Meerjaren Ontwikkelings plan 2001 t/m 2005

Transcriptie

1 Hoofdstuk 1 GOOD GOVERNANCE Good governance, behoorlijk bestuur, betekent voor de Regering het creëren van die levensomstandigheden waarin vrouwen en mannen hun kinderen willen grootbrengen en zien opgroeien: levensomstandigheden met goede ontplooiingsmogelijkheden voor de jeugd en voldoende garanties voor een goede toekomst. Hierbij is voorwaarde dat mogelijkheden geschapen worden voor duurzame menselijke ontwikkeling in een gezond leefmilieu met een optimale en gelijkwaardige participatie van mannen en vrouwen; het op duurzame wijze ontwikkelen en benutten van de natuurlijke hulpbronnen in het voordeel van land en volk alsmede het regeren met en voor het volk, volgens wet en regelgeving. Good governance zal gestalte krijgen in de realisatie van financiële, wettelijke en politieke voorspelbaarheid alsmede stabiliteit die gebaseerd zijn op een goed functionerend wettelijk raamwerk voor bescherming van mensenrechten en vrijheden, bescherming van eigendomsrechten, effectieve allocatie van publiek e middelen, gemakkelijke toegang tot informatie over en transparantie, eerlijkheid en verantwoording van de overheidsadministratie, alsmede participatie van de samenleving bij het formuleren, implementeren en evalueren van beleidsmaatregelen. Er bestaat een direct verband tussen economische ontwikkeling en de kwaliteit van bestuur. Weinig landen hebben verreikende economische hervormingsmaatregelen kunnen doorvoeren zonder de uitdaging te aanvaarden hun wetgeving, instituten en bestuur te veranderen. Economische hervorming en armoedebestrijdingsstrategieën vereisen behalve herdefiniëring van de rol van de Overheid ook een vergrote institutionele capaciteit van dit orgaan. Het institutionele raamwerk van de nieuwe ontwikkelingsstrategie vereist daarom zowel het heroverwegen van de taken van de Staat als een verandering in zijn rol. Dit omvat een 17

2 complex proces, waarbij een overheidsstructuur van traditioneel relatief grote omvang en grootschalige activiteiten, omgevormd wordt naar een die meer in verhouding Staat tot de ontwikkeling van een markteconomie, waarvan de kenmerken zijn: hoge efficiëntie, de uitvoering van goed geïdentificeerde regulerende functies, voldoende capaciteit om consensus te bereiken en de juiste beleidsmaatregelen te formuleren en uit te voeren, evenals capaciteit om concurrentie en rechtvaardigheid te bevorderen. Bij de opstelling en uitvoering van het Meerjaren Ontwikkelingsplan zullen daarom de onderstaande beginselen van behoorlijk bestuur gehanteerd worden: Samenhang, waarmee de noodzaak wordt aangegeven om gebieden van openbare actie niet alleen in de uitvoerende sfeer, maar ook in de rechts- en wetgevende sfeer te betrekken, waardoor het gehele institutionele en regulerende kader van economische, sociale en politieke activiteit wordt geïntegreerd. Transparantie, wat uitgaat van een open attitude vanuit de Overheid met betrekking tot dialoog, discussie en de inzichtelijkheid van beleidsmaatregelen; Concurrentie, welke moet worden ondersteund als een essentiële vereiste voor een efficiënte werking van de markt evenals van beleidsmaatregelen die vrijemarktcondities garanderen; Rechtvaardigheid, wat het doel omvat van sociale hervorming, strategieën voor armoedebestrijding en inkomensspreiding (de garantie voor een minimale bestaanszekerheid voor iedere burger) en het scheppen van een gunstiger klimaat voor economische efficiëntie en politieke en sociale stabiliteit; Efficiëntie, wat inhoudt dat instituten in de publieke sector hun beleidsmaatregelen en programma's tegen de laagste kosten moeten uitvoeren; Effectiviteit, om consistentie tussen de doelen en resultaten van beleid en programma's van overheidsinstanties te garanderen; Verantwoording, wat inhoudt dat staatsorganen rekenschap moeten geven van zowel financieel als niet-financieel beleid; Participatie en burgerlijke verantwoordelijkheid, hetgeen inspanningen omvat om de aanwezigheid van burgers bij de opstelling, implementatie en evaluatie van overheidsbeleid te vergroten en een in dit verband responsieve Overheid;. 18

3 Gelijkwaardigheid van de vrouw. Het streven is erop gericht dat mannen en vrouwen in gelijke mate vertegenwoordigd zijn in alle organen die invloed uitoefenen op de voorbereiding, formulering, uitvoering, monitorring en evaluatie van het overheidsbeleid; Subsidiariteit (waaronder bestuurlijke en financiële decentralisatie), wat inhoudt dat zaken die door lagere organen kunnen worden gedaan niet door hogere worden uitgevoerd. Activiteiten waarin andere economische en sociale agenten een comparatief voordeel hebben of die efficiënter op lagere bestuursniveaus kunnen worden uitgevoerd, zullen zoveel mogelijk naar die niveaus worden gedelegeerd. Beleidsmaatregelen op de korte en middellange termijn in het kader van behoorlijk bestuur Het garanderen van de beginselen van de democratische rechtsstaat geniet hoge prioriteit. Basisuitgangspunten hierbij zijn hervorming, modernisering en versterking van de Trias politica en invulling geven aan de principes van behoorlijk bestuur. Behoorlijk bestuur in de wetgevende sfeer Het wetgevend orgaan is een van de fundamentele instituten van het democratische systeem en een behoorlijke functionering is noodzakelijk voor de opstelling van goed openbaar beleid en voor wettelijke zekerheid en politieke stabiliteit. De capaciteit voor consensuspolitiek kan verzwakt worden door belemmeringen in o.a. de ondersteunende technische en administratieve menselijke hulpbronnen en in de informatieve, analytische en financiële ondersteuning van het werk van het parlement. Beleidsmaatregelen zullen worden getroffen voor versterking van de faciliteiten, waardoor de rol van parlementariërs in het initiëren, analyseren en amenderen van wetgeving optimaal kan worden uitgevoerd. De participatie van de bevolking in het democratisch proces zal geïntensiveerd worden door middel van verbetering van de regionale democratische structuren, waar deze een optimale beleving van de democratie in de weg staan door o.a. herindeling van administratieve regio's, goede voorlichtingsprogramma's, een behoorlijk mediabeleid, civic education en vergroting van de responsiviteit van de Overheid. 19

4 Good governance bij de Rechterlijke Macht Good governance zal in dit verband bevorderd worden door het treffen van maatregelen, die de universele mensenrechten en vrijheden garanderen en die de onafhankelijkheid van de Rechterlijke Macht waarborgen. De volgende maatregelen moeten hieraan bijdragen: overheidsvoorlichting, herstel van de onafhankelijkheid van de Rechterlijke Macht, het voorzien in voldoende rechterlijke ambtenaren in het kader van verhoging en verbetering van de verwerkingscapaciteit bij de Rechterlijke Macht, het administratief en institutioneel versterken van de Rechterlijke Macht en renovatie en aanpassing van de fysieke infrastructuur, waardoor aan het gezag van dit orgaan geen afbreuk wordt gedaan. Good governance in de uitvoerende sfeer Het toepassen van de beginselen van good governance in de uitvoerende sfeer zal leiden tot een eerlijk, controleerbaar en opbouwend bestuur. Enkele maatregelen in dit verband zijn: de aanname en afkondiging van een wet voor openbaarheid van bestuur, regelmatige en betrouwbare overheidsvoorlichting, permanent en constructief overleg met o.a. de sociale partners evenals versterking van kerninstituten, w.o. de Centrale Bank van Suriname, de Rekenkamer van Suriname en het Algemeen Bureau voor de Statistiek evenals het herstel van de budgettaire en begrotingsdiscipline. Ten aanzien van het elimineren van concurrentievervalsing zal het beleid m.b.t. behoorlijk bestuur gericht zijn op: het opheffen van factoren die belemmerend werken op het functioneren van economische mechanismen door het scheppen van evenwichtige verhoudingen in de staatshuishouding, stabiele wisselkoersen voor vreemde valuta, en een stabiel loon- en prijsniveau en het creëren van omstandigheden die economische groei bevorderen. De zwakte van de bestaande ondersteuningssystemen van de Overheid vormt een belemmering voor het bedrijfsleven om in te spelen op de uitdagingen van de regionale en mondiale integratie, waardoor de groei van expertise en moderne hulpmiddelen, de productiviteitsgroei en het vermogen om internationaal te concurreren ongunstig worden beïnvloed. 20

5 Om te geraken tot duurzame economische groei, zal het vermogen van de economie om internationaal te concurreren moeten worden opgevoerd. Daarom zullen de te treffen beleidsmaatregelen inspelen op zowel de binnenlandse als de buitenlandse mogelijkheden, die onder andere het gevolg zijn van globalisatie. Hervorming van de overheidsdienst zal deze in hogere mate dienstbaar maken aan de begeleiding en ondersteuning van een door de private sector gedragen groeiproces. Op langere termijn zal het beleid gericht zijn op het tot stand komen van een open en op het concurrentiebeginsel gebaseerde economie, gekenmerkt door een dynamische op de export georiënteerde private sector en een overheidssector, die de activiteiten van de private sector stimuleert. De staatshuishouding zal gericht zijn op de algemene doelstelling om een situatie van begrotingsevenwicht te bereiken, waarin uitgaven zijn afgestemd op de inkomsten. In aanloop naar de realisering van deze situatie zal de begroting volledig monetair neutraal worden gefinancierd. Ten aanzien van de participatie van de burgerij, zal via het proces van herstel en wederopbouw de samenleving optimaal betrokken worden door middel van informatie en voorlichting en waar nodig samenspraak, overleg en verantwoording via de geëigende instanties en structuren. Onderwijs, gezondheidszorg, arbeid, sociale zorg en huisvesting zijn factoren die in hoge mate bepalend zijn voor de maatschappelijke participatie van burgers en de leefbaarheid van een samenleving. De kwaliteit en bereikbaarheid van de dienstverlening van deze sectoren zullen worden gegarandeerd. De in te stellen Sociaal Economische Raad zal de sociale partners, namelijk de Overheid, de vakbeweging en het bedrijfsleven, de gelegenheid bieden voor samenspraak van hun 21

6 deskundigen op weg naar nationale standpuntbepaling in daarvoor in aanmerking komende aangelegenheden. Aan het particuliere bedrijfsleven en de civil society, waaronder buurtorganisaties, beroeps-, sport-, en gebedsverenigingen, religieuze gemeenschappen en overige basisorganisaties, ook wel genoemd het maatschappelijk middenveld, zal tevens op structurele basis de gelegenheid worden geboden om bij te dragen aan de vormgeving en de realisatie van onze maatschappelijke ontwikkeling. In bijzonder zal dit van grote betekenis zijn bij het beleid tot duurzame armoedebestrijding. De participatie van de vrouw in het ontwikkelingsproces wordt optimaal geïntegreerd in het ontwikkelingsbeleid vanuit het bewustzijn van de aanwezigheid van genderverschillen binnen de economie en de noodzaak voor een adequate aanpak van die verschillen. De roep om maatschappelijke participatie van jongeren te bevorderen, zal worden beantwoord via de voorziening in structuren en faciliteiten hiervoor. Ter optimalisering van de interactie met en de betrokkenheid van de bevolking bij de bestuursvoering, zal de overheidscommunicatie steeds verder worden uitgebouwd. In dit kader zullen de organen die belast zijn met het onderhouden van de communicatie tussen de Overheid en de bevolking zo goed mogelijk worden uitgerust. Met betrekking tot verhoging van de efficiëntie en de effectiviteit bij de Overheid, wordt reorganisatie van het overheidsapparaat ingezet. Deze zal zijn gericht op verhoging van de efficiëntie, effectiviteit en personeelsdiscipline. Het resultaat van de uitvoering van het project Ambtenarenregistratie dat het inzicht in de personele samenstelling en structuur van het overheidsapparaat moet verhogen, zal een basis vormen voor verdere uitvoering van het personeelsbeleid bij de Overheid. Naast de uitvoering van een algemene volks- en woningtelling, zal het wettelijk instrumentarium inzake bevolkingsadministratie en de bevolkingsboekhouding worden 22

7 aangepast, het systeem ter vervaardiging van identiteitskaarten gewijzigd en het netwerk van bureaus voor burgerzaken uitgebreid. De automatisering van de bevolkingsadministratie zal worden voortgezet en de logistieke voorzieningen zullen worden verbeterd, teneinde de dienstverlening publiekgerichter te maken. Ook zal de registratie van de binnenlandbewoners verder ter hand worden genomen. Het subsidiariteitsbeginsel hanterend zal de Overheid terugtreden uit de directe nietstrategische productie en deze overlaten aan het particulier initiatief. Tegelijkertijd zal de samenwerking met de sociale partners versterkt worden. Overheid, vakbeweging en bedrijfsleven zullen optreden als partners in ontwikkeling. In dit kader treedt de Overheid terug en beperkt zich tot de volgende kerntaken: wet- en regelgeving; het formuleren en doen uitvoeren van sociaal-maatschappelijk beleid; het formuleren en doen uitvoeren van financieel-economisch beleid; het formuleren en eventueel in partnerschap met de private sector uitvoeren van het beleid m.b.t de fysieke infrastructuur en de daarmee verband houdende ruimtelijke ordening; het controleren op de naleving van het voorgaande. In de sfeer van het terugdringen van de overheidsbestedingen, zal een grondige herformulering van de taken van de Overheid en het verder rationaliseren van de overheidssubsidies plaatsvinden. Gereorganiseerd zullen worden de financiële administratie van de Overheid en de verdeling van de taken tussen de Centrale Overheid en de regionale organen. Een voortvarende decentralisatie van bestuur, waardoor districten meer zelfbestuur krijgen is beleidsprioriteit. Hierbij wordt het districtsbestuur versterkt en krijgt eigen budgetten, waardoor de lokale bevolking meer directe invloed krijgt op de eigen leefgemeenschap. Bestemmingsheffingen voor onder meer infrastructuur worden mogelijk. 23

8 Transparantie en voorspelbaarheid van het beleid zullen gerealiseerd worden door o.m. evaluatie en bijstelling van de Planwet en het Planorgaan. Kerninstituten als de Rekenkamer van Suriname, de Centrale Bank van Suriname en de Stichting Planbureau Suriname, zullen met deskundige en vertrouwenwekkende personen bemenst worden. De verzelfstandiging van het Algemeen Bureau voor de Statistiek zal daartoe worden geëffectueerd en de Statistiekwet aangepast. Zoals in de Planverordening van 1973 is geregeld, zullen de Plancoördinatie Commissie ten behoeve van de interministeriële afstemming van de nationale en de regionale planning en de Planraad worden ingesteld. Hierdoor worden voorwaarden geschapen dat de nietgouvernementele actoren zoals het bedrijfsleven, de vakbeweging, NGO's en andere groepen uit de samenleving, direct en actief bij de planning worden betrokken. De Raad van Toezicht van de Stichting Planbureau Suriname zal worden ingesteld. De huidige praktijk met betrekking tot meerjarenontwikkelingsplannen zal worden gehandhaafd, maar de planperiode zal samenvallen met de regeerperioden. Zo een plan wordt door iedere reguliere Regering binnen zes maanden na verkiezing van de President opgesteld. Er zal een strak budgettair beleid worden gevoerd en subsidies aan staatsbedrijven worden afgebouwd op grond van het principe van efficiënte bedrijfsvoering. Ten aanzien van het budgettair beleid worden activiteiten en programma's uitgevoerd ter herziening van het begrotingsproces, waarvan enkele belangrijke zijn: 1. het opmaken van de begroting aan de hand van duidelijk omschreven doelen en prioriteiten; 2. het vaststellen van het budget binnen een juist vastgesteld jaarlijks of middellang economisch raamwerk, gericht op programma's en activiteiten; 3. het verbeteren van de kwaliteit en de effectiviteit van de begroting als instrument voor de planning; 24

9 4. het ondersteunen van de ministeries bij het opstellen van hun conceptbegrotingen, door het toezenden van projecties van de verwachte inkomsten, de belangrijkste verplichtingen en de gestelde prioriteiten; 5. het toetsen van begrotingsconcepten op basis van de door de Overheid gestelde prioriteiten en het beschikbaar zijn van de benodigde middelen voor de voltooiing van de lopende projecten en programma's; 6. het introduceren van een nieuw begrotingssysteem naast het bestaande, dat gebaseerd is op programmacriteria en integratie van de buitengewone dienst en de ontwikkelingsdienst tot één kapitaaldienst en 7. het introduceren van een reguliere middenjaarlijkse evaluatie om waar nodig essentiële programma's en projecten aan te passen. Bij de herformulering van overheidstaken zal mede aandacht worden besteed aan verhoging van de efficiency, herziening van het beloningssysteem en versterking van de kerninstituten. Het rechtvaardigheidsbeginsel zal voortdurend worden nagestreefd door o.a. het vestigen van een sociaal rechtvaardige samenleving, waarin allen, dus ook de kansarmen en andere kwetsbare groepen, daadwerkelijk rechten en kansen hebben. De inspanningen en initiatieven in deze zin zullen niet alleen gericht zijn op het wegwerken van achterstanden, maar vooral op het uitvoeren van programma's voor duurzame armoedebestrijding. Sociale effecten van beleidsmaatregelen zullen vooraf zorgvuldig doorberekend en gemonitoord worden. In het streven naar gezondheidszorg voor allen, is het noodzakelijk voorrang te verlenen aan diegenen in de stad, op het platteland en in het binnenland voor wie deze zorg onbereikbaar dreigt te worden. Kinderen, vrouwen en ouderen vormen daarbij een eerste doelgroep. Bewustwording en verantwoordelijkheid van de bevolking De belangrijke rol die het volk speelt in het streven naar en onderhouden van good governance wordt erkend. Tegen deze achtergrond zullen bewustwordings- en ondersteuningsprogramma s worden uitgevoerd om de gezonde waarden en positieve 25

10 attituden te bevorderen en individuele en institutionele capaciteit te versterken om de volgende doelen veilig te stellen: (a) het inspireren, koesteren en demonstreren van liefde voor het land; (b) de participatie in het electorale proces; (c) het ontwikkelen van een positieve werkattitude op alle niveaus van de maatschappij in het kader van de verantwoordelijkheden van het volk op de gebieden van productie, de economie en de voorziening in goederen en diensten; (d) het volk gevoelig maken voor het belang van continue bijscholing, training en verbreding van vakbekwaamheid en expertise; (e) het ontwikkelen van zelfvoorziening en de participatie in zelfhulpactiviteiten, zowel alleen als in gemeenschap met anderen; (f) het bevorderen van het bewustzijn bij ouders om samen te werken met en ondersteuning te geven aan de school en programma's gericht op de karaktervorming van studenten; (g) het bevorderen van speciale consideratie, ondersteuning en zorg voor jongeren, ouderen, personen met een handicap en andere kwetsbare groepen; (h) het oplossen van privé en huiselijke geschillen op vreedzame wijze zoals bemiddeling, verzoening enz.; (i) de zorg voor en bescherming van het milieu; (j) het behoud en de bescherming van openbaar bezit; (k) het bevorderen, vestigen en behouden van gemeenschapsorganisaties. 26