LANDELIJKE INSECTENWERKGROEP VAN DE KNNV VEELPOOT JAARGANG 29 - NR. 2 AUGUSTUS 2018 ISSN

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "LANDELIJKE INSECTENWERKGROEP VAN DE KNNV VEELPOOT JAARGANG 29 - NR. 2 AUGUSTUS 2018 ISSN"

Transcriptie

1 LANDELIJKE INSECTENWERKGROEP VAN DE KNNV VEELPOOT JAARGANG 29 - NR. 2 AUGUSTUS 2018 ISSN

2 Inhoudsopgave Van de redactie... 2 Bestuur / adressen... 3 Van de secretaris... 4 Wie het kleine niet eert is het grote niet weerd... 5 Terugblik op LIW-kamp Holsloot 4 t/m 6 mei Twee leuke springspinnen van het weekend in mei... 8 Beeldverslag LIW-kamp 4 t/m 6 mei Enkele nachtvlinders bij de accommodatie Een vlinder, een paar libellen en een spin Groepsfoto LIW-weekeinde Holsloot mei Waarnemingen nachtvlinders Nieuwe leden worden ingeschreven na ontvangst van hun contributie. Beëindiging van het lidmaatschap alleen schriftelijk vóór 1 november. De beëindiging gaat dan in op 1 januari van het nieuwe jaar. Kopij voor het volgende nummer opsturen naar de redactie in gewone platte tekst, dus zonder opmaak en indien mogelijk met foto s. 1

3 Van de redactie Deze Veelpoot geworden is geheeld gevuld met wat we tijdens het insectenweekeinde in mei hebben meegemaakt. Veel beeldmateriaal, vooral van entomologen in het veld, maar ook wat er op de vlinderlamp bij de accommodatie af was gekomen. In het Mantingerzand zagen we volop het klein tasjeskruid en Wankja Ferguson zag door welke vlindertjes dit kleine plantje bezocht werd. Aart Noordam had zowel uit het Bargerveen als uit het Mantingerveld een paar springspinnen meegenomen en heeft ze thuis op z n gemak kunnen bestuderen en fotograferen. Tegenwoordig worden de waarnemingen op waarneming.nl gezet, dus ook de waarnemingen die in het weekeinde gedaan zijn. Toch zou ik het wel prettig vinden om hier wat van terug te zien in de Veelpoot en dat hoeft niet de complete opsomming te zijn, al is het maar een opsomming van de meer opmerkelijke soorten die we in het betreffende weekeinde hebben gezien. En als het even kan met een foto en een verhaaltje er bij. Het volgende nummer verschijnt eind april of begin mei. En het volgende LIW-kamp is nog niet bekend op dit moment. Koos van Brakel de meikever was de meest voorkomende gast op het witte doek Foto omslag Waterscheerlingsnuittor - Lixus paraplecticus (foto Koos van Brakel) 2

4 Bestuur / adressen Voorzitter / secretaris: Penningmeester: Webbeheerder: Kamporganisator: Redactie: Algemeen lid : Arjan van der Veen liw@knnv.nl Henk Pijpers hcpijpers@hetnet.nl rekeningnummer NL08 INGB t.n.v. H.C.Pijpers Hommo Edzes snuitertje11@gmail.com Vacant.@... Koos van Brakel koosvanbrakel@ziggo.nl Letty Morauw elmo6@hetnet.nl Erelid: Wiet Fliervoet 2015 DOELEN LIW Landelijke Insectenwerkgroep (LIW) van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging stelt zich de volgende doelen: 1. Het bevorderen van de studie van insecten en andere geleedpotigen. Deze studie omvat onder andere: a. Determinatie van dieren b. Biotooponderzoek c. Gedragsstudie d. Beheersmaatregelen tot behoud van biodiversiteit 2. Het uitwisselen van activiteiten op lokaal en regionaal gebied. 3. Het organiseren van bijeenkomsten, weekeinden en eventueel kampen 4. Het bevorderen dat specialisten niet-specialisten helpen en begeleiden in hun studie. Het lidmaatschap van de LIW staat open voor alle KNNV-leden die geïnteresseerd zijn in het doen en laten van geleedpotigen. De contributie bedraagt 7, per jaar en het kampgeld 50, over te maken op rekeningnummer NL08 INGB t.n.v. H.C.Pijpers 3

5 Van de secretaris Na de rare winter, waar ik het in april over had, een raar vervolg op die winter. De winter ging bijna meteen over in de zomer. Als ik dit schrijf is net de hitte van de langdurige hittegolf en droogte een beetje minder geworden. Op insecten lijkt de hitte ook effecten te hebben. Behalve meldingen dat er veel wespen zouden zijn, lijkt het aantal insecten minder. Hoewel het wel leuk is om te zien hoe metselwespjes nu klei bij de vijver komen halen. Ik ben benieuwd hoe we dit op het insectenweekend in augustus zullen ervaren. Hopelijk zullen we toch veel zien. Overigens is het opvallend dat bermen en graslanden die tot nu toe niet of 1x gemaaid zijn, nog redelijk groen zijn en er ook nog redelijk veel bloemen in bloeien (op de klei tenminste). Dit is natuurlijk altijd beter beheer dan alles kort maaien, maar misschien geeft deze droogte een extra zetje in de goede richting? Ik wil bij deze Wankja Ferguson hartelijk welkom heten als nieuw lid. Graag tot ziens in Holsloot Arjan van der Veen 4

6 Wie het kleine niet eert is het grote niet weerd Hoe het groentje en de kleine vuurvlinder het kleine weten te waarderen (tekst en foto s Wankja Ferguson) Het weekend van 4 t/m 6 mei was ik mee met de Landelijke Insectenwerkgroep van de KNNV, waar we o.a. naar het Mantingerzand zijn geweest en het Bargerveen. Op het Mantingerzand stond de hei allicht, maar ook het sporkenhout en de lijsterbes eigenlijk allemaal nog niet echt vol in bloei, wat brem en stekelbrem en wat hulst slechts in heel kleine hoeveelheden. De wilgen zijn al uitgebloeid. Groentje en de kleine vuurvlinder maken gebruik van het klein tasjeskruid als nectarbron Leuk om te zien was dan ook dat het groentje en de kleine vuurvlinder voor wie de waardplanten zijn, o.a. respectievelijk de brem, stekelbrem en schapenzurig, die hier in getale te vinden zijn, van een minuscuul klein plantje wat er wel heel veel in bloei stond gebruik maken voor hun nectarvoorziening, totdat over een paar dagen zeer waarschijnlijk het sporkenhout dat wel weer over zal nemen. Klein tasjeskruid, schapenzuring en klein tasjeskruid, nectarbron en waardplant voor de kleine vuurvlinder vlak bij elkaar Dit kleine plantje was het klein tasjeskruid, een kleine kruisbloemige, ze stond overal te bloeien en was dus overal beschikbaar, het was erg leuk om te zien dat zo n klein plantje, door haar aanwezigheid in staat is om de brug te slaan als nectarbron tussen de wilgen en andere bomen en struiken. Het laat zien hoe kleine inheemse plantjes op zulke droge zandgronden van groot belang kunnen zijn. 5

7 Terugblik op LIW-kamp Holsloot 4 t/m 6 mei 2018 (tekst en foto s Koos van Brakel) Nadat we eerst op vrijdagavond in Nieuw-Amsterdam van een eenvoudige doch voedzame snackmaaltijd hadden genoten, heeft Jan Rocks ons in de accommodatie in Holsloot verteld wat er in het Bargerveen te zien is en waar. Jan Rocks woont in Zwartemeer, zowel Jan als zijn vrouw Annie zijn vooral gespecialiseerd op het gebied van de nachtvlinders. Later op de avond hebben we de nachtvlinderlamp met laken geplaatst en zagen daar o.a. het espenblad, een zeldzame nachtvlinder. Aardbeivlinder Op zaterdagochtend heeft Jan Rocks ons met een andere gids meegenomen naar een interessante plek in het meest noordwestelijke deel van het Bargerveen waar we enorm veel noordse witsnuitlibellen hebben gezien en zelfs veel exemplaren van het zeldzame aardbeivlindertje. Ook de Drentse omroep was aanwezig en heeft een paar filmopnamen gemaakt. Deze filmopnamen zijn nog steeds te zien op het internet van 12 mei. s Middags zijn we via Weiteveen een ander deel van het Bargerveen ingegaan en hebben daar zelfs de roep van een kraanvogel gehoord. Ook hier weer volop Noordse witsnuitlibellen gezien. s Avonds hebben we weer de lamp geplaatst en zagen zelfs twee espenbladen. Beide avonden wemelde het van de meikevers, die komen in deze tijd altijd op licht af en verstoren de nachtvlinders op het doek. Noordse witsnuitlibel Noordse witsnuitlibel Maar eerst zijn we die zaterdagavond traditioneel begonnen met een Chinese maaltijd. Waar we ook zijn, er is altijd in de buurt wel een Chinees te vinden. En ook deze keer was het eten weer prima. Op de zondag zijn we, als contrast met het natte Bargerveen, naar het Mantingerzand geweest. Prachtige zandverstuivingen met een opvallend veel jeneverbesstruiken. En een jeneverbeskielwants. 6

8 Apart van de algemene groep trekt de groep bijen/wespen altijd hun eigen plan. Deze groep bezoekt altijd drogere en zandige gebieden en begint later omdat de bijen en wespen ook later actief zijn. Jeneverbeskielwants In het weekeinde van 24 t/m 26 augustus zullen we in het veld weer totaal andere waarnemingen kunnen doen. En hopelijk heeft de droogte geen al te nadelige gevolgen gehad voor het insectenrijk. Jan Rock vertelde dat, op het moment dat ik dit schrijf (13 augustus), ondanks de extreme droogte in het Bargerveen toch nog plekken te vinden zijn met bloeiende dop- en struikheide. Dit zal op de droge zandgronden wel anders zijn. We zullen het beleven... aanvoer en uitpakken van de Chinees 7

9 Twee leuke springspinnen van het weekend in mei (tekst en foto s Aart Noordam) Hier geen 1000 soorten-project, maar twee soorten in de schijnwerpers. Zoals bij plantenmensen vaak orchideeën favoriet zijn, is bij spinnen vaak springspinnen de favoriete groep. Diverse specialisten hebben er hun hele leven aan besteed. Er is een tijdschrift speciaal aan gewijd (Peckhamia, genoemd naar het Amerikaanse echtpaar Peckham, eind 19 e eeuw pioniers op dit gebied); in dit tijdschrift zijn de laatste jaren, de Australische sensatie, de Peacock Spiders, uitgebreid aan bod gekomen. Sommigen gaan zo ver om de populariteit van springspinnen te verklaren, door hun gedrag zo menselijk te noemen bedachtzaam een paar passen lopen, rustig rondkijken met hun superieure ogen. Bovendien hebben vooral veel tropische soorten schitterende kleuren, die ze ook kunnen onderscheiden, beter dan andere spinnen of insecten. Ook het oplossend vermogen van hun ogen is superieur want het zijn lensogen in plaats van facetogen. De beste springspinogen onderscheiden zes maal beter dan de beste insectenogen. En dan hebben ze soms die ongelofelijke balts zie de filmpjes van Peacock spiders op Internet. Hun zwaartepunt hebben ze in warmere streken en ook zijn de aantallen daar veel hoger. In Nederland komen ongeveer 40 soorten springspinnen voor, maar in Frankrijk al 135 soorten. Wereldwijd zijn er ruim 6000 soorten beschreven, maar het einde is nog lang niet in zicht. Hier twee wat valere soorten van afgelopen mei. Bargerveen, 5 mei - vegetatie met Eénarig wollegras De Gevlekte moerasspringer Sitticus floricola Er komen 5 soorten Sitticus in Nederland voor. Ze hebben allemaal een karakteristiek vlekkenpatroon boven op hun achterlichaam twee paar witte vlekken : een klein paar voor en een groot paar achter. Eén soort de Harige springspin (Sitticus pubescens) komt speciaal bij huizen voor. Een andere soort de Kustspringspin (Sitticus distinguendus) komt speciaal in zandige duinen voor, is ook behoorlijk zandkleurig, en kan zich binnen een paar seconden ingraven in het zand ; dit ingraven heb ik op Terschelling ooit een keer op video vastgelegd. In laagvenen is 8

10 een kleinere soort niet zeldzaam - de Muisspringspin (Sitticus caricis), zo genoemd omdat deze soort bijna egaal bruin gekleurd is. Van een groot laagveen-onderzoek uit 1992 van de voorloper van Alterra, waar ik de spinnen van determineerde, was dit verreweg de talrijkste springspin, met 546 exemplaar, 63% van alle springspinnen in dit onderzoek, en zo goed als overal aanwezig. Maar de Sitticus van de Drentse venen is de Gevlekte moerasspringer, Sitticus floricola (in voornoemd Laagveenonderzoek maar aanwezig met 1 exemplaar in een blauwgrasland in de Weeribben). Gevlekte moerasspringer (2x) De soort was in mei door sommige anderen ook gezien en gefotografeerd. Vaak zitten ze in de «aartjes» van Pitrus. Van de aartjes van Eenarig wollegras werden zes van deze spinnen mee naar huis genomen, samen met wat Eenarig wollegras, waarmee thuis hun onderkomen werd ingericht. Alle zes spinnen bleken bevruchte vrouwtjes. Ze maakten alle zes binnen een paar dagen of binnen een paar weken een eicocon en begin juli barstte het van de jongen. Ze zijn maanden met fruitvliegjes gevoerd. Moeder met jong (linksboven) Jong exemplaar Ze zijn in de «aartjes» van Pitrus beter gecamoufleerd, maar de witte eicocon daarentegen is weer perfect gecamoufleerd in de aartjes van het Eenarig wollegras. In Engeland is deze soort zeer lokaal, zie het kaartje in de bijzondere recente gids «Britain s Spiders» (Bee, Oxford, Smith, 2017), maar in Duitsland is deze soort wijd verbreid, zie het kaartje in: Een leuke soort. Een andere bijzondere springspinsoort, die hier nieuw voor Nederland gevonden werd door meneer Spoek, is de Kleine mierspringspin (Synageles hilarulus). Meneer Spoek is degene die de hooiwagens van Nederland grondig bestudeerde (inclusief 9

11 KNNV-tabel), voor hij biologieleraar werd in Emmen. Na zijn pensioen heeft hij op zeer grote schaal de spinnen en hooiwagens van het Bargerveen geïnventariseerd tienduizenden exemplaren. Dat leverde een paar nieuwe soorten voor Nederland op, waaronder deze Kleine mierspringspin, die we helaas niet vonden. Mantingerzand, 6 mei - de Jeneverbessen Vrouwtje Glanzende dennenspringer vlak voor een sprong We waren hier met schitterend weer; het leek wel een voorbode van de hitte in juli. Van de Jeneverbessen wilde ik erg graag een paar exemplaren meenemen van de Glanzende dennenspringer (Dendryphantes rudis), om daar thuis de balts van op te nemen. Dankzij David Scarce is dit gelukt, waarvoor hartelijk dank! De balts is hier in woorden niet levendig weer te geven, en is ook vrij simpel: nauwelijks meer dan het showen van de donkere voorpoten door het mannetje. Maar hier wel een aantal foto s. De soort komt niet algemeen voor in een groot deel van Nederland, niet alleen op de zandgebieden in het Oosten, maar ook in de duinen ; altijd in naaldbomen, bij voorkeur op door zon beschenen takken, bijvoorbeeld van los staande bomen. In Jeneverbes-struwelen is de soort eigenlijk altijd present. De soort ontbreekt in Engeland. In Duitsland is deze soort wijd verspreid, en daar komt eveneens op naaldbomen een grotere tweede soort voor (Dendryphantes hastatus), met een andere tekening op het achterlichaam (zie de foto s in de gids «Spinnen van Europa» van Heiko Bellmann). Glanzende dennenspringer Glanzende dennenspringer De foto s hier van mannetje en vrouwtje, thuis gemaakt, op takken van Jeneverbes uit Drenthe. Het mannetje is grijzer, met bijna zwarte voorpoten. Het is een voor een springspin weinig uitbundig gekleurde soort, maar wel karakteristiek getekend. 10

12 Beeldverslag LIW-kamp 4 t/m 6 mei 2018 Vrijdagmiddag bij accommodatie Vlinderlamp bij accommodatie Zaterdagmorgen Bargerveen: veldje bij Scheeperweg bij Zwartemeer (foto l Wim Veldhuis) Gids Jan Rocks (r) en Guus Dekkers TV Drenthe op bezoek Arjan van der Veen en TV Drenthe Pad v.a. P Zuidersloot n.m. (foto Wim Veldhuis) 11

13 Overleg Determineren en prepareren (foto Wim Veldhuis) Determineren en prepareren (foto Wim Veldhuis) Chinees! Zondag: Mantingerzand (foto l Wim Veldhuis) Mantingerzand (foto r Wim Veldhuis) 12

14 Enkele nachtvlinders bij de accommodatie Espenblad Berkeneenstaart Bruine wapendrager Draak Dromedaris Kameeltje Eikentandvlinder Lindepijlstaart (met dank aan Guus Dekkers voor de controle en correcties) 13

15 Een vlinder, een paar libellen en een spin Aardbeivlindertje Smaragdlibel Noordse witsnuitlibel Noordse witsnuitlibel Vuurjuffer Rietkruisspin Foto s beeldverslag, nachtvlinders e.a. van Koos van Brakel, behalve waar Wim Veldhuis is vermeld. 14

16 Groepsfoto LIW-weekeinde Holsloot mei Wim Veldhuis 16. Geert van Poelgeest 2. Chris van Houdt 17. Herman Offereins 3. Vera Vandenbulcke 18. Arjan van der Veen 4. Gerrit Groeneweg 19. Marja van der Grift 5. Jan Smit 20. Marian Barentszen 6. Erik van der Spek 21. Marja Koning 7. Guus Dekkers 22. Jan Jaap Boehlé 8. Peter Megens 23. Els van de Slikke - Nijkamp 9. Jack Huijps 24. Anna Kreffer 10. Frans Koning 25. Koos van Brakel 11. Marieke Overbeek 26. Aart Noordam 12. Jan Oostveen 27. Susan van den Berg 13. David Scarse 28. Marieke van de Veen - Prins 14. Henk Pijpers 29. Mettje Oosterhuis 15. Wankja Ferguson 15

17 Waarnemingen nachtvlinders Guus Dekkers Naam Familie Datum Gedrag Gebied Smaragdlangsprietmot Adelidae ter plaatse Nieuw-Balinge - Mantingerveld Goudglanzende pedaalmot Argyrestidae ter plaatse Nieuw-Balinge - Mantingerveld Berkenooglapmot Bucculatricidae op licht Bargerveen Berkenooglapmot Bucculatricidae ter plaatse Bargerveen Geelsnuiteikenkokermot Coleophoridae ter plaatse Nieuw-Balinge - Mantingerveld Bruingrijze kokermot Coleophoridae ter plaatse Bargerveen Weegbreemot Crambidae ter plaatse Bargerveen Berkeneenstaart Drepanidae op licht Boswachterij Gees Berkeneenstaart Drepanidae op licht Bargerveen Bleke eenstaart Drepanidae op licht Boswachterij Gees Bleke eenstaart Drepanidae op licht Bargerveen Groenige orvlinder Drepanidae op licht Boswachterij Gees Orvlinder Drepanidae op licht Bargerveen Geelkopmot Elachistidae op licht Den Hool Hullen & Schurften Meriansborstel Erebidae op licht Boswachterij Gees Meriansborstel Erebidae op licht Bargerveen Mendicabeer Erebidae op licht Bargerveen Geel beertje Erebidae op licht Boswachterij Gees Geel beertje Erebidae op licht Bargerveen Witte tijger Erebidae op licht Bargerveen Grijsrupspurpermot Eriocraniidae ter plaatse Bargerveen Variabele purpermot Eriocraniidae ter plaatse Bargerveen Heidepalpmot Gelechiidae op licht Bargerveen Bruine grijsbandspanner Geometridae op licht Bargerveen Witte grijsbandspanner Geometridae op licht Bargerveen Walstrospanner Geometridae op licht Boswachterij Gees Berkenoogspanner Geometridae op licht Boswachterij Gees Berkenoogspanner Geometridae op licht Bargerveen Gele oogspanner Geometridae op licht Boswachterij Gees Gestippelde oogspanner Geometridae op licht Boswachterij Gees Gewone spikkelspanner Geometridae op licht Boswachterij Gees Gewone heispanner Geometridae ter plaatse Bargerveen Gewone heispanner Geometridae ter plaatse Nieuw-Balinge - Mantingerveld Grote wintervlinder Geometridae ter plaatse Bargerveen - Meerstalblok Grote wintervlinder Geometridae ter plaatse Nieuw-Balinge - Mantingerveld Scherphoekbandspanner Geometridae op licht Boswachterij Gees Voorjaarsdwergspanner Geometridae op licht Boswachterij Gees Voorjaarsdwergspanner Geometridae op licht Bargerveen Dennendwergspanner Geometridae op licht Boswachterij Gees Dennendwergspanner Geometridae op licht Boswachterij Gees Smalvleugeldwergspanner Geometridae op licht Bargerveen Fijnspardwergspanner Geometridae op licht Bargerveen Guldenroededwergspanner Geometridae op licht Bargerveen Zwartkamdwergspanner Geometridae op licht Boswachterij Gees Lichte blokspanner Geometridae op licht Den Hool Hullen & Schurften Donker klaverblaadje Geometridae op licht Boswachterij Gees Donker klaverblaadje Geometridae op licht Bargerveen Gerimpelde spanner Geometridae op licht Boswachterij Gees Klaverblaadje Geometridae op licht Bargerveen Kleine wintervlinder Geometridae ter plaatse Bargerveen - Meerstalblok Hagedoornvlinder Geometridae op licht Bargerveen 16

18 Naam Familie Datum Gedrag Gebied Vierbandspanner Geometridae ter plaatse Nieuw-Balinge - Mantingerveld Bruine vierbandspanner Geometridae op licht Bargerveen Paardenkastanjemineermot Gracillariidae ter plaatse Bargerveen - Meerstalblok Gewone zebramot Gracillariidae op licht Bargerveen Witte eikenvouwmot Gracillariidae ter plaatse Nieuw-Balinge - Mantingerveld Gezaagde eikenvouwmot Gracillariidae ter plaatse Nieuw-Balinge - Mantingerveld Gevlekte eikenvouwmot Gracillariidae ter plaatse Nieuw-Balinge - Mantingerveld Gewone eikenvouwmot Gracillariidae ter plaatse Nieuw-Balinge - Mantingerveld Berkenvouwmot Gracillariidae ter plaatse Bargerveen Berkenbladsnijdermot Incurvariidae ter plaatse Bargerveen Espenblad Lasiocampidae op licht Den Hool Hullen & Schurften Dwergmineermot onbekend Nepticulidae op licht Bargerveen Goudhaaruil Noctuidae op licht Bargerveen Veenheide-uil Noctuidae op licht Bargerveen Zuringuil Noctuidae op licht Bargerveen Zuringuil Noctuidae op licht Bargerveen Zuringuil Noctuidae ter plaatse Den Hool Hullen & Schurften Piramidevlinder Noctuidae ter plaatse Bargerveen Erwtenuil Noctuidae op licht Bargerveen Rode vlekkenuil Noctuidae op licht Boswachterij Gees Rode vlekkenuil Noctuidae op licht Bargerveen Hazelaaruil Noctuidae op licht Boswachterij Gees Hazelaaruil Noctuidae op licht Bargerveen Zilverhaak Noctuidae ter plaatse Bargerveen Haarbos Noctuidae op licht Boswachterij Gees Haarbos Noctuidae op licht Bargerveen Tweestreepvoorjaarsuil Noctuidae op licht Boswachterij Gees Variabele voorjaarsuil Noctuidae op licht Bargerveen Dennenuil Noctuidae op licht Boswachterij Gees Schilddrager Noctuidae op licht Bargerveen Vroeg visstaartje Nolidae op licht Boswachterij Gees Maantandvlinder Notodontidae op licht Boswachterij Gees Draak Notodontidae op licht Den Hool Hullen & Schurften Dromedaris Notodontidae op licht Boswachterij Gees Kameeltje Notodontidae op licht Boswachterij Gees Eikentandvlinder Notodontidae op licht Boswachterij Gees Eikentandvlinder Notodontidae ter plaatse Den Hool Hullen & Schurften Berkenbrandvlerkvlinder Notodontidae op licht Bargerveen Snuitvlinder Notodontidae op licht Bargerveen Kroonvogeltje Notodontidae op licht Boswachterij Gees Gewone zakdrager Psychidae ter plaatse Bargerveen - Meerstalblok Nachtpauwoog Saturniidae op licht Bargerveen Purperrode haakbladroller Tortricidae op licht Bargerveen Meibladroller Tortricidae op licht Boswachterij Gees Meibladroller Tortricidae ter plaatse Nieuw-Balinge - Mantingerveld Vierkantoogbladroller Tortricidae op licht Bargerveen Kleine stipbladroller Tortricidae op licht Bargerveen Gewone dennenknopmot Tortricidae op licht Boswachterij Gees Struikbladroller Tortricidae op licht Boswachterij Gees Struikbladroller Tortricidae op licht Bargerveen Egale duifmot Yponomeutidae op licht Bargerveen 17

LANDELIJKE INSECTENWERKGROEP VAN DE KNNV

LANDELIJKE INSECTENWERKGROEP VAN DE KNNV VEELPOOT LANDELIJKE INSECTENWERKGROEP VAN DE KNNV JAARGANG 23- NR.1 - MAART 2012- ISSN 1386-9965 VAN DE SECRETARIS De winter is weer bijna voorbij. Na een zacht begin toch nog een paar weken ijs en bleek

Nadere informatie

Nachtvlinders in de Theetuin de Roode Vennen en het Schuitwaterreservaat

Nachtvlinders in de Theetuin de Roode Vennen en het Schuitwaterreservaat Nachtvlinders in de Theetuin de Roode Vennen en het Schuitwaterreservaat Foto achtergrond: Teunisbloempijlstaart (zeer zeldzaam, Theetuin de Roode Vennen Nachtvlinders in de Theetuin de Roode Vennen en

Nadere informatie

Nachtvlinders. Glasvleugelpijlstaart. De sint-jansvlinder is een dagactieve nachtvlinder

Nachtvlinders. Glasvleugelpijlstaart. De sint-jansvlinder is een dagactieve nachtvlinder Nachtvlinders Wist je dat er 2 groepen vlinders zijn? De ene groep noemen we dagvlinders, de andere groep noemen we nachtvlinders. Het verschil tussen dag- en nachtvlinders lijkt heel simpel: dagvlinders

Nadere informatie

Verslag libellenmonitoring 2017 Leersumse Veld

Verslag libellenmonitoring 2017 Leersumse Veld Verslag libellenmonitoring 2017 Leersumse Veld Jan Katsman, januari 2018 Libellenmonitoring 2017 in het Leersumse Veld. Het gebied Hert Leersumse Veld is eigendom van en wordt beheerd door Staatsbosbeheer.

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 21 augustus 2018

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 21 augustus 2018 De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 21 augustus 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een prima dag. In de loop van de dag werd het warmer, een beetje benauwd zelfs en wat mij betreft had er iets

Nadere informatie

Maandverslag Insectenwerkgroep KNNV Roosendaal mei 2018

Maandverslag Insectenwerkgroep KNNV Roosendaal mei 2018 Maandverslag Insectenwerkgroep KNNV Roosendaal mei 2018 Weekend Landelijke Insectenwerkgroep KNNV Een aantal dagen en nachten met gelijkgestemden in het mooie Drenthe. Dat valt ons ten deel begin mei.

Nadere informatie

LANDELIJKE INSECTENWERKGROEP VAN DE KNNV

LANDELIJKE INSECTENWERKGROEP VAN DE KNNV VEELPOOT LANDELIJKE INSECTENWERKGROEP VAN DE KNNV JAARGANG 23- NR.2 JULI 2012- ISSN 1386-9965 VAN DE SECRETARIS Inmiddels lijkt het voorjaar te beginnen (het zou toch al zomer moeten zijn?). Het voorjaarsweekend

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, donderdag 20 april Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, donderdag 20 april Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, donderdag 20 april 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was donderdag de 20 ste een stuk aangenamer dan de dinsdag ervoor en dus koerste ik al fietsend weer richting De

Nadere informatie

Resultaten Drentse Nachtvlindernacht in Nijeveen en Kolderveense Bovenboer op 8 juni 2018

Resultaten Drentse Nachtvlindernacht in Nijeveen en Kolderveense Bovenboer op 8 juni 2018 Resultaten Drentse Nachtvlindernacht in Nijeveen en Kolderveense Bovenboer op 8 juni 2018 soort Edwin de Weerd Ewouth Ebink Joop Verburg Jan Rocks Tom Damm Wil Folkers MACRO'S agaatvlinder berken-orvlinder

Nadere informatie

LANDGOED BEERZE. ROUTE 4,2 km

LANDGOED BEERZE. ROUTE 4,2 km LANDGOED BEERZE ROUTE 4,2 km Een heerlijke wandeling voor de hele familie door de bossen bij Beerze, vlak bij Ommen. Lekker lopen langs heide, stuifduinen en ook via het oude huis Beerze. Route gemaakt

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 4 juli Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 4 juli Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 4 juli 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Wat mij betreft viel er dit keer op het weer helemaal niets aan te merken. Het was werkelijk een prima dag. Er vlogen en

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 8 augustus Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 8 augustus Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 8 augustus 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Dit keer fietste ik met gemengde gevoelens richting De Wiershoeck. Het was bewolkt, dat was niet erg, maar in de loop

Nadere informatie

VLINDERS. generatie van o.a. de Kleine vos en Gehakkelde aurelia NATUURRIJK TESPELDUYN AUGUSTUS 2018

VLINDERS. generatie van o.a. de Kleine vos en Gehakkelde aurelia NATUURRIJK TESPELDUYN AUGUSTUS 2018 Als je je bal weer eens in de waterkant ziet verdwijnen, hebben sommige golfers toch enige huiver om in de kant te zoeken. De kikkers springen onverwacht op, libellen grazen over je hoofd en vreemde beestjes

Nadere informatie

MET DE VLINDERWERKGROEP NAAR DE HEEMTUIN RUCPHEN

MET DE VLINDERWERKGROEP NAAR DE HEEMTUIN RUCPHEN MET DE VLINDERWERKGROEP NAAR DE HEEMTUIN RUCPHEN Op 12 augustus ging de Vlinderwerkgroep van Ken en Geniet samen op excursie naar de Heemtuin in Rucphen. De ruim 2 hectare grote wilde bloementuin is aangelegd

Nadere informatie

Is dat soms een bootsmannetje?

Is dat soms een bootsmannetje? Zaterdag 13 juni het weer was beter dan verwacht. Overdag nog wat regen, maar 's avonds zo goed als droog. En dat kwam goed uit, want juist 's avonds begon de soortenzoekdag. Zelfs al had het geregend,

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 4 augustus 2015

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 4 augustus 2015 De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 4 augustus 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, Verstandige mensen bleven afgelopen dinsdag thuis, anderen (waaronder ik) hoopten dat het toch nog mee zou vallen met

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 4 september Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 4 september Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 4 september 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een mooie dag, maar in de loop van de middag werd het steeds warmer en wat mij betreft zelfs te warm. Evenals

Nadere informatie

Grasland en Heide. Hoofdstuk 2.2 en 2.4

Grasland en Heide. Hoofdstuk 2.2 en 2.4 Grasland en Heide Hoofdstuk 2.2 en 2.4 Planning Grasland Voedselweb opdracht Heide Voedselweb opdracht Grasland Grasland is een gebied van enige omvang met een vegetatie die gedomineerd wordt door grassen

Nadere informatie

Nieuwsbrief de 34ste, Dec Stichting Eendenkooi Maaspoort

Nieuwsbrief de 34ste, Dec Stichting Eendenkooi Maaspoort Nieuwsbrief de 34ste, Dec. 2014 Stichting Eendenkooi Maaspoort Voor U ligt de 4e nieuwsbrief van het 9de jaargang. Waarin U kunt zien en lezen wat er in de maanden oktober, november en december gebeurd

Nadere informatie

BMP Needse Achterveld 2006

BMP Needse Achterveld 2006 BMP Needse Achterveld 2006 Ook in 2006 is er elke 2 weken geteld in het Achterveld. Op deze manier proberen we vast te stellen hoeveel vogels van elk soort hier broeden. In het najaar van 2005 is het Achterveld

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg. Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag.

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg. Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag. De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg Beste natuurliefhebber/- ster, Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag. Een week geleden zag ik alleen nog maar

Nadere informatie

JUFFERS klein, smal, ogen ver uiteen, zittend liggen vleugels meestal op achterlijf. Gekleurde vleugels Vrij groot Blauw glanzend Langs stromend water

JUFFERS klein, smal, ogen ver uiteen, zittend liggen vleugels meestal op achterlijf. Gekleurde vleugels Vrij groot Blauw glanzend Langs stromend water Beekjuffers -> 2 Lijken vlinders breedscheenjuffer weidebeekjuffer bosbeekjuffer JUFFERS klein, smal, ogen ver uiteen, zittend liggen vleugels meestal op achterlijf. Deel vleugel blauw Stromend water groen

Nadere informatie

De Groenzoom Struweelvogels

De Groenzoom Struweelvogels De Groenzoom Struweelvogels 1 Inhoudsopgave Zanglijster Struweelvogels - Zanglijster 3 - Roodborsttapuit 4 - Kneu 5 - Blauwborst 6 - Patrijs 7 - Rietzanger 8 Zanglijster - Lichte borst met pijlpuntige

Nadere informatie

Nieuwsbrief 43, april 2017 Stichting Eendenkooi Maaspoort

Nieuwsbrief 43, april 2017 Stichting Eendenkooi Maaspoort Nieuwsbrief 43, april 2017 Stichting Eendenkooi Maaspoort Voor U ligt de 1e nieuwsbrief van 2017. In deze Nieuwsbrief kunt U zien en lezen wat er in de maanden januari, februari en maart gebeurd is of

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 27 september Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 27 september Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 27 september 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, En al weer was het een prima dag om op de tuinen rond te scharrelen. De zon scheen, de temperatuur was aangenaam en

Nadere informatie

Dagvlinders vouwen in rust hun vleugels verticaal, recht boven hun lijf samen (met één uitzondering: de dikkopjes).

Dagvlinders vouwen in rust hun vleugels verticaal, recht boven hun lijf samen (met één uitzondering: de dikkopjes). 1 Vlinders herkennen Er zijn veel meer nachtvlinders dan dagvlinders; in Nederland leven 53 soorten dagvlinders en zo n 2000 soorten nachtvlinders. Nachtvlinders zie je echter veel minder omdat veel soorten

Nadere informatie

Dagpauwoog Hoe ziet hij eruit? Wanneer vliegt hij? Waar kun je hem vinden? Waar leven de rupsen? Atalanta

Dagpauwoog Hoe ziet hij eruit? Wanneer vliegt hij? Waar kun je hem vinden? Waar leven de rupsen? Atalanta Je hebt vast wel eens een vlinder gezien. Maar heb een vlinder wel eens goed bekeken? Weet je welke planten een rups lekker vindt? En weet je het verschil tussen dagvlinders en nachtvlinders? De vlinders

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 13 mei Beste natuurliefhebber/- ster,

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 13 mei Beste natuurliefhebber/- ster, De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 13 mei 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Het lijkt een eeuwigheid geleden dat ik op de tuinen was, intussen heb ik veel andere dingen gedaan. Omdat het aangenaam

Nadere informatie

LANDELIJKE INSECTENWERKGROEP VAN DE KNNV VEELPOOT JAARGANG 28 - NR. 2 OKTOBER 2017 ISSN

LANDELIJKE INSECTENWERKGROEP VAN DE KNNV VEELPOOT JAARGANG 28 - NR. 2 OKTOBER 2017 ISSN LANDELIJKE INSECTENWERKGROEP VAN DE KNNV VEELPOOT JAARGANG 28 - NR. 2 OKTOBER 2017 ISSN 1386-9965 Inhoudsopgave Van de redactie... 2 Bestuur / e-mailadressen... 3 Van de secretaris... 4 Insecten op Bezemkruiskruid

Nadere informatie

Panter. Ook wel luipaard genoemd

Panter. Ook wel luipaard genoemd Panter Ook wel luipaard genoemd Een katachtige die je niet moet verwarren met het jachtluipaard, ofwel de cheeta, want dat is weer een andere soort kat. Een grote, gevlekte kat Deze snelle kat is een stuk

Nadere informatie

LANGENHOLTE: TOPNATUUR

LANGENHOLTE: TOPNATUUR LANGENHOLTE: TOPNATUUR ROUTE 18 km 20 19 Een prachtige fietstocht langs de uiterwaarden van de Vecht en 'Buitenlanden Langenholten', een nat en ruig natuurgebied waar in het voorjaar wilde kievietsbloemen

Nadere informatie

Reisverslag BirdingBreaks macro weekend Viroinval België

Reisverslag BirdingBreaks macro weekend Viroinval België Reisverslag BirdingBreaks macro weekend Viroinval België 10-13 juli 2014 Georganiseerd door: www.birdingbreaks.nl Reisschema Dag 1 10-07-2014 Amsterdam Nismes Na zo n 2,5 uur rijden vanuit Utrecht reden

Nadere informatie

Nr. 3 Jaargang 4 VLINDERNIEUWS. Vlinderwerkgroep HESPERIA Nieuwsbrief maart 2015 Nr. 3 Jaargang 4

Nr. 3 Jaargang 4 VLINDERNIEUWS. Vlinderwerkgroep HESPERIA Nieuwsbrief maart 2015 Nr. 3 Jaargang 4 Nr. 3 Jaargang 4 VLINDERNIEUWS Vlinderwerkgroep HESPERIA Nieuwsbrief maart 2015 Nr. 3 Jaargang 4 Een woordje vooraf. Beste vlindervrienden, Om het iedereen een beetje gemakkelijker te maken, hebben we

Nadere informatie

Verwerkingsopdracht. voor in de klas. Duistere Dierenrijk Groep 5-6

Verwerkingsopdracht. voor in de klas. Duistere Dierenrijk Groep 5-6 Verwerkingsopdracht voor in de klas Duistere Dierenrijk ------------------------------------------ Groep 5-6 - 4 Nachtvlinders Wist je dat er 2 groepen vlinders zijn? De ene groep noemen we dagvlinders,

Nadere informatie

Bermenplan Assen. Definitief

Bermenplan Assen. Definitief Definitief Opdrachtgever: Opdrachtgever: Gemeente Assen Gemeente Mevrouw Assen ing. M. van Lommel Mevrouw M. Postbus van Lommel 30018 Noordersingel 940033 RA Assen 9401 JW T Assen 0592-366911 F 0592-366595

Nadere informatie

SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD

SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE

Nadere informatie

Veelpoot Landelijke insectenwerkgroep van de KNNV

Veelpoot Landelijke insectenwerkgroep van de KNNV Veelpoot Landelijke insectenwerkgroep van de KNNV Jaargang 19, nummer 1, augustus 2008 ISSN1386-9965 Bestuur Landelijke Insecten Werkgroep, KNNV Voorzitter/secretaris Arjan van der Veen Karveel 51-61 8242

Nadere informatie

nieuwsbrief aug. 2019

nieuwsbrief aug. 2019 nieuwsbrief aug. 2019 Tokonoma van de maand In de grote tokonoma stond in juni de liguster van Jaqueline die tijdens de aprilshow beste loofboom was. In de kleine tokonoma stond een mooie shohin opstelling

Nadere informatie

Vlinders kijken. op Landgoed Schothorst

Vlinders kijken. op Landgoed Schothorst Vlinders kijken op Landgoed Schothorst Enke Kleine vos erdpa In de maanden mei tot en met september zie je ze vliegen: eeg vandaag ga je op zoek naar s. In dit boekje s!iveook nst Du vind je allerlei spelletjes

Nadere informatie

3. Inventarisatie. Organisatie. Figuur 1: Grafiek met het aantal retour gezonden inventarisatieformulieren per organisatie.

3. Inventarisatie. Organisatie. Figuur 1: Grafiek met het aantal retour gezonden inventarisatieformulieren per organisatie. 3. Inventarisatie 3.1. Methode Het inventarisatieformulier (zie bijlage 2) voor de Jeneverbes is verspreid via diverse organisaties naar beheerders en vrijwilligers. De organisaties die hierbij aan bij

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 18 juli Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 18 juli Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 18 juli 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was weer een heel aardige dag en ik heb met plezier bijna een volledige werkdag doorgebracht op de tuinen van De Wiershoeck

Nadere informatie

GROOT MALPIEVEN. Fotoreportage: een jaar na ven-herstelwerken. (ge VALKENSWAARD. Jacques van Kessel

GROOT MALPIEVEN. Fotoreportage: een jaar na ven-herstelwerken. (ge VALKENSWAARD. Jacques van Kessel GROOT MALPIEVEN (ge VALKENSWAARD Fotoreportage: een jaar na ven-herstelwerken. Jacques van Kessel September 2011 De Malpieheide is eigendom van de gemeente Valkenswaard, het gebied is in beheer bij de

Nadere informatie

nieuwsbrief nov. 2014

nieuwsbrief nov. 2014 nieuwsbrief nov. 2014 B O N S A I vereniging Midden Nederland Tokonoma van de maand In de kleine tokonoma stond in oktober een shohin opstelling van Bob. De grote tokonoma werd ingericht door Rim met een

Nadere informatie

SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD

SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE

Nadere informatie

De Wiershoeck, dinsdag 14 augustus Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck, dinsdag 14 augustus Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck, dinsdag 14 augustus 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Het regende s morgens regelmatig, maar gelukkig was het tegen half elf droog. De hoogste tijd om op de fiets te stappen. Maar toen

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 23 mei Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 23 mei Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 23 mei 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een heerlijke dag. De zon scheen, maar de sluierbewolking maakte het fotograferen tot een prettige bezigheid. Er

Nadere informatie

nieuwsbrief juni 2018

nieuwsbrief juni 2018 nieuwsbrief juni 2018 opgericht in 1977 en aangesloten bij de Nederlandse Bonsai Vereniging Voorzitter: Bob van Ruitenbeek 06-184 712 27 bonsai_moyogi@hotmail.com Penningmeester: Casper den Ouden 030-244

Nadere informatie

Veelpoot Landelijke insectenwerkgroep van de KNNV

Veelpoot Landelijke insectenwerkgroep van de KNNV Veelpoot Landelijke insectenwerkgroep van de KNNV Jaargang 20, nummer, augustus 2009 ISSN386-9965 Bestuur Landelijke Insecten Werkgroep, KNNV Voorzitter/secretaris Arjan van der Veen Karveel 5-6 8242 XE

Nadere informatie

BOETELERVELD. ROUTE 4,3 km

BOETELERVELD. ROUTE 4,3 km BOETELERVELD ROUTE 4,3 km 20 17 Weten hoe een groot deel van Salland er tot eind 19e eeuw uitzag? Wandel dan eens door het Boetelerveld bij Raalte. Ervaar rust, ruimte en openheid in dit enig overgebleven

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 28 juni Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 28 juni Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 28 juni 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was dit keer weer eens een heel aangename dinsdag. Het was nog wel een uurtje grijs (tijd voor een kop koffie), maar

Nadere informatie

Uitgebreid mei-maandverslag 2016 van de insectenwerkgroep KNNV Roosendaal

Uitgebreid mei-maandverslag 2016 van de insectenwerkgroep KNNV Roosendaal Uitgebreid mei-maandverslag 2016 van de insectenwerkgroep KNNV Roosendaal Mei begint nog erg koud maar in de loop van de maand wordt het echt lente. De bomen gaan van kaal naar groen en er is een insecten

Nadere informatie

Veldbezoeken Het gebied is op 16 juli 2014 bezocht door Menno Reemer (EIS) samen met Hendrik Baas (gemeente Zoetermeer).

Veldbezoeken Het gebied is op 16 juli 2014 bezocht door Menno Reemer (EIS) samen met Hendrik Baas (gemeente Zoetermeer). Bijenvraagbaak casus 1: Zoetermeer Westerpark Menno Reemer (EIS Kenniscentrum Insecten) & Robbert Snep (Alterra) 6 oktober 2014 Vraagsteller: Hendrik Baas (Gemeente Zoetermeer) Gebied: Zoetermeer, Westerpark,

Nadere informatie

Fotoreis Finland 2016. 22-28 april 2016

Fotoreis Finland 2016. 22-28 april 2016 Fotoreis Finland 2016 22-28 april 2016 Finland, bruine beren en andere dieren Op de grens van Finland en Rusland ligt een strook niemandsland van ongeveer 2 kilometer breed. In deze strook leven o.a.

Nadere informatie

Tokonoma. van de maand. De grote tokonoma was in febru - ari ingericht door Wim Jansen met een een Acer palmatum

Tokonoma. van de maand. De grote tokonoma was in febru - ari ingericht door Wim Jansen met een een Acer palmatum nieuwsbrief maart 2017 40jaar opgericht in 1977 en aangesloten bij de Nederlandse Bonsai Vereniging Voorzitter: Bob van Ruitenbeek 06-184 712 27 bonsai_moyogi@hotmail.com Penningmeester: Casper den Ouden

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 6 mei 2014. Beste natuurliefhebber/- ster,

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 6 mei 2014. Beste natuurliefhebber/- ster, De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 6 mei 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Het was eerst afwisselend zonnig en bewolkt, later nam de bewolking toen en (in overeenstemming met de weersverwachting)

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 3 en donderdag 5 maart 2015

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 3 en donderdag 5 maart 2015 De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 3 en donderdag 5 maart 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, Op dinsdag heb ik maar weinig foto s gemaakt. Ik, of beter gezegd mijn camera, werd tijdelijk ingehuurd

Nadere informatie

Verslag veldtocht insectenwerkgroep naar Viroinval (B) 13 mei 2017

Verslag veldtocht insectenwerkgroep naar Viroinval (B) 13 mei 2017 Verslag veldtocht insectenwerkgroep naar Viroinval (B) 13 mei 2017 Vorig jaar hebben we als groep iets vaker tochten gemaakt buiten het gebied van de IVN de Steilrand. Dit is ons goed bevallen, waardoor

Nadere informatie

Inleiding. De vakantiegangers waren: Elzelien de Baan Ronald Hovius Frank Boutkan Edwin Roos Mark van Dun. De begeleiding bestond uit:

Inleiding. De vakantiegangers waren: Elzelien de Baan Ronald Hovius Frank Boutkan Edwin Roos Mark van Dun. De begeleiding bestond uit: Inleiding Vrijdag 26 juni 2015 was het dan eindelijk zover. Met z n achten vertrokken vertrokken we van het hoofdkantoor van tendens in Arnhem naar de vakantiebestemming Koblenz in Duitsland. De vakantiegangers

Nadere informatie

Nieuwsbrief 8 van RAVON Afdeling Utrecht juli 2012

Nieuwsbrief 8 van RAVON Afdeling Utrecht juli 2012 Nieuwsbrief 8 van RAVON Afdeling Utrecht juli 2012 Contactpersoon RAVON Utrecht Wim de Wild Couwenhoven 7221 3703 HW Zeist wim.de.wild@ziggo.nl tel. 030-6963771 RAVON Utrecht verstuurt onregelmatig een

Nadere informatie

nieuwsbrief maart 2019

nieuwsbrief maart 2019 nieuwsbrief maart 2019 opgericht in 1977 en aangesloten bij de Nederlandse Bonsai Vereniging Tokonoma van de maand De beide tokonoma s werden bij de februari bijeenkomst ingericht door Bob en Nol met een

Nadere informatie

Op stap met Wim en Loes (aflevering 21)

Op stap met Wim en Loes (aflevering 21) Op stap met Wim en Loes (aflevering 21) De zon schijnt en bij een temperatuur van 22 is het prima wandelweer. Op deze prachtige dag gaan Wim en ik wandelen vanaf Lennisheuvel. Bij de kerk staat een overzichtsbord

Nadere informatie

Wandelroute het Witte Veen

Wandelroute het Witte Veen Wandelroute het Witte Veen 8.6 km wandelen Een prachtige rondwandeling door het Witte Veen, op de grens met Duitsland bij Buurse. Kenmerkend voor dit natuurgebied zijn de afwisseling van heide, grasland,

Nadere informatie

Wandeling rond Tanthof

Wandeling rond Tanthof Wandeling rond Tanthof Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging KNNV afdeling Delfland Postbus 133 2600 AC DELFT afdelingdelfland@knnv.nl www.knnv.nl/afdelingdelfland http://twitter.com/#!/knnvafddelfland

Nadere informatie

Camouflage is handig in het dierenrijk. Veel prooidieren vallen door hun kleur niet

Camouflage is handig in het dierenrijk. Veel prooidieren vallen door hun kleur niet William van den Akker camouflage opvallend onopvallend Camouflage is handig in het dierenrijk. Veel prooidieren vallen door hun kleur niet op in hun omgeving en worden daarom minder snel gevangen door

Nadere informatie

Soortenlijst Flora faunawet. Bestendig beheer gemeentelijke groenvoorziening

Soortenlijst Flora faunawet. Bestendig beheer gemeentelijke groenvoorziening Soortenlijst Flora faunawet Bestendig beheer gemeentelijke groenvoorziening 25 beschermde soorten zie soortenlijst t.b.v. F&F wet pag. 2: Deze 25 herkennen tijdens het examen. pag 3 t/m 7: Één of enkele

Nadere informatie

HET HERKENNEN VAN GROTE MEEUWEN (DEEL 5)

HET HERKENNEN VAN GROTE MEEUWEN (DEEL 5) HET HERKENNEN VAN GROTE MEEUWEN (DEEL 5) Bram Rijksen In de voorgaande delen is ingegaan op specifieke leeftijdskenmerken en het verschijnsel rui bij grote meeuwen. In het derde en vierde deel is aangegeven

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, donderdag 3 mei Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, donderdag 3 mei Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, donderdag 3 mei 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, De excursie van dinsdag ging i.v.m. het miezerige weer niet door. Gelukkig was het donderdag wel aangenaam weer en dus fietste

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 2 mei Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 2 mei Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 2 mei 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een beetje wisselvallige dag. In het begin was het bewolkt, en in het eerste half uur heb ik bijna geen insect gezien.

Nadere informatie

Het heeft even geduurd maar na eerst een bezoek van de koninginnepage hebben we nu ook bezoek van de koningspage, ook geabdiceert?

Het heeft even geduurd maar na eerst een bezoek van de koninginnepage hebben we nu ook bezoek van de koningspage, ook geabdiceert? La Tirelire We hebben uitbreiding van ons bedrijfje. We hebben er nl een huisje bij gekocht. Dat vanaf dit moment La Tirelire gaat heten ofwel de spaarpot. We knappen het op en gaan het in eerste instantie

Nadere informatie

Struinen door De Stille Kern

Struinen door De Stille Kern 58 Horsterwold Struinen door De Stille Kern Een 900 hectare groot natuurgebied waar natuurlijke processen volop de ruimte krijgen. Het gebied wordt begraasd door een kudde konikpaarden, die zorgen voor

Nadere informatie

Project Planten ABC. Week 1ABC: Algemeen

Project Planten ABC. Week 1ABC: Algemeen Project Planten ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Planten Planten eten, ademen en groeien. Sommige planten houden van natte grond. Anderen van droge grond. Sommige planten houden van veel zon en warmte. Anderen

Nadere informatie

27 januari 2016 Verslag EIS dag

27 januari 2016 Verslag EIS dag Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging KNNV afdeling Den Haag Project Haagse Nachtvlinders in het Licht http://www.knnv.nl/afdeling-den-haag/projecten Nachtvlinders@den-haag.knnv.nl www.knnv.nl/den-haag

Nadere informatie

Afgaande op het gedrag vermoeden we dat te maken hadden met hetzelfde mannetje als in 2011, maar omdat het niet geringd is, weten we dat niet zeker.

Afgaande op het gedrag vermoeden we dat te maken hadden met hetzelfde mannetje als in 2011, maar omdat het niet geringd is, weten we dat niet zeker. De prooiaanvoer bij de Steenuil in het zesde Beleef de Lente-jaar. In 212 is voor de zesde achtereenvolgende jaar de prooiaanvoer bij de webcamuilen van Beleef de Lente geregistreerd door een grote schare

Nadere informatie

Wat valt er te kiezen?

Wat valt er te kiezen? Marijn Nijssen Effecten van duinbegrazing op faunadiversiteit Begrazing Wat valt er te kiezen? Effecten van duinbegrazing op faunadiversiteit Wat valt er te kiezen? Marijn Nijssen Bart Wouters Herman van

Nadere informatie

Nationale Nachtvlindernacht Vlindertuin Waalre, 1 juli 2005

Nationale Nachtvlindernacht Vlindertuin Waalre, 1 juli 2005 Nationale Nachtvlindernacht Vlindertuin Waalre, 1 juli 2005 Tijdens de Nationale Nachtvlindernacht is in de Vlindertuin gevangen met behulp van de volgende methoden: 1 Verticaal gespannen laken, beschenen

Nadere informatie

nieuwsbrief maart 2015

nieuwsbrief maart 2015 nieuwsbrief maart 2015 B O N S A I vereniging Midden Nederland Tokonoma van de maand De tokonoma s werden tijdens de bijeenkomst van februari gebruikt voor het maken van proefopstellingen voor onze show

Nadere informatie

Kikkers. Inleiding. Kikkers bij ons in de buurt

Kikkers. Inleiding. Kikkers bij ons in de buurt Kikkers Inleiding Vandaag wil ik jullie graag iets meer vertellen over de kikker. Iedereen van jullie kent wel de kikker, misschien woont er wel ergens één in jullie tuin? Zoals in onze tuin, daar woont

Nadere informatie

De patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen.

De patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen. De patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen. Tekeningen Ciel Broeckx, juni 2010. 1 De Europese Unie heeft in 2002 afgesproken om het verlies aan biodiversiteit

Nadere informatie

Billie de Beer en de Tuinstedebrigade (3): Ontmoeten de vogels Juni 2014

Billie de Beer en de Tuinstedebrigade (3): Ontmoeten de vogels Juni 2014 Billie de Beer en de Tuinstedebrigade (3): Ontmoeten de vogels Juni 2014 Janneke Blaauwbroek & Michael Janse, juni 2014 Pagina 1 Billie de Beer woont nu al een paar dagen bij de hamsters in Tuinstede.

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 27 juni Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 27 juni Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 27 juni 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Ondanks de eerder minder gunstige weersverwachting werd het toch een heel aangename dag. Met af en toe enige sluierbewolking,

Nadere informatie

Aanvullend natuuronderzoek TATA. tbv tijdelijke natuur

Aanvullend natuuronderzoek TATA. tbv tijdelijke natuur Aanvullend natuuronderzoek TATA tbv tijdelijke natuur 2017 Aanvullend natuuronderzoek TATA tbv tijdelijke natuur C. van den Tempel & V. Ronde 2017 Projectleider Afdeling Opdrachtgever Financiering Foto

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 16-04-2019 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was ruim een half jaar geleden dat ik op de tuinen van De Wiershoeck en de Kinderwerktuin was, dus de hoogste tijd om

Nadere informatie

Vogels en bloemen. door Erik Wevers. Blz. 28 Aviornis International- 38e jaargang nr. 218

Vogels en bloemen. door Erik Wevers. Blz. 28 Aviornis International- 38e jaargang nr. 218 Vogels en bloemen door Erik Wevers In ons land vernielen spreeuwen af en toe de bloemen van krokussen om bij de nectar te kunnen komen. Dit is echter maar een toevallige, "af en toe"-relatie tot die bloemen.

Nadere informatie

24-28 oktober 2016 / 35 BLZ. / KLEUTER1 - GELE KLAS

24-28 oktober 2016 / 35 BLZ. / KLEUTER1 - GELE KLAS VERSCHIJNT WEKELIJKS / 0 / 10 de JAARGANG / WEEK 9 / 24-28 oktober 2016 / 35 BLZ. / KLEUTER1 - GELE KLAS Van enkele blikvangers van de voorbije week breng ik jullie graag op de hoogte! 1 van bij de aanvang

Nadere informatie

Donderdag 16 juli 1998 Avondwandeling bij Quatre-Bras

Donderdag 16 juli 1998 Avondwandeling bij Quatre-Bras 2 KNNV-programma zomer 1998 (juli-september) Donderdag 16 juli 1998 Avondwandeling bij Quatre-Bras Onder leiding van Mary van Saane wandelen we deze avond bij Quatre-Bras bij Eefde. We verzamelen op de

Nadere informatie

Bermbeheerplan voor een ecologisch waardevolle berm langs te Elingen

Bermbeheerplan voor een ecologisch waardevolle berm langs te Elingen Bermbeheerplan voor een ecologisch waardevolle berm langs te Elingen 1. Inleiding In het dichtbebouwde Vlaanderen zijn bermen overal te vinden. Meestal vervullen ze een vrij belangrijke ecologische rol,

Nadere informatie

Figuur 1. Kleine wintervlinder. Boven: 2x copula. Onder: mannetjes op de stam.

Figuur 1. Kleine wintervlinder. Boven: 2x copula. Onder: mannetjes op de stam. Bomeninventarisatie kleine wintervlinder (Operophtera brumata) en andere insecten/ongewervelden in het Vormersbos te Wijchen, november en december 2016 Hans Hollander, 22 december 2016 Inleiding Vanaf

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, woensdag 25 oktober Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, woensdag 25 oktober Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, woensdag 25 oktober 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was dinsdag een grijze en, voor het grootste deel, natte dag. De excursie werd daarom afgelast. Woensdagmorgen was

Nadere informatie

De fascinerende wereld van wilde planten Samenvatting van inleiding Jacques de Raad voor de IVN-gidsencursus op 18 april 2011

De fascinerende wereld van wilde planten Samenvatting van inleiding Jacques de Raad voor de IVN-gidsencursus op 18 april 2011 De fascinerende wereld van wilde planten Samenvatting van inleiding Jacques de Raad voor de IVN-gidsencursus op 18 april 2011 Om duidelijk te maken waar we het over hebben eerst wat getallen. In Nederland

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 12 juli Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 12 juli Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 12 juli 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Er stond een vrij stevige bries en de weersverwachting voor in de loop van de middag was niet bijzonder gunstig, maar het

Nadere informatie

De bedreigde soorten van Staatsbosbeheer

De bedreigde soorten van Staatsbosbeheer De bedreigde soorten van Staatsbosbeheer Dit document geeft een overzicht van bedreigde soorten die vooral in gebieden van Staatsbosbeheer voorkomen: A-soorten: soorten die vrijwel uitsluitend voorkomen

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 13 juni Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 13 juni Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 13 juni 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Na de gebruikelijke dinsdagochtend-excursie op een ongebruikelijke locatie (Volkstuinen Froukemaheerd) spoedde ik mij richting

Nadere informatie

INVENTARISATIE DAGVLINDERS AWZI 2012

INVENTARISATIE DAGVLINDERS AWZI 2012 INVENTARISATIE DAGVLINDERS AWZI 2012 Sint-jacobsvlinder KNNV afdeling Delfland 1 Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging KNNV afdeling Delfland Postbus 133 2600 AC DELFT email: afdelingdelfland@knnv.nl

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF INSECTENWERKGROEP - 2014/03

NIEUWSBRIEF INSECTENWERKGROEP - 2014/03 NIEUWSBRIEF INSECTENWERKGROEP - 2014/03 22-06-2014 We zijn er nog Na een héél lange pauze (de vorige nieuwsbrief was van ruim drie maanden geleden) werd het weer eens hoog tijd om een nieuwe nieuwsbrief

Nadere informatie

Oefeningen niveau 2 Reeks 1

Oefeningen niveau 2 Reeks 1 Oefeningen niveau 2 Reeks 1 1 HOE LEER IK TEKSTEN? Oefeningen niveau 2 Reeks 1 Schrijf hieronder kort hoe je teksten meestal leert. Wat doe je eerst, wat erna, wat dan verder? Welke problemen heb je vaak?

Nadere informatie

Van groendak tot waterpunt

Van groendak tot waterpunt Page 1 of 6 Kinderdagverblijf Elief vzw in Oud-Berchem is volop bezig om hun zwart, plat dak op te waarderen tot een groendak met zonnepanelen, maar niet zomaar een groendak met zonnepanelen. Elief gaat

Nadere informatie

Hier zien jullie alweer de een uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw.

Hier zien jullie alweer de een uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw. Hier zien jullie alweer de een uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw. De Specht Er zijn verschillende soorten spechten: de groene, de zwarte en

Nadere informatie

TEXELWEEKEND 2010 De zomerexcursie van de NEV-secties Ter Haar en Snellen

TEXELWEEKEND 2010 De zomerexcursie van de NEV-secties Ter Haar en Snellen De zomerexcursie van de NEV-secties Ter Haar en Snellen 33 deelnemers 41 vanglocaties Immetjeshoeve (Den Burg) Het weer werkte mee! 41 waarnemingslocaties 927 vlindersoorten van Texel bekend, 317 soorten

Nadere informatie

nieuwsbrief dec. 2018

nieuwsbrief dec. 2018 nieuwsbrief dec. 2018 opgericht in 1977 en aangesloten bij de Nederlandse Bonsai Vereniging Tokonoma van de maand De grote tokonoma werd tijdens de bijeenkomst in november ingericht door Michal met een

Nadere informatie