Standpuntendocument Kwaliteitsregulering Gasdistributie Nederland

Transcriptie

1 Standpuntendocument Kwaliteitsregulering Gasdistributie Nederland Regionale Netbeheerders Gas, Tweede reguleringsperiode Den Haag, juli 2003 PROJECTNAAM: PROJECTNUMMER: DOCUMENTNUMMER: /21 Dienst uitvoering en toezicht Energie

2 Dienst uit voer ing en t oezich t Ener gie Den Haag, jul i 2003 TEAM: Lar s Gr oenhuijse Dennis Hessel ing Bar t Knubben Paul Raat s Wil l em van der Wal MET MEDEWERKING VAN: Rober t van der Hum Ger ar d van Lawick Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 2 van 44

3 SAMENVATTING STANDPUNTENDOCUMENT KWALITEITSREGULERING GASDISTRIBUTIE NEDERLAND 1. Aanvullende regulering omtrent de kwaliteit van gasdistributienetwerken is gewenst op de kwaliteitsdimensies veiligheid en transportzekerheid, om ook op lange termijn voldoende tegendruk te kunnen bieden aan de prijsdruk. Voor de kwaliteitsdimensies gaskwaliteit, servicekwaliteit en milieuvriendelijkheid is vooralsnog geen aanvullende overheidsregulering nodig. 2. Deze aanvullende regulering kan het beste vorm krijgen door een combinatie van outputsturing en het aantonen van kwaliteit van het netwerkmanagement door de netbeheerders. De outputsturing zou zich moeten richten op een beperkt aantal verplichte kwaliteitsindicatoren, namelijk ongevallen, aantal en duur van lekken na gasluchtmeldingen en aantal en duur van onderbrekingen. Het aantonen van kwaliteit van het netwerkmanagement zou zich moeten richten op een tweetal verplichte, vooruitlopende kwaliteitsindicatoren, namelijk aantal storingen en aantal lekken bij lekzoeken, en op een beperkt aantal processen bij de netbeheerders die de lange-termijn kwaliteit van de netwerken in belangrijke mate beïnvloeden. Onderstaande tabel biedt een totaaloverzicht van de gekozen indicatoren en bijbehorende relativering. Indicator Transportzekerheid Veiligheid / (Output / Netwerk) Soort Verbijzondering (bronparameter) Relativering Opmerkingen Uitzonderingen Ongevallen V O Aantal Aard Absoluut Zie definities Raad voor Transportveiligheid (Appendix 3). Bijna-ongevallen (ofwel ernstige incidenten) niet onderscheiden als aparte indicator, maar wel van belang voor aantonen kwaliteit netbeheer. Lekken na gasluchtmeldingen V O Aantal Duur Onderscheid: oorzaak gelegen voor of na meter. Oorzaak bij GTS Force majeur Onderbrekingen T O Aantal Duur Storingen V / T N Aantal Netwerklengte Capaciteit Aantal aansluitingen Onderscheid: gepland of ongepland. Onderscheid: al dan niet veroorzaakt door derden (graafwerkzaamheden). Uitsluiten: wegens wanbetaling of onveilige binneninstallatie. Lekken bij lekzoeken V / T N Aantal Evt. onderscheid binnen of buiten de bebouwde kom. 3. Om deze regulering mogelijk te maken is een uitbreiding van de verplichtingen voor netbeheerders en van de bevoegdheden van DTe noodzakelijk. De netbeheerders zouden verplicht moeten worden om de genoemde kwaliteitsindicatoren op een gecertificeerde wijze te registeren en daarover aan DTe te rapporteren. Daarnaast zouden de netbeheerders verplicht moeten worden om de kwaliteit van het netwerkmanagement aan te tonen. Een door DTe goedgekeurd, vrijwillig certificaat zou een sterke indicatie moeten vormen dat aan deze verplichting is voldaan. DTe zou de bevoegdheid moeten krijgen om normen op te stellen voor deze kwaliteitsindicatoren, scores op deze indicatoren te verwerken in de transporttarieven, scores per netbeheerder openbaar te maken, het normstellend document voor het netwerkcertificaat vast te stellen indien dit niet binnen redelijke termijn vanuit de sector gebeurt, en inzicht te krijgen in de achterliggende stukken van de certificerende instellingen. Bovengenoemde verplichtingen en bevoegdheden dienen voorzien te worden van een wettelijke basis. 4. Tenslotte moet DTe over voldoende sanctiemogelijkheden beschikken om deze regulering af te dwingen. Ook hiervoor dienen de wettelijke bevoegdheden te worden uitgebreid. Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 3 van 44

4 1 INLEIDING ALGEMENE OPMERKINGEN STRUCTUUR STANDPUNTENDOCUMENT STATUS VAN HET DOCUMENT VERDERE PROCEDURE KWALITEIT VAN GASDISTRIBUTIE KWALITEITSDIMENSIES... 8 A. I&C-Voorstel DTe... 8 B. Reacties respondenten... 8 C. Afweging en conclusie OUTPUTINDICATOREN KWALITEIT... 8 A. I&C-Voorstel DTe... 8 B. Reacties respondenten... 9 C. Afweging en conclusie OORZAKEN VAN - EN VERANTWOORDELIJKHEDEN VOOR KWALITEIT OORZAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN KWALITEIT A. I&C-Voorstel DTe B. Reacties respondenten C. Afweging en conclusie NETWERKINDICATOREN KWALITEIT A. I&C-Voorstel DTe B. Reacties respondenten C. Afweging en conclusie EVALUATIE HUIDIGE KWALITEITSREGULERING...17 A. I&C-Voorstel DTe...17 B. Reacties respondenten...17 C. Afweging en conclusie REGULERINGSKADER...19 A. I&C-Voorstel DTe VOORSTEL REGULERING VEILIGHEID EN TRANSPORTZEKERHEID VOORSTEL AANVULLENDE REGULERING A. I&C-Voorstel DTe B. Reacties respondenten (1) C. Afweging en conclusie (1)...21 B. Reacties respondenten (2)...22 C. Afweging en conclusie (2) INDICATOREN VEILIGHEID EN TRANSPORTZEKERHEID...22 A. I&C-Voorstel DTe...22 B. Reacties respondenten (1)...23 Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 4 van 44

5 C Afweging en conclusie (1) B. Reacties respondenten (2) C. Afweging en conclusie (2) IMPLEMENTATIEVEREISTEN CERTIFICERINGSPROCES...27 A. I&C-Voorstel DTe...27 B. Reacties respondenten...27 C. Afweging en conclusie EISEN AAN DATA A. I&C-Voorstel DTe B. Reacties respondenten C. Afweging en conclusie WETGEVING...32 A. I&C-Voorstel DTe...32 B. Reacties respondenten...32 C. Afweging en conclusie TIJDSPAD...33 A. I&C-Voorstel DTe...33 B. Reacties respondenten...34 C. Afweging en conclusie OVERIGE REACTIES INLEIDING KOPPELING PRIJS- EN KWALITEITSREGULERING...35 B. Reacties respondenten...35 C. Afweging en conclusie KWALITEIT VRIJE EN BESCHERMDE AFNEMERS...35 B. Reacties respondenten...35 C. Afweging en conclusie VERSCHIL EERSTE EN TWEEDE REGULERINGSPERIODE...36 B. Reacties respondenten...36 C. Afweging en conclusie KWALITEITSREGULERING GASTRANSPORT SERVICES...36 B. Reacties respondenten...36 C. Afweging en conclusie...36 APPENDIX 1: ERRATA EN AANVULLINGEN INFORMATIE- EN CONSULTATIEDOCUMENT...38 APPENDIX 2: DEFINITIES RAAD VOOR DE TRANSPORTVEILIGHEID...41 APPENDIX 3: OVERZICHT RESPONDENTEN APPENDIX 4: OVERZICHT CONSULTATIEVRAGEN INFORMATIE- & CONSULTATIEDOCUMENT...43 APPENDIX 5: OMSCHRIJVING ROL DTE MET BETREKKING TOT VEILIGHEID GASDISTRIBUTIE Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 5 van 44

6 Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 6 van 44

7 1 Inleiding 1.1 Algemene opmerkingen 1. Op 28 april 2003 heeft de Dienst uitvoering en toezicht Energie (DTe) het Informatie- en consultatiedocument Kwaliteitsregulering Gasdistributie Nederland gepubliceerd. Ter toelichting op dit document heeft DTe op 13 mei 2003 een workshop georganiseerd, die door 33 personen werd bezocht. Tot 27 mei 2003 was er gelegenheid om schriftelijk te reageren op het document. DTe heeft 14 openbare reacties van marktpartijen ontvangen (zie appendix 3). Deze reacties zijn, zoals werd aangekondigd in het Informatie- en consultatiedocument, gepubliceerd op de website van DTe ( 2. Naar aanleiding van de ontvangen reacties heeft DTe zijn standpunten opnieuw overwogen. In dit standpuntendocument wordt ingegaan op de ontvangen reacties en formuleert DTe zijn uiteindelijke standpunt. 1.2 Structuur standpuntendocument 3. De hoofdstukindeling in dit document komt overeen met de hoofdstukindeling van het Informatie- en consultatiedocument Kwaliteitsregulering Gasdistributie Nederland. In de hoofdstukken 2 tot en met 7 en onderliggende paragrafen staan telkens één of meer consultatievragen uit het Informatie- en consultatiedocument centraal. Telkens wordt eerst onder A kort het voorstel van DTe uit het Informatieen consultatiedocument uiteengezet, en worden de consultatievraag of -vragen aangehaald. Vervolgens worden onder B de reacties op de desbetreffende consultatievragen van de verschillende respondenten weergegeven. Uiteindelijk wordt bij ieder punt onder C een afweging gemaakt en de conclusie van DTe gepresenteerd. 4. In hoofdstuk 8 wordt ingegaan op overige reacties die niet direct betrekking hebben op een consultatievraag uit het Informatie- en consultatiedocument 5. De bijlagen bevatten errata en aanvullingen op het Informatie- en consultatiedocument, definities van ongevallen en incidenten, een overzicht van de respondenten en een overzicht van de consultatievragen. In bijlage 5 wordt nader ingegaan op de rol van DTe met betrekking tot veiligheid van gasdistributie. 1.3 Status van het document 6. Dit document betreft een analyse met betrekking tot de kwaliteit van gasdistributie in Nederland. De standpunten van DTe in dit document zijn gebaseerd op de huidige inzichten van DTe. Nieuwe wetgeving, jurisprudentie, reguleringsmethodiek of voortschrijdend inzicht kunnen leiden tot aanpassingen van de standpunten. Dit standpuntendocument bezit derhalve geen juridische status en de directeur DTe is dan ook niet gebonden aan de inhoud van dit document. 1.4 Verdere procedure 7. De conclusies van dit document worden als advies aangeboden aan de Minister van Economische Zaken (hierna: Minister). DTe verzoekt de Minister om deze conclusies over te nemen, en daar waar nodig aanpassingen van de wetgeving te initiëren opdat DTe tot uitvoering van de voorgestelde kwaliteitsregulering kan overgaan. Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 7 van 44

8 2 Kwaliteit van gasdistributie 2.1 Kwaliteitsdimensies A. I&C-Voorstel DTe 8. DTe onderscheidt vijf dimensies van kwaliteit. Deze zijn veiligheid, transportzekerheid, gaskwaliteit, servicekwaliteit en milieuvriendelijkheid. Vraag 1. Welke dimensies van kwaliteit bij gasdistributie dienen bij een mogelijke regulering in acht te worden genomen? B. Reacties respondenten 9. De meeste respondenten zijn het eens met de onderverdeling van kwaliteit bij gasdistributie in de dimensies veiligheid, transportzekerheid, gaskwaliteit, servicekwaliteit en milieuvriendelijkheid. Eén respondent ziet milieuvriendelijkheid niet als een dimensie van kwaliteitsregulering. 1 Een andere respondent stelt voor om het begrip gaskwaliteit te vervangen door samenstelling en druk van het gas, om verwarring met het begrip kwaliteit van het gastransport te voorkomen. 2 C. Afweging en conclusie 10. Aangezien de meeste respondenten de door DTe onderscheiden kwaliteitsdimensies onderschrijven en de overige respondenten hier geen zwaarwegende argumenten tegen inbrengen, handhaaft DTe de vijf genoemde kwaliteitsdimensies. Voor wat betreft de kwaliteitsdimensie milieuvriendelijkheid merkt DTe op dat deze in de Gaswet vermeld staat als één van de taken van de netbeheerder. Betreffende de terminologie, tenslotte, heeft DTe geen sterke voorkeur. Aangezien er echter maar één partij is die wijst op een mogelijke verwarring, concludeert DTe dat deze verwarring vooralsnog eerder beperkt van aard is en wordt de term gaskwaliteit dan ook gehandhaafd. 2.2 Outputindicatoren kwaliteit A. I&C-Voorstel DTe 11. In onderstaand schema staan per kwaliteitsdimensie de mogelijke outputindicatoren die DTe onderscheidt. Outputindicatoren hebben betrekking op externe output zoals de afnemer die ervaart. In paragraaf 3.2 van dit document komen mogelijke netwerkindicatoren die inzicht geven in de oorzaken van uiteindelijke kwaliteit aan de orde. De bruikbaarheid van de verschillende indicatoren voor regulering komt in paragraaf 6.2 aan de orde. 1 Delta. 2 EnergieNed sectie Netbeheerders. Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 8 van 44

9 Mogelijke outputindicatoren Veiligheid en transportzekerheid Ongevallen/bijna-ongevallen Lekken na gasluchtmeldingen Onderbrekingen Storingsdienst Gaskwaliteit Calorische waarde Wobbe-index Chemische samenstelling Ruikbaarheid Druk Servicekwaliteit Planning en uitvoering van werkzaamheden Aankondiging van geplande onderbreking Afhandeling van klachten Facturering Milieuvriendelijkheid Lekken bij lekzoeken Mate van hergebruik materialen etc. Tabel 1. Overzicht mogelijke outputindicatoren. Vraag 2. Welke outputindicatoren dienen in beschouwing te worden genomen voor eventuele regulering van veiligheid, transportzekerheid, gaskwaliteit, servicekwaliteit en milieuvriendelijkheid? B. Reacties respondenten 12. Per kwaliteitsdimensie zijn de volgende opmerkingen over de voorgestelde outputindicatoren gemaakt. 13. Veiligheid en transportzekerheid: Ongevallen/bijna-ongevallen: één respondent wijst op de ruime interpreteerbaarheid van deze begrippen, 3 in het verlengde daarvan bepleiten andere respondenten heldere en eenduidige criteria voor vaststelling van (bijna)ongevallen. Bovendien wordt voorgesteld om deze indicator te beperken tot enkel ongevallen. 4 Lekken na gasluchtmeldingen: hierover worden geen opmerkingen gemaakt. Onderbrekingen: één respondent pleit ervoor om deze indicator te beperken tot ongeplande onderbrekingen. 5 Een tweede respondent vraagt zich af wat de positie van onderbrekingen als gevolg van afsluitingen wegens wanbetaling en als gevolg van een onveilige binneninstallatie is. 6 Een andere respondent wil de gemiddelde tijd tussen storingen (bedoeld wordt waarschijnlijk: onderbrekingen) toevoegen als indicator. 7 Storingsdienst: één respondent wil deze indicator vervangen door tijd tot herstel van de levering. 8 3 Eneco. 4 Continuon, Haarlemmermeer. 5 Continuon. 6 EnergieNed sectie Netbeheer. 7 VEMW. 8 Gastec. Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 9 van 44

10 14. Gaskwaliteit: Calorische waarde: één respondent merkt op dat de indicator calorische waarde meer economische waarde heeft. 9 Wobbe-index: hierover worden geen opmerkingen gemaakt. Chemische samenstelling: één respondent suggereert als toevoeging de indicator dat gas na kwaliteitsconversie technisch vrij moet zijn van vloeistof en vaste stof, waarbij aanscherping van de criteria nodig is. 10 Ruikbaarheid: hierover worden geen opmerkingen gemaakt. Druk: één respondent merkt op dat druk een netwerkindicator zou zijn, en dat dit reeds is afgedekt door de indicator onderbrekingen Servicekwaliteit: Eén respondent suggereert dat voor deze kwaliteitsdimensie zou kunnen worden volstaan met de indicatoren aantal klachten en snelheid van afhandelen van klachten. 12 Een andere respondent suggereert om het verstrekken van meetgegevens als indicator toe te voegen. 13 In het verlengde hiervan merkt een tweetal respondenten 14 op dat het voor een goed werkende leveringsmarkt noodzakelijk is dat eisen worden gesteld aan de verwerking en verstrekking van data over afnemers. Deze data zijn onder andere benodigd zodat afnemers gemakkelijk van leverancier kunnen wisselen. DTe zou hierop toezicht dienen te houden. 16. Milieuvriendelijkheid: Lekken bij lekzoeken: één respondent suggereert om Lekken bij lekzoeken te vervangen door lekzoekgegevens en lekverliezen. 15 Hergebruik van materialen: dezelfde respondent is van mening dat de mate van hergebruik van materialen ongeschikt zou zijn als indicator. 16 C. Afweging en conclusie 17. De afweging en conclusie worden ook per kwaliteitsdimensie gemaakt, en wel als volgt. 18. Voor veiligheid en transportzekerheid worden de verschillende voorgestelde outputindicatoren langsgelopen. 19. Ongevallen/ bijna-ongevallen: DTe onderschrijft de noodzaak om de indicatoren ongevallen en bijnaongevallen nader te definiëren. Mede om de administratieve lastendruk te beperken, geeft DTe er de voorkeur aan om daarvoor aan te sluiten bij bestaande en reeds gebruikte categoriseringen. In het kader van zowel de ARBO-wet als de wet op de Raad voor de Transportveiligheid zijn regionale netbeheerders reeds verplicht om ongevallen en bijna-ongevallen te registreren en te rapporteren. Voor de doelstelling van DTe lijken de desbetreffende categorieën uit de wet op de Raad voor de Transportveiligheid het 9 Delta. 10 Gastec. 11 Gastec. 12 Gastec. 13 VEMW. 14 VEMW, EnergieNed secties Handel en Verkoop & Retail. 15 Gastec. 16 Gastec. Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 10 van 44

11 meest geschikt te zijn. EnergieNed heeft al aangegeven op basis daarvan aan registratie en rapportage te gaan werken. 17 Deze wet verplicht netbeheerders om ongevallen en ernstige incidenten aan de Raad te melden. De definities uit deze wet worden weergegeven in appendix De indicator bijna-ongevallen komt dichtbij wat in de terminologie van de Raad voor de Transportveiligheid ernstig incident heet. Deze indicator heeft met name zin omdat netbeheerders kunnen leren van zaken die bijna een ongeval tot geval hadden. Dit is des te meer van belang aangezien het aantal daadwerkelijke ongevallen laag is, en daar dus relatief weinig van te leren valt. 21. DTe concludeert dat de indicator ongevallen, zoals in appendix 2 gespecificeerd met vijf categorieën als aard van het ongeval, gehandhaafd dient te blijven als mogelijke outputindicator. De indicator bijnaongevallen of ernstige incidenten is als zodanig geen outputindicator in strikte zin. 22. Onderbrekingen: bij onderbrekingen moeten alle onderbrekingen geregistreerd worden, aangezien de eindgebruiker van zowel geplande als ongeplande onderbrekingen last heeft. Wel moet bij de registratie het onderscheid tussen beide soorten onderbrekingen gehandhaafd worden omdat een eindgebruiker met geplande onderbrekingen in ieder geval rekening kon houden, en deze dus als minder bezwaarlijk kunnen worden gezien. Voor wat betreft de gemiddelde tijd tussen onderbrekingen merkt DTe op dat dit punt ondervangen kan worden door individuele minimumnormen voor de frequentie van onderbrekingen. Onderbrekingen ten gevolge van wanbetaling of onveilige binneninstallaties hoeven in dit kader niet als onderbreking te worden geregistreerd, aangezien deze de netbeheerder niet aangerekend kunnen worden. Om dergelijke onduidelijkheden te voorkomen zal DTe, zoals gesuggereerd door een respondent, voor ongeplande onderbrekingen gebruik maken van de volgende definitie van onderbrekingen zoals die in het overleg betreffende de uitvoering van de artikelen 82 en 83 Gaswet tussen DTe en de netbeheerders is geformuleerd: onder ongeplande onderbreking wordt verstaan een onderbreking van de gastransportdienst die optreedt direct na het falen van een netcomponent. Geplande onderbrekingen worden omschreven als onderbrekingen die van tevoren aan de betreffende afnemer(s) gemeld zijn en die niet het gevolg zijn van afsluiting ten gevolge van wanbetaling of ten gevolge van onveilige binneninstallaties. 23. Storingsdienst: het voorstel om storingdienst te vervangen door tijd tot herstel van levering neemt DTe niet over, aangezien dit overeenkomt met onderbrekingsduur, die al als verbijzondering van de indicator onderbrekingen terugkomt. 24. Gaskwaliteit: Calorische waarde: DTe ziet er geen bezwaar in dat de indicator calorische waarde door een partij als een economische indicator wordt gezien. Chemische samenstelling: het technisch vrij zijn van vloeistof en vaste stof valt voor DTe onder de indicator chemische samenstelling. Indien deze gebruikt gaat worden voor regulering, zou deze inderdaad nader gespecificeerd moeten worden. Druk: voor wat betreft het verband tussen druk en onderbrekingen merkt DTe op dat er inderdaad een verband is tussen onderdruk en onderbrekingen, maar niet tussen overdruk en onderbrekingen. DTe handhaaft daarom druk als mogelijke indicator voor gaskwaliteit. 17 Brief van EnergieNed aan Ministerie van Economische Zaken d.d. 24/1/2003. Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 11 van 44

12 25. Servicekwaliteit: Voor wat betreft de servicekwaliteit heeft DTe geen argumenten gezien die erop wijzen dat de hier voorgestelde indicatoren beperkt zouden kunnen worden; er zijn zelfs partijen die bijzonder de nadruk leggen op servicekwaliteit. DTe handhaaft dan ook de eerder genoemde indicatoren. Het aantal klachten is op dit moment niet opgenomen in de regelgeving op basis van artikel 82 en 83 Gaswet en was niet vermeld als mogelijke outputindicator voor servicekwaliteit in het Informatie- en consultatiedocument. DTe meent dat dit een goede toevoeging is en neemt deze dus op in de lijst van mogelijke indicatoren voor servicekwaliteit. De opmerkingen betreffende het bijhouden en verstrekken van meetgegevens spreken over de servicekwaliteit van de netbeheerder richting leveringsbedrijven, daar waar de in dit kader door DTe voorgestelde indicatoren zich richten op servicekwaliteit richting eindgebruikers. Hoewel het goed mogelijk kan zijn dat ook richting leveringsbedrijven nadere regels nodig zijn, valt het buiten de scope van dit consultatiedocument. Dit richt zich immers op kwaliteitsregulering ten behoeve van (beschermde) afnemers. 26. Milieuvriendelijkheid: Lekken bij lekzoeken: DTe handhaaft deze als mogelijke indicator. Voor een uitwerking hiervan zou de bestaande KVGN-richtlijn als vertrekpunt kunnen dienen. 18 Vanwege de interpretatieverschillen van deze richtlijn zou deze wel aangescherpt moeten worden. Dat zou de hierover gemaakte opmerkingen moeten ondervangen. Hergebruik van materialen: DTe meent dat deze indicator in principe toepasbaar is voor regulering. Aangezien deze echter in het voorstel van DTe niet terugkomt en geen van de respondenten voorstelt om in dit kader verdergaande milieuregels op te stellen, lijkt het weinig zinvol hier nu uitgebreid op in te gaan. 18 KVGN-richtlijn Gaslekbewaking en -bestrijding. Hierbij zal ook gekeken worden naar de nieuwe NEN-EN-normen hieromtrent, zodra deze verschenen zijn. Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 12 van 44

13 3 Oorzaken van - en verantwoordelijkheden voor kwaliteit 3.1 Oorzaken en verantwoordelijkheden van kwaliteit A. I&C-Voorstel DTe 27. De oorzaken voor het al dan niet leveren van een goede kwaliteit op de vijf dimensies liggen volgens DTe grotendeels binnen het bereik van de netbeheerder, die hiermee ook in de eerste plaats verantwoordelijk is voor de geleverde kwaliteit. Ook kan een netbeheerder voorzorgsmaatregelen treffen tegen gebeurtenissen die niet door de netbeheerder zelf worden geïnitieerd maar wel een invloed hebben op de kwaliteit, zoals graafwerkzaamheden of grondverzakkingen. Een tweetal uitzonderingen vormen meters en aansluitingen die niet in beheer van de netbeheerder zijn en force majeur-incidenten. 28. Aangezien DTe reeds eerder als standpunt naar buiten heeft gebracht dat de netbeheerder primair verantwoordelijk is voor de veiligheid van zijn netwerk, zijn geen vragen gesteld met betrekking tot de verantwoordelijkheid van de netbeheerder voor veiligheid. Vraag 3. Hoe ziet u de verantwoordelijkheid van de netbeheerder voor transportzekerheid, gaskwaliteit, servicekwaliteit en milieuvriendelijkheid? B. Reacties respondenten 29. Per kwaliteitsdimensie worden de volgende opmerkingen betreffende de verantwoordelijkheid van de netbeheerder gemaakt: Transportzekerheid: één respondent is van mening dat de verantwoordelijkheid van de netbeheerder zich beperkt tot het hoofdnet, en dat onderbrekingen in meters en aansluitingen dus buiten beschouwing moeten blijven, ongeacht wie het beheer uitoefent. 19 Een andere respondent vindt dat de netbeheerder enkel verantwoordelijk is voor onderbrekingen in de door hem beheerde netten en aansluitingen, voor zover de onderbrekingen niet worden veroorzaakt door derden. 20 Weer een andere respondent merkt op dat deze uitzondering alleen van toepassing is indien de netbeheerder voldoende en juiste informatie heeft gegeven over de ligging van de leidingen. 21 Een vierde respondent is van mening dat de verantwoordelijkheid van de netbeheerder voor transportzekerheid in aansluitovereenkomsten dient te worden vastgelegd. 22 Gaskwaliteit: een aantal respondenten geeft aan dat de netbeheerder wat betreft gaskwaliteit sterk afhankelijk is van het gas dat wordt ingevoed in het regionale net vanuit het GTS-netwerk, waarbij het niet mogelijk is invoeding van gas dat buiten de acceptatiegrenzen ligt te voorkomen. 23 Wel kan controle op de ruikbaarheid, calorische waarde, Wobbe-index en chemische samenstelling plaatsvinden. Eén respondent vindt dat de netbeheerder enkel verantwoordelijk is voor de druk. 24 Een andere respondent plaatst de energie-inhoud van het gas (calorische waarde en Wobbe-index) buiten verantwoordelijkheid van de netbeheerder. 25 Een volgende respondent is van mening dat de verantwoordelijkheid van de netbeheerder voor gaskwaliteit in aansluitovereenkomsten dient te worden vastgelegd (bijvoorbeeld de verantwoordelijkheid voor vervuiling door corrosie in het 19 Essent. 20 Delta. 21 Haarlemmermeer. 22 VEMW. 23 Continuon, Essent, VEMW. 24 Delta. 25 Haarlemmermeer. Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 13 van 44

14 regionale net). 26 Tenslotte wordt gevraagd om een scherpere afbakening van de verantwoordelijkheid van netbeheerders betreffende (controle op) gaskwaliteit. 27 Servicekwaliteit: respondenten zijn het eens met de toegekende verantwoordelijkheid. Milieuvriendelijkheid: een enkele respondent vindt dat de netbeheerder slechts gedeeltelijk verantwoordelijk is, namelijk voor de toegepaste materialen en het minimaliseren van de uitstoot van gas Naast deze specifieke reacties worden ook een aantal algemene opmerkingen gemaakt betreffende de verantwoordelijkheid van netbeheerders. Twee respondenten vinden dat er een duidelijke relatie met aansprakelijkheid gelegd moeten worden. 29 Eén respondent vindt dat DTe inzake meters en aansluitingen het standpunt van EnergieNed moeten volgen. 30 Voor de kwaliteitsdimensie veiligheid (waar geen vraag over werd gesteld) vragen twee respondenten om een scherpere afbakening van de verantwoordelijkheid van netbeheerders, met name voor meters en aansluitingen waarvan het beheer door een andere partij gedaan wordt. 31 C. Afweging en conclusie 31. Veel van de op dit punt gemaakte opmerkingen komen overeen met of raken aan zaken die onder bezwaar zijn in het kader van artikel 82 Gaswet. 32 Dit betreft in het bijzonder alle punten die gaan over de verantwoordelijkheid van netbeheerders voor meters en aansluitingen. Het is, zoals ook in het Informatie- en Consultatiedocument reeds aangegeven, niet de bedoeling de beoordeling die in het kader van deze bezwaarprocedure gemaakt wordt hier te maken. De dg-nma verwacht in het derde kwartaal van dit jaar met een beslissing op bezwaar naar buiten te komen. In ieder geval tot die tijd handhaaft DTe zijn standpunt betreffende meters en aansluitingen zoals ook in het Informatie- en Consultatiedocument uiteengezet. Buiten deze bezwaarprocedure om kan DTe de volgende afwegingen en conclusies maken, per kwaliteitsdimensie: Transportzekerheid: voor wat betreft de onderbrekingen veroorzaakt door derden is DTe van mening dat deze wel tot de verantwoordelijkheid van de netbeheerder gerekend kunnen worden, omdat aangenomen mag worden dat, over een voldoende lange periode, alle netbeheerders hier in gelijke mate hinder van zullen ondervinden. Dit geeft netbeheerders ook een prikkel om onderbrekingen door derden te minimaliseren. Wel zou in de registratie onderscheid gemaakt moeten worden naar onderbrekingen veroorzaakt door derden en overige onderbrekingen. Gaskwaliteit: de discussie spitst zich toe op de vraag wat de netbeheerder precies kan en moet doen op het gebied van gaskwaliteit. Volgens DTe is de netbeheerder verantwoordelijk voor de controle op de kwaliteit van het gas in zijn netwerk en voor kwaliteitsveranderingen van het gas in zijn netwerk. De netbeheerder kan deze verantwoordelijkheid in de eerste plaats waarmaken door op een aantal strategisch gekozen punten in zijn netwerk controle uit te (laten) voeren op de kwaliteit van het gas. Indien het gas niet aan de gestelde kwaliteitseisen voldoet en er geen lokale invoeding plaatsvindt, 26 VEMW. 27 EnergieNed sectie Netbeheerders. 28 Delta. 29 VEMW, Delta. 30 Delta; bedoeld wordt waarschijnlijk het bezwaarschrift van EnergieNed d.d. 10/3/2003 betreffende besluiten tot aanpassing van de voorwaarden ex artikel 82 van de Gaswet. 31 EnergieNed sectie Netbeheerders en Eneco. 32 Zie het bezwaarschrift van EnergieNed d.d. 10/3/2003 betreffende de besluiten tot aanpassing van de voorwaarden ex artikel 82 van de Gaswet. Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 14 van 44

15 dan houdt deze verantwoordelijkheid tevens in dat de netbeheerder GTS van deze afwijkende meting onverwijld op de hoogte stelt, en deze verzoekt de nodige maatregelen te nemen. Ten tweede moet de netbeheerder in het geval van lokale invoeding zelf maatregelen nemen om de kwaliteit van het gas te garanderen. Tenslotte is de netbeheerder verantwoordelijk voor veranderingen aan de gaskwaliteit die in zijn netwerk optreden. Servicekwaliteit: aangezien respondenten het met DTe eens zijn, wordt het standpunt gehandhaafd. Milieuvriendelijkheid: aangezien de meeste respondenten het met DTe eens zijn en de Gaswet milieuvriendelijkheid noemt als taak van de netbeheerder, handhaaft DTe het oorspronkelijke voorstel. Algemene opmerkingen: voor wat betreft het onderwerp civiele aansprakelijkheid is DTe van mening dat het de taak van de wetgever is om hierover uitsluitsel te geven. In dit document beoogt DTe de verantwoordelijkheden van netbeheerders binnen het reguleringskader duidelijk te bepalen. Zoals in reeds in het Informatie- en consultatiedocument is aangegeven, kan force majeur een uitzondering vormen op de toekenning van bepaalde verantwoordelijkheden. 3.2 Netwerkindicatoren kwaliteit A. I&C-Voorstel DTe 32. In onderstaand schema staan de mogelijke netwerkindicatoren die DTe onderscheidt. Netwerkindicatoren geven inzicht in de oorzaken van uiteindelijke kwaliteit. Daardoor kan een vooruitlopend zicht op de kwaliteit verkregen worden. Netwerkindicatoren Veiligheid en transportzekerheid Lekken bij lekzoeken Storingen Tabel 2. Overzicht mogelijke netwerkindicatoren. Vraag 4. Welke (voorspellende) netwerkindicatoren zijn volgens u van belang voor regulering van veiligheid, transportzekerheid, gaskwaliteit, servicekwaliteit en milieuvriendelijkheid? B. Reacties respondenten 33. De meeste respondenten zijn het eens met de door DTe voorgestelde, mogelijke netwerkindicatoren lekken bij lekzoeken en storingen. Eén respondent stelt voor om de staat van kathodische bescherming als netwerkindicator te gebruiken. 33 Een andere respondent merkt op dat bij de normering van lekken een onderscheid gemaakt moet worden tussen lekken binnen en buiten de bebouwde kom. 34 Een derde respondent stelt voor om, naast de druk, de mate van publieksvoorlichting (gericht op snel en correct melden van gasluchtwaarnemingen), de snelheid van reageren bij uitstromend gas en de beschikbaarheid van materiaal en materieel als netwerkindicatoren te gebruiken Delta. 34 Haarlemmermeer. 35 Gastec. Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 15 van 44

16 C. Afweging en conclusie 34. Aangezien de meeste respondenten het met het DTe-voorstel eens zijn en de overige respondenten er geen zwaarwegende argumenten tegen hebben ingebracht, handhaaft DTe de netwerkindicatoren lekken bij lekzoeken en storingen. Voor lekken bij lekzoeken zou, zoals in paragraaf 2.2 van dit document reeds opgemerkt, de bestaande KVGN-richtlijn 36 als vertrekpunt genomen kunnen worden, al zou deze verduidelijkt moeten worden. DTe wil in overweging nemen om het aantal lekken binnen en buiten de bebouwde kom te onderscheiden, indien vanuit de sector onderbouwd kan worden dat dit nodig is en indien de daarvoor benodigde, objectieve data met een redelijke inspanning beschikbaar kunnen komen. De suggestie om kathodische bescherming als extra netwerkindicator op te nemen wordt niet overgenomen, aangezien deze enkel van toepassing is op metalen buizen en daardoor te beperkt is. De voorgestelde indicatoren publieksvoorlichting en beschikbaarheid materiaal en materieel zijn tamelijk gedetailleerd en bovendien moeilijk te meten en worden daarom niet overgenomen. De genoemde indicatoren druk en snelheid van reageren, tenslotte, zijn outputindicatoren (zij hebben geen voorspellend karakter) en acht DTe daarom niet geschikt als netwerkindicatoren. 36 KVGN-richtlijn Gaslekbewaking en -bestrijding. Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 16 van 44

17 4 Evaluatie huidige kwaliteitsregulering A. I&C-Voorstel DTe 35. Doordat er van overheidswege momenteel beperkte eisen gesteld worden aan de kwaliteit van gasdistributie, hebben netbeheerders de mogelijkheid om de winst te vergroten door op kwaliteit te bezuinigen. Om dit te voorkomen is er naast prijsregulering aanvullende regulering van en toezicht op kwaliteit nodig. Hiervoor komen vooral de kwaliteitsdimensies veiligheid en transportzekerheid in aanmerking. Vraag 5. Acht u aanvullende regulering op het gebied van veiligheid, transportzekerheid, gaskwaliteit, servicekwaliteit of milieuvriendelijkheid noodzakelijk? B. Reacties respondenten 36. Een aantal respondenten 37 onderschrijft de mening van DTe dat er in het algemeen aanvullende kwaliteitsregulering noodzakelijk is. Andere respondenten 38 zien de noodzaak van additionele regulering minder of niet. Een respondent 39 ziet geen verschil tussen een gasnet en andere leidingsystemen, terwijl een andere respondent 40 meer ziet in regulation by embarrassment en zelfregulering. Voorts vindt het merendeel van deze respondenten dat DTe er voor moet waken niet op de stoel van de netbeheerder te gaan zitten. Eén respondent 41 pleit voor een uniforme set van regels die niet onderhandelbaar zijn. Daarnaast plaatst een respondent 42 vraagtekens bij regulering op de kwaliteitsdimensies veiligheid en transportzekerheid. Gezien de lage gemiddelde uitvalsduur van netten is het namelijk moeilijk om kwantitatieve gegevens over onderbrekingen te verzamelen. Twee respondenten zien geen noodzaak voor aanvullende regulering van veiligheid. 43 Eén respondent stelt, evenals DTe, expliciet dat voor de kwaliteitsdimensies gaskwaliteit, servicekwaliteit en milieuvriendelijkheid geen aanvullende regulering noodzakelijk is. 44 Een andere respondent 45 geeft aan dat de bestaande overeenkomsten in de praktijk uitstekend voldoen en dat aanvullende regulering voor gaskwaliteit overbodig is. C. Afweging en conclusie 37. Aanvullende kwaliteitsregulering is volgens DTe noodzakelijk omdat door prijsregulering de inkomsten en het resultaat van de netbeheerder onder druk kunnen komen te staan. Een manier om het resultaat te vergroten is dan ook om investeringen en onderhoud te gaan temporiseren. Een dergelijke houding kan tot gevolg hebben dat de kwaliteit van het transportnet achteruit gaat en dat er na enige tijd ongelukken gebeuren omdat het netwerk niet in goede conditie is. In een dergelijke situatie is er veel geld en tijd nodig om het netwerk weer in goede conditie te brengen. Dit zogenoemde uitwonen van het net moet daarom te allen tijde voorkomen worden. Additionele kwaliteitsregulering, mits goed uitgevoerd, zorgt ervoor dat er een gelijkwaardige tegendruk tegenover de prijsdruk bestaat, zodat er een prikkel is om de lange-termijn betrouwbaarheid van de netwerken is gewaarborgd. 37 Consumentenbond, Essent, VEMW, EnergieNed sectie Netbeheer. 38 Eneco, Continuon, Delta en Haarlemmermeer. 39 Eneco. 40 Continuon. 41 VEMW. 42 EnergieNed sectie Netbeheer. 43 Essent, Delta. 44 Essent. 45 Gastec. Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 17 van 44

18 38. Uit de reacties op het Informatie- en consultatiedocument zijn enkele argumenten naar voren gekomen die tegen additionele regulering zouden pleiten. Hoewel zelfregulering en regulation by embarrassment in een competitieve markt een positieve werking kunnen hebben, bieden beide naar de mening van DTe te weinig garantie tegen mogelijk misbruik door de netbeheerder van zijn de facto monopolie. Door de monopoliepositie zijn klanten namelijk gebonden aan netbeheerder en is er geen corrigerende werking van de markt. Zelfregulering is bovendien moeilijk te controleren omdat er geen eenduidige en ondubbelzinnige criteria zijn waaraan een netbeheerder moet voldoen. Ook een uniforme set van regels die specifiek toegespitst is op de kwaliteit van het netwerk geeft naar de mening van DTe onvoldoende garantie. 39. DTe heeft geen zwaarwegende argumenten ontvangen die pleiten voor aanvullende regulering op de kwaliteitsdimensies gaskwaliteit, servicekwaliteit en milieuvriendelijkheid. DTe ziet daarom vooralsnog geen noodzaak tot aanvullende regulering met betrekking tot deze kwaliteitsdimensies, hoewel aanvullende regulering in de toekomst niet wordt uitgesloten. 40. DTe blijft gezien het bovenstaande van mening dat er een noodzaak bestaat voor aanvullende kwaliteitsregulering met betrekking tot veiligheid en transportzekerheid. Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 18 van 44

19 5 Reguleringskader A. I&C-Voorstel DTe 41. Bij het opstellen van regulering vanuit de overheid heeft een toezichthouder in principe de keuze uit vijf soorten instrumenten: outputsturing, netwerktoezicht, procestoezicht, inputtoezicht en projectietoezicht. Bij outputsturing wordt enkel gekeken naar outputindicatoren, dat wil zeggen indicatoren waar de eindverbruiker direct iets van merkt, bij netwerktoezicht wordt naar de eigenschappen van het tussenproduct (netwerk) gekeken, bij procestoezicht naar de manier waarop het netwerk tot stand komt en gebruikt wordt, bij inputtoezicht naar inputs zoals mensen en geld die daarvoor gebruikt worden, en bij projectietoezicht wordt gekeken naar voorspellingen door de netbeheerder over de kwaliteit van het netwerk. 42. Aangezien hoofdstuk 5 van het Informatie- en consultatiedocument geen consultatievraag bevat en respondenten niet hebben gereageerd op het beschreven reguleringskader, is in het voorgaande alleen de zienswijze van DTe beschreven. Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 19 van 44

20 6 Voorstel regulering veiligheid en transportzekerheid 6.1 Voorstel aanvullende regulering A. I&C-Voorstel DTe 43. Hoewel DTe uitgaat van outputsturing, is het vanwege de time lag niet mogelijk om hiermee te volstaan voor de kwaliteitsdimensies veiligheid en transportzekerheid. DTe stelt daarom voor om een combinatie van proces-, netwerk- en outputtoezicht te gaan gebruiken. Dit zou de vorm kunnen krijgen van een kwaliteitscertificering, waarin de verplichting wordt opgenomen om een aantal netwerk- en outputindicatoren te gebruiken in het kwaliteitsmanagementsysteem. Deze indicatoren zijn het aantal en de aard van ongevallen, het aantal lekken na gasluchtmeldingen, de duur van lekken na gasluchtmeldingen, het aantal lekken bij lekzoeken, het aantal onderbrekingen, de duur van de onderbrekingen en het aantal storingen. Indien een netbeheerder het certificaat niet haalt, volgt een boete, die progressief oploopt naarmate het langer duurt voordat het certificaat behaald wordt. Voor bepaalde indicatoren zullen individuele minimumnormen worden opgesteld, waaraan financiële sancties zullen worden verbonden. Tot die tijd is het de bedoeling de scores per netbeheerder alleen te publiceren. Vraag 6. Hoe kan volgens u aanvullende regulering van veiligheid en transportzekerheid het beste vormgegeven worden? B. Reacties respondenten (1) 44. De meeste respondenten 46 zijn van mening dat een combinatie van outputsturing en een vorm kwaliteitsmanagementcertificering een realistische methode is voor aanvullende regulering. Wel heeft een aantal respondenten 47 twijfels bij de zwaarte van de voorgestelde regulering en de keuze van DTe om outputsturing uit te breiden met verplichte certificering van het netbeheer. De meeste respondenten 48 merken daarbij op dat de betrokkenheid van DTe bij de certificering zo klein mogelijk moet zijn, daar DTe anders op de stoel van de netbeheerder zou gaan zitten. Eén netbeheerder vindt dat de kwaliteitsregulering vooral moet bestaan uit zelfregulering op basis van normen en sector specifieke richtlijnen en technische voorschriften, 49 terwijl een andere netbeheerder 50 meer de voorkeur geeft aan aspectcertificering. Enkele netbeheerders 51 geven aan dat de outputindicatoren die bij regulering gebruikt gaan worden wel afkomstig zouden moeten zijn uit dat deel van het net waar de netbeheerder het beheer over voert en niet betrekking moeten hebben op aansluiting en meter. Ook wordt door een respondent 52 opgemerkt dat boetes geen garantie vormen voor goede bedrijfsvoering van de netbeheerder. Uit onderzoek zou zijn gebleken dat dit calculerend gedrag tot resultaat kan hebben. Een respondent 53 tenslotte geeft de voorkeur aan een ondubbelzinnige set regels waaraan de netbeheerder zich te houden heeft. 46 Eneco, Gastec, Continuon,en Haarlemmermeer. 47 Delta, Eneco, Continuon, Essent, EnergieNed sectie Netbeheerders, Haarlemmermeer. 48 Eneco, Gastec, Continuon, Essent en Haarlemmermeer. 49 Eneco. 50 Continuon. 51 Continuon, Essent. 52 Consumentenbond. 53 VEMW. Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 20 van 44

21 C. Afweging en conclusie (1) 45. DTe heeft geenszins de ambitie taken van het management over te nemen. Met het door DTe gedane voorstel voor kwaliteitsregulering worden extra waarborgen voor de beschermde afnemers in de regulering opgenomen. Deze zijn naar de mening van DTe noodzakelijk omdat enkel sturen op outputfactoren niet volstaat. Dit wordt veroorzaakt door de zogenaamde time lag. 54 De vorm van toezicht die door DTe is voorgesteld (certificering van het netbeheer) beschouwt DTe als een goede balans tussen enerzijds de vrijheid van de netbeheerder om zijn taken en verantwoordelijkheden naar eigen inzicht in te vullen en anderzijds de noodzaak om er voor zorg te dragen dat de kwaliteit gewaarborgd blijft. Een aanvullende reden voor het verlaten van zuivere outputsturing is het feit dat momenteel, bij gebrek aan voldoende, betrouwbare data, niet goed beoordeeld kan worden of er financiële consequenties verbonden kunnen worden aan scores op onderbrekingen zonder het risico dat de veiligheid in gevaar komt. 46. Bovendien wordt, volgens het voorstel van DTe, de certificering van de netbedrijven uitgevoerd op basis van een door de sector opgesteld normstellend document. Het certificeringsproces daarna is dan ook volledig de verantwoordelijkheid van de verschillende netbeheerders. In het certificeringsproces dienen procedures opgenomen te worden die de voor outputsturing benodigde indicatoren opleveren. Bovendien dienen de outputindicatoren die bij de certificering gegenereerd worden, betrekking te hebben op het door de netbeheerder beheerde netwerk. Met betrekking tot de set uniforme regels is reeds eerder gesteld dat deze zeer specifiek dienen te zijn om enig effect te hebben op de kwaliteit. De flexibiliteit van een dergelijk systeem is daardoor klein. In een dergelijk systeem ontbreekt bovendien een controlemechanisme. 47. Op grond van de reacties die zich met name richten tegen het verplichte karakter van de certificering heeft DTe zijn standpunt heroverwogen. DTe handhaaft het voorstel om met verplichte indicatoren te gaan werken om op een objectieve manier de kwaliteit van de verschillende netten te kunnen vergelijken. Deze data zullen op een gecertificeerde wijze moeten worden geregistreerd en gerapporteerd, om discussies over de waardes van de metingen zoveel mogelijk te voorkomen. Echter, voor wat betreft het netbeheer erkent DTe dat er meerdere manieren zijn om de kwaliteit hiervan aan te tonen. DTe stelt daarom voor een verplichting voor de netbeheerders in te stellen om aan te tonen dat zij de langetermijn betrouwbaarheid van hun netwerk kunnen garanderen. Dit kan, maar hoeft niet, middels een door DTe goedgekeurd certificaat gebeuren. Op deze manier kunnen bedrijven die dit wensen een certificaat (laten) ontwikkelen en hiermee de borging van hun kwaliteit aantonen, terwijl andere bedrijven de borging van hun kwaliteit op een andere wijze kunnen aantonen. Het onderscheid tussen verplichte certificering van de indicatoren en de vrijwillige certificering van het netbeheer wordt nader uitgewerkt in paragraaf 7.1 van dit document. 54 De time-lag die zich voordoet tussen het moment dat minder in het net wordt geïnvesteerd en het moment dat de kwaliteit vermindert doet zich ook andersom voor. In het geval een netbeheerder overgaat tot het doen van investeringen ter verhoging van de kwaliteit zal dit pas enkele jaren later tot uitdrukking komen in een hoger kwaliteitsniveau en bijpassende beloning. Het management van een netbeheerder met een korte termijnvisie zal niet overgaan tot de investeringen in de verbetering van de kwaliteit, omdat hij dan wel de kosten maakt, maar niet direct de baten ontvangt (reactie van Essent). DTe erkent dat de time-lag mogelijk ook een dergelijk effect met zich meebrengt. Het belang van het ondervangen van deze time-lag acht DTe kleiner dan het belang van de time-lag die wordt besproken in deze paragraaf. Die time-lag heeft betrekking op het uitstellen van investeringen in het netwerk zodat, ongemerkt, de kwaliteit van het netwerk wordt uitgehold. Door middel van de voorgestelde kwaliteitsregulering van de netbeheerders wordt dit ondervangen. De timelag waar hier op wordt gedoeld kan, indien hij werkelijk bestaat, tot gevolg hebben dat bij de netbeheerder geen optimalisatie plaatsvindt van de afweging tussen de kwaliteit en de kosten van kwaliteit. Echter, de minimumniveaus worden gewaarborgd door de voorgestelde regulering. Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 21 van 44

22 Vraag 7. Hoe kan de netwerkcertificering met verplichte indicatoren zo goed mogelijk gehandhaafd worden? B. Reacties respondenten (2) 48. Met betrekking tot de handhaving van het certificeringsysteem zijn de meeste respondenten 55 van mening dat handhaving voldoende geregeld is door de audits die certificerende instellingen regelmatig houden. Ook hier wordt opgemerkt dat de certificering vooral op basis van zelfregulering moet worden uitgevoerd. Met betrekking tot de indicatoren voor de outputsturing biedt volgens één respondent 56 een accountantsverklaring voldoende zekerheid voor betrouwbaarheid. Een andere respondent 57 pleit voor het opstellen van verplichte technische codes zoals bij elektriciteit waarin wordt vastgelegd hoe met het netwerk dient te worden omgegaan. C. Afweging en conclusie (2) 49. Naar de mening van DTe is een accountantsverklaring ongeschikt voor de goedkeuring van nietfinanciële data. Voor de controle van de indicatoren is specifieke expertise noodzakelijk, zodat via inzicht in het proces van registratie en de achterliggende processen de kwaliteit van de data kan worden gewaarborgd. DTe is van mening dat audits van een certificerende instelling voldoende waarborg bieden voor betrouwbare indicatoren, daar waar aan metingen op deze indicatoren vooralsnog geen financiële consequenties verbonden worden. Het voorstel van DTe dat in het certificeringsysteem geregeld wordt dat deze indicatoren op uniforme manier ter beschikking moeten komen, blijft dan ook gehandhaafd. Naar de mening van DTe moeten aan het niet tijdig behalen van het certificaat sancties worden verbonden. 50. Om de kwaliteit van het netbeheer aan te tonen, ziet DTe een goedgekeurd certificaat als een mogelijkheid. Een netbeheerder is echter vrij om langs ander weg de kwaliteit aan te tonen. Aan het niet behalen van een certificaat worden daarom in dit geval geen directe sancties gekoppeld. DTe dient wel over sanctioneringsmiddelen te beschikken indien een netbeheerder de kwaliteit van het netbeheer onvoldoende aantoonbaar kan maken. 6.2 Indicatoren veiligheid en transportzekerheid A. I&C-Voorstel DTe 51. In onderstaand schema staan de indicatoren die DTe bruikbaar acht voor opname in de certificering van het netbeheer met betrekking tot de kwaliteitsdimensies veiligheid en transportzekerheid. 55 Eneco, Continuon en Essent. 56 Continuon. 57 Essent. Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 22 van 44

23 Netwerkindicatoren Outputindicatoren Veiligheid aantal storingen aantal lekken bij lekzoeken aantal ongevallen en gevolgen aantal lekken na gasluchtmeldingen duur lekken na gasluchtmeldingen Transportzekerheid aantal storingen aantal onderbrekingen aantal lekken bij lekzoeken duur onderbrekingen Tabel 3. Bruikbare indicatoren veiligheid en transportzekerheid. DTe stelt voor het relatief maken van de indicatoren de volgende ratio s voor: Aantal storingen/ aantal aansluitingen èn aantal storingen/ aantal overslag-, districts- en afleverstations; Aantal lekken bij lekzoeken/ lengte netwerk; Aantal ongevallen (absoluut); Aantal lekmeldingen/ aantal aansluitingen; Totale duur lekken meldingen/ aantal lekken meldingen; Aantal onderbrekingen/ aantal aansluitingen (SAIFI) én aantal onderbrekingen/ lengte netwerk; Totale duur onderbrekingen/ aantal onderbrekingen (CAIDI). Bij de aantallen aansluitingen moet aangegeven worden of hiervoor enkel de beschermde afnemers of ook de vrije afnemers worden meegeteld. Deze indicatoren zouden op jaarbasis gemeten en gerapporteerd moeten worden. Vraag 8. Welke indicatoren beschouwt u als de meest geschikte om voor de kwaliteitsdimensies veiligheid en transportzekerheid op te nemen in het netwerkcertificaat? B. Reacties respondenten (1) 52. Het merendeel van de respondenten is het op hoofdlijnen eens met DTe wat betreft de keuze van de indicatoren. Enkele respondenten 58 hebben nog toevoegingen. Twee netbeheerders 59 stellen dat de indicatoren alleen betrekking mogen hebben op het netwerk en niet op de aansluiting. Eén respondent 60 vindt dat er bij storingen onderscheid gemaakt moet worden tussen storingen in hoge -en lagedrukleidingen. Bovendien vindt deze respondent dat gaslekken binnen- en buitenshuis onderscheiden moeten worden. Een andere respondent 61 merkt op dat het begrip "thuislek" te eng is gedefinieerd als alleen het ongecontroleerd uitstromen van gas bij branders als gevolg van te hoge gasdruk. De veel vaker voorkomende lekken in de binneninstallaties zouden echter ook onder dit begrip vallen. Tenslotte is één respondent 62 van mening dat aangegeven dient te worden of naast beschermde afnemers ook vrije afnemers betrokken zijn. 58 Continuon, VEMW, Gastec. 59 Continuon, Essent. 60 Gastec. 61 EnergieNed sectie Netbeheer. 62 VEMW. Dienst uitvoering en toezicht Energie Pagina 23 van 44