GROOT MALPIEVEN. Fotoreportage: een jaar na ven-herstelwerken. (ge VALKENSWAARD. Jacques van Kessel

Transcriptie

1 GROOT MALPIEVEN (ge VALKENSWAARD Fotoreportage: een jaar na ven-herstelwerken. Jacques van Kessel September 2011

2 De Malpieheide is eigendom van de gemeente Valkenswaard, het gebied is in beheer bij de Bosgroep Zuid Nederland. Een klein deel van het heidegebied is eigendom van Natuurmonumenten. In het voorjaar van 2011 het Groot Malpieven bezocht door: Bep Janssen en Jacques van Kessel Mark Scheepens (monitoring) en Albert Sprengers (Waterschap de Dommel). In juni 2011 heide bezocht door J. van Kessel. 15 september 2011 Frans Huijbers en Jacques van Kessel Foto s: Jacques van Kessel

3 Opmerkingen: Wat ik nu in september 2011 wel opvallend vind is dat we na een jaar al een erg hoge bedekkingsgraad voor Knolrus hebben, dat was in de jaren tachtig van de vorige eeuw ook al zo, toen hetzelfde Groot Malpieven en andere vennen nog heb bezocht samen met Gerti Arts, Vincent Tromp en Henri Smits (Laboratorium voor Aquatische Oecologie Universiteit Nijmegen) in het kader van haar promotieonderzoek. Wel was de bedekkingsgraad van het waterveenmos hoger als nu, toen was het een extreem verzuurd ven. Wat nu al heel erg opvalt is de hoge bedekkingsgraad aan Zachte Berk, dat kan over enkele jaren al voor een probleem zorgen. Aan de zuidoever van het Groot Malpieven zijn in het najaar 2011 de volgende kensoorten gevonden: Moerashertshooi, Duizendknoopfonteinkruid, Knolrus, Veelstengelige waterbies, Driedelig tandzaad, Wilde gagel, Wolfspoot, Dopheide, Struikheide, Waterpeper en Riet. Het is zeker de moeite waard om deze venoever ook in 2012 weer te kontroleren op kensoorten. Aan de zuid-west oever van het Groot Malpieven ligt nog een gedeelte wat is geschaafd geweest met zowel lage natte oeverdelen, maar ook hoge droge landduintjes. In dit gebied zijn ook nog grote gedeelten erg zanderig, maar nu al zijn er hele mooie resultaten te zien! Met een bijzonder schaarse soort als de Stekelbrem is hier behoorlijk talrijk opgekomen. Daarnaast ook belangrijke soorten als Pilzegge, Buntgras, Bleekgele droogbloem, Blauwe zegge, Dopheide, Struikheide, Klokjesgentiaan, Bruine snavelbies en Kleine zonnedauw en Wilde gagel. Tenslotte zijn ook nog andere delen van de Malpieheide bezocht. Met name het lage heide gedeelte langs eens wandelpad ten Noord-West van Groot Malpieven is heel bijzonder ontwikkeld. Dit lage gebied is een aantal jaren geleden geschaaft (machinaal geplagd) geweest. Hier staan nu nog soorten als Beenbreek, Klokjesgentiaan, Veenbies, Moeraswolfsklauw, Bruine snavelbies, Kleine zonnedauw, Dopheide en Struikheide.

4 Malpieheide

5 Malpieheide Groot Malpieven zuid.

6 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Waterlelie cultuur? Gewone wederik Moerashertshooi 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Duizendknoopfonteinkruid Knolrus Sphagnum spec. Veldrus Waterveenmos Driedelig tandzaad Veelstengelis waterbies 1.= een of enkele exemplaren 2.= meerdere exemplaren 3.= vrij veel exemplaren 4.= zeer veel exemplaren 5.= overheersende bedekking Malpieheide Groot Malpieven zuid.

7 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Zachte berk Wilg spec. Wolfspoot 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Waterpeper Riet Jeneverbes Dopheide Wilde gagel Struikheide Pijpestrootje 1.= een of enkele exemplaren 2.= meerdere exemplaren 3.= vrij veel exemplaren 4.= zeer veel exemplaren 5.= overheersende bedekking

8 Groot Malpieven (zuid zijde) Groot Malpieven (zuid zijde)

9 Groot Malpieven (zuid zijde) Vreemde soort Waterlelie (cultuur)?

10 Sterrekroos spec.

11 Driedelig tandzaad en Veldrus

12 Knolrus en Duizendknoopfonteinkruid Wolfspoot

13 Een deel met hele fijne bruin rode slib. Waterveenmos

14 Grote delen nog erg zanderig met vooral Knolrus als overheersende soort. Jonge Riet planten aan de rand van het Groot Malpieven

15 De eerste jonge plantjes Moerashertshooi tussen Veldrus. Hier en daar ook al jonge planten van de Wilde gagel.

16 Nu al grote delen zanderig bodem die voor 60% - 80% is ingenomen door Zachte berk. Nog een voorbeeld met veel opslag van vooral Zachte berk.

17 Jonge planten van Struikheide, Pijpenstrootje en Veldrus. De eerste kleine pollen Veelstengelige waterbies, met Wolfspoot en Wilde gagel..

18 Knolrus. Ook hier een deel met veel jong houtopslag.

19 Moerashertshooi en Struikheide. Knolrus (watervorm).

20 Sterrekroos spec.? Waterpeper.

21 Overgangen van zand (geschaafd) en de Wilde gagel struwelen. Nog grote delen zijn kaal en zanderig.

22 Het Wilde gagel eiland in het Groot Malpieven

23 Jeneverbes (zuid-west).

24 Jeneverbes.

25 Jeneverbes, Struikheide en Wilde gagel.

26 Een vreemde merkstok aan zuid-west zijde, veel Pijpestrootje, Dopheide, Struikheide en Wilde gagel, Bruine snavelbies en Kleine zonnedauw. Randzone waar het deels nog erg zanderig is van de graafwerkzaamheden, maar hier een plaats met opvallend veel jonge Wilde gagel.

27

28 Grote niveau verschillen in het heidegebied de Malpie.

29 Hoge delen met stuifzand en lagere natte delen met vennen en moeras met gagelstruwelen.

30

31

32

33 Rendiermos.

34 Struikheide.

35 In het midden Borstelgras.

36

37 Het zanderige deel is het Groot Malpieven, rechts een grote laagte en dat is het Klein Malpieven. Vrouwtje Bruine kiekendief Buizerd

38 Malpieheide Groot Malpieven zuid-west

39

40 Malpieheide Groot Malpieven zuid-west. 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Klokjesgentiaan Kleine zonnedauw Pilzegge Struikheide 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Struikheide wit Dopheide Pijpestrootje Bruine snavelbies Wilde gagel Blauwe zegge Buntgras Stekelbrem Bleekgele droogbloem 1.= een of enkele exemplaren 2.= meerdere exemplaren 3.= vrij veel exemplaren 4.= zeer veel exemplaren 5.= overheersende bedekking

41 Een hogere zandrug met nog levend stuifzand met nog veel Buntgras. Buntgras.

42 Vlakbij een oude vossenburcht resten van een Wilde eend. Oude Vossenburcht, ook sporen van menselijke activiteiten? Mogelijk dat hier ook jagers bezig zijn geweest, mag dat in een Beschermd Natuurmonument?

43 Veel geel zand op rand van de oude Vossenburcht.

44 Nestkasten zoals deze in een Beschermd Natuurmonument vinden wij niet mooi en ook niet zinvol. In dit geval een torenvalkkast, die kun je beter in het nabij gelegen Dommeldal ophangen. Prachtige gagelstruwelen en struikheidevelden in goede conditie.

45 Een bijzondere vondst in een geschaafde hoge landduin, de Stekelbrem. Stekelbrem, een soort die we niet zo vaak meer zien in de Kempen.

46 Vele en vele exemplaren op een afgeschaafd stukje Groot malpieven west. Sommige planten hebben stekels (Stekelbrem) en andere hebben geen stekels (Kruipbrem?).

47 Prachtige jonge Stekelbrem.

48 Bleekgele droogbloem en Struikheide. Bleekgele droogbloem

49 Overzicht van de hoge droge landduin met veel Stekelbrem, Pijpestrootje, Struikheide en Pilzegge. Pilzegge.

50

51

52

53 Pilzegge. Blauwe zegge.

54 Witte struikheide en de gewone struikheide Klokjesgentiaan met Bruine snavelbies, Pijpenstrootje, Dopheide en Struikheide.

55 Aan de randen van het hoge landduin, aan de kant van het ven, ook wat lagere en geschaafde delen met massaal Bruine snavelbies, Kleine zonnedauw, Struikheide, Dopheide, Wilde gagel en Pijpenstrootje.

56 Malpieheide Groot Malpieven heide noord-west.

57 Malpieheide Groot Malpieven heide noord-west. 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Dopheide Wilde gagel Beenbreek 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Klokjesgentiaan Kleine zonnedauw Struikheide Moeraswolfsklauw Pijpestrootje Veenbies Sphagnum compactum 1.= een of enkele exemplaren 2.= meerdere exemplaren 3.= vrij veel exemplaren 4.= zeer veel exemplaren 5.= overheersende bedekking

58 Veenbies. Sphagnum compactum en Klokjesgentiaan.

59 Klokjesgentiaan. Moeraswolfsklauw

60 Klokjesgentiaan.

61 Klokjesgentiaan.

62 Beenbreek (uitgebloeid). Beenbreek.

63 Bladeren van de Beenbreek.

64 Beenbreek bloeiend eerder dit jaar op dezelfde plaats.

65 Veenbies met Dopheide, Pijpenstrootje en Kleine zonnedauw.

66 Stukje vuursteen gevonden aan de zuidzijde Groot Malpieven. Een stukje vuursteen waarschijnlijk uit de periode Mesoliticum (midden steentijd).

67 Gevonden bij een klein venneke wat is geschaafd geweest ten N.W. van Vaarvennen. Vuursteen: een kernstuk waarschijnlijk uit de periode Mesoliticum (midden steentijd). collectie: J. van Kessel