz. 11 De Cantate blz. 13 Het Concert blz. 15 Voor de ouders: Uw kind doet
Nadere informatieGymnasium. Op het Hondsrug College. Het Hondsrug College, een slimme start voor je toekomst!
Gymnasium Op het Hondsrug College Het Hondsrug College, een slimme start voor je toekomst! Gymnasium Hondsrug Het Gymnasium Hondsrug is een afdeling van het Hondsrug College. Het is onderdeel van het vwo,
Nadere informatieHC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen ( )
HC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen (1050-1700) Vraag 1 Wat maakte de opkomst van de stedelijke burgerij in de Nederlanden mogelijk? Periode: 1050-1302 Opkomst van de stedelijke burgerij - De opkomst
Nadere informatieSamenvatting CKV 19e eeuw: neoclassicisme
Samenvatting CKV 19e eeuw: neoclassicisme Samenvatting door H. 972 woorden 26 juni 2016 1 1 keer beoordeeld Vak CKV Er zijn in de 19e eeuw 5 stromingen ontwikkeld NEO- classicisme De Romantiek Realisme
Nadere informatieVwo+ en Gymnasium WINKLER PRINS
Met kop en schouder Vwo+ en Gymnasium OP WINKLER PRINS Grieks en Latijn geven je diploma een gouden randje! Is vwo+ of het gymnasium wat voor jou? Om deze vraag te kunnen beantwoorden, moet je jezelf de
Nadere informatie1. Allegorische interpretatie. 1. Allegorische interpretatie. 2. Letterlijke interpretatie BIJBELSTUDIE. De eerste Brief van Paulus aan Korinte
BIJBELSTUDIE De eerste Brief van Paulus aan Korinte 1. Allegorische interpretatie Vaak geestelijk lezen genoemd Plato (ong. 427-347 v. Chr.) Materiële, zichtbare wereld Immateriële, onzichtbare wereld
Nadere informatieHet begrip natuur in techniek, filosofie en religie. Deel I: Van voormodern naar modern denken
Het begrip natuur in techniek, filosofie en religie Deel I: Van voormodern naar modern denken 1. Inleiding 2. Franciscus 3. Descartes 4. Pascal 5. Conclusies Inleiding Lynn White in Science (1967): Christendom
Nadere informatieART HISTORY Barok en Classicisme
ART HISTORY Barok en Classicisme H4-profiel Barok 17e eeuw Classicisme 18de eeuw ART HISTORY Barok en Rococo H4-profiel 17e eeuw Barok De barok is een Europese stijlperiode die aan het begin van de 17e
Nadere informatieMuziekgeschiedenis lessenserie
Muziekgeschiedenis lessenserie 0 476 1450 1600 1750 1900 1815 NU Griekse periode Romeinse periode middeleeuwen renaissance barokklassieke romantiek 20 ste periode eeuw middeleeuwen (500-1450) renaissance
Nadere informatieTIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES
TIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES Hoofdstuk 4 PARAGRAAF 4.1 Pruikentijd Standenmaatschappij De verlichting VERVAL EN RIJKDOM In de 17 e eeuw was Nederland het rijkste land ter wereld Van stilstand komt achteruitgang
Nadere informatieExamen VWO. Muziek (oude stijl en nieuwe stijl)
Muziek (oude stijl en nieuwe stijl) Examen VWO Opgavenboekje Examennummer Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs... Naam... Voor dit examen zijn maximaal 90 punten te behalen; het examen bestaat uit
Nadere informatieAnalyse Door Stan Kuunders www.degitarist.nl
Analyse Door Stan Kuunders www.degitarist.nl Naam: Die Post Componist: F.P. Schubert (1797-1828) Toonsoort: B-groot Tijdens de analyse is o.a. rekening gehouden met: 1. Harmonie (grote lijnen, toonsoorten
Nadere informatieMuziekhumaniora Kindsheid Jesu
Muziekhumaniora Kindsheid Jesu Kempische Steenweg 400 3500 HASSELT Tel.: 011 27 84 60 E-mail: humaniora@kjhasselt.be INFORMATIEBROCHURE Bezoek ook onze website: www.kjhasselt.be/humaniora MUZIEKHUMANIORA
Nadere informatieWetenschap hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/61310 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatie1. Zet de onderstaande gebeurtenissen in de juiste chronologische volgorde. Noteer alleen de letters.
Oefenrepetitie geschiedenis SUCCES!!! 4 Havo Periode 1 Tijdvakken 1 t/m 4 Dyslectische leerlingen slaan de vragen met een asterisk (*) over. DOOR DE TIJD HEEN 1. Zet de onderstaande gebeurtenissen in de
Nadere informatieDe geschiedenis van de liturgie een kort overzicht.docx Aantal pagina s 5
DE GESCHIEDENIS VAN DE LITURGIE: EEN KORT OVERZICHT Taakgroep Liturgie, Lutten 2018 definitief Kenmerk De geschiedenis van de liturgie een kort overzicht.docx Aantal pagina s 5 INLEIDING Als taakgroep
Nadere informatieEindexamen vwo muziek 2013-I
Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 scorepunt toegekend. D. Milhaud - Le boeuf sur le toit 1 maximumscore 2 zestiende noten 1 (reine) kwart 1 2 maximumscore 1 klarinet
Nadere informatieToonkunstkoor Schiedam - Concertlijst vanaf 1998. Datum Repertoire Locatie. 16-11-2014 Rossini: Petite Messe Solennelle Korenbeurs, Schiedam
Toonkunstkoor - Concertlijst vanaf 1998 Datum Repertoire Locatie 16-11-2014 Rossini: Petite Messe Solennelle Korenbeurs, 23-11-2014 Rossini: Petite Messe Solennelle Open Hofkerk, Rotterdam- Ommoord 17-05-2014
Nadere informatie» Oefening. Een voorbeeld van een idee: Ik ben soms graag alleen
Als eerste moet je goed weten waarover je song gaat. Dit lijkt overduidelijk, maar dat is het niet altijd. Probeer in één woord vast te leggen waarover je song gaat. Het is uiteraard bepalend voor de tekst
Nadere informatieToetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 1 Toetsvragen
Tijdvak 1 Toetsvragen 1 De meeste kennis over de periode waarin de eerste mensen leefden, komt van archeologen. Wat houdt het werk van archeologen in? A Zij bestuderen de verschillende theorieën over de
Nadere informatiesample G = sol Let op volgende zaken:
Inhoud 1. de toonladder van do 4 2. de intervallen 9 3. de wondere wereld der drieklanken 11 4. diatonische harmonie 14 5. pentatonieken 18 6. de wonderbaarlijke geschiedenis van I, IV en V 22 7. wat kan
Nadere informatiePiramide 4: muzische vorming
Piramide 4: muzische vorming Muziek 1. Welkom Kriebels - De kinderen kunnen spontaan vakantieherinneringen ophalen. - De kinderen kunnen herkenbare passages vergelijken met situaties uit hun leefwereld.
Nadere informatieHOOFDSTUK 18 : INLEIDING TOT DE RITMIEK
HOOFDSTUK 18 : INLEIDING TOT DE RITMIEK Hierbij starten we met het 2de deel van deze gitaarcursus; de ritmiek. Het noteren van ritmische patronen is in de muzieknotatie als laatste ingevoerd, in het begin
Nadere informatieWaar de hemel de aarde raakt daar wordt de mens bewogen...
Waar de hemel de aarde raakt daar wordt de mens bewogen... Ton Schulten Woord vooraf Al van jongs af heeft Ton Schulten zich aangetrokken gevoeld tot schilderkunst en vormgeving. Op 53-jarige leeftijd
Nadere informatieNieuw in Tilburg! [Geef tekst op]
Nieuw in Tilburg! [Geef tekst op] +31613021720 Info@muziekschoolmontauban.nl www.muziekschoolmontauban.nl Over Muziekschool Montauban Muziekschool Montauban staat voor de bereikbaarheid van muziekles voor
Nadere informatieExamenprogramma kunst (algemeen) (voorheen ckv2)
Examenprogramma kunst (algemeen) (voorheen ckv2) Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden
Nadere informatieNaam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn
Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn Filips II In 1566, meer dan vierhonderd jaar geleden, zijn veel mensen boos. Er is onrust in de Nederlanden. Er zijn spanningen over het geloof, veel mensen
Nadere informatieART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW. H4 algemeen deel Hoofdstuk 4 Expressionisme - Kunst en gevoel.
ART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW H4 algemeen deel Hoofdstuk 4 Expressionisme - Kunst en gevoel. Sigmund Freud (1856-1939) De ideeën van de psychoanalyticus Sigmund Freud hadden veel invloed op de kunstenaars
Nadere informatieTai Chi. Algemeen. Balans tussen lichaam en geest.
Tai Chi Balans tussen lichaam en geest. Algemeen Geboren op de eeuwenoude bodem van de Chinese cultuur, absorbeert Wushu (pinyin voor gevechtsport) de smaak voor Chinese klassieke filosofie. Men gebruikt
Nadere informatieSchrijven en Componeren
Schrijven en Componeren Muziek Havo 5 Naam.. Klas.. Wikipedia: Een componist(e) of toondichter(es) is een persoon die muziek componeert. Dit wil zeggen dat hij/zij deze bedenkt, creëert en meestal opschrijft.
Nadere informatiePTA Kunst VWO Belgisch Park cohort
Examenprogramma Kunst Het eindexamen Kunst bestaat uit: een schoolexamen Kunst Beeldende Vormgeving en een centraal schriftelijk examen Kunst Algemeen. Domeinen Kunst Beeldende Vormgeving Domein A: Vaktheorie
Nadere informatie