Productie Richtlijnen - Malling Centenary

Transcriptie

1 Productie Richtlijnen - Malling Centenary Introductie Malling Centenary (MC) is een relatief nieuw juni dragend aardbeien ras van Meiosis. Dit ras heeft een uitstekende vruchtkwaliteit en potentieel lagere oogstkosten vergeleken met de in de sector standaard rassen Elsanta en Sonata. MC is veredeld in het Verenigd Koninkrijk (VK) door het veredelingsteam op NIAB EMR in East Malling, te Kent. De eerste commerciële vrijgave heeft plaatsgevonden in De meest vanzelfsprekende voordelen van Malling Centenary zijn: Grotere vruchtmaat (De gemiddelde vruchtmaat weegt ongeveer gram, vergeleken met gram bij Elsanta). Lage hoeveelheid misvormde vruchten (Gemiddeld 95% Klasse 1 vergeleken met 75-80% bij Elsanta). Hogere pluksnelheid (pluksnelheden van kg/uur zijn veel voorkomend, vergeleken met kg/uur bij Elsanta op stellingen). Aantrekkelijk fruit met een mooie kleur en een uitstekend uitstalleven vergeleken met veel alternatieven. Figuur 1. Fruit kwaliteit karakteristieken van Malling Centenary Deze eigenschappen hebben er toe geleid dat het ras populair is geworden bij telers en ook bij verschillende retailers in het VK, waar dit ras de voorkeurspositie heeft ingenomen. Het ras heeft zich ook bewezen in België, Nederland en Duitsland, ondanks de dominantie van Elsanta in deze markten zijn er toch vele telers welke om beginnen te schakelen. Page 1 of 11

2 In agronomische termen, de oogst bij MC vangt een aantal dagen eerder aan dan bij Elsanta, dit met een meer uitgesproken en geconcentreerde vroege piek. De totale oogstperiode is echter langer. De lange staart in de productie van MC heeft het risico dat het rendement wat vermindert als deze niet goed gemanaged wordt. In kassen en permanente tunnelsystemen is ook een zomerproductie mogelijk als aanvulling op de standaard herfst- en lenteproducties. De zomerproductie komt voort uit trossen welke in de lente geïnitieerd worden, dit wel onder de voorwaarde dat het aantal koude uren wat de planten verzamelen gecontroleerd is. Deze extra productie zorgt er voor dat dure (kas)installaties voor een langer teeltseizoen benut kunnen worden, in plaats van leeg te liggen tussen de lente- en herfstteelt. Daarnaast neemt het totaal aantal geoogste kilo s per vierkante meter aanzienlijk toe, dit kan een voordeel zijn als de extra oogst met winst wordt verkocht. MC zet nieuwe standaarden voor fruitkwaliteit en lagere oogstkosten vergeleken met de standard rassen en biedt daarnaast ook bijkomende teelt technische voordelen. Ondanks de grote potentie van dit gewas brengt MC ook enkele uitdagingen met zich mee. Deze uitdagingen dienen begrepen en gecontroleerd te worden om het beste uit het ras te halen en daarmee zijn potentie maximaal te benutten. De belangrijkste uitdagingen voor MC zijn: Een relatief hoge gevoeligheid voor stengelbasis- en roodwortelrot, dit brengt de uitdaging mee voor vermeerderaars om schoon en gezond materiaal te produceren voor de telers. Een ietwat zwakker wortelsysteem vergeleken met veel andere commerciële rassen, dit kan leiden tot een wat langzamere ontwikkeling van de plant en wat minder worteldruk, wat kan leiden tot een verhoogd risico op tipburn. Ondanks zijn betere vruchtmaat en uitstalleven, kan MC op bepaalde momenten te maken hebben met een lage Brix. Dit vooral op momenten waarop de planten zwaar belast zijn met fruit. MC legt makkelijker en onder minder nauwgezette omstandigheden bloemen aan vergeleken met Elsanta, hierdoor kunnen voorbloei en een mindere uniformiteit in de bloemaanleg een aandachtspunt zijn in de plantopkweek. Plantopkweek, ontwikkeling van de plant, voeding, watergift en gewasbescherming strategieën zijn aanzienlijk anders voor MC vergeleken met Elsanta. Deze productie richtlijnen, ontwikkeld door Delphy UK voor Meiosis, zal voorzien in oplossingsmogelijkheden voor deze aandachtspunten om telers te helpen het beste uit de potentie van dit ras te halen. En daarmee dus de volledige commerciële potentie te benutten wat dit ras biedt voor de zacht fruit industrie. Page 2 of 11

3 Plant fysiologie Malling Centenary is een korte dag plant met een relatief hoge koude behoefte. Onderzoek door PC Fruit Hoogstraten, België, wijst uit dat 1512 koude uren de optimale oogst in overwinterde gewassen geeft, dit is vergelijkbaar met de koude behoefte van Sonata en komt overeen met 50% meer vergeleken met Elsanta (1). De foto periodieke controle van de bloei bij MC is zwakker dan bij Elsanta, MC zal gemakkelijk bloemen aanleggen onder omstandigheden waar dit bij Elsanta niet zou gebeuren. Wanneer planten blootgesteld worden aan (zomer)stress, kan dit in de opkweek fase leiden tot het ontwikkelen van bloemen in de late herfst, ofwel voorbloei, dit leidt tot ongewenste productie. Als gevolg van de relatief hoge koude uren behoefte is MC een riskant ras om te overwinteren in kassen of tunnelsystemen, dit in de mildere gedeeltes van Noord West Europa, zeker zonder het gebruik van nacht onderbrekings belichting in de lente. Onbelichte planten met een te laag aantal koudeuren zullen korte trossen en een compact gewas produceren, dit met een hoger aantal misvormde vruchten en een kleinere vruchtgrootte. Plant ontwikkeling voor fruit productie De ontwikkeling van naaktwortelige- of trayplanten van MC gaat makkelijker bij koelere omstandigheden eerder in het jaar. Gematigde temperaturen en langzamere groei bij aanvang stimuleren een goede ontwikkeling van het gewas. Het verwijderen van voorbloei helpt om de stress in de plant te verminderen en daarmee de ontwikkeling van het gewas te bevorderen. Er kan bijvoorbeeld gekozen worden om alle open bloemen voor 5000 groeigraad uren (GDH) te verwijderen. Voor zomer plantingen is tipburn een groot aandachtspunt, tipburn kan leiden tot verlies van gewas, bloemen of zelfs gehele trossen (Figuur 2). Het is niet zeldzaam om een zomer planting te zien met een slechte of langzame wortelontwikkeling, maar wel een groot aandeel ontwikkelde bladeren en trossen. Het zwakkere wortelsysteem van MC gekoppeld met een hogere verdampingsbehoefte van ontwikkelende bladeren, betekent dat het moeilijk wordt om voldoende worteldruk op te bouwen dit om tipburn te voorkomen. Vooral onder omstandigheden met extreme temperatuur en/of luchtvochtigheid. De keuze voor een meer vocht vasthoudend substraat kan helpen om een zomer planting beter te doen ontwikkelen. In de meer vrij drainerende substraten, heeft MC de behoefte aan een hogere druppel frequentie, dit om te voorkomen dat het substraat indroogt. Vooral bij condities met een hoge verdamping. Late avond (of zelfs nacht) beurten in zeer warme omstandigheden kunnen helpen om de worteldruk op te bouwen en hiermee tipburn te voorkomen. Een andere optie is om een blok ramen dicht in te stellen rond zonsondergang, hierdoor wordt de luchtvochtigheid omhoog gestuwd. Onder zonnige omstandigheden kan het ook helpen om onder de goten te sproeien, dit om een luchtvochtigheid van ongeveer % te handhaven en hiermee het risico op tipburn te verkleinen. Het is aan te raden om het beregenen over de planten te voorkomen, dit om het risico op koprot te voorkomen. Page 3 of 11

4 Figuur 2. Aanzienlijke knop en kroonblad verbranding (tipburn) in Malling Centenary De sterkte van tipburn wordt verhoogd als de EC van het substraat waarin geteeld wordt, te hoog is. Dit kan veroorzaakt worden door een te hoge hoeveelheid voeding of de oorzaak kan zijn het onvoldoende gebufferd zijn van het substraat door de producent (zie hoofdstuk voeding). Plant Management en Fruit Productie Het bladoppervlak van Malling Centenary is over het wat lager dan bij Elsanta, het aantal bladeren is echter hoger. In overwinterde gewassen zijn er meer neuzen nodig om voldoende oogst potentie te creëren, dit als gevolg van de lagere aantallen bloemen per tros. Het aantal om na te streven voor MC is ongeveer neuzen/m, bij Elsanta zou dit neuzen/m zijn. Hogere aantallen neuzen zal leiden tot een dichter gewas, wat het risico op Botrytis wat verhoogt. Om dit risico te verlagen is het belangrijk om alle korte bladeren rond de kop van de plant te verwijderen. Daarnaast is het doorhalen wat meer van belang. Het doorhalen helpt tevens om het aantal misvormde vruchten als gevolg van een minimale bestuiving te verminderen en daarnaast wordt verbranding van kelkbladeren voorkomen als gevolg van te weinig luchtbeweging rond de ontwikkelende vruchten. In de vroege en late delen van het jaar is MC gevoeliger voor Botrytis dan Elsanta, dit doordat de trossen meer rechtop staan waardoor er meer en langer vocht in blijft staan. Een Page 4 of 11

5 goede klimaatsturing is noodzakelijk om dit te kunnen controleren, het inzetten van extra ventilatie en buiswarmte tijdens de bloeiperiode zijn hier voorbeelden van. MC heeft daarnaast ook voordeel bij wat hoger ingestelde temperaturen dan Elsanta, aangezien wortelactiviteit meer wordt gestimuleerd en de rijping van vruchten met hogere temperaturen makkelijker door gaat. Trossen zijn bij gekoelde MC planten vaak langer vergeleken met Elsanta, ze zijn echter wel wat gevoeliger voor knikken. Om het knikken van trossen te voorkomen dient de trosopvang wat verder naar buiten en hoger geplaatst te worden dan bij Elsanta. Daarnaast is het belangrijk om tijdig te beginnen met doorhalen om het breken van trossen te voorkomen, vaak moet er ook een ronde vaker doorgehaald worden. Ook al heeft MC een hoger aantal neuzen nodig dan Elsanta, het neuzen breken kan in enkele doorteelt gewassen toch noodzakelijk zijn. Dit geldt ook voor voorjaarsteelten welke aangehouden worden voor een extra jaar. Aangezien MC wat gevoeliger is voor koprot is het aangewezen om de juiste omstandigheden te kiezen om neuzen te breken. Het is beter om neuzen te breken in de zomer, na de oogst, laat dan 2 neuzen over per plant. In doorteelten wordt het neuzen breken uitgevoerd net voordat de trossen beginnen te schuiven. Herfst en lente producties met MC geven normaal gesproken een meer piekerig productieprofiel dan Elsanta, met vrij veel kilo s per vierkante meter in de eerste productieweken (Figuur 3 & 4). Simpele trossen, groot en zwaar fruit zorgen voor een vroege piek, welke vaak goede marges bieden. De latere productie is trager bij MC en laat een vlakker oogst profiel zien. Een uitzondering op de normaalgesproken piekerige productiepatronen voor MC is de zomerproductie, ofwel de extra bloei uit in lente aangelegde bloemen op gedeeltelijk gekoelde planten (Figuur 4). Deze extra productie is veel vlakker en komt met lagere volumes in een langere periode. Gezien de timing waarin deze productie plaatsvindt, dient een teler goed te overwegen wat de kosten en opbrengsten in deze periode kunnen zijn en dit te vergelijken met het leeg laten liggen van de kas. De voordelen van een zomerteelt zijn dat er geen extra plantkosten zijn en dat de totaal opbrengst qua kilo s verhoogd wordt. Page 5 of 11

6 Figuur 3. Malling Centenary herfst oogstprofiel (Data afkomstig van Nick Evans, Haygrove Sidlesham) Figuur 4. Malling Centenary doorteelt voorjaars- en zomer oogstprofiel (Data afkomstig van Nick Evans, Haygrove Sidlesham). Koudebehoefte en handelingen voor zomerproductie MC is een ras met een hoge koudebehoefte, het optimum ligt bij 1512 koude uren, hiermee worden de beste resultaten geboekt (1). MC planten welke overwinterd worden in een milder klimaat of onder glas, ontvangen mogelijk minder koude uren in veel winters. Hierdoor is nacht onderbreking door belichting noodzakelijk om voldoende strekking van Page 6 of 11

7 trossen en bladeren te realiseren om een goede teelt te kunnen realiseren. Gedeeltelijk gekoelde planten zijn echter wel in staat om extra trossen aan te leggen onder de juiste condities. Bijvoorbeeld onder glas in het VK kan de bloemaanleg in februari en maart voortzetten, hieruit volgt dan de zomerproductie welke aan kan houden van juni tot augustus. Dit verschijnsel kan ook met gedeeltelijk gekoelde Elsanta planten opgewekt worden. Echter is de vruchtkwaliteit in de zomerproductie vergeleken met Elsanta, en ook veel andere junidragende rassen, veel beter bij MC (Figuur 5). De productie in deze zomerperiode kan daarnaast oplopen tot wel 4 kg per m 2. Wanneer de koude zorgvuldig is gemanaged, dan kan de zomerproductie erg dicht volgen op de voorjaarsproductie, er is dan een klein of zelfs geen gat in de oogst aanwezig. Om deze zomerproductie te behalen met een doorteelt of met kort gekoelde MC planten moet er gestreefd worden naar koude punten en ongeveer dagen nacht onderbrekings belichting. Dit om voldoende strekking op het gewas te krijgen. Bij Elsanta zouden er bij deze lange periode belichten te lang gerekte vruchten ontstaan, ook wel flessen genoemd. Dit zal bij MC niet gebeuren, te lang belichten is dus niet mogelijk. Wanneer de planten meer dan 800 koude punten ontvangen, dan wordt de bloemaanleg in de voorjaarsperiode mogelijk vertraagd. Dit heeft als gevolg dat er een gat ontstaat tussen de voorjaars- en zomerproductie, tevens zal de zomerproductie minder kilo s leveren. Als de planten meer dan 1200 koude punten hebben ontvangen zal de bloemaanleg in het voorjaar sterk geremd worden. Hierdoor zal er vrijwel geen zomerproductie mogelijk zijn. Page 7 of 11

8 Figuur 5. Malling Centenary zomer productie Bemesting Om tipburn te verminderen gedurende de gewas ontwikkeling, heeft het startschema van MC een hogere hoeveelheid Ca in zich vergeleken bij Elsanta. Het is belangrijk om MC te planten in een goed gebufferd substraat. Als de Barium Chloride analyses voor het planten laten zien dat het substraat niet voldoende gebufferd is, bijvoorbeeld te veel Kalium en/of Natrium en te weinig Calcium, is het advies om het substraat extra te bufferen. Dit wordt gedaan met Calciumnitraat oplossingen, hierbij is het wel belangrijk dat er voor het planten de drainwater EC niet hoger is dan 1,5 ms. Het startschema voor MC moet een K/Ca verhouding van ongeveer 0,75-0,9 hebben, zolang het gewas zich aan het ontwikkelen is. Over het algemeen is de behoefte voor K tijdens de vruchtdracht wel vergelijkbaar met Elsanta, maar door het meer piekerige oogstprofiel is de K behoefte hoger op het moment dat de vruchten aan het zwellen zijn en in de eerste periode van de oogst. De verhouding K/Ca zou daar ongeveer 2,0-2,5 moeten zijn. Doordat de piek vroeger is en de oogstvolumes sneller afnemen is het belangrijk om de K/Ca verhouding weer te verlagen naar 1,5 als er ongeveer 65% van de oogst weg is. Dit is vooral van belang wanneer een zomerproductie nagestreefd wordt, tipburn op de nieuw ontwikkelende trossen moet dan voorkomen worden. Wanneer de oogst verder afgelopen is mag de verhouding terug naar 1,0. Voor een voorbeeld van het voedingsschema zie onderstaande tabel (Figuur 6). Page 8 of 11

9 Voor een voorjaarsproductie waarvan het doel is om deze te bewaren voor overwinteren, is het belangrijk om te voorkomen dat ze uithongeren in de zomer door te druppelen met een te lage EC. Als de planten de groeikracht verliezen kan er voorbloei ontstaan, deze trossen zullen dan in de late herfst tot uiting komen. Deze trossen zijn meestal van slechte kwaliteit. De druppel ph bij MC is vergelijkbaar als bij Elsanta, streven naar ongeveer 5,3-5,5. Door de grotere vruchtgrootte kan een wat hogere EC aangehouden worden. Streef naar een som EC van ongeveer 2,6-3,0 ms voor de oogst en 3,0-3,4 ms tijdens de oogst. Als de Som EC hoger wordt bestaat er het risico op een afnemende vruchtmaat en verhoogd risico op tipburn. NO 3 -N NH 4 -N P K Ca Mg S Fe Mn Zn B Cu Mo HCO 3 EC feed (ms) EC sum (ms) -Vegetative Fruiting Figuur 6. Malling Centenary Start- en Oogstschema (mmol/l) voor Kokos substraat. ph Gewasbescherming Een samenvatting van de meest voorkomende problemen wordt hier onder weergegeven: Botrytis: Het grootste risico is dat bloemen geïnfecteerd worden in de koudere periodes en de aanwezigheid van smet rond de rhizomen op overwinterde planten. Botrytis in de rhizomen van de planten kan ook voorkomen tijdens de opkweek, zeker waar de irrigatie niet optimaal gecontroleerd wordt. Infectie van bloemen kan worden geminimaliseerd door een optimaal klimaat te handhaven, het inzetten van een minimum buis helpt om een actief klimaat te maken waarin de plant voldoende kan verdampen. Voorkom natte plekken op de grond in risicovolle periodes. Het doorhalen van trossen dient op tijd te gebeuren om voldoende luchtbeweging rond bloemen en vruchten te hebben. Het doorhalen nooit uitstellen. Schoon werken, tijdens de oogst de aangetaste vruchten verwijderen, daarbij ook extra aandacht voor de vruchten in het gewas. Botrytis in de kop van de plant kan een probleem zijn, het kan zich verspreiden naar bladstelen van oudere bladeren en trossen. Het verwijderen van (oude) korte bladeren rond de kop van de plant kan dit probleem verminderen, hierdoor wordt namelijk de luchtstroom rond de plant verbeterd. Het toepassen van sterke Botrytis middelen vanaf de eerste bloei kan ook helpen. Voorbeelden van in Nederland toegelaten werkzame stoffen zijn: Cyprodinil + Fludioxonil, Pyrimethanil, Boscalid + Pyraclostrobin, Fluopyram (+ Trifloxystrobin) of Fenpyrazamine. Controleer voor gebruik altijd de toelating van het betreffende middel. Kies tijdens de oogst bij voorkeur voor middelen met een kortere wachttijd, bijvoorbeeld Fenhexamid of Bacillus subtilis. Controleer ook hier altijd de toelating. Bij overwinterde gewassen moet er extra aandacht zijn voor het opschonen, alle plantresten waarop Botrytis, of een andere schimmel, kan groeien dienen verwijderd te worden. Dit opschonen dient te gebeuren in de het vroege voorjaar. Er is echter Page 9 of 11

10 wel aandacht geboden, neuzen kunnen namelijk gemakkelijk afbreken. Voer na deze handeling wederom een bespuiting uit. Het neuzen breken, waar dit nodig is, dient eerder te gebeuren dan bij Elsanta teelten, bijvoorbeeld direct na de eerste productie. Dit om te voorkomen dat het gewas te dicht wordt, hierdoor wordt het gewas gevoelig voor verschillende ziekten en plagen. Daarnaast is het gewas gevoeliger na neuzen breken in vochtige periodes later in het jaar. Meeldauw: MC kan redelijk gevoelig zijn voor meeldauw, de schimmel komt echter meer voor op de vruchten dan in het gewas. Bij het opschonen na de winter worden alle plantresten verwijderd, hiermee dus ook mogelijke aanwezige sporen van meeldauw. Het is belangrijk om aandacht te hebben voor het klimaat en ventilatoren, zeker als er meeldauw in het gewas aanwezig is, of er risico s in de omgeving zijn. Hoge temperaturen, hoge vochtigheid en hoge windsnelheden bij de planten kunnen allen zorgen voor een hogere kans op infectie van meeldauw. Zorg dat er zorgvuldig geoogst wordt en dat aangetaste vruchten verwijderd worden. Zorg dat ranken zo snel mogelijk verwijderd worden als er meeldauw in het gewas aanwezig is. Gebruik sterke preventieve middelen in een goed samengesteld schema, bij voorkeur de volgende actieve stoffen (toegelaten in Nederland): Penconazool, Fluopyram + (Trifloxystrobin), Bupirimidaat, Boscalid + Pyraclostrobin, Kresoximmethyl. Controleer ook hier altijd de toelating. Wanneer meeldauw een probleem is op vrucht dragende gewassen, voeg dan Kalium Bicarbonaat (6,0-7,5 g/l (+uitvloeier)) toe om meeldauw en sporen af te doden. Voer daarnaast bespuitingen uit met middelen met een kortere wachttijd: Bupirimidaat, Fluopyram + (Trifloxystrobin) of Mepanipyrim. Controleer ook hier altijd de toelating. Stengelbasisrot: Malling Centenary is gevoelig voor zowel Phytophthora cactorum, als Pestalotiopsis clavispora. Er is bij MC door de jaren heen redelijk wat uitval geweest op verschillende partijen planten, soms wel tot 30% uitval. De gevoeligheid voor stengelbasisrot is een bedreiging voor het (commerciële) succes van het ras MC op de lange termijn. For productie telers: Zorg voor een goede relatie met een plantenkweker en bezoek deze daarom ook regelmatig tijdens het groeiseizoen van de trayplanten. Zo heeft u zicht op de aanwezige velden en het beschikbare materiaal. Controleer de planten na ontvangst en sorteer de verdachte planten er uit voor het planten. Wanneer er meer dan 3% planten met stengelbasisrot in de partij zitten dan duidt dit op een probleempartij. Bij aanwezigheid van stengelbasisrot dienen de uitgevallen planten direct verwijderd te worden. Zorg dat er bij een toename in uitval ook tellingen gedaan worden. Een voorteken voor uitval is het ontbreken van guttatie op een deel van de planten binnen een gewas dat compleet nat staat in de morgen. Page 10 of 11

11 Gebruik bij voorkeur alleen nieuw substraat. Het hergebruik van substraat heeft als risico dat er mogelijk besmetting vanuit het voorgaande gewas ontstaat. Gebruik bij voorkeur geen broesberegening over de planten, zeker niet bij een risicovolle partij planten. Gebruik in hete omstandigheden sproeiers onder de goten, schermen of dakberegening. Pas Paraat toe na planten en druppel gedurende de teelt eventueel Kaliumfosfiet mee (5L per 1000L water in de B-bak). Controleer ook hier altijd de toelating. Maak waar mogelijk gebruik van plant stimulerende middelen, zoals salicylzuur. Dit om de planten weerbaarder te maken tegen ziekten en plagen. Zorg dat er altijd voorzichtig gewerkt wordt tijdens het doorhalen, blad verwijderen, neuzen breken, uitlopers knippen en oogsten. Als neuzen afbreken of planten beschadigd raken kunnen schimmels hier binnen vallen. Voor vermeerderaars: Zorg dat de hoeveelheid water welke over de planten heen beregend wordt, indien mogelijk, met ongeveer 25% gereduceerd wordt vergeleken met Elsanta. Voor aanvullende informatie kunt u het document in de volgende weblink raadplegen: Bronnen 1. Ervaringen met Malling Centenary op een rijtje (2016). K. Stoffels, P. Melis & M. Vervoort, Proefcentrum Hoogstraten, Meerle 2. Pestalotiopsis Crown Rot in Strawberry- Disease Characteristics and Suggested Management Strategies (2016). R. Marshall & D Wilson, Delphy UK 1 Oktober 2018 Page 11 of 11