GEMEENTE. Datum Ons kenmerk Contactpersoon ML20/ S. Rietvelt-Roubroeks

Transcriptie

1 Milieu Bodem & Water GEMEENTE Aan de bewoners van deze woning Korte Nieuwstraat PP Nijmegen Telefoon Telefax (024) gemeente@nijmegen.n1 Postbus HG Nijmegen Datum Ons kenmerk Contactpersoon ML20/ S. Rietvelt-Roubroeks Onderwerp Datum uw brief Doorkiesnummer Resultaten binnenluchtonderzoek -- (024) voormalig ASW-terrein Geachte heer, mevrouw, Uw woning bevindt zich op of nabij het voormalige bedrijfsterrein van metaalwarenfabriek ASW (Automatic Screw Works). Het bedrijfsterrein besloeg het gebied tussen de Dr. Jan Berendsstraat, de Jan van Galenstraat, de St. Stephanusstraat en de Schoolstraat, zoals op de bijlage is weergegeven. ASW heeft in het verleden een bodemverontreiniging met de stof PER (tetrachlooretheen) veroorzaakt. PER is een ontvettingsmiddel. Er is onderzoek naar de verspreiding van PER uitgevoerd om na te gaan of er in de woningen concentraties PER aanwezig zijn die schadelijk zijn voor de gezondheid. Daarbij is in eerste instantie gekeken naar het grondwater waarvan al eerder bekend was dat hier PER in zat. Dat levert geen gevaar op voor bewoners. Omdat het grondwater heel diep staat kan er namelijk geen verspreiding naar woningen optreden. In de jaren tachtig was de grond overigens al volgens de toen geldende normen gesaneerd onder toezicht van de provincie. Omdat de gehalten tijdens het regelmatig gehouden grondwateronderzoek niet afnamen, kon er mogelijk nog een restverontreiniging in de grond aanwezig zijn. Daarom zijn we in 2012 begonnen met de eerste binnenluchtmetingen bij twee woonhuizen. Er is toen een PER concentratie in de woonkamers gemeten ver beneden de norm. Maar het feit dat er wel iets gemeten is, was voor ons aanleiding om goed te onderzoeken of er elders op het oude fabrieksterrein ook nog PER aanwezig is. Daarom hebben we besloten het onderzoek uit te breiden naar het hele gebied waar ASW actief is geweest. Er zijn in totaal 28 woningen onderzocht. Uit de metingen blijkt dat er geen gevaar is voor de gezondheid. In één woning is weliswaar een concentratie gevonden die net boven de norm ligt, maar dat levert geen direct gevaar voor de gezondheid op. Dit komt omdat de norm geldt voor een levenslange blootstelling (24 uur per dag gedurende 70 jaar) waarbij ook nog rekening wordt gehouden met gevoelige groepen. Alle andere woningen liggen (ruim) beneden de norm. Uitleg toetsing van de resultaten binnenluchtmetingen De concentratie in de woonkamer is getoetst aan de zogenaamde Toelaatbare Concentratie Lucht (de TOL). Hierover leest u meer in het bijgevoegde informatieblad 'PER en gezondheid' van de GGD. De TCL voor PER bedraagt 250 pg/m3. Volgens de GGD is de TOL een veilige gezondheidskundige toetsingswaarde.

2 Gemeente Nijmegen Bij één woning is in de woonkamer een concentratie gemeten die net boven de TCL-waarde ligt (gemiddeld 282 pg/m3). Omdat de norm erg veilig is, geeft de GGD aan dat het niet te verwachten is dat bewoners last krijgen van hun gezondheid als gevolg van de verhoogde concentratie PER in de binnenlucht van deze woning. Omdat de concentratie wel verhoogd is, willen we een maatregel nemen om de concentratie PER in deze woning te verlagen tot onder de norm. Begin 2015 doen we daarom een proef met ventilatiepompjes om de lucht te verversen. Het rapport met de resultaten van het binnenluchtonderzoek kunt u bij ons inzien. Drinkwater PER kan ook in het drinkwater terechtkomen, omdat het in kunststof drinkwaterleidingen die in een verontreinigde bodem liggen kan doordringen. Daarom hebben we uit de woning met de hoogste concentratie PER het drinkwater onderzocht. In dit drinkwater is geen PER gemeten (en ook geen andere ontvettingsmiddelen). Als het drinkwater hier schoon is, zal dit voor de hele wijk zo zijn. Verder onderzoek De gemeente onderzoekt regelmatig oude fabriekslocaties. Uit voorzorg, en omdat inzichten en regels rondom bodemsanering en gezondheidseffecten veranderen. Dat blijven we de komende jaren ook in Bottendaal doen. In 2015 voeren we in de wijk meerdere geplande bodemonderzoeken uit. Daarover zullen we u uiteraard weer op tijd informeren. Contact en inloopavond Meer informatie over het onderzoek kunt u vinden op onze site: / inwoners / uw wijk. We organiseren ook een inloopavond. Deze vindt plaats op: Dinsdag 6 januari 2015 Tijdstip: van 19.00u. tot u. Ontmoetingsruimte van het wijkcentrum Bottendaal Burghardt van der Berghstraat 114 te Nijmegen. Hier kunt u de meetresultaten inzien en uw vragen stellen aan vertegenwoordigers van gemeente, GGD, Talis en milieuadviesbureau TAUW. Uiteraard kunt u met vragen ook eerder terecht bij ons. U kunt hiervoor contact opnemen met mevrouw S. Rietvelt op tel. (024) of s.rietvelt@nijmegen.nl. Zij werkt op dinsdag, woensdag en donderdag. Zij is vrij van 22 december 2014 tot 5 januari In deze periode kunt u met dringende vragen terecht bij telefoonnummer (024) Met vriendelijke groet,.e.w.c. Roolant oofd Bureau Bodem en Water Bijlagen: 1 Gebied bedrijfsterrein ASW 2 Informatiesheet GGD 'PER en gezondheid'

3 Gemeente Nijmegen Bijlage 1 Onderzoeksgebied bedrijfsterrein ASW Het terrein is wat ruimer ingetekend dat de oude archieven het ASW terrein aangeven. Er is hiervoor gekozen omdat er andere bedrijven naast lagen die mogelijk toen ook een bodemverontreiniging veroorzaakt hebben en die nog niet onderzocht zijn. ste phanusstraat (0

4 23Z Gelderland-Zuid PER en gezondheid Wat is PER? PER is een afkorting van perchloorethyleen, maar de stof wordt ook tetrachlooretheen genoemd. Per is een ontvettingsmiddel. Het middel wordt gebruikt om kleding te reinigen in chemische wasserijen en om oppervlakten te ontvetten, bijvoorbeeld om smeerolie van metalen voorwerpen te verwijderen. PER is een vloeistof die gemakkelijk verdampt, en heeft een scherpe, zoete geur. PER in de woning, als gevolg van een bodemverontreiniging, is over het algemeen niet te ruiken. Hoe kom ik in contact met PER? In Nederland zijn in de vorige eeuw veel bodemverontreinigingen met PER ontstaan. Als de bodem onder woningen verontreinigd is met PER kan PER verdampen naar de kruipruimten van de woningen. Vervolgens kan de damp via kieren en naden in de vloer doordringen naar de lucht in de rest van het huis (binnenlucht). U kunt in contact komen met PER door het inademen van de damp in de binnenlucht. binnenlucht kruipruimte grond grondwater bodem Een mogelijk andere route van blootstelling kan optreden via het drinken van verontreinigd drinkwater. PER kan doordringen in kunststof (PVC of PE) drinkwaterleidingen die in de verontreinigde bodem liggen en zo het drinkwater verontreinigen. Wat zijn de gezondheidsrisico's van PER? Of gezondheidsklachten optreden als gevolg van contact met PER hangt af van de hoeveelheid in de lucht (concentratie) en de tijdsduur van contact. Gezondheidseffecten treden doorgaans pas op bij hoeveelheden die (veel) hoger zijn dan bij bodemverontreinigingen in woningen worden aangetroffen. Versie: november 2014

5 22k7 Gelderland-Zuid Voorbeeld van mensen die gezondheidsklachten hebben gekregen zijn werknemers van chemische wasserijen. Zij kwamen op de werkplek met hoge concentraties, ongeveer microgram per kubieke meter lucht (pg/m3), in contact. Een microgram is een duizendste deel van een milligram (mg) en wordt aangegeven met het symbool pg. Gezondheidseffecten van PER gevonden bij werknemers en in studies met vrijwilligers zijn: irritatie aan de ogen, neus, keel en mond, effecten op het centrale zenuwstelsel, zoals een afname in concentratie en reactiesnelheid, lichte effecten op de lever en de nieren. Deze effecten zijn alleen gevonden bij werknemers die jarenlang hoge concentraties PER hebben ingeademd. PER wordt nog steeds gebruikt, maar door strengere regels en betere apparatuur zijn de gehalten PER op de werkplek sterk verminderd. De kans op gezondheidseffecten is hiermee ook sterk verlaagd. Is PER kankerverwekkend? De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO, IARC) heeft PER onlangs beoordeeld als 'waarschijnlijk kankerverwekkend voor de mens'. Uit onderzoek is gebleken dat proefdieren meer kanker krijgen als ze hun hele leven hoge gehaltes PER inademen. Het bewijs dat PER ook bij mensen kanker kan veroorzaken is beperkt. Alleen bij werknemers van chemische wasserijen werd een mogelijke relatie tussen het werk en blaaskanker gevonden. Wat betekent de gemeten concentratie in mijn woning? De concentraties die in de binnenlucht zijn gemeten worden getoetst aan een gezondheidskundige toetsingswaarde: de Toelaatbare Concentratie in Lucht (TCL). De TCL voor PER is 250 pg/m3. Dit is de concentratie in de lucht waaraan een mens gedurende zijn hele leven mag worden blootgesteld zonder dat daarvan nadelige effecten op de gezondheid te verwachten zijn. Bij het bepalen van de TCL is rekening gehouden met risicogroepen zoals zieken, zwangere vrouwen, ouderen en kinderen. Als in uw woning een hogere concentratie dan de TCL is gevonden betekent dit niet automatisch dat u gezondheidsklachten zult krijgen. Over het algemeen zijn de concentraties PER bij een bodemverontreiniging niet zo hoog dat gezondheidseffecten ontstaan. Gezondheidskundig kan men bij overschrijding van de TCL wel spreken van een ongewenste situatie en dienen maatregelen te worden genomen om de blootstelling te verlagen. Waar kan ik terecht voor meer informatie? Heeft u nog vragen over de gezondheidseffecten van PER of maakt u zich zorgen over uw gezondheid in relatie tot de bodemverontreiniging, dan kunt u op werkdagen tussen 9 en 17 uur contact opnemen met het team Milieu en Gezondheid van de GGD Gelderland-Zuid via telefoon Versie: november 2014