Voorwoord. Brochure DRM ouders. Beste ouders,

Transcriptie

1 Opgesteld op: Geldig tot: 2015 Brochure DRM ouders Code: KWC Type: document Laatste wijziging: Auteur: kwaliteit coördinator Beste ouders, Voorwoord Iedereen heeft wel eens een probleem, klein of groot; ook uw eigen kinderen. Meestal lossen ze dat zelf op door met u, met vrienden of met iemand die ze vertrouwen te praten. Maar soms is dat niet voldoende en kunnen ze professionele hulp gebruiken. Voor uw kind werd een opname in ons centrum als meest aangewezen hulp vooropgesteld. Een opname van uw dochter, familielid of naaste in een voorziening Bijzondere Jeugdzorg brengt steeds onzekerheid, spanning en nervositeit mee, voor uzelf en uw dochter. Je geeft als ouder (of als volwassene die voor de opvoeding van deze jongere instaat) immers de controle en zorg een beetje uit handen, wat niet gemakkelijk is. Ons oriëntatiecentrum wil jullie garanderen dat jullie dochter met de nodige warmte, duidelijkheid, respect en deskundigheid wordt opgevangen en begeleid, dit in overleg met u. Daarnaast heeft uw dochter ook rechten in ons centrum! Voor elk kind dat hulp krijgt binnen de integrale jeugdhulp, gelden de rechten van het Decreet Rechtspositie Minderjarige, ook wel het DRM genoemd. Dit decreet somt de 11 rechten concreet op die voor uw dochter gelden. Het decreet rechtspositie is een juridische tekst die wij aan de hand van deze brochure willen verduidelijken samen met u. Uiteraard staan wij ook stil bij uw rechten als ouder in ons centrum. Dat uw dochter een volwaardige partner is binnen onze hulpverlening, betekent uiteraard niet dat u als ouder je rechten en plichten verliest. Ook u bent voor ons een volwaardige partner binnen de aangeboden hulpverlening. Jongeren en ouders worden serieus genomen in onze hulpverlening. Dat er rechten zijn, betekent echter niet dat de ene of de andere bij voorbaat gelijk heeft of krijgt! Rechten en plichten, meningen moeten steeds tegen elkaar worden afgewogen. Hulpverlening is immers maatwerk, waarbij in elke situatie apart moet worden gezocht naar de beste oplossing, dit in het belang van uw dochter! 1

2 Verduidelijking van enkele begrippen Voor wij van wal steken om de 11 rechten te concretiseren, is het misschien belangrijk om enkele begrippen te verduidelijken en hen in het juiste kader te schetsen. In de tekst van de rechten wordt er immers veel verwezen naar deze begrippen. Wij denken hierbij aan: Het belang van de minderjarige Wie kinderen opvoedt, maakt voortdurend keuzes. Zeker wanneer er problemen zijn, is het niet altijd gemakkelijk om een beslissing te nemen. Je moet voor- en nadelen afwegen en het is niet altijd meteen duidelijk waar je rekening mee moet houden. Het decreet rechtspositie zegt daarom dat het belang van de minderjarige altijd voorop moet staan wanneer ouders en hulpverleners keuzes maken. Om zich zonder problemen te kunnen ontwikkelen, heeft een minderjarige in gelijk welke omstandigheden altijd recht op aangepaste verzorging, een veilige omgeving, de kans op een stabiel leven, de kans om zich te ontwikkelen, veiligheid, genoeg goede voorbeelden waaraan zij zich kan spiegelen, onderwijs, omgang met leeftijdsgenoten Wat juist het belang van de minderjarige is, hangt vaak af van de situatie. Gaat een jongere bijvoorbeeld beter thuis wonen of net niet na een oriëntatieperiode in ons centrum? De minderjarige kan daarover van mening verschillen met u als ouders of met ons. Wij kunnen het als hulpverlener onderling ook oneens zijn. Wij moeten dan een keuze maken in het belang van uw dochter. Wij moeten daarvoor verschillende dingen tegenover elkaar afwegen; zoals de bekwaamheid van uw dochter, haar leeftijd en rijpheid, haar eigen mening, de mening van u als ouder, of er sprake is van een noodsituatie Wanneer wij een beslissing nemen die tegen de mening van uw dochter ingaat, moeten wij dit verantwoorden in het dossier. Handelingsbekwaamheid In België zijn minderjarigen in principe handelingsonbekwaam. Deze handelingsonbekwaamheid geldt enkel voor rechtshandelingen. Feitelijke handelingen kan de minderjarige wel steeds stellen. De meeste van de rechten in het decreet rechtspositie zijn feitelijke handelingen, zoals het vragen van informatie, ontvangen van bezoek, In drie gevallen moeten wij die bekwaamheid wel eerst beoordelen, omdat het juist gaat om rechtshandelingen. Dat is bij: o Het recht op instemming met de hulp die zij krijgt; o Het recht om bij haar ouders te blijven wonen of niet; o Het recht op toegang tot haar dossier 2

3 Nu, hoe kunnen wij oordelen of uw dochter handelingsbekwaam is? Het decreet gaat er van uit dat een minderjarige vanaf 12 jaar bekwaam is om al haar rechten uit te oefenen. Ook in ons centrum gaan wij uit van het principe dat uw dochter handelingsbekwaam is! Bekwaam zijn is geen kwestie van alles of niets. Wat zeker meespeelt, is of uw dochter belangrijke informatie begrijpt; begrijpt of informatie op haar situatie van toepassing is of niet; de voor- en nadelen van een beslissing kan afwegen; haar keuzes kan verantwoorden. Ook levenservaring, draagkracht en de persoonlijkheid van jouw dochter spelen een rol (Bijvoorbeeld of er sprake is van een zwaar beladen psychische en psychiatrische classificatie). Of uw dochter iets goed begrijpt of niet, hangt vaak af van welke informatie die zij krijgt en hoe zij die krijgt. Het spreekt voor zich dat wij, die moeten oordelen over de bekwaamheid van een minderjarige, daar rekening mee houden. Wanneer er twijfel bestaat over de handelingsbekwaamheid van uw dochter, wordt dit besproken op het eerste team van uw dochter, die plaats vindt na ongeveer drie weken. Deze twijfel wordt eveneens met u en uw dochter doorpraat. Wanneer uw dochter handelingsonbekwaam wordt geacht, moet dit worden aangetoond en gemotiveerd in het dossier van uw dochter. Of iemand handelingsbekwaam of onbekwaam wordt geacht kan ook periodiek wijzigen en afhankelijk zijn van concrete situaties, vraagstukken of relaties. Beroepsgeheim Elke hulpverlener is gebonden door zijn beroepsgeheim, zo ook wij! Daardoor weet uw dochter dat wat zij vertelt niet zomaar wordt verder verteld of ter inzage gegeven. Wij praten echter ook met andere mensen die in het dossier voorkomen, zoals ouders, familie, leerkrachten, vriendenkring Wij moeten dan vaak afwegen wat wij aan iemand vertellen of laten inkijken en wat niet. Om correct met vertrouwelijke informatie om te gaan: o Moeten wij altijd van het belang van de minderjarige uitgaan o Wegen wij altijd af welke informatie vertrouwelijk moet blijven, en wat anderen mogen weten o Vertellen wij altijd aan uw dochter en aan andere betrokkenen wat wij aan wie doorvertellen of laten inkijken Indien een hulpverlener met collega s praat, mag hij enkel gegevens doorgeven die noodzakelijk zijn voor de hulpverlening van uw dochter. Een minderjarige die bekwaam is, mag aan ons vragen om geen vertrouwelijke informatie door te geven aan haar ouders. Soms is niet de informatie vertrouwelijk, wel de identiteit van de persoon die ze gaf. 3

4 11 rechten op een rij 1. Recht op hulp Een minderjarige die hulp nodig heeft, moet die ook krijgen om haar welzijn, haar gezondheid en haar verdere ontwikkeling te bevorderen. Tijdens deze hulp in ons centrum behoudt zij al haar rechten. Wanneer wij onszelf niet geschikt vinden om de juiste hulp te bieden aan uw dochter, moeten wij iemand anders zoeken die wel geschikt is. Wanneer uw dochter niet in staat is om zelf hulp te vragen, kunt u of een volwassene die voor haar opvoeding instaat dat doen. 2. Recht op duidelijke informatie Een minderjarige die hulp krijgt, heeft recht op duidelijke informatie. Luein moet deze spontaan geven en mag niet verwachten dat uw dochter daar zelf om vraagt. Alle informatie moet op een duidelijke en begrijpbare manier gegeven worden, waarbij wij rekening houden met de leeftijd, het ontwikkelingsniveau, de geestelijke toestand, de persoonlijkheid en de vroegere ervaringen van uw dochter. Anderstaligen hebben recht op informatie in hun eigen taal. Jouw dochter die hulp krijgt, heeft recht op informatie over: o De aard en de vermoedelijke duur van de hulp o De diagnose van het probleem o De afspraken en regels van Luein o De kostprijs van de begeleiding o Haar rechten en plichten o De rechten en plichten van Luein o Mogelijke contacten van ons centrum met ouders of familie Soms kunnen wij oordelen dat uw dochter niet alles moet weten, bijvoorbeeld omdat het extra leed zou teweeg brengen of haar onnodig in verwarring zou brengen. Mits een motivering in het dossier, mogen wij informatie tijdelijk achterhouden in het belang van uw dochter. Wij kunnen die informatie dan wel delen met de bijstandspersoon van uw dochter. U als ouder heeft hierin ook rechten! Ouders moeten altijd in staat blijven hun ouderlijk gezag uit te oefenen en beslissingen te nemen over de opvoeding van hun kind. Daarom heeft u ook recht op duidelijke informatie over: o De hulp die uw dochter krijgt o De verschillende mogelijkheden van hulp die er zijn o Wat er van u als ouder concreet verwacht wordt 4

5 Dat betekent niet dat wij alles tegen u als ouder zeggen wat uw dochter hier vertelt. Wij zijn immers ook gebonden aan ons beroepsgeheim. Wij kunnen vertrouwelijke informatie wel doorgeven aan u als ouder als: o Uw dochter toestemming geeft o Uw dochter niet bekwaam is o Wanneer het in het belang van uw dochter is o Wanneer het voor de opvoeding van uw dochter noodzakelijk is Voorbeeld: Als uw dochter in gevaar is, bijvoorbeeld als zij dreigt met zelfmoord, kunnen wij oordelen dat het in het belang van het kind is u daarover aan te spreken. Wij moeten uw dochter dan eerst wel zeggen dat wij dat gaan doen en wat wij juist gaan vertellen. 3. Recht op instemming met de hulp Een minderjarige die hulp krijgt en die bekwaam is, moet daarmee instemmen. Niemand kan haar verplichten zich te laten helpen, behalve de Jeugdrechter. Uw dochter moet wel op voorhand weten hoe zij in Luein zal geholpen worden, op welke manier en hoe lang. Aan de andere kant zijn wij wel verplicht om in te grijpen wanneer de veiligheid van uw dochter in het gedrang is. Wij kunnen dan zelf hulp bieden of andere hulp inschakelen, ook al vraagt uw dochter daar niet om. Wanneer u in de plaats van uw dochter beslist, moet u altijd het belang van uw dochter voor ogen houden. Alvorens u instemt met de hulp, moet u alle informatie krijgen die u nodig heeft om een keuze te maken. 5

6 4. Recht op respect voor het gezinsleven Een minderjarige heeft altijd het recht om bij haar ouders te blijven wonen, tenzij dit niet in haar belang is. Soms valt de opvoeding van uw dochter u te zwaar als ouder. U kunt dan ook vragen om uw dochter aan ons centrum te laten toevertrouwen. Sommige ouders verwaarlozen of mishandelen hun dochter. Dan is het uiteraard niet altijd in het belang van het kind om thuis te blijven wonen. Uw dochter die bekwaam is, moet akkoord gaan met de plaatsing in ons centrum; tenzij de uithuisplaatsing een beslissing is van de Jeugdrechter! Uw dochter die in ons centrum verblijft, heeft recht op persoonlijk contact met haar ouders, broers en zussen, vriendenkring. Het recht op persoonlijk contact is echter niet absoluut. Wij kunnen uw dochter verbieden iemand te zien als wij vinden dat dit in het belang is van uw dochter. Dit verbod moet steeds duidelijk gemotiveerd worden in het dossier. Recht op respect voor het gezinsleven betekent ook dat u als ouder recht hebt op ondersteuning en begeleiding. Dat geldt ook als uw dochter aan ons centrum wordt toevertrouwd. U blijft immers de eerste verantwoordelijke voor de opvoeding van uw dochter. 5. Recht op inspraak en participatie Elke minderjarige die hulp krijgt, heeft recht op inspraak. Hoe meer zij betrokken wordt bij de hulp die zij krijgt, hoe beter. Uw dochter kan steeds haar mening kwijt in ons centrum, ook over de hulp die zij krijgt. Is uw dochter niet in staat haar eigen mening te formuleren, moet zij daarbij geholpen worden. In ons centrum bestaan er concrete procedures hoe u en uw dochter inspraak hebben in het dagelijkse leven binnen Luein. In de mate van het mogelijke zullen wij een passend gevolg geven aan uw mening en die van uw dochter. Als wij die mening niet delen of volgen, zullen wij dit voldoende motiveren, zowel in een gesprek als in het dossier. 6

7 6. Het dossier Elke minderjarige die hulp krijgt, heeft recht op een zorgvuldig bijgehouden en veilig bewaard dossier. Het dossier wordt samengesteld door hulpverlener(s). Iedereen die met de hulpverlening te maken heeft, zoals uw dochter, u als ouder of pleegouder, de betrokken hulpverleners, personen die bijstand verlenen, mogen altijd weten wat er met ons dossier gebeurt. Zij hebben recht op duidelijkheid over: o Welke informatie in het dossier komt; o Wat ermee gedaan wordt; o Waar en hoelang het bewaard wordt; o Wie toegang heeft tot het dossier; o Wie het gehele dossier of delen ervan mag inkijken o Hoe de hulpverleners onderling informatie uitwisselen. Wat staat er in het dossier? In het dossier kunnen gegevens staan over: o Uw dochter zelf; o De hulp die zij krijgt; o Haar gezin; o Andere mensen die in het dossier betrokken zijn. Wij mogen in het dossier enkel gegevens opnemen die van belang zijn voor de hulpverlening. Verouderde gegevens en alles wat niet meer belangrijk is, worden verwijderd. Iedereen die in het dossier voorkomt, heeft recht om gegevens te laten corrigeren. Zo kan uw dochter altijd aan ons vragen om haar dossier bij te werken en heeft zij ook het recht om zelf dingen toe te voegen. Vaak bevat een dossier ook gegevens over de gezondheid van uw dochter. Die worden meestal genoteerd door een dokter, een psychiater of dergelijke Die gegevens worden apart bijgehouden. Zij vallen onder de wet Patiëntenrechten. Medische informatie over de gezondheid van uw dochter mag alleen worden meegedeeld door iemand met een medisch beroepsgeheim. 7

8 Wie heeft toegang tot het dossier? Iedereen die in een dossier vermeld wordt, heeft toegang tot dat dossier. Omwille van de privacy kunnen enkel de eigen gegevens worden ingezien, die over anderen niet! o Uw dochter heeft altijd het recht om te weten wat in haar dossier staat. Als zij bekwaam is, waar wij van uitgaan bij de start, krijgt zij zelf toegang tot het dossier. Indien zij toegang vraagt tot haar dossier, moeten wij daar binnen de vijftien dagen voor zorgen. o Als uw dochter niet bekwaam is, heeft u als ouder het recht om haar dossier in te kijken en moet dit ook binnen de vijftien dagen mogelijk zijn. Als uw dochter wel bekwaam is, mag u dat niet automatisch. Bij een conflict kan het toegangsrecht van u als ouder vervallen. Dan krijgt de persoon die bijstand verleent aan uw dochter toegang tot het dossier. o Hulpverleners die het dossier samenstellen en uw dochter begeleiden, hebben altijd toegang tot het hele dossier. o Wanneer de jeugdrechter een beslissing moet nemen, heeft hij altijd toegang tot het hele dossier. Toegang tot het dossier is niet hetzelfde als inzage De wet op de Privacy bepaalt dat iedereen altijd het recht heeft om te weten wat er over hem of haar geschreven is. Iedereen heeft dus toegang tot zijn dossier. Dat betekent niet dat iedereen zomaar zijn volledige dossier mag lezen, of er een kopie van krijgt of er mag naar kijken op een computerscherm. Niet iedereen heeft immers altijd recht op inzage in zijn dossier. Wij bepalen zelf hoe iemand toegang krijgt tot het dossier. o Wie volledige of gedeeltelijke inzage krijgt in het dossier, kan de stukken zelf lezen. o Voor wie wel toegang heeft tot het dossier maar niet alles zelf mag inkijken, maken wij een selectie van de gegevens. Wij lichten ze dan mondeling toe of bezorgen ze in een rapport. o Ouders en minderjarigen die bekwaam zijn, mogen hun medische gegevens lezen. U heeft echter geen inzage in de persoonlijke notities van de dokter. Een andere dokter heeft dat wel en kan u en uw dochter toelichting geven. Uw dochter mag altijd een kopie vragen van de stukken in haar dossier die voor hem ter inzage zijn. Als zij niet bekwaam is om haar dossier in te kijken, dan mag u als ouder dat in haar plaats. U mag echter enkel de gegevens over uw dochter en over uzelf inkijken. De gegevens over andere personen kunnen vertrouwelijk zijn. Bij een conflict tussen u en uw dochter krijgt de persoon die bijstand verleent aan uw dochter het recht om het dossier in te kijken. Die bijstandspersoon kan dat ook als u uw recht niet kan uitoefenen, bijvoorbeeld omdat een ouder in een psychiatrische instelling zit of in het buitenland verblijft. 8

9 Het gerechtelijk dossier Een vrederechter of een jeugdrechter kan een minderjarige doorverwijzen naar de hulpverlening. In dat geval zijn er twee dossiers: het dossier van de hulpverlening en het gerechtelijke dossier. Ook de stukken van de sociale dienst bij de jeugdrechtbank horen tot het gerechtelijk dossier. Gerechtelijke dossiers volgen hun eigen regels. De wet op de jeugdbescherming kent alle betrokken partijen het recht toe om het gerechtelijk dossier van uw dochter in te zien. De stukken over de persoonlijkheid en het milieu van uw dochter, zijn enkel ter inzage voor de advocaat en voor u als ouder. De overige stukken, bijvoorbeeld de processenverbaal, mag uw dochter zelf bekijken, ongeacht haar leeftijd. 7. Recht op bijstand Een minderjarige die hulp zoekt, mag zich altijd laten bijstaan door iemand naar keuze die zij vertrouwt. Zij heeft dan recht op iemand anders die haar bijstaat! Niet iedereen mag bijstand verlenen aan uw dochter. Zij mag enkel kiezen voor: o Een leerkracht op school o Iemand met beroepsgeheim (voorbeeld.: een huisdokter, een advocaat, ) o Iemand die in de hulpverlening werkt, maar zelf niet betrokken is bij haar dossier. De bijstandspersoon kan echter nooit beslissingen nemen in uw plaats als ouder! 8. Recht op privacy Elke minderjarige heeft recht op o Een eigen politieke overtuiging, filosofie, ideologie of godsdienst o Een eigen seksuele geaardheid o Een ruimte om zich terug te trekken Wij moeten steeds respect opbrengen voor het privéleven van uw dochter. Alle persoonsgegevens van uw dochter moeten vertrouwelijk behandeld worden. Zonder toestemming mag niemand haar brieven, dagboeken, sms jes of s lezen. Dat mag wel als dat in het belang van uw dochter is. Bijvoorbeeld: Wanneer u vreest dat uw dochter s krijgt van een pedofiel, mag u dat wel ongevraagd controleren. Haar post nakijken uit nieuwsgierigheid kan natuurlijk niet! 9

10 9. Recht op zakgeld Een minderjarige die aan ons centrum is toevertrouwd heeft recht op zakgeld. De Vlaamse overheid betaalt dat zakgeld. In de Bijzondere Jeugdzorg, en dus bij ons, liggen deze bedragen vast. Aangepast op 01/09/2010: Van 12 tem 13 jaar Van 14 tem 15jaar Van 16 tem 17 jaar Van 18 tem 20 jaar 22,21 Euro per maand 33,32 Euro per maand 44,43 Euro per maand 55,58 Euro per maand Wanneer uw dochter zou BZW doen of een maandelijks netto-inkomen hebben van meer dan 169,35 euro, krijgt zij geen zakgeld. 10. Recht op een menswaardige behandeling Een minderjarige mag nooit harteloos of hardvochtig behandeld of vernederd worden. Elke vorm van geweld is verboden! Het kan gaan om o Fysieke agressie (bijvoorbeeld: mishandeling, slaan, schoppen, ) o Geestelijk geweld (bijvoorbeeld: schelden, afwijzen, bedreigen, isoleren, ) o Lichamelijke of emotionele verwaarlozing o Seksueel misbruik o Bezoek weigeren als straf Uiteraard mag u uw dochter wel straffen, als dat noodzakelijk is. Een straf moet best in verhouding zijn, aangepast aan wie uw dochter is, en de opvoeding bevorderen. Een straf mag uw dochter best geen extra trauma bezorgen. Wij kunnen uw dochter tijdelijk afzonderen of van haar vrijheid beroven, dit wel in uitzondering en enkel onder strikte voorwaarde dat uw dochter een gevaar vormt voor zichzelf, onze leefgroep of dingen vernielt. Wij hebben hier rond een procedure uitgeschreven en is tevens opgenomen in ons huisreglement. U en uw dochter krijgen daar duidelijke informatie over. 10

11 11. Recht om klacht in te dienen Elke minderjarige heeft het recht om een klacht in te dienen over o De hulp die zij krijgt o De leefomstandigheden in ons centrum o Het feit dat haar rechten niet nageleefd worden Ook als ouder kunt u klacht indienen. Uiteraard vragen wij om in eerste instantie een gesprek aan te gaan met ons over uw grieven en klachten. Mocht u geen gehoor vinden, of niet tevreden zijn met de uitkomst kunt u steeds beroep doen op onze interne klachtenprocedure. Spreek een teamlid van uw dochter hierover aan. Indien de interne klachtenregeling niet voldoet, kunt u beroep doen op een externe klachtendienst of ombudsdienst. Externe klachtendiensten: Jo-lijn De informatie- en klachtenlijn van de Bijzondere Jeugdbijstand Tel.: 0800/90033 (oproep is anoniem en gratis) jolijn@vlaanderen.be Kinderrechtencommisariaat Tel. Ombudsdienst: 02/ kinderrechten@vlaamsparlement.be 11

12 Meer weten? Heb je nog vragen over de hulp die uw dochter krijgt? Wil je meer weten over de rechten die uw dochter heeft bij ons? Spreek ons aan en vraag raad! Sowieso kan u ook veel informatie terugvinden op de internetsite Voor meer informatie over kinderrechten kan je terecht bij: Kinderrechtencommissariaat Leuvenseweg Brussel Tel.: 02/ kinderrechten@vlaamsparlement.be Website: Koepel Kinderrechtswinkels vzw Hoogstraat Gent Tel.: 09/ krw.koepel@kinderrechtswinkel.be Website: Kinderrechtswinkel Gent Hoogstraat Gent Tel.: 09/ krw.gent@kinderrechtswinkel.be Website: 12