ProefstationvoordeBloemisterij Linnaeuslaan2a 1431JVAalsmeer,tel EUSTOMA RUSSELIANUM. Verslagvanteeltproeven met Eustomaalssnijbloem

Transcriptie

1 (/' ProefstationvoordeBloemisterij Linnaeuslaan2a 1431JVAalsmeer,tel EUSTOMA RUSSELIANUM Verslagvanteeltproeven met Eustomaalssnijbloem Rapport nr.36 f.7,50.'\ V* Th.M. vander Krogt december1985 Rapport nr. 36is verkrijgbaardoorhetstortenvanf.7,50 opgirorekening tenname vanproefstationaalsmeerondervermelding:rapportnr. 36, Eustoma (Lisianthus). CENTRALE LANDBOUWCATALOGUS

2 INHOUD Inleiding 3 Proef1.Invloedvandezaaidatumopdeontwikkeling 4 Proef 2.Invloedvandetemperatuuropdebloei 5 Proef 3.Invloedvandetemperatuuropdekwaliteit 7 Proef 4.Invloedvandedaglengteopdebloei 8 Algemenebespreking 12 Samenvatting 12 Literatuuroverzicht 13

3 INLEIDING Eustomarusselianum wordtin Nederlandaangebodenengeteeldals Lisianthus.In 1981/82zijnnieuweselectiesuitJapanopde Nederlandsemarktgeïntroduceerd, inenkelegevallenbegeleiddooreenbeknopteteeltbeschrijving. Degeboden informatiekwamdeelsovereen metgegevensuitoudereliteratuurengafnaast dealgemeneinformatiedeeersteteeltervaringenvandeteeltalspotplanten alssnijbloem.overdeontwikkelingvanditgewas wasnogergweinigbekend.om meerinzichtte krijgenindeteeltmogelijkheden is, onder Nederlandse omstandighedennagegaan watdeinvloed is vandedaglengte,temperatuuren plantbehandeling opdebloeien kwaliteitvandegeoogstebloemen.inmiddelsis opuiteenlopendeplaatseninde wereld onderzoekgedaannaarde gebruiksmogelijkheden van Eustoma.Ookdepraktijkheeftditgewas, zij hetmetwisselend succes,in hetteeltprogrammaopgenomen.integratievanbijgaandeonderzoekresultatenindeteelt kan mogelijk eenbijdrageleverenaanvergrotingvande oogstzekerheidvan Eustoma. december1985 Th.M. vander Krogt

4 PROEF1. INVLOEDVANDEZAAIDATÜMOPDEONTWIKKELING Overdeontwikkelingvan Eustomaisergweinigbekend.Inoudeteeltaanwijzingenwordtgeschrevenovereentweejarigeteelt meteenzaaitijd injuni-juli. Teeltaanwijzingenvanrecentedatumgevenaandateenjarigeteeltook mogelijk is.erwordtaanbevoleninjanuari-februari tezaaien.ineenproefis nagegaan watdeinvloed is vandezaaidatumopontwikkelingen bloei. Opzet Op20september, 4novemberen16december1983enop 9 maarten28april1984 isergezaaid inzaaikistjes. Naca.achtwekenzijndeplantjesverspeenden verderopgekweektbij ca.18 Ctoterdrie àvierbladparenzichtbaar waren. Daarnazijndeplanteninde kasuitgeplant,64plantenper m2bed. De kastemperatuur wasingesteldop15 Cdag- en13 Cnachttemperatuur. Vande plantendiein1983gezaaid zijnis dehelftgetopt zodradestengelging strekken.erissteedseen witte, blauweenrozecultivargebruikt. Resultaten Bijbloeibleekdatde wittecultivareerderbloeideenlangerestelenhaddan derozeendeblauwecultivar. Tussenderozeendeblauwecultivarwarende verschillengering. Derozecultivarbloeide meestalietseerder. Deresultaten vandeverschillende zaaidatazijnsamengevatin Tabel1. Daarbijzijnde resultatengemiddeldoverdedriecultviarsgenomen.geblekenisdatde teeltduursterkbeïnvloedwordtdoordezaaidatum. Plantendieinhetnajaar gezaaidwarenhaddeneenlangeopkweektijd endaardooreenlangeteeltduur. Het verschilinzaaitijdvan ca.12 wekentussenseptemberendecemberresulteerde intwee àdrie wekenverschilinbloeitijd.plantendieeindapril waren gezaaidhaddenweereenlangereteeltduurdanplantendiein maart waren gezaaid.vandelaatstezaaidatum (28 april) kwamende meesteplantennietin bloeienisdeoogstop12novembergestopt. Delengte vandegeoogstestelen lijktverband te houdenmetdeteeltduur. Vooraldeplantendiein maarten april warengezaaid bloeidensoms metzeerkortestelen. Hetaantalgeoogste bloemenper m2bedislaagbij deniet-getopteplanten,doordatongeveereen kwartvandeplantenis weggevallen. Bij degetopteplanten,dielaterbloeiden en meestalkorterestelenhaddendandeniet-getopteplanten, wasde bloemproduktiebeduidend hoger. Degeoogstestelen warenminderzwaardan bij deniet-getopteplanten. Tabel1. Eustoma.Invloedvanzaaidatumentoppenopde bloei Zaaidatum NIETGETOPT gemiddeldebloeidatum gemiddeldeteeltduur (dagen) aantalbloemstelen/m2bed lengte (cm) 20/9 20/ /11 30/ /12 5/ /3 13/ /4 12/ GETOPT gemiddeldebloeidatum gemiddeldeteeltduur (dagen) aantalbloemstelen/m2bed lengte (cm) 31/ / / * laatsteoogstdatum

5 Conclusie Deteeltduur van Eustomaisin vergelijkingmetandereuitzaadgeteelde gewassenzeerlang. Vooraldeopkweekvanjongeplantenduurtinde wintererg lang. Vroegerzaaiendanseptemberzalgeenbelangrijkebloeivervroeging opleveren. Bij zaaiennaaprilisde kansop bloeiin hetzelfdejaar gering. Door toppen kandeproduktieverhoogdworden. PROEF 2.INVLOEDVANDETEMPERATOUROPDEBLOEI Debloeitijd endegewaslengte-van Eustoma kanindepraktijksterk verschillen.hoewelduidelijkegegevensontbrekenwordtaangegevendatde ontwikkelingvaneustomasnellerverlooptalsdetemperatuurhogeris. Uit kwaliteitsoverwegingenwordtaangegevendetemperatuuraanheteinde vande teeltte verlagen. Hetisnietduidelijkofdetemperatuurdeaanleg van bloemknoppenbeïnvloedt.ineenproefisnagegaan watdeinvloed is vande temperatuuropdeontwikkeling ende bloei. Opzet Op 4novemberen16december1983en 9 maart1984zijndriecultivarsgezaaid. Naopkomstzijndeplantenbij18 Copgekweektennaca.acht weken verspeend. Op18 april,18aprilen 7 mei1984isergeplantindrie kasafdelingen. De temperatuurwasingesteld op25/22 C, 20/17 Cen15/12 C. Detemperaturenzijn aangehouden totde bloei. Degerealiseerde temperatuurwasbij delaagste instellinggemiddeldenkelegradenhogerdandeingesteldetemperatuur. Resultaten Eenbelangrijkkenmerkvoorhetvaststellenvanfactorendiedebloei kunnen beïnvloedenis hetaantalbladerendatdeplantaanlegtvanafzaaientot de bloeraaanleg. Uitdetellingenisgeblekendatdetemperatuurenigeinvloed heeftophetaantalaangelegdebladeren. Bij25/22 Cwashetgemiddeldaantal bladerenlagerdan bij20/17en15/12 C. Opmerkelijkwasdat bijdelatere zaaidata (Fig.IA)ditverschilin aantalbladerengroterwerd. Bij 25/22 C warendestelenkorterdan bijdelageretemperaturen.ookdaarbij was het verschilgroternaarmateerlatergezaaidwas (fig. IB). Deontwikkelingsduurvanzaaientotbloei wassterkafhankelijkvanzaaitijden temperatuur. Hetverschilinontwikkelingsduur tussende hoogsteendelaagste temperatuur was bij allezaaidata ca. 70dagen. Doorlaterzaaien werdde ontwikkelingsduur ookbelangrijkverkort. Bij gelijketemperatuurwashet verschilinbloeitijd tussendeplantendieop 4novemberen 9 maartgezaaid warenslechts25-30dagen (Fig. IC).

6 Figuur IA. Invloed van de zaaitijd en temperatuur op de bladaanleg BLADPAREN H ^ = 15/12 C *= 20/17 C -+= 25/22 C 11 :: A/11 16/12. 9/3 ZAAIDATUM Figuur IB. Invloed van de zaaltijd en temperatuur op de steellengte STEELLENGTE(CM) 4 50 :: = 15/12 C *= 20/17 C += 25/22 C 45 :; 40 :: :: 4/11 16/12 9/3 ZAAIDATUM

7 FiguurIC. Invloedvandezaaitijdentemperatuuropdeteeltduur DAGENTOTBLOEI =15/12 C *=20/17 C +=25/22 C 100 : Conclusie 4/11 16/12 9/3 ZAAIDATUM Verschilin bloeitijdisoverwegendeengevolgvan verschilin ontwikkelingssnelheid. Deontwikkelingssnelheid isafhankelijkvandetemperatuurende zaaitijd (instraling). Deinvloedvandetemperatuurendezaaitijd (daglengte) opdeknopaanleg isnognietgeheelduidelijkenvergtverderonderzoek. PROEF 3.INVLOED VANDETEMPERATUUROP DEKWALITEIT Uitvoorgaandeproevenisgeblekendatdeontwikkelingvan Eustomabeïnvloed wordtdoordetemperatuur.bijtemperaturenvan12-15 Contwikkelendeplanten zichtamelijktraagen bij20-25 Contwikkelenzijzichzeersnel. Bij hoge temperaturenblevendeplantenkorterendestelen warendunnerdanbijlagere temperaturen.ineenproefis nagegaanofdooreencombinatie vanhogeen lage temperaturendeontwikkelingvaneustomaversneldkan worden metbehoudvan kwaliteit. Proefopzet Plantenvan Eustomadiegezaaid warenop29 november1984, zijnop26 maart 1985uitgeplantindriekasafdelingen. Deopkweekvondplaats bij C. Vanaf 1 aprilis denachttemperatuuringesteldop12 Cen dedagtemperatuuris indeverschillendekasseningesteldop 17,21en 25 C. Bijelketemperatuuris een witte, rozeen blauwevariëteitopgezet. Voordebeoordelingvan de ontwikkelingsverschillen is bijdebloeideoogstdatum,steellengteen het steelgewichtbepaald.

8 Resultaten Degerealiseerde temperatuurwastijdensdeproefperiodenietsteedsgelijkaan deingesteldetemperatuur.inalleafdelingenwasdenachttemperatuurvanafmei 1 à2 Chogerdan wasingesteld.bij decombinatie1?./25 C werdde dagtemperatuur injunienjulinietsteedsgehaald.degemiddelde temperaturen zullenderhalvedichterbijelkaarliggendanopgrondvandeinstelling verwachtkon worden. Desondankswarenergroteverschillenin bloeitijd tussendebehandelingen.in Tabel 2isteziendaterongeveereen maandbloeitijdverschilwastussende opvolgende temperaturen.tussende witteen blauwevariëteitwarende verschilleninbloeitijdgering. Derozevariëteitbloeideduidelijklater, waarbij hetverschilinbloeitijdgroterwasnaarmatedetemperatuurlager was. Desteellengtewasbij12/25 Cgemiddeldgroterdan bijdelageretemperaturen (Tabel 3). Tussen12/17 Cen12/21 C warendelengteverschillengering. Deroze variëteitwaskorterdande witteenblauwevariëteit.- Omhetverschilin kwaliteitaantegevenisin Tabel 4hetsteelgewichtpercmgegeven. Daaruit blijktdatdestelen bij12/17 Czwaarderwarendan bijde hogeretemperaturen. Desondankskangezegdwordendatdekwaliteit bijdehogeretemperaturen acceptabel was. Devoorkeurginguitnaar12/21 C. Bijdietemperatuurwasde opbouwvandebloeiwijzeregelmatigerdan bij12/17 C. Bij12/25 C wasde strekkingsgroei in debloeiwijzeergsterk, waardooreenlosseopbouwontstond metenigszinsslappe bloemstelen. Conclusie Degunstigsteverhouding tussengroeisnelheid en kwaliteittradopbij 12/21 C. Tabel 2.Invloedvandetemperatuur opdebloeitijd (50% bloei) Temperatuur Ras wit blauw roze 12/17 C 12/9 10/9 24/9 12/21 C 11/8 16/8 21/8 12/25 C 15/7 16/7 18/7 Tabel 3.Invloedvandetemperatuuropdesteellengte (cm) Ras wit blauw roze Temperatuur 12/17 Ç 12/21 C 12/25 C Tabel 4.Invloedvandetemperatuuropdekwaliteit (gram/cm steel) Ras wit blauw roze Temperatuur 12/17 0 C 12/2i C 12/25 Ç 0,77 0,66 0,86 0,66 0,75 0,62 0,73 0,67 0,61 PROEF 4.INVLOEDVANDEDAGLENGTEOP DEBLOEI Ervaringenuitdepraktijkenuitonderzoekgevenaandatdebloei van Eustoma mogelijkistussenmeiendecember. Hetvaltdaarbijopdatdeontwikkelingin de wintermaandenuitermate traagverloopt. Jongeplantenontwikkelenzichdan eerstalsrozet, vanwaaruitzichpasinapril/meieenbloemsteelgaat ontwikkelen. Plantendieinjanuaritotaprilgezaaid zijnontwikkelenalna 2

9 à 3 bladpareneen bloemsteel. Vaneenduidelijkerozetvorming isdaarbij geen sprake. Medeopgrondvanaanwijzingenindeliteratuuriserdeverwachting datdebloeiafhankelijk is vande daglengte. Opzet Op14december1984zijneen witteeneenblauweselectieopzaaikistjes uitgezaaid. Naverspenenenopkweekbij18-20 Czijndeplantenop26april 1985uitgeplant indeproefruimte. Op14 meizijndeplantengetopten bij een natuurlijkelichtperiodevan 8uurgezet.Inde verschillendekasafdelingen zijndeplanten 0, 4, 8en16uurbelicht, aansluitend aande natuurlijke lichtperiode.erisbelichtmetgloeilampen (15-20 W/m2).De minimumtemperatuur wasingesteld op14 C. Resultaten Ondankshetfeitdatdeplantenslechts 8uurdaglichtkregen wasde ontwikkelinggoed. Debladkleurwas bijdebelichteplantenlichterdan bij de nietbelichteplanten. Dedagverlenginghadeenduidelijkeinvloedop de ontwikkeling. Hetmeestopvallendwashetverschilinbloeitijd tussende verschillendebehandelingen.tussen16en24uurlichtwarendeverschillen nieterggroot. Bij12en 8uurlicht wasdebloei2-4wekenlater. Het verschilindegemiddeldebloeitijd tussendeuiterstenbedroeg5-7weken (Tabel 5).Dedaglengtehadeenduidelijkeinvloedophetaantalbladparenper steel.bijeentoenamevandedaglengte wassteedseenafnamevanhetaantal bladparentezien (Fig. 2). Dathoudtindatdeknoppenbijlangedageerder aangelegdwarendanbij kortedag. Daarmeeisookhetverschilinbloeitijd vooreenbelangrijkdeel verklaard.geziendetoenamevanhetaantalbladparen zouookeengrootverschilindesteellengte te verwachtenzijn. Bijde witte selectie, waardetoenamevanhetaantalbladparenhetgrootst was, warende stelenlangernaarmatededaglengtekorter was (Fig. 3). Bij deblauweselectie warendestelen bij12 uurlicht hetlangst. Bij 8uurlicht waren destelen weerkorter,ondankshetgrotereaantalbladparen.gemiddeldwasde lengtetoenamenietin verhouding totdetoenamevanhetaantalbladparen.uit Fig. 4 blijktdatdestrekkingsgroeivandeinternodiënafnamnaarmatededaglengte korter was. Bijde witteselectienamdestrekkingsgroeisterkafbij12en 8 uurlichten bijdeblauweselectie wasbij 8uurlichtdeafnamehet grootst. Deuiterstenin bloeitijd,lengteen aantalbladparenalsgevolgvande daglengte, waren bijde witteselectiegroterdan bij deblauweselectie. Daaruitkanvastgesteldwordendatdedaglengte-reactiebijde witteselectie hetsterkste was. Conclusie Dedaglengtebeïnvloedtdebloei van Eustoma. Langedaggeeftineen vroeger stadiumknopaanleg, waardoordebloeivroegeris. Bijkortedagtreedtnog wel bloeiop, maardebloeiissterkvertraagdenonregelmatig. Tabel 5.Invloedvandedaglengteopdebloeitijd (50% bloei) Daglengte (uren) wit blauw 8 10/9 30/ /8 16/ /7 30/ /7 26/7

10 Figuur 2. Invloedvandedaglengteophetaantalbladparen BLADPAREN' 201+ I I l t 15 t io i \ \ \ \ + v \ ; WIT = + t BLAUW = * t f t 5 : H 24 DAGLENGTE Figuur 3.Invloedvandedaglengteopdesteellengte LENGTE(CM) 80 t WIT = + 1BLAUW = * 24 DAGLENGTE 10

11 Figuur 4.Invloedvandedaglengteopdelengtevandeinternodiën 8.50 : LENGTE(CM) H! ÎWIT = + BLAUW = * :: :: 24 DAGLENGTE 11

12 ALGEMENEBESPREKING Uitdeproevenisgeblekendatdefactorentemperatuurendaglengtedebloei vaneustomavooreenbelangrijkdeel bepalen. Bij hogetemperaturen,dat wil zeggentemperaturenhogerdan18-20 C, ontwikkelenplantenzich veelsneller dan bijlageofgematigde temperaturen (10-15 C). Vanuitditgezichtspuntkan Eustomadanooknietgerekendwordentotdezogenaamdeenergiearmeteelten, integendeel, vooreengoedeontwikkeling in voorjaarennajaarisereen relatiefhoogtemperatuurniveaugewenst. Eennadeelvandesnelleontwikkeling bij hogetemperatuurisdater daarbij kwaliteitsverlieskanoptredenin de fase waarindestrekkingsgroeiplaatsvindt. Hetisgewenstomterwille vandekwaliteitdegemiddeldetemperatuurdaarom niethogertelaten wordendan18-20 C. Ditkanonderanderedoorverschilaan teleggenin dag-en nachttemperatuur. Detemperatuurheeftin hettraject waarindetemperatuurproeven zijn gedaangeenoverwegendeinvloedgehadopde aanlegvandebloemknoppen. Bij hogeretemperaturenwordende knoppeniets eerderaangelegd.daarbijbestaathetgevaardaterrozetgroeioptreedtals jongeplanten bijtemperaturenbovenca. 25 C komen. Datisonderandere vastgesteld inzweden.indezaaitijdenproef isditverschijnselookopgetreden bijdelaatstezaaitijd.dejongeplantenhadden bijrelatiefhogetemperatuur gestaan. Tenaanzienvandebloemaanleg speeltdedaglengteeenbelangrijk rol. Onder langedag-omstandighedenvindtdeaanlegvan knoppenbeduidend eerderplaatsdan onderkortedag-omstandigheden.inditverbandkunnen wedanooksprekenvaneen kwantitatievelangedag-plant. Ditheefttotgevolgdatdeteeltonder langedag-omstandigheden alsdetemperatuurvoldoendehoog is,zeersnel kan verlopenendaarmeeeenkwalitatiefminderprodukt kanopleveren. Onder kortedag-omstandigheden daarentegenduurtdeteeltbeduidend langer. Degeringe lichthoeveelheid endegemiddeld lageretemperaturendieinonze klimaatzone samengaanmetkortedagenbrengendanook metzich meedatbloeiin de wintermaandennietofnauwelijksrealiseerbaar is. Datblijktonderandereook uitdebloeiresultaten vande verschillendezaaidata. Bij deuiteenlopende zaaidataiseenbloeiperiodegerealiseerd vanjulitot november. Bloeivervroeging is wellichtmogelijkdoortoepassingvanlangedag-belichting inhetvoorjaar.ookvoorverlengingvandebloeiperiodeindeherfstkanhet zinvolzijn vanlangedag-belichting toetepassenendaarmeedeontwikkeling vanaangelegdeknoppentestimuleren.uiteraard zaldetemperatuuraande situatie moetenworden aangepast. SAMENVATTING Deontwikkelingsduurvanzaaientotbloei, waarbij vooraldeopkweekduursterk varieert,is bij Eustomatamelijklang. Detemperatuurheefteengroteinvloed opdeontwikkeling indeteeltfase. Bijtemperaturenlagerdan ca.15 C verlooptdegroeizeertraag.temperaturenboven ca. 25 Cgeveneenzeersnelle ontwikkeling te zien, waarbij kwaliteitsverlies optreedt. Langedagbevordert deaanlegvanbloemknoppen. 12

13 LITERATUUROVERZICHT (in volgordevanpublikatie) - Siebert, U.und U. Vos. KulturundVerwendungdesgesamtenPflanzenmaterials für DeutscherGarten VilmorinsBlumengärtenerei,Band 1, 3 e aufl. (1896), Baily, L.H. Thestandard cyclopediaofhorticulture. Vol. 1 (1935) Encke, F. PareysBlumengärtnerei II, 2 e aufl. (1960) Encke, F.,Buchheim, G,Seybold, S. Handwörterbuchdes Pflanzennamen VerlagEugen Ulmer, Stuttgart, II e aufl Anonymus Flhybridenaus Japan LisianthusrusselianusfürSchnitt-undTopfkultur Taspo116 (1982) no Anonymus Lisianthus,eineneue Schnittblume. DeutscherGartenbau45 (1982) Groot, K.de Zaaibloemenvoorbinnenenbuiten VakbladvoordeBloemisterij13 (1983) Anonymus LisianthusaliasEustoma NeueSchnittblumemitFriesdorferEmpfehlung Gb +Gw 32 (1983) 841 -Anonymus LisianthusFlhybride Hamer jr. Bloemzaden.Catalogus1983 -Klingaman, G.L. Potential NewFloristCropfor Arkansas. Texas Bluebells. ArkansasFarmResearch (1983) november-december 9 -Anonymus Eustomarusselianum Verbondsnieuws 9 (1984) Seung Moon Roh, M.and R.H. Lawson ThelureofLisianthus Greenhouse Manager, march (11) , 108, 110, , Krogt, Th.M.vander Lisianthusalssnijbloemnognietzonderproblemen VakbladvoordeBloemisterij17 (1984) Miske, Th. Schwierigkeiteninder KulturEustomarusselianumzumSchnittundals Topfpflanze Gb + Gw18 (1984)

14 Anonymus EustomarusselianumauchalsTopfpflanze DeutscherGartenbau 40 (1984)1759 Adrianse, E. RetarderingafEustoma -ennypotteplante GartnerTidende 45 (1984) Halevy, A.H.andA.M. Kofranek EvaluationofLisianthusas a newflowercrop HortScience Vol19 (6) december Schüssler, H.K. Eustomarusselianum -Försökresultat frän Alnarp Fakta/trädgärd (1984) nr