Samenvatting Biologie Voortplanting

Transcriptie

1 Samenvatting Biologie Voortplanting Samenvatting door een scholier 2350 woorden 29 maart ,1 49 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie samenvatting thema 2 Voortplanting en Ontwikkeling Voortplantingsstelsel van een man: De teelballen liggen in een balzak waarvan de temperatuur ongeveer 2 graden lager is dan in de buiholte. Dat is gunstig voor de productie van de zaadcellen. De zaadkanaaltjes bevinden zich in de teelballen, de wandcellen van deze kanaaltjes delen, zodat er zaadmoedercellen ontstaan. Deze delen zich en zo ontstaat er cellen die zich verder ontwikkelen tot zaadcellen. [spermatogenese] Door de zaadkanaaltjes gaan de zaadcellen door naar de bijballen, daar worden ze tijdelijk opgeslagen. In de bijballen heerst een zuur milieu waardoor de zaadcellen zich niet kunnen bewegen. Door middel van seksuele prikkel, vullen de zwellichamen zich met bloed en worden ze dus stijf [erectie]. De man kan de penis in de vagina inbrengen, de penis word op en neer bewogen, dit kan leiden tot een zaadlozing [ejaculatie]. De zaadcellen worden door peristaltische bewegingen van de zaadleiders voortgestuwd. Vanaf de bijballen gaan de zaadcellen langs de zaadblaasjes [die basisch vocht toevoegen, dat maakt de zaadcellen actief] en langs het prostaat [dat voegt vocht met voedingscellen voor de zaadcellen toe]. Door de peristaltische bewegingen komt het sperma met schokken uit de penis [orgasme]. Voortplantingsstelsel van een vrouw: In de eierstokken [ovaria] worden de eicellen geproduceerd. De eicellen vormen samen met omringende cellen een follikel. Vanaf de puberteit tot ongeveer 50 jaar kunnen deze follikels rijpen. In de rijpende follikel ontstaat een ruimte met vocht. Als de follikel rijp is neemt deze erg veel vocht op, waardoor de eicel de eierstok wordt uitgeschoten. De restjes van de follikel [gele lichaam], blijft over. De eicel komt in de eileider en blijft ongeveer 12 uur in leven. Als er dan geen bevruchting heeft plaatsgevonden word de eicel afgebroken en worden de restjes opgenomen in de wand van de eileider. Bij de geslachtsgemeenschap komen zaadcellen vrij, deze gaan naar de baarmoeder en eileiders, op zoek naar een eicel. De kop van de zaadcel gaat de eicel in, de bevruchte cel gaat naar de baarmoeder. 5 tot 7 dagen na de ovulatie komt de zygote [bevruchte eicel] daar aan. Het nestelt zich in het baarmoederslijmvlies [innesteling]. Er ontstaat na 3 maanden een placenta. In de wand van de kleine schaamlippen liggen klieren die bij seksuele opwinding slijm produceren. Hierdoor kan de penis makkelijker de vagina in. Pagina 1 van 5

2 Hormonale regeling en voortplanting: Bij de mannen: De hypothalamus produceert LH-RH. Deze zorgen ervoor dat de hypofyse voorkwab word gestimuleerd. De hypofyse voorkwab maakt FSH en LH. FSH zorgt voor de stimulatie van de aanmaak van de Sertolicellen. Deze Sertolicellen zorgen voor de productie van inhibine, wat ervoor zorgt dat de hypofyse voorkwab wordt afgeremd. Zo blijft de productie van hormonen in stand. LH zorgt ervoor dat er genoeg cellen van Leydig geproduceerd worden. De cellen van Leydig maken testosteron aan, dit zorgt samen met de Sertolicellen voor de spermatogenese. Het testosteron zorgt er ook voor dat de hypothalamus en de hypofyse voorkwab worden afgeremd. Bij vrouwen als er geen bevruchting is: De hypothalamus produceert LH-RH. FSH zorgt voor de rijping van de follikels. De follikel produceert oestrogenen. Het oestrogeen stimuleert de productie van LH en remt de productie van FSH. LH brengt door de sterkte oestrogeentoename de eisprong en vorming van het gele lichaam op gang. Het gele lichaam produceert progesteron, dat dan weer de LH productie remt. De 1e dag van de menstruatie is het begin van de menstruatiecyclus. De 1e 12 dagen produceert de hypofyse FSH en LH. Het baarmoederslijmvlies wordt dikker door de productie van oestrogenen. Het gaat ook meer klieren bevatten. Progesteron zorgt ervoor dat het baarmoederslijmvlies nog dikker word en dat de klieren stoffen gaan afscheiden. Deze stoffen zijn voedingsstoffen voor het embryo. Als de eicel niet wordt bevrucht sterft het gele lichaam ongeveer 11 dagen naar de ovulatie. Dan wordt er dus niet meer genoeg progesteron geproduceerd om het baarmoederslijmvlies in stand te houden. Het baarmoederslijmvlies wordt afgebroken, het komt via de vagina het lichaam uit. Hierbij komt ook bloed vrij [menstruatie]. De menstruatie vind 14 dagen na de ovulatie plaats. Doordat het gele lichaam geen progesteron meer produceert wordt de afgifte van FSH en LH niet langer geremd, er gaan dan weer nieuwe follikels rijpen. Het baarmoederslijmvlies wordt weernieuw opgebouwd en de menstruatie begint weer. Zwangerschap: Een eicel blijft na de ovulatie maar 12 uur in leven. Een spermacel kan in het lichaam van de vrouw ongeveer 3 of 4 dagen in leven blijven. Elke 4 weken is er maar een korte periode waar een eicel bevrucht kan worden. Dit is van ongeveer 3 dagen na de ovulatie tot een halve dag na de ovulatie. Als er bevruchting is, blijft het gele lichaam ongeveer 3 maanden progesteron produceren. Daarna neemt de placenta [die na 3 maanden gevormd wordt] het werk over. Progesteron zorgt ervoor dat de zwangerschap in stand blijft, dit komt omdat progesteron ervoor zorgt dat het baarmoederslijmvlies dik en klierrijk is, en er treedt dus geen menstruatie op. Ook worden door progesteron de melkklieren in de borsten ontwikkeld. Soa s: Gonorroe: er komt slijm en etter uit de vagina of penis. Als je een behandeling met penicilline doet gaat het over. Als je dit niet op tijd doet, kan dit een bijbalontsteking of eileiderontsteking worden. Hier kan je dus onvruchtbaar van worden. Syfilis: een zweertje aan geslachtsorganen, mond, tong of anus. Als je er niets aan doet verdwijnt het Pagina 2 van 5

3 zweertje. De bacteriën verspreiden zich dan door heel het lichaam. Na een paar jaar kunnen en allemaal verschijnselen komen zoals verlamming en geestelijke achteruitgang. Hier kan je ook dood aan gaan. Ook dit is te bestrijden met penicilline. Chlamydia: het is een waterige uitscheiding uit de urinebuis of vagina. Vaak merk je er niets van dat je besmet bent met chlamydia, maar je kan het wel overdragen op andere mensen. Je kan er een ontsteking van de urinebuis en baarmoederhals komen. Ook dit is te bestrijden met penicilline. AIDS: het afweersysteem van de besmette persoon is aangetast. Hierdoor ben je extra vatbaar voor allerlei ziektes. Je lichaam vormt wel een antistof tegen het aids-virus, maar deze kan het virus niet vernietigen. Niet iedereen krijgt aids als hij/zij besmet is met het virus. Je kan het virus alleen overbrengen door seksuele handelingen. Geboorteregeling: = bepaling van de vrouw met de man of ze een kind willen. Anticonceptiemiddelen: Anticonceptie methode Werking Betrouwbaarheid Voordelen Nadelen Periodieke onthouding D.m.v. temperatuur metingen kan je bepalen wanneer de vruchtbare periode is. Dan heb je geen seks. Onbetrouwbaar Je hebt geen hulpmiddelen nodig Moment van de ovulatie is moeilijk te bepalen. Coïtus interruptus Penis wordt uit de vagina gehaald als er een orgasme op komst is Erg onbetrouwbaar Je hebt geen hulpmiddelen nodig Het moment van orgasme is moeilijk te bepalen De pil Houdt zwangerschap tegen Erg betrouwbaar Je hebt geen verder anticonceptie middelen nodig De pil kan vergeten worden. Dat is het niet meer betrouwbaar Condoom Vangt de spermacellen op Betrouwbaar Je kan niet zwanger worden, en geen SOA s oplopen De condoom kan scheuren Pessarium Dekt de baarmoedermond af Betrouwbaar in combinatie met een zaaddodend middel Je kan het voor de geslachtsgemeen Schap al inbrengen De arts moet de vorm vaststellen, je moet het lang laten zitten, en je moet zaaddodend middel gebruiken Zaaddodende middelen Dood de zaadcellen als ze in het lichaam van de vrouw komen Niet erg betrouwbaar Je hebt het in verschillende vormen [pillen, pasta ed] De bescherming is na een uur uitgewerkt Spiraaltje Veranderd baarmoederslijm vlies. Geen innesteling en menstruatiecyclus vertraagt Erg betrouwbaar Er kan niets vergeten worden Hevige menstruaties, buikkrampen en infecties. Het kan uitgestoten worden door baarmoeder. Bij sterilisatie wordt de man of vrouw onvruchtbaar gemaakt. Bij de man wordt er een klein stukje uit de zaadleiders gehaald. De uiteinden worden dichtgemaakt en kunnen niet meer aan elkaar groeien. De productie van de zaadcellen gaat gewoon door, die worden in de bijballen afgebroken. Bij een vrouw worden de eileiders op dezelfde manier als bij de man onderbroken. Ze is direct onvruchtbaar. Soms kan dit d.m.v. een operatie weer ongedaan worden gemaakt. Ongewenste zwangerschap? uur na de geslachtsgemeenschap kan je de morning-afterpil nemen Binnen 5 dagen kan je nog een spiraaltje laten plaatsen Tussen de 10e en 16e dag na het uitblijven van de menstruatie kan je je baarmoeder laten leegzuigen. Dit Pagina 3 van 5

4 is erg pijnlijk. [overtijdsbehandeling] Is het hiervoor te laat, kan je abortus plegen. Embryonale ontwikkeling: Tussen de 5 en 7 dagen na de ovulatie komt de zygote aan in de baarmoeder. Er hebben dan delingen plaatsgevonden maar geen groei [klievingsdelingen]. Als het klompje cellen aankomt in de baarmoeder heeft het een holte die gevuld is met vocht. Cellen van trofoblast scheiden enzymen af die het baarmoederslijmvlies gedeeltelijk oplossen. Zo kan het klompje cellen er makkelijk inzakken. De trofoblast vormt ook het chorion. Het chorion vormt uitstulpingen die tussen de holten in het baarmoederslijmvlies doorlopen. Via deze chorionvlokken worden zuurstof en voedingsstoffen opgenomen uit het baarmoederslijmvlies. Hierdoor wordt groei mogelijk. Uit de cellen tussen de dooierzak en de amnionholte ontstaat het embryo. Daarna verdwijnt de dooierzak. De amnionholte is gevuld met vruchtwater, zo droogt het embryo niet uit, en is het beschermd tegen schokken. De eerste weken van de zwangerschap produceren de cellen van trofoblast HCG. Onder invloed van dit hormoon blijft het gele lichaam 3 maanden in stand. Zo blijft de productie van oestrogenen en progesteron op gang. Daarna gaat de placenta HCG produceren. In de navelstreng lopen 3 bloedvaten. Door 1 navelstrengslagader stroomt bloed van de placenta terug naar het embryo. Aan het einde van de 2e maand zijn bijna allee weefsels gevormd en zijn de organen in aanleg aanwezig. Vanaf de 3e maand wordt het embryo foetus genoemd. Dan vind er groei plaats. Aan het einde van de zwangerschap neemt de productie van de hormonen door de placenta af. De productie van enkele hypofyse hormonen word niet meer geremd. Er wordt dan prolactine geproduceerd. Dit stimuleert de lactatie: de productie van melk door de melkklieren in de borsten. Oxytocine veroorzaakt weeën waarmee de geboorte wordt ingezet. Als de placenta niet genoeg progesteron produceert kan het baarmoederslijmvlies niet in stand worden gehouden en ontstaat er een spontane abortus. [miskraam] de meeste miskramen vinden plaats in de 1e 3 maanden van de zwangerschap Buitenbaarmoederlijke zwangerschap, dan vind de innesteling plaats in de eileider, buikholte of eierstok. De zwangere vrouw voelt dan veel pijn en ze kan veel bloed verliezen. Dit kan worden veroorzaakt door bijvoorbeeld een vernauwing in de eileider. Het middel DES verstoorde de ontwikkeling van de geslachtsorganen bij het embryo. Dit middel zorgde wel voor een verkleinde kans op miskraam. Nieuwe voortplantingstechnieken Veel dingen kunnen de productie van de zaadcellen of de productie van de eicellen beïnvloeden. Bij mannen draagt het dragen van te strakke broeken of het teveel zitten bij aan een verslechterde sperma productie. De temperatuur in de balzak zou te hoog worden. Omdat vrouwen later kinderen willen krijgen neemt de vruchtbaarheid ook af. Bepaalde medicijnen en stoffen in het milieu hebben ook invloed op de vruchtbaarheid. Kunstmatige inseminatie: Een doktor brengt bij een vrouw sperma in van een onbekende donor. Je kunt hier voor kiezen als de teelballen van de man geen sperma genoeg produceren of dat het sperma niet gezond is. Als bijvoorbeeld de eileiders van de vrouw zijn verstopt kan je in-vitrofertilisatie doen. Door toediening van Pagina 4 van 5

5 hormonen worden er in de eierstokken meerdere eicellen gerijpt en die worden dan weggehaald. Ze worden dan in een voedingsmedium gebracht waar de arts er sperma aan toevoegt. Dan vind er bevruchting en ontwikkeling plaats en wordt de zygote in de baarmoeder aangebracht. Bij pre-implantatie diagnostiek wordt de gezondheidstoestand van het klompje cellen eerst onderzocht. Zo zijn er meer succesvolle IVF behandelingen. De geboorte: Na 39 weken [9 maanden] wordt het kind geboren. Doordat het bovenste deel van de baarmoederwand zich samentrekt ontstaan er weeën. Het onderste deel van de baarmoederwand en de baarmoederhals worden daarna om de foetus getrokken [indaling]. De slijmprop in de baarmoederhals wordt uitgestoten en de opening in de baarmoederhals wordt groter. De vruchtvliezen breken dan meestal ook [ontsluiting]. Bij de uitdrijving worden de weeën krachtiger en gaan ook de buikspieren mee persen. Zo word het hoofdje door de baarmoederhals getrokken. Met het hoofd naar beneden. De baby is geboren en zit onder het huidsmeer dat hem/haar beschermt tegen ziekteverwekkers. De baby wordt ondersteboven gehouden om het slijm uit de longen te laten lopen. Er kan als de navelstreng is afgeknipt geen bloed meer naar de placenta lopen, en stijgt het koolstofdioxide gehalte in het bloed. Dit vormt een prikkel waardoor de ademhaling op gang komt. Bij de nageboorte komen de placenta, navelstreng en vruchtvliezen de moeder uitgedreven. Moedermelk bevat alle voedingsstoffen die nodig zijn voor de groei van de baby. Door de navelstrengslagaders stroomt bloed van de foetus naar de placenta. Door de navelstrengaders stroomt bloed van de placenta naar de foetus. De longen van de foetus werken nog niet. De opening tussen de rechter en linkerboezem [ovale venster], hierdoor stroomt een gedeelte van het bloed meteen door. De opening tussen longslagader en de aorta heet de ductus arteriosis. Er stroomt weinig bloed door naar de longen, dat komt door de grote weerstand in de longhaarvaatjes. Doordat de baby gaat ademen, vullen de longen zich met lucht, en neemt de weerstand in de longhaarvaatjes af. De bloeddruk in de rechterkamer daalt, en in de linkerkamer stijgt deze door de toevoer van bloed uit de longen. Verrijkingsstof: Metamorfose: Volkomen: ei, larve, pop, imago Onvolkomen: ei, larve, imago Ecdyson: vervellingshormoon Juveniel hormoon: zorgt voor de regeling van de metamorfose Bij insecten vind de groei alleen tijdens het larvenstadium plaats. kenmerken kikkervisje Kikker Milieu Water Water en land Voortbeweging Zwemmen met staart Lopen en zwemmen met poten Gaswisseling Kieuwen en huid Longen en huid Voedselkeuze Plantaardige dingen Dierlijke dingen Lengte darmkanaal Lang darmkanaal Kort darmkanaal Pagina 5 van 5